Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    (၁၄) ၄. ရာဇဝဂ္ဂော

    (14) 4. Rājavaggo

    ၁. ပဌမစက္ကာနုဝတ္တနသုတ္တဝဏ္ဏနာ

    1. Paṭhamacakkānuvattanasuttavaṇṇanā

    ၁၃၁. စတုတ္ထသ္သ ပဌမေ အတ္ထညူတိ ဟိတညူ။ ဟိတပရိယာယော ဟေတ္ထ အတ္ထ-သဒ္ဒော ‘‘အတ္တတ္ထော ပရတ္ထော’’တိအာဒီသု (မဟာနိ. ၆၉; စူဠနိ. မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသော ၈၅; ပဋိ. မ. ၃.၅) ဝိယ။ ယသ္မာ စေသ ပရေသံ ဟိတံ ဇာနန္တော တေ အတ္တနိ ရဉ္ဇေတိ, တသ္မာ ဝုတ္တံ ‘‘ရဉ္ဇိတုံ ဇာနာတီ’’တိ။ ဒဏ္ဍေတိ အပရာဓာနုရူပေ ဒဏ္ဍနေ။ ဗလမ္ဟီတိ ဗလကာယေ။ ပဉ္စ အတ္ထေတိ အတ္တတ္ထော, ပရတ္ထော, ဥဘယတ္ထော, ဒိဋ္ဌဓမ္မိကော အတ္ထော, သမ္ပရာယိကော အတ္ထောတိ ဧဝံ ပဉ္စပ္ပဘေဒေ အတ္ထေ။ စတ္တာရော ဓမ္မေတိ စတုသစ္စဓမ္မေ, ကာမရူပာရူပလောကုတ္တရဘေဒေ ဝာ စတ္တာရော ဓမ္မေ။ ပဋိဂ္ဂဟဏပရိဘောဂမတ္တညုတာယ ဧဝ ပရိယေသနဝိသ္သဇ္ဇနမတ္တညုတာပိ ဗောဓိတာ ဟောန္တီတိ ‘‘ပဋိဂ္ဂဟဏပရိဘောဂမတ္တံ ဇာနာတိ’’ဣစ္စေဝ ဝုတ္တံ။

    131. Catutthassa paṭhame atthaññūti hitaññū. Hitapariyāyo hettha attha-saddo ‘‘attattho parattho’’tiādīsu (mahāni. 69; cūḷani. mogharājamāṇavapucchāniddeso 85; paṭi. ma. 3.5) viya. Yasmā cesa paresaṃ hitaṃ jānanto te attani rañjeti, tasmā vuttaṃ ‘‘rañjituṃ jānātī’’ti. Daṇḍeti aparādhānurūpe daṇḍane. Balamhīti balakāye. Pañca attheti attattho, parattho, ubhayattho, diṭṭhadhammiko attho, samparāyiko atthoti evaṃ pañcappabhede atthe. Cattāro dhammeti catusaccadhamme, kāmarūpārūpalokuttarabhede vā cattāro dhamme. Paṭiggahaṇaparibhogamattaññutāya eva pariyesanavissajjanamattaññutāpi bodhitā hontīti ‘‘paṭiggahaṇaparibhogamattaṃ jānāti’’icceva vuttaṃ.

    ဥတ္တရတိ အတိက္ကမတိ, အဘိဘဝတီတိ ဝာ ဥတ္တရံ, နတ္ထိ ဧတ္ထ ဥတ္တရန္တိ အနုတ္တရံ။ အနတိသယံ, အပ္ပဋိဘာဂံ ဝာ အနေကာသု ဒေဝမနုသ္သပရိသာသု အနေကသတက္ခတ္တုံ တေသံ အရိယသစ္စပ္ပဋိဝေဓသမ္ပာဒနဝသေန ပဝတ္တာ ဘဂဝတော ဓမ္မဒေသနာ ဓမ္မစက္ကံ။ အပိစ သဗ္ဗပဌမံ အညာတကောဏ္ဍညပ္ပမုခာယ အဋ္ဌာရသပရိသဂဏာယ ဗ္ရဟ္မကောဋိယာ စတုသစ္စသ္သ ပဋိဝေဓဝိဓာယိနီ ယာ ဓမ္မဒေသနာ, တသ္သာ သာတိသယာ ဓမ္မစက္ကသမညာ။ တတ္ထ သတိပဋ္ဌာနာတိဓမ္မော ဧဝ ပဝတ္တနဋ္ဌေန စက္ကန္တိ ဓမ္မစက္ကံ။ စက္ကန္တိ ဝာ အာဏာ ဓမ္မတော အနပေတတ္တာ, ဓမ္မဉ္စ တံ စက္ကဉ္စာတိ ဓမ္မစက္ကံ။ ဓမ္မေန ဉာယေန စက္ကန္တိပိ ဓမ္မစက္ကံ။ ယထာဟ ‘‘ဓမ္မဉ္စ ပဝတ္တေတိ စက္ကဉ္စာတိ ဓမ္မစက္ကံ, စက္ကဉ္စ ပဝတ္တေတိ ဓမ္မဉ္စာတိ ဓမ္မစက္ကံ, ဓမ္မေန ပဝတ္တေတီတိ ဓမ္မစက္က’’န္တိအာဒိ (ပဋိ. မ. ၂.၄၀-၄၁)။ အပ္ပဋိဝတ္တိယန္တိ ဓမ္မိသ္သရသ္သ ဘဂဝတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ ဓမ္မစက္ကသ္သ အနုတ္တရဘာဝတော အပ္ပဋိသေဓနီယံ။ ကေဟိ ပန အပ္ပဋိဝတ္တိယန္တိ အာဟ – ‘‘သမဏေန ဝာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ သမဏေနာတိ ပဗ္ဗဇ္ဇံ ဥပဂတေန။ ဗ္ရာဟ္မဏေနာတိ ဇာတိဗ္ရာဟ္မဏေန။ သာသနပရမတ္ထသမဏဗ္ရာဟ္မဏာနဉ္ဟိ ပဋိလောမစိတ္တံယေဝ နတ္ထိ။ ဒေဝေနာတိ ကာမာဝစရဒေဝေန။ ကေနစီတိ ယေန ကေနစိ အဝသိဋ္ဌပာရိသဇ္ဇေန။ ဧတ္တာဝတာ အဋ္ဌန္နမ္ပိ ပရိသာနံ အနဝသေသပရိယာဒာနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ လောကသ္မိန္တိ သတ္တလောကေ။

    Uttarati atikkamati, abhibhavatīti vā uttaraṃ, natthi ettha uttaranti anuttaraṃ. Anatisayaṃ, appaṭibhāgaṃ vā anekāsu devamanussaparisāsu anekasatakkhattuṃ tesaṃ ariyasaccappaṭivedhasampādanavasena pavattā bhagavato dhammadesanā dhammacakkaṃ. Apica sabbapaṭhamaṃ aññātakoṇḍaññappamukhāya aṭṭhārasaparisagaṇāya brahmakoṭiyā catusaccassa paṭivedhavidhāyinī yā dhammadesanā, tassā sātisayā dhammacakkasamaññā. Tattha satipaṭṭhānātidhammo eva pavattanaṭṭhena cakkanti dhammacakkaṃ. Cakkanti vā āṇā dhammato anapetattā, dhammañca taṃ cakkañcāti dhammacakkaṃ. Dhammena ñāyena cakkantipi dhammacakkaṃ. Yathāha ‘‘dhammañca pavatteti cakkañcāti dhammacakkaṃ, cakkañca pavatteti dhammañcāti dhammacakkaṃ, dhammena pavattetīti dhammacakka’’ntiādi (paṭi. ma. 2.40-41). Appaṭivattiyanti dhammissarassa bhagavato sammāsambuddhassa dhammacakkassa anuttarabhāvato appaṭisedhanīyaṃ. Kehi pana appaṭivattiyanti āha – ‘‘samaṇena vā’’tiādi. Tattha samaṇenāti pabbajjaṃ upagatena. Brāhmaṇenāti jātibrāhmaṇena. Sāsanaparamatthasamaṇabrāhmaṇānañhi paṭilomacittaṃyeva natthi. Devenāti kāmāvacaradevena. Kenacīti yena kenaci avasiṭṭhapārisajjena. Ettāvatā aṭṭhannampi parisānaṃ anavasesapariyādānaṃ daṭṭhabbaṃ. Lokasminti sattaloke.

    ပဌမစက္ကာနုဝတ္တနသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Paṭhamacakkānuvattanasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၁. ပဌမစက္ကာနုဝတ္တနသုတ္တံ • 1. Paṭhamacakkānuvattanasuttaṃ

    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၁. ပဌမစက္ကာနုဝတ္တနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Paṭhamacakkānuvattanasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact