| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ធម្មសង្គណី-មូលដីកា • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
អកុសលបទំ
Akusalapadaṃ
ធម្មុទ្ទេសវារោ
Dhammuddesavāro
បឋមចិត្តកថាវណ្ណនា
Paṭhamacittakathāvaṇṇanā
៣៦៥. កុសលេ វុត្តនយំ អនុគន្ត្វា យថានុរូបំ វេទិតព្ពតាយ ‘‘វុត្តនយេនា’’តិ អាហ។ គន្តព្ពាភាវតោតិ ពុជ្ឈិតព្ពាភាវតោ។ ទិដ្ឋិយា គតមត្តន្តិ ទិដ្ឋិយា គតិមត្តំ គហណមត្តំ។ អាសន្នការណត្តា អយោនិសោមនសិការស្ស វិសុំ គហណំ ឯកន្តការណត្តា ច។ សតិសំវរោតិ ឥធ សីតាទីហិ ផុដ្ឋស្ស អប្បមជ្ជនំ ខមនំ ទដ្ឋព្ពំ។ បហានសំវរោតិ វីរិយសំវរោ។
365. Kusale vuttanayaṃ anugantvā yathānurūpaṃ veditabbatāya ‘‘vuttanayenā’’ti āha. Gantabbābhāvatoti bujjhitabbābhāvato. Diṭṭhiyā gatamattanti diṭṭhiyā gatimattaṃ gahaṇamattaṃ. Āsannakāraṇattā ayonisomanasikārassa visuṃ gahaṇaṃ ekantakāraṇattā ca. Satisaṃvaroti idha sītādīhi phuṭṭhassa appamajjanaṃ khamanaṃ daṭṭhabbaṃ. Pahānasaṃvaroti vīriyasaṃvaro.
អស្សាទទស្សនន្តិ អស្សាទទិដ្ឋិ។ ផលដ្ឋេន បច្ចុបដ្ឋានេន អសម្មាបដិបត្តិបច្ចុបដ្ឋានោមោហោ, សម្មាបដិបត្តិបដិបក្ខភាវគ្គហណាការោ វា។ សព្ពស្ស លោភស្ស អភិជ្ឈាភាវេ សតិបិ វិសេសយុត្តាយ អភិជ្ឈាយ កម្មបថប្បត្តាយ ឥធុប្បជ្ជមានាយ លក្ខណាទិំ ទស្សេតុំ ‘‘សា បរសម្បត្តីន’’ន្តិអាទិមាហ។ អត្តនោ បរិណាមនស្ស បុរេចារិកា តណ្ហាភិរតិ អភិរតិ។
Assādadassananti assādadiṭṭhi. Phalaṭṭhena paccupaṭṭhānena asammāpaṭipattipaccupaṭṭhānomoho, sammāpaṭipattipaṭipakkhabhāvaggahaṇākāro vā. Sabbassa lobhassa abhijjhābhāve satipi visesayuttāya abhijjhāya kammapathappattāya idhuppajjamānāya lakkhaṇādiṃ dassetuṃ ‘‘sā parasampattīna’’ntiādimāha. Attano pariṇāmanassa purecārikā taṇhābhirati abhirati.
អនុបបរិក្ខា មោហោ។ មោហវសេន ហិ ទិដ្ឋិវសេន វា អវត្ថុស្មិំ សានុនយោ អធិមោក្ខោ ឧប្បជ្ជតីតិ។ អសតិយចិត្តេតិ អហិរិកាទីហិ អារក្ខរហិតចិត្តេ។ សតិរហិតត្តា សតិបដិបក្ខត្តា ចាតិ ឯតេន សតិរហិតា សតិបដិបក្ខា ច អកុសលា ខន្ធា ឯវ មិច្ឆាសតីតិ ទស្សេតិ។ តេ បន ឧបនាហាទិប្បវត្តិយំ ចិរកតាទិសល្លក្ខណេ បដុសញ្ញាសម្បយុត្តា ទដ្ឋព្ពា។ សទរថាទិភាវោ អវិសេសេន កិលេសសម្បយោគតោ វុត្តោ លហុតាទិឯកន្តបដិបក្ខានំ ថិនមិទ្ធាទីនំ កេសញ្ចិ ឥធ អភាវា។ អវូបសមោតិ អសន្និសិន្នសព្ភាវមាហ។ អនវដ្ឋានរសន្តិ ចលនកិច្ចំ។ ចេតសោ អវូបសមេតិ និប្ផាទេតព្ពេ បយោជនេ ភុម្មំ, អវូបសមបច្ចយភូតំ អារម្មណំ វា ‘‘អវូបសមោ’’តិ វុត្តំ។
Anupaparikkhā moho. Mohavasena hi diṭṭhivasena vā avatthusmiṃ sānunayo adhimokkho uppajjatīti. Asatiyacitteti ahirikādīhi ārakkharahitacitte. Satirahitattā satipaṭipakkhattā cāti etena satirahitā satipaṭipakkhā ca akusalā khandhā eva micchāsatīti dasseti. Te pana upanāhādippavattiyaṃ cirakatādisallakkhaṇe paṭusaññāsampayuttā daṭṭhabbā. Sadarathādibhāvo avisesena kilesasampayogato vutto lahutādiekantapaṭipakkhānaṃ thinamiddhādīnaṃ kesañci idha abhāvā. Avūpasamoti asannisinnasabbhāvamāha. Anavaṭṭhānarasanti calanakiccaṃ. Cetaso avūpasameti nipphādetabbe payojane bhummaṃ, avūpasamapaccayabhūtaṃ ārammaṇaṃ vā ‘‘avūpasamo’’ti vuttaṃ.
ធម្មុទ្ទេសវារកថាវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Dhammuddesavārakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / ធម្មសង្គណីបាឡិ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ទ្វាទស អកុសលានិ • Dvādasa akusalāni
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / អភិធម្មបិដក (អដ្ឋកថា) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ធម្មសង្គណិ-អដ្ឋកថា • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / បឋមចិត្តំ • Paṭhamacittaṃ
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ធម្មសង្គណី-អនុដីកា • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / បឋមចិត្តវណ្ណនា • Paṭhamacittavaṇṇanā
