| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
។ នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស។
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
អង្គុត្តរនិកាយេ
Aṅguttaranikāye
ឆក្កនិបាត-ដីកា
Chakkanipāta-ṭīkā
១. បឋមបណ្ណាសកំ
1. Paṭhamapaṇṇāsakaṃ
១. អាហុនេយ្យវគ្គោ
1. Āhuneyyavaggo
១. បឋមអាហុនេយ្យសុត្តវណ្ណនា
1. Paṭhamaāhuneyyasuttavaṇṇanā
១. ឆក្កនិបាតស្ស បឋមេ ចក្ខុនា រូបំ ទិស្វាតិ និស្សយវោហារេន វុត្តំ។ សសម្ភារកនិទ្ទេសោយំ យថា ‘‘ធនុនា វិជ្ឈតី’’តិ, តស្មា និស្សយសីសេន និស្សិតស្ស គហណំ ទដ្ឋព្ពំ។ តេនាយមត្ថោ ‘‘ចក្ខុទ្វារេ រូបារម្មណេ អាបាថគតេ តំ រូបំ ចក្ខុវិញ្ញាណេន ទិស្វា’’តិ។ នេវ សុមនោ ហោតីតិ ជវនក្ខណេ ឥដ្ឋេ អារម្មណេ រាគំ អនុប្បាទេន្តោ នេវ សុមនោ ហោតិ គេហស្សិតបេមវសេនបិ មគ្គេន សព្ពសោ រាគស្ស សមុច្ឆិន្នត្តា។ ន ទុម្មនោតិ អនិដ្ឋេ អទុស្សន្តោ ន ទុម្មនោ។ បសាទញ្ញថត្តវសេនបិ ឥដ្ឋេបិ អនិដ្ឋេបិ មជ្ឈត្តេបិ អារម្មណេ ន សមំ សម្មា អយោនិសោ គហណំ អសមបេក្ខនំ។ អយញ្ចស្ស បដិបត្តិ សតិវេបុល្លប្បត្តិយា បញ្ញាវេបុល្លប្បត្តិយា ចាតិ អាហ ‘‘សតោ សម្បជានោ ហុត្វា’’តិ។ សតិយា យុត្តត្តា សតោ។ សម្បជញ្ញេន យុត្តត្តា សម្បជានោ។ ញាណុប្បត្តិបច្ចយរហិតកាលេបិ បវត្តិភេទនតោ ‘‘សតតវិហារោ កថិតោ’’តិ វុត្តំ។ សតតវិហារោតិ ខីណាសវស្ស និច្ចវិហារោ សព្ពទា បវត្តនកវិហារោ។ ឋបេត្វា ហិ សមាបត្តិវេលំ ភវង្គវេលញ្ច ខីណាសវា ឥមិនាវ ឆឡង្គុបេក្ខាវិហារេន វិហរន្តិ។
1. Chakkanipātassa paṭhame cakkhunā rūpaṃ disvāti nissayavohārena vuttaṃ. Sasambhārakaniddesoyaṃ yathā ‘‘dhanunā vijjhatī’’ti, tasmā nissayasīsena nissitassa gahaṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Tenāyamattho ‘‘cakkhudvāre rūpārammaṇe āpāthagate taṃ rūpaṃ cakkhuviññāṇena disvā’’ti. Neva sumano hotīti javanakkhaṇe iṭṭhe ārammaṇe rāgaṃ anuppādento neva sumano hoti gehassitapemavasenapi maggena sabbaso rāgassa samucchinnattā. Na dummanoti aniṭṭhe adussanto na dummano. Pasādaññathattavasenapi iṭṭhepi aniṭṭhepi majjhattepi ārammaṇe na samaṃ sammā ayoniso gahaṇaṃ asamapekkhanaṃ. Ayañcassa paṭipatti sativepullappattiyā paññāvepullappattiyā cāti āha ‘‘sato sampajāno hutvā’’ti. Satiyā yuttattā sato. Sampajaññena yuttattā sampajāno. Ñāṇuppattipaccayarahitakālepi pavattibhedanato ‘‘satatavihāro kathito’’ti vuttaṃ. Satatavihāroti khīṇāsavassa niccavihāro sabbadā pavattanakavihāro. Ṭhapetvā hi samāpattivelaṃ bhavaṅgavelañca khīṇāsavā imināva chaḷaṅgupekkhāvihārena viharanti.
ឯត្ថ ច ‘‘ឆសុ ទ្វារេសុបិ ឧបេក្ខកោ វិហរតី’’តិ ឥមិនា ឆឡង្គុបេក្ខា កថិតា។ ‘‘សម្បជានោ’’តិ វចនតោ បន ចត្តារិ ញាណសម្បយុត្តចិត្តានិ លព្ភន្តិ តេហិ វិនា សម្បជានតាយ អសម្ភវតោ។ សតតវិហារភាវតោ អដ្ឋ មហាកិរិយចិត្តានិ លព្ភន្តិ។ ‘‘នេវ សុមនោ ន ទុម្មនោ’’តិ វចនតោ អដ្ឋ មហាកិរិយចិត្តានិ, ហសិតុប្បាទោ, វោដ្ឋព្ពនញ្ចាតិ ទស ចិត្តានិ លព្ភន្តិ។ រាគទោសសហជាតានំ សោមនស្សទោមនស្សានំ អភាវោ តេសម្បិ សាធារណោតិ ឆឡង្គុបេក្ខាវសេន អាគតានំ ឥមេសំ សតតវិហារានំ សោមនស្សំ កថំ លព្ភតីតិ ចេ? អាសេវនតោ។ កិញ្ចាបិ ខីណាសវោ ឥដ្ឋានិដ្ឋេបិ អារម្មណេ មជ្ឈត្តោ វិយ ពហុលំ ឧបេក្ខកោ វិហរតិ អត្តនោ បរិសុទ្ធបកតិភាវាវិជហនតោ, កទាចិ បន តថា ចេតោភិសង្ខារាភាវេ យំ តំ សភាវតោ ឥដ្ឋំ អារម្មណំ, តស្ស យាថាវសភាវគ្គហណវសេនបិ អរហតោ ចិត្តំ បុព្ពាសេវនវសេន សោមនស្សសហគតំ ហុត្វា បវត្តតេវ។
Ettha ca ‘‘chasu dvāresupi upekkhako viharatī’’ti iminā chaḷaṅgupekkhā kathitā. ‘‘Sampajāno’’ti vacanato pana cattāri ñāṇasampayuttacittāni labbhanti tehi vinā sampajānatāya asambhavato. Satatavihārabhāvato aṭṭha mahākiriyacittāni labbhanti. ‘‘Neva sumano na dummano’’ti vacanato aṭṭha mahākiriyacittāni, hasituppādo, voṭṭhabbanañcāti dasa cittāni labbhanti. Rāgadosasahajātānaṃ somanassadomanassānaṃ abhāvo tesampi sādhāraṇoti chaḷaṅgupekkhāvasena āgatānaṃ imesaṃ satatavihārānaṃ somanassaṃ kathaṃ labbhatīti ce? Āsevanato. Kiñcāpi khīṇāsavo iṭṭhāniṭṭhepi ārammaṇe majjhatto viya bahulaṃ upekkhako viharati attano parisuddhapakatibhāvāvijahanato, kadāci pana tathā cetobhisaṅkhārābhāve yaṃ taṃ sabhāvato iṭṭhaṃ ārammaṇaṃ, tassa yāthāvasabhāvaggahaṇavasenapi arahato cittaṃ pubbāsevanavasena somanassasahagataṃ hutvā pavattateva.
បឋមអាហុនេយ្យសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Paṭhamaāhuneyyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ១. បឋមអាហុនេយ្យសុត្តំ • 1. Paṭhamaāhuneyyasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ១. បឋមអាហុនេយ្យសុត្តវណ្ណនា • 1. Paṭhamaāhuneyyasuttavaṇṇanā
