| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / चूळवग्गपाळि • Cūḷavaggapāḷi |
१२. सत्तसतिकक्खन्धकं
12. Sattasatikakkhandhakaṃ
१. पठमभाणवारो
1. Paṭhamabhāṇavāro
४४६. तेन खो पन समयेन वस्ससतपरिनिब्बुते भगवति वेसालिका वज्जिपुत्तका भिक्खू वेसालियं दस वत्थूनि दीपेन्ति – कप्पति सिङ्गिलोणकप्पो, कप्पति द्वङ्गुलकप्पो, कप्पति गामन्तरकप्पो, कप्पति आवासकप्पो, कप्पति अनुमतिकप्पो, कप्पति आचिण्णकप्पो, कप्पति अमथितकप्पो, कप्पति जळोगिं पातुं, कप्पति अदसकं निसीदनं, कप्पति जातरूपरजतन्ति।
446. Tena kho pana samayena vassasataparinibbute bhagavati vesālikā vajjiputtakā bhikkhū vesāliyaṃ dasa vatthūni dīpenti – kappati siṅgiloṇakappo, kappati dvaṅgulakappo, kappati gāmantarakappo, kappati āvāsakappo, kappati anumatikappo, kappati āciṇṇakappo, kappati amathitakappo, kappati jaḷogiṃ pātuṃ, kappati adasakaṃ nisīdanaṃ, kappati jātarūparajatanti.
तेन खो पन समयेन आयस्मा यसो काकण्डकपुत्तो वज्जीसु चारिकं चरमानो येन वेसाली तदवसरि। तत्र सुदं आयस्मा यसो काकण्डकपुत्तो वेसालियं विहरति महावने कूटागारसालायं। तेन खो पन समयेन वेसालिका वज्जिपुत्तका भिक्खू तदहुपोसथे कंसपातिं 1 उदकेन पूरेत्वा मज्झे भिक्खुसङ्घस्स ठपेत्वा आगतागते वेसालिके उपासके एवं वदन्ति – ‘‘देथावुसो, सङ्घस्स कहापणम्पि अड्ढम्पि पादम्पि मासकरूपम्पि। भविस्सति सङ्घस्स परिक्खारेन करणीय’’न्ति। एवं वुत्ते आयस्मा यसो काकण्डकपुत्तो वेसालिके उपासके एतदवोच – ‘‘मावुसो, अदत्थ सङ्घस्स कहापणम्पि अड्ढम्पि पादम्पि मासकरूपम्पि। न कप्पति समणानं सक्यपुत्तियानं जातरूपरजतं; न सादियन्ति समणा सक्यपुत्तिया जातरूपरजतं; न पटिग्गण्हन्ति समणा सक्यपुत्तिया जातरूपरजतं; निक्खित्तमणिसुवण्णा समणा सक्यपुत्तिया अपेतजातरूपरजता’’ति। एवम्पि खो वेसालिका उपासका आयस्मता यसेन काकण्डकपुत्तेन वुच्चमाना अदंसुयेव सङ्घस्स कहापणम्पि अड्ढम्पि पादम्पि मासकरूपम्पि।
Tena kho pana samayena āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vajjīsu cārikaṃ caramāno yena vesālī tadavasari. Tatra sudaṃ āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena vesālikā vajjiputtakā bhikkhū tadahuposathe kaṃsapātiṃ 2 udakena pūretvā majjhe bhikkhusaṅghassa ṭhapetvā āgatāgate vesālike upāsake evaṃ vadanti – ‘‘dethāvuso, saṅghassa kahāpaṇampi aḍḍhampi pādampi māsakarūpampi. Bhavissati saṅghassa parikkhārena karaṇīya’’nti. Evaṃ vutte āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vesālike upāsake etadavoca – ‘‘māvuso, adattha saṅghassa kahāpaṇampi aḍḍhampi pādampi māsakarūpampi. Na kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; na paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatā’’ti. Evampi kho vesālikā upāsakā āyasmatā yasena kākaṇḍakaputtena vuccamānā adaṃsuyeva saṅghassa kahāpaṇampi aḍḍhampi pādampi māsakarūpampi.
अथ खो वेसालिका वज्जिपुत्तका भिक्खू तस्सा रत्तिया अच्चयेन तं हिरञ्ञं भिक्खग्गेन 3 पटिवीसं 4 ठपेत्वा भाजेसुं। अथ खो वेसालिका वज्जिपुत्तका भिक्खू आयस्मन्तं यसं काकण्डकपुत्तं एतदवोचुं – ‘‘एसो ते, आवुसो यस, हिरञ्ञस्स पटिवीसो’’ति। ‘‘नत्थि, मे आवुसो, हिरञ्ञस्स पटिवीसो, नाहं हिरञ्ञं सादियामी’’ति। अथ खो वेसालिका वज्जिपुत्तका भिक्खू – ‘‘अयं आवुसो यसो काकण्डकपुत्तो उपासके सद्धे पसन्ने अक्कोसति, परिभासति, अप्पसादं करोति; हन्दस्स मयं पटिसारणीयकम्मं करोमा’’ति ते। तस्स पटिसारणीयकम्मं अकंसु। अथ खो आयस्मा यसो काकण्डकपुत्तो वेसालिके वज्जिपुत्तके भिक्खू एतदवोच – ‘‘भगवता, आवुसो, पञ्ञत्तं – ‘पटिसारणीयकम्मकतस्स भिक्खुनो अनुदूतो दातब्बो’ति। देथ मे, आवुसो, अनुदूतं भिक्खु’’न्ति।
Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū tassā rattiyā accayena taṃ hiraññaṃ bhikkhaggena 5 paṭivīsaṃ 6 ṭhapetvā bhājesuṃ. Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū āyasmantaṃ yasaṃ kākaṇḍakaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘eso te, āvuso yasa, hiraññassa paṭivīso’’ti. ‘‘Natthi, me āvuso, hiraññassa paṭivīso, nāhaṃ hiraññaṃ sādiyāmī’’ti. Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū – ‘‘ayaṃ āvuso yaso kākaṇḍakaputto upāsake saddhe pasanne akkosati, paribhāsati, appasādaṃ karoti; handassa mayaṃ paṭisāraṇīyakammaṃ karomā’’ti te. Tassa paṭisāraṇīyakammaṃ akaṃsu. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vesālike vajjiputtake bhikkhū etadavoca – ‘‘bhagavatā, āvuso, paññattaṃ – ‘paṭisāraṇīyakammakatassa bhikkhuno anudūto dātabbo’ti. Detha me, āvuso, anudūtaṃ bhikkhu’’nti.
अथ खो वेसालिका वज्जिपुत्तका भिक्खू एकं भिक्खुं सम्मन्नित्वा आयस्मतो यसस्स काकण्डकपुत्तस्स अनुदूतं अदंसु। अथ खो आयस्मा यसो काकण्डकपुत्तो अनुदूतेन भिक्खुना सद्धिं वेसालिं पविसित्वा वेसालिके उपासके एतदवोच – ‘‘अहं किरायस्मन्ते उपासके सद्धे पसन्ने अक्कोसामि, परिभासामि, अप्पसादं करोमि; योहं अधम्मं अधम्मोति वदामि, धम्मं धम्मोति वदामि, अविनयं अविनयोति वदामि, विनयं विनयोति वदामि।
Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū ekaṃ bhikkhuṃ sammannitvā āyasmato yasassa kākaṇḍakaputtassa anudūtaṃ adaṃsu. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto anudūtena bhikkhunā saddhiṃ vesāliṃ pavisitvā vesālike upāsake etadavoca – ‘‘ahaṃ kirāyasmante upāsake saddhe pasanne akkosāmi, paribhāsāmi, appasādaṃ karomi; yohaṃ adhammaṃ adhammoti vadāmi, dhammaṃ dhammoti vadāmi, avinayaṃ avinayoti vadāmi, vinayaṃ vinayoti vadāmi.
४४७. ‘‘एकमिदं, आवुसो, समयं भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तत्र खो, आवुसो, भगवा भिक्खू आमन्तेसि – 7 ‘चत्तारोमे, भिक्खवे, चन्दिमसूरियानं उपक्किलेसा, येहि उपक्किलेसेहि उपक्किलिट्ठा चन्दिमसूरिया न तपन्ति, न भासन्ति, न विरोचन्ति। कतमे चत्तारो? अब्भं, भिक्खवे, चन्दिमसूरियानं उपक्किलेसो, येन उपक्किलेसेन उपक्किलिट्ठा चन्दिमसूरिया न तपन्ति, न भासन्ति न विरोचन्ति। महिका, भिक्खवे, चन्दिमसूरियानं उपक्किलेसो, येन उपक्किलेसेन उपक्किलिट्ठा चन्दिमसूरिया न तपन्ति, न भासन्ति, न विरोचन्ति, धूमरजो, भिक्खवे, चन्दिमसूरियानं उपक्किलेसो, येन उपक्किलेसेन उपक्किलिट्ठा चन्दिमसूरिया न तपन्ति, न भासन्ति, न विरोचन्ति। राहु, भिक्खवे, असुरिन्दो चन्दिमसूरियानं उपक्किलेसो, येन उपक्किलेसेन उपक्किलिट्ठा चन्दिमसूरिया न तपन्ति, न भासन्ति, न विरोचन्ति। इमे खो, भिक्खवे, चत्तारो चन्दिमसूरियानं उपक्किलेसा, येहि उपक्किलेसेहि उपक्किलिट्ठा चन्दिमसूरिया न तपन्ति, न भासन्ति, न विरोचन्ति। एवमेव खो, भिक्खवे, चत्तारोमे समणब्राह्मणानं उपक्किलेसा, येहि उपक्किलेसेहि उपक्किलिट्ठा एके समणब्राह्मणा न तपन्ति, न भासन्ति, न विरोचन्ति। कतमे चत्तारो? सन्ति, भिक्खवे, एके समणब्राह्मणा सुरं पिवन्ति, मेरयं पिवन्ति, सुरामेरयपाना अप्पटिविरता – अयं, भिक्खवे, पठमो समणब्राह्मणानं उपक्किलेसो, येन उपक्किलेसेन उपक्किलिट्ठा एके समणब्राह्मणा न तपन्ति, न भासन्ति, न विरोचन्ति। पुन चपरं, भिक्खवे, एके समणब्राह्मणा मेथुनं धम्मं पटिसेवन्ति, मेथुनधम्मा अप्पटिविरता – अयं, भिक्खवे, दुतियो समणब्राह्मणानं उपक्किलेसो, येन उपक्किलेसेन उपक्किलिट्ठा एके समणब्राह्मणा न तपन्ति, न भासन्ति, न विरोचन्ति। पुन चपरं, भिक्खवे, एके समणब्राह्मणा जातरूपरजतं सादियन्ति, जातरूपरजतप्पटिग्गहणा अप्पटिविरता – अयं, भिक्खवे, ततियो समणब्राह्मणानं उपक्किलेसो, येन उपक्किलेसेन उपक्किलिट्ठा एके समणब्राह्मणा न तपन्ति, न भासन्ति, न विरोचन्ति। पुन चपरं, भिक्खवे, एके समणब्राह्मणा मिच्छाजीवेन जीवितं कप्पेन्ति; मिच्छाजीवा अप्पटिविरता – अयं, भिक्खवे, चतुत्थो समणब्राह्मणानं उपक्किलेसो, येन उपक्किलेसेन उपक्किलिट्ठा एके समणब्राह्मणा न तपन्ति, न भासन्ति, न विरोचन्ति। इमे खो, भिक्खवे, चत्तारो समणब्राह्मणानं उपक्किलेसा, येहि उपक्किलेसेहि उपक्किलिट्ठा एके समणब्राह्मणा न तपन्ति, न भासन्ति , न विरोचन्ति’। ‘‘इदमवोचावुसो, भगवा। इदं वत्वान सुगतो अथापरं एतदवोच सत्था –
447. ‘‘Ekamidaṃ, āvuso, samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho, āvuso, bhagavā bhikkhū āmantesi – 8 ‘cattārome, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Katame cattāro? Abbhaṃ, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti na virocanti. Mahikā, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti, dhūmarajo, bhikkhave, candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Rāhu, bhikkhave, asurindo candimasūriyānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Ime kho, bhikkhave, cattāro candimasūriyānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā candimasūriyā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Evameva kho, bhikkhave, cattārome samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Katame cattāro? Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā suraṃ pivanti, merayaṃ pivanti, surāmerayapānā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, paṭhamo samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Puna caparaṃ, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā methunaṃ dhammaṃ paṭisevanti, methunadhammā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, dutiyo samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Puna caparaṃ, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā jātarūparajataṃ sādiyanti, jātarūparajatappaṭiggahaṇā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, tatiyo samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Puna caparaṃ, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā micchājīvena jīvitaṃ kappenti; micchājīvā appaṭiviratā – ayaṃ, bhikkhave, catuttho samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkileso, yena upakkilesena upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti, na virocanti. Ime kho, bhikkhave, cattāro samaṇabrāhmaṇānaṃ upakkilesā, yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā eke samaṇabrāhmaṇā na tapanti, na bhāsanti , na virocanti’. ‘‘Idamavocāvuso, bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘रागदोसपरिक्लिट्ठा, एके समणब्राह्मणा।
‘‘Rāgadosaparikliṭṭhā, eke samaṇabrāhmaṇā;
‘‘सुरं पिवन्ति मेरयं, पटिसेवन्ति मेथुनं।
‘‘Suraṃ pivanti merayaṃ, paṭisevanti methunaṃ;
रजतं जातरूपञ्च, सादियन्ति अविद्दसू॥
Rajataṃ jātarūpañca, sādiyanti aviddasū.
‘‘मिच्छाजीवेन जीवन्ति, एके समणब्राह्मणा।
‘‘Micchājīvena jīvanti, eke samaṇabrāhmaṇā;
एते उपक्किलेसा वुत्ता, बुद्धेनादिच्चबन्धुना॥
Ete upakkilesā vuttā, buddhenādiccabandhunā.
‘‘येहि उपक्किलेसेहि उपक्किलिट्ठा, एके समणब्राह्मणा।
‘‘Yehi upakkilesehi upakkiliṭṭhā, eke samaṇabrāhmaṇā;
न तपन्ति न भासन्ति, असुद्धा सरजा मगा॥
Na tapanti na bhāsanti, asuddhā sarajā magā.
‘‘अन्धकारेन ओनद्धा, तण्हादासा सनेत्तिका।
‘‘Andhakārena onaddhā, taṇhādāsā sanettikā;
वड्ढेन्ति कटसिं घोरं, आदियन्ति पुनब्भवन्ति॥
Vaḍḍhenti kaṭasiṃ ghoraṃ, ādiyanti punabbhavanti.
‘‘एवंवादी किराहं आयस्मन्ते उपासके सद्धे पसन्ने अक्कोसामि, परिभासामि, अप्पसादं करोमि; योहं अधम्मं अधम्मोति वदामि, धम्मं धम्मोति वदामि, अविनयं अविनयोति वदामि, विनयं विनयोति वदामि।
‘‘Evaṃvādī kirāhaṃ āyasmante upāsake saddhe pasanne akkosāmi, paribhāsāmi, appasādaṃ karomi; yohaṃ adhammaṃ adhammoti vadāmi, dhammaṃ dhammoti vadāmi, avinayaṃ avinayoti vadāmi, vinayaṃ vinayoti vadāmi.
४४८. 11 ‘‘एकमिदं, आवुसो, समयं भगवा राजगहे विहरति वेळुवने कलन्दकनिवापे। तेन खो पन समयेन राजन्तेपुरे राजपरिसायं सन्निसिन्नानं सन्निपतितानं अयमन्तरकथा उदपादि – ‘कप्पति समणानं सक्यपुत्तियानं जातरूपरजतं; सादियन्ति समणा सक्यपुत्तिया जातरूपरजतं; पटिग्गण्हन्ति समणा सक्यपुत्तिया जातरूपरजत’न्ति। तेन खो पनावुसो समयेन, मणिचूळको गामणी तस्सं परिसायं निसिन्नो होति। अथ खो, आवुसो, मणिचूळको गामणी तं परिसं एतदवोच – ‘मा अय्या एवं अवचुत्थ। न कप्पति समणानं सक्यपुत्तियानं जातरूपरजतं; न सादियन्ति समणा सक्यपुत्तिया जातरूपरजतं; न पटिग्गण्हन्ति समणा सक्यपुत्तिया जातरूपरजतं; निक्खित्तमणिसुवण्णा समणा सक्यपुत्तिया अपेतजातरूपरजता’ति। असक्खि खो, आवुसो, मणिचूळको गामणी तं परिसं सञ्ञापेतुं।
448.12 ‘‘Ekamidaṃ, āvuso, samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena rājantepure rājaparisāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarakathā udapādi – ‘kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajata’nti. Tena kho panāvuso samayena, maṇicūḷako gāmaṇī tassaṃ parisāyaṃ nisinno hoti. Atha kho, āvuso, maṇicūḷako gāmaṇī taṃ parisaṃ etadavoca – ‘mā ayyā evaṃ avacuttha. Na kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; na paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatā’ti. Asakkhi kho, āvuso, maṇicūḷako gāmaṇī taṃ parisaṃ saññāpetuṃ.
‘‘अथ खो, आवुसो, मणिचूळको गामणी तं परिसं सञ्ञापेत्वा येन भगवा तेनुपसङ्कमि, उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नो खो, आवुसो, मणिचूळको गामणी भगवन्तं एतदवोच – ‘इध, भन्ते, राजन्तेपुरे राजपरिसायं सन्निसिन्नानं सन्निपतितानं अयमन्तरकथा उदपादि – कप्पति समणानं सक्यपुत्तियानं जातरूपरजतं; सादियन्ति समणा सक्यपुत्तिया जातरूपरजतं; पटिग्गण्हन्ति समणा सक्यपुत्तिया जातरूपरजतन्ति। एवं वुत्ते अहं भन्ते, तं परिसं एतदवोचं – मा अय्या एवं अवचुत्थ। न कप्पति समणानं सक्यपुत्तियानं जातरूपरजतं; न सादियन्ति समणा सक्यपुत्तिया जातरूपरजतं ; न पटिग्गण्हन्ति समणा सक्यपुत्तिया जातरूपरजतं; निक्खित्तमणिसुवण्णा समणा सक्यपुत्तिया अपेतजातरूपरजताति। असक्खिं खो अहं, भन्ते, तं परिसं सञ्ञापेतुं। कच्चाहं, भन्ते, एवं ब्याकरमानो वुत्तवादी चेव भगवतो होमि, न च भगवन्तं अभूतेन अब्भाचिक्खामि, धम्मस्स चानुधम्मं ब्याकरोमि, न च कोचि सहधम्मिको वादानुवादो गारय्हं ठानं आगच्छती’ति? ‘तग्घ त्वं, गामणि, एवं ब्याकरमानो वुत्तवादी चेव मे होसि; न च मं अभूतेन अब्भाचिक्खसि 13, धम्मस्स चानुधम्मं ब्याकरोसि, न च कोचि सहधम्मिको वादानुवादो गारय्हं ठानं आगच्छति। न हि, गामणि, कप्पति समणानं सक्यपुत्तियानं जातरूपरजतं; न सादियन्ति समणा सक्यपुत्तिया जातरूपरजतं; न पटिग्गण्हन्ति समणा सक्यपुत्तिया जातरूपरजतं; निक्खित्तमणिसुवण्णा समणा सक्यपुत्तिया अपेतजातरूपरजता। यस्स खो, गामणि, जातरूपरजतं कप्पति, पञ्चपि तस्स कामगुणा कप्पन्ति। यस्स पञ्च कामगुणा कप्पन्ति एकंसेनेतं, गामणि, धारेय्यासि – अस्समणधम्मो असक्यपुत्तियधम्मोति। अपि चाहं, गामणि, एवं वदामि तिणं तिणत्थिकेन परियेसितब्बं; दारु दारुत्थिकेन परियेसितब्बं; सकटं सकटत्थिकेन परियेसितब्बं; पुरिसो पुरिसत्थिकेन परियेसितब्बो। न त्वेवाहं, गामणि, केनचि परियायेन जातरूपरजतं सादितब्बं परियेसितब्बन्ति वदामी’ति।
‘‘Atha kho, āvuso, maṇicūḷako gāmaṇī taṃ parisaṃ saññāpetvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho, āvuso, maṇicūḷako gāmaṇī bhagavantaṃ etadavoca – ‘idha, bhante, rājantepure rājaparisāyaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarakathā udapādi – kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajatanti. Evaṃ vutte ahaṃ bhante, taṃ parisaṃ etadavocaṃ – mā ayyā evaṃ avacuttha. Na kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ ; na paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatāti. Asakkhiṃ kho ahaṃ, bhante, taṃ parisaṃ saññāpetuṃ. Kaccāhaṃ, bhante, evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva bhagavato homi, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhāmi, dhammassa cānudhammaṃ byākaromi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatī’ti? ‘Taggha tvaṃ, gāmaṇi, evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva me hosi; na ca maṃ abhūtena abbhācikkhasi 14, dhammassa cānudhammaṃ byākarosi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati. Na hi, gāmaṇi, kappati samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ jātarūparajataṃ; na sādiyanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; na paṭiggaṇhanti samaṇā sakyaputtiyā jātarūparajataṃ; nikkhittamaṇisuvaṇṇā samaṇā sakyaputtiyā apetajātarūparajatā. Yassa kho, gāmaṇi, jātarūparajataṃ kappati, pañcapi tassa kāmaguṇā kappanti. Yassa pañca kāmaguṇā kappanti ekaṃsenetaṃ, gāmaṇi, dhāreyyāsi – assamaṇadhammo asakyaputtiyadhammoti. Api cāhaṃ, gāmaṇi, evaṃ vadāmi tiṇaṃ tiṇatthikena pariyesitabbaṃ; dāru dārutthikena pariyesitabbaṃ; sakaṭaṃ sakaṭatthikena pariyesitabbaṃ; puriso purisatthikena pariyesitabbo. Na tvevāhaṃ, gāmaṇi, kenaci pariyāyena jātarūparajataṃ sāditabbaṃ pariyesitabbanti vadāmī’ti.
‘‘एवंवादी किराहं आयस्मन्ते उपासके सद्धे पसन्ने अक्कोसामि, परिभासामि, अप्पसादं करोमि; योहं अधम्मं अधम्मोति वदामि, धम्मं धम्मोति वदामि, अविनयं अविनयोति वदामि, विनयं विनयोति वदामि।
‘‘Evaṃvādī kirāhaṃ āyasmante upāsake saddhe pasanne akkosāmi, paribhāsāmi, appasādaṃ karomi; yohaṃ adhammaṃ adhammoti vadāmi, dhammaṃ dhammoti vadāmi, avinayaṃ avinayoti vadāmi, vinayaṃ vinayoti vadāmi.
४४९. ‘‘एकमिदं, आवुसो, समयं भगवा राजगहे आयस्मन्तं उपनन्दं सक्यपुत्तं आरब्भ जातरूपरजतं पटिक्खिपि, सिक्खापदञ्च पञ्ञपेसि। एवंवादी किराहं आयस्मन्ते उपासके सद्धे पसन्ने अक्कोसामि, परिभासामि, अप्पसादं करोमि; योहं अधम्मं अधम्मोति वदामि, धम्मं धम्मोति वदामि, अविनयं अविनयोति वदामि, विनयं विनयोति वदामी’’ति।
449. ‘‘Ekamidaṃ, āvuso, samayaṃ bhagavā rājagahe āyasmantaṃ upanandaṃ sakyaputtaṃ ārabbha jātarūparajataṃ paṭikkhipi, sikkhāpadañca paññapesi. Evaṃvādī kirāhaṃ āyasmante upāsake saddhe pasanne akkosāmi, paribhāsāmi, appasādaṃ karomi; yohaṃ adhammaṃ adhammoti vadāmi, dhammaṃ dhammoti vadāmi, avinayaṃ avinayoti vadāmi, vinayaṃ vinayoti vadāmī’’ti.
एवं वुत्ते वेसालिका उपासका आयस्मन्तं यसं काकण्डकपुत्तं एतदवोचुं – ‘‘एकोव भन्ते, अय्यो यसो काकण्डकपुत्तो समणो सक्यपुत्तियो। सब्बेविमे अस्समणा असक्यपुत्तिया। वसतु, भन्ते, अय्यो यसो काकण्डकपुत्तो वेसालियं। मयं अय्यस्स यसस्स काकण्डकपुत्तस्स उस्सुक्कं करिस्साम चीवरपिण्डपातसेनासनगिलानप्पच्चयभेसज्जपरिक्खारान’’न्ति। अथ खो आयस्मा यसो काकण्डकपुत्तो वेसालिके उपासके सञ्ञापेत्वा अनुदूतेन भिक्खुना सद्धिं आरामं अगमासि।
Evaṃ vutte vesālikā upāsakā āyasmantaṃ yasaṃ kākaṇḍakaputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘ekova bhante, ayyo yaso kākaṇḍakaputto samaṇo sakyaputtiyo. Sabbevime assamaṇā asakyaputtiyā. Vasatu, bhante, ayyo yaso kākaṇḍakaputto vesāliyaṃ. Mayaṃ ayyassa yasassa kākaṇḍakaputtassa ussukkaṃ karissāma cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārāna’’nti. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vesālike upāsake saññāpetvā anudūtena bhikkhunā saddhiṃ ārāmaṃ agamāsi.
अथ खो वेसालिका वज्जिपुत्तका भिक्खू अनुदूतं भिक्खुं पुच्छिंसु – ‘‘खमापितावुसो, यसेन काकण्डकपुत्तेन वेसालिका उपासका’’ति ? ‘‘उपासकेहि पापिकं नो, आवुसो, कतं। एकोव यसो काकण्डकपुत्तो समणो सक्यपुत्तियो कतो। सब्बेव मयं अस्समणा असक्यपुत्तिया कता’’ति। अथ खो वेसालिका वज्जिपुत्तका भिक्खू – ‘‘अयं, आवुसो, यसो काकण्डकपुत्तो अम्हेहि असम्मतो गिहीनं पकासेसि; हन्दस्स मयं उक्खेपनीयकम्मं करोमा’’ति। ते तस्स उक्खेपनीयकम्मं कत्तुकामा सन्निपतिंसु। अथ खो आयस्मा यसो काकण्डकपुत्तो वेहासं अब्भुग्गन्त्वा कोसम्बियं पच्चुट्ठासि।
Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū anudūtaṃ bhikkhuṃ pucchiṃsu – ‘‘khamāpitāvuso, yasena kākaṇḍakaputtena vesālikā upāsakā’’ti ? ‘‘Upāsakehi pāpikaṃ no, āvuso, kataṃ. Ekova yaso kākaṇḍakaputto samaṇo sakyaputtiyo kato. Sabbeva mayaṃ assamaṇā asakyaputtiyā katā’’ti. Atha kho vesālikā vajjiputtakā bhikkhū – ‘‘ayaṃ, āvuso, yaso kākaṇḍakaputto amhehi asammato gihīnaṃ pakāsesi; handassa mayaṃ ukkhepanīyakammaṃ karomā’’ti. Te tassa ukkhepanīyakammaṃ kattukāmā sannipatiṃsu. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto vehāsaṃ abbhuggantvā kosambiyaṃ paccuṭṭhāsi.
४५०. अथ खो आयस्मा यसो काकण्डकपुत्तो पावेय्यकानञ्च 15 अवन्तिदक्खिणापथकानञ्च भिक्खूनं सन्तिके दूतं पाहेसि – ‘‘आगच्छन्तु आयस्मन्ता; इमं अधिकरणं आदियिस्साम। पुरे अधम्मो दिप्पति, धम्मो पटिबाहिय्यति; अविनयो दिप्पति, विनयो पटिबाहिय्यति; पुरे अधम्मवादिनो बलवन्तो होन्ति, धम्मवादिनो दुब्बला होन्ति; अविनयवादिनो बलवन्तो होन्ति, विनयवादिनो दुब्बला होन्ती’’ति।
450. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto pāveyyakānañca 16 avantidakkhiṇāpathakānañca bhikkhūnaṃ santike dūtaṃ pāhesi – ‘‘āgacchantu āyasmantā; imaṃ adhikaraṇaṃ ādiyissāma. Pure adhammo dippati, dhammo paṭibāhiyyati; avinayo dippati, vinayo paṭibāhiyyati; pure adhammavādino balavanto honti, dhammavādino dubbalā honti; avinayavādino balavanto honti, vinayavādino dubbalā hontī’’ti.
तेन खो पन समयेन आयस्मा सम्भूतो साणवासी अहोगङ्गे पब्बते पटिवसति। अथ खो आयस्मा यसो काकण्डकपुत्तो येन अहोगङ्गो पब्बतो, येनायस्मा सम्भूतो साणवासी तेनुपसङ्कमि, उपसङ्कमित्वा आयस्मन्तं सम्भूतं साणवासिं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नो खो आयस्मा यसो काकण्डकपुत्तो आयस्मन्तं सम्भूतं साणवासिं एतदवोच – ‘‘इमे, भन्ते, वेसालिका वज्जिपुत्तका भिक्खू वेसालियं दस वत्थूनि दीपेन्ति – कप्पति सिङ्गिलोणकप्पो, कप्पति द्वङ्गुलकप्पो, कप्पति गामन्तरकप्पो, कप्पति आवासकप्पो, कप्पति अनुमतिकप्पो, कप्पति आचिण्णकप्पो, कप्पति अमथितकप्पो, कप्पति जळोगिं पातुं, कप्पति अदसकं निसीदनं, कप्पति जातरूपरजतन्ति। हन्द मयं, भन्ते, इमं अधिकरणं आदियिस्साम। पुरे अधम्मो दिप्पति, धम्मो पटिबाहिय्यति; अविनयो दिप्पति, विनयो पटिबाहिय्यति; पुरे अधम्मवादिनो बलवन्तो होन्ति, धम्मवादिनो दुब्बला होन्ति; अविनयवादिनो बलवन्तो होन्ति, विनयवादिनो दुब्बला होन्ती’’ति। ‘‘एवमावुसो’’ति खो आयस्मा सम्भूतो साणवासी आयस्मतो यसस्स काकण्डकपुत्तस्स पच्चस्सोसि। अथ खो सट्ठिमत्ता पावेय्यका भिक्खू – सब्बे आरञ्ञिका, सब्बे पिण्डपातिका, सब्बे पंसुकूलिका, सब्बे तेचीवरिका, सब्बेव अरहन्तो – अहोगङ्गे पब्बते सन्निपतिंसु। अट्ठासीतिमत्ता अवन्तिदक्खिणापथका भिक्खू – अप्पेकच्चे आरञ्ञिका, अप्पेकच्चे पिण्डपातिका, अप्पेकच्चे पंसुकूलिका, अप्पेकच्चे तेचीवरिका, सब्बेव अरहन्तो – अहोगङ्गे पब्बते सन्निपतिंसु। अथ खो थेरानं भिक्खूनं मन्तयमानानं एतदहोसि – ‘‘इदं खो अधिकरणं कक्खळञ्च, वाळञ्च; कं नु खो मयं पक्खं लभेय्याम, येन मयं इमस्मिं अधिकरणे बलवन्ततरा अस्सामा’’ति।
Tena kho pana samayena āyasmā sambhūto sāṇavāsī ahogaṅge pabbate paṭivasati. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto yena ahogaṅgo pabbato, yenāyasmā sambhūto sāṇavāsī tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sambhūtaṃ sāṇavāsiṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto āyasmantaṃ sambhūtaṃ sāṇavāsiṃ etadavoca – ‘‘ime, bhante, vesālikā vajjiputtakā bhikkhū vesāliyaṃ dasa vatthūni dīpenti – kappati siṅgiloṇakappo, kappati dvaṅgulakappo, kappati gāmantarakappo, kappati āvāsakappo, kappati anumatikappo, kappati āciṇṇakappo, kappati amathitakappo, kappati jaḷogiṃ pātuṃ, kappati adasakaṃ nisīdanaṃ, kappati jātarūparajatanti. Handa mayaṃ, bhante, imaṃ adhikaraṇaṃ ādiyissāma. Pure adhammo dippati, dhammo paṭibāhiyyati; avinayo dippati, vinayo paṭibāhiyyati; pure adhammavādino balavanto honti, dhammavādino dubbalā honti; avinayavādino balavanto honti, vinayavādino dubbalā hontī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā sambhūto sāṇavāsī āyasmato yasassa kākaṇḍakaputtassa paccassosi. Atha kho saṭṭhimattā pāveyyakā bhikkhū – sabbe āraññikā, sabbe piṇḍapātikā, sabbe paṃsukūlikā, sabbe tecīvarikā, sabbeva arahanto – ahogaṅge pabbate sannipatiṃsu. Aṭṭhāsītimattā avantidakkhiṇāpathakā bhikkhū – appekacce āraññikā, appekacce piṇḍapātikā, appekacce paṃsukūlikā, appekacce tecīvarikā, sabbeva arahanto – ahogaṅge pabbate sannipatiṃsu. Atha kho therānaṃ bhikkhūnaṃ mantayamānānaṃ etadahosi – ‘‘idaṃ kho adhikaraṇaṃ kakkhaḷañca, vāḷañca; kaṃ nu kho mayaṃ pakkhaṃ labheyyāma, yena mayaṃ imasmiṃ adhikaraṇe balavantatarā assāmā’’ti.
४५१. तेन खो पन समयेन आयस्मा रेवतो सोरेय्ये पटिवसति – बहुस्सुतो आगतागमो धम्मधरो विनयधरो मातिकाधरो पण्डितो वियत्तो मेधावी लज्जी कुक्कुच्चको सिक्खाकामो। अथ खो थेरानं भिक्खूनं एतदहोसि – ‘‘अयं खो आयस्मा रेवतो सोरेय्ये पटिवसति – बहुस्सुतो आगतागमो धम्मधरो विनयधरो मातिकाधरो पण्डितो वियत्तो मेधावी लज्जी कुक्कुच्चको सिक्खाकामो। सचे मयं आयस्मन्तं रेवतं पक्खं लभिस्साम, एवं मयं इमस्मिं अधिकरणे बलवन्ततरा अस्सामा’’ति। अस्सोसि खो आयस्मा रेवतो – दिब्बाय सोतधातुया विसुद्धाय अतिक्कन्तमानुसिकाय – थेरानं भिक्खूनं मन्तयमानानं। सुत्वानस्स एतदहोसि – ‘‘इदं खो अधिकरणं कक्खळञ्च वाळञ्च। न खो मेतं पतिरूपं योहं एवरूपे अधिकरणे ओसक्केय्यं। इदानि च पन ते भिक्खू आगच्छिस्सन्ति। सोहं तेहि आकिण्णो न फासु गमिस्सामि। यंनूनाहं पटिकच्चेव गच्छेय्य’’न्ति। अथ खो आयस्मा रेवतो सोरेय्या सङ्कस्सं अगमासि।
451. Tena kho pana samayena āyasmā revato soreyye paṭivasati – bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo paṇḍito viyatto medhāvī lajjī kukkuccako sikkhākāmo. Atha kho therānaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ kho āyasmā revato soreyye paṭivasati – bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo paṇḍito viyatto medhāvī lajjī kukkuccako sikkhākāmo. Sace mayaṃ āyasmantaṃ revataṃ pakkhaṃ labhissāma, evaṃ mayaṃ imasmiṃ adhikaraṇe balavantatarā assāmā’’ti. Assosi kho āyasmā revato – dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya – therānaṃ bhikkhūnaṃ mantayamānānaṃ. Sutvānassa etadahosi – ‘‘idaṃ kho adhikaraṇaṃ kakkhaḷañca vāḷañca. Na kho metaṃ patirūpaṃ yohaṃ evarūpe adhikaraṇe osakkeyyaṃ. Idāni ca pana te bhikkhū āgacchissanti. Sohaṃ tehi ākiṇṇo na phāsu gamissāmi. Yaṃnūnāhaṃ paṭikacceva gaccheyya’’nti. Atha kho āyasmā revato soreyyā saṅkassaṃ agamāsi.
अथ खो थेरा भिक्खू सोरेय्यं गन्त्वा पुच्छिंसु – ‘‘कहं आयस्मा रेवतो’’ति? ते एवमाहंसु – ‘‘एसायस्मा रेवतो सङ्कस्सं गतो’’ति। अथ खो आयस्मा रेवतो सङ्कस्सा कण्णकुज्जं 17 अगमासि। अथ खो थेरा भिक्खू सङ्कस्सं गन्त्वा पुच्छिंसु – ‘‘कहं आयस्मा रेवतो’’ति? ते एवमाहंसु – ‘‘एसायस्मा रेवतो कण्णकुज्जं गतो’’ति। अथ खो आयस्मा रेवतो कण्णकुज्जा उदुम्बरं अगमासि। अथ खो थेरा भिक्खू कण्णकुज्जं गन्त्वा पुच्छिंसु – ‘‘कहं आयस्मा रेवतो’’ति? ते एवमाहंसु – ‘‘एसायस्मा रेवतो उदुम्बरं गतो’’ति। अथ खो आयस्मा रेवतो उदुम्बरा अग्गळपुरं अगमासि। अथ खो थेरा भिक्खू उदुम्बरं गन्त्वा पुच्छिंसु – ‘‘कहं आयस्मा रेवतो’’ति? ते एवमाहंसु – ‘‘एसायस्मा रेवतो अग्गळपुरं गतो’’ति। अथ खो आयस्मा रेवतो अग्गळपुरा सहजातिं 18 अगमासि। अथ खो थेरा भिक्खू अग्गळपुरं गन्त्वा पुच्छिंसु – ‘‘कहं आयस्मा रेवतो’’ति? ते एवमाहंसु – ‘‘एसायस्मा रेवतो सहजातिं गतो’’ति। अथ खो थेरा भिक्खू आयस्मन्तं रेवतं सहजातियं सम्भावेसुं।
Atha kho therā bhikkhū soreyyaṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti? Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato saṅkassaṃ gato’’ti. Atha kho āyasmā revato saṅkassā kaṇṇakujjaṃ 19 agamāsi. Atha kho therā bhikkhū saṅkassaṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti? Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato kaṇṇakujjaṃ gato’’ti. Atha kho āyasmā revato kaṇṇakujjā udumbaraṃ agamāsi. Atha kho therā bhikkhū kaṇṇakujjaṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti? Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato udumbaraṃ gato’’ti. Atha kho āyasmā revato udumbarā aggaḷapuraṃ agamāsi. Atha kho therā bhikkhū udumbaraṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti? Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato aggaḷapuraṃ gato’’ti. Atha kho āyasmā revato aggaḷapurā sahajātiṃ 20 agamāsi. Atha kho therā bhikkhū aggaḷapuraṃ gantvā pucchiṃsu – ‘‘kahaṃ āyasmā revato’’ti? Te evamāhaṃsu – ‘‘esāyasmā revato sahajātiṃ gato’’ti. Atha kho therā bhikkhū āyasmantaṃ revataṃ sahajātiyaṃ sambhāvesuṃ.
४५२. अथ खो आयस्मा सम्भूतो साणवासी आयस्मन्तं यसं काकण्डकपुत्तं एतदवोच – ‘‘अयं, आवुसो, आयस्मा रेवतो बहुस्सुतो आगतागमो धम्मधरो विनयधरो मातिकाधरो पण्डितो वियत्तो मेधावी लज्जी कुक्कुच्चको सिक्खाकामो। सचे मयं आयस्मन्तं रेवतं पञ्हं पुच्छिस्साम, पटिबलो आयस्मा रेवतो एकेनेव पञ्हेन सकलम्पि रत्तिं वीतिनामेतुं। इदानि च पनायस्मा रेवतो अन्तेवासिकं 21 सरभाणकं भिक्खुं अज्झेसिस्सति। सो त्वं तस्स भिक्खुनो सरभञ्ञपरियोसाने आयस्मन्तं रेवतं उपसङ्कमित्वा इमानि दस वत्थूनि पुच्छेय्यासी’’ति। ‘‘एवं भन्ते’’ति खो आयस्मा यसो काकण्डकपुत्तो आयस्मतो सम्भूतस्स साणवासिस्स पच्चस्सोसि। अथ खो आयस्मा रेवतो अन्तेवासिकं सरभाणकं भिक्खुं अज्झेसि। अथ खो आयस्मा यसो काकण्डकपुत्तो तस्स भिक्खुनो सरभञ्ञपरियोसाने येनायस्मा रेवतो तेनुपसङ्कमि, उपसङ्कमित्वा आयस्मन्तं रेवतं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नो खो आयस्मा यसो काकण्डकपुत्तो आयस्मन्तं रेवतं एतदवोच – ‘‘कप्पति, भन्ते, सिङ्गिलोणकप्पो’’ति? ‘‘को सो, आवुसो, सिङ्गिलोणकप्पो’’ति? ‘‘कप्पति, भन्ते, सिङ्गिना लोणं परिहरितुं – यत्थ अलोणकं भविस्सति तत्थ परिभुञ्जिस्सामी’’ति? ‘‘नावुसो, कप्पती’’ति। ‘‘कप्पति, भन्ते, द्वङ्गुलकप्पो’’ति ? ‘‘को सो, आवुसो, द्वङ्गुलकप्पो’’ति? ‘‘कप्पति, भन्ते, द्वङ्गुलाय छायाय वीतिवत्ताय, विकाले भोजनं भुञ्जितु’’न्ति? ‘‘नावुसो, कप्पती’’ति। ‘‘कप्पति, भन्ते, गामन्तरकप्पो’’ति? ‘‘को सो, आवुसो, गामन्तरकप्पो’’ति? ‘‘कप्पति, भन्ते – इदानि गामन्तरं गमिस्सामीति – भुत्ताविना पवारितेन अनतिरित्तं भोजनं भुञ्जितु’’न्ति? ‘‘नावुसो, कप्पती’’ति। ‘‘कप्पति, भन्ते, आवासकप्पो’’ति? ‘‘को सो, आवुसो, आवासकप्पो’’ति? ‘‘कप्पति, भन्ते, सम्बहुला आवासा समानसीमा नानुपोसथं कातु’’न्ति? ‘‘नावुसो , कप्पती’’ति। ‘‘कप्पति , भन्ते, अनुमतिकप्पो’’ति? ‘‘को सो, आवुसो, अनुमतिकप्पो’’ति? ‘‘कप्पति, भन्ते, वग्गेन सङ्घेन कम्मं कातुं – आगते भिक्खू अनुमानेस्सामा’’ति 22? ‘‘नावुसो, कप्पती’’ति। ‘‘कप्पति, भन्ते, आचिण्णकप्पो’’ति? ‘‘को सो, आवुसो, आचिण्णकप्पो’’ति? ‘‘कप्पति, भन्ते, इदं मे उपज्झायेन अज्झाचिण्णं, इदं मे आचरियेन अज्झाचिण्णं, तं अज्झाचरितु’’न्ति? ‘‘आचिण्णकप्पो खो, आवुसो, एकच्चो कप्पति, एकच्चो न कप्पती’’ति। ‘‘कप्पति, भन्ते, अमथितकप्पो’’ति? ‘‘को सो, आवुसो, अमथितकप्पो’’ति? ‘‘कप्पति, भन्ते, यं तं खीरं खीरभावं विजहितं, असम्पत्तं दधिभावं, तं भुत्ताविना पवारितेन अनतिरित्तं पातु’’न्ति? ‘‘नावुसो, कप्पती’’ति? ‘‘कप्पति, भन्ते, जळोगिं पातु’’न्ति? ‘‘का सा, आवुसो, जळोगी’’ति? ‘‘कप्पति, भन्ते, या सा सुरा आसुता, असम्पत्ता मज्जभावं, सा पातु’’न्ति? ‘‘नावुसो, कप्पती’’ति। ‘‘कप्पति, भन्ते, अदसकं निसीदन’’न्ति? ‘‘नावुसो, कप्पती’’ति। ‘‘कप्पति, भन्ते, जातरूपरजत’’न्ति? ‘‘नावुसो, कप्पती’’ति। ‘‘इमे, भन्ते, वेसालिका वज्जिपुत्तका भिक्खू वेसालियं इमानि दस वत्थूनि दीपेन्ति। हन्द मयं, भन्ते, इमं अधिकरणं आदियिस्साम। पुरे अधम्मो दिप्पति, धम्मो पटिबाहिय्यति; अविनयो दिप्पति, विनयो पटिबाहिय्यति; पुरे अधम्मवादिनो बलवन्तो होन्ति, धम्मवादिनो दुब्बला होन्ति; अविनयवादिनो बलवन्तो होन्ति, विनयवादिनो दुब्बला होन्ती’’ति। ‘‘एवमावुसो’’ति खो आयस्मा रेवतो आयस्मतो यसस्स काकण्डकपुत्तस्स पच्चस्सोसि।
452. Atha kho āyasmā sambhūto sāṇavāsī āyasmantaṃ yasaṃ kākaṇḍakaputtaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, āvuso, āyasmā revato bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo paṇḍito viyatto medhāvī lajjī kukkuccako sikkhākāmo. Sace mayaṃ āyasmantaṃ revataṃ pañhaṃ pucchissāma, paṭibalo āyasmā revato ekeneva pañhena sakalampi rattiṃ vītināmetuṃ. Idāni ca panāyasmā revato antevāsikaṃ 23 sarabhāṇakaṃ bhikkhuṃ ajjhesissati. So tvaṃ tassa bhikkhuno sarabhaññapariyosāne āyasmantaṃ revataṃ upasaṅkamitvā imāni dasa vatthūni puccheyyāsī’’ti. ‘‘Evaṃ bhante’’ti kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto āyasmato sambhūtassa sāṇavāsissa paccassosi. Atha kho āyasmā revato antevāsikaṃ sarabhāṇakaṃ bhikkhuṃ ajjhesi. Atha kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto tassa bhikkhuno sarabhaññapariyosāne yenāyasmā revato tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ revataṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā yaso kākaṇḍakaputto āyasmantaṃ revataṃ etadavoca – ‘‘kappati, bhante, siṅgiloṇakappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, siṅgiloṇakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, siṅginā loṇaṃ pariharituṃ – yattha aloṇakaṃ bhavissati tattha paribhuñjissāmī’’ti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, dvaṅgulakappo’’ti ? ‘‘Ko so, āvuso, dvaṅgulakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, dvaṅgulāya chāyāya vītivattāya, vikāle bhojanaṃ bhuñjitu’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, gāmantarakappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, gāmantarakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante – idāni gāmantaraṃ gamissāmīti – bhuttāvinā pavāritena anatirittaṃ bhojanaṃ bhuñjitu’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, āvāsakappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, āvāsakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, sambahulā āvāsā samānasīmā nānuposathaṃ kātu’’nti? ‘‘Nāvuso , kappatī’’ti. ‘‘Kappati , bhante, anumatikappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, anumatikappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, vaggena saṅghena kammaṃ kātuṃ – āgate bhikkhū anumānessāmā’’ti 24? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, āciṇṇakappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, āciṇṇakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, idaṃ me upajjhāyena ajjhāciṇṇaṃ, idaṃ me ācariyena ajjhāciṇṇaṃ, taṃ ajjhācaritu’’nti? ‘‘Āciṇṇakappo kho, āvuso, ekacco kappati, ekacco na kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, amathitakappo’’ti? ‘‘Ko so, āvuso, amathitakappo’’ti? ‘‘Kappati, bhante, yaṃ taṃ khīraṃ khīrabhāvaṃ vijahitaṃ, asampattaṃ dadhibhāvaṃ, taṃ bhuttāvinā pavāritena anatirittaṃ pātu’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti? ‘‘Kappati, bhante, jaḷogiṃ pātu’’nti? ‘‘Kā sā, āvuso, jaḷogī’’ti? ‘‘Kappati, bhante, yā sā surā āsutā, asampattā majjabhāvaṃ, sā pātu’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, adasakaṃ nisīdana’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Kappati, bhante, jātarūparajata’’nti? ‘‘Nāvuso, kappatī’’ti. ‘‘Ime, bhante, vesālikā vajjiputtakā bhikkhū vesāliyaṃ imāni dasa vatthūni dīpenti. Handa mayaṃ, bhante, imaṃ adhikaraṇaṃ ādiyissāma. Pure adhammo dippati, dhammo paṭibāhiyyati; avinayo dippati, vinayo paṭibāhiyyati; pure adhammavādino balavanto honti, dhammavādino dubbalā honti; avinayavādino balavanto honti, vinayavādino dubbalā hontī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā revato āyasmato yasassa kākaṇḍakaputtassa paccassosi.
पठमभाणवारो निट्ठितो।
Paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / चूळवग्ग-अट्ठकथा • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / दसवत्थुकथा • Dasavatthukathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / दसवत्थुकथावण्णना • Dasavatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / दसवत्थुकथावण्णना • Dasavatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / दसवत्थुकथावण्णना • Dasavatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / दसवत्थुकथा • Dasavatthukathā
