Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya |
౯. పఠమఅపుత్తకసుత్తం
9. Paṭhamaaputtakasuttaṃ
౧౩౦. సావత్థినిదానం. అథ ఖో రాజా పసేనది కోసలో దివా దివస్స యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో రాజానం పసేనదిం కోసలం భగవా ఏతదవోచ – ‘‘హన్ద, కుతో ను త్వం, మహారాజ, ఆగచ్ఛసి దివా దివస్సా’’తి?
130. Sāvatthinidānaṃ. Atha kho rājā pasenadi kosalo divā divassa yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘handa, kuto nu tvaṃ, mahārāja, āgacchasi divā divassā’’ti?
‘‘ఇధ, భన్తే, సావత్థియం సేట్ఠి గహపతి కాలఙ్కతో. తమహం అపుత్తకం సాపతేయ్యం రాజన్తేపురం అతిహరిత్వా ఆగచ్ఛామి. అసీతి, భన్తే, సతసహస్సాని హిరఞ్ఞస్సేవ, కో పన వాదో రూపియస్స ! తస్స ఖో పన, భన్తే, సేట్ఠిస్స గహపతిస్స ఏవరూపో భత్తభోగో అహోసి – కణాజకం భుఞ్జతి బిలఙ్గదుతియం. ఏవరూపో వత్థభోగో అహోసి – సాణం ధారేతి తిపక్ఖవసనం. ఏవరూపో యానభోగో అహోసి – జజ్జరరథకేన యాతి పణ్ణఛత్తకేన ధారియమానేనా’’తి.
‘‘Idha, bhante, sāvatthiyaṃ seṭṭhi gahapati kālaṅkato. Tamahaṃ aputtakaṃ sāpateyyaṃ rājantepuraṃ atiharitvā āgacchāmi. Asīti, bhante, satasahassāni hiraññasseva, ko pana vādo rūpiyassa ! Tassa kho pana, bhante, seṭṭhissa gahapatissa evarūpo bhattabhogo ahosi – kaṇājakaṃ bhuñjati bilaṅgadutiyaṃ. Evarūpo vatthabhogo ahosi – sāṇaṃ dhāreti tipakkhavasanaṃ. Evarūpo yānabhogo ahosi – jajjararathakena yāti paṇṇachattakena dhāriyamānenā’’ti.
‘‘ఏవమేతం, మహారాజ, ఏవమేతం, మహారాజ! అసప్పురిసో ఖో, మహారాజ, ఉళారే భోగే లభిత్వా నేవత్తానం సుఖేతి పీణేతి, న మాతాపితరో సుఖేతి పీణేతి, న పుత్తదారం సుఖేతి పీణేతి, న దాసకమ్మకరపోరిసే సుఖేతి పీణేతి, న మిత్తామచ్చే సుఖేతి పీణేతి, న సమణబ్రాహ్మణేసు ఉద్ధగ్గికం దక్ఖిణం పతిట్ఠాపేతి సోవగ్గికం సుఖవిపాకం సగ్గసంవత్తనికం. తస్స తే భోగే ఏవం సమ్మా అపరిభుఞ్జియమానే 1 రాజానో వా హరన్తి చోరా వా హరన్తి అగ్గి వా డహతి ఉదకం వా వహతి అప్పియా వా దాయాదా హరన్తి. ఏవంస తే 2, మహారాజ, భోగా సమ్మా అపరిభుఞ్జియమానా పరిక్ఖయం గచ్ఛన్తి, నో పరిభోగం.
‘‘Evametaṃ, mahārāja, evametaṃ, mahārāja! Asappuriso kho, mahārāja, uḷāre bhoge labhitvā nevattānaṃ sukheti pīṇeti, na mātāpitaro sukheti pīṇeti, na puttadāraṃ sukheti pīṇeti, na dāsakammakaraporise sukheti pīṇeti, na mittāmacce sukheti pīṇeti, na samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpeti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Tassa te bhoge evaṃ sammā aparibhuñjiyamāne 3 rājāno vā haranti corā vā haranti aggi vā ḍahati udakaṃ vā vahati appiyā vā dāyādā haranti. Evaṃsa te 4, mahārāja, bhogā sammā aparibhuñjiyamānā parikkhayaṃ gacchanti, no paribhogaṃ.
‘‘సేయ్యథాపి, మహారాజ, అమనుస్సట్ఠానే పోక్ఖరణీ అచ్ఛోదకా సీతోదకా సాతోదకా సేతోదకా సుపతిత్థా రమణీయా. తం జనో నేవ హరేయ్య న పివేయ్య న నహాయేయ్య న యథాపచ్చయం వా కరేయ్య. ఏవఞ్హి తం, మహారాజ, ఉదకం సమ్మా అపరిభుఞ్జియమానం 5 పరిక్ఖయం గచ్ఛేయ్య , నో పరిభోగం. ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, అసప్పురిసో ఉళారే భోగే లభిత్వా నేవత్తానం సుఖేతి పీణేతి, న మాతాపితరో సుఖేతి పీణేతి, న పుత్తదారం సుఖేతి పీణేతి, న దాసకమ్మకరపోరిసే సుఖేతి పీణేతి, న మిత్తామచ్చే సుఖేతి పీణేతి, న సమణబ్రాహ్మణేసు ఉద్ధగ్గికం దక్ఖిణం పతిట్ఠాపేతి సోవగ్గికం సుఖవిపాకం సగ్గసంవత్తనికం. తస్స తే భోగే ఏవం సమ్మా అపరిభుఞ్జియమానే రాజానో వా హరన్తి చోరా వా హరన్తి అగ్గి వా డహతి ఉదకం వా వహతి అప్పియా వా దాయాదా హరన్తి. ఏవంస తే 6, మహారాజ, భోగా సమ్మా అపరిభుఞ్జియమానా పరిక్ఖయం గచ్ఛన్తి, నో పరిభోగం.
‘‘Seyyathāpi, mahārāja, amanussaṭṭhāne pokkharaṇī acchodakā sītodakā sātodakā setodakā supatitthā ramaṇīyā. Taṃ jano neva hareyya na piveyya na nahāyeyya na yathāpaccayaṃ vā kareyya. Evañhi taṃ, mahārāja, udakaṃ sammā aparibhuñjiyamānaṃ 7 parikkhayaṃ gaccheyya , no paribhogaṃ. Evameva kho, mahārāja, asappuriso uḷāre bhoge labhitvā nevattānaṃ sukheti pīṇeti, na mātāpitaro sukheti pīṇeti, na puttadāraṃ sukheti pīṇeti, na dāsakammakaraporise sukheti pīṇeti, na mittāmacce sukheti pīṇeti, na samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpeti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Tassa te bhoge evaṃ sammā aparibhuñjiyamāne rājāno vā haranti corā vā haranti aggi vā ḍahati udakaṃ vā vahati appiyā vā dāyādā haranti. Evaṃsa te 8, mahārāja, bhogā sammā aparibhuñjiyamānā parikkhayaṃ gacchanti, no paribhogaṃ.
‘‘సప్పురిసో చ ఖో, మహారాజ, ఉళారే భోగే లభిత్వా అత్తానం సుఖేతి పీణేతి, మాతాపితరో సుఖేతి పీణేతి, పుత్తదారం సుఖేతి పీణేతి, దాసకమ్మకరపోరిసే సుఖేతి పీణేతి, మిత్తామచ్చే సుఖేతి పీణేతి, సమణబ్రాహ్మణేసు ఉద్ధగ్గికం దక్ఖిణం పతిట్ఠాపేతి సోవగ్గికం సుఖవిపాకం సగ్గసంవత్తనికం. తస్స తే భోగే ఏవం సమ్మా పరిభుఞ్జియమానే నేవ రాజానో హరన్తి , న చోరా హరన్తి, న అగ్గి డహతి, న ఉదకం వహతి, న అప్పియా దాయాదా హరన్తి. ఏవంస తే, మహారాజ, భోగా సమ్మా పరిభుఞ్జియమానా పరిభోగం గచ్ఛన్తి, నో పరిక్ఖయం.
‘‘Sappuriso ca kho, mahārāja, uḷāre bhoge labhitvā attānaṃ sukheti pīṇeti, mātāpitaro sukheti pīṇeti, puttadāraṃ sukheti pīṇeti, dāsakammakaraporise sukheti pīṇeti, mittāmacce sukheti pīṇeti, samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpeti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Tassa te bhoge evaṃ sammā paribhuñjiyamāne neva rājāno haranti , na corā haranti, na aggi ḍahati, na udakaṃ vahati, na appiyā dāyādā haranti. Evaṃsa te, mahārāja, bhogā sammā paribhuñjiyamānā paribhogaṃ gacchanti, no parikkhayaṃ.
‘‘సేయ్యథాపి, మహారాజ, గామస్స వా నిగమస్స వా అవిదూరే పోక్ఖరణీ అచ్ఛోదకా సీతోదకా సాతోదకా సేతోదకా సుపతిత్థా రమణీయా. తఞ్చ ఉదకం జనో హరేయ్యపి పివేయ్యపి నహాయేయ్యపి యథాపచ్చయమ్పి కరేయ్య. ఏవఞ్హి తం, మహారాజ, ఉదకం సమ్మా పరిభుఞ్జియమానం పరిభోగం గచ్ఛేయ్య, నో పరిక్ఖయం. ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, సప్పురిసో ఉళారే భోగే లభిత్వా అత్తానం సుఖేతి పీణేతి, మాతాపితరో సుఖేతి పీణేతి, పుత్తదారం సుఖేతి పీణేతి, దాసకమ్మకరపోరిసే సుఖేతి పీణేతి, మిత్తామచ్చే సుఖేతి పీణేతి, సమణబ్రాహ్మణేసు ఉద్ధగ్గికం దక్ఖిణం పతిట్ఠాపేతి సోవగ్గికం సుఖవిపాకం సగ్గసంవత్తనికం. తస్స తే భోగే ఏవం సమ్మా పరిభుఞ్జియమానే నేవ రాజానో హరన్తి, న చోరా హరన్తి, న అగ్గి డహతి, న ఉదకం వహతి, న అప్పియా దాయాదా హరన్తి. ఏవంస తే, మహారాజ, భోగా సమ్మా పరిభుఞ్జియమానా పరిభోగం గచ్ఛన్తి, నో పరిక్ఖయ’’న్తి.
‘‘Seyyathāpi, mahārāja, gāmassa vā nigamassa vā avidūre pokkharaṇī acchodakā sītodakā sātodakā setodakā supatitthā ramaṇīyā. Tañca udakaṃ jano hareyyapi piveyyapi nahāyeyyapi yathāpaccayampi kareyya. Evañhi taṃ, mahārāja, udakaṃ sammā paribhuñjiyamānaṃ paribhogaṃ gaccheyya, no parikkhayaṃ. Evameva kho, mahārāja, sappuriso uḷāre bhoge labhitvā attānaṃ sukheti pīṇeti, mātāpitaro sukheti pīṇeti, puttadāraṃ sukheti pīṇeti, dāsakammakaraporise sukheti pīṇeti, mittāmacce sukheti pīṇeti, samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpeti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Tassa te bhoge evaṃ sammā paribhuñjiyamāne neva rājāno haranti, na corā haranti, na aggi ḍahati, na udakaṃ vahati, na appiyā dāyādā haranti. Evaṃsa te, mahārāja, bhogā sammā paribhuñjiyamānā paribhogaṃ gacchanti, no parikkhaya’’nti.
‘‘అమనుస్సట్ఠానే ఉదకంవ సీతం,
‘‘Amanussaṭṭhāne udakaṃva sītaṃ,
తదపేయ్యమానం పరిసోసమేతి;
Tadapeyyamānaṃ parisosameti;
ఏవం ధనం కాపురిసో లభిత్వా,
Evaṃ dhanaṃ kāpuriso labhitvā,
నేవత్తనా భుఞ్జతి నో దదాతి.
Nevattanā bhuñjati no dadāti.
ధీరో చ విఞ్ఞూ అధిగమ్మ భోగే,
Dhīro ca viññū adhigamma bhoge,
సో భుఞ్జతి కిచ్చకరో చ హోతి;
So bhuñjati kiccakaro ca hoti;
సో ఞాతిసఙ్ఘం నిసభో భరిత్వా,
So ñātisaṅghaṃ nisabho bharitvā,
అనిన్దితో సగ్గముపేతి ఠాన’’న్తి.
Anindito saggamupeti ṭhāna’’nti.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౯. పఠమఅపుత్తకసుత్తవణ్ణనా • 9. Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ౯. పఠమఅపుత్తకసుత్తవణ్ణనా • 9. Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā