| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
පාටලිගාමවත්‌ථුකථා
Pāṭaligāmavatthukathā
285. සබ්‌බසන්‌ථරින්‌ති යථා සබ්‌බං සන්‌ථතං හොති, එවං.
285.Sabbasantharinti yathā sabbaṃ santhataṃ hoti, evaṃ.
286. සුනිධවස්‌සකාරාති සුනිධො ච වස්‌සකාරො ච ද්‌වෙ බ්‍රාහ්‌මණා මගධරඤ්‌ඤො මහාමත්‌තා මහාමච්‌චා. වජ්‌ජීනං පටිබාහායාති වජ්‌ජිරාජකුලානං ආයමුඛපච්‌ඡින්‌දනත්‌ථං. වත්‌ථූනීති ඝරවත්‌ථූනි. චිත්‌තානි නමන්‌ති නිවෙසනානි මාපෙතුන්‌ති තා කිර දෙවතා වත්‌ථුවිජ්‌ජාපාඨකානං සරීරෙ අධිමුච්‌චිත්‌වා එවං චිත්‌තානි නාමෙන්‌ති. කස්‌මා? අම්‌හාකං යථානුරූපං සක්‌කාරං කරිස්‌සන්‌තීති අත්‌ථො. තාවතිංසෙහීති ලොකෙ කිර සක්‌කං දෙවරාජානං විස්‌සකම්‌මඤ්‌ච උපාදාය තාවතිංසා පණ්‌ඩිතාති සද්‌දො අබ්‌භුග්‌ගතො, තෙනෙවාහ තාවතිංසෙහීති, තාවතිංසෙහි සද්‌ධිං මන්‌තෙත්‌වා විය මාපෙන්‌තීති අත්‌ථො. යාවතා අරියං ආයතනන්‌ති යත්‌තකං අරියමනුස්‌සානං ඔසරණට්‌ඨානං නාම අත්‌ථි. යාවතා වණිප්‌පථොති යත්‌තකං වාණිජානං ආභතභණ්‌ඩස්‌ස රාසිවසෙනෙව කයවික්‌කයට්‌ඨානං නාම අත්‌ථි. ඉදං අග්‌ගනගරන්‌ති තෙසං අරියායතනවණිප්‌පථානං ඉදං අග්‌ගනගරං භවිස්‌සති. පුටභෙදනන්‌ති පුටභෙදනට්‌ඨානං මොචනට්‌ඨානන්‌ති වුත්‌තං හොති. අග්‌ගිතො වාතිආදීසු සමුච්‌චයත්‌ථො වා සද්‌දො. තත්‍ර හි එකස්‌ස කොට්‌ඨාසස්‌ස අග්‌ගිතො, එකස්‌ස උදකතො, එකස්‌ස අබ්‌භන්‌තරතො, අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤභෙදා අන්‌තරායො භවිස්‌සති. උළුම්‌පන්‌ති පාරගමනත්‌ථාය ආණියො ආකොටෙත්‌වා කතං. කුල්‌ලන්‌ති වල්‌ලිආදීහි බන්‌ධිත්‌වා කතං.
286.Sunidhavassakārāti sunidho ca vassakāro ca dve brāhmaṇā magadharañño mahāmattā mahāmaccā. Vajjīnaṃ paṭibāhāyāti vajjirājakulānaṃ āyamukhapacchindanatthaṃ. Vatthūnīti gharavatthūni. Cittāni namanti nivesanāni māpetunti tā kira devatā vatthuvijjāpāṭhakānaṃ sarīre adhimuccitvā evaṃ cittāni nāmenti. Kasmā? Amhākaṃ yathānurūpaṃ sakkāraṃ karissantīti attho. Tāvatiṃsehīti loke kira sakkaṃ devarājānaṃ vissakammañca upādāya tāvatiṃsā paṇḍitāti saddo abbhuggato, tenevāha tāvatiṃsehīti, tāvatiṃsehi saddhiṃ mantetvā viya māpentīti attho. Yāvatā ariyaṃ āyatananti yattakaṃ ariyamanussānaṃ osaraṇaṭṭhānaṃ nāma atthi. Yāvatā vaṇippathoti yattakaṃ vāṇijānaṃ ābhatabhaṇḍassa rāsivaseneva kayavikkayaṭṭhānaṃ nāma atthi. Idaṃ agganagaranti tesaṃ ariyāyatanavaṇippathānaṃ idaṃ agganagaraṃ bhavissati. Puṭabhedananti puṭabhedanaṭṭhānaṃ mocanaṭṭhānanti vuttaṃ hoti. Aggito vātiādīsu samuccayattho vā saddo. Tatra hi ekassa koṭṭhāsassa aggito, ekassa udakato, ekassa abbhantarato, aññamaññabhedā antarāyo bhavissati. Uḷumpanti pāragamanatthāya āṇiyo ākoṭetvā kataṃ. Kullanti valliādīhi bandhitvā kataṃ.
අණ්‌ණවන්‌ති සබ්‌බන්‌තිමෙන පරිච්‌ඡෙදෙන යොජනමත්‌තං ගම්‌භීරස්‌ස ච පුථුල්‌ලස්‌ස ච උදකට්‌ඨානස්‌සෙතං අධිවචනං. සරන්‌ති ඉධ නදී අධිප්‌පෙතා. ඉදං වුත්‌තං හොති – යෙ ගම්‌භීරං විත්‌ථතං තණ්‌හාසරං තරන්‌ති, තෙ අරියමග්‌ගසඞ්‌ඛාතං සෙතුං කත්‌වාන විසජ්‌ජ පල්‌ලලානි අනාමසිත්‌වාව උදකභරිතානි නින්‌නට්‌ඨානානි; අයං පන ඉදං අප්‌පමත්‌තකං උදකං උත්‌තරිතුකාමොපි කුල්‌ලඤ්‌හි පරිජනො බන්‌ධති, බුද්‌ධා පන බුද්‌ධසාවකා ච විනා එව කුල්‌ලෙන තිණ්‌ණා මෙධාවිනො ජනාති.
Aṇṇavanti sabbantimena paricchedena yojanamattaṃ gambhīrassa ca puthullassa ca udakaṭṭhānassetaṃ adhivacanaṃ. Saranti idha nadī adhippetā. Idaṃ vuttaṃ hoti – ye gambhīraṃ vitthataṃ taṇhāsaraṃ taranti, te ariyamaggasaṅkhātaṃ setuṃ katvāna visajja pallalāni anāmasitvāva udakabharitāni ninnaṭṭhānāni; ayaṃ pana idaṃ appamattakaṃ udakaṃ uttaritukāmopi kullañhi parijano bandhati, buddhā pana buddhasāvakā ca vinā eva kullena tiṇṇā medhāvino janāti.
287. අනනුබොධාති අබුජ්‌ඣනෙන. සන්‌ධාවිතන්‌ති භවතො භවං ගමනවසෙන සන්‌ධාවිතං. සංසරිතන්‌ති පුනප්‌පුනං ගමනවසෙන සංසරිතං. මමඤ්‌චෙව තුම්‌හාකඤ්‌චාති මයා ච තුම්‌හෙහි ච. අථ වා සන්‌ධාවිතං සංසරිතන්‌ති සන්‌ධාවනං සංසරණං මමඤ්‌චෙව තුම්‌හාකඤ්‌ච අහොසීති එවමෙත්‌ථ අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො. සංසිතන්‌ති සංසරිතං. භවනෙත්‌ති සමූහතාති භවතො භවගමනා සන්‌ධාවනා තණ්‌හාරජ්‌ජු සුට්‌ඨු හතා ඡින්‌නා අප්‌පවත්‌තිකතා.
287.Ananubodhāti abujjhanena. Sandhāvitanti bhavato bhavaṃ gamanavasena sandhāvitaṃ. Saṃsaritanti punappunaṃ gamanavasena saṃsaritaṃ. Mamañceva tumhākañcāti mayā ca tumhehi ca. Atha vā sandhāvitaṃ saṃsaritanti sandhāvanaṃ saṃsaraṇaṃ mamañceva tumhākañca ahosīti evamettha attho daṭṭhabbo. Saṃsitanti saṃsaritaṃ. Bhavanetti samūhatāti bhavato bhavagamanā sandhāvanā taṇhārajju suṭṭhu hatā chinnā appavattikatā.
289. නීලාති ඉදං සබ්‌බසඞ්‌ගාහකං. නීලවණ්‌ණාතිආදි තස්‌සෙව විභාගදස්‌සනත්‌ථං. තත්‌ථ න තෙසං පකතිවණ්‌ණා නීලා, නීලවිලෙපනානං විචිත්‌තතාවසෙනෙතං වුත්‌තං. පටිවට්‌ටෙසීති පහාරෙසි. සාහාරං දජ්‌ජෙය්‍යාථාති සජනපදං දදෙය්‍යාථ. අඞ්‌ගුලිං ඵොටෙසුන්‌ති අඞ්‌ගුලිං චාලෙසුං. අම්‌බකායාති ඉත්‌ථිකාය. ඔලොකෙථාති පස්‌සථ. අපලොකෙථාති පුනප්‌පුනං පස්‌සථ. උපසංහරථාති උපනෙථ. ඉමං ලිච්‌ඡවිපරිසං තුම්‌හාකං චිත්‌තෙන තාවතිංසපරිසං හරථ, තාවතිංසස්‌ස සමකං කත්‌වා පස්‌සථාති අත්‌ථො.
289.Nīlāti idaṃ sabbasaṅgāhakaṃ. Nīlavaṇṇātiādi tasseva vibhāgadassanatthaṃ. Tattha na tesaṃ pakativaṇṇā nīlā, nīlavilepanānaṃ vicittatāvasenetaṃ vuttaṃ. Paṭivaṭṭesīti pahāresi. Sāhāraṃ dajjeyyāthāti sajanapadaṃ dadeyyātha. Aṅguliṃ phoṭesunti aṅguliṃ cālesuṃ. Ambakāyāti itthikāya. Olokethāti passatha. Apalokethāti punappunaṃ passatha. Upasaṃharathāti upanetha. Imaṃ licchaviparisaṃ tumhākaṃ cittena tāvatiṃsaparisaṃ haratha, tāvatiṃsassa samakaṃ katvā passathāti attho.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi
173. පාටලිගාමවත්‌ථු • 173. Pāṭaligāmavatthu
174. සුනිධවස්‌සකාරවත්‌ථු • 174. Sunidhavassakāravatthu
175. කොටිගාමෙ සච්‌චකථා • 175. Koṭigāme saccakathā
177. ලිච්‌ඡවීවත්‌ථු • 177. Licchavīvatthu
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā
පාටලිගාමවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Pāṭaligāmavatthukathāvaṇṇanā
සුනිධවස්‌සකාරවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Sunidhavassakāravatthukathāvaṇṇanā
කොටිගාමෙ සච්‌චකථාවණ්‌ණනා • Koṭigāme saccakathāvaṇṇanā
ලිච්‌ඡවීවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Licchavīvatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / යාගුමධුගොළකාදිකථාවණ්‌ණනා • Yāgumadhugoḷakādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā
පාටලිගාමවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Pāṭaligāmavatthukathāvaṇṇanā
කොටිගාමෙසච්‌චකථාවණ්‌ණනා • Koṭigāmesaccakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 173. පාටලිගාමවත්‌ථුකථා • 173. Pāṭaligāmavatthukathā
