| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೯. ಪಠಮಅಪುತ್ತಕಸುತ್ತಂ
9. Paṭhamaaputtakasuttaṃ
೧೩೦. ಸಾವತ್ಥಿನಿದಾನಂ। ಅಥ ಖೋ ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋ ದಿವಾ ದಿವಸ್ಸ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ರಾಜಾನಂ ಪಸೇನದಿಂ ಕೋಸಲಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಹನ್ದ, ಕುತೋ ನು ತ್ವಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಆಗಚ್ಛಸಿ ದಿವಾ ದಿವಸ್ಸಾ’’ತಿ?
130. Sāvatthinidānaṃ. Atha kho rājā pasenadi kosalo divā divassa yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘handa, kuto nu tvaṃ, mahārāja, āgacchasi divā divassā’’ti?
‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ ಕಾಲಙ್ಕತೋ। ತಮಹಂ ಅಪುತ್ತಕಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಂ ರಾಜನ್ತೇಪುರಂ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛಾಮಿ। ಅಸೀತಿ, ಭನ್ತೇ, ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ಹಿರಞ್ಞಸ್ಸೇವ, ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ರೂಪಿಯಸ್ಸ ! ತಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಏವರೂಪೋ ಭತ್ತಭೋಗೋ ಅಹೋಸಿ – ಕಣಾಜಕಂ ಭುಞ್ಜತಿ ಬಿಲಙ್ಗದುತಿಯಂ। ಏವರೂಪೋ ವತ್ಥಭೋಗೋ ಅಹೋಸಿ – ಸಾಣಂ ಧಾರೇತಿ ತಿಪಕ್ಖವಸನಂ। ಏವರೂಪೋ ಯಾನಭೋಗೋ ಅಹೋಸಿ – ಜಜ್ಜರರಥಕೇನ ಯಾತಿ ಪಣ್ಣಛತ್ತಕೇನ ಧಾರಿಯಮಾನೇನಾ’’ತಿ।
‘‘Idha, bhante, sāvatthiyaṃ seṭṭhi gahapati kālaṅkato. Tamahaṃ aputtakaṃ sāpateyyaṃ rājantepuraṃ atiharitvā āgacchāmi. Asīti, bhante, satasahassāni hiraññasseva, ko pana vādo rūpiyassa ! Tassa kho pana, bhante, seṭṭhissa gahapatissa evarūpo bhattabhogo ahosi – kaṇājakaṃ bhuñjati bilaṅgadutiyaṃ. Evarūpo vatthabhogo ahosi – sāṇaṃ dhāreti tipakkhavasanaṃ. Evarūpo yānabhogo ahosi – jajjararathakena yāti paṇṇachattakena dhāriyamānenā’’ti.
‘‘ಏವಮೇತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಏವಮೇತಂ, ಮಹಾರಾಜ! ಅಸಪ್ಪುರಿಸೋ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಉಳಾರೇ ಭೋಗೇ ಲಭಿತ್ವಾ ನೇವತ್ತಾನಂ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ನ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ನ ಪುತ್ತದಾರಂ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ನ ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸೇ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ನ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ನ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ಉದ್ಧಗ್ಗಿಕಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಿ ಸೋವಗ್ಗಿಕಂ ಸುಖವಿಪಾಕಂ ಸಗ್ಗಸಂವತ್ತನಿಕಂ। ತಸ್ಸ ತೇ ಭೋಗೇ ಏವಂ ಸಮ್ಮಾ ಅಪರಿಭುಞ್ಜಿಯಮಾನೇ 1 ರಾಜಾನೋ ವಾ ಹರನ್ತಿ ಚೋರಾ ವಾ ಹರನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿ ವಾ ಡಹತಿ ಉದಕಂ ವಾ ವಹತಿ ಅಪ್ಪಿಯಾ ವಾ ದಾಯಾದಾ ಹರನ್ತಿ। ಏವಂಸ ತೇ 2, ಮಹಾರಾಜ, ಭೋಗಾ ಸಮ್ಮಾ ಅಪರಿಭುಞ್ಜಿಯಮಾನಾ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೋ ಪರಿಭೋಗಂ।
‘‘Evametaṃ, mahārāja, evametaṃ, mahārāja! Asappuriso kho, mahārāja, uḷāre bhoge labhitvā nevattānaṃ sukheti pīṇeti, na mātāpitaro sukheti pīṇeti, na puttadāraṃ sukheti pīṇeti, na dāsakammakaraporise sukheti pīṇeti, na mittāmacce sukheti pīṇeti, na samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpeti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Tassa te bhoge evaṃ sammā aparibhuñjiyamāne 3 rājāno vā haranti corā vā haranti aggi vā ḍahati udakaṃ vā vahati appiyā vā dāyādā haranti. Evaṃsa te 4, mahārāja, bhogā sammā aparibhuñjiyamānā parikkhayaṃ gacchanti, no paribhogaṃ.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಅಮನುಸ್ಸಟ್ಠಾನೇ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ಅಚ್ಛೋದಕಾ ಸೀತೋದಕಾ ಸಾತೋದಕಾ ಸೇತೋದಕಾ ಸುಪತಿತ್ಥಾ ರಮಣೀಯಾ। ತಂ ಜನೋ ನೇವ ಹರೇಯ್ಯ ನ ಪಿವೇಯ್ಯ ನ ನಹಾಯೇಯ್ಯ ನ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೇಯ್ಯ। ಏವಞ್ಹಿ ತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಉದಕಂ ಸಮ್ಮಾ ಅಪರಿಭುಞ್ಜಿಯಮಾನಂ 5 ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ , ನೋ ಪರಿಭೋಗಂ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಅಸಪ್ಪುರಿಸೋ ಉಳಾರೇ ಭೋಗೇ ಲಭಿತ್ವಾ ನೇವತ್ತಾನಂ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ನ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ನ ಪುತ್ತದಾರಂ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ನ ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸೇ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ನ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ನ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ಉದ್ಧಗ್ಗಿಕಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಿ ಸೋವಗ್ಗಿಕಂ ಸುಖವಿಪಾಕಂ ಸಗ್ಗಸಂವತ್ತನಿಕಂ। ತಸ್ಸ ತೇ ಭೋಗೇ ಏವಂ ಸಮ್ಮಾ ಅಪರಿಭುಞ್ಜಿಯಮಾನೇ ರಾಜಾನೋ ವಾ ಹರನ್ತಿ ಚೋರಾ ವಾ ಹರನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿ ವಾ ಡಹತಿ ಉದಕಂ ವಾ ವಹತಿ ಅಪ್ಪಿಯಾ ವಾ ದಾಯಾದಾ ಹರನ್ತಿ। ಏವಂಸ ತೇ 6, ಮಹಾರಾಜ, ಭೋಗಾ ಸಮ್ಮಾ ಅಪರಿಭುಞ್ಜಿಯಮಾನಾ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೋ ಪರಿಭೋಗಂ।
‘‘Seyyathāpi, mahārāja, amanussaṭṭhāne pokkharaṇī acchodakā sītodakā sātodakā setodakā supatitthā ramaṇīyā. Taṃ jano neva hareyya na piveyya na nahāyeyya na yathāpaccayaṃ vā kareyya. Evañhi taṃ, mahārāja, udakaṃ sammā aparibhuñjiyamānaṃ 7 parikkhayaṃ gaccheyya , no paribhogaṃ. Evameva kho, mahārāja, asappuriso uḷāre bhoge labhitvā nevattānaṃ sukheti pīṇeti, na mātāpitaro sukheti pīṇeti, na puttadāraṃ sukheti pīṇeti, na dāsakammakaraporise sukheti pīṇeti, na mittāmacce sukheti pīṇeti, na samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpeti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Tassa te bhoge evaṃ sammā aparibhuñjiyamāne rājāno vā haranti corā vā haranti aggi vā ḍahati udakaṃ vā vahati appiyā vā dāyādā haranti. Evaṃsa te 8, mahārāja, bhogā sammā aparibhuñjiyamānā parikkhayaṃ gacchanti, no paribhogaṃ.
‘‘ಸಪ್ಪುರಿಸೋ ಚ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಉಳಾರೇ ಭೋಗೇ ಲಭಿತ್ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ಮಾತಾಪಿತರೋ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ಪುತ್ತದಾರಂ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸೇ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ಉದ್ಧಗ್ಗಿಕಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಿ ಸೋವಗ್ಗಿಕಂ ಸುಖವಿಪಾಕಂ ಸಗ್ಗಸಂವತ್ತನಿಕಂ। ತಸ್ಸ ತೇ ಭೋಗೇ ಏವಂ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಯಮಾನೇ ನೇವ ರಾಜಾನೋ ಹರನ್ತಿ , ನ ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ, ನ ಅಗ್ಗಿ ಡಹತಿ, ನ ಉದಕಂ ವಹತಿ, ನ ಅಪ್ಪಿಯಾ ದಾಯಾದಾ ಹರನ್ತಿ। ಏವಂಸ ತೇ, ಮಹಾರಾಜ, ಭೋಗಾ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಯಮಾನಾ ಪರಿಭೋಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೋ ಪರಿಕ್ಖಯಂ।
‘‘Sappuriso ca kho, mahārāja, uḷāre bhoge labhitvā attānaṃ sukheti pīṇeti, mātāpitaro sukheti pīṇeti, puttadāraṃ sukheti pīṇeti, dāsakammakaraporise sukheti pīṇeti, mittāmacce sukheti pīṇeti, samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpeti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Tassa te bhoge evaṃ sammā paribhuñjiyamāne neva rājāno haranti , na corā haranti, na aggi ḍahati, na udakaṃ vahati, na appiyā dāyādā haranti. Evaṃsa te, mahārāja, bhogā sammā paribhuñjiyamānā paribhogaṃ gacchanti, no parikkhayaṃ.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಗಾಮಸ್ಸ ವಾ ನಿಗಮಸ್ಸ ವಾ ಅವಿದೂರೇ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ಅಚ್ಛೋದಕಾ ಸೀತೋದಕಾ ಸಾತೋದಕಾ ಸೇತೋದಕಾ ಸುಪತಿತ್ಥಾ ರಮಣೀಯಾ। ತಞ್ಚ ಉದಕಂ ಜನೋ ಹರೇಯ್ಯಪಿ ಪಿವೇಯ್ಯಪಿ ನಹಾಯೇಯ್ಯಪಿ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಮ್ಪಿ ಕರೇಯ್ಯ। ಏವಞ್ಹಿ ತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಉದಕಂ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಯಮಾನಂ ಪರಿಭೋಗಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನೋ ಪರಿಕ್ಖಯಂ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಸಪ್ಪುರಿಸೋ ಉಳಾರೇ ಭೋಗೇ ಲಭಿತ್ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ಮಾತಾಪಿತರೋ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ಪುತ್ತದಾರಂ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸೇ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇ ಸುಖೇತಿ ಪೀಣೇತಿ, ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ಉದ್ಧಗ್ಗಿಕಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಿ ಸೋವಗ್ಗಿಕಂ ಸುಖವಿಪಾಕಂ ಸಗ್ಗಸಂವತ್ತನಿಕಂ। ತಸ್ಸ ತೇ ಭೋಗೇ ಏವಂ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಯಮಾನೇ ನೇವ ರಾಜಾನೋ ಹರನ್ತಿ, ನ ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ, ನ ಅಗ್ಗಿ ಡಹತಿ, ನ ಉದಕಂ ವಹತಿ, ನ ಅಪ್ಪಿಯಾ ದಾಯಾದಾ ಹರನ್ತಿ। ಏವಂಸ ತೇ, ಮಹಾರಾಜ, ಭೋಗಾ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಯಮಾನಾ ಪರಿಭೋಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೋ ಪರಿಕ್ಖಯ’’ನ್ತಿ।
‘‘Seyyathāpi, mahārāja, gāmassa vā nigamassa vā avidūre pokkharaṇī acchodakā sītodakā sātodakā setodakā supatitthā ramaṇīyā. Tañca udakaṃ jano hareyyapi piveyyapi nahāyeyyapi yathāpaccayampi kareyya. Evañhi taṃ, mahārāja, udakaṃ sammā paribhuñjiyamānaṃ paribhogaṃ gaccheyya, no parikkhayaṃ. Evameva kho, mahārāja, sappuriso uḷāre bhoge labhitvā attānaṃ sukheti pīṇeti, mātāpitaro sukheti pīṇeti, puttadāraṃ sukheti pīṇeti, dāsakammakaraporise sukheti pīṇeti, mittāmacce sukheti pīṇeti, samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpeti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ. Tassa te bhoge evaṃ sammā paribhuñjiyamāne neva rājāno haranti, na corā haranti, na aggi ḍahati, na udakaṃ vahati, na appiyā dāyādā haranti. Evaṃsa te, mahārāja, bhogā sammā paribhuñjiyamānā paribhogaṃ gacchanti, no parikkhaya’’nti.
‘‘ಅಮನುಸ್ಸಟ್ಠಾನೇ ಉದಕಂವ ಸೀತಂ,
‘‘Amanussaṭṭhāne udakaṃva sītaṃ,
ತದಪೇಯ್ಯಮಾನಂ ಪರಿಸೋಸಮೇತಿ।
Tadapeyyamānaṃ parisosameti;
ಏವಂ ಧನಂ ಕಾಪುರಿಸೋ ಲಭಿತ್ವಾ,
Evaṃ dhanaṃ kāpuriso labhitvā,
ನೇವತ್ತನಾ ಭುಞ್ಜತಿ ನೋ ದದಾತಿ॥
Nevattanā bhuñjati no dadāti.
ಧೀರೋ ಚ ವಿಞ್ಞೂ ಅಧಿಗಮ್ಮ ಭೋಗೇ,
Dhīro ca viññū adhigamma bhoge,
ಸೋ ಭುಞ್ಜತಿ ಕಿಚ್ಚಕರೋ ಚ ಹೋತಿ।
So bhuñjati kiccakaro ca hoti;
ಸೋ ಞಾತಿಸಙ್ಘಂ ನಿಸಭೋ ಭರಿತ್ವಾ,
So ñātisaṅghaṃ nisabho bharitvā,
ಅನಿನ್ದಿತೋ ಸಗ್ಗಮುಪೇತಿ ಠಾನ’’ನ್ತಿ॥
Anindito saggamupeti ṭhāna’’nti.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೯. ಪಠಮಅಪುತ್ತಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 9. Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೯. ಪಠಮಅಪುತ್ತಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 9. Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā
