Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    పాటలిగామవత్థుకథావణ్ణనా

    Pāṭaligāmavatthukathāvaṇṇanā

    ౨౮౫. పాటలిగామోతి (ఉదా॰ అట్ఠ॰ ౭౬) ఏవంనామకో మగధరట్ఠే ఏకో గామో. తస్స కిర గామస్స మాపనదివసే గామఙ్గణట్ఠానే ద్వే తయో పాటలఙ్కురా పథవితో ఉబ్భిజ్జిత్వా నిక్ఖమింసు. తేన తం ‘‘పాటలిగామో’’ త్వేవ వోహరింసు. తదవసరీతి తం పాటలిగామం అవసరి అనుపాపుణి. పాటలిగామికాతి పాటలిగామవాసినో. ఉపాసకాతి తే కిర భగవతో పఠమదస్సనేన కేచి సరణేసు చ సీలేసు చ పతిట్ఠితా. తేన వుత్తం ‘‘ఉపాసకా’’తి. యేన భగవా తేనుపసఙ్కమింసూతి పాటలిగామే కిర అజాతసత్తునో లిచ్ఛవిరాజూనఞ్చ మనుస్సా కాలేన కాలం గన్త్వా గేహసామికే గేహతో నీహరిత్వా మాసమ్పి అడ్ఢమాసమ్పి వసన్తి. తేన పాటలిగామవాసినో మనుస్సా నిచ్చుపద్దుతా ‘‘ఏతేసఞ్చేవ ఆగతకాలే వసనట్ఠానం భవిస్సతీతి ఏకపస్సే ఇస్సరానం భణ్డపటిసామనట్ఠానం, ఏకపస్సే వసనట్ఠానం, ఏకపస్సే ఆగన్తుకానం అద్ధికమనుస్సానం, ఏకపస్సే దలిద్దానం కపణమనుస్సానం, ఏకపస్సే గిలానానం వసనట్ఠానం భవిస్సతీ’’తి సబ్బేసం అఞ్ఞమఞ్ఞం అఘట్టేత్వా వసనప్పహోనకం నగరమజ్ఝే మహతిం సాలం కారేసుం, తస్స నామం ఆవసథాగారన్తి. ఆగన్త్వా వసన్తి ఏత్థ ఆగన్తుకాతి ఆవసథో, తదేవ ఆగారం ఆవసథాగారం.

    285.Pāṭaligāmoti (udā. aṭṭha. 76) evaṃnāmako magadharaṭṭhe eko gāmo. Tassa kira gāmassa māpanadivase gāmaṅgaṇaṭṭhāne dve tayo pāṭalaṅkurā pathavito ubbhijjitvā nikkhamiṃsu. Tena taṃ ‘‘pāṭaligāmo’’ tveva vohariṃsu. Tadavasarīti taṃ pāṭaligāmaṃ avasari anupāpuṇi. Pāṭaligāmikāti pāṭaligāmavāsino. Upāsakāti te kira bhagavato paṭhamadassanena keci saraṇesu ca sīlesu ca patiṭṭhitā. Tena vuttaṃ ‘‘upāsakā’’ti. Yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsūti pāṭaligāme kira ajātasattuno licchavirājūnañca manussā kālena kālaṃ gantvā gehasāmike gehato nīharitvā māsampi aḍḍhamāsampi vasanti. Tena pāṭaligāmavāsino manussā niccupaddutā ‘‘etesañceva āgatakāle vasanaṭṭhānaṃ bhavissatīti ekapasse issarānaṃ bhaṇḍapaṭisāmanaṭṭhānaṃ, ekapasse vasanaṭṭhānaṃ, ekapasse āgantukānaṃ addhikamanussānaṃ, ekapasse daliddānaṃ kapaṇamanussānaṃ, ekapasse gilānānaṃ vasanaṭṭhānaṃ bhavissatī’’ti sabbesaṃ aññamaññaṃ aghaṭṭetvā vasanappahonakaṃ nagaramajjhe mahatiṃ sālaṃ kāresuṃ, tassa nāmaṃ āvasathāgāranti. Āgantvā vasanti ettha āgantukāti āvasatho, tadeva āgāraṃ āvasathāgāraṃ.

    తం దివసఞ్చ తం నిట్ఠానం అగమాసి. తే తత్థ గన్త్వా ఇట్ఠకకమ్మసుధాకమ్మచిత్తకమ్మాదివసేన సుపరినిట్ఠితం సుసజ్జితం దేవవిమానసదిసం ద్వారకోట్ఠకతో పట్ఠాయ ఓలోకేత్వా ‘‘ఇదం ఆవసథాగారం అతివియ మనోరమం సస్సిరికం, కేన ను ఖో పఠమం పరిభుత్తం అమ్హాకం దీఘరత్తం హితాయ సుఖాయ అస్సా’’తి చిన్తేసుం, తస్మింయేవ చ ఖణే ‘‘భగవా తం గామం అనుప్పత్తో’’తి అస్సోసుం, తేన తే ఉప్పన్నపీతిసోమనస్సా ‘‘అమ్హేహి భగవా గన్త్వాపి ఆనేతబ్బో సియా, సో సయమేవ అమ్హాకం వసనట్ఠానం సమ్పత్తో, అజ్జ మయం భగవన్తం ఇధ వసాపేత్వా పఠమం పరిభుఞ్జాపేస్సామ, తథా భిక్ఖుసఙ్ఘం, భిక్ఖుసఙ్ఘే ఆగతే తేపిటకం బుద్ధవచనం ఆగతమేవ భవిస్సతి, సత్థారం మఙ్గలం వదాపేస్సామ, ధమ్మం కథాపేస్సామ, ఇతి తీహి రతనేహి పరిభుత్తే పచ్ఛా అమ్హాకం పరేసఞ్చ పరిభోగో భవిస్సతి, ఏవం నో దీఘరత్తం హితాయ సుఖాయ భవిస్సతీ’’తి సన్నిట్ఠానం కత్వా ఏతదత్థమేవ భగవన్తం ఉపసఙ్కమింసు. తస్మా ఏవమాహంసు ‘‘అధివాసేతు నో, భన్తే, భగవా ఆవసథాగార’’న్తి. తేనుపసఙ్కమింసూతి (దీ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౩.౨౯౭-౨౯౮; మ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౨.౨౨) కిఞ్చాపి తం దివసమేవ పరినిట్ఠితత్తా దేవవిమానం వియ సుసజ్జితం సుపటిజగ్గితం, బుద్ధారహం పన కత్వా న పఞ్ఞత్తం. బుద్ధా హి నామ అరఞ్ఞజ్ఝాసయా అరఞ్ఞారామా, అన్తోగామే వసేయ్యుం వా నో వా, తస్మా భగవతో రుచిం జానిత్వావ పఞ్ఞపేస్సామాతి చిన్తేత్వా తే భగవన్తం ఉపసఙ్కమింసు, ఇదాని భగవతో రుచిం జానిత్వా తథా పఞ్ఞాపేతుకామా యేనావసథాగారం తేనుపసఙ్కమింసు. సబ్బసన్థరిం ఆవసథాగారం సన్థరిత్వాతి ఏత్థ సన్థరణం సన్థరి, సబ్బో సకలో సన్థరి ఏత్థాతి సబ్బసన్థరి. అథ వా సన్థతన్తి సన్థరి, సబ్బం సన్థరి సబ్బసన్థరి, తం సబ్బసన్థరిం. భావనపుంసకనిద్దేసోవాయం, యథా సబ్బమేవ సన్థతం హోతి, ఏవం సన్థరిత్వాతి అత్థో. సబ్బపఠమం తావ ‘‘గోమయం నామ సబ్బమఙ్గలేసు వట్టతీ’’తి సుధాపరికమ్మకతమ్పి భూమిం అల్లగోమయేన ఓపుఞ్జాపేత్వా పరిసుక్ఖభావం ఞత్వా యథా అక్కన్తట్ఠానే పదం పఞ్ఞాయతి, ఏవం చాతుజ్జాతియగన్ధేహి లిమ్పేత్వా ఉపరి నానావణ్ణకటసారకే సన్థరిత్వా తేసం ఉపరి మహాపిట్ఠికకోజవే ఆదిం కత్వా హత్థత్థరణాదీహి నానావణ్ణేహి అత్థరణేహి సన్థరితబ్బయుత్తకం సబ్బోకాసం సన్థరాపేసుం. తేన వుత్తం ‘‘సబ్బసన్థరిం ఆవసథాగారం సన్థరిత్వా’’తి.

    Taṃ divasañca taṃ niṭṭhānaṃ agamāsi. Te tattha gantvā iṭṭhakakammasudhākammacittakammādivasena supariniṭṭhitaṃ susajjitaṃ devavimānasadisaṃ dvārakoṭṭhakato paṭṭhāya oloketvā ‘‘idaṃ āvasathāgāraṃ ativiya manoramaṃ sassirikaṃ, kena nu kho paṭhamaṃ paribhuttaṃ amhākaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya assā’’ti cintesuṃ, tasmiṃyeva ca khaṇe ‘‘bhagavā taṃ gāmaṃ anuppatto’’ti assosuṃ, tena te uppannapītisomanassā ‘‘amhehi bhagavā gantvāpi ānetabbo siyā, so sayameva amhākaṃ vasanaṭṭhānaṃ sampatto, ajja mayaṃ bhagavantaṃ idha vasāpetvā paṭhamaṃ paribhuñjāpessāma, tathā bhikkhusaṅghaṃ, bhikkhusaṅghe āgate tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ āgatameva bhavissati, satthāraṃ maṅgalaṃ vadāpessāma, dhammaṃ kathāpessāma, iti tīhi ratanehi paribhutte pacchā amhākaṃ paresañca paribhogo bhavissati, evaṃ no dīgharattaṃ hitāya sukhāya bhavissatī’’ti sanniṭṭhānaṃ katvā etadatthameva bhagavantaṃ upasaṅkamiṃsu. Tasmā evamāhaṃsu ‘‘adhivāsetu no, bhante, bhagavāāvasathāgāra’’nti. Tenupasaṅkamiṃsūti (dī. ni. aṭṭha. 3.297-298; ma. ni. aṭṭha. 2.22) kiñcāpi taṃ divasameva pariniṭṭhitattā devavimānaṃ viya susajjitaṃ supaṭijaggitaṃ, buddhārahaṃ pana katvā na paññattaṃ. Buddhā hi nāma araññajjhāsayā araññārāmā, antogāme vaseyyuṃ vā no vā, tasmā bhagavato ruciṃ jānitvāva paññapessāmāti cintetvā te bhagavantaṃ upasaṅkamiṃsu, idāni bhagavato ruciṃ jānitvā tathā paññāpetukāmā yenāvasathāgāraṃ tenupasaṅkamiṃsu. Sabbasanthariṃ āvasathāgāraṃ santharitvāti ettha santharaṇaṃ santhari, sabbo sakalo santhari etthāti sabbasanthari. Atha vā santhatanti santhari, sabbaṃ santhari sabbasanthari, taṃ sabbasanthariṃ. Bhāvanapuṃsakaniddesovāyaṃ, yathā sabbameva santhataṃ hoti, evaṃ santharitvāti attho. Sabbapaṭhamaṃ tāva ‘‘gomayaṃ nāma sabbamaṅgalesu vaṭṭatī’’ti sudhāparikammakatampi bhūmiṃ allagomayena opuñjāpetvā parisukkhabhāvaṃ ñatvā yathā akkantaṭṭhāne padaṃ paññāyati, evaṃ cātujjātiyagandhehi limpetvā upari nānāvaṇṇakaṭasārake santharitvā tesaṃ upari mahāpiṭṭhikakojave ādiṃ katvā hatthattharaṇādīhi nānāvaṇṇehi attharaṇehi santharitabbayuttakaṃ sabbokāsaṃ santharāpesuṃ. Tena vuttaṃ ‘‘sabbasanthariṃ āvasathāgāraṃ santharitvā’’ti.

    ఆసనానీతి మజ్ఝట్ఠానే తావ మఙ్గలత్థమ్భం నిస్సాయ మహారహం బుద్ధాసనం పఞ్ఞపేత్వా తత్థ యం యం ముదుకఞ్చ మనోరమఞ్చ పచ్చత్థరణం, తం తం అత్థరిత్వా ఉభతోలోహితకం మనుఞ్ఞదస్సనం ఉపధానం ఉపదహిత్వా ఉపరి సువణ్ణరజతతారకవిచిత్తవితానం బన్ధిత్వా గన్ధదామపుప్ఫదామపత్తాదామాదీహి అలఙ్కరిత్వా సమన్తా ద్వాదసహత్థే ఠానే పుప్ఫజాలం కారేత్వా తింసహత్థమత్తం ఠానం పటసాణియా పరిక్ఖిపాపేత్వా పచ్ఛిమభిత్తిం నిస్సాయ భిక్ఖుసఙ్ఘస్స పల్లఙ్కపీఠఅపస్సయపీఠముణ్డపీఠాదీని పఞ్ఞపాపేత్వా ఉపరి సేతపచ్చత్థరణేహి పచ్చత్థరాపేత్వా సాలాయ పాచీనపస్సం అత్తనో నిసజ్జాయోగ్గం కారేసుం. తం సన్ధాయ వుత్తం ‘‘ఆసనాని పఞ్ఞపేత్వా’’తి.

    Āsanānīti majjhaṭṭhāne tāva maṅgalatthambhaṃ nissāya mahārahaṃ buddhāsanaṃ paññapetvā tattha yaṃ yaṃ mudukañca manoramañca paccattharaṇaṃ, taṃ taṃ attharitvā ubhatolohitakaṃ manuññadassanaṃ upadhānaṃ upadahitvā upari suvaṇṇarajatatārakavicittavitānaṃ bandhitvā gandhadāmapupphadāmapattādāmādīhi alaṅkaritvā samantā dvādasahatthe ṭhāne pupphajālaṃ kāretvā tiṃsahatthamattaṃ ṭhānaṃ paṭasāṇiyā parikkhipāpetvā pacchimabhittiṃ nissāya bhikkhusaṅghassa pallaṅkapīṭhaapassayapīṭhamuṇḍapīṭhādīni paññapāpetvā upari setapaccattharaṇehi paccattharāpetvā sālāya pācīnapassaṃ attano nisajjāyoggaṃ kāresuṃ. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘āsanāni paññapetvā’’ti.

    ఉదకమణికన్తి మహాకుచ్ఛికం సమేఖలం ఉదకచాటిం. ఏవం భగవా భిక్ఖుసఙ్ఘో చ యథారుచియా హత్థపాదే ధోవిస్సన్తి, ముఖం విక్ఖాలేస్సన్తీతి తేసు తేసు ఠానేసు మణివణ్ణస్స ఉదకస్స పూరేత్వా వాసత్థాయ నానాపుప్ఫాని చేవ ఉదకవాసచుణ్ణాని చ పక్ఖిపిత్వా కదలిపణ్ణేహి పిదహిత్వా పతిట్ఠపేసుం. తేన వుత్తం ‘‘ఉదకమణికం పతిట్ఠాపేత్వా’’తి.

    Udakamaṇikanti mahākucchikaṃ samekhalaṃ udakacāṭiṃ. Evaṃ bhagavā bhikkhusaṅgho ca yathāruciyā hatthapāde dhovissanti, mukhaṃ vikkhālessantīti tesu tesu ṭhānesu maṇivaṇṇassa udakassa pūretvā vāsatthāya nānāpupphāni ceva udakavāsacuṇṇāni ca pakkhipitvā kadalipaṇṇehi pidahitvā patiṭṭhapesuṃ. Tena vuttaṃ ‘‘udakamaṇikaṃ patiṭṭhāpetvā’’ti.

    తేలపదీపం ఆరోపేత్వాతి రజతసువణ్ణాదిమయదణ్డాసు దణ్డదీపికాసు యోనకరూపకాదీనం హత్థే ఠపితసువణ్ణరజతాదిమయకపల్లికాసు చ తేలపదీపే జలయిత్వా. యేన భగవా తేనుపసఙ్కమింసూతి ఏత్థ పన తే పాటలిగామికఉపాసకా న కేవలం ఆవసథాగారమేవ, అథ ఖో సకలస్మిమ్పి గామే వీథియో సజ్జాపేత్వా ధజే ఉస్సాపేత్వా గేహద్వారేసు పుణ్ణఘటే చ కదలిఆదయో చ ఠపాపేత్వా సకలగామం దీపమాలాహి విప్పకిణ్ణతారకం వియ కత్వా ‘‘ఖీరపకే దారకే ఖీరం పాయేథ, దహరకుమారే లహుం లహుం భోజేత్వా సయాపేథ, ఉచ్చాసద్దం మా కరిత్థ, అజ్జ ఏకరత్తిం సత్థా అన్తోగామే వసిస్సతి, బుద్ధా నామ అప్పసద్దకామా హోన్తీ’’తి భేరిం చరాపేత్వా సయం దణ్డదీపికా ఆదాయ యేన భగవా తేనుపసఙ్కమింసు.

    Telapadīpaṃ āropetvāti rajatasuvaṇṇādimayadaṇḍāsu daṇḍadīpikāsu yonakarūpakādīnaṃ hatthe ṭhapitasuvaṇṇarajatādimayakapallikāsu ca telapadīpe jalayitvā. Yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsūti ettha pana te pāṭaligāmikaupāsakā na kevalaṃ āvasathāgārameva, atha kho sakalasmimpi gāme vīthiyo sajjāpetvā dhaje ussāpetvā gehadvāresu puṇṇaghaṭe ca kadaliādayo ca ṭhapāpetvā sakalagāmaṃ dīpamālāhi vippakiṇṇatārakaṃ viya katvā ‘‘khīrapake dārake khīraṃ pāyetha, daharakumāre lahuṃ lahuṃ bhojetvā sayāpetha, uccāsaddaṃ mā karittha, ajja ekarattiṃ satthā antogāme vasissati, buddhā nāma appasaddakāmā hontī’’ti bheriṃ carāpetvā sayaṃ daṇḍadīpikā ādāya yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu.

    అథ ఖో భగవా నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేన యేన ఆవసథాగారం తేనుపసఙ్కమీతి ‘‘యస్స దాని, భన్తే, భగవా కాలం మఞ్ఞతీ’’తి ఏవం కిర తేహి కాలే ఆరోచితే భగవా లాఖారసేన తిన్తరత్తకోవిళారపుప్ఫవణ్ణం సురత్తం దుపట్టం కత్తరియా పదుమం కన్తేన్తో వియ, సంవిధాయ తిమణ్డలం పటిచ్ఛాదేన్తో నివాసేత్వా సువణ్ణపామఙ్గేన పదుమకలాపం పరిక్ఖిపన్తో వియ, విజ్జులతాసస్సిరికం కాయబన్ధనం బన్ధిత్వా రత్తకమ్బలేన గజకుమ్భం పరియోనన్ధన్తో వియ, రతనసతుబ్బేధే సువణ్ణగ్ఘికే పవాళజాలం ఖిపమానో వియ, మహతి సువణ్ణచేతియే రత్తకమ్బలకఞ్చుకం పటిముఞ్చన్తో వియ, గచ్ఛన్తం పుణ్ణచన్దం రత్తవలాహకేన పటిచ్ఛాదయమానో వియ, కఞ్చనగిరిమత్థకే సుపక్కలాఖారసం పరిసిఞ్చన్తో వియ, చిత్తకూటపబ్బతమత్థకం విజ్జులతాజాలేన పరిక్ఖిపన్తో వియ చ సచక్కవాళసినేరుయుగన్ధరమహాపథవిం చాలేత్వా గహితనిగ్రోధపల్లవసమానవణ్ణం రత్తవరపంసుకూలం పారుపిత్వా వనగహనతో కేసరసీహో వియ, ఉదయపబ్బతకూటతో పుణ్ణచన్దో వియ, బాలసూరియో వియ చ అత్తనా నిసిన్నతరుసణ్డతో నిక్ఖమి.

    Atha kho bhagavā nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena āvasathāgāraṃ tenupasaṅkamīti ‘‘yassa dāni, bhante, bhagavā kālaṃ maññatī’’ti evaṃ kira tehi kāle ārocite bhagavā lākhārasena tintarattakoviḷārapupphavaṇṇaṃ surattaṃ dupaṭṭaṃ kattariyā padumaṃ kantento viya, saṃvidhāya timaṇḍalaṃ paṭicchādento nivāsetvā suvaṇṇapāmaṅgena padumakalāpaṃ parikkhipanto viya, vijjulatāsassirikaṃ kāyabandhanaṃ bandhitvā rattakambalena gajakumbhaṃ pariyonandhanto viya, ratanasatubbedhe suvaṇṇagghike pavāḷajālaṃ khipamāno viya, mahati suvaṇṇacetiye rattakambalakañcukaṃ paṭimuñcanto viya, gacchantaṃ puṇṇacandaṃ rattavalāhakena paṭicchādayamāno viya, kañcanagirimatthake supakkalākhārasaṃ parisiñcanto viya, cittakūṭapabbatamatthakaṃ vijjulatājālena parikkhipanto viya ca sacakkavāḷasineruyugandharamahāpathaviṃ cāletvā gahitanigrodhapallavasamānavaṇṇaṃ rattavarapaṃsukūlaṃ pārupitvā vanagahanato kesarasīho viya, udayapabbatakūṭato puṇṇacando viya, bālasūriyo viya ca attanā nisinnatarusaṇḍato nikkhami.

    అథస్స కాయతో మేఘముఖతో విజ్జుకలాపా వియ రస్మియో నిక్ఖమిత్వా సువణ్ణరసధారాపరిసేకపిఞ్జరపత్తపుప్ఫఫలసాఖావిటపే వియ సమన్తతో రుక్ఖే కరింసు. తావదేవ అత్తనో అత్తనో పత్తచీవరమాదాయ మహాభిక్ఖుసఙ్ఘో భగవన్తం పరివారేసి. తే చ నం పరివారేత్వా ఠితభిక్ఖూ ఏవరూపా అహేసుం అప్పిచ్ఛా సన్తుట్ఠా పవివిత్తా అసంసట్ఠా ఆరద్ధవీరియా వత్తారో వచనక్ఖమా చోదకా పాపగరహినో సీలసమ్పన్నా సమాధిసమ్పన్నా పఞ్ఞాసమ్పన్నా విముత్తిసమ్పన్నా విముత్తిఞాణదస్సనసమ్పన్నా. తేహి పరివారితో భగవా రత్తకమ్బలపరిక్ఖిత్తో వియ సువణ్ణక్ఖన్ధో, రత్తపదుమసణ్డమజ్ఝగతా వియ సువణ్ణనావా, పవాళవేదికాపరిక్ఖిత్తో వియ సువణ్ణపాసాదో విరోచిత్థ. మహాకస్సపప్పముఖా పన మహాథేరా మేఘవణ్ణం పంసుకూలచీవరం పారుపిత్వా మణివమ్మవమ్మితా వియ మహానాగా పరివారయింసు వీతరాగా భిన్నకిలేసా విజటితజటా ఛిన్నబన్ధనా కులే వా గణే వా అలగ్గా.

    Athassa kāyato meghamukhato vijjukalāpā viya rasmiyo nikkhamitvā suvaṇṇarasadhārāparisekapiñjarapattapupphaphalasākhāviṭape viya samantato rukkhe kariṃsu. Tāvadeva attano attano pattacīvaramādāya mahābhikkhusaṅgho bhagavantaṃ parivāresi. Te ca naṃ parivāretvā ṭhitabhikkhū evarūpā ahesuṃ appicchā santuṭṭhā pavivittā asaṃsaṭṭhā āraddhavīriyā vattāro vacanakkhamā codakā pāpagarahino sīlasampannā samādhisampannā paññāsampannā vimuttisampannā vimuttiñāṇadassanasampannā. Tehi parivārito bhagavā rattakambalaparikkhitto viya suvaṇṇakkhandho, rattapadumasaṇḍamajjhagatā viya suvaṇṇanāvā, pavāḷavedikāparikkhitto viya suvaṇṇapāsādo virocittha. Mahākassapappamukhā pana mahātherā meghavaṇṇaṃ paṃsukūlacīvaraṃ pārupitvā maṇivammavammitā viya mahānāgā parivārayiṃsu vītarāgā bhinnakilesā vijaṭitajaṭā chinnabandhanā kule vā gaṇe vā alaggā.

    ఇతి భగవా సయం వీతరాగో వీతరాగేహి, వీతదోసో వీతదోసేహి, వీతమోహో వీతమోహేహి , నిత్తణ్హో నిత్తణ్హేహి, నిక్కిలేసో నిక్కిలేసేహి, సయం బుద్ధో అనుబుద్ధేహి పరివారితో పత్తపరివారితం వియ కేసరం, కేసరపరివారితా వియ కణ్ణికా, అట్ఠనాగసహస్సపరివారితో వియ ఛద్దన్తో నాగరాజా, నవుతిహంససహస్సపరివారితో వియ ధతరట్ఠో హంసరాజా, సేనఙ్గపరివారితో వియ చక్కవత్తీ, మరుగణపరివారితో వియ సక్కో దేవరాజా, బ్రహ్మగణపరివారితో వియ హారితమహాబ్రహ్మా, తారాగణపరివుతో వియ పుణ్ణచన్దో అసమేన బుద్ధవేసేన అపరిమాణేన బుద్ధవిలాసేన పాటలిగామీనం మగ్గం పటిపజ్జి.

    Iti bhagavā sayaṃ vītarāgo vītarāgehi, vītadoso vītadosehi, vītamoho vītamohehi , nittaṇho nittaṇhehi, nikkileso nikkilesehi, sayaṃ buddho anubuddhehi parivārito pattaparivāritaṃ viya kesaraṃ, kesaraparivāritā viya kaṇṇikā, aṭṭhanāgasahassaparivārito viya chaddanto nāgarājā, navutihaṃsasahassaparivārito viya dhataraṭṭho haṃsarājā, senaṅgaparivārito viya cakkavattī, marugaṇaparivārito viya sakko devarājā, brahmagaṇaparivārito viya hāritamahābrahmā, tārāgaṇaparivuto viya puṇṇacando asamena buddhavesena aparimāṇena buddhavilāsena pāṭaligāmīnaṃ maggaṃ paṭipajji.

    అథస్స పురత్థిమకాయతో సువణ్ణవణ్ణా ఘనబుద్ధరస్మియో ఉట్ఠహిత్వా అసీతిహత్థం ఠానం అగ్గహేసుం, పచ్ఛిమకాయతో దక్ఖిణపస్సతో వామపస్సతో సువణ్ణవణ్ణా ఘనరస్మియో ఉట్ఠహిత్వా అసీతిహత్థం ఠానం అగ్గహేసుం, ఉపరికేసన్తతో పట్ఠాయ సబ్బకేసావత్తేహి మోరగీవవణ్ణా ఘనబుద్ధరస్మియో ఉట్ఠహిత్వా గగనతలే అసీతిహత్థం ఠానం అగ్గహేసుం, హేట్ఠాపాదతలేహి పవాళవణ్ణా రస్మియో ఉట్ఠహిత్వా ఘనపథవియం అసీతిహత్థం ఠానం అగ్గహేసుం, దన్తతో అక్ఖీనం సేతట్ఠానతో, నఖానఞ్చ మంసవినిముత్తట్ఠానతో ఓదాతా ఘనబుద్ధరస్మియో ఉట్ఠహిత్వా అసీతిహత్థం ఠానం అగ్గహేసుం, రత్తపీతవణ్ణానం సమ్భిన్నట్ఠానతో మఞ్జిట్ఠవణ్ణా రస్మియో ఉట్ఠహిత్వా అసీతిహత్థం ఠానం అగ్గహేసుం, సబ్బత్థకమేవ పభస్సరా రస్మియో ఉట్ఠహింసు. ఏవం సమన్తా అసీతిహత్థమత్తం ఠానం ఛబ్బణ్ణా బుద్ధరస్మియో విజ్జోతమానా విప్ఫన్దమానా విధావమానా కఞ్చనదణ్డదీపికాహి నిచ్ఛరిత్వా ఆకాసం పక్ఖన్దమానా మహాపదీపజాలా వియ, చాతుద్దీపికమహామేఘతో నిక్ఖన్తవిజ్జులతా వియ చ దిసోదిసం పక్ఖన్దింసు. యాహి సబ్బదిసాభాగా సువణ్ణచమ్పకపుప్ఫేహి వికిరియమానా వియ, సువణ్ణఘటతో నిక్ఖన్తసువణ్ణరసధారాహి ఆసిఞ్చియమానా వియ, పసారితసువణ్ణపట్టపరిక్ఖిత్తా వియ, వేరమ్భవాతసముద్ధతకింసుకకణికారకికిరాతపుప్ఫచుణ్ణసమోకిణ్ణా వియ చీనపిట్ఠచుణ్ణసమ్పరిరఞ్జితా వియ చ విరోచింసు.

    Athassa puratthimakāyato suvaṇṇavaṇṇā ghanabuddharasmiyo uṭṭhahitvā asītihatthaṃ ṭhānaṃ aggahesuṃ, pacchimakāyato dakkhiṇapassato vāmapassato suvaṇṇavaṇṇā ghanarasmiyo uṭṭhahitvā asītihatthaṃ ṭhānaṃ aggahesuṃ, uparikesantato paṭṭhāya sabbakesāvattehi moragīvavaṇṇā ghanabuddharasmiyo uṭṭhahitvā gaganatale asītihatthaṃ ṭhānaṃ aggahesuṃ, heṭṭhāpādatalehi pavāḷavaṇṇā rasmiyo uṭṭhahitvā ghanapathaviyaṃ asītihatthaṃ ṭhānaṃ aggahesuṃ, dantato akkhīnaṃ setaṭṭhānato, nakhānañca maṃsavinimuttaṭṭhānato odātā ghanabuddharasmiyo uṭṭhahitvā asītihatthaṃ ṭhānaṃ aggahesuṃ, rattapītavaṇṇānaṃ sambhinnaṭṭhānato mañjiṭṭhavaṇṇā rasmiyo uṭṭhahitvā asītihatthaṃ ṭhānaṃ aggahesuṃ, sabbatthakameva pabhassarā rasmiyo uṭṭhahiṃsu. Evaṃ samantā asītihatthamattaṃ ṭhānaṃ chabbaṇṇā buddharasmiyo vijjotamānā vipphandamānā vidhāvamānā kañcanadaṇḍadīpikāhi niccharitvā ākāsaṃ pakkhandamānā mahāpadīpajālā viya, cātuddīpikamahāmeghato nikkhantavijjulatā viya ca disodisaṃ pakkhandiṃsu. Yāhi sabbadisābhāgā suvaṇṇacampakapupphehi vikiriyamānā viya, suvaṇṇaghaṭato nikkhantasuvaṇṇarasadhārāhi āsiñciyamānā viya, pasāritasuvaṇṇapaṭṭaparikkhittā viya, verambhavātasamuddhatakiṃsukakaṇikārakikirātapupphacuṇṇasamokiṇṇā viya cīnapiṭṭhacuṇṇasamparirañjitā viya ca virociṃsu.

    భగవతోపి అసీతిఅనుబ్యఞ్జనబ్యామప్పభాపరిక్ఖేపసముజ్జలం ద్వత్తింసమహాపురిసలక్ఖణపటిమణ్డితం సరీరం అబ్భమహికాదిఉపక్కిలేసవిముత్తం సముజ్జలతారకపభాసితం వియ గగనతలం, వికసితం వియ పదుమవనం, సబ్బపాలిఫుల్లో వియ యోజనసతికో పారిచ్ఛత్తకో, పటిపాటియా ఠపితానం ద్వత్తింసచన్దానం ద్వత్తింససూరియానం ద్వత్తింసచక్కవత్తీనం ద్వత్తింసదేవరాజానం ద్వత్తింసమహాబ్రహ్మానం సిరియా సిరిం అభిభవమానం వియ విరోచిత్థ, యథా తం దసహి పారమీహి దసహి ఉపపారమీహి దసహి పరమత్థపారమీహీతి సమ్మదేవ పరిపూరితాహి సమతింసాయ పారమీహి అలఙ్కతం కప్పసతసహస్సాధికాని చత్తారి అసఙ్ఖ్యేయ్యాని దిన్నేన దానేన రక్ఖితేన సీలేన కతేన కల్యాణకమ్మేన ఏకస్మిం అత్తభావే సమోసరిత్వా విపాకం దాతుం ఓకాసం అలభమానేన సమ్బాధప్పత్తేన వియ నిబ్బత్తితం నావాసహస్సస్స భణ్డం ఏకం నావం ఆరోపనకాలో వియ, సకటసహస్సస్స భణ్డం ఏకం సకటం ఆరోపనకాలో వియ, పఞ్చవీసతియా గఙ్గానం సమ్భిజ్జ ముఖద్వారే ఏకతో రాసీభూతకాలో వియ చ అహోసి.

    Bhagavatopi asītianubyañjanabyāmappabhāparikkhepasamujjalaṃ dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇapaṭimaṇḍitaṃ sarīraṃ abbhamahikādiupakkilesavimuttaṃ samujjalatārakapabhāsitaṃ viya gaganatalaṃ, vikasitaṃ viya padumavanaṃ, sabbapāliphullo viya yojanasatiko pāricchattako, paṭipāṭiyā ṭhapitānaṃ dvattiṃsacandānaṃ dvattiṃsasūriyānaṃ dvattiṃsacakkavattīnaṃ dvattiṃsadevarājānaṃ dvattiṃsamahābrahmānaṃ siriyā siriṃ abhibhavamānaṃ viya virocittha, yathā taṃ dasahi pāramīhi dasahi upapāramīhi dasahi paramatthapāramīhīti sammadeva paripūritāhi samatiṃsāya pāramīhi alaṅkataṃ kappasatasahassādhikāni cattāri asaṅkhyeyyāni dinnena dānena rakkhitena sīlena katena kalyāṇakammena ekasmiṃ attabhāve samosaritvā vipākaṃ dātuṃ okāsaṃ alabhamānena sambādhappattena viya nibbattitaṃ nāvāsahassassa bhaṇḍaṃ ekaṃ nāvaṃ āropanakālo viya, sakaṭasahassassa bhaṇḍaṃ ekaṃ sakaṭaṃ āropanakālo viya, pañcavīsatiyā gaṅgānaṃ sambhijja mukhadvāre ekato rāsībhūtakālo viya ca ahosi.

    ఇమాయ బుద్ధరస్మియా ఓభాసమానస్సపి భగవతో పురతో అనేకాని దణ్డదీపికాసహస్సాని ఉక్ఖిపింసు, తథా పచ్ఛతో వామపస్సే దక్ఖిణపస్సే. జాతిసుమనచమ్పకవనమాలికారత్తుప్పలనీలుప్పలబకులసిన్దువారాదిపుప్ఫాని చేవ నీలపీతాదివణ్ణసుగన్ధగన్ధచుణ్ణాని చ చాతుద్దీపికమహఆమేఘవిస్సట్ఠా సలిలవుట్ఠియో వియ విప్పకిరింసు. పఞ్చఙ్గికతూరియనిగ్ఘోసా చేవ బుద్ధధమ్మసఙ్ఘగుణపటిసంయుత్తా థుతిఘోసా చ సబ్బా దిసా పూరయమానా ముఖరా వియ అకంసు. దేవసుపణ్ణనాగయక్ఖగన్ధబ్బమనుస్సానం అక్ఖీని అమతపానం వియ లభింసు. ఇమస్మిం పన ఠానే ఠత్వా పదసహస్సేహి గమనవణ్ణం వత్తుం వట్టతి. తత్రిదం ముఖమత్తం (మ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౨.౨౨; ఉదా॰ అట్ఠ॰ ౭౬) –

    Imāya buddharasmiyā obhāsamānassapi bhagavato purato anekāni daṇḍadīpikāsahassāni ukkhipiṃsu, tathā pacchato vāmapasse dakkhiṇapasse. Jātisumanacampakavanamālikārattuppalanīluppalabakulasinduvārādipupphāni ceva nīlapītādivaṇṇasugandhagandhacuṇṇāni ca cātuddīpikamahaāmeghavissaṭṭhā salilavuṭṭhiyo viya vippakiriṃsu. Pañcaṅgikatūriyanigghosā ceva buddhadhammasaṅghaguṇapaṭisaṃyuttā thutighosā ca sabbā disā pūrayamānā mukharā viya akaṃsu. Devasupaṇṇanāgayakkhagandhabbamanussānaṃ akkhīni amatapānaṃ viya labhiṃsu. Imasmiṃ pana ṭhāne ṭhatvā padasahassehi gamanavaṇṇaṃ vattuṃ vaṭṭati. Tatridaṃ mukhamattaṃ (ma. ni. aṭṭha. 2.22; udā. aṭṭha. 76) –

    ‘‘ఏవం సబ్బఙ్గసమ్పన్నో, కమ్పయన్తో వసున్ధరం;

    ‘‘Evaṃ sabbaṅgasampanno, kampayanto vasundharaṃ;

    అహేఠయన్తో పాణాని, యాతి లోకవినాయకో.

    Aheṭhayanto pāṇāni, yāti lokavināyako.

    ‘‘దక్ఖిణం పఠమం పాదం, ఉద్ధరన్తో నరాసభో;

    ‘‘Dakkhiṇaṃ paṭhamaṃ pādaṃ, uddharanto narāsabho;

    గచ్ఛన్తో సిరిసమ్పన్నో, సోభతే ద్విపదుత్తమో.

    Gacchanto sirisampanno, sobhate dvipaduttamo.

    ‘‘గచ్ఛతో బుద్ధసేట్ఠస్స, హేట్ఠాపాదతలం ముదు;

    ‘‘Gacchato buddhaseṭṭhassa, heṭṭhāpādatalaṃ mudu;

    సమం సమ్ఫుసతే భూమిం, రజసానుపలిమ్పతి.

    Samaṃ samphusate bhūmiṃ, rajasānupalimpati.

