| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៤. បឋមទារុក្ខន្ធោបមសុត្តវណ្ណនា
4. Paṭhamadārukkhandhopamasuttavaṇṇanā
២៤១. ចតុត្ថេ អទ្ទសាតិ គង្គាតីរេ បញ្ញត្តវរពុទ្ធាសនេ និសិន្នោ អទ្ទស។ វុយ្ហមានន្តិ ចតុរស្សំ តច្ឆេត្វា បព្ពតន្តរេ ឋបិតំ វាតាតបេន សុបរិសុក្ខំ បាវុស្សកេ មេឃេ វស្សន្តេ ឧទកេន ឧប្លវិត្វា អនុបុព្ពេន គង្គាយ នទិយា សោតេ បតិតំ តេន សោតេន វុយ្ហមានំ។ ភិក្ខូ អាមន្តេសីតិ ‘‘ឥមិនា ទារុក្ខន្ធេន សទិសំ កត្វា មម សាសនេ សទ្ធាបព្ពជិតំ កុលបុត្តំ ទស្សេស្សាមី’’តិ ធម្មំ ទេសេតុកាមតាយ អាមន្តេសិ។ អមុំ មហន្តំ ទារុក្ខន្ធំ គង្គាយ នទិយា សោតេន វុយ្ហមានន្តិ ឥទំ បន អដ្ឋទោសវិមុត្តត្តា សោតបដិបន្នស្ស ទារុក្ខន្ធស្ស អបរេ សមុទ្ទបត្តិយា អន្តរាយករេ អដ្ឋ ទោសេ ទស្សេតុំ អារភិ។
241. Catutthe addasāti gaṅgātīre paññattavarabuddhāsane nisinno addasa. Vuyhamānanti caturassaṃ tacchetvā pabbatantare ṭhapitaṃ vātātapena suparisukkhaṃ pāvussake meghe vassante udakena uplavitvā anupubbena gaṅgāya nadiyā sote patitaṃ tena sotena vuyhamānaṃ. Bhikkhū āmantesīti ‘‘iminā dārukkhandhena sadisaṃ katvā mama sāsane saddhāpabbajitaṃ kulaputtaṃ dassessāmī’’ti dhammaṃ desetukāmatāya āmantesi. Amuṃ mahantaṃ dārukkhandhaṃ gaṅgāya nadiyā sotena vuyhamānanti idaṃ pana aṭṭhadosavimuttattā sotapaṭipannassa dārukkhandhassa apare samuddapattiyā antarāyakare aṭṭha dose dassetuṃ ārabhi.
តត្រស្ស ឯវំ អដ្ឋទោសវិមុត្តតា វេទិតព្ពា – ឯកោ ហិ គង្គាយ នទិយា អវិទូរេ បព្ពតតលេ ជាតោ នានាវល្លីហិ បលិវេឋិតោ បណ្ឌុបលាសតំ អាបជ្ជិត្វា ឧបចិកាទីហិ ខជ្ជមានោ តស្មិំយេវ ឋានេ អបណ្ណត្តិកភាវំ គច្ឆតិ, អយំ ទារុក្ខន្ធោ គង្គំ ឱតរិត្វា វង្កដ្ឋានេសុ វិលាសមានោ សាគរំ បត្វា មណិវណ្ណេ ឩមិបិដ្ឋេ សោភិតុំ ន លភតិ។
Tatrassa evaṃ aṭṭhadosavimuttatā veditabbā – eko hi gaṅgāya nadiyā avidūre pabbatatale jāto nānāvallīhi paliveṭhito paṇḍupalāsataṃ āpajjitvā upacikādīhi khajjamāno tasmiṃyeva ṭhāne apaṇṇattikabhāvaṃ gacchati, ayaṃ dārukkhandho gaṅgaṃ otaritvā vaṅkaṭṭhānesu vilāsamāno sāgaraṃ patvā maṇivaṇṇe ūmipiṭṭhe sobhituṃ na labhati.
អបរោ គង្គាតីរេ ពហិមូលោ អន្តោសាខោ ហុត្វា ជាតោ, អយំ កិញ្ចាបិ កាលេន កាលំ ឱលម្ពិនីហិ សាខាហិ ឧទកំ ផុសតិ, ពហិមូលត្តា បន គង្គំ ឱតរិត្វា វង្កដ្ឋានេសុ វិលាសមានោ សាគរំ បត្វា មណិវណ្ណេ ឩមិបិដ្ឋេ សោភិតុំ ន លភតិ។
Aparo gaṅgātīre bahimūlo antosākho hutvā jāto, ayaṃ kiñcāpi kālena kālaṃ olambinīhi sākhāhi udakaṃ phusati, bahimūlattā pana gaṅgaṃ otaritvā vaṅkaṭṭhānesu vilāsamāno sāgaraṃ patvā maṇivaṇṇe ūmipiṭṭhe sobhituṃ na labhati.
អបរោ មជ្ឈេ គង្គាយ ជាតោ, ទឡ្ហមូលេន បន សុប្បតិដ្ឋិតោ, ពហិ ចស្ស គតា វង្កសាខា នានាវល្លីហិ អាពទ្ធា, អយម្បិ ទឡ្ហមូលត្តា ពហិទ្ធា វល្លីហិ អាពទ្ធត្តា ច គង្គំ ឱតរិត្វា…បេ.… សោភិតុំ ន លភតិ។
Aparo majjhe gaṅgāya jāto, daḷhamūlena pana suppatiṭṭhito, bahi cassa gatā vaṅkasākhā nānāvallīhi ābaddhā, ayampi daḷhamūlattā bahiddhā vallīhi ābaddhattā ca gaṅgaṃ otaritvā…pe… sobhituṃ na labhati.
អបរោ បតិតដ្ឋានេយេវ វាលិកាយ ឱត្ថដោ បូតិភាវំ អាបជ្ជតិ, អយម្បិ គង្គំ ឱតរិត្វា…បេ.… ន លភតិ។
Aparo patitaṭṭhāneyeva vālikāya otthaṭo pūtibhāvaṃ āpajjati, ayampi gaṅgaṃ otaritvā…pe… na labhati.
អបរោ ទ្វិន្នំ បាសាណានំ អន្តរេ ជាតត្តា, សុនិខាតោ វិយ និច្ចលោ ឋិតោ, អាគតាគតំ ឧទកំ ទ្វិធា ផាលេតិ, អយំ បាសាណន្តរេ សុដ្ឋុ បតិដ្ឋិតត្តា គង្គំ ឱតរិត្វា…បេ.… ន លភតិ។
Aparo dvinnaṃ pāsāṇānaṃ antare jātattā, sunikhāto viya niccalo ṭhito, āgatāgataṃ udakaṃ dvidhā phāleti, ayaṃ pāsāṇantare suṭṭhu patiṭṭhitattā gaṅgaṃ otaritvā…pe… na labhati.
អបរោ អព្ភោកាសដ្ឋានេ នភំ បូរេត្វា វល្លីហិ អាពទ្ធោ ឋិតោ។ ឯកំ ទ្វេ សំវច្ឆរេ អតិក្កមិត្វា អាគតេ មហោឃេ សកិំ វា ទ្វិក្ខត្តុំ វា តេមេតិ, អយម្បិ នភំ បូរេត្វា ឋិតតាយ ចេវ ឯកស្ស វា ទ្វិន្នំ វា សំវច្ឆរានំ អច្ចយេន សកិំ វា ទ្វិក្ខត្តុំ វា តេមនតាយ ច គង្គំ ឱតរិត្វា…បេ.… ន លភតិ។
Aparo abbhokāsaṭṭhāne nabhaṃ pūretvā vallīhi ābaddho ṭhito. Ekaṃ dve saṃvacchare atikkamitvā āgate mahoghe sakiṃ vā dvikkhattuṃ vā temeti, ayampi nabhaṃ pūretvā ṭhitatāya ceva ekassa vā dvinnaṃ vā saṃvaccharānaṃ accayena sakiṃ vā dvikkhattuṃ vā temanatāya ca gaṅgaṃ otaritvā…pe… na labhati.
អបរោបិ មជ្ឈេ គង្គាយ ទីបកេ ជាតោ មុទុក្ខន្ធសាខោ ឱឃេ អាគតេ អនុសោតំ និបជ្ជិត្វា, ឧទកេ គតេ សីសំ ឧក្ខិបិត្វា, នច្ចន្តោ វិយ តិដ្ឋតិ។ យស្សត្ថាយ សាគរោ គង្គំ ឯវំ វិយ វទតិ, ‘‘ភោតិ គង្គេ ត្វំ មយ្ហំ ចន្ទនសារសលឡសារាទីនិ នានាទារូនិ អាហរសិ, ទារុក្ខន្ធំ បន នាហរសី’’តិ។ សុលភោ ឯស, ទេវ, បុនវារេ ជានិស្សាមីតិ។ បុនវារេ តម្ពវណ្ណេន ឧទកេន អាលិង្គមានា វិយ អាគច្ឆតិ។ សោបិ តថេវ អនុសោតំ និបជ្ជិត្វា, ឧទកេ គតេ សីសំ ឧក្ខិបិត្វា, នច្ចន្តោ វិយ តិដ្ឋតិ។ អយំ អត្តនោ មុទុតាយ គង្គំ ឱតរិត្វា…បេ.… ន លភតិ។
Aparopi majjhe gaṅgāya dīpake jāto mudukkhandhasākho oghe āgate anusotaṃ nipajjitvā, udake gate sīsaṃ ukkhipitvā, naccanto viya tiṭṭhati. Yassatthāya sāgaro gaṅgaṃ evaṃ viya vadati, ‘‘bhoti gaṅge tvaṃ mayhaṃ candanasārasalaḷasārādīni nānādārūni āharasi, dārukkhandhaṃ pana nāharasī’’ti. Sulabho esa, deva, punavāre jānissāmīti. Punavāre tambavaṇṇena udakena āliṅgamānā viya āgacchati. Sopi tatheva anusotaṃ nipajjitvā, udake gate sīsaṃ ukkhipitvā, naccanto viya tiṭṭhati. Ayaṃ attano mudutāya gaṅgaṃ otaritvā…pe… na labhati.
អបរោ គង្គាយ នទិយា តិរិយំ បតិតោ វាលិកាយ ឱត្ថរិតោ អន្តរសេតុ វិយ ពហូនំ បច្ចយោ ជាតោ, ឧភោសុ តីរេសុ វេឡុនឡករញ្ជកកុធាទយោ ឧប្លវិត្វា តត្ថេវ លគ្គន្តិ។ តថា នានាវិធា គច្ឆា វុយ្ហមានា ភិន្នមុសលភិន្នសុប្បអហិកុក្កុរហត្ថិអស្សាទិកុណបានិបិ តត្ថេវ លគ្គន្តិ។ មហាគង្គាបិ នំ អាសជ្ជ ភិជ្ជិត្វា ទ្វិធា គច្ឆតិ, មច្ឆកច្ឆបកុម្ភីលមករាទយោបិ តត្ថេវ វាសំ កប្បេន្តិ។ អយម្បិ តិរិយំ បតិត្វា មហាជនស្ស បច្ចយត្តកតភាវេន គង្គំ ឱតរិត្វា វង្កដ្ឋានេសុ វិលាសមានោ សាគរំ បត្វា មណិវណ្ណេ ឩមិបិដ្ឋេ សោភិតុំ ន លភតិ។
Aparo gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ patito vālikāya ottharito antarasetu viya bahūnaṃ paccayo jāto, ubhosu tīresu veḷunaḷakarañjakakudhādayo uplavitvā tattheva lagganti. Tathā nānāvidhā gacchā vuyhamānā bhinnamusalabhinnasuppaahikukkurahatthiassādikuṇapānipi tattheva lagganti. Mahāgaṅgāpi naṃ āsajja bhijjitvā dvidhā gacchati, macchakacchapakumbhīlamakarādayopi tattheva vāsaṃ kappenti. Ayampi tiriyaṃ patitvā mahājanassa paccayattakatabhāvena gaṅgaṃ otaritvā vaṅkaṭṭhānesu vilāsamāno sāgaraṃ patvā maṇivaṇṇe ūmipiṭṭhe sobhituṃ na labhati.
ឥតិ ភគវា ឥមេហិ អដ្ឋហិ ទោសេហិ វិមុត្តត្តា សោតបដិបន្នស្ស ទារុក្ខន្ធស្ស អបរេ សមុទ្ទបត្តិយា អន្តរាយករេ អដ្ឋ ទោសេ ទស្សេតុំ អមុំ មហន្តំ ទារុក្ខន្ធំ គង្គាយ នទិយា សោតេន វុយ្ហមានន្តិអាទិមាហ។ តត្ថ ន ថលេ ឧស្សីទិស្សតីតិ ថលំ នាភិរុហិស្សតិ។ ន មនុស្សគ្គាហោ គហេស្សតីតិ ‘‘មហា វតាយំ ទារុក្ខន្ធោ’’តិ ទិស្វា, ឧឡុម្បេន តរមានា គន្ត្វា, គោបានសីអាទីនំ អត្ថាយ មនុស្សា ន គណ្ហិស្សន្តិ។ ន អមនុស្សគ្គាហោ គហេស្សតីតិ ‘‘មហគ្ឃោ អយំ ចន្ទនសារោ, វិមានទ្វារេ នំ ឋបេស្សាមា’’តិ មញ្ញមានា ន អមនុស្សា គណ្ហិស្សន្តិ។
Iti bhagavā imehi aṭṭhahi dosehi vimuttattā sotapaṭipannassa dārukkhandhassa apare samuddapattiyā antarāyakare aṭṭha dose dassetuṃ amuṃmahantaṃ dārukkhandhaṃ gaṅgāya nadiyā sotena vuyhamānantiādimāha. Tattha na thale ussīdissatīti thalaṃ nābhiruhissati. Na manussaggāho gahessatīti ‘‘mahā vatāyaṃ dārukkhandho’’ti disvā, uḷumpena taramānā gantvā, gopānasīādīnaṃ atthāya manussā na gaṇhissanti. Na amanussaggāho gahessatīti ‘‘mahaggho ayaṃ candanasāro, vimānadvāre naṃ ṭhapessāmā’’ti maññamānā na amanussā gaṇhissanti.
ឯវមេវ ខោតិ ឯត្ថ សទ្ធិំ ពាហិរេហិ អដ្ឋហិ ទោសេហិ ឯវំ ឱបម្មសំសន្ទនំ វេទិតព្ពំ – គង្គាយ អវិទូរេ បព្ពតតលេ ជាតោ តត្ថេវ ឧបចិកាទីហិ ខជ្ជមានោ អបណ្ណត្តិកភាវំ គតទារុក្ខន្ធោ វិយ ហិ ‘‘នត្ថិ ទិន្ន’’ន្តិអាទិកាយ មិច្ឆាទិដ្ឋិយា សមន្នាគតោ បុគ្គលោ វេទិតព្ពោ។ អយញ្ហិ សាសនស្ស ទូរីភូតត្តា អរិយមគ្គំ ឱរុយ្ហ សមាធិកុល្លេ និសិន្នោ និព្ពានសាគរំ បាបុណិតុំ ន សក្កោតិ។
Evameva khoti ettha saddhiṃ bāhirehi aṭṭhahi dosehi evaṃ opammasaṃsandanaṃ veditabbaṃ – gaṅgāya avidūre pabbatatale jāto tattheva upacikādīhi khajjamāno apaṇṇattikabhāvaṃ gatadārukkhandho viya hi ‘‘natthi dinna’’ntiādikāya micchādiṭṭhiyā samannāgato puggalo veditabbo. Ayañhi sāsanassa dūrībhūtattā ariyamaggaṃ oruyha samādhikulle nisinno nibbānasāgaraṃ pāpuṇituṃ na sakkoti.
គង្គាតីរេ ពហិមូលោ អន្តោសាខោ ហុត្វា ជាតោ វិយ អច្ឆិន្នគិហិពន្ធនោ សមណកុដិម្ពិកបុគ្គលោ ទដ្ឋព្ពោ។ អយញ្ហិ ‘‘ចិត្តំ នាមេតំ អនិពទ្ធំ, ‘សមណោម្ហី’តិ វទន្តោវ គិហី ហោតិ, ‘គិហីម្ហី’តិ វទន្តោវ សមណោ ហោតិ។ កោ ជានិស្សតិ, កិំ ភវិស្សតី’’តិ? មហល្លកកាលេ បព្ពជន្តោបិ គិហិពន្ធនំ ន វិស្សជ្ជេតិ។ មហល្លកបព្ពជិតានញ្ច សម្បត្តិ នាម នត្ថិ។ តស្ស សចេ ចីវរំ បាបុណាតិ, អន្តច្ឆិន្នកំ វា ជិណ្ណទុព្ពណ្ណំ វា បាបុណាតិ។ សេនាសនម្បិ វិហារបច្ចន្តេ បណ្ណសាលា វា មណ្ឌបោ វា បាបុណាតិ។ បិណ្ឌាយ ចរន្តេនាបិ បុត្តនត្តកានំ ទារកានំ បច្ឆតោ ចរិតព្ពំ ហោតិ, បរិយន្តេ និសីទិតព្ពំ ហោតិ។ តេន សោ ទុក្ខី ទុម្មនោ អស្សូនិ មុញ្ចន្តោ, ‘‘អត្ថិ មេ កុលសន្តកំ ធនំ, កប្បតិ នុ ខោ តំ ខាទន្តេន ជីវិតុ’’ន្តិ ចិន្តេត្វា ឯកំ វិនយធរំ បុច្ឆតិ – ‘‘កិំ, ភន្តេ អាចរិយ, អត្តនោ សន្តកំ វិចារេត្វា ខាទិតុំ កប្បតិ, នោ កប្បតី’’តិ? ‘‘នត្ថេត្ថ ទោសោ, កប្បតេត’’ន្តិ។ សោ អត្តនោ ភជមានកេ កតិបយេ ទុព្ពចេ ទុរាចារេ ភិក្ខូ គហេត្វា, សាយន្ហសមយេ អន្តោគាមំ គន្ត្វា, គាមមជ្ឈេ ឋិតោ គាមិកេ បក្កោសាបេត្វា, ‘‘អម្ហាកំ បយោគតោ ឧដ្ឋិតំ អាយំ កស្ស ទេថា’’តិ អាហ។ ភន្តេ, តុម្ហេ បព្ពជិតា, មយំ កស្ស ទស្សាមាតិ? កិំ បព្ពជិតានំ អត្តនោ សន្តកំ ន វដ្ដតីតិ? កុទ្ទាល-បិដកំ គហេត្វា, ខេត្តមរិយាទពន្ធនាទីនិ ករោន្តោ នានាប្បការំ បុព្ពណ្ណាបរណ្ណញ្ចេវ ផលាផលេ ច សង្គណ្ហិត្វា, ហេមន្តគិម្ហវស្សានេសុ យំ យំ ឥច្ឆតិ, តំ តំ បចាបេត្វា ខាទន្តោ សមណកុដុម្ពិកោ ហុត្វា ជីវតិ។ កេវលមស្ស បញ្ចចូឡកេន ទារកេន សទ្ធិំ បាទបរិចារិកាវ ឯកា នត្ថិ។ អយំ បុគ្គលោ កិញ្ចាបិ ឱលម្ពិនីហិ សាខាហិ ឧទកំ ផុសមានោ អន្តោសាខោ រុក្ខោ វិយ ចេតិយង្គណពោធិយង្គណាទីសុ ភិក្ខូនំ កាយសាមគ្គិំ ទេតិ, គិហិពន្ធនស្ស បន អច្ឆិន្នតាយ ពហិមូលត្តា អរិយមគ្គំ ឱតរិត្វា សមាធិកុល្លេ និសិន្នោ និព្ពានសាគរំ បាបុណិតុំ ន សក្កោតិ។
Gaṅgātīre bahimūlo antosākho hutvā jāto viya acchinnagihibandhano samaṇakuṭimbikapuggalo daṭṭhabbo. Ayañhi ‘‘cittaṃ nāmetaṃ anibaddhaṃ, ‘samaṇomhī’ti vadantova gihī hoti, ‘gihīmhī’ti vadantova samaṇo hoti. Ko jānissati, kiṃ bhavissatī’’ti? Mahallakakāle pabbajantopi gihibandhanaṃ na vissajjeti. Mahallakapabbajitānañca sampatti nāma natthi. Tassa sace cīvaraṃ pāpuṇāti, antacchinnakaṃ vā jiṇṇadubbaṇṇaṃ vā pāpuṇāti. Senāsanampi vihārapaccante paṇṇasālā vā maṇḍapo vā pāpuṇāti. Piṇḍāya carantenāpi puttanattakānaṃ dārakānaṃ pacchato caritabbaṃ hoti, pariyante nisīditabbaṃ hoti. Tena so dukkhī dummano assūni muñcanto, ‘‘atthi me kulasantakaṃ dhanaṃ, kappati nu kho taṃ khādantena jīvitu’’nti cintetvā ekaṃ vinayadharaṃ pucchati – ‘‘kiṃ, bhante ācariya, attano santakaṃ vicāretvā khādituṃ kappati, no kappatī’’ti? ‘‘Natthettha doso, kappateta’’nti. So attano bhajamānake katipaye dubbace durācāre bhikkhū gahetvā, sāyanhasamaye antogāmaṃ gantvā, gāmamajjhe ṭhito gāmike pakkosāpetvā, ‘‘amhākaṃ payogato uṭṭhitaṃ āyaṃ kassa dethā’’ti āha. Bhante, tumhe pabbajitā, mayaṃ kassa dassāmāti? Kiṃ pabbajitānaṃ attano santakaṃ na vaṭṭatīti? Kuddāla-piṭakaṃ gahetvā, khettamariyādabandhanādīni karonto nānāppakāraṃ pubbaṇṇāparaṇṇañceva phalāphale ca saṅgaṇhitvā, hemantagimhavassānesu yaṃ yaṃ icchati, taṃ taṃ pacāpetvā khādanto samaṇakuṭumbiko hutvā jīvati. Kevalamassa pañcacūḷakena dārakena saddhiṃ pādaparicārikāva ekā natthi. Ayaṃ puggalo kiñcāpi olambinīhi sākhāhi udakaṃ phusamāno antosākho rukkho viya cetiyaṅgaṇabodhiyaṅgaṇādīsu bhikkhūnaṃ kāyasāmaggiṃ deti, gihibandhanassa pana acchinnatāya bahimūlattā ariyamaggaṃ otaritvā samādhikulle nisinno nibbānasāgaraṃ pāpuṇituṃ na sakkoti.
គង្គាយ មជ្ឈេ ជាតោ ពហិទ្ធា វល្លីហិ អាពទ្ធវង្កសាខា វិយ សង្ឃសន្តកំ និស្សាយ ជីវមានោ ភិន្នាជីវបុគ្គលោ ទដ្ឋព្ពោ។ ឯកច្ចោ គិហិពន្ធនំ បហាយ បព្ពជន្តោបិ សារុប្បដ្ឋានេ បព្ពជ្ជំ ន លភតិ។ បព្ពជ្ជា ហិ នាមេសា បដិសន្ធិគ្គហណសទិសា។ យថា មនុស្សា យត្ថ បដិសន្ធិំ គណ្ហន្តិ, តេសំយេវ កុលានំ អាចារំ សិក្ខន្តិ, ឯវំ ភិក្ខូបិ យេសំ សន្តិកេ បព្ពជន្តិ, តេសំយេវ អាចារំ គណ្ហន្តិ។ តស្មា ឯកច្ចោ អសារុប្បដ្ឋានេ បព្ពជិត្វា ឱវាទានុសាសនីឧទ្ទេសបរិបុច្ឆាទីហិ បរិពាហិរោ ហុត្វា បាតោវ មុណ្ឌឃដំ គហេត្វា ឧទកតិត្ថំ គច្ឆតិ, អាចរិយុបជ្ឈាយានំ ភត្តត្ថាយ ខន្ធេ បត្តំ កត្វា ភត្តសាលំ គច្ឆតិ, ទុព្ពចសាមណេរេហិ សទ្ធិំ នានាកីឡំ កីឡតិ, អារាមិកទារកេហិ សំសដ្ឋោ វិហរតិ។
Gaṅgāya majjhe jāto bahiddhā vallīhi ābaddhavaṅkasākhā viya saṅghasantakaṃ nissāya jīvamāno bhinnājīvapuggalo daṭṭhabbo. Ekacco gihibandhanaṃ pahāya pabbajantopi sāruppaṭṭhāne pabbajjaṃ na labhati. Pabbajjā hi nāmesā paṭisandhiggahaṇasadisā. Yathā manussā yattha paṭisandhiṃ gaṇhanti, tesaṃyeva kulānaṃ ācāraṃ sikkhanti, evaṃ bhikkhūpi yesaṃ santike pabbajanti, tesaṃyeva ācāraṃ gaṇhanti. Tasmā ekacco asāruppaṭṭhāne pabbajitvā ovādānusāsanīuddesaparipucchādīhi paribāhiro hutvā pātova muṇḍaghaṭaṃ gahetvā udakatitthaṃ gacchati, ācariyupajjhāyānaṃ bhattatthāya khandhe pattaṃ katvā bhattasālaṃ gacchati, dubbacasāmaṇerehi saddhiṃ nānākīḷaṃ kīḷati, ārāmikadārakehi saṃsaṭṭho viharati.
សោ ទហរភិក្ខុកាលេ អត្តនោ អនុរូបេហិ ទហរភិក្ខូហិ ចេវ អារាមិកេហិ ច សទ្ធិំ សង្ឃភោគំ គន្ត្វា, ‘‘អយំ ខីណាសវេហិ អសុករញ្ញោ សន្តិកា បដិគ្គហិតសង្ឃភោគោ, តុម្ហេ សង្ឃស្ស ឥទញ្ចិទញ្ច ន ទេថ, ន ហិ តុម្ហាកំ បវត្តិំ សុត្វា រាជា វា រាជមហាមត្តា វា អត្តមនា ភវិស្សន្តិ, ឯថ ទានិ ឥទញ្ចិទញ្ច ករោថា’’តិ កុទ្ទាល-បិដកានិ គាហាបេត្វា ហេដ្ឋា តឡាកមាតិកាសុ កត្តព្ពកិច្ចានិ ការាបេត្វា ពហុំ បុព្ពណ្ណាបរណ្ណំ វិហារំ បវេសេត្វា អារាមិកេហិ អត្តនោ ឧបការភាវំ សង្ឃស្ស អារោចាបេតិ។ សង្ឃោ ‘‘អយំ ទហរោ ពហូបការោ, ឥមស្ស សតំ វា ទ្វិសតំ វា ទេថា’’តិ ទាបេតិ។ ឥតិ សោ ឥតោ ចិតោ ច សង្ឃសន្តកេនេវ វឌ្ឍន្តោ ពហិទ្ធា ឯកវីសតិវិធាហិ អនេសនាហិ ពទ្ធោ អរិយមគ្គំ ឱតរិត្វា សមាធិកុល្លេ និសិន្នោ និព្ពានសាគរំ បាបុណិតុំ ន សក្កោតិ។
So daharabhikkhukāle attano anurūpehi daharabhikkhūhi ceva ārāmikehi ca saddhiṃ saṅghabhogaṃ gantvā, ‘‘ayaṃ khīṇāsavehi asukarañño santikā paṭiggahitasaṅghabhogo, tumhe saṅghassa idañcidañca na detha, na hi tumhākaṃ pavattiṃ sutvā rājā vā rājamahāmattā vā attamanā bhavissanti, etha dāni idañcidañca karothā’’ti kuddāla-piṭakāni gāhāpetvā heṭṭhā taḷākamātikāsu kattabbakiccāni kārāpetvā bahuṃ pubbaṇṇāparaṇṇaṃ vihāraṃ pavesetvā ārāmikehi attano upakārabhāvaṃ saṅghassa ārocāpeti. Saṅgho ‘‘ayaṃ daharo bahūpakāro, imassa sataṃ vā dvisataṃ vā dethā’’ti dāpeti. Iti so ito cito ca saṅghasantakeneva vaḍḍhanto bahiddhā ekavīsatividhāhi anesanāhi baddho ariyamaggaṃ otaritvā samādhikulle nisinno nibbānasāgaraṃ pāpuṇituṃ na sakkoti.
បតិតដ្ឋានេយេវ វាលិកាយ ឱត្ថរិត្វា បូតិភាវំ អាបាទិតរុក្ខោ វិយ អាលសិយមហគ្ឃសោ វេទិតព្ពោ។ ឯវរូបញ្ហិ បុគ្គលំ អាមិសចក្ខុំ បច្ចយលោលំ វិស្សដ្ឋអាចរិយុបជ្ឈាយវត្តំ ឧទ្ទេសបរិបុច្ឆាយោនិសោមនសិការវជ្ជិតំ សន្ធាយ បញ្ច នីវរណានិ អត្ថតោ ឯវំ វទន្តិ – ‘‘ភោ, កស្ស សន្តិកំ គច្ឆាមា’’តិ? អថ ថិនមិទ្ធំ ឧដ្ឋាយ ឯវមាហ – ‘‘កិំ ន បស្សថ? ឯសោ អសុកវិហារវាសី កុសីតបុគ្គលោ អសុកំ នាម គាមំ គន្ត្វា យាគុមត្ថកេ យាគុំ, បូវមត្ថកេ បូវំ, ភត្តមត្ថកេ ភត្តំ អជ្ឈោហរិត្វា វិហារំ អាគម្ម វិស្សដ្ឋសព្ពវត្តោ ឧទ្ទេសាទិវិរហិតោ មញ្ចំ ឧបគច្ឆន្តោ មយ្ហំ ឱកាសំ ករោតី’’តិ។
Patitaṭṭhāneyeva vālikāya ottharitvā pūtibhāvaṃ āpāditarukkho viya ālasiyamahagghaso veditabbo. Evarūpañhi puggalaṃ āmisacakkhuṃ paccayalolaṃ vissaṭṭhaācariyupajjhāyavattaṃ uddesaparipucchāyonisomanasikāravajjitaṃ sandhāya pañca nīvaraṇāni atthato evaṃ vadanti – ‘‘bho, kassa santikaṃ gacchāmā’’ti? Atha thinamiddhaṃ uṭṭhāya evamāha – ‘‘kiṃ na passatha? