Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
നമോ തസ്സ ഭഗവതോ അരഹതോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
അങ്ഗുത്തരനികായേ
Aṅguttaranikāye
ഛക്കനിപാത-ടീകാ
Chakkanipāta-ṭīkā
൧. പഠമപണ്ണാസകം
1. Paṭhamapaṇṇāsakaṃ
൧. ആഹുനേയ്യവഗ്ഗോ
1. Āhuneyyavaggo
൧. പഠമആഹുനേയ്യസുത്തവണ്ണനാ
1. Paṭhamaāhuneyyasuttavaṇṇanā
൧. ഛക്കനിപാതസ്സ പഠമേ ചക്ഖുനാ രൂപം ദിസ്വാതി നിസ്സയവോഹാരേന വുത്തം. സസമ്ഭാരകനിദ്ദേസോയം യഥാ ‘‘ധനുനാ വിജ്ഝതീ’’തി, തസ്മാ നിസ്സയസീസേന നിസ്സിതസ്സ ഗഹണം ദട്ഠബ്ബം. തേനായമത്ഥോ ‘‘ചക്ഖുദ്വാരേ രൂപാരമ്മണേ ആപാഥഗതേ തം രൂപം ചക്ഖുവിഞ്ഞാണേന ദിസ്വാ’’തി. നേവ സുമനോ ഹോതീതി ജവനക്ഖണേ ഇട്ഠേ ആരമ്മണേ രാഗം അനുപ്പാദേന്തോ നേവ സുമനോ ഹോതി ഗേഹസ്സിതപേമവസേനപി മഗ്ഗേന സബ്ബസോ രാഗസ്സ സമുച്ഛിന്നത്താ. ന ദുമ്മനോതി അനിട്ഠേ അദുസ്സന്തോ ന ദുമ്മനോ. പസാദഞ്ഞഥത്തവസേനപി ഇട്ഠേപി അനിട്ഠേപി മജ്ഝത്തേപി ആരമ്മണേ ന സമം സമ്മാ അയോനിസോ ഗഹണം അസമപേക്ഖനം. അയഞ്ചസ്സ പടിപത്തി സതിവേപുല്ലപ്പത്തിയാ പഞ്ഞാവേപുല്ലപ്പത്തിയാ ചാതി ആഹ ‘‘സതോ സമ്പജാനോ ഹുത്വാ’’തി. സതിയാ യുത്തത്താ സതോ. സമ്പജഞ്ഞേന യുത്തത്താ സമ്പജാനോ. ഞാണുപ്പത്തിപച്ചയരഹിതകാലേപി പവത്തിഭേദനതോ ‘‘സതതവിഹാരോ കഥിതോ’’തി വുത്തം. സതതവിഹാരോതി ഖീണാസവസ്സ നിച്ചവിഹാരോ സബ്ബദാ പവത്തനകവിഹാരോ. ഠപേത്വാ ഹി സമാപത്തിവേലം ഭവങ്ഗവേലഞ്ച ഖീണാസവാ ഇമിനാവ ഛളങ്ഗുപേക്ഖാവിഹാരേന വിഹരന്തി.
1. Chakkanipātassa paṭhame cakkhunā rūpaṃ disvāti nissayavohārena vuttaṃ. Sasambhārakaniddesoyaṃ yathā ‘‘dhanunā vijjhatī’’ti, tasmā nissayasīsena nissitassa gahaṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Tenāyamattho ‘‘cakkhudvāre rūpārammaṇe āpāthagate taṃ rūpaṃ cakkhuviññāṇena disvā’’ti. Neva sumano hotīti javanakkhaṇe iṭṭhe ārammaṇe rāgaṃ anuppādento neva sumano hoti gehassitapemavasenapi maggena sabbaso rāgassa samucchinnattā. Na dummanoti aniṭṭhe adussanto na dummano. Pasādaññathattavasenapi iṭṭhepi aniṭṭhepi majjhattepi ārammaṇe na samaṃ sammā ayoniso gahaṇaṃ asamapekkhanaṃ. Ayañcassa paṭipatti sativepullappattiyā paññāvepullappattiyā cāti āha ‘‘sato sampajāno hutvā’’ti. Satiyā yuttattā sato. Sampajaññena yuttattā sampajāno. Ñāṇuppattipaccayarahitakālepi pavattibhedanato ‘‘satatavihāro kathito’’ti vuttaṃ. Satatavihāroti khīṇāsavassa niccavihāro sabbadā pavattanakavihāro. Ṭhapetvā hi samāpattivelaṃ bhavaṅgavelañca khīṇāsavā imināva chaḷaṅgupekkhāvihārena viharanti.
ഏത്ഥ ച ‘‘ഛസു ദ്വാരേസുപി ഉപേക്ഖകോ വിഹരതീ’’തി ഇമിനാ ഛളങ്ഗുപേക്ഖാ കഥിതാ. ‘‘സമ്പജാനോ’’തി വചനതോ പന ചത്താരി ഞാണസമ്പയുത്തചിത്താനി ലബ്ഭന്തി തേഹി വിനാ സമ്പജാനതായ അസമ്ഭവതോ. സതതവിഹാരഭാവതോ അട്ഠ മഹാകിരിയചിത്താനി ലബ്ഭന്തി. ‘‘നേവ സുമനോ ന ദുമ്മനോ’’തി വചനതോ അട്ഠ മഹാകിരിയചിത്താനി, ഹസിതുപ്പാദോ, വോട്ഠബ്ബനഞ്ചാതി ദസ ചിത്താനി ലബ്ഭന്തി. രാഗദോസസഹജാതാനം സോമനസ്സദോമനസ്സാനം അഭാവോ തേസമ്പി സാധാരണോതി ഛളങ്ഗുപേക്ഖാവസേന ആഗതാനം ഇമേസം സതതവിഹാരാനം സോമനസ്സം കഥം ലബ്ഭതീതി ചേ? ആസേവനതോ. കിഞ്ചാപി ഖീണാസവോ ഇട്ഠാനിട്ഠേപി ആരമ്മണേ മജ്ഝത്തോ വിയ ബഹുലം ഉപേക്ഖകോ വിഹരതി അത്തനോ പരിസുദ്ധപകതിഭാവാവിജഹനതോ, കദാചി പന തഥാ ചേതോഭിസങ്ഖാരാഭാവേ യം തം സഭാവതോ ഇട്ഠം ആരമ്മണം, തസ്സ യാഥാവസഭാവഗ്ഗഹണവസേനപി അരഹതോ ചിത്തം പുബ്ബാസേവനവസേന സോമനസ്സസഹഗതം ഹുത്വാ പവത്തതേവ.
Ettha ca ‘‘chasu dvāresupi upekkhako viharatī’’ti iminā chaḷaṅgupekkhā kathitā. ‘‘Sampajāno’’ti vacanato pana cattāri ñāṇasampayuttacittāni labbhanti tehi vinā sampajānatāya asambhavato. Satatavihārabhāvato aṭṭha mahākiriyacittāni labbhanti. ‘‘Neva sumano na dummano’’ti vacanato aṭṭha mahākiriyacittāni, hasituppādo, voṭṭhabbanañcāti dasa cittāni labbhanti. Rāgadosasahajātānaṃ somanassadomanassānaṃ abhāvo tesampi sādhāraṇoti chaḷaṅgupekkhāvasena āgatānaṃ imesaṃ satatavihārānaṃ somanassaṃ kathaṃ labbhatīti ce? Āsevanato. Kiñcāpi khīṇāsavo iṭṭhāniṭṭhepi ārammaṇe majjhatto viya bahulaṃ upekkhako viharati attano parisuddhapakatibhāvāvijahanato, kadāci pana tathā cetobhisaṅkhārābhāve yaṃ taṃ sabhāvato iṭṭhaṃ ārammaṇaṃ, tassa yāthāvasabhāvaggahaṇavasenapi arahato cittaṃ pubbāsevanavasena somanassasahagataṃ hutvā pavattateva.
പഠമആഹുനേയ്യസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Paṭhamaāhuneyyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൧. പഠമആഹുനേയ്യസുത്തം • 1. Paṭhamaāhuneyyasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൧. പഠമആഹുനേയ്യസുത്തവണ്ണനാ • 1. Paṭhamaāhuneyyasuttavaṇṇanā