    ‘‘నిన్నం ఠానం ఉన్నమతి, గచ్ఛన్తే లోకనాయకే;

    ‘‘Ninnaṃ ṭhānaṃ unnamati, gacchante lokanāyake;

    ఉన్నతఞ్చ సమం హోతి, పథవీ చ అచేతనా.

    Unnatañca samaṃ hoti, pathavī ca acetanā.

    ‘‘పాసాణా సక్ఖరా చేవ, కథలా ఖాణుకణ్టకా;

    ‘‘Pāsāṇā sakkharā ceva, kathalā khāṇukaṇṭakā;

    సబ్బే మగ్గా వివజ్జన్తి, గచ్ఛన్తే లోకనాయకే.

    Sabbe maggā vivajjanti, gacchante lokanāyake.

    ‘‘నాతిదూరే ఉద్ధరతి, నాచ్చాసన్నే చ నిక్ఖిపం;

    ‘‘Nātidūre uddharati, nāccāsanne ca nikkhipaṃ;

    అఘట్టయన్తో నియ్యాతి, ఉభో జాణూ చ గోప్ఫకే.

    Aghaṭṭayanto niyyāti, ubho jāṇū ca gopphake.

    ‘‘నాతిసీఘం పక్కమతి, సమ్పన్నచరణో ముని;

    ‘‘Nātisīghaṃ pakkamati, sampannacaraṇo muni;

    న చాతిసణికం యాతి, గచ్ఛమానో సమాహితో.

    Na cātisaṇikaṃ yāti, gacchamāno samāhito.

    ‘‘ఉద్ధం అధో తిరియఞ్చ, దిసఞ్చ విదిసం తథా;

    ‘‘Uddhaṃ adho tiriyañca, disañca vidisaṃ tathā;

    న పేక్ఖమానో సో యాతి, యుగమత్తఞ్హి పేక్ఖతి.

    Na pekkhamāno so yāti, yugamattañhi pekkhati.

    ‘‘నాగవిక్కన్తచారో సో, గమనే సోభతే జినో;

    ‘‘Nāgavikkantacāro so, gamane sobhate jino;

    చారు గచ్ఛతి లోకగ్గో, హాసయన్తో సదేవకే.

    Cāru gacchati lokaggo, hāsayanto sadevake.

    ‘‘ఉసభరాజావ సోభన్తో, చాతుచారీవ కేసరీ;

    ‘‘Usabharājāva sobhanto, cātucārīva kesarī;

    తోసయన్తో బహూ సత్తే, గామసేట్ఠం ఉపాగమీ’’తి. (మ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౨.౨౨; ఉదా॰ అట్ఠ॰ ౭౬);

    Tosayanto bahū satte, gāmaseṭṭhaṃ upāgamī’’ti. (ma. ni. aṭṭha. 2.22; udā. aṭṭha. 76);

    వణ్ణకాలో నామ కిరేస. ఏవంవిధేసు కాలేసు భగవతో సరీరవణ్ణే వా గుణవణ్ణే వా ధమ్మకథికస్స థామోయేవ పమాణం. చుణ్ణియపదేహి గాథాబన్ధేహి వా యత్తకం సక్కోతి, తత్తకం వత్తబ్బం, ‘‘దుక్కథిత’’న్తి వా ‘‘అతిత్థేన పక్ఖన్దో’’తి వా న వత్తబ్బో. అపరిమాణవణ్ణా హి బుద్ధా భగవన్తో, తేసం బుద్ధాపి అనవసేసతో వణ్ణం వత్తుం అసమత్థా. సకలమ్పి హి కప్పం వదన్తా పరియోసాపేతుం న సక్కోన్తి, పగేవ ఇతరా పజాతి. ఇమినా సిరివిలాసేన అలఙ్కతపటియత్తం పాటలిగామం పవిసిత్వా భగవా పసన్నచిత్తేన జనేన పుప్ఫగన్ధధూమవాసచుణ్ణాదీహి పూజియమానో ఆవసథాగారం పావిసి. తేన వుత్తం ‘‘అథ ఖో భగవా నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేన యేన ఆవసథాగారం తేనుపసఙ్కమీ’’తి.

    Vaṇṇakālo nāma kiresa. Evaṃvidhesu kālesu bhagavato sarīravaṇṇe vā guṇavaṇṇe vā dhammakathikassa thāmoyeva pamāṇaṃ. Cuṇṇiyapadehi gāthābandhehi vā yattakaṃ sakkoti, tattakaṃ vattabbaṃ, ‘‘dukkathita’’nti vā ‘‘atitthena pakkhando’’ti vā na vattabbo. Aparimāṇavaṇṇā hi buddhā bhagavanto, tesaṃ buddhāpi anavasesato vaṇṇaṃ vattuṃ asamatthā. Sakalampi hi kappaṃ vadantā pariyosāpetuṃ na sakkonti, pageva itarā pajāti. Iminā sirivilāsena alaṅkatapaṭiyattaṃ pāṭaligāmaṃ pavisitvā bhagavā pasannacittena janena pupphagandhadhūmavāsacuṇṇādīhi pūjiyamāno āvasathāgāraṃ pāvisi. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho bhagavā nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena āvasathāgāraṃ tenupasaṅkamī’’ti.

    పాదే పక్ఖాలేత్వాతి యదిపి భగవతో పాదే రజోజల్లం న ఉపలిమ్పతి, తేసం పన ఉపాసకానం కుసలాభివుద్ధిం ఆకఙ్ఖన్తో పరేసం దిట్ఠానుగతిం ఆపజ్జనత్థం భగవా పాదే పక్ఖాలేసి. అపిచ ఉపాదిన్నకసరీరం నామ సీతికాతబ్బమ్పి హోతీతి తదత్థమ్పి భగవా నహానపాదధోవనాని కరోతియేవ. భగవన్తంయేవ పురక్ఖత్వాతి భగవన్తం పురతో కత్వా. తత్థ భగవా భిక్ఖూనఞ్చేవ ఉపాసకానఞ్చ మజ్ఝే నిసిన్నో గన్ధోదకేన నహాపేత్వా దుకూలచుమ్బటేన వోదకం కత్వా జాతిహిఙ్గులకేన మజ్జిత్వా రత్తకమ్బలపలివేఠితే పీఠే ఠపితా రత్తసువణ్ణఘనపటిమా వియ అతివియ విరోచిత్థ. అయం పనేత్థ పోరాణానం వణ్ణభణనమగ్గో –

    Pāde pakkhāletvāti yadipi bhagavato pāde rajojallaṃ na upalimpati, tesaṃ pana upāsakānaṃ kusalābhivuddhiṃ ākaṅkhanto paresaṃ diṭṭhānugatiṃ āpajjanatthaṃ bhagavā pāde pakkhālesi. Apica upādinnakasarīraṃ nāma sītikātabbampi hotīti tadatthampi bhagavā nahānapādadhovanāni karotiyeva. Bhagavantaṃyeva purakkhatvāti bhagavantaṃ purato katvā. Tattha bhagavā bhikkhūnañceva upāsakānañca majjhe nisinno gandhodakena nahāpetvā dukūlacumbaṭena vodakaṃ katvā jātihiṅgulakena majjitvā rattakambalapaliveṭhite pīṭhe ṭhapitā rattasuvaṇṇaghanapaṭimā viya ativiya virocittha. Ayaṃ panettha porāṇānaṃ vaṇṇabhaṇanamaggo –

    ‘‘గన్త్వాన మణ్డలమాళం, నాగవిక్కన్తచారణో;

    ‘‘Gantvāna maṇḍalamāḷaṃ, nāgavikkantacāraṇo;

    ఓభాసయన్తో లోకగ్గో, నిసీది వరమాసనే.

    Obhāsayanto lokaggo, nisīdi varamāsane.

    ‘‘తహిం నిసిన్నో నరదమ్మసారథి,

    ‘‘Tahiṃ nisinno naradammasārathi,

    దేవాతిదేవో సతపుఞ్ఞలక్ఖణో;

    Devātidevo satapuññalakkhaṇo;

    బుద్ధాసనే మజ్ఝగతో విరోచతి,

    Buddhāsane majjhagato virocati,

    సువణ్ణనేక్ఖం వియ పణ్డుకమ్బలే.

    Suvaṇṇanekkhaṃ viya paṇḍukambale.

    ‘‘నేక్ఖం జమ్బోనదస్సేవ, నిక్ఖిత్తం పణ్డుకమ్బలే;

    ‘‘Nekkhaṃ jambonadasseva, nikkhittaṃ paṇḍukambale;

    విరోచతి వీతమలో, మణి వేరోచనో యథా.

    Virocati vītamalo, maṇi verocano yathā.

    ‘‘మహాసాలోవ సమ్ఫుల్లో, మేరురాజావలఙ్కతో;

    ‘‘Mahāsālova samphullo, merurājāvalaṅkato;

    సువణ్ణథూపసఙ్కాసో, పదుమో కోసకో యథా.

    Suvaṇṇathūpasaṅkāso, padumo kosako yathā.

    ‘‘జలన్తో దీపరుక్ఖోవ, పబ్బతగ్గే యథా సిఖీ;

    ‘‘Jalanto dīparukkhova, pabbatagge yathā sikhī;

    దేవానం పారిచ్ఛత్తోవ, సబ్బఫుల్లో విరోచథా’’తి. (మ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౨.౨౨; ఉదా॰ అట్ఠ॰ ౭౬);

    Devānaṃ pāricchattova, sabbaphullo virocathā’’ti. (ma. ni. aṭṭha. 2.22; udā. aṭṭha. 76);

    పాటలిగామికే ఉపాసకే ఆమన్తేసీతి యస్మా తేసు ఉపాసకేసు బహూ జనా సీలే పతిట్ఠితా, తస్మా పఠమం తావ సీలవిపత్తియా ఆదీనవం పకాసేత్వా పచ్ఛా సీలసమ్పదాయ ఆనిసంసం దస్సేతుం ‘‘పఞ్చిమే గహపతయో’’తిఆదినా ధమ్మదేసనత్థం ఆమన్తేసి. తత్థ దుస్సీలోతి నిస్సీలో (దీ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౨.౧౪౯; అ॰ ని॰ అట్ఠ॰ ౩.౫.౨౧౩; ఉదా॰ అట్ఠ॰ ౭౬). అభావత్థో హేత్థ దు-సద్దో ‘‘దుప్పఞ్ఞో’’తిఆదీసు వియ. సీలవిపన్నోతి విపన్నసీలో భిన్నసంవరో. ఏత్థ చ ‘‘దుస్సీలో’’తి పదేన పుగ్గలస్స సీలాభావో వుత్తో. సో పనస్స సీలాభావో దువిధో అసమాదానేన వా సమాదిన్నస్స భేదేన వాతి. తేసు పురిమో న తథా సావజ్జో, యథా దుతియో సావజ్జతరో. యథాధిప్పేతాదీనవనిమిత్తం సీలాభావం పుగ్గలాధిట్ఠానాయ దేసనాయ దస్సేతుం ‘‘సీలవిపన్నో’’తి వుత్తం, తేన ‘‘దుస్సీలో’’తి పదస్స అత్థం దస్సేతి. పమాదాధికరణన్తి పమాదకారణా. ఇదఞ్చ సుత్తం గహట్ఠానం వసేన ఆగతం, పబ్బజితానమ్పి పన లబ్భతేవ. గహట్ఠో హి యేన యేన సిప్పట్ఠానేన జీవికం కప్పేతి యది కసియా యది వణిజ్జాయ యది గోరక్ఖేన. పాణాతిపాతాదివసేన పమత్తో తం తం యథాకాలం సమ్పాదేతుం న సక్కోతి, అథస్స కమ్మం వినస్సతి. మాఘాతకాలే పాణాతిపాతం పన అదిన్నాదానాదీని చ కరోన్తో దణ్డవసేన మహతిం భోగజానిం నిగచ్ఛతి. పబ్బజితో దుస్సీలో పమాదకారణా సీలతో బుద్ధవచనతో ఝానతో సత్తఅరియధనతో చ జానిం నిగచ్ఛతి.

    Pāṭaligāmike upāsake āmantesīti yasmā tesu upāsakesu bahū janā sīle patiṭṭhitā, tasmā paṭhamaṃ tāva sīlavipattiyā ādīnavaṃ pakāsetvā pacchā sīlasampadāya ānisaṃsaṃ dassetuṃ ‘‘pañcime gahapatayo’’tiādinā dhammadesanatthaṃ āmantesi. Tattha dussīloti nissīlo (dī. ni. aṭṭha. 2.149; a. ni. aṭṭha. 3.5.213; udā. aṭṭha. 76). Abhāvattho hettha du-saddo ‘‘duppañño’’tiādīsu viya. Sīlavipannoti vipannasīlo bhinnasaṃvaro. Ettha ca ‘‘dussīlo’’ti padena puggalassa sīlābhāvo vutto. So panassa sīlābhāvo duvidho asamādānena vā samādinnassa bhedena vāti. Tesu purimo na tathā sāvajjo, yathā dutiyo sāvajjataro. Yathādhippetādīnavanimittaṃ sīlābhāvaṃ puggalādhiṭṭhānāya desanāya dassetuṃ ‘‘sīlavipanno’’ti vuttaṃ, tena ‘‘dussīlo’’ti padassa atthaṃ dasseti. Pamādādhikaraṇanti pamādakāraṇā. Idañca suttaṃ gahaṭṭhānaṃ vasena āgataṃ, pabbajitānampi pana labbhateva. Gahaṭṭho hi yena yena sippaṭṭhānena jīvikaṃ kappeti yadi kasiyā yadi vaṇijjāya yadi gorakkhena. Pāṇātipātādivasena pamatto taṃ taṃ yathākālaṃ sampādetuṃ na sakkoti, athassa kammaṃ vinassati. Māghātakāle pāṇātipātaṃ pana adinnādānādīni ca karonto daṇḍavasena mahatiṃ bhogajāniṃ nigacchati. Pabbajito dussīlo pamādakāraṇā sīlato buddhavacanato jhānato sattaariyadhanato ca jāniṃ nigacchati.

    పాపకో కిత్తిసద్దోతి గహట్ఠస్స ‘‘అసుకో అసుకకులే జాతో దుస్సీలో పాపధమ్మో పరిచ్చత్తఇధలోకపరలోకో సలాకభత్తమత్తమ్పి న దేతీ’’తి చతుపరిసమజ్ఝే పాపకో కిత్తిసద్దో అబ్భుగ్గచ్ఛతి. పబ్బజితస్స ‘‘అసుకో నామ సత్థుసాసనే పబ్బజిత్వా నాసక్ఖి సీలాని రక్ఖితుం, న బుద్ధవచనం ఉగ్గహేతుం, వేజ్జకమ్మాదీహి జీవతి, ఛహి అగారవేహి సమన్నాగతో’’తి ఏవం పాపకో కిత్తిసద్దో అబ్భుగ్గచ్ఛతి.

    Pāpako kittisaddoti gahaṭṭhassa ‘‘asuko asukakule jāto dussīlo pāpadhammo pariccattaidhalokaparaloko salākabhattamattampi na detī’’ti catuparisamajjhe pāpako kittisaddo abbhuggacchati. Pabbajitassa ‘‘asuko nāma satthusāsane pabbajitvā nāsakkhi sīlāni rakkhituṃ, na buddhavacanaṃ uggahetuṃ, vejjakammādīhi jīvati, chahi agāravehi samannāgato’’ti evaṃ pāpako kittisaddo abbhuggacchati.

    అవిసారదోతి గహట్ఠో తావ ‘‘అవస్సం బహూనం సన్నిపాతట్ఠానే కోచి మమ కమ్మం జానిస్సతి, అథ మం నిగ్గణ్హిస్సన్తీ’’తి వా, ‘‘రాజకులస్స వా దస్సన్తీ’’తి సభయో ఉపసఙ్కమతి, మఙ్కుభూతో పత్తక్ఖన్ధో అధోముఖో నిసీదతి, విసారదో హుత్వా కథేతుం న సక్కోతి. పబ్బజితోపి ‘‘బహూ భిక్ఖూ సన్నిపతితా, అవస్సం కోచి మమ కమ్మం జానిస్సతి, అథ మే ఉపోసథమ్పి పవారణమ్పి ఠపేత్వా సామఞ్ఞతో చావేత్వా నిక్కడ్ఢిస్సన్తీ’’తి సభయో ఉపసఙ్కమతి, విసారదో హుత్వా కథేతుం న సక్కోతి. ఏకచ్చో పన దుస్సీలోపి సమానో దప్పితో వియ వదతి, సోపి అజ్ఝాసయేన మఙ్కు హోతియేవ విప్పటిసారీభావతో.

    Avisāradoti gahaṭṭho tāva ‘‘avassaṃ bahūnaṃ sannipātaṭṭhāne koci mama kammaṃ jānissati, atha maṃ niggaṇhissantī’’ti vā, ‘‘rājakulassa vā dassantī’’ti sabhayo upasaṅkamati, maṅkubhūto pattakkhandho adhomukho nisīdati, visārado hutvā kathetuṃ na sakkoti. Pabbajitopi ‘‘bahū bhikkhū sannipatitā, avassaṃ koci mama kammaṃ jānissati, atha me uposathampi pavāraṇampi ṭhapetvā sāmaññato cāvetvā nikkaḍḍhissantī’’ti sabhayo upasaṅkamati, visārado hutvā kathetuṃ na sakkoti. Ekacco pana dussīlopi samāno dappito viya vadati, sopi ajjhāsayena maṅku hotiyeva vippaṭisārībhāvato.

    సమ్మూళ్హో కాలం కరోతీతి దుస్సీలస్స హి మరణమఞ్చే నిపన్నస్స దుస్సీల్యకమ్మానం సమాదాయ వత్తితట్ఠానాని ఆపాథమాగచ్ఛన్తి. సో ఉమ్మీలేత్వా అత్తనో పుత్తదారాదిదస్సనవసేన ఇధలోకం పస్సతి, నిమీలేత్వా గతినిమిత్తుపట్ఠానవసేన పరలోకం పస్సతి, తస్స చత్తారో అపాయా కమ్మానురూపం ఉపట్ఠహన్తి. సత్తిసతేన పహరియమానో వియ అగ్గిజాలాయ ఆలిఙ్గియమానో వియ చ హోతి. సో ‘‘వారేథ వారేథా’’తి విరవన్తోవ మరతి. తేన వుత్తం ‘‘సమ్మూళ్హో కాలం కరోతీ’’తి.

    Sammūḷhokālaṃ karotīti dussīlassa hi maraṇamañce nipannassa dussīlyakammānaṃ samādāya vattitaṭṭhānāni āpāthamāgacchanti. So ummīletvā attano puttadārādidassanavasena idhalokaṃ passati, nimīletvā gatinimittupaṭṭhānavasena paralokaṃ passati, tassa cattāro apāyā kammānurūpaṃ upaṭṭhahanti. Sattisatena pahariyamāno viya aggijālāya āliṅgiyamāno viya ca hoti. So ‘‘vāretha vārethā’’ti viravantova marati. Tena vuttaṃ ‘‘sammūḷho kālaṃ karotī’’ti.

    కాయస్స భేదాతి ఉపాదిన్నకక్ఖన్ధపరిచ్చాగా. పరం మరణాతి తదనన్తరం అభినిబ్బత్తక్ఖన్ధగ్గహణే. అథ వా కాయస్స భేదాతి జీవితిన్ద్రియస్స ఉపచ్ఛేదా. పరం మరణాతి చుతితో ఉద్ధం. అపాయన్తిఆది సబ్బం నిరయవేవచనం. నిరయో హి సగ్గమోక్ఖహేతుభూతా పుఞ్ఞసఙ్ఖాతా అయా అపేతత్తా, సుఖానం వా ఆయస్స ఆగమనస్స అభావా అపాయో. దుక్ఖస్స గతి పటిసరణన్తి దుగ్గతి, దోసబహులతాయ వా దుట్ఠేన కమ్మునా నిబ్బత్తా గతీతి దుగ్గతి. వివసా నిపతన్తి ఏత్థ దుక్కటకారినోతి వినిపాతో, వినస్సన్తా వా ఏత్థ నిపతన్తి సంభిజ్జమానఙ్గపచ్చఙ్గాతి వినిపాతో. నత్థి ఏత్థ అస్సాదసఞ్ఞితో అయోతి నిరయో.

    Kāyassa bhedāti upādinnakakkhandhapariccāgā. Paraṃ maraṇāti tadanantaraṃ abhinibbattakkhandhaggahaṇe. Atha vā kāyassa bhedāti jīvitindriyassa upacchedā. Paraṃ maraṇāti cutito uddhaṃ. Apāyantiādi sabbaṃ nirayavevacanaṃ. Nirayo hi saggamokkhahetubhūtā puññasaṅkhātā ayā apetattā, sukhānaṃ vā āyassa āgamanassa abhāvā apāyo. Dukkhassa gati paṭisaraṇanti duggati, dosabahulatāya vā duṭṭhena kammunā nibbattā gatīti duggati. Vivasā nipatanti ettha dukkaṭakārinoti vinipāto, vinassantā vā ettha nipatanti saṃbhijjamānaṅgapaccaṅgāti vinipāto. Natthi ettha assādasaññito ayoti nirayo.

    అథ వా అపాయగ్గహణేన తిరచ్ఛానయోనిం దీపేతి. తిరచ్ఛానయోని హి అపాయో సుగతితో అపేతత్తా, న దుగ్గతి మహేసక్ఖానం నాగరాజాదీనం సమ్భవతో. దుగ్గతిగ్గహణేన పేత్తివిసయం దీపేతి. సో హి అపాయో చేవ దుగ్గతి చ సుగతితో అపేతత్తా దుక్ఖస్స చ గతిభూతత్తా, న తు వినిపాతో అసురసదిసం అవినిపతితత్తా. పేతమహిద్ధికానం విమానానిపి నిబ్బత్తన్తి. వినిపాతగ్గహణేన అసురకాయం దీపేతి. సో హి యథావుత్తేనత్థేన అపాయో చేవ దుగ్గతి చ సబ్బసమ్పత్తిసముస్సయేహి వినిపాతత్తా వినిపాతోతి చ వుచ్చతి. నిరయగ్గహణేన పన అవీచిఆదికం అనేకప్పకారం నిరయమేవ దీపేతి. ఉపపజ్జతీతి నిబ్బత్తతి.

    Atha vā apāyaggahaṇena tiracchānayoniṃ dīpeti. Tiracchānayoni hi apāyo sugatito apetattā, na duggati mahesakkhānaṃ nāgarājādīnaṃ sambhavato. Duggatiggahaṇena pettivisayaṃ dīpeti. So hi apāyo ceva duggati ca sugatito apetattā dukkhassa ca gatibhūtattā, na tu vinipāto asurasadisaṃ avinipatitattā. Petamahiddhikānaṃ vimānānipi nibbattanti. Vinipātaggahaṇena asurakāyaṃ dīpeti. So hi yathāvuttenatthena apāyo ceva duggati ca sabbasampattisamussayehi vinipātattā vinipātoti ca vuccati. Nirayaggahaṇena pana avīciādikaṃ anekappakāraṃ nirayameva dīpeti. Upapajjatīti nibbattati.

    ఆనిసంసకథా వుత్తవిపరియాయేన వేదితబ్బా. అయం పన విసేసో – సీలవాతి సమాదానవసేన సీలవా. సీలసమ్పన్నోతి పరిసుద్ధం పరిపుణ్ణఞ్చ కత్వా సీలస్స సమ్పాదనేన సీలసమ్పన్నో. భోగక్ఖన్ధన్తి భోగరాసిం. సుగతిం సగ్గం లోకన్తి ఏత్థ సుగతిగ్గహణేన మనుస్సగతిపి సఙ్గయ్హతి, సగ్గగ్గహణేన దేవగతి ఏవ. తత్థ సున్దరా గతీతి సుగతి, రూపాదీహి విసయేహి సుట్ఠు అగ్గోతి సగ్గో, సో సబ్బోపి లుజ్జనపలుజ్జనట్ఠేన లోకోతి.

    Ānisaṃsakathā vuttavipariyāyena veditabbā. Ayaṃ pana viseso – sīlavāti samādānavasena sīlavā. Sīlasampannoti parisuddhaṃ paripuṇṇañca katvā sīlassa sampādanena sīlasampanno. Bhogakkhandhanti bhogarāsiṃ. Sugatiṃ saggaṃ lokanti ettha sugatiggahaṇena manussagatipi saṅgayhati, saggaggahaṇena devagati eva. Tattha sundarā gatīti sugati, rūpādīhi visayehi suṭṭhu aggoti saggo, so sabbopi lujjanapalujjanaṭṭhena lokoti.

    పాటలిగామికే ఉపాసకే బహుదేవ రత్తిం ధమ్మియా కథాయాతి అఞ్ఞాయపి పాళిముత్తాయ ధమ్మకథాయ చేవ ఆవసథానుమోదనకథాయ చ. తదా హి భగవా యస్మా అజాతసత్తునా తత్థ పాటలిపుత్తనగరం మాపేన్తేన అఞ్ఞాసు గామనిగమరాజధానీసు యే సీలాచారసమ్పన్నా కుటుమ్బికా, తే ఆనేత్వా ధనధఞ్ఞాని ఘరవత్థుఖేత్తవత్థాదీని చేవ పరిహారఞ్చ దాపేత్వా నివేసియన్తి, తస్మా పాటలిగామికా ఉపాసకా ఆనిసంసదస్సావితాయ విసేసతో సీలగరుకాతి సబ్బగుణానఞ్చ సీలస్స అధిట్ఠానభావతో తేసం పఠమం సీలానిసంసే పకాసేత్వా తతో పరం ఆకాసగఙ్గం ఓతారేన్తో వియ పథవోజం ఆకడ్ఢన్తో వియ మహాజమ్బుం మత్థకే గహేత్వా చాలేన్తో వియ యోజనప్పమాణం మహామధుం చక్కయన్తేన పీళేత్వా సుమధురరసం పాయమానో వియ చ పాటలిగామికానం ఉపాసకానం హితసుఖావహం పకిణ్ణకకథం కథేన్తోపి ‘‘ఆవాసదానం నామేతం గహపతయో మహన్తం పుఞ్ఞం, తుమ్హాకం ఆవాసో మయా పరిభుత్తో, భిక్ఖుసఙ్ఘేన పరిభుత్తో, మయా చ భిక్ఖుసఙ్ఘేన చ పరిభుత్తే ధమ్మరతనేనపి పరిభుత్తోయేవ హోతి, ఏవం తీహి రతనేహి పరిభుత్తే అపరిమేయ్యోవ విపాకో, అపిచ ఆవాసదానస్మిం దిన్నే సబ్బదానం దిన్నమేవ హోతి, భూమట్ఠకపణ్ణసాలాయ వా సాఖామణ్డపస్స వా సఙ్ఘం ఉద్దిస్స కతస్స ఆనిసంసో పరిచ్ఛిన్దితుం న సక్కా. ఆవాసదానానుభావేన హి భవే నిబ్బత్తమానస్సపి సమ్పీళితగబ్భవాసో నామ న హోతి, ద్వాదసహత్థో ఓవరకో వియస్స మాతుకుచ్ఛి అసమ్బాధోవ హోతీ’’తి ఏవం నానానయవిచిత్తం బహుం ధమ్మకథం కథేత్వా –

    Pāṭaligāmike upāsake bahudeva rattiṃ dhammiyā kathāyāti aññāyapi pāḷimuttāya dhammakathāya ceva āvasathānumodanakathāya ca. Tadā hi bhagavā yasmā ajātasattunā tattha pāṭaliputtanagaraṃ māpentena aññāsu gāmanigamarājadhānīsu ye sīlācārasampannā kuṭumbikā, te ānetvā dhanadhaññāni gharavatthukhettavatthādīni ceva parihārañca dāpetvā nivesiyanti, tasmā pāṭaligāmikā upāsakā ānisaṃsadassāvitāya visesato sīlagarukāti sabbaguṇānañca sīlassa adhiṭṭhānabhāvato tesaṃ paṭhamaṃ sīlānisaṃse pakāsetvā tato paraṃ ākāsagaṅgaṃ otārento viya pathavojaṃ ākaḍḍhanto viya mahājambuṃ matthake gahetvā cālento viya yojanappamāṇaṃ mahāmadhuṃ cakkayantena pīḷetvā sumadhurarasaṃ pāyamāno viya ca pāṭaligāmikānaṃ upāsakānaṃ hitasukhāvahaṃ pakiṇṇakakathaṃ kathentopi ‘‘āvāsadānaṃ nāmetaṃ gahapatayo mahantaṃ puññaṃ, tumhākaṃ āvāso mayā paribhutto, bhikkhusaṅghena paribhutto, mayā ca bhikkhusaṅghena ca paribhutte dhammaratanenapi paribhuttoyeva hoti, evaṃ tīhi ratanehi paribhutte aparimeyyova vipāko, apica āvāsadānasmiṃ dinne sabbadānaṃ dinnameva hoti, bhūmaṭṭhakapaṇṇasālāya vā sākhāmaṇḍapassa vā saṅghaṃ uddissa katassa ānisaṃso paricchindituṃ na sakkā. Āvāsadānānubhāvena hi bhave nibbattamānassapi sampīḷitagabbhavāso nāma na hoti, dvādasahattho ovarako viyassa mātukucchi asambādhova hotī’’ti evaṃ nānānayavicittaṃ bahuṃ dhammakathaṃ kathetvā –

    ‘‘సీతం ఉణ్హం పటిహన్తి, తతో వాళమిగాని చ;

    ‘‘Sītaṃ uṇhaṃ paṭihanti, tato vāḷamigāni ca;

    సరీసపే చ మకసే, సిసిరే చాపి వుట్ఠియో.

    Sarīsape ca makase, sisire cāpi vuṭṭhiyo.

    ‘‘తతో వాతాతపో ఘోరో, సఞ్జాతో పటిహఞ్ఞతి;

    ‘‘Tato vātātapo ghoro, sañjāto paṭihaññati;

    లేణత్థఞ్చ సుఖత్థఞ్చ, ఝాయితుఞ్చ విపస్సితుం.

    Leṇatthañca sukhatthañca, jhāyituñca vipassituṃ.

    ‘‘విహారదానం సఙ్ఘస్స, అగ్గం బుద్ధేన వణ్ణితం;

    ‘‘Vihāradānaṃ saṅghassa, aggaṃ buddhena vaṇṇitaṃ;

    తస్మా హి పణ్డితో పోసో, సమ్పస్సం అత్థమత్తనో.

    Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano.

    ‘‘విహారే కారయే రమ్మే, వాసయేత్థ బహుస్సుతే;

    ‘‘Vihāre kāraye ramme, vāsayettha bahussute;

    తేసం అన్నఞ్చ పానఞ్చ, వత్థసేనాసనాని చ.

    Tesaṃ annañca pānañca, vatthasenāsanāni ca.

    ‘‘దదేయ్య ఉజుభూతేసు, విప్పసన్నేన చేతసా;

    ‘‘Dadeyya ujubhūtesu, vippasannena cetasā;

    తే తస్స ధమ్మం దేసేన్తి, సబ్బదుక్ఖాపనూదనం;

    Te tassa dhammaṃ desenti, sabbadukkhāpanūdanaṃ;

    యం సో ధమ్మం ఇధఞ్ఞాయ, పరినిబ్బాతి అనాసవో’’తి. (చూళవ॰ ౨౯౫, ౩౧౫) –

    Yaṃ so dhammaṃ idhaññāya, parinibbāti anāsavo’’ti. (cūḷava. 295, 315) –

    ఏవం అయమ్పి ఆవాసదానే ఆనిసంసో అయమ్పి ఆవాసదానే ఆనిసంసోతి బహుదేవ రత్తిం అతిరేకదియడ్ఢయామం ఆవాసదానానిసంసం కథేసి. తత్థ ఇమా గాథావ సఙ్గహం ఆరుళ్హా, పకిణ్ణకధమ్మదేసనా పన సఙ్గహం న ఆరోహతి. సన్దస్సేత్వాతిఆదీని వుత్తత్థానేవ.

    Evaṃ ayampi āvāsadāne ānisaṃso ayampi āvāsadāne ānisaṃsoti bahudeva rattiṃ atirekadiyaḍḍhayāmaṃ āvāsadānānisaṃsaṃ kathesi. Tattha imā gāthāva saṅgahaṃ āruḷhā, pakiṇṇakadhammadesanā pana saṅgahaṃ na ārohati. Sandassetvātiādīni vuttatthāneva.

    అభిక్కన్తాతి అతిక్కన్తా ద్వే యామా గతా. యస్సదాని తుమ్హే కాలం మఞ్ఞథాతి యస్స గమనస్స తుమ్హే కాలం మఞ్ఞథ, గమనకాలో తుమ్హాకం, గచ్ఛథాతి వుత్తం హోతి. కస్మా పన భగవా తే ఉయ్యోజేసీతి? అనుకమ్పాయ. తియామరత్తిఞ్హి నిసీదిత్వా వీతినామేన్తానం తేసం సరీరే ఆబాధో ఉప్పజ్జేయ్య, భిక్ఖుసఙ్ఘోపి చ మహా, తస్స సయననిసజ్జానం ఓకాసం లద్ధుం వట్టతి, ఇతి ఉభయానుకమ్పాయ ఉయ్యోజేసి.

    Abhikkantāti atikkantā dve yāmā gatā. Yassadāni tumhe kālaṃ maññathāti yassa gamanassa tumhe kālaṃ maññatha, gamanakālo tumhākaṃ, gacchathāti vuttaṃ hoti. Kasmā pana bhagavā te uyyojesīti? Anukampāya. Tiyāmarattiñhi nisīditvā vītināmentānaṃ tesaṃ sarīre ābādho uppajjeyya, bhikkhusaṅghopi ca mahā, tassa sayananisajjānaṃ okāsaṃ laddhuṃ vaṭṭati, iti ubhayānukampāya uyyojesi.

    సుఞ్ఞాగారన్తి పాటియేక్కం సుఞ్ఞాగారం నామ తత్థ నత్థి. తే కిర గహపతయో తస్సేవ ఆవసథాగారస్స ఏకపస్సే పటసాణిం పరిక్ఖిపాపేత్వా కప్పియమఞ్చం పఞ్ఞపేత్వా తత్థ కప్పియపచ్చత్థరణాని అత్థరిత్వా ఉపరి సువణ్ణరజతతారకగన్ధమాలాదిదామపటిమణ్డితం వితానం బన్ధిత్వా గన్ధతేలపదీపం ఆరోపయింసు ‘‘అప్పేవ నామ సత్థా ధమ్మాసనతో వుట్ఠాయ థోకం విస్సమేతుకామో ఇధ నిపజ్జేయ్య, ఏవం నో ఇదం ఆవసథాగారం భగవతా చతూహి ఇరియాపథేహి పరిభుత్తం దీఘరత్తం హితాయ సుఖాయ భవిస్సతీ’’తి. సత్థాపి తదేవ సన్ధాయ తత్థ సఙ్ఘాటిం పఞ్ఞపేత్వా సీహసేయ్యం కప్పేసి. తం సన్ధాయ వుత్తం ‘‘సుఞ్ఞాగారం పావిసీ’’తి. తత్థ పాదధోవనట్ఠానతో పట్ఠాయ యావ ధమ్మాసనా అగమాసి, ఏత్తకే ఠానే గమనం నిప్ఫన్నం. ధమ్మాసనం పత్వా థోకం అట్ఠాసి, ఇదం తత్థ ఠానం. ద్వే యామే ధమ్మాసనే నిసీది, ఏత్తకే ఠానే నిసజ్జా నిప్ఫన్నా. ఉపాసకే ఉయ్యోజేత్వా ధమ్మాసనతో ఓరుయ్హ యథావుత్తే ఠానే సీహసేయ్యం కప్పేసి . ఏతం ఠానం భగవతా చతూహి ఇరియాపథేహి పరిభుత్తం అహోసీతి.

    Suññāgāranti pāṭiyekkaṃ suññāgāraṃ nāma tattha natthi. Te kira gahapatayo tasseva āvasathāgārassa ekapasse paṭasāṇiṃ parikkhipāpetvā kappiyamañcaṃ paññapetvā tattha kappiyapaccattharaṇāni attharitvā upari suvaṇṇarajatatārakagandhamālādidāmapaṭimaṇḍitaṃ vitānaṃ bandhitvā gandhatelapadīpaṃ āropayiṃsu ‘‘appeva nāma satthā dhammāsanato vuṭṭhāya thokaṃ vissametukāmo idha nipajjeyya, evaṃ no idaṃ āvasathāgāraṃ bhagavatā catūhi iriyāpathehi paribhuttaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya bhavissatī’’ti. Satthāpi tadeva sandhāya tattha saṅghāṭiṃ paññapetvā sīhaseyyaṃ kappesi. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘suññāgāraṃ pāvisī’’ti. Tattha pādadhovanaṭṭhānato paṭṭhāya yāva dhammāsanā agamāsi, ettake ṭhāne gamanaṃ nipphannaṃ. Dhammāsanaṃ patvā thokaṃ aṭṭhāsi, idaṃ tattha ṭhānaṃ. Dve yāme dhammāsane nisīdi, ettake ṭhāne nisajjā nipphannā. Upāsake uyyojetvā dhammāsanato oruyha yathāvutte ṭhāne sīhaseyyaṃ kappesi . Etaṃ ṭhānaṃ bhagavatā catūhi iriyāpathehi paribhuttaṃ ahosīti.

    పాటలిగామవత్థుకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Pāṭaligāmavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౧౭౩. పాటలిగామవత్థు • 173. Pāṭaligāmavatthu

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / పాటలిగామవత్థుకథా • Pāṭaligāmavatthukathā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / యాగుమధుగోళకాదికథావణ్ణనా • Yāgumadhugoḷakādikathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౧౭౩. పాటలిగామవత్థుకథా • 173. Pāṭaligāmavatthukathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact