| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
13. පාටලියසුත්‌තං
13. Pāṭaliyasuttaṃ
365. එකං සමයං භගවා කොලියෙසු විහරති උත්‌තරං නාම 1 කොලියානං නිගමො. අථ ඛො පාටලියො ගාමණි යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො පාටලියො ගාමණි භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘සුතං මෙතං, භන්‌තෙ – ‘සමණො ගොතමො මායං ජානාතී’ති. යෙ තෙ, භන්‌තෙ, එවමාහංසු – ‘සමණො ගොතමො මායං ජානාතී’ති, කච්‌චි තෙ, භන්‌තෙ, භගවතො වුත්‌තවාදිනො, න ච භගවන්‌තං අභූතෙන අබ්‌භාචික්‌ඛන්‌ති, ධම්‌මස්‌ස චානුධම්‌මං බ්‍යාකරොන්‌ති, න ච කොචි සහධම්‌මිකො වාදානුවාදො ගාරය්‌හං ඨානං ආගච්‌ඡති? අනබ්‌භාචික්‌ඛිතුකාමා හි මයං, භන්‌තෙ, භගවන්‌ත’’න්‌ති. ‘‘යෙ තෙ, ගාමණි, එවමාහංසු – ‘සමණො ගොතමො මායං ජානාතී’ති, වුත්‌තවාදිනො චෙව මෙ, තෙ න ච මං අභූතෙන අබ්‌භාචික්‌ඛන්‌ති, ධම්‌මස්‌ස චානුධම්‌මං බ්‍යාකරොන්‌ති, න ච කොචි සහධම්‌මිකො වාදානුවාදො ගාරය්‌හං ඨානං ආගච්‌ඡතීති, සච්‌චංයෙව කිර, භො, මයං තෙසං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං න සද්‌දහාම – ‘සමණො ගොතමො මායං ජානාතීති, සමණො ඛලු භො ගොතමො මායාවී’ති. යො නු ඛො, ගාමණි, එවං වදෙති – ‘අහං මායං ජානාමී’ති, සො එවං වදෙති – ‘අහං මායාවී’ති. තථෙව තං භගවා හොති, තථෙව තං සුගත හොතී’’ති. තෙන හි, ගාමණි, තඤ්‌ඤෙවෙත්‌ථ පටිපුච්‌ඡිස්‌සාමි; යථා තෙ ඛමෙය්‍ය, තථා තං බ්‍යාකරෙය්‍යාසි –
365. Ekaṃ samayaṃ bhagavā koliyesu viharati uttaraṃ nāma 2 koliyānaṃ nigamo. Atha kho pāṭaliyo gāmaṇi yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho pāṭaliyo gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante – ‘samaṇo gotamo māyaṃ jānātī’ti. Ye te, bhante, evamāhaṃsu – ‘samaṇo gotamo māyaṃ jānātī’ti, kacci te, bhante, bhagavato vuttavādino, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhanti, dhammassa cānudhammaṃ byākaronti, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati? Anabbhācikkhitukāmā hi mayaṃ, bhante, bhagavanta’’nti. ‘‘Ye te, gāmaṇi, evamāhaṃsu – ‘samaṇo gotamo māyaṃ jānātī’ti, vuttavādino ceva me, te na ca maṃ abhūtena abbhācikkhanti, dhammassa cānudhammaṃ byākaronti, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatīti, saccaṃyeva kira, bho, mayaṃ tesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ na saddahāma – ‘samaṇo gotamo māyaṃ jānātīti, samaṇo khalu bho gotamo māyāvī’ti. Yo nu kho, gāmaṇi, evaṃ vadeti – ‘ahaṃ māyaṃ jānāmī’ti, so evaṃ vadeti – ‘ahaṃ māyāvī’ti. Tatheva taṃ bhagavā hoti, tatheva taṃ sugata hotī’’ti. Tena hi, gāmaṇi, taññevettha paṭipucchissāmi; yathā te khameyya, tathā taṃ byākareyyāsi –
‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, ගාමණි, ජානාසි ත්‌වං කොලියානං ලම්‌බචූළකෙ භටෙ’’ති? ‘‘ජානාමහං, භන්‌තෙ, කොලියානං ලම්‌බචූළකෙ භටෙ’’ති. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, ගාමණි, කිමත්‌ථියා කොලියානං ලම්‌බචූළකා භටා’’ති? ‘‘යෙ ච, භන්‌තෙ, කොලියානං චොරා තෙ ච පටිසෙධෙතුං, යානි ච කොලියානං දූතෙය්‍යානි තානි ච වහාතුං 3, එතදත්‌ථියා, භන්‌තෙ, කොලියානං ලම්‌බචූළකා භටා’’ති. ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, ගාමණි, ජානාසි ත්‌වං කොලියානං ලම්‌බචූළකෙ භටෙ සීලවන්‌තෙ වා තෙ දුස්‌සීලෙ වා’’ති? ‘‘ජානාමහං, භන්‌තෙ, කොලියානං ලම්‌බචූළකෙ භටෙ දුස්‌සීලෙ පාපධම්‌මෙ ; යෙ ච ලොකෙ දුස්‌සීලා පාපධම්‌මා කොලියානං ලම්‌බචූළකා භටා තෙසං අඤ්‌ඤතරා’’ති. ‘‘යො නු ඛො, ගාමණි, එවං වදෙය්‍ය – ‘පාටලියො ගාමණි ජානාති කොලියානං ලම්‌බචූළකෙ භටෙ දුස්‌සීලෙ පාපධම්‌මෙ, පාටලියොපි ගාමණි දුස්‌සීලො පාපධම්‌මො’ති, සම්‌මා නු ඛො සො වදමානො වදෙය්‍යා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ! අඤ්‌ඤෙ, භන්‌තෙ, කොලියානං ලම්‌බචූළකා භටා, අඤ්‌ඤොහමස්‌මි. අඤ්‌ඤථාධම්‌මා කොලියානං ලම්‌බචූළකා භටා, අඤ්‌ඤථාධම්‌මොහමස්‌මී’’ති. ‘‘ත්‌වඤ්‌හි නාම, ගාමණි, ලච්‌ඡසි – ‘පාටලියො ගාමණි ජානාති කොලියානං ලම්‌බචූළකෙ භටෙ දුස්‌සීලෙ පාපධම්‌මෙ, න ච පාටලියො ගාමණි දුස්‌සීලො පාපධම්‌මො’ති, කස්‌මා තථාගතො න ලච්‌ඡති – ‘තථාගතො මායං ජානාති, න ච තථාගතො මායාවී’ති? මායං චාහං, ගාමණි, පජානාමි, මායාය ච විපාකං, යථාපටිපන්‌නො ච මායාවී කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, jānāsi tvaṃ koliyānaṃ lambacūḷake bhaṭe’’ti? ‘‘Jānāmahaṃ, bhante, koliyānaṃ lambacūḷake bhaṭe’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, kimatthiyā koliyānaṃ lambacūḷakā bhaṭā’’ti? ‘‘Ye ca, bhante, koliyānaṃ corā te ca paṭisedhetuṃ, yāni ca koliyānaṃ dūteyyāni tāni ca vahātuṃ 4, etadatthiyā, bhante, koliyānaṃ lambacūḷakā bhaṭā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, jānāsi tvaṃ koliyānaṃ lambacūḷake bhaṭe sīlavante vā te dussīle vā’’ti? ‘‘Jānāmahaṃ, bhante, koliyānaṃ lambacūḷake bhaṭe dussīle pāpadhamme ; ye ca loke dussīlā pāpadhammā koliyānaṃ lambacūḷakā bhaṭā tesaṃ aññatarā’’ti. ‘‘Yo nu kho, gāmaṇi, evaṃ vadeyya – ‘pāṭaliyo gāmaṇi jānāti koliyānaṃ lambacūḷake bhaṭe dussīle pāpadhamme, pāṭaliyopi gāmaṇi dussīlo pāpadhammo’ti, sammā nu kho so vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante! Aññe, bhante, koliyānaṃ lambacūḷakā bhaṭā, aññohamasmi. Aññathādhammā koliyānaṃ lambacūḷakā bhaṭā, aññathādhammohamasmī’’ti. ‘‘Tvañhi nāma, gāmaṇi, lacchasi – ‘pāṭaliyo gāmaṇi jānāti koliyānaṃ lambacūḷake bhaṭe dussīle pāpadhamme, na ca pāṭaliyo gāmaṇi dussīlo pāpadhammo’ti, kasmā tathāgato na lacchati – ‘tathāgato māyaṃ jānāti, na ca tathāgato māyāvī’ti? Māyaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, māyāya ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca māyāvī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi’’.
‘‘පාණාතිපාතං චාහං, ගාමණි, පජානාමි, පාණාතිපාතස්‌ස ච විපාකං, යථාපටිපන්‌නො ච පාණාතිපාතී කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි. අදින්‌නාදානං චාහං, ගාමණි, පජානාමි, අදින්‌නාදානස්‌ස ච විපාකං, යථාපටිපන්‌නො ච අදින්‌නාදායී කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි. කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරං චාහං, ගාමණි, පජානාමි, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරස්‌ස ච විපාකං, යථාපටිපන්‌නො ච කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරී කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි. මුසාවාදං චාහං, ගාමණි, පජානාමි, මුසාවාදස්‌ස ච විපාකං, යථාපටිපන්‌නො ච මුසාවාදී කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි. පිසුණවාචං චාහං, ගාමණි, පජානාමි, පිසුණවාචාය ච විපාකං, යථාපටිපන්‌නො ච පිසුණවාචො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි. ඵරුසවාචං චාහං, ගාමණි, පජානාමි, ඵරුසවාචාය ච විපාකං, යථාපටිපන්‌නො ච ඵරුසවාචො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි. සම්‌ඵප්‌පලාපං චාහං, ගාමණි, පජානාමි, සම්‌ඵප්‌පලාපස්‌ස ච විපාකං, යථාපටිපන්‌නො ච සම්‌ඵප්‌පලාපී කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි. අභිජ්‌ඣං චාහං, ගාමණි, පජානාමි, අභිජ්‌ඣාය ච විපාකං, යථාපටිපන්‌නො ච අභිජ්‌ඣාලු කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි. බ්‍යාපාදපදොසං චාහං, ගාමණි, පජානාමි, බ්‍යාපාදපදොසස්‌ස ච විපාකං, යථාපටිපන්‌නො ච බ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි. මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිං චාහං, ගාමණි, පජානාමි, මිච්‌ඡාදිට්‌ඨියා ච විපාකං, යථාපටිපන්‌නො ච මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකො කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා අපායං දුග්‌ගතිං විනිපාතං නිරයං උපපජ්‌ජති තඤ්‌ච පජානාමි.
‘‘Pāṇātipātaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, pāṇātipātassa ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca pāṇātipātī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Adinnādānaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, adinnādānassa ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca adinnādāyī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Kāmesumicchācāraṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, kāmesumicchācārassa ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca kāmesumicchācārī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Musāvādaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, musāvādassa ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca musāvādī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Pisuṇavācaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, pisuṇavācāya ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca pisuṇavāco kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Pharusavācaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, pharusavācāya ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca pharusavāco kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Samphappalāpaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, samphappalāpassa ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca samphappalāpī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Abhijjhaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, abhijjhāya ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca abhijjhālu kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Byāpādapadosaṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, byāpādapadosassa ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca byāpannacitto kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi. Micchādiṭṭhiṃ cāhaṃ, gāmaṇi, pajānāmi, micchādiṭṭhiyā ca vipākaṃ, yathāpaṭipanno ca micchādiṭṭhiko kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati tañca pajānāmi.
‘‘සන්‌ති හි, ගාමණි, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘යො කොචි පාණමතිපාතෙති, සබ්‌බො සො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ දුක්‌ඛං දොමනස්‌සං පටිසංවෙදයති. යො කොචි අදින්‌නං ආදියති, සබ්‌බො සො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ දුක්‌ඛං දොමනස්‌සං පටිසංවෙදයති. යො කොචි කාමෙසු මිච්‌ඡා චරති, සබ්‌බො සො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ දුක්‌ඛං දොමනස්‌සං පටිසංවෙදයති. යො කොචි මුසා භණති, සබ්‌බො සො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ දුක්‌ඛං දොමනස්‌සං පටිසංවෙදයතී’’’ති.
‘‘Santi hi, gāmaṇi, eke samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yo koci pāṇamatipāteti, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Yo koci adinnaṃ ādiyati, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Yo koci kāmesu micchā carati, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayati. Yo koci musā bhaṇati, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayatī’’’ti.
‘‘දිස්‌සති ඛො පන, ගාමණි, ඉධෙකච්‌චො මාලී කුණ්‌ඩලී සුන්‌හාතො 5 සුවිලිත්‌තො කප්‌පිතකෙසමස්‌සු ඉත්‌ථිකාමෙහි රාජා මඤ්‌ඤෙ පරිචාරෙන්‌තො. තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො කිං අකාසි මාලී කුණ්‌ඩලී සුන්‌හාතො සුවිලිත්‌තො කප්‌පිතකෙසමස්‌සු ඉත්‌ථිකාමෙහි රාජා මඤ්‌ඤෙ පරිචාරෙතී’ති? තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො රඤ්‌ඤො පච්‌චත්‌ථිකං පසය්‌හ ජීවිතා වොරොපෙසි. තස්‌ස රාජා අත්‌තමනො අභිහාරමදාසි. තෙනායං පුරිසො මාලී කුණ්‌ඩලී සුන්‌හාතො සුවිලිත්‌තො කප්‌පිතකෙසමස්‌සු, ඉත්‌ථිකාමෙහි රාජා මඤ්‌ඤෙ පරිචාරෙතී’’’ති.
‘‘Dissati kho pana, gāmaṇi, idhekacco mālī kuṇḍalī sunhāto 6 suvilitto kappitakesamassu itthikāmehi rājā maññe paricārento. Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi mālī kuṇḍalī sunhāto suvilitto kappitakesamassu itthikāmehi rājā maññe paricāretī’ti? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso rañño paccatthikaṃ pasayha jīvitā voropesi. Tassa rājā attamano abhihāramadāsi. Tenāyaṃ puriso mālī kuṇḍalī sunhāto suvilitto kappitakesamassu, itthikāmehi rājā maññe paricāretī’’’ti.
‘‘දිස්‌සති ඛො, ගාමණි, ඉධෙකච්‌චො දළ්‌හාය රජ්‌ජුයා පච්‌ඡාබාහං ගාළ්‌හබන්‌ධනං බන්‌ධිත්‌වා ඛුරමුණ්‌ඩං කරිත්‌වා ඛරස්‌සරෙන පණවෙන රථියාය රථියං 7 සිඞ්‌ඝාටකෙන සිඞ්‌ඝාටකං පරිනෙත්‌වා, දක්‌ඛිණෙන ද්‌වාරෙන නික්‌ඛාමෙත්‌වා, දක්‌ඛිණතො නගරස්‌ස සීසං ඡිජ්‌ජමානො. තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො කිං අකාසි, දළ්‌හාය රජ්‌ජුයා පච්‌ඡාබාහං ගාළ්‌හබන්‌ධනං බන්‌ධිත්‌වා ඛුරමුණ්‌ඩං කරිත්‌වා ඛරස්‌සරෙන පණවෙන රථියාය රථියං සිඞ්‌ඝාටකෙන සිඞ්‌ඝාටකං පරිනෙත්‌වා දක්‌ඛිණෙන ද්‌වාරෙන නික්‌ඛාමෙත්‌වා දක්‌ඛිණතො නගරස්‌ස සීසං ඡින්‌දතී’ති 8? තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො රාජවෙරී ඉත්‌ථිං වා පුරිසං වා ජීවිතා වොරොපෙසි, තෙන නං රාජානො ගහෙත්‌වා එවරූපං කම්‌මකාරණං කාරෙන්‌තී’’’ති.
‘‘Dissati kho, gāmaṇi, idhekacco daḷhāya rajjuyā pacchābāhaṃ gāḷhabandhanaṃ bandhitvā khuramuṇḍaṃ karitvā kharassarena paṇavena rathiyāya rathiyaṃ 9 siṅghāṭakena siṅghāṭakaṃ parinetvā, dakkhiṇena dvārena nikkhāmetvā, dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chijjamāno. Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi, daḷhāya rajjuyā pacchābāhaṃ gāḷhabandhanaṃ bandhitvā khuramuṇḍaṃ karitvā kharassarena paṇavena rathiyāya rathiyaṃ siṅghāṭakena siṅghāṭakaṃ parinetvā dakkhiṇena dvārena nikkhāmetvā dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chindatī’ti 10? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso rājaverī itthiṃ vā purisaṃ vā jīvitā voropesi, tena naṃ rājāno gahetvā evarūpaṃ kammakāraṇaṃ kārentī’’’ti.
‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, ගාමණි, අපි නු තෙ එවරූපං දිට්‌ඨං වා සුතං වා’’ති? ‘‘දිට්‌ඨඤ්‌ච නො, භන්‌තෙ, සුතඤ්‌ච සුය්‍යිස්‌සති චා’’ති. ‘‘තත්‍ර, ගාමණි, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘යො කොචි පාණමතිපාතෙති, සබ්‌බො සො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ දුක්‌ඛං දොමනස්‌සං පටිසංවෙදයතී’ති, සච්‌චං වා තෙ ආහංසු මුසා වා’’ති? ‘‘මුසා, භන්‌තෙ’’. ‘‘යෙ පන තෙ තුච්‌ඡං මුසා විලපන්‌ති, සීලවන්‌තො වා තෙ දුස්‌සීලා වා’’ති? ‘‘දුස්‌සීලා , භන්‌තෙ’’. ‘‘යෙ පන තෙ දුස්‌සීලා පාපධම්‌මා මිච්‌ඡාපටිපන්‌නා වා තෙ සම්‌මාපටිපන්‌නා වා’’ති? ‘‘මිච්‌ඡාපටිපන්‌නා, භන්‌තෙ’’ . ‘‘යෙ පන තෙ මිච්‌ඡාපටිපන්‌නා මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකා වා තෙ සම්‌මාදිට්‌ඨිකා වා’’ති? ‘‘මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකා, භන්‌තෙ’’. ‘‘යෙ පන තෙ මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකා කල්‌ලං නු තෙසු පසීදිතු’’න්‌ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, api nu te evarūpaṃ diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā’’ti? ‘‘Diṭṭhañca no, bhante, sutañca suyyissati cā’’ti. ‘‘Tatra, gāmaṇi, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yo koci pāṇamatipāteti, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayatī’ti, saccaṃ vā te āhaṃsu musā vā’’ti? ‘‘Musā, bhante’’. ‘‘Ye pana te tucchaṃ musā vilapanti, sīlavanto vā te dussīlā vā’’ti? ‘‘Dussīlā , bhante’’. ‘‘Ye pana te dussīlā pāpadhammā micchāpaṭipannā vā te sammāpaṭipannā vā’’ti? ‘‘Micchāpaṭipannā, bhante’’ . ‘‘Ye pana te micchāpaṭipannā micchādiṭṭhikā vā te sammādiṭṭhikā vā’’ti? ‘‘Micchādiṭṭhikā, bhante’’. ‘‘Ye pana te micchādiṭṭhikā kallaṃ nu tesu pasīditu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘දිස්‌සති ඛො පන, ගාමණි, ඉධෙකච්‌චො මාලී කුණ්‌ඩලී…පෙ.… ඉත්‌ථිකාමෙහි රාජා මඤ්‌ඤෙ පරිචාරෙන්‌තො. තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො කිං අකාසි මාලී කුණ්‌ඩලී…පෙ.… ඉත්‌ථිකාමෙහි රාජා මඤ්‌ඤෙ පරිචාරෙතී’ති? තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො රඤ්‌ඤො පච්‌චත්‌ථිකස්‌ස පසය්‌හ රතනං අහාසි 11. තස්‌ස රාජා අත්‌තමනො අභිහාරමදාසි. තෙනායං පුරිසො මාලී කුණ්‌ඩලී…පෙ.… ඉත්‌ථිකාමෙහි රාජා මඤ්‌ඤෙ පරිචාරෙතී’’’ති.
‘‘Dissati kho pana, gāmaṇi, idhekacco mālī kuṇḍalī…pe… itthikāmehi rājā maññe paricārento. Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi mālī kuṇḍalī…pe… itthikāmehi rājā maññe paricāretī’ti? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso rañño paccatthikassa pasayha ratanaṃ ahāsi 12. Tassa rājā attamano abhihāramadāsi. Tenāyaṃ puriso mālī kuṇḍalī…pe… itthikāmehi rājā maññe paricāretī’’’ti.
‘‘දිස්‌සති ඛො, ගාමණි, ඉධෙකච්‌චො දළ්‌හාය රජ්‌ජුයා…පෙ.… දක්‌ඛිණතො නගරස්‌ස සීසං ඡිජ්‌ජමානො තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො කිං අකාසි දළ්‌හාය රජ්‌ජුයා…පෙ.… දක්‌ඛිණතො නගරස්‌ස සීසං ඡින්‌දතී’ති? තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො ගාමා වා අරඤ්‌ඤා වා අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදියි. තෙන නං රාජානො ගහෙත්‌වා එවරූපං කම්‌මකාරණං කාරෙන්‌තී’ති. තං කිං මඤ්‌ඤසි, ගාමණි, අපි නු තෙ එවරූපං දිට්‌ඨං වා සුතං වා’’ති? ‘‘දිට්‌ඨඤ්‌ච නො, භන්‌තෙ, සුතඤ්‌ච සුය්‍යිස්‌සති චා’’ති. ‘‘තත්‍ර , ගාමණි, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘යො කොචි අදින්‌නං ආදියති, සබ්‌බො සො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ දුක්‌ඛං දොමනස්‌සං පටිසංවෙදයතී’ති, සච්‌චං වා තෙ ආහංසු මුසා වාති…පෙ.… කල්‌ලං නු තෙසු පසීදිතු’’න්‌ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’.
‘‘Dissati kho, gāmaṇi, idhekacco daḷhāya rajjuyā…pe… dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chijjamāno tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi daḷhāya rajjuyā…pe… dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chindatī’ti? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso gāmā vā araññā vā adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyi. Tena naṃ rājāno gahetvā evarūpaṃ kammakāraṇaṃ kārentī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, api nu te evarūpaṃ diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā’’ti? ‘‘Diṭṭhañca no, bhante, sutañca suyyissati cā’’ti. ‘‘Tatra , gāmaṇi, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yo koci adinnaṃ ādiyati, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayatī’ti, saccaṃ vā te āhaṃsu musā vāti…pe… kallaṃ nu tesu pasīditu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘දිස්‌සති ඛො පන, ගාමණි, ඉධෙකච්‌චො මාලී කුණ්‌ඩලී…පෙ.… ඉත්‌ථිකාමෙහි රාජා මඤ්‌ඤෙ පරිචාරෙන්‌තො. තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො කිං අකාසි මාලී කුණ්‌ඩලී…පෙ.… ඉත්‌ථිකාමෙහි රාජා මඤ්‌ඤෙ පරිචාරෙතී’ති? තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො රඤ්‌ඤො පච්‌චත්‌ථිකස්‌ස දාරෙසු චාරිත්‌තං ආපජ්‌ජි. තස්‌ස රාජා අත්‌තමනො අභිහාරමදාසි. තෙනායං පුරිසො මාලී කුණ්‌ඩලී…පෙ.… ඉත්‌ථිකාමෙහි රාජා මඤ්‌ඤෙ පරිචාරෙතී’’’ති.
‘‘Dissati kho pana, gāmaṇi, idhekacco mālī kuṇḍalī…pe… itthikāmehi rājā maññe paricārento. Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi mālī kuṇḍalī…pe… itthikāmehi rājā maññe paricāretī’ti? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso rañño paccatthikassa dāresu cārittaṃ āpajji. Tassa rājā attamano abhihāramadāsi. Tenāyaṃ puriso mālī kuṇḍalī…pe… itthikāmehi rājā maññe paricāretī’’’ti.
‘‘දිස්‌සති ඛො, ගාමණි, ඉධෙකච්‌චො දළ්‌හාය රජ්‌ජුයා…පෙ.… දක්‌ඛිණතො නගරස්‌ස සීසං ඡිජ්‌ජමානො. තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො කිං අකාසි දළ්‌හාය රජ්‌ජුයා…පෙ.… දක්‌ඛිණතො නගරස්‌ස සීසං ඡින්‌දතී’ති? තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො කුලිත්‌ථීසු කුලකුමාරීසු චාරිත්‌තං ආපජ්‌ජි, තෙන නං රාජානො ගහෙත්‌වා එවරූපං කම්‌මකාරණං කාරෙන්‌තී’ති. තං කිං මඤ්‌ඤසි, ගාමණි, අපි නු තෙ එවරූපං දිට්‌ඨං වා සුතං වා’’ති? ‘‘දිට්‌ඨඤ්‌ච නො, භන්‌තෙ, සුතඤ්‌ච සුය්‍යිස්‌සති චා’’ති. ‘‘තත්‍ර, ගාමණි, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘යො කොචි කාමෙසු මිච්‌ඡා චරති, සබ්‌බො සො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ දුක්‌ඛං දොමනස්‌සං පටිසංවෙදයතී’ති, සච්‌චං වා තෙ ආහංසු මුසා වාති…පෙ.… කල්‌ලං නු තෙසු පසීදිතු’’න්‌ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’.
‘‘Dissati kho, gāmaṇi, idhekacco daḷhāya rajjuyā…pe… dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chijjamāno. Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi daḷhāya rajjuyā…pe… dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chindatī’ti? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kulitthīsu kulakumārīsu cārittaṃ āpajji, tena naṃ rājāno gahetvā evarūpaṃ kammakāraṇaṃ kārentī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, api nu te evarūpaṃ diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā’’ti? ‘‘Diṭṭhañca no, bhante, sutañca suyyissati cā’’ti. ‘‘Tatra, gāmaṇi, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yo koci kāmesu micchā carati, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayatī’ti, saccaṃ vā te āhaṃsu musā vāti…pe… kallaṃ nu tesu pasīditu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘දිස්‌සති ඛො පන, ගාමණි, ඉධෙකච්‌චො මාලී කුණ්‌ඩලී සුන්‌හාතො සුවිලිත්‌තො කප්‌පිතකෙසමස්‌සු ඉත්‌ථිකාමෙහි රාජා මඤ්‌ඤෙ පරිචාරෙන්‌තො. තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො කිං අකාසි මාලී කුණ්‌ඩලී සුන්‌හාතො සුවිලිත්‌තො කප්‌පිතකෙසමස්‌සු ඉත්‌ථිකාමෙහි රාජා මඤ්‌ඤෙ පරිචාරෙතී’ති? තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො රාජානං මුසාවාදෙන හාසෙසි. තස්‌ස රාජා අත්‌තමනො අභිහාරමදාසි. තෙනායං පුරිසො මාලී කුණ්‌ඩලී සුන්‌හාතො සුවිලිත්‌තො කප්‌පිතකෙසමස්‌සු ඉත්‌ථිකාමෙහි රාජා මඤ්‌ඤෙ පරිචාරෙතී’’’ති.
‘‘Dissati kho pana, gāmaṇi, idhekacco mālī kuṇḍalī sunhāto suvilitto kappitakesamassu itthikāmehi rājā maññe paricārento. Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi mālī kuṇḍalī sunhāto suvilitto kappitakesamassu itthikāmehi rājā maññe paricāretī’ti? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso rājānaṃ musāvādena hāsesi. Tassa rājā attamano abhihāramadāsi. Tenāyaṃ puriso mālī kuṇḍalī sunhāto suvilitto kappitakesamassu itthikāmehi rājā maññe paricāretī’’’ti.
‘‘දිස්‌සති ඛො, ගාමණි, ඉධෙකච්‌චො දළ්‌හාය රජ්‌ජුයා පච්‌ඡාබාහං ගාළ්‌හබන්‌ධනං බන්‌ධිත්‌වා ඛුරමුණ්‌ඩං කරිත්‌වා ඛරස්‌සරෙන පණවෙන රථියාය රථියං සිඞ්‌ඝාටකෙන සිඞ්‌ඝාටකං පරිනෙත්‌වා දක්‌ඛිණෙන ද්‌වාරෙන නික්‌ඛාමෙත්‌වා දක්‌ඛිණතො නගරස්‌ස සීසං ඡිජ්‌ජමානො. තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො කිං අකාසි දළ්‌හාය රජ්‌ජුයා පච්‌ඡාබාහං ගාළ්‌හබන්‌ධනං බන්‌ධිත්‌වා ඛුරමුණ්‌ඩං කරිත්‌වා ඛරස්‌සරෙන පණවෙන රථියාය රථියං සිඞ්‌ඝාටකෙන සිඞ්‌ඝාටකං පරිනෙත්‌වා, දක්‌ඛිණෙන ද්‌වාරෙන නික්‌ඛාමෙත්‌වා, දක්‌ඛිණතො නගරස්‌ස සීසං ඡින්‌දතී’ති? තමෙනං එවමාහංසු – ‘අම්‌භො! අයං පුරිසො ගහපතිස්‌ස වා ගහපතිපුත්‌තස්‌ස වා මුසාවාදෙන අත්‌ථං භඤ්‌ජි, තෙන නං රාජානො ගහෙත්‌වා එවරූපං කම්‌මකාරණං කාරෙන්‌තී’ති. තං කිං මඤ්‌ඤසි, ගාමණි, අපි නු තෙ එවරූපං දිට්‌ඨං වා සුතං වා’’ති? ‘‘දිට්‌ඨඤ්‌ච නො , භන්‌තෙ, සුතඤ්‌ච සුය්‍යිස්‌සති චා’’ති. ‘‘තත්‍ර, ගාමණි, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘යො කොචි මුසා භණති, සබ්‌බො සො දිට්‌ඨෙව ධම්‌මෙ දුක්‌ඛං දොමනස්‌සං පටිසංවෙදයතී’ති, සච්‌චං වා තෙ ආහංසු මුසා වා’’ති ? ‘‘මුසා, භන්‌තෙ’’. ‘‘යෙ පන තෙ තුච්‌ඡං මුසා විලපන්‌ති සීලවන්‌තො වා තෙ දුස්‌සීලා වා’’ති? ‘‘දුස්‌සීලා, භන්‌තෙ’’. ‘‘යෙ පන තෙ දුස්‌සීලා පාපධම්‌මා මිච්‌ඡාපටිපන්‌නා වා තෙ සම්‌මාපටිපන්‌නා වා’’ති? ‘‘මිච්‌ඡාපටිපන්‌නා, භන්‌තෙ’’. ‘‘යෙ පන තෙ මිච්‌ඡාපටිපන්‌නා මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකා වා තෙ සම්‌මාදිට්‌ඨිකා වා’’ති? ‘‘මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකා, භන්‌තෙ’’. ‘‘යෙ පන තෙ මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිකා කල්‌ලං නු තෙසු පසීදිතු’’න්‌ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’.
‘‘Dissati kho, gāmaṇi, idhekacco daḷhāya rajjuyā pacchābāhaṃ gāḷhabandhanaṃ bandhitvā khuramuṇḍaṃ karitvā kharassarena paṇavena rathiyāya rathiyaṃ siṅghāṭakena siṅghāṭakaṃ parinetvā dakkhiṇena dvārena nikkhāmetvā dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chijjamāno. Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso kiṃ akāsi daḷhāya rajjuyā pacchābāhaṃ gāḷhabandhanaṃ bandhitvā khuramuṇḍaṃ karitvā kharassarena paṇavena rathiyāya rathiyaṃ siṅghāṭakena siṅghāṭakaṃ parinetvā, dakkhiṇena dvārena nikkhāmetvā, dakkhiṇato nagarassa sīsaṃ chindatī’ti? Tamenaṃ evamāhaṃsu – ‘ambho! Ayaṃ puriso gahapatissa vā gahapatiputtassa vā musāvādena atthaṃ bhañji, tena naṃ rājāno gahetvā evarūpaṃ kammakāraṇaṃ kārentī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, gāmaṇi, api nu te evarūpaṃ diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā’’ti? ‘‘Diṭṭhañca no , bhante, sutañca suyyissati cā’’ti. ‘‘Tatra, gāmaṇi, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘yo koci musā bhaṇati, sabbo so diṭṭheva dhamme dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedayatī’ti, saccaṃ vā te āhaṃsu musā vā’’ti ? ‘‘Musā, bhante’’. ‘‘Ye pana te tucchaṃ musā vilapanti sīlavanto vā te dussīlā vā’’ti? ‘‘Dussīlā, bhante’’. ‘‘Ye pana te dussīlā pāpadhammā micchāpaṭipannā vā te sammāpaṭipannā vā’’ti? ‘‘Micchāpaṭipannā, bhante’’. ‘‘Ye pana te micchāpaṭipannā micchādiṭṭhikā vā te sammādiṭṭhikā vā’’ti? ‘‘Micchādiṭṭhikā, bhante’’. ‘‘Ye pana te micchādiṭṭhikā kallaṃ nu tesu pasīditu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘අච්‌ඡරියං, භන්‌තෙ, අබ්‌භුතං, භන්‌තෙ! අත්‌ථි මෙ, භන්‌තෙ, ආවසථාගාරං. තත්‌ථ අත්‌ථි මඤ්‌චකානි, අත්‌ථි ආසනානි, අත්‌ථි උදකමණිකො, අත්‌ථි තෙලප්‌පදීපො. තත්‌ථ යො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා වාසං උපෙති, තෙනාහං යථාසත්‌ති යථාබලං සංවිභජාමි. භූතපුබ්‌බං, භන්‌තෙ, චත්‌තාරො සත්‌ථාරො නානාදිට්‌ඨිකා නානාඛන්‌තිකා නානාරුචිකා, තස්‌මිං ආවසථාගාරෙ වාසං උපගච්‌ඡුං’’.
‘‘Acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Atthi me, bhante, āvasathāgāraṃ. Tattha atthi mañcakāni, atthi āsanāni, atthi udakamaṇiko, atthi telappadīpo. Tattha yo samaṇo vā brāhmaṇo vā vāsaṃ upeti, tenāhaṃ yathāsatti yathābalaṃ saṃvibhajāmi. Bhūtapubbaṃ, bhante, cattāro satthāro nānādiṭṭhikā nānākhantikā nānārucikā, tasmiṃ āvasathāgāre vāsaṃ upagacchuṃ’’.
‘‘එකො සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – ‘නත්‌ථි දින්‌නං, නත්‌ථි යිට්‌ඨං, නත්‌ථි හුතං, නත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො. නත්‌ථි අයං ලොකො, නත්‌ථි පරො ලොකො, නත්‌ථි මාතා, නත්‌ථි පිතා, නත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, නත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌තී’’’ති.
‘‘Eko satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – ‘natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko. Natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’’’ti.
‘‘එකො සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – ‘අත්‌ථි දින්‌නං, අත්‌ථි යිට්‌ඨං , අත්‌ථි හුතං, අත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො, අත්‌ථි අයං ලොකො, අත්‌ථි පරො ලොකො, අත්‌ථි මාතා, අත්‌ථි පිතා, අත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, අත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා, යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌තී’’’ති.
‘‘Eko satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – ‘atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ , atthi hutaṃ, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā, ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’’’ti.
‘‘එකො සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – ‘කරොතො කාරයතො, ඡින්‌දතො ඡෙදාපයතො, පචතො පාචාපයතො, සොචයතො සොචාපයතො, කිලමතො කිලමාපයතො, ඵන්‌දතො ඵන්‌දාපයතො, පාණමතිපාතයතො, අදින්‌නං ආදියතො, සන්‌ධිං ඡින්‌දතො, නිල්‌ලොපං හරතො, එකාගාරිකං කරොතො, පරිපන්‌ථෙ තිට්‌ඨතො, පරදාරං ගච්‌ඡතො, මුසා භණතො, කරොතො න කරීයති පාපං. ඛුරපරියන්‌තෙන චෙපි චක්‌කෙන යො ඉමිස්‌සා පථවියා පාණෙ එකං මංසඛලං එකං මංසපුඤ්‌ජං කරෙය්‍ය, නත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, නත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. දක්‌ඛිණං චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය හනන්‌තො ඝාතෙන්‌තො ඡින්‌දන්‌තො ඡෙදාපෙන්‌තො පචන්‌තො පාචාපෙන්‌තො, නත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, නත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. උත්‌තරං චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය දදන්‌තො දාපෙන්‌තො යජන්‌තො යජාපෙන්‌තො, නත්‌ථි තතොනිදානං පුඤ්‌ඤං, නත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමො. දානෙන දමෙන සංයමෙන සච්‌චවජ්‌ජෙන නත්‌ථි පුඤ්‌ඤං, නත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමො’’’ති.
‘‘Eko satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato, karoto na karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇaṃ cepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācāpento, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Uttaraṃ cepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento yajanto yajāpento, natthi tatonidānaṃ puññaṃ, natthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena natthi puññaṃ, natthi puññassa āgamo’’’ti.
‘‘එකො සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – ‘කරොතො කාරයතො, ඡින්‌දතො ඡෙදාපයතො, පචතො පාචාපයතො, සොචයතො සොචාපයතො, කිලමතො කිලමාපයතො, ඵන්‌දතො ඵන්‌දාපයතො, පාණමතිපාතයතො, අදින්‌නං ආදියතො, සන්‌ධිං ඡින්‌දතො, නිල්‌ලොපං හරතො, එකාගාරිකං කරොතො, පරිපන්‌ථෙ තිට්‌ඨතො, පරදාරං ගච්‌ඡතො , මුසා භණතො, කරොතො කරීයති පාපං. ඛුරපරියන්‌තෙන චෙපි චක්‌කෙන යො ඉමිස්‌සා පථවියා පාණෙ එකං මංසඛලං එකං මංසපුඤ්‌ජං කරෙය්‍ය, අත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, අත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. දක්‌ඛිණං චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය හනන්‌තො ඝාතෙන්‌තො ඡින්‌දන්‌තො ඡෙදාපෙන්‌තො පචන්‌තො පාචාපෙන්‌තො, අත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, අත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. උත්‌තරං චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය දදන්‌තො දාපෙන්‌තො, යජන්‌තො යජාපෙන්‌තො, අත්‌ථි තතොනිදානං පුඤ්‌ඤං, අත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමො. දානෙන දමෙන සංයමෙන සච්‌චවජ්‌ජෙන අත්‌ථි පුඤ්‌ඤං, අත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමො’’’ති.
‘‘Eko satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – ‘karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato , musā bhaṇato, karoto karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇaṃ cepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācāpento, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Uttaraṃ cepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento, atthi tatonidānaṃ puññaṃ, atthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena atthi puññaṃ, atthi puññassa āgamo’’’ti.
‘‘තස්‌ස මය්‌හං, භන්‌තෙ, අහුදෙව කඞ්‌ඛා, අහු විචිකිච්‌ඡා – ‘කොසු නාම ඉමෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං සච්‌චං ආහ, කො මුසා’’’ති?
‘‘Tassa mayhaṃ, bhante, ahudeva kaṅkhā, ahu vicikicchā – ‘kosu nāma imesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ saccaṃ āha, ko musā’’’ti?
‘‘අලඤ්‌හි තෙ, ගාමණි, කඞ්‌ඛිතුං, අලං විචිකිච්‌ඡිතුං. කඞ්‌ඛනීයෙ ච පන තෙ ඨානෙ විචිකිච්‌ඡා උප්‌පන්‌නා’’ති. ‘‘එවං පසන්‌නොහං, භන්‌තෙ, භගවති. පහොති මෙ භගවා තථා ධම්‌මං දෙසෙතුං යථාහං ඉමං කඞ්‌ඛාධම්‌මං පජහෙය්‍ය’’න්‌ති.
‘‘Alañhi te, gāmaṇi, kaṅkhituṃ, alaṃ vicikicchituṃ. Kaṅkhanīye ca pana te ṭhāne vicikicchā uppannā’’ti. ‘‘Evaṃ pasannohaṃ, bhante, bhagavati. Pahoti me bhagavā tathā dhammaṃ desetuṃ yathāhaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyya’’nti.
‘‘අත්‌ථි, ගාමණි, ධම්‌මසමාධි. තත්‍ර චෙ ත්‌වං චිත්‌තසමාධිං පටිලභෙය්‍යාසි. එවං ත්‌වං ඉමං කඞ්‌ඛාධම්‌මං පජහෙය්‍යාසි. කතමො ච, ගාමණි, ධම්‌මසමාධි? ඉධ, ගාමණි, අරියසාවකො පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති, අදින්‌නාදානං පහාය අදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති, කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරං පහාය කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා පටිවිරතො හොති, මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතො හොති, පිසුණං වාචං පහාය පිසුණාය වාචාය පටිවිරතො හොති , ඵරුසං වාචං පහාය ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතො හොති, සම්‌ඵප්‌පලාපං පහාය සම්‌ඵප්‌පලාපා පටිවිරතො හොති, අභිජ්‌ඣං පහාය අනභිජ්‌ඣාලු හොති, බ්‍යාපාදපදොසං පහාය අබ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො හොති, මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිං පහාය සම්‌මාදිට්‌ඨිකො හොති.
‘‘Atthi, gāmaṇi, dhammasamādhi. Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi. Evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi. Katamo ca, gāmaṇi, dhammasamādhi? Idha, gāmaṇi, ariyasāvako pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesumicchācāraṃ pahāya kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti, pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti , pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti, samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti, abhijjhaṃ pahāya anabhijjhālu hoti, byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto hoti, micchādiṭṭhiṃ pahāya sammādiṭṭhiko hoti.
‘‘ස ඛො සො, ගාමණි, අරියසාවකො එවං විගතාභිජ්‌ඣො විගතබ්‍යාපාදො අසම්‌මූළ්‌හො සම්‌පජානො පටිස්‌සතො මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං, ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති. සො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘ය්‌වායං සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – නත්‌ථි දින්‌නං, නත්‌ථි යිට්‌ඨං, නත්‌ථි හුතං, නත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො, නත්‌ථි අයං ලොකො, නත්‌ථි පරො ලොකො, නත්‌ථි මාතා, නත්‌ථි පිතා, නත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, නත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා, සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌තී’ති. ‘සචෙ තස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො සච්‌චං වචනං, අපණ්‌ණකතාය මය්‌හං, ය්‌වාහං 13 න කිඤ්‌චි 14 බ්‍යාබාධෙමි තසං වා ථාවරං වා? උභයමෙත්‌ථ 15 කටග්‌ගාහො, යං චම්‌හි කායෙන සංවුතො වාචාය සංවුතො මනසා සංවුතො, යඤ්‌ච කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජිස්‌සාමී’ති 16. තස්‌ස පාමොජ්‌ජං ජායති. පමුදිතස්‌ස පීති ජායති. පීතිමනස්‌ස කායො පස්‌සම්‌භති. පස්‌සද්‌ධකායො සුඛං වෙදයති. සුඛිනො චිත්‌තං සමාධියති. අයං ඛො, ගාමණි, ධම්‌මසමාධි . තත්‍ර චෙ ත්‌වං චිත්‌තසමාධිං පටිලභෙය්‍යාසි, එවං ත්‌වං ඉමං කඞ්‌ඛාධම්‌මං පජහෙය්‍යාසි.
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā, sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti. ‘Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ 17 na kiñci 18 byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha 19 kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti 20. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi . Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi.
‘‘ස ඛො සො, ගාමණි, අරියසාවකො එවං විගතාභිජ්‌ඣො විගතබ්‍යාපාදො අසම්‌මූළ්‌හො සම්‌පජානො පටිස්‌සතො මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං, ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති. සො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘ය්‌වායං සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – අත්‌ථි දින්‌නං, අත්‌ථි යිට්‌ඨං, අත්‌ථි හුතං, අත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො, අත්‌ථි අයං ලොකො, අත්‌ථි පරො ලොකො, අත්‌ථි මාතා, අත්‌ථි පිතා, අත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, අත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා, සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌තී’ති. ‘සචෙ තස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො සච්‌චං වචනං, අපණ්‌ණකතාය මය්‌හං, ය්‌වාහං න කිඤ්‌චි බ්‍යාබාධෙමි තසං වා ථාවරං වා? උභයමෙත්‌ථ කටග්‌ගාහො, යං චම්‌හි කායෙන සංවුතො වාචාය සංවුතො මනසා සංවුතො, යඤ්‌ච කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජිස්‌සාමී’ති. තස්‌ස පාමොජ්‌ජං ජායති. පමුදිතස්‌ස පීති ජායති. පීතිමනස්‌ස කායො පස්‌සම්‌භති. පස්‌සද්‌ධකායො සුඛං වෙදයති. සුඛිනො චිත්‌තං සමාධියති. අයං ඛො, ගාමණි, ධම්‌මසමාධි. තත්‍ර චෙ ත්‌වං චිත්‌තසමාධිං පටිලභෙය්‍යාසි, එවං ත්‌වං ඉමං කඞ්‌ඛාධම්‌මං පජහෙය්‍යාසි.
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ, atthi hutaṃ, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā, sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti. ‘Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi. Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi.
‘‘ස ඛො සො, ගාමණි, අරියසාවකො එවං විගතාභිජ්‌ඣො විගතබ්‍යාපාදො අසම්‌මූළ්‌හො සම්‌පජානො පටිස්‌සතො මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං, ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති. සො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘ය්‌වායං සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – කරොතො කාරයතො, ඡින්‌දතො ඡෙදාපයතො, පචතො පාචාපයතො, සොචයතො සොචාපයතො, කිලමතො කිලමාපයතො, ඵන්‌දතො ඵන්‌දාපයතො, පාණමතිපාතයතො, අදින්‌නං ආදියතො, සන්‌ධිං ඡින්‌දතො, නිල්‌ලොපං හරතො, එකාගාරිකං කරොතො, පරිපන්‌ථෙ තිට්‌ඨතො, පරදාරං ගච්‌ඡතො, මුසා භණතො, කරොතො න කරීයති පාපං. ඛුරපරියන්‌තෙන චෙපි චක්‌කෙන යො ඉමිස්‌සා පථවියා පාණෙ එකං මංසඛලං එකං මංසපුඤ්‌ජං කරෙය්‍ය, නත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, නත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. දක්‌ඛිණඤ්‌චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය හනන්‌තො ඝාතෙන්‌තො ඡින්‌දන්‌තො ඡෙදාපෙන්‌තො පචන්‌තො පාචාපෙන්‌තො, නත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, නත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. උත්‌තරඤ්‌චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය දදන්‌තො දාපෙන්‌තො, යජන්‌තො යජාපෙන්‌තො, නත්‌ථි තතොනිදානං පුඤ්‌ඤං, නත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමො. දානෙන දමෙන සංයමෙන සච්‌චවජ්‌ජෙන නත්‌ථි පුඤ්‌ඤං, නත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමො’ති. ‘සචෙ තස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො සච්‌චං වචනං, අපණ්‌ණකතාය මය්‌හං, ය්‌වාහං න කිඤ්‌චි බ්‍යාබාධෙමි තසං වා ථාවරං වා? උභයමෙත්‌ථ කටග්‌ගාහො, යං චම්‌හි කායෙන සංවුතො වාචාය සංවුතො මනසා සංවුතො, යඤ්‌ච කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජිස්‌සාමී’ති 21. තස්‌ස පාමොජ්‌ජං ජායති. පමුදිතස්‌ස පීති ජායති. පීතිමනස්‌ස කායො පස්‌සම්‌භති. පස්‌සද්‌ධකායො සුඛං වෙදයති. සුඛිනො චිත්‌තං සමාධියති. අයං ඛො, ගාමණි, ධම්‌මසමාධි තත්‍ර චෙ ත්‌වං චිත්‌තසමාධිං පටිලභෙය්‍යාසි, එවං ත්‌වං ඉමං කඞ්‌ඛාධම්‌මං පජහෙය්‍යාසි.
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato, karoto na karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācāpento, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento, natthi tatonidānaṃ puññaṃ, natthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena natthi puññaṃ, natthi puññassa āgamo’ti. ‘Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti 22. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi.
‘‘ස ඛො සො, ගාමණි, අරියසාවකො එවං විගතාභිජ්‌ඣො විගතබ්‍යාපාදො අසම්‌මූළ්‌හො සම්‌පජානො පටිස්‌සතො මෙත්‌තාසහගතෙ චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං, ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං මෙත්‌තාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති. සො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘ය්‌වායං සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – කරොතො කාරයතො, ඡින්‌දතො ඡෙදාපයතො, පචතො පාචාපයතො, සොචයතො සොචාපයතො, කිලමතො කිලමාපයතො, ඵන්‌දතො ඵන්‌දාපයතො, පාණමතිපාතයතො, අදින්‌නං ආදියතො, සන්‌ධිං ඡින්‌දතො, නිල්‌ලොපං හරතො, එකාගාරිකං කරොතො, පරිපන්‌ථෙ තිට්‌ඨතො, පරදාරං ගච්‌ඡතො, මුසා භණතො, කරොතො කරීයති පාපං. ඛුරපරියන්‌තෙන චෙපි චක්‌කෙන යො ඉමිස්‌සා පථවියා පාණෙ එකං මංසඛලං එකං මංසපුඤ්‌ජං කරෙය්‍ය, අත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, අත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. දක්‌ඛිණඤ්‌චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය හනන්‌තො ඝාතෙන්‌තො ඡින්‌දන්‌තො ඡෙදාපෙන්‌තො පචන්‌තො පාචාපෙන්‌තො, අත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, අත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. උත්‌තරඤ්‌චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය දදන්‌තො දාපෙන්‌තො, යජන්‌තො යජාපෙන්‌තො, අත්‌ථි තතොනිදානං පුඤ්‌ඤං, අත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමො. දානෙන දමෙන සංයමෙන සච්‌චවජ්‌ජෙන අත්‌ථි පුඤ්‌ඤං අත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමොති. සචෙ තස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො සච්‌චං වචනං, අපණ්‌ණකතාය මය්‌හං, ය්‌වාහං න කිඤ්‌චි බ්‍යාබාධෙමි තසං වා ථාවරං වා? උභයමෙත්‌ථ කටග්‌ගාහො, යං චම්‌හි කායෙන සංවුතො වාචාය සංවුතො මනසා සංවුතො, යඤ්‌ච කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජිස්‌සාමී’ති. තස්‌ස පාමොජ්‌ජං ජායති. පමුදිතස්‌ස පීති ජායති. පීතිමනස්‌ස කායො පස්‌සම්‌භති. පස්‌සද්‌ධකායො සුඛං වෙදයති. සුඛිනො චිත්‌තං සමාධියති. අයං ඛො, ගාමණි, ධම්‌මසමාධි. තත්‍ර චෙ ත්‌වං චිත්‌තසමාධිං පටිලභෙය්‍යාසි, එවං ත්‌වං ඉමං කඞ්‌ඛාධම්‌මං පජහෙය්‍යාසි.
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato mettāsahagate cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato, karoto karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācāpento, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento, atthi tatonidānaṃ puññaṃ, atthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena atthi puññaṃ atthi puññassa āgamoti. Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi. Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi.
‘‘ස ඛො සො, ගාමණි, අරියසාවකො එවං විගතාභිජ්‌ඣො විගතබ්‍යාපාදො අසම්‌මූළ්‌හො සම්‌පජානො පටිස්‌සතො කරුණාසහගතෙ චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති…පෙ.… මුදිතාසහගතෙන චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති…පෙ.….
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato karuṇāsahagate cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati…pe… muditāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati…pe….
‘‘ස ඛො සො, ගාමණි, අරියසාවකො එවං විගතාභිජ්‌ඣො විගතබ්‍යාපාදො අසම්‌මූළ්‌හො සම්‌පජානො පටිස්‌සතො උපෙක්‌ඛාසහගතෙ චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං, ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති. සො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘ය්‌වායං සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – නත්‌ථි දින්‌නං, නත්‌ථි යිට්‌ඨං, නත්‌ථි හුතං නත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො, නත්‌ථි අයං ලොකො නත්‌ථි පරො ලොකො, නත්‌ථි මාතා නත්‌ථි පිතා නත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, නත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌තීති. සචෙ තස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො සච්‌චං වචනං, අපණ්‌ණකතාය මය්‌හං, ය්‌වාහං න කිඤ්‌චි බ්‍යාබාධෙමි තසං වා ථාවරං වා? උභයමෙත්‌ථ කටග්‌ගාහො, යං චම්‌හි කායෙන සංවුතො වාචාය සංවුතො මනසා සංවුතො , යඤ්‌ච කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජිස්‌සාමී’ති. තස්‌ස පාමොජ්‌ජං ජායති. පමුදිතස්‌ස පීති ජායති. පීතිමනස්‌ස කායො පස්‌සම්‌භති. පස්‌සද්‌ධකායො සුඛං වෙදයති. සුඛිනො චිත්‌තං සමාධියති. අයං ඛො, ගාමණි, ධම්‌මසමාධි. තත්‍ර චෙ ත්‌වං චිත්‌තසමාධිං පටිලභෙය්‍යාසි, එවං ත්‌වං ඉමං කඞ්‌ඛාධම්‌මං පජහෙය්‍යාසි.
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato upekkhāsahagate cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko natthi paro loko, natthi mātā natthi pitā natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti. Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto , yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi. Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi.
‘‘ස ඛො සො, ගාමණි, අරියසාවකො එවං විගතාභිජ්‌ඣො විගතබ්‍යාපාදො අසම්‌මූළ්‌හො සම්‌පජානො පටිස්‌සතො උපෙක්‌ඛාසහගතෙ චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං, ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති. සො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘ය්‌වායං සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – අත්‌ථි දින්‌නං, අත්‌ථි යිට්‌ඨං, අත්‌ථි හුතං, අත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො, අත්‌ථි අයං ලොකො අත්‌ථි පරො ලොකො, අත්‌ථි මාතා අත්‌ථි පිතා අත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, අත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌තීති. සචෙ තස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො සච්‌චං වචනං, අපණ්‌ණකතාය මය්‌හං, ය්‌වාහං න කිඤ්‌චි බ්‍යාබාධෙමි තසං වා ථාවරං වා? උභයමෙත්‌ථ කටග්‌ගාහො, යං චම්‌හි කායෙන සංවුතො වාචාය සංවුතො මනසා සංවුතො, යඤ්‌ච කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජිස්‌සාමී’ති. තස්‌ස පාමොජ්‌ජං ජායති. පමුදිතස්‌ස පීති ජායති. පීතිමනස්‌ස කායො පස්‌සම්‌භති. පස්‌සද්‌ධකායො සුඛං වෙදයති. සුඛිනො චිත්‌තං සමාධියති. අයං ඛො, ගාමණි, ධම්‌මසමාධි. තත්‍ර චෙ ත්‌වං චිත්‌තසමාධිං පටිලභෙය්‍යාසි, එවං ත්‌වං ඉමං කඞ්‌ඛාධම්‌මං පජහෙය්‍යාසි.
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato upekkhāsahagate cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ, atthi hutaṃ, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko atthi paro loko, atthi mātā atthi pitā atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti. Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi. Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi.
‘‘ස ඛො සො, ගාමණි, අරියසාවකො එවං විගතාභිජ්‌ඣො විගතබ්‍යාපාදො අසම්‌මූළ්‌හො සම්‌පජානො පටිස්‌සතො උපෙක්‌ඛාසහගතෙ චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං, ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති. සො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘ය්‌වායං සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – කරොතො කාරයතො, ඡෙදතො ඡෙදාපයතො, පචතො පාචාපයතො, සොචයතො සොචාපයතො, කිලමතො කිලමාපයතො, ඵන්‌දතො ඵන්‌දාපයතො, පාණමතිපාතයතො, අදින්‌නං ආදියතො, සන්‌ධිං ඡින්‌දතො, නිල්‌ලොපං හරතො, එකාගාරිකං කරොතො, පරිපන්‌ථෙ තිට්‌ඨතො, පරදාරං ගච්‌ඡතො, මුසා භණතො, කරොතො න කරීයති පාපං . ඛුරපරියන්‌තෙන චෙපි චක්‌කෙන යො ඉමිස්‌සා පථවියා පාණෙ එකං මංසඛලං එකං මංසපුඤ්‌ජං කරෙය්‍ය, නත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, නත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. දක්‌ඛිණඤ්‌චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය හනන්‌තො ඝාතෙන්‌තො ඡින්‌දන්‌තො ඡෙදාපෙන්‌තො පචන්‌තො පාචාපෙන්‌තො, නත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, නත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. උත්‌තරඤ්‌චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය දදන්‌තො දාපෙන්‌තො, යජන්‌තො යජාපෙන්‌තො, නත්‌ථි තතොනිදානං පුඤ්‌ඤං, නත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමො. දානෙන දමෙන සංයමෙන සච්‌චවජ්‌ජෙන නත්‌ථි පුඤ්‌ඤං, නත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමො’ති. ‘සචෙ තස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො සච්‌චං වචනං, අපණ්‌ණකතාය මය්‌හං, ය්‌වාහං න කිඤ්‌චි බ්‍යාබාධෙමි තසං වා ථාවරං වා? උභයමෙත්‌ථ කටග්‌ගාහො, යං චම්‌හි කායෙන සංවුතො වාචාය සංවුතො මනසා සංවුතො, යඤ්‌ච කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජිස්‌සාමී’ති. තස්‌ස පාමොජ්‌ජං ජායති. පමුදිතස්‌ස පීති ජායති. පීතිමනස්‌ස කායො පස්‌සම්‌භති. පස්‌සද්‌ධකායො සුඛං වෙදයති. සුඛිනො චිත්‌තං සමාධියති. අයං ඛො, ගාමණි, ධම්‌මසමාධි. තත්‍ර චෙ ත්‌වං චිත්‌තසමාධිං පටිලභෙය්‍යාසි, එවං ත්‌වං ඉමං කඞ්‌ඛාධම්‌මං පජහෙය්‍යාසි.
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato upekkhāsahagate cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – karoto kārayato, chedato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato, karoto na karīyati pāpaṃ . Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācāpento, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento, natthi tatonidānaṃ puññaṃ, natthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena natthi puññaṃ, natthi puññassa āgamo’ti. ‘Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi. Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsi.
‘‘ස ඛො සො, ගාමණි, අරියසාවකො එවං විගතාභිජ්‌ඣො විගතබ්‍යාපාදො අසම්‌මූළ්‌හො සම්‌පජානො පටිස්‌සතො උපෙක්‌ඛාසහගතෙ චෙතසා එකං දිසං ඵරිත්‌වා විහරති, තථා දුතියං, තථා තතියං, තථා චතුත්‌ථං, ඉති උද්‌ධමධො තිරියං සබ්‌බධි සබ්‌බත්‌තතාය සබ්‌බාවන්‌තං ලොකං උපෙක්‌ඛාසහගතෙන චෙතසා විපුලෙන මහග්‌ගතෙන අප්‌පමාණෙන අවෙරෙන අබ්‍යාපජ්‌ජෙන ඵරිත්‌වා විහරති. සො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘ය්‌වායං සත්‌ථා එවංවාදී එවංදිට්‌ඨි – කරොතො කාරයතො, ඡින්‌දතො ඡෙදාපයතො, පචතො පාචාපයතො, සොචයතො සොචාපයතො, කිලමතො කිලමාපයතො, ඵන්‌දතො ඵන්‌දාපයතො, පාණමතිපාතයතො, අදින්‌නං ආදියතො, සන්‌ධිං ඡින්‌දතො, නිල්‌ලොපං හරතො, එකාගාරිකං කරොතො, පරිපන්‌ථෙ තිට්‌ඨතො, පරදාරං ගච්‌ඡතො, මුසා භණතො, කරොතො කරීයති පාපං. ඛුරපරියන්‌තෙන චෙපි චක්‌කෙන යො ඉමිස්‌සා පථවියා පාණෙ එකං මංසඛලං එකං මංසපුඤ්‌ජං කරෙය්‍ය, අත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, අත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. දක්‌ඛිණඤ්‌චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය හනන්‌තො ඝාතෙන්‌තො ඡින්‌දන්‌තො ඡෙදාපෙන්‌තො පචන්‌තො පාචාපෙන්‌තො, අත්‌ථි තතොනිදානං පාපං, අත්‌ථි පාපස්‌ස ආගමො. උත්‌තරඤ්‌චෙපි ගඞ්‌ගාය තීරං ගච්‌ඡෙය්‍ය දදන්‌තො දාපෙන්‌තො, යජන්‌තො යජාපෙන්‌තො, අත්‌ථි තතොනිදානං පුඤ්‌ඤං, අත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමො. දානෙන දමෙන සංයමෙන සච්‌චවජ්‌ජෙන අත්‌ථි පුඤ්‌ඤං, අත්‌ථි පුඤ්‌ඤස්‌ස ආගමො’ති. ‘සචෙ තස්‌ස භොතො සත්‌ථුනො සච්‌චං වචනං, අපණ්‌ණකතාය මය්‌හං, ය්‌වාහං න කිඤ්‌චි බ්‍යාබාධෙමි තසං වා ථාවරං වා? උභයමෙත්‌ථ කටග්‌ගාහො, යං චම්‌හි කායෙන සංවුතො වාචාය සංවුතො මනසා සංවුතො, යඤ්‌ච කායස්‌ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්‌ගං ලොකං උපපජ්‌ජිස්‌සාමී’ති. තස්‌ස පාමොජ්‌ජං ජායති. පමුදිතස්‌ස පීති ජායති. පීතිමනස්‌ස කායො පස්‌සම්‌භති. පස්‌සද්‌ධකායො සුඛං වෙදයති. සුඛිනො චිත්‌තං සමාධියති. අයං ඛො, ගාමණි, ධම්‌මසමාධි. තත්‍ර චෙ ත්‌වං චිත්‌තසමාධිං පටිලභෙය්‍යාසි, එවං ත්‌වං ඉමං කඞ්‌ඛාධම්‌මං පජහෙය්‍යාසී’’ති.
‘‘Sa kho so, gāmaṇi, ariyasāvako evaṃ vigatābhijjho vigatabyāpādo asammūḷho sampajāno paṭissato upekkhāsahagate cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tathā dutiyaṃ, tathā tatiyaṃ, tathā catutthaṃ, iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. So iti paṭisañcikkhati – ‘yvāyaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – karoto kārayato, chindato chedāpayato, pacato pācāpayato, socayato socāpayato, kilamato kilamāpayato, phandato phandāpayato, pāṇamatipātayato, adinnaṃ ādiyato, sandhiṃ chindato, nillopaṃ harato, ekāgārikaṃ karoto, paripanthe tiṭṭhato, paradāraṃ gacchato, musā bhaṇato, karoto karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācāpento, atthi tatonidānaṃ pāpaṃ, atthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento, yajanto yajāpento, atthi tatonidānaṃ puññaṃ, atthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena atthi puññaṃ, atthi puññassa āgamo’ti. ‘Sace tassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, apaṇṇakatāya mayhaṃ, yvāhaṃ na kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā? Ubhayamettha kaṭaggāho, yaṃ camhi kāyena saṃvuto vācāya saṃvuto manasā saṃvuto, yañca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissāmī’ti. Tassa pāmojjaṃ jāyati. Pamuditassa pīti jāyati. Pītimanassa kāyo passambhati. Passaddhakāyo sukhaṃ vedayati. Sukhino cittaṃ samādhiyati. Ayaṃ kho, gāmaṇi, dhammasamādhi. Tatra ce tvaṃ cittasamādhiṃ paṭilabheyyāsi, evaṃ tvaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyyāsī’’ti.
එවං වුත්‌තෙ, පාටලියො ගාමණි භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අභික්‌කන්‌තං, භන්‌තෙ, අභික්‌කන්‌තං, භන්‌තෙ…පෙ.… අජ්‌ජතග්‌ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගත’’න්‌ති. තෙරසමං.
Evaṃ vutte, pāṭaliyo gāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante…pe… ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Terasamaṃ.
ගාමණිසංයුත්‌තං සමත්‌තං.
Gāmaṇisaṃyuttaṃ samattaṃ.
තස්‌සුද්‌දානං –
Tassuddānaṃ –
චණ්‌ඩො පුටො යොධාජීවො, හත්‌ථස්‌සො අසිබන්‌ධකො;
Caṇḍo puṭo yodhājīvo, hatthasso asibandhako;
දෙසනා සඞ්‌ඛකුලං මණිචූළං, භද්‍රරාසියපාටලීති.
Desanā saṅkhakulaṃ maṇicūḷaṃ, bhadrarāsiyapāṭalīti.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 13. පාටලියසුත්‌තවණ්‌ණනා • 13. Pāṭaliyasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 13. පාටලියසුත්‌තවණ්‌ණනා • 13. Pāṭaliyasuttavaṇṇanā
