| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
४. दानवग्गो
4. Dānavaggo
१-४. पठमदानसुत्तादिवण्णना
1-4. Paṭhamadānasuttādivaṇṇanā
३१-३४. चतुत्थस्स पठमे आसज्जाति यस्स देति, तस्स आगमनहेतु तेन समागमनिमित्तं। भयाति भयहेतु। ननु भयं नाम लद्धकामतारागादयो विय चेतनाय अविसुद्धिकरं, तं कस्मा इध गहितन्ति? नयिदं तादिसं वोहारभयादिं सन्धाय वुत्तन्ति दस्सेतुं ‘‘अयं अदायको अकारको’’तिआदि वुत्तं। अदासि मेति यं पुब्बे कतं उपकारं चिन्तेत्वा दीयति, तं सन्धाय वुत्तं। दस्सति मेति पच्चुपकारासीसाय यं दीयति, तं सन्धाय वदति। साहु दानन्ति दानं नामेतं पण्डितपञ्ञत्तन्ति साधुसमाचारे ठत्वा देति। अलङ्कारत्थन्ति उपसोभनत्थं। दानञ्हि दत्वा तं पच्चवेक्खन्तस्स पामोज्जपीतिसोमनस्सादयो उप्पज्जन्ति, लोभदोसइस्सामच्छेरादयोपि विदूरी भवन्ति। इदानि दानं अनुकूलधम्मपरिब्रूहनेन पच्चनीकधम्मविदूरीकरणेन च भावनाचित्तस्स उपसोभनाय च परिक्खाराय च होतीति ‘‘अलङ्कारत्थञ्चेव परिक्खारत्थञ्च देती’’ति वुत्तं। तेनाह ‘‘दानञ्हि चित्तं मुदुं करोती’’तिआदि। मुदुचित्तो होति लद्धा दायके ‘‘इमिना मय्हं सङ्गहो कतो’’ति, दातापि लद्धरि। तेन वुत्तं ‘‘उभिन्नम्पि चित्तं मुदुं करोती’’ति।
31-34. Catutthassa paṭhame āsajjāti yassa deti, tassa āgamanahetu tena samāgamanimittaṃ. Bhayāti bhayahetu. Nanu bhayaṃ nāma laddhakāmatārāgādayo viya cetanāya avisuddhikaraṃ, taṃ kasmā idha gahitanti? Nayidaṃ tādisaṃ vohārabhayādiṃ sandhāya vuttanti dassetuṃ ‘‘ayaṃ adāyako akārako’’tiādi vuttaṃ. Adāsi meti yaṃ pubbe kataṃ upakāraṃ cintetvā dīyati, taṃ sandhāya vuttaṃ. Dassati meti paccupakārāsīsāya yaṃ dīyati, taṃ sandhāya vadati. Sāhu dānanti dānaṃ nāmetaṃ paṇḍitapaññattanti sādhusamācāre ṭhatvā deti. Alaṅkāratthanti upasobhanatthaṃ. Dānañhi datvā taṃ paccavekkhantassa pāmojjapītisomanassādayo uppajjanti, lobhadosaissāmaccherādayopi vidūrī bhavanti. Idāni dānaṃ anukūladhammaparibrūhanena paccanīkadhammavidūrīkaraṇena ca bhāvanācittassa upasobhanāya ca parikkhārāya ca hotīti ‘‘alaṅkāratthañceva parikkhāratthañca detī’’ti vuttaṃ. Tenāha ‘‘dānañhi cittaṃ muduṃ karotī’’tiādi. Muducitto hoti laddhā dāyake ‘‘iminā mayhaṃ saṅgaho kato’’ti, dātāpi laddhari. Tena vuttaṃ ‘‘ubhinnampi cittaṃ muduṃ karotī’’ti.
अदन्तदमनन्ति अदन्ता अनस्सवापिस्स दानेन दन्ता अस्सवा होन्ति, वसे वत्तन्ति। अदानं दन्तदूसकन्ति अदानं पुब्बे दन्तानं अस्सवानम्पि विघातुप्पादनेन चित्तं दूसेति। उन्नमन्ति दायका पियंवदा च परेसं गरुचित्तीकारट्ठानताय। नमन्तिपटिग्गाहका दानेन पियवाचाय च लद्धसङ्गहासङ्गाहकानं।
Adantadamananti adantā anassavāpissa dānena dantā assavā honti, vase vattanti. Adānaṃ dantadūsakanti adānaṃ pubbe dantānaṃ assavānampi vighātuppādanena cittaṃ dūseti. Unnamanti dāyakā piyaṃvadā ca paresaṃ garucittīkāraṭṭhānatāya. Namantipaṭiggāhakā dānena piyavācāya ca laddhasaṅgahāsaṅgāhakānaṃ.
चित्तालङ्कारदानमेव उत्तमं अनुपक्किलिट्ठताय सुपरिसुद्धताय गुणविसेसपच्चयताय च। दुतियादीनि उत्तानत्थानेव।
Cittālaṅkāradānameva uttamaṃ anupakkiliṭṭhatāya suparisuddhatāya guṇavisesapaccayatāya ca. Dutiyādīni uttānatthāneva.
पठमदानसुत्तादिवण्णना निट्ठिता।
Paṭhamadānasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya
१. पठमदानसुत्तं • 1. Paṭhamadānasuttaṃ
२. दुतियदानसुत्तं • 2. Dutiyadānasuttaṃ
३. दानवत्थुसुत्तं • 3. Dānavatthusuttaṃ
४. खेत्तसुत्तं • 4. Khettasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
१. पठमदानसुत्तवण्णना • 1. Paṭhamadānasuttavaṇṇanā
२. दुतियदानसुत्तवण्णना • 2. Dutiyadānasuttavaṇṇanā
३. दानवत्थुसुत्तवण्णना • 3. Dānavatthusuttavaṇṇanā
४. खेत्तसुत्तवण्णना • 4. Khettasuttavaṇṇanā
