Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya |
౪. పఠమదారుక్ఖన్ధోపమసుత్తం
4. Paṭhamadārukkhandhopamasuttaṃ
౨౪౧. ఏకం సమయం భగవా కోసమ్బియం విహరతి గఙ్గాయ నదియా తీరే. అద్దసా ఖో భగవా మహన్తం దారుక్ఖన్ధం గఙ్గాయ నదియా సోతేన వుయ్హమానం. దిస్వాన భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘పస్సథ నో తుమ్హే, భిక్ఖవే, అముం మహన్తం దారుక్ఖన్ధం గఙ్గాయ నదియా సోతేన వుయ్హమాన’’న్తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’. ‘‘సచే సో, భిక్ఖవే, దారుక్ఖన్ధో న ఓరిమం తీరం ఉపగచ్ఛతి, న పారిమం తీరం ఉపగచ్ఛతి, న మజ్ఝే సంసీదిస్సతి, న థలే ఉస్సీదిస్సతి, న మనుస్సగ్గాహో గహేస్సతి, న అమనుస్సగ్గాహో గహేస్సతి, న ఆవట్టగ్గాహో గహేస్సతి, న అన్తోపూతి భవిస్సతి; ఏవఞ్హి సో, భిక్ఖవే, దారుక్ఖన్ధో సముద్దనిన్నో భవిస్సతి సముద్దపోణో సముద్దపబ్భారో. తం కిస్స హేతు? సముద్దనిన్నో, భిక్ఖవే, గఙ్గాయ నదియా సోతో సముద్దపోణో సముద్దపబ్భారో.
241. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosambiyaṃ viharati gaṅgāya nadiyā tīre. Addasā kho bhagavā mahantaṃ dārukkhandhaṃ gaṅgāya nadiyā sotena vuyhamānaṃ. Disvāna bhikkhū āmantesi – ‘‘passatha no tumhe, bhikkhave, amuṃ mahantaṃ dārukkhandhaṃ gaṅgāya nadiyā sotena vuyhamāna’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Sace so, bhikkhave, dārukkhandho na orimaṃ tīraṃ upagacchati, na pārimaṃ tīraṃ upagacchati, na majjhe saṃsīdissati, na thale ussīdissati, na manussaggāho gahessati, na amanussaggāho gahessati, na āvaṭṭaggāho gahessati, na antopūti bhavissati; evañhi so, bhikkhave, dārukkhandho samuddaninno bhavissati samuddapoṇo samuddapabbhāro. Taṃ kissa hetu? Samuddaninno, bhikkhave, gaṅgāya nadiyā soto samuddapoṇo samuddapabbhāro.
‘‘ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, సచే తుమ్హేపి న ఓరిమం తీరం ఉపగచ్ఛథ, న పారిమం తీరం ఉపగచ్ఛథ; న మజ్ఝే సంసీదిస్సథ, న థలే ఉస్సీదిస్సథ, న మనుస్సగ్గాహో గహేస్సతి, న అమనుస్సగ్గాహో గహేస్సతి, న ఆవట్టగ్గాహో గహేస్సతి, న అన్తోపూతీ భవిస్సథ; ఏవం తుమ్హే , భిక్ఖవే, నిబ్బాననిన్నా భవిస్సథ నిబ్బానపోణా నిబ్బానపబ్భారా. తం కిస్స హేతు? నిబ్బాననిన్నా, భిక్ఖవే, సమ్మాదిట్ఠి నిబ్బానపోణా నిబ్బానపబ్భారా’’తి. ఏవం వుత్తే, అఞ్ఞతరో భిక్ఖు భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘కిం ను ఖో, భన్తే, ఓరిమం తీరం, కిం పారిమం తీరం, కో మజ్ఝే సంసాదో 1, కో థలే ఉస్సాదో, కో మనుస్సగ్గాహో, కో అమనుస్సగ్గాహో, కో ఆవట్టగ్గాహో, కో అన్తోపూతిభావో’’తి?
‘‘Evameva kho, bhikkhave, sace tumhepi na orimaṃ tīraṃ upagacchatha, na pārimaṃ tīraṃ upagacchatha; na majjhe saṃsīdissatha, na thale ussīdissatha, na manussaggāho gahessati, na amanussaggāho gahessati, na āvaṭṭaggāho gahessati, na antopūtī bhavissatha; evaṃ tumhe , bhikkhave, nibbānaninnā bhavissatha nibbānapoṇā nibbānapabbhārā. Taṃ kissa hetu? Nibbānaninnā, bhikkhave, sammādiṭṭhi nibbānapoṇā nibbānapabbhārā’’ti. Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, bhante, orimaṃ tīraṃ, kiṃ pārimaṃ tīraṃ, ko majjhe saṃsādo 2, ko thale ussādo, ko manussaggāho, ko amanussaggāho, ko āvaṭṭaggāho, ko antopūtibhāvo’’ti?
‘‘‘ఓరిమం తీర’న్తి ఖో, భిక్ఖు, ఛన్నేతం అజ్ఝత్తికానం ఆయతనానం అధివచనం. ‘పారిమం తీర’న్తి ఖో , భిక్ఖు, ఛన్నేతం బాహిరానం ఆయతనానం అధివచనం. ‘మజ్ఝే సంసాదో’తి ఖో, భిక్ఖు, నన్దీరాగస్సేతం అధివచనం. ‘థలే ఉస్సాదో’తి ఖో, భిక్ఖు, అస్మిమానస్సేతం అధివచనం.
‘‘‘Orimaṃ tīra’nti kho, bhikkhu, channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ. ‘Pārimaṃ tīra’nti kho , bhikkhu, channetaṃ bāhirānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ. ‘Majjhe saṃsādo’ti kho, bhikkhu, nandīrāgassetaṃ adhivacanaṃ. ‘Thale ussādo’ti kho, bhikkhu, asmimānassetaṃ adhivacanaṃ.
‘‘కతమో చ, భిక్ఖు, మనుస్సగ్గాహో? ఇధ, భిక్ఖు, గిహీహి సంసట్ఠో 3 విహరతి, సహనన్దీ సహసోకీ, సుఖితేసు సుఖితో, దుక్ఖితేసు దుక్ఖితో, ఉప్పన్నేసు కిచ్చకరణీయేసు అత్తనా తేసు యోగం ఆపజ్జతి. అయం వుచ్చతి, భిక్ఖు, మనుస్సగ్గాహో.
‘‘Katamo ca, bhikkhu, manussaggāho? Idha, bhikkhu, gihīhi saṃsaṭṭho 4 viharati, sahanandī sahasokī, sukhitesu sukhito, dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraṇīyesu attanā tesu yogaṃ āpajjati. Ayaṃ vuccati, bhikkhu, manussaggāho.
‘‘కతమో చ, భిక్ఖు, అమనుస్సగ్గాహో? ఇధ, భిక్ఖు, ఏకచ్చో అఞ్ఞతరం దేవనికాయం పణిధాయ బ్రహ్మచరియం చరతి – ‘ఇమినాహం సీలేన వా వతేన వా తపేన వా బ్రహ్మచరియేన వా దేవో వా భవిస్సామి దేవఞ్ఞతరో వా’తి. అయం వుచ్చతి, భిక్ఖు, అమనుస్సగ్గాహో. ‘ఆవట్టగ్గాహో’తి ఖో, భిక్ఖు, పఞ్చన్నేతం కామగుణానం అధివచనం.
‘‘Katamo ca, bhikkhu, amanussaggāho? Idha, bhikkhu, ekacco aññataraṃ devanikāyaṃ paṇidhāya brahmacariyaṃ carati – ‘imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro vā’ti. Ayaṃ vuccati, bhikkhu, amanussaggāho. ‘Āvaṭṭaggāho’ti kho, bhikkhu, pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacanaṃ.
‘‘కతమో చ, భిక్ఖు, అన్తోపూతిభావో? ఇధ, భిక్ఖు, ఏకచ్చో దుస్సీలో హోతి పాపధమ్మో అసుచిసఙ్కస్సరసమాచారో పటిచ్ఛన్నకమ్మన్తో అస్సమణో సమణపటిఞ్ఞో అబ్రహ్మచారీ బ్రహ్మచారిపటిఞ్ఞో అన్తోపూతి అవస్సుతో కసమ్బుజాతో. అయం వుచ్చతి, భిక్ఖు, ‘అన్తోపూతిభావో’’’తి.
‘‘Katamo ca, bhikkhu, antopūtibhāvo? Idha, bhikkhu, ekacco dussīlo hoti pāpadhammo asucisaṅkassarasamācāro paṭicchannakammanto assamaṇo samaṇapaṭiñño abrahmacārī brahmacāripaṭiñño antopūti avassuto kasambujāto. Ayaṃ vuccati, bhikkhu, ‘antopūtibhāvo’’’ti.
తేన ఖో పన సమయేన నన్దో గోపాలకో భగవతో అవిదూరే ఠితో హోతి. అథ ఖో నన్దో గోపాలకో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అహం ఖో, భన్తే, న ఓరిమం తీరం ఉపగచ్ఛామి, న పారిమం తీరం ఉపగచ్ఛామి, న మజ్ఝే సంసీదిస్సామి, న థలే ఉస్సీదిస్సామి, న మం మనుస్సగ్గాహో గహేస్సతి, న అమనుస్సగ్గాహో గహేస్సతి, న ఆవట్టగ్గాహో గహేస్సతి, న అన్తోపూతి భవిస్సామి. లభేయ్యాహం, భన్తే, భగవతో సన్తికే పబ్బజ్జం, లభేయ్యం ఉపసమ్పద’’న్తి. ‘‘తేన హి త్వం, నన్ద, సామికానం గావో నియ్యాతేహీ’’తి 5. ‘‘గమిస్సన్తి, భన్తే, గావో వచ్ఛగిద్ధినియో’’తి. ‘‘నియ్యాతేహేవ త్వం, నన్ద, సామికానం గావో’’తి. అథ ఖో నన్దో గోపాలకో సామికానం గావో నియ్యాతేత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘నియ్యాతితా 6, భన్తే, సామికానం గావో. లభేయ్యాహం, భన్తే, భగవతో సన్తికే పబ్బజ్జం, లభేయ్యం ఉపసమ్పద’’న్తి. అలత్థ ఖో నన్దో గోపాలకో భగవతో సన్తికే పబ్బజ్జం, అలత్థ ఉపసమ్పదం. అచిరూపసమ్పన్నో చ పనాయస్మా నన్దో ఏకో వూపకట్ఠో…పే॰… అఞ్ఞతరో చ పనాయస్మా నన్దో అరహతం అహోసీతి. చతుత్థం.
Tena kho pana samayena nando gopālako bhagavato avidūre ṭhito hoti. Atha kho nando gopālako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, na orimaṃ tīraṃ upagacchāmi, na pārimaṃ tīraṃ upagacchāmi, na majjhe saṃsīdissāmi, na thale ussīdissāmi, na maṃ manussaggāho gahessati, na amanussaggāho gahessati, na āvaṭṭaggāho gahessati, na antopūti bhavissāmi. Labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. ‘‘Tena hi tvaṃ, nanda, sāmikānaṃ gāvo niyyātehī’’ti 7. ‘‘Gamissanti, bhante, gāvo vacchagiddhiniyo’’ti. ‘‘Niyyāteheva tvaṃ, nanda, sāmikānaṃ gāvo’’ti. Atha kho nando gopālako sāmikānaṃ gāvo niyyātetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘niyyātitā 8, bhante, sāmikānaṃ gāvo. Labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. Alattha kho nando gopālako bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ. Acirūpasampanno ca panāyasmā nando eko vūpakaṭṭho…pe… aññataro ca panāyasmā nando arahataṃ ahosīti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౪. పఠమదారుక్ఖన్ధోపమసుత్తవణ్ణనా • 4. Paṭhamadārukkhandhopamasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ౪. పఠమదారుక్ఖన్ధోపమసుత్తవణ్ణనా • 4. Paṭhamadārukkhandhopamasuttavaṇṇanā