| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
(8) 3. යොධාජීවවග්‌ගො
(8) 3. Yodhājīvavaggo
1. පඨමචෙතොවිමුත්‌තිඵලසුත්‌තවණ්‌ණනා
1. Paṭhamacetovimuttiphalasuttavaṇṇanā
71. තතියස්‌ස පඨමෙ යතො ඛො, භික්‌ඛවෙති හෙට්‌ඨා වුත්‌තනයෙන විපස්‌සනං වඩ්‌ඪෙත්‌වා අරහත්‌තං පත්‌තස්‌ස භික්‌ඛුනො ඉදානි වණ්‌ණභණනත්‌ථං ඉදං ආරද්‌ධං. තත්‌ථ යතො ඛොති යදා ඛො. උක්‌ඛිත්‌තපලිඝොති අවිජ්‌ජාපලිඝං උක්‌ඛිපිත්‌වා අපනෙත්‌වා ඨිතො. සංකිණ්‌ණපරිඛොති සංසාරපරිඛං සංකිරිත්‌වා විනාසෙත්‌වා ඨිතො. අබ්‌බූළ්‌හෙසිකොති තණ්‌හාසඞ්‌ඛාතං එසිකාථම්‌භං අබ්‌බුය්‌හ ලුඤ්‌චිත්‌වා ඨිතො. නිරග්‌ගළොති නීවරණකවාටං උග්‌ඝාටෙත්‌වා ඨිතො. පන්‌නද්‌ධජො පන්‌නභාරොති මානද්‌ධජඤ්‌ච ඛන්‌ධාභිසඞ්‌ඛාරකිලෙසභාරඤ්‌ච පාතෙත්‌වා ඔතාරෙත්‌වා ඨිතො. විසංයුත්‌තොති වට්‌ටෙන විසංයුත්‌තො. සෙසං පාළිනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බං. එත්‌තාවතා භගවතා මග්‌ගෙන කිලෙසෙ ඛෙපෙත්‌වා නිරොධසයනවරගතස්‌ස නිබ්‌බානාරම්‌මණං ඵලසමාපත්‌තිං අප්‌පෙත්‌වා විහරතො ඛීණාසවස්‌ස කාලො දස්‌සිතො.
71. Tatiyassa paṭhame yato kho, bhikkhaveti heṭṭhā vuttanayena vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pattassa bhikkhuno idāni vaṇṇabhaṇanatthaṃ idaṃ āraddhaṃ. Tattha yato khoti yadā kho. Ukkhittapalighoti avijjāpalighaṃ ukkhipitvā apanetvā ṭhito. Saṃkiṇṇaparikhoti saṃsāraparikhaṃ saṃkiritvā vināsetvā ṭhito. Abbūḷhesikoti taṇhāsaṅkhātaṃ esikāthambhaṃ abbuyha luñcitvā ṭhito. Niraggaḷoti nīvaraṇakavāṭaṃ ugghāṭetvā ṭhito. Pannaddhajo pannabhāroti mānaddhajañca khandhābhisaṅkhārakilesabhārañca pātetvā otāretvā ṭhito. Visaṃyuttoti vaṭṭena visaṃyutto. Sesaṃ pāḷinayeneva veditabbaṃ. Ettāvatā bhagavatā maggena kilese khepetvā nirodhasayanavaragatassa nibbānārammaṇaṃ phalasamāpattiṃ appetvā viharato khīṇāsavassa kālo dassito.
යථා හි ද්‌වෙ නගරානි එකං චොරනගරං එකං ඛෙමනගරං. අථ එකස්‌ස මහායොධස්‌ස එවං භවෙය්‍ය – ‘‘යාවිමං චොරනගරං තිට්‌ඨති, තාව ඛෙමනගරං භයතො න මුච්‌චති, චොරනගරං අනගරං කරිස්‌සාමී’’ති සන්‌නාහං කත්‌වා ඛග්‌ගං ගහෙත්‌වා චොරනගරං උපසඞ්‌කමිත්‌වා නගරද්‌වාරෙ උස්‌සාපිතෙ එසිකාථම්‌භෙ ඛග්‌ගෙන ඡින්‌දිත්‌වා සද්‌ධිං ද්‌වාරබාහාහි කවාටං භින්‌දිත්‌වා පලිඝං උක්‌ඛිපිත්‌වා පාකාරං භින්‌දිත්‌වා පරිඛං විකිරිත්‌වා නගරසොභත්‌ථාය උස්‌සිතෙ ධජෙ පාතෙත්‌වා නගරං අග්‌ගිනා ඣාපෙත්‌වා ඛෙමනගරං පවිසිත්‌වා පාසාදං ආරුය්‌හ ඤාතිගණපරිවුතො සුරසභොජනං භුඤ්‌ජෙය්‍ය. එවං චොරනගරං විය සක්‌කායො, ඛෙමනගරං විය නිබ්‌බානං, මහායොධො විය යොගාවචරො. තස්‌සෙවං හොති – ‘‘යාව සක්‌කායවට්‌ටං වට්‌ටති, තාව ද්‌වත්‌තිංසකම්‌මකාරණාඅට්‌ඨනවුතිරොගපඤ්‌චවීසතිමහාභයෙහි පරිමුච්‌චනං නත්‌ථී’’ති. සො මහායොධො සන්‌නාහං විය සීලසන්‌නාහං කත්‌වා පඤ්‌ඤාඛග්‌ගං ගහෙත්‌වා ඛග්‌ගෙන එසිකාථම්‌භෙ විය අරහත්‌තමග්‌ගෙන තණ්‌හෙසිකං ලුඤ්‌චිත්‌වා, සො යොධො සද්‌වාරබාහකං නගරකවාටං විය පඤ්‌චොරම්‌භාගියසංයොජනඅග්‌ගළං උග්‌ඝාටෙත්‌වා, සො යොධො පලිඝං විය අවිජ්‌ජාපලිඝං උක්‌ඛිපිත්‌වා, සො යොධො පාකාරං භින්‌දන්‌තො පරිඛං විය කම්‌මාභිසඞ්‌ඛාරං භින්‌දන්‌තො ජාතිසංසාරපරිඛං විකිරිත්‌වා, සො යොධො නගරං සොභත්‌ථාය උස්‌සාපිතද්‌ධජෙ විය මානද්‌ධජෙ පාතෙත්‌වා සක්‌කායනගරං ඣාපෙත්‌වා, සො යොධො ඛෙමනගරෙ උපරිපාසාදෙ සුභොජනං විය කිලෙසපරිනිබ්‌බානනගරං පවිසිත්‌වා අමතං නිරොධාරම්‌මණං ඵලසමාපත්‌තිසුඛං අනුභවමානො කාලං වීතිනාමෙති.
Yathā hi dve nagarāni ekaṃ coranagaraṃ ekaṃ khemanagaraṃ. Atha ekassa mahāyodhassa evaṃ bhaveyya – ‘‘yāvimaṃ coranagaraṃ tiṭṭhati, tāva khemanagaraṃ bhayato na muccati, coranagaraṃ anagaraṃ karissāmī’’ti sannāhaṃ katvā khaggaṃ gahetvā coranagaraṃ upasaṅkamitvā nagaradvāre ussāpite esikāthambhe khaggena chinditvā saddhiṃ dvārabāhāhi kavāṭaṃ bhinditvā palighaṃ ukkhipitvā pākāraṃ bhinditvā parikhaṃ vikiritvā nagarasobhatthāya ussite dhaje pātetvā nagaraṃ agginā jhāpetvā khemanagaraṃ pavisitvā pāsādaṃ āruyha ñātigaṇaparivuto surasabhojanaṃ bhuñjeyya. Evaṃ coranagaraṃ viya sakkāyo, khemanagaraṃ viya nibbānaṃ, mahāyodho viya yogāvacaro. Tassevaṃ hoti – ‘‘yāva sakkāyavaṭṭaṃ vaṭṭati, tāva dvattiṃsakammakāraṇāaṭṭhanavutirogapañcavīsatimahābhayehi parimuccanaṃ natthī’’ti. So mahāyodho sannāhaṃ viya sīlasannāhaṃ katvā paññākhaggaṃ gahetvā khaggena esikāthambhe viya arahattamaggena taṇhesikaṃ luñcitvā, so yodho sadvārabāhakaṃ nagarakavāṭaṃ viya pañcorambhāgiyasaṃyojanaaggaḷaṃ ugghāṭetvā, so yodho palighaṃ viya avijjāpalighaṃ ukkhipitvā, so yodho pākāraṃ bhindanto parikhaṃ viya kammābhisaṅkhāraṃ bhindanto jātisaṃsāraparikhaṃ vikiritvā, so yodho nagaraṃ sobhatthāya ussāpitaddhaje viya mānaddhaje pātetvā sakkāyanagaraṃ jhāpetvā, so yodho khemanagare uparipāsāde subhojanaṃ viya kilesaparinibbānanagaraṃ pavisitvā amataṃ nirodhārammaṇaṃ phalasamāpattisukhaṃ anubhavamāno kālaṃ vītināmeti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 1. පඨමචෙතොවිමුත්‌තිඵලසුත්‌තං • 1. Paṭhamacetovimuttiphalasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 1-2. පඨමචෙතොවිමුත්‌තිඵලසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 1-2. Paṭhamacetovimuttiphalasuttādivaṇṇanā
