Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    పఠమచతుక్కకథావణ్ణనా

    Paṭhamacatukkakathāvaṇṇanā

    ౫౭. అస్సాతి ఆఖ్యాతికపదన్తి తస్స అత్థం దస్సేన్తో ‘‘హోతీ’’తి ఆహ. గణ్ఠిపదేసు పన ‘‘అస్సాతి పుగ్గలం పరామసిత్వా హోతీతి వచనసేసో దస్సితో’’తిపి అత్థవికప్పో దస్సితో, న సో సున్దరతరో. యది హి వచనసేసో అధిప్పేతో సియా, ‘‘హోతీ’’తి వత్తబ్బం, తేనేవ అఞ్ఞస్మిం అత్థవికప్పే హోతీతి వచనసేసో కతో.

    57.Assāti ākhyātikapadanti tassa atthaṃ dassento ‘‘hotī’’ti āha. Gaṇṭhipadesu pana ‘‘assāti puggalaṃ parāmasitvā hotīti vacanaseso dassito’’tipi atthavikappo dassito, na so sundarataro. Yadi hi vacanaseso adhippeto siyā, ‘‘hotī’’ti vattabbaṃ, teneva aññasmiṃ atthavikappe hotīti vacanaseso kato.

    ౫౮. సాదియన్తస్సేవాతి ఏత్థ సాదియనం నామ సేవేతుకామతాచిత్తస్స ఉపట్ఠాపనన్తి ఆహ ‘‘పటిసేవనచిత్తసమఙ్గిస్సా’’తి. ‘‘పటిపక్ఖం అత్థయన్తీతి సిక్ఖాకామానం భిక్ఖూనం పటిపక్ఖం దుస్సీలభావం అత్థయన్తీ’’తి గణ్ఠిపదేసు వుత్తం. అత్తనో వేరిపుగ్గలస్స పన పటిపక్ఖభూతం కఞ్చి అమిత్తం అత్థయన్తి గవేసన్తీతి ఏవమేత్థ అత్థో దట్ఠబ్బో. పచ్చత్థికా హి అత్తనో వేరిం నాసేతుకామా తస్స పటిపక్ఖభూతం కఞ్చి అమిత్తం అత్తనో సహాయభావముపగచ్ఛన్తం ఇచ్ఛన్తి. రాజపచ్చత్థికాదీనం ఉపరి వక్ఖమానత్తా తదనురూపవసేన అత్థం దస్సేన్తో ‘‘భిక్ఖూ ఏవ పచ్చత్థికా భిక్ఖుపచ్చత్థికా’’తి ఆహ. ‘‘భిక్ఖుస్స పచ్చత్థికా భిక్ఖుపచ్చత్థికా’’తి ఏవం పన వుచ్చమానే భిక్ఖుస్స పచ్చత్థికా రాజాదయోపి ఏత్థేవ సఙ్గయ్హన్తీతి రాజపచ్చత్థికాదయో విసుం న వత్తబ్బా సియుం, అఞ్ఞత్థ పన భిక్ఖుస్స పచ్చత్థికా భిక్ఖుపచ్చత్థికాతి అయమత్థో లబ్భతేవ ‘‘సాసనపచ్చత్థికా’’తి యథా. ఇస్సాపకతాతి పరేసం లాభసక్కారాదిఅసహనలక్ఖణాయ ఇస్సాయ అభిభూతా. నిప్పరిప్ఫన్దన్తి పరిప్ఫన్దవిరహితం, యథా చలితుం పరివత్తితుం న సక్కోతి, తథా గహేత్వాతి అత్థో. సమ్పయోజేన్తీతి వచ్చమగ్గేన సద్ధిం యోజేన్తి.

    58.Sādiyantassevāti ettha sādiyanaṃ nāma sevetukāmatācittassa upaṭṭhāpananti āha ‘‘paṭisevanacittasamaṅgissā’’ti. ‘‘Paṭipakkhaṃ atthayantīti sikkhākāmānaṃ bhikkhūnaṃ paṭipakkhaṃ dussīlabhāvaṃ atthayantī’’ti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Attano veripuggalassa pana paṭipakkhabhūtaṃ kañci amittaṃ atthayanti gavesantīti evamettha attho daṭṭhabbo. Paccatthikā hi attano veriṃ nāsetukāmā tassa paṭipakkhabhūtaṃ kañci amittaṃ attano sahāyabhāvamupagacchantaṃ icchanti. Rājapaccatthikādīnaṃ upari vakkhamānattā tadanurūpavasena atthaṃ dassento ‘‘bhikkhū eva paccatthikā bhikkhupaccatthikā’’ti āha. ‘‘Bhikkhussa paccatthikā bhikkhupaccatthikā’’ti evaṃ pana vuccamāne bhikkhussa paccatthikā rājādayopi ettheva saṅgayhantīti rājapaccatthikādayo visuṃ na vattabbā siyuṃ, aññattha pana bhikkhussa paccatthikā bhikkhupaccatthikāti ayamattho labbhateva ‘‘sāsanapaccatthikā’’ti yathā. Issāpakatāti paresaṃ lābhasakkārādiasahanalakkhaṇāya issāya abhibhūtā. Nipparipphandanti paripphandavirahitaṃ, yathā calituṃ parivattituṃ na sakkoti, tathā gahetvāti attho. Sampayojentīti vaccamaggena saddhiṃ yojenti.

    తస్మిం ఖణేతి తస్మిం పవేసనక్ఖణే, అగ్గతో యావ మూలా పవేసనకాలో ‘‘పవేసనక్ఖణో’’తి వుచ్చతి. సాదియనం నామ సేవనచిత్తస్స ఉప్పాదనన్తి ఆహ ‘‘సేవనచిత్తం ఉపట్ఠాపేతీ’’తి. పవిట్ఠకాలేతి అఙ్గజాతస్స యత్తకం ఠానం పవేసనారహం, తత్తకం అనవసేసతో పవిట్ఠకాలే. ఏవం పవిట్ఠస్స ఉద్ధరణారమ్భతో అన్తరా ఠితకాలో ఠితం నామ. అట్ఠకథాయం పన మాతుగామస్స సుక్కవిస్సట్ఠిం పత్వా సబ్బథా వాయమతో ఓరమిత్వా ఠితకాలం సన్ధాయ ‘‘సుక్కవిస్సట్ఠిసమయే’’తి వుత్తం. ఉద్ధరణం నామ యావ అగ్గా నీహరణకాలోతి ఆహ – ‘‘నీహరణకాలే పటిసేవనచిత్తం ఉపట్ఠాపేతీ’’తి. అఙ్గారకాసున్తి అఙ్గారరాసిం. ఏవరూపే కాలే అసాదియనం నామ న సబ్బేసం విసయోతి ఆహ ‘‘ఇమఞ్హి ఏవరూపం ఆరద్ధవిపస్సక’’న్తిఆది . ఏకాదసహి అగ్గీహీతి రాగదోసమోహజాతిజరామరణసోకపరిదేవదుక్ఖదోమనస్సుపాయాససఙ్ఖాతేహి ఏకాదసహి అగ్గీహి. రాగాదయో హి అనుడహనట్ఠేన ‘‘అగ్గీ’’తి వుచ్చన్తి. తే హి యస్స సన్తి , తం నిడహన్తి, మహాపరిళాహా చ హోన్తి దున్నిబ్బాపయా చ. భగవతా చ దుమ్మఙ్కూనం పుగ్గలానం నిగ్గహో ఇచ్ఛితోయేవాతి ఆహ – ‘‘పచ్చత్థికానఞ్చస్స మనోరథవిఘాతం కరోన్తో’’తి. అస్సాతి అసాదియన్తస్స యథావుత్తగుణసమఙ్గిస్స.

    Tasmiṃ khaṇeti tasmiṃ pavesanakkhaṇe, aggato yāva mūlā pavesanakālo ‘‘pavesanakkhaṇo’’ti vuccati. Sādiyanaṃ nāma sevanacittassa uppādananti āha ‘‘sevanacittaṃ upaṭṭhāpetī’’ti. Paviṭṭhakāleti aṅgajātassa yattakaṃ ṭhānaṃ pavesanārahaṃ, tattakaṃ anavasesato paviṭṭhakāle. Evaṃ paviṭṭhassa uddharaṇārambhato antarā ṭhitakālo ṭhitaṃ nāma. Aṭṭhakathāyaṃ pana mātugāmassa sukkavissaṭṭhiṃ patvā sabbathā vāyamato oramitvā ṭhitakālaṃ sandhāya ‘‘sukkavissaṭṭhisamaye’’ti vuttaṃ. Uddharaṇaṃ nāma yāva aggā nīharaṇakāloti āha – ‘‘nīharaṇakāle paṭisevanacittaṃ upaṭṭhāpetī’’ti. Aṅgārakāsunti aṅgārarāsiṃ. Evarūpe kāle asādiyanaṃ nāma na sabbesaṃ visayoti āha ‘‘imañhi evarūpaṃ āraddhavipassaka’’ntiādi . Ekādasahi aggīhīti rāgadosamohajātijarāmaraṇasokaparidevadukkhadomanassupāyāsasaṅkhātehi ekādasahi aggīhi. Rāgādayo hi anuḍahanaṭṭhena ‘‘aggī’’ti vuccanti. Te hi yassa santi , taṃ niḍahanti, mahāpariḷāhā ca honti dunnibbāpayā ca. Bhagavatā ca dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggaho icchitoyevāti āha – ‘‘paccatthikānañcassa manorathavighātaṃ karonto’’ti. Assāti asādiyantassa yathāvuttaguṇasamaṅgissa.

    పఠమచతుక్కకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Paṭhamacatukkakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౧. పఠమపారాజికం • 1. Paṭhamapārājikaṃ

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౧. పఠమపారాజికం • 1. Paṭhamapārājikaṃ

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / పఠమచతుక్కకథావణ్ణనా • Paṭhamacatukkakathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / పఠమచతుక్కవణ్ణనా • Paṭhamacatukkavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact