| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
५-७. पठमआजानीयसुत्तादिवण्णना
5-7. Paṭhamaājānīyasuttādivaṇṇanā
९७-९९. पञ्चमे अनुच्छविकोति रञ्ञो परिभुञ्जनयोग्गो। हत्थपादादिअङ्गसमतायाति हत्थपादादिअवयवसमताय, रञ्ञो वा सेनाय अङ्गभूतत्ता रञ्ञो अङ्गन्ति वुच्चति। आनेत्वा हुनितब्बन्ति आहुनं, आहुतीति अत्थतो एकन्ति आह ‘‘आहुतिसङ्खातं पिण्डपात’’न्ति। दूरतोपि आनेत्वा सीलवन्तेसु दातब्बस्सेतं अधिवचनं। पिण्डपातन्ति च निदस्सनमत्तं। आनेत्वा हुनितब्बानञ्हि चीवरादीनं चतुन्नं पच्चयानमेतं अधिवचनं आहुनन्ति। तं अरहतीति आहुनेय्यो। पटिग्गहेतुं युत्तोति तस्स महप्फलभावकरणतो पटिग्गण्हितुं अनुच्छविको।
97-99. Pañcame anucchavikoti rañño paribhuñjanayoggo. Hatthapādādiaṅgasamatāyāti hatthapādādiavayavasamatāya, rañño vā senāya aṅgabhūtattā rañño aṅganti vuccati. Ānetvā hunitabbanti āhunaṃ, āhutīti atthato ekanti āha ‘‘āhutisaṅkhātaṃ piṇḍapāta’’nti. Dūratopi ānetvā sīlavantesu dātabbassetaṃ adhivacanaṃ. Piṇḍapātanti ca nidassanamattaṃ. Ānetvā hunitabbānañhi cīvarādīnaṃ catunnaṃ paccayānametaṃ adhivacanaṃ āhunanti. Taṃ arahatīti āhuneyyo. Paṭiggahetuṃ yuttoti tassa mahapphalabhāvakaraṇato paṭiggaṇhituṃ anucchaviko.
पाहुनकभत्तस्साति दिसविदिसतो आगतानं पियमनापानं ञातिमित्तानं अत्थाय सक्कारे पटियत्तस्स आगन्तुकभत्तस्स। तञ्हि ठपेत्वा ते तथारूपे पाहुनके सङ्घस्सेव दातुं युत्तं, सङ्घोव तं पटिग्गहेतुं युत्तो। सङ्घसदिसो हि पाहुनको नत्थि। तथा हेस एकस्मिं बुद्धन्तरे वीतिवत्ते दिस्सति, कदाचि असङ्ख्येय्येपि कप्पे वीतिवत्ते। अब्बोकिण्णञ्च पियमनापतादिकरेहि धम्मेहि समन्नागतो। एवं पाहुनमस्स दातुं युत्तं, पाहुनञ्च पटिग्गहेतुं युत्तोति पाहुनेय्यो। अयञ्हेत्थ अधिप्पायो ‘‘ञातिमित्ता विप्पवुट्ठा न चिरस्सेव समागच्छन्ति, अनवट्ठिता च तेसु पियमनापता, न एवमरियसङ्घो, तस्मा सङ्घोव पाहुनेय्यो’’ति।
Pāhunakabhattassāti disavidisato āgatānaṃ piyamanāpānaṃ ñātimittānaṃ atthāya sakkāre paṭiyattassa āgantukabhattassa. Tañhi ṭhapetvā te tathārūpe pāhunake saṅghasseva dātuṃ yuttaṃ, saṅghova taṃ paṭiggahetuṃ yutto. Saṅghasadiso hi pāhunako natthi. Tathā hesa ekasmiṃ buddhantare vītivatte dissati, kadāci asaṅkhyeyyepi kappe vītivatte. Abbokiṇṇañca piyamanāpatādikarehi dhammehi samannāgato. Evaṃ pāhunamassa dātuṃ yuttaṃ, pāhunañca paṭiggahetuṃ yuttoti pāhuneyyo. Ayañhettha adhippāyo ‘‘ñātimittā vippavuṭṭhā na cirasseva samāgacchanti, anavaṭṭhitā ca tesu piyamanāpatā, na evamariyasaṅgho, tasmā saṅghova pāhuneyyo’’ti.
दक्खन्ति एताय सत्ता यथाधिप्पेताहि सम्पत्तीहि वड्ढन्तीति दक्खिणा, परलोकं सद्दहित्वा दानं। तं दक्खिणं अरहति, दक्खिणाय वा हितो यस्मा महप्फलकरणताय विसोधेतीति दक्खिणेय्यो।
Dakkhanti etāya sattā yathādhippetāhi sampattīhi vaḍḍhantīti dakkhiṇā, paralokaṃ saddahitvā dānaṃ. Taṃ dakkhiṇaṃ arahati, dakkhiṇāya vā hito yasmā mahapphalakaraṇatāya visodhetīti dakkhiṇeyyo.
पुञ्ञत्थिकेहि अञ्जलि करणीयो एत्थाति अञ्जलिकरणीयो। उभो हेत्थ सिरसि पतिट्ठापेत्वा सब्बलोकेन कयिरमानं अञ्जलिकम्मं अरहतीति वा अञ्जलिकरणीयो। तेनाह ‘‘अञ्जलिपग्गहणस्स अनुच्छविको’’ति।
Puññatthikehi añjali karaṇīyo etthāti añjalikaraṇīyo. Ubho hettha sirasi patiṭṭhāpetvā sabbalokena kayiramānaṃ añjalikammaṃ arahatīti vā añjalikaraṇīyo. Tenāha ‘‘añjalipaggahaṇassa anucchaviko’’ti.
यदिपि पाळियं ‘‘अनुत्तर’’न्ति वुत्तं, नत्थि इतो उत्तरं विसिट्ठन्ति हि अनुत्तरं, समम्पिस्स पन नत्थीति दस्सेन्तो ‘‘असदिस’’न्ति आह। खित्तं वुत्तं बीजं महप्फलभावकरणेन तायति रक्खति, खिपन्ति वपन्ति एत्थ बीजानीति वा खेत्तं, केदारादि, खेत्तं विय खेत्तं, पुञ्ञानं खेत्तं पुञ्ञक्खेत्तं। यथा हि रञ्ञो वा अमच्चस्स वा सालीनं वा यवानं वा विरुहनट्ठानं ‘‘रञ्ञो सालिक्खेतं यवक्खेत’’न्ति वुच्चति, एवं सङ्घो सब्बलोकस्स पुञ्ञानं विरुहनट्ठानं। सङ्घं निस्साय हि लोकस्स नानप्पकारहितसुखसंवत्तनिकानि पुञ्ञानि विरुहन्ति, तस्मा सङ्घो अनुत्तरं पुञ्ञक्खेत्तं लोकस्स। सेसं सुविञ्ञेय्यमेव। छट्ठसत्तमानि उत्तानत्थानेव।
Yadipi pāḷiyaṃ ‘‘anuttara’’nti vuttaṃ, natthi ito uttaraṃ visiṭṭhanti hi anuttaraṃ, samampissa pana natthīti dassento ‘‘asadisa’’nti āha. Khittaṃ vuttaṃ bījaṃ mahapphalabhāvakaraṇena tāyati rakkhati, khipanti vapanti ettha bījānīti vā khettaṃ, kedārādi, khettaṃ viya khettaṃ, puññānaṃ khettaṃ puññakkhettaṃ. Yathā hi rañño vā amaccassa vā sālīnaṃ vā yavānaṃ vā viruhanaṭṭhānaṃ ‘‘rañño sālikkhetaṃ yavakkheta’’nti vuccati, evaṃ saṅgho sabbalokassa puññānaṃ viruhanaṭṭhānaṃ. Saṅghaṃ nissāya hi lokassa nānappakārahitasukhasaṃvattanikāni puññāni viruhanti, tasmā saṅgho anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa. Sesaṃ suviññeyyameva. Chaṭṭhasattamāni uttānatthāneva.
पठमआजानीयसुत्तादिवण्णना निट्ठिता।
Paṭhamaājānīyasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya
५. पठमआजानीयसुत्तं • 5. Paṭhamaājānīyasuttaṃ
६. दुतियआजानीयसुत्तं • 6. Dutiyaājānīyasuttaṃ
७. ततियआजानीयसुत्तं • 7. Tatiyaājānīyasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ५-७. पठमआजानीयसुत्तादिवण्णना • 5-7. Paṭhamaājānīyasuttādivaṇṇanā
