Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
౯. పఠమఅపుత్తకసుత్తవణ్ణనా
9. Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā
౧౩౦. దివ-సద్దో దివా-సద్దో వియ దివసపరియాయో, తస్మా విసేసనభావేన వుచ్చమానో దివసద్దో అత్థవిసేసం దీపేతీతి ఆహ ‘‘దివసస్స దివా’’తిఆది. సం వుచ్చతి ధనం, తస్స పతీతి సమ్పతి, ధనసామికో, తస్స హితావహత్తా సాపతేయ్యన్తి ఆహ ‘‘సాపతేయ్యన్తి ధన’’న్తి. తస్స గేహే కతాకతభణ్డస్స అతిబహుభావతో విమ్హయప్పత్తో రాజా ‘‘కో పన వాదో’’తి ఆహ. కాళలోహం నామ అయోఫలం. కచ్ఛపాదిరూపేహిపి సోవణ్ణాదీని ఠపేన్తి. సకుణ్డకభత్తన్తి సకుణ్డేహి వా సథుసేహి వా పక్కభత్తం. బిలఙ్గం వుచ్చతి ధఞ్ఞబిలఙ్గం, ఆరనాలన్తిపి వుచ్చతి, తం దుతియం అస్సాతి బిలఙ్గదుతియం. తఞ్హి కఞ్జితో నిబ్బత్తత్తా కఞ్జికం నామ. తీహి పక్ఖేహి వత్థఖణ్డేహి కతనివాసనం తిపక్ఖవసనం. తేనాహ ‘‘తీణి…పే॰… నివాసన’’న్తి.
130. Diva-saddo divā-saddo viya divasapariyāyo, tasmā visesanabhāvena vuccamāno divasaddo atthavisesaṃ dīpetīti āha ‘‘divasassa divā’’tiādi. Saṃ vuccati dhanaṃ, tassa patīti sampati, dhanasāmiko, tassa hitāvahattā sāpateyyanti āha ‘‘sāpateyyanti dhana’’nti. Tassa gehe katākatabhaṇḍassa atibahubhāvato vimhayappatto rājā ‘‘ko pana vādo’’ti āha. Kāḷalohaṃ nāma ayophalaṃ. Kacchapādirūpehipi sovaṇṇādīni ṭhapenti. Sakuṇḍakabhattanti sakuṇḍehi vā sathusehi vā pakkabhattaṃ. Bilaṅgaṃ vuccati dhaññabilaṅgaṃ, āranālantipi vuccati, taṃ dutiyaṃ assāti bilaṅgadutiyaṃ. Tañhi kañjito nibbattattā kañjikaṃ nāma. Tīhi pakkhehi vatthakhaṇḍehi katanivāsanaṃ tipakkhavasanaṃ. Tenāha ‘‘tīṇi…pe… nivāsana’’nti.
అసన్తో నీచో పురిసోతి అసప్పురిసోతి ఆహ ‘‘లామకపురిసో’’తి. కమ్మస్స నిబ్బత్తభావేన ఓతరణతాయ ఫలం అగ్గం నామ, ఉపరిభూమిగతత్తా ఉద్ధం అగ్గం అస్సాతి ఉద్ధగ్గికం. దక్ఖిణన్తి దానమాహ. సగ్గో నామ కామభవూపపత్తిభవో, తస్స నిబ్బత్తనతో ‘‘సగ్గస్స హితా’’తి వుత్తం. తత్రుపపత్తిజననతోతి తత్ర ఉపపత్తియా జననతో, ఉప్పాదనతోతి అత్థో.
Asanto nīco purisoti asappurisoti āha ‘‘lāmakapuriso’’ti. Kammassa nibbattabhāvena otaraṇatāya phalaṃ aggaṃ nāma, uparibhūmigatattā uddhaṃ aggaṃ assāti uddhaggikaṃ. Dakkhiṇanti dānamāha. Saggo nāma kāmabhavūpapattibhavo, tassa nibbattanato ‘‘saggassa hitā’’ti vuttaṃ. Tatrupapattijananatoti tatra upapattiyā jananato, uppādanatoti attho.
సేతం ఉదకం ఏతిస్సాతి సేతోదకా. సో యేన భావేన యత్థ పాకటతరో హుత్వా దిస్సతి, తం దస్సేతుం ‘‘వీచీనం భిన్నట్ఠానే’’తి ఆహ. సుఖోతరణట్ఠానతాయ కద్దమాదిదోసవిరహతో చ సున్దరతిత్థా. తం అపేయ్యమానన్తి తం ఉదకం కేనచి అపరిభుఞ్జియమానం. అత్తనా కత్తబ్బకిచ్చకరోతి అత్తనా కాతబ్బకమ్మసఙ్ఖాతకిచ్చకరో, పరిభోగవసేన చేవ సఙ్గహేతబ్బసఙ్గణ్హనవసేన చ నియోజకోతి అత్థో. కుసలకిచ్చకరోతి అత్తనా కాతబ్బపుఞ్ఞకరో.
Setaṃ udakaṃ etissāti setodakā. So yena bhāvena yattha pākaṭataro hutvā dissati, taṃ dassetuṃ ‘‘vīcīnaṃ bhinnaṭṭhāne’’ti āha. Sukhotaraṇaṭṭhānatāya kaddamādidosavirahato ca sundaratitthā. Taṃ apeyyamānanti taṃ udakaṃ kenaci aparibhuñjiyamānaṃ. Attanā kattabbakiccakaroti attanā kātabbakammasaṅkhātakiccakaro, paribhogavasena ceva saṅgahetabbasaṅgaṇhanavasena ca niyojakoti attho. Kusalakiccakaroti attanā kātabbapuññakaro.
పఠమఅపుత్తకసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya / ౯. పఠమఅపుత్తకసుత్తం • 9. Paṭhamaaputtakasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౯. పఠమఅపుత్తకసుత్తవణ్ణనా • 9. Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā