| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៩. បឋមអបុត្តកសុត្តវណ្ណនា
9. Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā
១៣០. ទិវ-សទ្ទោ ទិវា-សទ្ទោ វិយ ទិវសបរិយាយោ, តស្មា វិសេសនភាវេន វុច្ចមានោ ទិវសទ្ទោ អត្ថវិសេសំ ទីបេតីតិ អាហ ‘‘ទិវសស្ស ទិវា’’តិអាទិ។ សំ វុច្ចតិ ធនំ, តស្ស បតីតិ សម្បតិ, ធនសាមិកោ, តស្ស ហិតាវហត្តា សាបតេយ្យន្តិ អាហ ‘‘សាបតេយ្យន្តិ ធន’’ន្តិ។ តស្ស គេហេ កតាកតភណ្ឌស្ស អតិពហុភាវតោ វិម្ហយប្បត្តោ រាជា ‘‘កោ បន វាទោ’’តិ អាហ។ កាឡលោហំ នាម អយោផលំ។ កច្ឆបាទិរូបេហិបិ សោវណ្ណាទីនិ ឋបេន្តិ។ សកុណ្ឌកភត្តន្តិ សកុណ្ឌេហិ វា សថុសេហិ វា បក្កភត្តំ។ ពិលង្គំ វុច្ចតិ ធញ្ញពិលង្គំ, អារនាលន្តិបិ វុច្ចតិ, តំ ទុតិយំ អស្សាតិ ពិលង្គទុតិយំ។ តញ្ហិ កញ្ជិតោ និព្ពត្តត្តា កញ្ជិកំ នាម។ តីហិ បក្ខេហិ វត្ថខណ្ឌេហិ កតនិវាសនំ តិបក្ខវសនំ។ តេនាហ ‘‘តីណិ…បេ.… និវាសន’’ន្តិ។
130. Diva-saddo divā-saddo viya divasapariyāyo, tasmā visesanabhāvena vuccamāno divasaddo atthavisesaṃ dīpetīti āha ‘‘divasassa divā’’tiādi. Saṃ vuccati dhanaṃ, tassa patīti sampati, dhanasāmiko, tassa hitāvahattā sāpateyyanti āha ‘‘sāpateyyanti dhana’’nti. Tassa gehe katākatabhaṇḍassa atibahubhāvato vimhayappatto rājā ‘‘ko pana vādo’’ti āha. Kāḷalohaṃ nāma ayophalaṃ. Kacchapādirūpehipi sovaṇṇādīni ṭhapenti. Sakuṇḍakabhattanti sakuṇḍehi vā sathusehi vā pakkabhattaṃ. Bilaṅgaṃ vuccati dhaññabilaṅgaṃ, āranālantipi vuccati, taṃ dutiyaṃ assāti bilaṅgadutiyaṃ. Tañhi kañjito nibbattattā kañjikaṃ nāma. Tīhi pakkhehi vatthakhaṇḍehi katanivāsanaṃ tipakkhavasanaṃ. Tenāha ‘‘tīṇi…pe… nivāsana’’nti.
អសន្តោ នីចោ បុរិសោតិ អសប្បុរិសោតិ អាហ ‘‘លាមកបុរិសោ’’តិ។ កម្មស្ស និព្ពត្តភាវេន ឱតរណតាយ ផលំ អគ្គំ នាម, ឧបរិភូមិគតត្តា ឧទ្ធំ អគ្គំ អស្សាតិ ឧទ្ធគ្គិកំ។ ទក្ខិណន្តិ ទានមាហ។ សគ្គោ នាម កាមភវូបបត្តិភវោ, តស្ស និព្ពត្តនតោ ‘‘សគ្គស្ស ហិតា’’តិ វុត្តំ។ តត្រុបបត្តិជននតោតិ តត្រ ឧបបត្តិយា ជននតោ, ឧប្បាទនតោតិ អត្ថោ។
Asanto nīco purisoti asappurisoti āha ‘‘lāmakapuriso’’ti. Kammassa nibbattabhāvena otaraṇatāya phalaṃ aggaṃ nāma, uparibhūmigatattā uddhaṃ aggaṃ assāti uddhaggikaṃ. Dakkhiṇanti dānamāha. Saggo nāma kāmabhavūpapattibhavo, tassa nibbattanato ‘‘saggassa hitā’’ti vuttaṃ. Tatrupapattijananatoti tatra upapattiyā jananato, uppādanatoti attho.
សេតំ ឧទកំ ឯតិស្សាតិ សេតោទកា។ សោ យេន ភាវេន យត្ថ បាកដតរោ ហុត្វា ទិស្សតិ, តំ ទស្សេតុំ ‘‘វីចីនំ ភិន្នដ្ឋានេ’’តិ អាហ។ សុខោតរណដ្ឋានតាយ កទ្ទមាទិទោសវិរហតោ ច សុន្ទរតិត្ថា។ តំ អបេយ្យមានន្តិ តំ ឧទកំ កេនចិ អបរិភុញ្ជិយមានំ។ អត្តនា កត្តព្ពកិច្ចករោតិ អត្តនា កាតព្ពកម្មសង្ខាតកិច្ចករោ, បរិភោគវសេន ចេវ សង្គហេតព្ពសង្គណ្ហនវសេន ច និយោជកោតិ អត្ថោ។ កុសលកិច្ចករោតិ អត្តនា កាតព្ពបុញ្ញករោ។
Setaṃ udakaṃ etissāti setodakā. So yena bhāvena yattha pākaṭataro hutvā dissati, taṃ dassetuṃ ‘‘vīcīnaṃ bhinnaṭṭhāne’’ti āha. Sukhotaraṇaṭṭhānatāya kaddamādidosavirahato ca sundaratitthā. Taṃ apeyyamānanti taṃ udakaṃ kenaci aparibhuñjiyamānaṃ. Attanā kattabbakiccakaroti attanā kātabbakammasaṅkhātakiccakaro, paribhogavasena ceva saṅgahetabbasaṅgaṇhanavasena ca niyojakoti attho. Kusalakiccakaroti attanā kātabbapuññakaro.
បឋមអបុត្តកសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៩. បឋមអបុត្តកសុត្តំ • 9. Paṭhamaaputtakasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៩. បឋមអបុត្តកសុត្តវណ្ណនា • 9. Paṭhamaaputtakasuttavaṇṇanā
