Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมานวตฺถุ-อฎฺฐกถา • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
๖. ปายาสิวโคฺค
6. Pāyāsivaggo
๑. ปฐมอคาริยวิมานวณฺณนา
1. Paṭhamaagāriyavimānavaṇṇanā
ยถา วนํ จิตฺตลตํ ปภาสตีติ อคาริยวิมานํฯ ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเนฯ เตน สมเยน ราชคเห เอกํ กุลํ อุภโตปสนฺนํ โหติ สีลาจารสมฺปนฺนํ โอปานภูตํ ภิกฺขูนํ ภิกฺขุนีนํฯ เต เทฺว ชยมฺปติกา รตนตฺตยํ อุทฺทิสฺส ยาวชีวํ ปุญฺญานิ กตฺวา ตโต จุตา ตาวติํเสสุ นิพฺพตฺติํสุ, เตสํ ทฺวาทสโยชนิกํ กนกวิมานํ นิพฺพตฺติฯ เต ตตฺถ ทิพฺพสมฺปตฺติํ อนุภวนฺติฯ อถายสฺมา มหาโมคฺคลฺลาโนติอาทิ เหฎฺฐา วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ
Yathāvanaṃ cittalataṃ pabhāsatīti agāriyavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā rājagahe viharati veḷuvane. Tena samayena rājagahe ekaṃ kulaṃ ubhatopasannaṃ hoti sīlācārasampannaṃ opānabhūtaṃ bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ. Te dve jayampatikā ratanattayaṃ uddissa yāvajīvaṃ puññāni katvā tato cutā tāvatiṃsesu nibbattiṃsu, tesaṃ dvādasayojanikaṃ kanakavimānaṃ nibbatti. Te tattha dibbasampattiṃ anubhavanti. Athāyasmā mahāmoggallānotiādi heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ.
๑๐๔๘.
1048.
‘‘ยถา วนํ จิตฺตลตํ ปภาสติ, อุยฺยานเสฎฺฐํ ติทสานมุตฺตมํ;
‘‘Yathā vanaṃ cittalataṃ pabhāsati, uyyānaseṭṭhaṃ tidasānamuttamaṃ;
ตถูปมํ ตุยฺหมิทํ วิมานํ, โอภาสยํ ติฎฺฐติ อนฺตลิเกฺขฯ
Tathūpamaṃ tuyhamidaṃ vimānaṃ, obhāsayaṃ tiṭṭhati antalikkhe.
๑๐๔๙.
1049.
‘‘เทวิทฺธิปโตฺตสิ มหานุภาโว, มนุสฺสภูโต กิมกาสิ ปุญฺญํ;
‘‘Deviddhipattosi mahānubhāvo, manussabhūto kimakāsi puññaṃ;
เกนาสิ เอวํ ชลิตานุภาโว, วโณฺณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตี’’ติฯ –
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvo, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti. –
เถโร ปุจฺฉิฯ
Thero pucchi.
๑๐๕๐.
1050.
‘‘โส เทวปุโตฺต อตฺตมโน, โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิโต;
‘‘So devaputto attamano, moggallānena pucchito;
ปญฺหํ ปุโฎฺฐ วิยากาสิ, ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ’’ฯ
Pañhaṃ puṭṭho viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
๑๐๕๑.
1051.
‘‘อหญฺจ ภริยา จ มนุสฺสโลเก, โอปานภูตา ฆรมาวสิมฺห;
‘‘Ahañca bhariyā ca manussaloke, opānabhūtā gharamāvasimha;
อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺตา, สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทมฺหฯ
Annañca pānañca pasannacittā, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adamha.
๑๐๕๒.
1052.
‘‘เตน เมตาทิโส วโณฺณ…เป.…
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…
วโณฺณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี’’ติฯ –
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti. –
อตฺตโน สมฺปตฺติํ พฺยากาสิฯ คาถาสุปิ อปุพฺพํ นตฺถิฯ
Attano sampattiṃ byākāsi. Gāthāsupi apubbaṃ natthi.
ปฐมอคาริยวิมานวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Paṭhamaagāriyavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / วิมานวตฺถุปาฬิ • Vimānavatthupāḷi / ๑. ปฐมอคาริยวิมานวตฺถุ • 1. Paṭhamaagāriyavimānavatthu