| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪೇತವತ್ಥು-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Petavatthu-aṭṭhakathā |
೧೧. ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ
11. Pāṭaliputtapetavatthuvaṇṇanā
ದಿಟ್ಠಾ ತಯಾ ನಿರಯಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಅಞ್ಞತರಂ ವಿಮಾನಪೇತಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ। ಸಾವತ್ಥಿವಾಸಿನೋ ಕಿರ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತವಾಸಿನೋ ಚ ಬಹೂ ವಾಣಿಜಾ ನಾವಾಯ ಸುವಣ್ಣಭೂಮಿಂ ಅಗಮಿಂಸು। ತತ್ಥೇಕೋ ಉಪಾಸಕೋ ಆಬಾಧಿಕೋ ಮಾತುಗಾಮೇ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಕಾಲಮಕಾಸಿ। ಸೋ ಕತಕುಸಲೋಪಿ ದೇವಲೋಕಂ ಅನುಪಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಇತ್ಥಿಯಾ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತತಾಯ ಸಮುದ್ದಮಜ್ಝೇ ವಿಮಾನಪೇತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ಯಸ್ಸಂ ಪನ ಸೋ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ, ಸಾ ಇತ್ಥೀ ಸುವಣ್ಣಭೂಮಿಗಾಮಿನಿಂ ನಾವಂ ಅಭಿರುಯ್ಹ ಗಚ್ಛತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಪೇತೋ ತಂ ಇತ್ಥಿಂ ಗಹೇತುಕಾಮೋ ನಾವಾಯ ಗಮನಂ ಉಪರುನ್ಧಿ। ಅಥ ವಾಣಿಜಾ ‘‘ಕೇನ ನು ಖೋ ಕಾರಣೇನ ಅಯಂ ನಾವಾ ನ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ವೀಮಂಸನ್ತಾ ಕಾಳಕಣ್ಣಿಸಲಾಕಂ ವಿಚಾರೇಸುಂ। ಅಮನುಸ್ಸಿದ್ಧಿಯಾ ಯಾವತತಿಯಂ ತಸ್ಸಾ ಏವ ಇತ್ಥಿಯಾ ಪಾಪುಣಿ, ಯಸ್ಸಂ ಸೋ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ। ತಂ ದಿಸ್ವಾ ವಾಣಿಜಾ ವೇಳುಕಲಾಪಂ ಸಮುದ್ದೇ ಓತಾರೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಉಪರಿ ತಂ ಇತ್ಥಿಂ ಓತಾರೇಸುಂ। ಇತ್ಥಿಯಾ ಓತಾರಿತಮತ್ತಾಯ ನಾವಾ ವೇಗೇನ ಸುವಣ್ಣಭೂಮಿಂ ಅಭಿಮುಖಾ ಪಾಯಾಸಿ। ಅಮನುಸ್ಸೋ ತಂ ಇತ್ಥಿಂ ಅತ್ತನೋ ವಿಮಾನಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಅಭಿರಮಿ।
Diṭṭhā tayā nirayā tiracchānayonīti idaṃ satthari jetavane viharante aññataraṃ vimānapetaṃ ārabbha vuttaṃ. Sāvatthivāsino kira pāṭaliputtavāsino ca bahū vāṇijā nāvāya suvaṇṇabhūmiṃ agamiṃsu. Tattheko upāsako ābādhiko mātugāme paṭibaddhacitto kālamakāsi. So katakusalopi devalokaṃ anupapajjitvā itthiyā paṭibaddhacittatāya samuddamajjhe vimānapeto hutvā nibbatti. Yassaṃ pana so paṭibaddhacitto, sā itthī suvaṇṇabhūmigāminiṃ nāvaṃ abhiruyha gacchati. Atha kho so peto taṃ itthiṃ gahetukāmo nāvāya gamanaṃ uparundhi. Atha vāṇijā ‘‘kena nu kho kāraṇena ayaṃ nāvā na gacchatī’’ti vīmaṃsantā kāḷakaṇṇisalākaṃ vicāresuṃ. Amanussiddhiyā yāvatatiyaṃ tassā eva itthiyā pāpuṇi, yassaṃ so paṭibaddhacitto. Taṃ disvā vāṇijā veḷukalāpaṃ samudde otāretvā tassa upari taṃ itthiṃ otāresuṃ. Itthiyā otāritamattāya nāvā vegena suvaṇṇabhūmiṃ abhimukhā pāyāsi. Amanusso taṃ itthiṃ attano vimānaṃ āropetvā tāya saddhiṃ abhirami.
ಸಾ ಏಕಂ ಸಂವಚ್ಛರಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಿನ್ನರೂಪಾ ತಂ ಪೇತಂ ಯಾಚನ್ತೀ ಆಹ – ‘‘ಅಹಂ ಇಧ ವಸನ್ತೀ ಮಯ್ಹಂ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಂ ಅತ್ಥಂ ಕಾತುಂ ನ ಲಭಾಮಿ, ಸಾಧು, ಮಾರಿಸ, ಮಂ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಮೇವ ನೇಹೀ’’ತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಯಾಚಿತೋ –
Sā ekaṃ saṃvaccharaṃ atikkamitvā nibbinnarūpā taṃ petaṃ yācantī āha – ‘‘ahaṃ idha vasantī mayhaṃ samparāyikaṃ atthaṃ kātuṃ na labhāmi, sādhu, mārisa, maṃ pāṭaliputtameva nehī’’ti. So tāya yācito –
೭೯೩.
793.
‘‘ದಿಟ್ಠಾ ತಯಾ ನಿರಯಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿ, ಪೇತಾ ಅಸುರಾ ಅಥವಾಪಿ ಮಾನುಸಾ ದೇವಾ।
‘‘Diṭṭhā tayā nirayā tiracchānayoni, petā asurā athavāpi mānusā devā;
ಸಯಮದ್ದಸ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಮತ್ತನೋ, ನೇಸ್ಸಾಮಿ ತಂ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಮಕ್ಖತಂ।
Sayamaddasa kammavipākamattano, nessāmi taṃ pāṭaliputtamakkhataṃ;
ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಕುಸಲಂ ಕರೋಹಿ ಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ॥ –
Tattha gantvā kusalaṃ karohi kamma’’nti. –
ಗಾಥಮಾಹ। ತತ್ಥ ದಿಟ್ಠಾ ತಯಾ ನಿರಯಾತಿ ಏಕಚ್ಚೇ ಪಚ್ಚೇಕನಿರಯಾಪಿ ತಯಾ ದಿಟ್ಠಾ। ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನೀತಿ ಮಹಾನುಭಾವಾ ನಾಗಸುಪಣ್ಣಾದಿತಿರಚ್ಛಾನಾಪಿ ದಿಟ್ಠಾ ತಯಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಪೇತಾತಿ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾದಿಭೇದಾ ಪೇತಾ। ಅಸುರಾತಿ ಕಾಲಕಞ್ಚಿಕಾದಿಭೇದಾ ಅಸುರಾ। ದೇವಾತಿ ಏಕಚ್ಚೇ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾ ದೇವಾ। ಸೋ ಕಿರ ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವೇನ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚೇಕನಿರಯಾದಿಕೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ವಿಚರತಿ, ತೇನ ಏವಮಾಹ। ಸಯಮದ್ದಸ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಮತ್ತನೋತಿ ನಿರಯಾದಿಕೇ ವಿಸೇಸತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಸ್ಸನ್ತೀ ಸಯಮೇವ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಾನಂ ವಿಪಾಕಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಅದ್ದಸ ಅದಕ್ಖಿ। ನೇಸ್ಸಾಮಿ ತಂ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಮಕ್ಖತನ್ತಿ ಇದಾನಾಹಂ ತಂ ಅಕ್ಖತಂ ಕೇನಚಿ ಅಪರಿಕ್ಖತಂ ಮನುಸ್ಸರೂಪೇನೇವ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಂ ನಯಿಸ್ಸಾಮಿ। ತ್ವಂ ಪನ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಕುಸಲಂ ಕರೋಹಿ ಕಮ್ಮಂ, ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಸ್ಸ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ದಿಟ್ಠತ್ತಾ ಯುತ್ತಪಯುತ್ತಾ ಪುಞ್ಞನಿರತಾ ಹೋಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Gāthamāha. Tattha diṭṭhā tayā nirayāti ekacce paccekanirayāpi tayā diṭṭhā. Tiracchānayonīti mahānubhāvā nāgasupaṇṇāditiracchānāpi diṭṭhā tayāti yojanā. Petāti khuppipāsādibhedā petā. Asurāti kālakañcikādibhedā asurā. Devāti ekacce cātumahārājikā devā. So kira attano ānubhāvena antarantarā taṃ gahetvā paccekanirayādike dassento vicarati, tena evamāha. Sayamaddasa kammavipākamattanoti nirayādike visesato gantvā passantī sayameva attanā katakammānaṃ vipākaṃ paccakkhato addasa adakkhi. Nessāmi taṃ pāṭaliputtamakkhatanti idānāhaṃ taṃ akkhataṃ kenaci aparikkhataṃ manussarūpeneva pāṭaliputtaṃ nayissāmi. Tvaṃ pana tattha gantvā kusalaṃ karohi kammaṃ, kammavipākassa paccakkhato diṭṭhattā yuttapayuttā puññaniratā hohīti attho.
ಅಥ ಸಾ ಇತ್ಥೀ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಅತ್ತಮನಾ –
Atha sā itthī tassa vacanaṃ sutvā attamanā –
೭೯೪.
794.
‘‘ಅತ್ಥಕಾಮೋಸಿ ಮೇ ಯಕ್ಖ, ಹಿತಕಾಮೋಸಿ ದೇವತೇ।
‘‘Atthakāmosi me yakkha, hitakāmosi devate;
ಕರೋಮಿ ತುಯ್ಹಂ ವಚನಂ, ತ್ವಂಸಿ ಆಚರಿಯೋ ಮಮ॥
Karomi tuyhaṃ vacanaṃ, tvaṃsi ācariyo mama.
೭೯೫.
795.
‘‘ದಿಟ್ಠಾ ಮಯಾ ನಿರಯಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿ, ಪೇತಾ ಅಸುರಾ ಅಥವಾಪಿ ಮಾನುಸಾ ದೇವಾ।
‘‘Diṭṭhā mayā nirayā tiracchānayoni, petā asurā athavāpi mānusā devā;
ಸಯಮದ್ದಸಂ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಮತ್ತನೋ, ಕಾಹಾಮಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಅನಪ್ಪಕಾನೀ’’ತಿ॥ –
Sayamaddasaṃ kammavipākamattano, kāhāmi puññāni anappakānī’’ti. –
ಗಾಥಮಾಹ।
Gāthamāha.
ಅಥ ಸೋ ಪೇತೋ ತಂ ಇತ್ಥಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತನಗರಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅಥಸ್ಸಾ ಞಾತಿಮಿತ್ತಾದಯೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ಸಮುದ್ದೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಾ ಮತಾತಿ ಅಸ್ಸುಮ್ಹ। ಸಾ ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಾ ವತ, ಭೋ, ಸೋತ್ಥಿನಾ ಆಗತಾ’’ತಿ ಅಭಿನನ್ದಮಾನಾ ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಪವತ್ತಿಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು। ಸಾ ತೇಸಂ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠಂ ಅನುಭೂತಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ ಕಥೇಸಿ। ಸಾವತ್ಥಿವಾಸಿನೋಪಿ ಖೋ ತೇ ವಾಣಿಜಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಉಪಗತಕಾಲೇ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸುಂ। ಭಗವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಚತುನ್ನಂ ಪರಿಸಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಜನೋ ಸಂವೇಗಜಾತೋ ದಾನಾದಿಕುಸಲಧಮ್ಮನಿರತೋ ಅಹೋಸೀತಿ।
Atha so peto taṃ itthiṃ gahetvā ākāsena gantvā pāṭaliputtanagarassa majjhe ṭhapetvā pakkāmi. Athassā ñātimittādayo taṃ disvā ‘‘mayaṃ pubbe samudde pakkhittā matāti assumha. Sā ayaṃ diṭṭhā vata, bho, sotthinā āgatā’’ti abhinandamānā samāgantvā tassā pavattiṃ pucchiṃsu. Sā tesaṃ ādito paṭṭhāya attanā diṭṭhaṃ anubhūtañca sabbaṃ kathesi. Sāvatthivāsinopi kho te vāṇijā anukkamena sāvatthiṃ upagatakāle satthu santikaṃ upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ nisinnā taṃ pavattiṃ bhagavato ārocesuṃ. Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā catunnaṃ parisānaṃ dhammaṃ desesi. Taṃ sutvā mahājano saṃvegajāto dānādikusaladhammanirato ahosīti.
ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pāṭaliputtapetavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಪೇತವತ್ಥುಪಾಳಿ • Petavatthupāḷi / ೧೧. ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಪೇತವತ್ಥು • 11. Pāṭaliputtapetavatthu
