| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
១៣. បាដលិយសុត្តំ
13. Pāṭaliyasuttaṃ
៣៦៥. ឯកំ សមយំ ភគវា កោលិយេសុ វិហរតិ ឧត្តរំ នាម 1 កោលិយានំ និគមោ។ អថ ខោ បាដលិយោ គាមណិ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ បាដលិយោ គាមណិ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘សុតំ មេតំ, ភន្តេ – ‘សមណោ គោតមោ មាយំ ជានាតី’តិ។ យេ តេ, ភន្តេ, ឯវមាហំសុ – ‘សមណោ គោតមោ មាយំ ជានាតី’តិ, កច្ចិ តេ, ភន្តេ, ភគវតោ វុត្តវាទិនោ, ន ច ភគវន្តំ អភូតេន អព្ភាចិក្ខន្តិ, ធម្មស្ស ចានុធម្មំ ព្យាករោន្តិ, ន ច កោចិ សហធម្មិកោ វាទានុវាទោ គារយ្ហំ ឋានំ អាគច្ឆតិ? អនព្ភាចិក្ខិតុកាមា ហិ មយំ, ភន្តេ, ភគវន្ត’’ន្តិ។ ‘‘យេ តេ, គាមណិ, ឯវមាហំសុ – ‘សមណោ គោតមោ មាយំ ជានាតី’តិ, វុត្តវាទិនោ ចេវ មេ, តេ ន ច មំ អភូតេន អព្ភាចិក្ខន្តិ, ធម្មស្ស ចានុធម្មំ ព្យាករោន្តិ, ន ច កោចិ សហធម្មិកោ វាទានុវាទោ គារយ្ហំ ឋានំ អាគច្ឆតីតិ, សច្ចំយេវ កិរ, ភោ, មយំ តេសំ សមណព្រាហ្មណានំ ន សទ្ទហាម – ‘សមណោ គោតមោ មាយំ ជានាតីតិ, សមណោ ខលុ ភោ គោតមោ មាយាវី’តិ។ យោ នុ ខោ, គាមណិ, ឯវំ វទេតិ – ‘អហំ មាយំ ជានាមី’តិ, សោ ឯវំ វទេតិ – ‘អហំ មាយាវី’តិ។ តថេវ តំ ភគវា ហោតិ, តថេវ តំ សុគត ហោតី’’តិ។ តេន ហិ, គាមណិ, តញ្ញេវេត្ថ បដិបុច្ឆិស្សាមិ; យថា តេ ខមេយ្យ, តថា តំ ព្យាករេយ្យាសិ –
365. Ekaṃ samayaṃ bhagavā koliyesu viharati uttaraṃ nāma 2 koliyānaṃ nigamo. Atha kho pāṭaliyo gāmaṇi yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho pāṭaliyo gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante – ‘samaṇo gotamo māyaṃ jānātī’ti. Ye te, bhante, evamāhaṃsu – ‘samaṇo gotamo māyaṃ jānātī’ti, kacci te, bhante, bhagavato vuttavādino, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhanti, dhammassa cānudhammaṃ byākaronti, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati? Anabbhācikkhitukāmā hi mayaṃ, bhante, bhagavanta’’nti. ‘‘Ye te, gāmaṇi, evamāhaṃsu – ‘samaṇo gotamo māyaṃ jānātī’ti, vuttavādino ceva me, te na ca maṃ abhūtena abbhācikkhanti, dhammassa cānudhammaṃ byākaronti, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatīti, saccaṃyeva kira, bho, mayaṃ tesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ na saddahāma – ‘samaṇo gotamo māyaṃ jānātīti, samaṇo khalu bho gotamo māyāvī’ti. Yo nu kho, gāmaṇi, evaṃ vadeti – ‘ahaṃ māyaṃ jānāmī’ti, so evaṃ vadeti – ‘ahaṃ māyāvī’ti. Tatheva taṃ bhagavā hoti, tatheva taṃ sugata hotī’’ti. Tena hi, gāmaṇi, taññevettha paṭipucchissāmi; yathā te khameyya, tathā taṃ byākareyyāsi –
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, គាមណិ, ជានាសិ ត្វំ កោលិយានំ លម្ពចូឡកេ ភដេ’’តិ? ‘‘ជានាមហំ, ភន្តេ, កោលិយានំ លម្ពចូឡកេ ភដេ’’តិ។ ‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, គាមណិ, កិមត្ថិយា កោលិយានំ លម្ពចូឡកា ភដា’’តិ? ‘‘យេ ច, ភន្តេ, កោលិយានំ ចោរា តេ ច បដិសេធេតុំ, យានិ ច កោលិយានំ ទូតេយ្យានិ តានិ ច វហាតុំ 3, ឯតទត្ថិយា, ភន្តេ, កោលិយានំ លម្ពចូឡកា ភដា’’តិ។ ‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, គាមណិ, ជានាសិ ត្វំ កោលិយានំ លម្ពចូឡកេ ភដេ សីលវន្តេ វា តេ ទុស្សីលេ វា’’តិ? ‘‘ជានាមហំ, ភន្តេ, កោលិយានំ លម្ពចូឡកេ ភដេ ទុស្សីលេ បាបធម្មេ ; យេ ច លោកេ ទុស្សីលា បាបធម្មា កោលិយានំ លម្ពចូឡកា ភដា តេសំ អញ្ញតរា’’តិ។ ‘‘យោ នុ ខោ, គាមណិ, ឯវំ វទេយ្យ – ‘បាដលិយោ គាមណិ ជានាតិ កោលិយានំ លម្ពចូឡកេ ភដេ ទុស្សីលេ បាបធម្មេ, បាដលិយោបិ គាមណិ ទុស្សីលោ បាបធម្មោ’តិ, សម្មា នុ ខោ សោ វទមានោ វទេយ្យា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ! អញ្ញេ, ភន្តេ, កោលិយានំ លម្ពចូឡកា ភដា, អញ្ញោហមស្មិ។ អញ្ញថាធម្មា កោលិយានំ លម្ពចូឡកា ភដា, អញ្ញថាធម្មោហមស្មី’’តិ។ ‘‘ត្វញ្ហិ នាម, គាមណិ, លច្ឆសិ – ‘បាដលិយោ គាមណិ ជានាតិ កោលិយានំ លម្ពចូឡកេ ភដេ ទុស្សីលេ បាបធម្មេ, ន ច បាដលិយោ គាមណិ ទុស្សីលោ បាបធម្មោ’តិ, កស្មា តថាគតោ ន លច្ឆតិ – ‘តថាគតោ មាយំ ជានាតិ, ន ច តថាគតោ មាយាវី’តិ? មាយំ ចាហំ, គាមណិ, បជានាមិ, មាយាយ ច វិបាកំ, យថាបដិបន្នោ ច មាយាវី កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ តញ្ច បជានាមិ’’។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, jānāsi tvaṃ koliyānaṃ lambacūḷake bhaṭe’’ti? ‘‘Jānāmahaṃ, bhante, koliyānaṃ lambacūḷake bhaṭe’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, kimatthiyā koliyānaṃ lambacūḷakā bhaṭā’’ti? ‘‘Ye ca, bhante, koliyānaṃ corā te ca paṭisedhetuṃ, yāni ca koliyānaṃ dūteyyāni tāni ca vahātuṃ 4, etadatthiyā, bhante, koliyānaṃ lambacūḷakā bhaṭā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, jānāsi tvaṃ koliyānaṃ lambacūḷake bhaṭe sīlavante vā te dussīle vā’’ti? ‘‘Jānāmahaṃ, bhante, koliyānaṃ lambacūḷake bhaṭe dussīle pāpadhamme ; ye ca loke dussīlā pāpadhammā koliyānaṃ lambacūḷakā bhaṭā tesaṃ aññatarā’’ti. ‘‘Yo nu kho, gāmaṇi, evaṃ vadeyya – ‘pāṭaliyo gāmaṇi jānāti koliyānaṃ lambacūḷake bhaṭe dussīle pāpadhamme, pāṭaliyopi gāmaṇi dussīlo pāpadhammo’ti, sammā nu kho so vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante! Aññe, bhante, koliyānaṃ lambacūḷakā bhaṭā, aññohamasmi. Aññathādhammā koliyānaṃ lambacūḷakā bhaṭā, aññathādhammohamasmī’’ti. ‘‘Tvañhi nāma, gāmaṇi, lacchasi – ‘pāṭaliyo gāmaṇi jānāti koliyānaṃ lambacūḷake bhaṭe dussīle pāpadhamme, na ca pāṭaliyo gāmaṇi dussīlo pāpadhammo’ti, kasmā tathāgato na lacchati – ‘tathāgato māyaṃ jānāti, na ca tathāgato māyāvī’ti? Māyaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, māyāya ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca māyāvī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi’’.
‘‘បាណាតិបាតំ ចាហំ, គាមណិ, បជានាមិ, បាណាតិបាតស្ស ច វិបាកំ, យថាបដិបន្នោ ច បាណាតិបាតី កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ តញ្ច បជានាមិ។ អទិន្នាទានំ ចាហំ, គាមណិ, បជានាមិ, អទិន្នាទានស្ស ច វិបាកំ, យថាបដិបន្នោ ច អទិន្នាទាយី កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ តញ្ច បជានាមិ។ កាមេសុមិច្ឆាចារំ ចាហំ, គាមណិ, បជានាមិ, កាមេសុមិច្ឆាចារស្ស ច វិបាកំ, យថាបដិបន្នោ ច កាមេសុមិច្ឆាចារី កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ តញ្ច បជានាមិ។ មុសាវាទំ ចាហំ, គាមណិ, បជានាមិ, មុសាវាទស្ស ច វិបាកំ, យថាបដិបន្នោ ច មុសាវាទី កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ តញ្ច បជានាមិ។ បិសុណវាចំ ចាហំ, គាមណិ, បជានាមិ, បិសុណវាចាយ ច វិបាកំ, យថាបដិបន្នោ ច បិសុណវាចោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ តញ្ច បជានាមិ។ ផរុសវាចំ ចាហំ, គាមណិ, បជានាមិ, ផរុសវាចាយ ច វិបាកំ, យថាបដិបន្នោ ច ផរុសវាចោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ តញ្ច បជានាមិ។ សម្ផប្បលាបំ ចាហំ, គាមណិ, បជានាមិ, សម្ផប្បលាបស្ស ច វិបាកំ, យថាបដិបន្នោ ច សម្ផប្បលាបី កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ តញ្ច បជានាមិ។ អភិជ្ឈំ ចាហំ, គាមណិ, បជានាមិ, អភិជ្ឈាយ ច វិបាកំ, យថាបដិបន្នោ ច អភិជ្ឈាលុ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ តញ្ច បជានាមិ។ ព្យាបាទបទោសំ ចាហំ, គាមណិ, បជានាមិ, ព្យាបាទបទោសស្ស ច វិបាកំ, យថាបដិបន្នោ ច ព្យាបន្នចិត្តោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ តញ្ច បជានាមិ។ មិច្ឆាទិដ្ឋិំ ចាហំ, គាមណិ, បជានាមិ, មិច្ឆាទិដ្ឋិយា ច វិបាកំ, យថាបដិបន្នោ ច មិច្ឆាទិដ្ឋិកោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ និរយំ ឧបបជ្ជតិ តញ្ច បជានាមិ។
‘‘Pāṇātipātaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, pāṇātipātassa ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca pāṇātipātī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Adinnādānaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, adinnādānassa ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca adinnādāyī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Kāmesumicchācāraṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, kāmesumicchācārassa ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca kāmesumicchācārī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Musāvādaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, musāvādassa ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca musāvādī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Pisuṇavācaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, pisuṇavācāya ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca pisuṇavāco kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Pharusavācaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, pharusavācāya ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca pharusavāco kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Samphappalāpaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, samphappalāpassa ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca samphappalāpī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Abhijjhaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, abhijjhāya ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca abhijjhālu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Byāpādapadosaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, byāpādapadosassa ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca byāpannacitto kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Micchādiṭṭhiṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, micchādiṭṭhiyā ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca micchādiṭṭhiko kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi.
‘‘សន្តិ ហិ, គាមណិ, ឯកេ សមណព្រាហ្មណា ឯវំវាទិនោ ឯវំទិដ្ឋិនោ – ‘យោ កោចិ បាណមតិបាតេតិ, សព្ពោ សោ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខំ ទោមនស្សំ បដិសំវេទយតិ។ យោ កោចិ អទិន្នំ អាទិយតិ, សព្ពោ សោ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខំ ទោមនស្សំ បដិសំវេទយតិ។ យោ កោចិ កាមេសុ មិច្ឆា ចរតិ, សព្ពោ សោ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខំ ទោមនស្សំ បដិសំវេទយតិ។ យោ កោចិ មុសា ភណតិ, សព្ពោ សោ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខំ ទោមនស្សំ បដិសំវេទយតី’’’តិ។
‘‘Santi hi, gāmaṇi, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yo koci pāṇamatipāteti, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Yo koci adinnaṃ ādiyati, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Yo koci kāmesu micchā carati, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Yo koci musā bhaṇati, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayatī’’’ti.
‘‘ទិស្សតិ ខោ បន, គាមណិ, ឥធេកច្ចោ មាលី កុណ្ឌលី សុន្ហាតោ 5 សុវិលិត្តោ កប្បិតកេសមស្សុ ឥត្ថិកាមេហិ រាជា មញ្ញេ បរិចារេន្តោ។ តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ កិំ អកាសិ មាលី កុណ្ឌលី សុន្ហាតោ សុវិលិត្តោ កប្បិតកេសមស្សុ ឥត្ថិកាមេហិ រាជា មញ្ញេ បរិចារេតី’តិ? តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ រញ្ញោ បច្ចត្ថិកំ បសយ្ហ ជីវិតា វោរោបេសិ។ តស្ស រាជា អត្តមនោ អភិហារមទាសិ។ តេនាយំ បុរិសោ មាលី កុណ្ឌលី សុន្ហាតោ សុវិលិត្តោ កប្បិតកេសមស្សុ, ឥត្ថិកាមេហិ រាជា មញ្ញេ បរិចារេតី’’’តិ។
‘‘Dissati kho pana, gāmaṇi, idhekacco mālī kuṇḍalī sunhāto 6 suvilitto kappitakesamassu itthikāmehi rājā maññe paricārento. Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi mālī kuṇḍalī sunhāto suvilitto kappitakesamassu itthikāmehi rājā maññe paricāretī’ti? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso rañño paccatthikaṃ pasayha jīvitā voropesi. Tassa rājā attamano abhihāramadāsi. Tenāyaṃ puriso mālī kuṇḍalī sunhāto suvilitto kappitakesamassu, itthikāmehi rājā maññe paricāretī’’’ti.
‘‘ទិស្សតិ ខោ, គាមណិ, ឥធេកច្ចោ ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា បច្ឆាពាហំ គាឡ្ហពន្ធនំ ពន្ធិត្វា ខុរមុណ្ឌំ ករិត្វា ខរស្សរេន បណវេន រថិយាយ រថិយំ 7 សិង្ឃាដកេន សិង្ឃាដកំ បរិនេត្វា, ទក្ខិណេន ទ្វារេន និក្ខាមេត្វា, ទក្ខិណតោ នគរស្ស សីសំ ឆិជ្ជមានោ។ តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ កិំ អកាសិ, ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា បច្ឆាពាហំ គាឡ្ហពន្ធនំ ពន្ធិត្វា ខុរមុណ្ឌំ ករិត្វា ខរស្សរេន បណវេន រថិយាយ រថិយំ សិង្ឃាដកេន សិង្ឃាដកំ បរិនេត្វា ទក្ខិណេន ទ្វារេន និក្ខាមេត្វា ទក្ខិណតោ នគរស្ស សីសំ ឆិន្ទតី’តិ 8? តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ រាជវេរី ឥត្ថិំ វា បុរិសំ វា ជីវិតា វោរោបេសិ, តេន នំ រាជានោ គហេត្វា ឯវរូបំ កម្មការណំ ការេន្តី’’’តិ។
‘‘Dissati kho, gāmaṇi, idhekacco daḷhāya rajjuyā pacchābāhaṃ gāḷhabandhanaṃ bandhitvā khuramuṇḍaṃ karitvā kharassarena paṇavena rathiyāya rathiyaṃ 9 siṅghāṭakena siṅghāṭakaṃ parinetvā, dakkhiṇena dvārena nikkhāmetvā, dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chijjamāno. Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi, daḷhāya rajjuyā pacchābāhaṃ gāḷhabandhanaṃ bandhitvā khuramuṇḍaṃ karitvā kharassarena paṇavena rathiyāya rathiyaṃ siṅghāṭakena siṅghāṭakaṃ parinetvā dakkhiṇena dvārena nikkhāmetvā dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chindatī’ti 10? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso rājaverī itthiṃ vā purisaṃ vā jīvitā voropesi, tena naṃ rājāno gahetvā evarūpaṃ kammakāraṇaṃ kārentī’’’ti.
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, គាមណិ, អបិ នុ តេ ឯវរូបំ ទិដ្ឋំ វា សុតំ វា’’តិ? ‘‘ទិដ្ឋញ្ច នោ, ភន្តេ, សុតញ្ច សុយ្យិស្សតិ ចា’’តិ។ ‘‘តត្រ, គាមណិ, យេ តេ សមណព្រាហ្មណា ឯវំវាទិនោ ឯវំទិដ្ឋិនោ – ‘យោ កោចិ បាណមតិបាតេតិ, សព្ពោ សោ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខំ ទោមនស្សំ បដិសំវេទយតី’តិ, សច្ចំ វា តេ អាហំសុ មុសា វា’’តិ? ‘‘មុសា, ភន្តេ’’។ ‘‘យេ បន តេ តុច្ឆំ មុសា វិលបន្តិ, សីលវន្តោ វា តេ ទុស្សីលា វា’’តិ? ‘‘ទុស្សីលា , ភន្តេ’’។ ‘‘យេ បន តេ ទុស្សីលា បាបធម្មា មិច្ឆាបដិបន្នា វា តេ សម្មាបដិបន្នា វា’’តិ? ‘‘មិច្ឆាបដិបន្នា, ភន្តេ’’ ។ ‘‘យេ បន តេ មិច្ឆាបដិបន្នា មិច្ឆាទិដ្ឋិកា វា តេ សម្មាទិដ្ឋិកា វា’’តិ? ‘‘មិច្ឆាទិដ្ឋិកា, ភន្តេ’’។ ‘‘យេ បន តេ មិច្ឆាទិដ្ឋិកា កល្លំ នុ តេសុ បសីទិតុ’’ន្តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, api nu te evarūpaṃ diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā’’ti? ‘‘Diṭṭhañca no, bhante, sutañca suyyissati cā’’ti. ‘‘Tatra, gāmaṇi, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yo koci pāṇamatipāteti, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayatī’ti, saccaṃ vā te āhaṃsu musā vā’’ti? ‘‘Musā, bhante’’. ‘‘Ye pana te tucchaṃ musā vilapanti, sīlavanto vā te dussīlā vā’’ti? ‘‘Dussīlā , bhante’’. ‘‘Ye pana te dussīlā pāpadhammā micchāpaṭipannā vā te sammāpaṭipannā vā’’ti? ‘‘Micchāpaṭipannā, bhante’’ . ‘‘Ye pana te micchāpaṭipannā micchādiṭṭhikā vā te sammādiṭṭhikā vā’’ti? ‘‘Micchādiṭṭhikā, bhante’’. ‘‘Ye pana te micchādiṭṭhikā kallaṃ nu tesu pasīditu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ទិស្សតិ ខោ បន, គាមណិ, ឥធេកច្ចោ មាលី កុណ្ឌលី…បេ.… ឥត្ថិកាមេហិ រាជា មញ្ញេ បរិចារេន្តោ។ តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ កិំ អកាសិ មាលី កុណ្ឌលី…បេ.… ឥត្ថិកាមេហិ រាជា មញ្ញេ បរិចារេតី’តិ? តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ រញ្ញោ បច្ចត្ថិកស្ស បសយ្ហ រតនំ អហាសិ 11។ តស្ស រាជា អត្តមនោ អភិហារមទាសិ។ តេនាយំ បុរិសោ មាលី កុណ្ឌលី…បេ.… ឥត្ថិកាមេហិ រាជា មញ្ញេ បរិចារេតី’’’តិ។
‘‘Dissati kho pana, gāmaṇi, idhekacco mālī kuṇḍalī…pe… itthikāmehi rājā maññe paricārento. Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi mālī kuṇḍalī…pe… itthikāmehi rājā maññe paricāretī’ti? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso rañño paccatthikassa pasayha ratanaṃ ahāsi 12. Tassa rājā attamano abhihāramadāsi. Tenāyaṃ puriso mālī kuṇḍalī…pe… itthikāmehi rājā maññe paricāretī’’’ti.
‘‘ទិស្សតិ ខោ, គាមណិ, ឥធេកច្ចោ ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា…បេ.… ទក្ខិណតោ នគរស្ស សីសំ ឆិជ្ជមានោ តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ កិំ អកាសិ ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា…បេ.… ទក្ខិណតោ នគរស្ស សីសំ ឆិន្ទតី’តិ? តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ គាមា វា អរញ្ញា វា អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយិ។ តេន នំ រាជានោ គហេត្វា ឯវរូបំ កម្មការណំ ការេន្តី’តិ។ តំ កិំ មញ្ញសិ, គាមណិ, អបិ នុ តេ ឯវរូបំ ទិដ្ឋំ វា សុតំ វា’’តិ? ‘‘ទិដ្ឋញ្ច នោ, ភន្តេ, សុតញ្ច សុយ្យិស្សតិ ចា’’តិ។ ‘‘តត្រ , គាមណិ, យេ តេ សមណព្រាហ្មណា ឯវំវាទិនោ ឯវំទិដ្ឋិនោ – ‘យោ កោចិ អទិន្នំ អាទិយតិ, សព្ពោ សោ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខំ ទោមនស្សំ បដិសំវេទយតី’តិ, សច្ចំ វា តេ អាហំសុ មុសា វាតិ…បេ.… កល្លំ នុ តេសុ បសីទិតុ’’ន្តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។
‘‘Dissati kho, gāmaṇi, idhekacco daḷhāya rajjuyā…pe… dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chijjamāno tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi daḷhāya rajjuyā…pe… dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chindatī’ti? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso gāmā vā araññā vā adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyi. Tena naṃ rājāno gahetvā evarūpaṃ kammakāraṇaṃ kārentī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, api nu te evarūpaṃ diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā’’ti? ‘‘Diṭṭhañca no, bhante, sutañca suyyissati cā’’ti. ‘‘Tatra , gāmaṇi, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yo koci adinnaṃ ādiyati, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayatī’ti, saccaṃ vā te āhaṃsu musā vāti…pe… kallaṃ nu tesu pasīditu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ទិស្សតិ ខោ បន, គាមណិ, ឥធេកច្ចោ មាលី កុណ្ឌលី…បេ.… ឥត្ថិកាមេហិ រាជា មញ្ញេ បរិចារេន្តោ។ តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ កិំ អកាសិ មាលី កុណ្ឌលី…បេ.… ឥត្ថិកាមេហិ រាជា មញ្ញេ បរិចារេតី’តិ? តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ រញ្ញោ បច្ចត្ថិកស្ស ទារេសុ ចារិត្តំ អាបជ្ជិ។ តស្ស រាជា អត្តមនោ អភិហារមទាសិ។ តេនាយំ បុរិសោ មាលី កុណ្ឌលី…បេ.… ឥត្ថិកាមេហិ រាជា មញ្ញេ បរិចារេតី’’’តិ។
‘‘Dissati kho pana, gāmaṇi, idhekacco mālī kuṇḍalī…pe… itthikāmehi rājā maññe paricārento. Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi mālī kuṇḍalī…pe… itthikāmehi rājā maññe paricāretī’ti? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso rañño paccatthikassa dāresu cārittaṃ āpajji. Tassa rājā attamano abhihāramadāsi. Tenāyaṃ puriso mālī kuṇḍalī…pe… itthikāmehi rājā maññe paricāretī’’’ti.
‘‘ទិស្សតិ ខោ, គាមណិ, ឥធេកច្ចោ ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា…បេ.… ទក្ខិណតោ នគរស្ស សីសំ ឆិជ្ជមានោ។ តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ កិំ អកាសិ ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា…បេ.… ទក្ខិណតោ នគរស្ស សីសំ ឆិន្ទតី’តិ? តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ កុលិត្ថីសុ កុលកុមារីសុ ចារិត្តំ អាបជ្ជិ, តេន នំ រាជានោ គហេត្វា ឯវរូបំ កម្មការណំ ការេន្តី’តិ។ តំ កិំ មញ្ញសិ, គាមណិ, អបិ នុ តេ ឯវរូបំ ទិដ្ឋំ វា សុតំ វា’’តិ? ‘‘ទិដ្ឋញ្ច នោ, ភន្តេ, សុតញ្ច សុយ្យិស្សតិ ចា’’តិ។ ‘‘តត្រ, គាមណិ, យេ តេ សមណព្រាហ្មណា ឯវំវាទិនោ ឯវំទិដ្ឋិនោ – ‘យោ កោចិ កាមេសុ មិច្ឆា ចរតិ, សព្ពោ សោ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខំ ទោមនស្សំ បដិសំវេទយតី’តិ, សច្ចំ វា តេ អាហំសុ មុសា វាតិ…បេ.… កល្លំ នុ តេសុ បសីទិតុ’’ន្តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។
‘‘Dissati kho, gāmaṇi, idhekacco daḷhāya rajjuyā…pe… dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chijjamāno. Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi daḷhāya rajjuyā…pe… dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chindatī’ti? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kulitthīsu kulakumārīsu cārittaṃ āpajji, tena naṃ rājāno gahetvā evarūpaṃ kammakāraṇaṃ kārentī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, api nu te evarūpaṃ diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā’’ti? ‘‘Diṭṭhañca no, bhante, sutañca suyyissati cā’’ti. ‘‘Tatra, gāmaṇi, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yo koci kāmesu micchā carati, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayatī’ti, saccaṃ vā te āhaṃsu musā vāti…pe… kallaṃ nu tesu pasīditu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ទិស្សតិ ខោ បន, គាមណិ, ឥធេកច្ចោ មាលី កុណ្ឌលី សុន្ហាតោ សុវិលិត្តោ កប្បិតកេសមស្សុ ឥត្ថិកាមេហិ រាជា មញ្ញេ បរិចារេន្តោ។ តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ កិំ អកាសិ មាលី កុណ្ឌលី សុន្ហាតោ សុវិលិត្តោ កប្បិតកេសមស្សុ ឥត្ថិកាមេហិ រាជា មញ្ញេ បរិចារេតី’តិ? តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ រាជានំ មុសាវាទេន ហាសេសិ។ តស្ស រាជា អត្តមនោ អភិហារមទាសិ។ តេនាយំ បុរិសោ មាលី កុណ្ឌលី សុន្ហាតោ សុវិលិត្តោ កប្បិតកេសមស្សុ ឥត្ថិកាមេហិ រាជា មញ្ញេ បរិចារេតី’’’តិ។
‘‘Dissati kho pana, gāmaṇi, idhekacco mālī kuṇḍalī sunhāto suvilitto kappitakesamassu itthikāmehi rājā maññe paricārento. Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi mālī kuṇḍalī sunhāto suvilitto kappitakesamassu itthikāmehi rājā maññe paricāretī’ti? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso rājānaṃ musāvādena hāsesi. Tassa rājā attamano abhihāramadāsi. Tenāyaṃ puriso mālī kuṇḍalī sunhāto suvilitto kappitakesamassu itthikāmehi rājā maññe paricāretī’’’ti.
‘‘ទិស្សតិ ខោ, គាមណិ, ឥធេកច្ចោ ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា បច្ឆាពាហំ គាឡ្ហពន្ធនំ ពន្ធិត្វា ខុរមុណ្ឌំ ករិត្វា ខរស្សរេន បណវេន រថិយាយ រថិយំ សិង្ឃាដកេន សិង្ឃាដកំ បរិនេត្វា ទក្ខិណេន ទ្វារេន និក្ខាមេត្វា ទក្ខិណតោ នគរស្ស សីសំ ឆិជ្ជមានោ។ តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ កិំ អកាសិ ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា បច្ឆាពាហំ គាឡ្ហពន្ធនំ ពន្ធិត្វា ខុរមុណ្ឌំ ករិត្វា ខរស្សរេន បណវេន រថិយាយ រថិយំ សិង្ឃាដកេន សិង្ឃាដកំ បរិនេត្វា, ទក្ខិណេន ទ្វារេន និក្ខាមេត្វា, ទក្ខិណតោ នគរស្ស សីសំ ឆិន្ទតី’តិ? តមេនំ ឯវមាហំសុ – ‘អម្ភោ! អយំ បុរិសោ គហបតិស្ស វា គហបតិបុត្តស្ស វា មុសាវាទេន អត្ថំ ភញ្ជិ, តេន នំ រាជានោ គហេត្វា ឯវរូបំ កម្មការណំ ការេន្តី’តិ។ តំ កិំ មញ្ញសិ, គាមណិ, អបិ នុ តេ ឯវរូបំ ទិដ្ឋំ វា សុតំ វា’’តិ? ‘‘ទិដ្ឋញ្ច នោ , ភន្តេ, សុតញ្ច សុយ្យិស្សតិ ចា’’តិ។ ‘‘តត្រ, គាមណិ, យេ តេ សមណព្រាហ្មណា ឯវំវាទិនោ ឯវំទិដ្ឋិនោ – ‘យោ កោចិ មុសា ភណតិ, សព្ពោ សោ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ ទុក្ខំ ទោមនស្សំ បដិសំវេទយតី’តិ, សច្ចំ វា តេ អាហំសុ មុសា វា’’តិ ? ‘‘មុសា, ភន្តេ’’។ ‘‘យេ បន តេ តុច្ឆំ មុសា វិលបន្តិ សីលវន្តោ វា តេ ទុស្សីលា វា’’តិ? ‘‘ទុស្សីលា, ភន្តេ’’។ ‘‘យេ បន តេ ទុស្សីលា បាបធម្មា មិច្ឆាបដិបន្នា វា តេ សម្មាបដិបន្នា វា’’តិ? ‘‘មិច្ឆាបដិបន្នា, ភន្តេ’’។ ‘‘យេ បន តេ មិច្ឆាបដិបន្នា មិច្ឆាទិដ្ឋិកា វា តេ សម្មាទិដ្ឋិកា វា’’តិ? ‘‘មិច្ឆាទិដ្ឋិកា, ភន្តេ’’។ ‘‘យេ បន តេ មិច្ឆាទិដ្ឋិកា កល្លំ នុ តេសុ បសីទិតុ’’ន្តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។
‘‘Dissati kho, gāmaṇi, idhekacco daḷhāya rajjuyā pacchābāhaṃ gāḷhabandhanaṃ bandhitvā khuramuṇḍaṃ karitvā kharassarena paṇavena rathiyāya rathiyaṃ siṅghāṭakena siṅghāṭakaṃ parinetvā dakkhiṇena dvārena nikkhāmetvā dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chijjamāno. Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi daḷhāya rajjuyā pacchābāhaṃ gāḷhabandhanaṃ bandhitvā khuramuṇḍaṃ karitvā kharassarena paṇavena rathiyāya rathiyaṃ siṅghāṭakena siṅghāṭakaṃ parinetvā, dakkhiṇena dvārena nikkhāmetvā, dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chindatī’ti? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso gahapatissa vā gahapatiputtassa vā musāvādena atthaṃ bhañji, tena naṃ rājāno gahetvā evarūpaṃ kammakāraṇaṃ kārentī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, api nu te evarūpaṃ diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā’’ti? ‘‘Diṭṭhañca no , bhante, sutañca suyyissati cā’’ti. ‘‘Tatra, gāmaṇi, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yo koci musā bhaṇati, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayatī’ti, saccaṃ vā te āhaṃsu musā vā’’ti ? ‘‘Musā, bhante’’. ‘‘Ye pana te tucchaṃ musā vilapanti sīlavanto vā te dussīlā vā’’ti? ‘‘Dussīlā, bhante’’. ‘‘Ye pana te dussīlā pāpadhammā micchāpaṭipannā vā te sammāpaṭipannā vā’’ti? ‘‘Micchāpaṭipannā, bhante’’. ‘‘Ye pana te micchāpaṭipannā micchādiṭṭhikā vā te sammādiṭṭhikā vā’’ti? ‘‘Micchādiṭṭhikā, bhante’’. ‘‘Ye pana te micchādiṭṭhikā kallaṃ nu tesu pasīditu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘អច្ឆរិយំ, ភន្តេ, អព្ភុតំ, ភន្តេ! អត្ថិ មេ, ភន្តេ, អាវសថាគារំ។ តត្ថ អត្ថិ មញ្ចកានិ, អត្ថិ អាសនានិ, អត្ថិ ឧទកមណិកោ, អត្ថិ តេលប្បទីបោ។ តត្ថ យោ សមណោ វា ព្រាហ្មណោ វា វាសំ ឧបេតិ, តេនាហំ យថាសត្តិ យថាពលំ សំវិភជាមិ។ ភូតបុព្ពំ, ភន្តេ, ចត្តារោ សត្ថារោ នានាទិដ្ឋិកា នានាខន្តិកា នានារុចិកា, តស្មិំ អាវសថាគារេ វាសំ ឧបគច្ឆុំ’’។
‘‘Acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Atthi me, bhante, āvasathāgāraṃ. Tattha atthi mañcakāni, atthi āsanāni, atthi udakamaṇiko, atthi telappadīpo. Tattha yo samaṇo vā brāhmaṇo vā vāsaṃ upeti, tenāhaṃ yathāsatti yathābalaṃ saṃvibhajāmi. Bhūtapubbaṃ, bhante, cattāro satthāro nānādiṭṭhikā nānākhantikā nānārucikā, tasmiṃ āvasathāgāre vāsaṃ upagacchuṃ’’.
‘‘ឯកោ សត្ថា ឯវំវាទី ឯវំទិដ្ឋិ – ‘នត្ថិ ទិន្នំ, នត្ថិ យិដ្ឋំ, នត្ថិ ហុតំ, នត្ថិ សុកតទុក្កដានំ កម្មានំ ផលំ វិបាកោ។ នត្ថិ អយំ លោកោ, នត្ថិ បរោ លោកោ, នត្ថិ មាតា, នត្ថិ បិតា, នត្ថិ សត្តា ឱបបាតិកា, នត្ថិ លោកេ សមណព្រាហ្មណា សម្មគ្គតា សម្មាបដិបន្នា យេ ឥមញ្ច លោកំ បរញ្ច លោកំ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា បវេទេន្តី’’’តិ។
‘‘Eko satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – ‘natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko. Natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’’’ti.
‘‘ឯកោ សត្ថា ឯវំវាទី ឯវំទិដ្ឋិ – ‘អត្ថិ ទិន្នំ, អត្ថិ យិដ្ឋំ , អត្ថិ ហុតំ, អត្ថិ សុកតទុក្កដានំ កម្មានំ ផលំ វិបាកោ, អត្ថិ អយំ លោកោ, អត្ថិ បរោ លោកោ, អត្ថិ មាតា, អត្ថិ បិតា, អត្ថិ សត្តា ឱបបាតិកា, អត្ថិ លោកេ សមណព្រាហ្មណា សម្មគ្គតា សម្មាបដិបន្នា, យេ ឥមញ្ច លោកំ បរញ្ច លោកំ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា បវេទេន្តី’’’តិ។
‘‘Eko satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – ‘atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ , atthi hutaṃ, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā, ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’’’ti.
‘‘ឯកោ សត្ថា ឯវំវាទី ឯវំទិដ្ឋិ – ‘ករោតោ ការយតោ, ឆិន្ទតោ ឆេទាបយតោ, បចតោ បាចាបយតោ, សោចយតោ សោចាបយតោ, កិលមតោ កិលមាបយតោ, ផន្ទតោ ផន្ទាបយតោ, បាណមតិបាតយតោ, អទិន្នំ អាទិយតោ, សន្ធិំ ឆិន្ទតោ, និល្លោបំ ហរតោ, ឯកាគារិកំ ករោតោ, បរិបន្ថេ តិដ្ឋតោ, បរទារំ គច្ឆតោ, មុសា ភណតោ, ករោតោ ន ករីយតិ បាបំ។ ខុរបរិយន្តេន ចេបិ ចក្កេន យោ ឥមិស្សា បថវិយា បាណេ ឯកំ មំសខលំ ឯកំ មំសបុញ្ជំ ករេយ្យ, នត្ថិ តតោនិទានំ បាបំ, នត្ថិ បាបស្ស អាគមោ។ ទក្ខិណំ ចេបិ គង្គាយ តីរំ គច្ឆេយ្យ ហនន្តោ ឃាតេន្តោ ឆិន្ទន្តោ ឆេទាបេន្តោ បចន្តោ បាចាបេន្តោ, នត្ថិ តតោនិទានំ បាបំ, នត្ថិ បាបស្ស អាគមោ។ ឧត្តរំ ចេបិ គង្គាយ តីរំ គច្ឆេយ្យ ទទន្តោ ទាបេន្តោ យជន្តោ យជាបេន្តោ, នត្ថិ តតោនិទានំ បុញ្ញំ, នត្ថិ បុញ្ញស្ស អាគមោ។ ទានេន ទមេន សំយមេន សច្ចវជ្ជេន នត្ថិ បុញ្ញំ, នត្ថិ បុញ្ញស្ស អាគមោ’’’តិ។
‘‘Eko satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato, karoto na karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇaṃ cepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācāpento, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Uttaraṃ cepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento yajanto yajāpento, natthi tatonidānaṃ puññaṃ, natthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena natthi puññaṃ, natthi puññassa āgamo’’’ti.
‘‘ឯកោ សត្ថា ឯវំវាទី ឯវំទិដ្ឋិ – ‘ករោតោ ការយតោ, ឆិន្ទតោ ឆេទាបយតោ, បចតោ បាចាបយតោ, សោចយតោ សោចាបយតោ, កិលមតោ កិលមាបយតោ, ផន្ទតោ ផន្ទាបយតោ, បាណមតិបាតយតោ, អទិន្នំ អាទិយតោ, សន្ធិំ ឆិន្ទតោ, និល្លោបំ ហរតោ, ឯកាគារិកំ ករោតោ, បរិបន្ថេ តិដ្ឋតោ, បរទារំ គច្ឆតោ , មុសា ភណតោ, ករោតោ ករីយតិ បាបំ។ ខុរបរិយន្តេន ចេបិ ចក្កេន យោ ឥមិស្សា បថវិយា បាណេ ឯកំ មំសខលំ ឯកំ មំសបុញ្ជំ ករេយ្យ, អត្ថិ តតោនិទានំ បាបំ, អត្ថិ បាបស្ស អាគមោ។ ទក្ខិណំ ចេបិ គង្គាយ តីរំ គច្ឆេយ្យ ហនន្តោ ឃាតេន្តោ ឆិន្ទន្តោ ឆេទាបេន្តោ បចន្តោ បាចាបេន្តោ, អត្ថិ តតោនិទានំ បាបំ, អត្ថិ បាបស្ស អាគមោ។ ឧត្តរំ ចេបិ គង្គាយ តីរំ គច្ឆេយ្យ ទទន្តោ ទាបេន្តោ, យជន្តោ យជាបេន្តោ, អត្ថិ តតោនិទានំ បុញ្ញំ, អត្ថិ បុញ្ញស្ស អាគមោ។ ទានេន ទមេន សំយមេន សច្ចវជ្ជេន អត្ថិ បុញ្ញំ, អត្ថិ បុញ្ញស្ស អាគមោ’’’តិ។
‘‘Eko satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato , musā bhaṇato, karoto karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇaṃ cepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācāpento, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Uttaraṃ cepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento, atthi tatonidānaṃ puññaṃ, atthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena atthi puññaṃ, atthi puññassa āgamo’’’ti.
‘‘តស្ស មយ្ហំ, ភន្តេ, អហុទេវ កង្ខា, អហុ វិចិកិច្ឆា – ‘កោសុ នាម ឥមេសំ ភវតំ សមណព្រាហ្មណានំ សច្ចំ អាហ, កោ មុសា’’’តិ?
‘‘Tassa mayhaṃ, bhante, ahudeva kaṅkhā, ahu vicikicchā – ‘kosu nāma imesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ āha, ko musā’’’ti?
‘‘អលញ្ហិ តេ, គាមណិ, កង្ខិតុំ, អលំ វិចិកិច្ឆិតុំ។ កង្ខនីយេ ច បន តេ ឋានេ វិចិកិច្ឆា ឧប្បន្នា’’តិ។ ‘‘ឯវំ បសន្នោហំ, ភន្តេ, ភគវតិ។ បហោតិ មេ ភគវា តថា ធម្មំ ទេសេតុំ យថាហំ ឥមំ កង្ខាធម្មំ បជហេយ្យ’’ន្តិ។
‘‘Alañhi te, gāmaṇi, kaṅkhituṃ, alaṃ vicikicchituṃ. Kaṅkhanīye ca pana te ṭhāne vicikicchā uppannā’’ti. ‘‘Evaṃ pasannohaṃ, bhante, bhagavati. Pahoti me bhagavā tathā dhammaṃ desetuṃ yathāhaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyya’’nti.
‘‘អត្ថិ, គាមណិ, ធម្មសមាធិ។ តត្រ ចេ ត្វំ ចិត្តសមាធិំ បដិលភេយ្យាសិ។ ឯវំ ត្វំ ឥមំ កង្ខាធម្មំ បជហេយ្យាសិ។ កតមោ ច, គាមណិ, ធម្មសមាធិ? ឥធ, គាមណិ, អរិយសាវកោ បាណាតិបាតំ បហាយ បាណាតិបាតា បដិវិរតោ ហោតិ, អទិន្នាទានំ បហាយ អទិន្នាទានា បដិវិរតោ ហោតិ, កាមេសុមិច្ឆាចារំ បហាយ កាមេសុមិច្ឆាចារា បដិវិរតោ ហោតិ, មុសាវាទំ បហាយ មុសាវាទា បដិវិរតោ ហោតិ, បិសុណំ វាចំ បហាយ បិសុណាយ វាចាយ បដិវិរតោ ហោតិ , ផរុសំ វាចំ បហាយ ផរុសាយ វាចាយ បដិវិរតោ ហោតិ, សម្ផប្បលាបំ បហាយ សម្ផប្បលាបា បដិវិរតោ ហោតិ, អភិជ្ឈំ បហាយ អនភិជ្ឈាលុ ហោតិ, ព្យាបាទបទោសំ បហាយ អព្យាបន្នចិត្តោ ហោតិ, មិច្ឆាទិដ្ឋិំ បហាយ សម្មាទិដ្ឋិកោ ហោតិ។
‘‘Atthi, gāmaṇi, dhammasamādhi. Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi. Evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi. Katamo ca, gāmaṇi, dhammasamādhi? Idha, gāmaṇi, ariyasāvako pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācāraṃ pahāya kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti, pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti , pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti, abhijjhaṃ pahāya anabhijjhālu hoti, byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiṃ pahāya sammādiṭṭhiko hoti.
‘‘ស ខោ សោ, គាមណិ, អរិយសាវកោ ឯវំ វិគតាភិជ្ឈោ វិគតព្យាបាទោ អសម្មូឡ្ហោ សម្បជានោ បដិស្សតោ មេត្តាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ, តថា ទុតិយំ, តថា តតិយំ, តថា ចតុត្ថំ, ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ មេត្តាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ សោ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘យ្វាយំ សត្ថា ឯវំវាទី ឯវំទិដ្ឋិ – នត្ថិ ទិន្នំ, នត្ថិ យិដ្ឋំ, នត្ថិ ហុតំ, នត្ថិ សុកតទុក្កដានំ កម្មានំ ផលំ វិបាកោ, នត្ថិ អយំ លោកោ, នត្ថិ បរោ លោកោ, នត្ថិ មាតា, នត្ថិ បិតា, នត្ថិ សត្តា ឱបបាតិកា, នត្ថិ លោកេ សមណព្រាហ្មណា, សម្មគ្គតា សម្មាបដិបន្នា យេ ឥមញ្ច លោកំ បរញ្ច លោកំ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា បវេទេន្តី’តិ។ ‘សចេ តស្ស ភោតោ សត្ថុនោ សច្ចំ វចនំ, អបណ្ណកតាយ មយ្ហំ, យ្វាហំ 13 ន កិញ្ចិ 14 ព្យាពាធេមិ តសំ វា ថាវរំ វា? ឧភយមេត្ថ 15 កដគ្គាហោ, យំ ចម្ហិ កាយេន សំវុតោ វាចាយ សំវុតោ មនសា សំវុតោ, យញ្ច កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជិស្សាមី’តិ 16។ តស្ស បាមោជ្ជំ ជាយតិ។ បមុទិតស្ស បីតិ ជាយតិ។ បីតិមនស្ស កាយោ បស្សម្ភតិ។ បស្សទ្ធកាយោ សុខំ វេទយតិ។ សុខិនោ ចិត្តំ សមាធិយតិ។ អយំ ខោ, គាមណិ, ធម្មសមាធិ ។ តត្រ ចេ ត្វំ ចិត្តសមាធិំ បដិលភេយ្យាសិ, ឯវំ ត្វំ ឥមំ កង្ខាធម្មំ បជហេយ្យាសិ។
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā, sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti. ‘Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ 17 na kiñci 18 byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha 19 kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti 20. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi . Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi.
‘‘ស ខោ សោ, គាមណិ, អរិយសាវកោ ឯវំ វិគតាភិជ្ឈោ វិគតព្យាបាទោ អសម្មូឡ្ហោ សម្បជានោ បដិស្សតោ មេត្តាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ, តថា ទុតិយំ, តថា តតិយំ, តថា ចតុត្ថំ, ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ មេត្តាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ សោ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘យ្វាយំ សត្ថា ឯវំវាទី ឯវំទិដ្ឋិ – អត្ថិ ទិន្នំ, អត្ថិ យិដ្ឋំ, អត្ថិ ហុតំ, អត្ថិ សុកតទុក្កដានំ កម្មានំ ផលំ វិបាកោ, អត្ថិ អយំ លោកោ, អត្ថិ បរោ លោកោ, អត្ថិ មាតា, អត្ថិ បិតា, អត្ថិ សត្តា ឱបបាតិកា, អត្ថិ លោកេ សមណព្រាហ្មណា, សម្មគ្គតា សម្មាបដិបន្នា យេ ឥមញ្ច លោកំ បរញ្ច លោកំ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា បវេទេន្តី’តិ។ ‘សចេ តស្ស ភោតោ សត្ថុនោ សច្ចំ វចនំ, អបណ្ណកតាយ មយ្ហំ, យ្វាហំ ន កិញ្ចិ ព្យាពាធេមិ តសំ វា ថាវរំ វា? ឧភយមេត្ថ កដគ្គាហោ, យំ ចម្ហិ កាយេន សំវុតោ វាចាយ សំវុតោ មនសា សំវុតោ, យញ្ច កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជិស្សាមី’តិ។ តស្ស បាមោជ្ជំ ជាយតិ។ បមុទិតស្ស បីតិ ជាយតិ។ បីតិមនស្ស កាយោ បស្សម្ភតិ។ បស្សទ្ធកាយោ សុខំ វេទយតិ។ សុខិនោ ចិត្តំ សមាធិយតិ។ អយំ ខោ, គាមណិ, ធម្មសមាធិ។ តត្រ ចេ ត្វំ ចិត្តសមាធិំ បដិលភេយ្យាសិ, ឯវំ ត្វំ ឥមំ កង្ខាធម្មំ បជហេយ្យាសិ។
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ, atthi hutaṃ, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā, sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti. ‘Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi. Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi.
‘‘ស ខោ សោ, គាមណិ, អរិយសាវកោ ឯវំ វិគតាភិជ្ឈោ វិគតព្យាបាទោ អសម្មូឡ្ហោ សម្បជានោ បដិស្សតោ មេត្តាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ, តថា ទុតិយំ, តថា តតិយំ, តថា ចតុត្ថំ, ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ មេត្តាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ សោ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘យ្វាយំ សត្ថា ឯវំវាទី ឯវំទិដ្ឋិ – ករោតោ ការយតោ, ឆិន្ទតោ ឆេទាបយតោ, បចតោ បាចាបយតោ, សោចយតោ សោចាបយតោ, កិលមតោ កិលមាបយតោ, ផន្ទតោ ផន្ទាបយតោ, បាណមតិបាតយតោ, អទិន្នំ អាទិយតោ, សន្ធិំ ឆិន្ទតោ, និល្លោបំ ហរតោ, ឯកាគារិកំ ករោតោ, បរិបន្ថេ តិដ្ឋតោ, បរទារំ គច្ឆតោ, មុសា ភណតោ, ករោតោ ន ករីយតិ បាបំ។ ខុរបរិយន្តេន ចេបិ ចក្កេន យោ ឥមិស្សា បថវិយា បាណេ ឯកំ មំសខលំ ឯកំ មំសបុញ្ជំ ករេយ្យ, នត្ថិ តតោនិទានំ បាបំ, នត្ថិ បាបស្ស អាគមោ។ ទក្ខិណញ្ចេបិ គង្គាយ តីរំ គច្ឆេយ្យ ហនន្តោ ឃាតេន្តោ ឆិន្ទន្តោ ឆេទាបេន្តោ បចន្តោ បាចាបេន្តោ, នត្ថិ តតោនិទានំ បាបំ, នត្ថិ បាបស្ស អាគមោ។ ឧត្តរញ្ចេបិ គង្គាយ តីរំ គច្ឆេយ្យ ទទន្តោ ទាបេន្តោ, យជន្តោ យជាបេន្តោ, នត្ថិ តតោនិទានំ បុញ្ញំ, នត្ថិ បុញ្ញស្ស អាគមោ។ ទានេន ទមេន សំយមេន សច្ចវជ្ជេន នត្ថិ បុញ្ញំ, នត្ថិ បុញ្ញស្ស អាគមោ’តិ។ ‘សចេ តស្ស ភោតោ សត្ថុនោ សច្ចំ វចនំ, អបណ្ណកតាយ មយ្ហំ, យ្វាហំ ន កិញ្ចិ ព្យាពាធេមិ តសំ វា ថាវរំ វា? ឧភយមេត្ថ កដគ្គាហោ, យំ ចម្ហិ កាយេន សំវុតោ វាចាយ សំវុតោ មនសា សំវុតោ, យញ្ច កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជិស្សាមី’តិ 21។ តស្ស បាមោជ្ជំ ជាយតិ។ បមុទិតស្ស បីតិ ជាយតិ។ បីតិមនស្ស កាយោ បស្សម្ភតិ។ បស្សទ្ធកាយោ សុខំ វេទយតិ។ សុខិនោ ចិត្តំ សមាធិយតិ។ អយំ ខោ, គាមណិ, ធម្មសមាធិ តត្រ ចេ ត្វំ ចិត្តសមាធិំ បដិលភេយ្យាសិ, ឯវំ ត្វំ ឥមំ កង្ខាធម្មំ បជហេយ្យាសិ។
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato, karoto na karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācāpento, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento, natthi tatonidānaṃ puññaṃ, natthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena natthi puññaṃ, natthi puññassa āgamo’ti. ‘Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti 22. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi.
‘‘ស ខោ សោ, គាមណិ, អរិយសាវកោ ឯវំ វិគតាភិជ្ឈោ វិគតព្យាបាទោ អសម្មូឡ្ហោ សម្បជានោ បដិស្សតោ មេត្តាសហគតេ ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ, តថា ទុតិយំ, តថា តតិយំ, តថា ចតុត្ថំ, ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ មេត្តាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ សោ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘យ្វាយំ សត្ថា ឯវំវាទី ឯវំទិដ្ឋិ – ករោតោ ការយតោ, ឆិន្ទតោ ឆេទាបយតោ, បចតោ បាចាបយតោ, សោចយតោ សោចាបយតោ, កិលមតោ កិលមាបយតោ, ផន្ទតោ ផន្ទាបយតោ, បាណមតិបាតយតោ, អទិន្នំ អាទិយតោ, សន្ធិំ ឆិន្ទតោ, និល្លោបំ ហរតោ, ឯកាគារិកំ ករោតោ, បរិបន្ថេ តិដ្ឋតោ, បរទារំ គច្ឆតោ, មុសា ភណតោ, ករោតោ ករីយតិ បាបំ។ ខុរបរិយន្តេន ចេបិ ចក្កេន យោ ឥមិស្សា បថវិយា បាណេ ឯកំ មំសខលំ ឯកំ មំសបុញ្ជំ ករេយ្យ, អត្ថិ តតោនិទានំ បាបំ, អត្ថិ បាបស្ស អាគមោ។ ទក្ខិណញ្ចេបិ គង្គាយ តីរំ គច្ឆេយ្យ ហនន្តោ ឃាតេន្តោ ឆិន្ទន្តោ ឆេទាបេន្តោ បចន្តោ បាចាបេន្តោ, អត្ថិ តតោនិទានំ បាបំ, អត្ថិ បាបស្ស អាគមោ។ ឧត្តរញ្ចេបិ គង្គាយ តីរំ គច្ឆេយ្យ ទទន្តោ ទាបេន្តោ, យជន្តោ យជាបេន្តោ, អត្ថិ តតោនិទានំ បុញ្ញំ, អត្ថិ បុញ្ញស្ស អាគមោ។ ទានេន ទមេន សំយមេន សច្ចវជ្ជេន អត្ថិ បុញ្ញំ អត្ថិ បុញ្ញស្ស អាគមោតិ។ សចេ តស្ស ភោតោ សត្ថុនោ សច្ចំ វចនំ, អបណ្ណកតាយ មយ្ហំ, យ្វាហំ ន កិញ្ចិ ព្យាពាធេមិ តសំ វា ថាវរំ វា? ឧភយមេត្ថ កដគ្គាហោ, យំ ចម្ហិ កាយេន សំវុតោ វាចាយ សំវុតោ មនសា សំវុតោ, យញ្ច កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជិស្សាមី’តិ។ តស្ស បាមោជ្ជំ ជាយតិ។ បមុទិតស្ស បីតិ ជាយតិ។ បីតិមនស្ស កាយោ បស្សម្ភតិ។ បស្សទ្ធកាយោ សុខំ វេទយតិ។ សុខិនោ ចិត្តំ សមាធិយតិ។ អយំ ខោ, គាមណិ, ធម្មសមាធិ។ តត្រ ចេ ត្វំ ចិត្តសមាធិំ បដិលភេយ្យាសិ, ឯវំ ត្វំ ឥមំ កង្ខាធម្មំ បជហេយ្យាសិ។
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato mettāsahagate cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato, karoto karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācāpento, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento, atthi tatonidānaṃ puññaṃ, atthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena atthi puññaṃ atthi puññassa āgamoti. Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi. Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi.
‘‘ស ខោ សោ, គាមណិ, អរិយសាវកោ ឯវំ វិគតាភិជ្ឈោ វិគតព្យាបាទោ អសម្មូឡ្ហោ សម្បជានោ បដិស្សតោ ករុណាសហគតេ ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ…បេ.… មុទិតាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ…បេ.…។
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato karuṇāsahagate cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati…pe… muditāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati…pe….
‘‘ស ខោ សោ, គាមណិ, អរិយសាវកោ ឯវំ វិគតាភិជ្ឈោ វិគតព្យាបាទោ អសម្មូឡ្ហោ សម្បជានោ បដិស្សតោ ឧបេក្ខាសហគតេ ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ, តថា ទុតិយំ, តថា តតិយំ, តថា ចតុត្ថំ, ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ សោ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘យ្វាយំ សត្ថា ឯវំវាទី ឯវំទិដ្ឋិ – នត្ថិ ទិន្នំ, នត្ថិ យិដ្ឋំ, នត្ថិ ហុតំ នត្ថិ សុកតទុក្កដានំ កម្មានំ ផលំ វិបាកោ, នត្ថិ អយំ លោកោ នត្ថិ បរោ លោកោ, នត្ថិ មាតា នត្ថិ បិតា នត្ថិ សត្តា ឱបបាតិកា, នត្ថិ លោកេ សមណព្រាហ្មណា សម្មគ្គតា សម្មាបដិបន្នា យេ ឥមញ្ច លោកំ បរញ្ច លោកំ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា បវេទេន្តីតិ។ សចេ តស្ស ភោតោ សត្ថុនោ សច្ចំ វចនំ, អបណ្ណកតាយ មយ្ហំ, យ្វាហំ ន កិញ្ចិ ព្យាពាធេមិ តសំ វា ថាវរំ វា? ឧភយមេត្ថ កដគ្គាហោ, យំ ចម្ហិ កាយេន សំវុតោ វាចាយ សំវុតោ មនសា សំវុតោ , យញ្ច កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជិស្សាមី’តិ។ តស្ស បាមោជ្ជំ ជាយតិ។ បមុទិតស្ស បីតិ ជាយតិ។ បីតិមនស្ស កាយោ បស្សម្ភតិ។ បស្សទ្ធកាយោ សុខំ វេទយតិ។ សុខិនោ ចិត្តំ សមាធិយតិ។ អយំ ខោ, គាមណិ, ធម្មសមាធិ។ តត្រ ចេ ត្វំ ចិត្តសមាធិំ បដិលភេយ្យាសិ, ឯវំ ត្វំ ឥមំ កង្ខាធម្មំ បជហេយ្យាសិ។
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato upekkhāsahagate cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko natthi paro loko, natthi mātā natthi pitā natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti. Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto , yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi. Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi.
‘‘ស ខោ សោ, គាមណិ, អរិយសាវកោ ឯវំ វិគតាភិជ្ឈោ វិគតព្យាបាទោ អសម្មូឡ្ហោ សម្បជានោ បដិស្សតោ ឧបេក្ខាសហគតេ ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ, តថា ទុតិយំ, តថា តតិយំ, តថា ចតុត្ថំ, ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ សោ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘យ្វាយំ សត្ថា ឯវំវាទី ឯវំទិដ្ឋិ – អត្ថិ ទិន្នំ, អត្ថិ យិដ្ឋំ, អត្ថិ ហុតំ, អត្ថិ សុកតទុក្កដានំ កម្មានំ ផលំ វិបាកោ, អត្ថិ អយំ លោកោ អត្ថិ បរោ លោកោ, អត្ថិ មាតា អត្ថិ បិតា អត្ថិ សត្តា ឱបបាតិកា, អត្ថិ លោកេ សមណព្រាហ្មណា សម្មគ្គតា សម្មាបដិបន្នា យេ ឥមញ្ច លោកំ បរញ្ច លោកំ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា បវេទេន្តីតិ។ សចេ តស្ស ភោតោ សត្ថុនោ សច្ចំ វចនំ, អបណ្ណកតាយ មយ្ហំ, យ្វាហំ ន កិញ្ចិ ព្យាពាធេមិ តសំ វា ថាវរំ វា? ឧភយមេត្ថ កដគ្គាហោ, យំ ចម្ហិ កាយេន សំវុតោ វាចាយ សំវុតោ មនសា សំវុតោ, យញ្ច កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជិស្សាមី’តិ។ តស្ស បាមោជ្ជំ ជាយតិ។ បមុទិតស្ស បីតិ ជាយតិ។ បីតិមនស្ស កាយោ បស្សម្ភតិ។ បស្សទ្ធកាយោ សុខំ វេទយតិ។ សុខិនោ ចិត្តំ សមាធិយតិ។ អយំ ខោ, គាមណិ, ធម្មសមាធិ។ តត្រ ចេ ត្វំ ចិត្តសមាធិំ បដិលភេយ្យាសិ, ឯវំ ត្វំ ឥមំ កង្ខាធម្មំ បជហេយ្យាសិ។
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato upekkhāsahagate cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ, atthi hutaṃ, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko atthi paro loko, atthi mātā atthi pitā atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti. Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi. Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi.
‘‘ស ខោ សោ, គាមណិ, អរិយសាវកោ ឯវំ វិគតាភិជ្ឈោ វិគតព្យាបាទោ អសម្មូឡ្ហោ សម្បជានោ បដិស្សតោ ឧបេក្ខាសហគតេ ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ, តថា ទុតិយំ, តថា តតិយំ, តថា ចតុត្ថំ, ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ សោ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘យ្វាយំ សត្ថា ឯវំវាទី ឯវំទិដ្ឋិ – ករោតោ ការយតោ, ឆេទតោ ឆេទាបយតោ, បចតោ បាចាបយតោ, សោចយតោ សោចាបយតោ, កិលមតោ កិលមាបយតោ, ផន្ទតោ ផន្ទាបយតោ, បាណមតិបាតយតោ, អទិន្នំ អាទិយតោ, សន្ធិំ ឆិន្ទតោ, និល្លោបំ ហរតោ, ឯកាគារិកំ ករោតោ, បរិបន្ថេ តិដ្ឋតោ, បរទារំ គច្ឆតោ, មុសា ភណតោ, ករោតោ ន ករីយតិ បាបំ ។ ខុរបរិយន្តេន ចេបិ ចក្កេន យោ ឥមិស្សា បថវិយា បាណេ ឯកំ មំសខលំ ឯកំ មំសបុញ្ជំ ករេយ្យ, នត្ថិ តតោនិទានំ បាបំ, នត្ថិ បាបស្ស អាគមោ។ ទក្ខិណញ្ចេបិ គង្គាយ តីរំ គច្ឆេយ្យ ហនន្តោ ឃាតេន្តោ ឆិន្ទន្តោ ឆេទាបេន្តោ បចន្តោ បាចាបេន្តោ, នត្ថិ តតោនិទានំ បាបំ, នត្ថិ បាបស្ស អាគមោ។ ឧត្តរញ្ចេបិ គង្គាយ តីរំ គច្ឆេយ្យ ទទន្តោ ទាបេន្តោ, យជន្តោ យជាបេន្តោ, នត្ថិ តតោនិទានំ បុញ្ញំ, នត្ថិ បុញ្ញស្ស អាគមោ។ ទានេន ទមេន សំយមេន សច្ចវជ្ជេន នត្ថិ បុញ្ញំ, នត្ថិ បុញ្ញស្ស អាគមោ’តិ។ ‘សចេ តស្ស ភោតោ សត្ថុនោ សច្ចំ វចនំ, អបណ្ណកតាយ មយ្ហំ, យ្វាហំ ន កិញ្ចិ ព្យាពាធេមិ តសំ វា ថាវរំ វា? ឧភយមេត្ថ កដគ្គាហោ, យំ ចម្ហិ កាយេន សំវុតោ វាចាយ សំវុតោ មនសា សំវុតោ, យញ្ច កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជិស្សាមី’តិ។ តស្ស បាមោជ្ជំ ជាយតិ។ បមុទិតស្ស បីតិ ជាយតិ។ បីតិមនស្ស កាយោ បស្សម្ភតិ។ បស្សទ្ធកាយោ សុខំ វេទយតិ។ សុខិនោ ចិត្តំ សមាធិយតិ។ អយំ ខោ, គាមណិ, ធម្មសមាធិ។ តត្រ ចេ ត្វំ ចិត្តសមាធិំ បដិលភេយ្យាសិ, ឯវំ ត្វំ ឥមំ កង្ខាធម្មំ បជហេយ្យាសិ។
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato upekkhāsahagate cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – karoto kārayato, chedato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato, karoto na karīyati pāpaṃ . Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācāpento, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento, natthi tatonidānaṃ puññaṃ, natthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena natthi puññaṃ, natthi puññassa āgamo’ti. ‘Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi. Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi.
‘‘ស ខោ សោ, គាមណិ, អរិយសាវកោ ឯវំ វិគតាភិជ្ឈោ វិគតព្យាបាទោ អសម្មូឡ្ហោ សម្បជានោ បដិស្សតោ ឧបេក្ខាសហគតេ ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ, តថា ទុតិយំ, តថា តតិយំ, តថា ចតុត្ថំ, ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ សោ ឥតិ បដិសញ្ចិក្ខតិ – ‘យ្វាយំ សត្ថា ឯវំវាទី ឯវំទិដ្ឋិ – ករោតោ ការយតោ, ឆិន្ទតោ ឆេទាបយតោ, បចតោ បាចាបយតោ, សោចយតោ សោចាបយតោ, កិលមតោ កិលមាបយតោ, ផន្ទតោ ផន្ទាបយតោ, បាណមតិបាតយតោ, អទិន្នំ អាទិយតោ, សន្ធិំ ឆិន្ទតោ, និល្លោបំ ហរតោ, ឯកាគារិកំ ករោតោ, បរិបន្ថេ តិដ្ឋតោ, បរទារំ គច្ឆតោ, មុសា ភណតោ, ករោតោ ករីយតិ បាបំ។ ខុរបរិយន្តេន ចេបិ ចក្កេន យោ ឥមិស្សា បថវិយា បាណេ ឯកំ មំសខលំ ឯកំ មំសបុញ្ជំ ករេយ្យ, អត្ថិ តតោនិទានំ បាបំ, អត្ថិ បាបស្ស អាគមោ។ ទក្ខិណញ្ចេបិ គង្គាយ តីរំ គច្ឆេយ្យ ហនន្តោ ឃាតេន្តោ ឆិន្ទន្តោ ឆេទាបេន្តោ បចន្តោ បាចាបេន្តោ, អត្ថិ តតោនិទានំ បាបំ, អត្ថិ បាបស្ស អាគមោ។ ឧត្តរញ្ចេបិ គង្គាយ តីរំ គច្ឆេយ្យ ទទន្តោ ទាបេន្តោ, យជន្តោ យជាបេន្តោ, អត្ថិ តតោនិទានំ បុញ្ញំ, អត្ថិ បុញ្ញស្ស អាគមោ។ ទានេន ទមេន សំយមេន សច្ចវជ្ជេន អត្ថិ បុញ្ញំ, អត្ថិ បុញ្ញស្ស អាគមោ’តិ។ ‘សចេ តស្ស ភោតោ សត្ថុនោ សច្ចំ វចនំ, អបណ្ណកតាយ មយ្ហំ, យ្វាហំ ន កិញ្ចិ ព្យាពាធេមិ តសំ វា ថាវរំ វា? ឧភយមេត្ថ កដគ្គាហោ, យំ ចម្ហិ កាយេន សំវុតោ វាចាយ សំវុតោ មនសា សំវុតោ, យញ្ច កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជិស្សាមី’តិ។ តស្ស បាមោជ្ជំ ជាយតិ។ បមុទិតស្ស បីតិ ជាយតិ។ បីតិមនស្ស កាយោ បស្សម្ភតិ។ បស្សទ្ធកាយោ សុខំ វេទយតិ។ សុខិនោ ចិត្តំ សមាធិយតិ។ អយំ ខោ, គាមណិ, ធម្មសមាធិ។ តត្រ ចេ ត្វំ ចិត្តសមាធិំ បដិលភេយ្យាសិ, ឯវំ ត្វំ ឥមំ កង្ខាធម្មំ បជហេយ្យាសី’’តិ។
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato upekkhāsahagate cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato, karoto karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācāpento, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento, atthi tatonidānaṃ puññaṃ, atthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena atthi puññaṃ, atthi puññassa āgamo’ti. ‘Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi. Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsī’’ti.
ឯវំ វុត្តេ, បាដលិយោ គាមណិ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភន្តេ, អភិក្កន្តំ, ភន្តេ…បេ.… អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។ តេរសមំ។
Evaṃ vutte, pāṭaliyo gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante…pe… ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Terasamaṃ.
គាមណិសំយុត្តំ សមត្តំ។
Gāmaṇisaṃyuttaṃ samattaṃ.
តស្សុទ្ទានំ –
Tassuddānaṃ –
ចណ្ឌោ បុដោ យោធាជីវោ, ហត្ថស្សោ អសិពន្ធកោ;
Caṇḍo puṭo yodhājīvo, hatthasso asibandhako;
ទេសនា សង្ខកុលំ មណិចូឡំ, ភទ្ររាសិយបាដលីតិ។
Desanā saṅkhakulaṃ maṇicūḷaṃ, bhadrarāsiyapāṭalīti.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១៣. បាដលិយសុត្តវណ្ណនា • 13. Pāṭaliyasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១៣. បាដលិយសុត្តវណ្ណនា • 13. Pāṭaliyasuttavaṇṇanā
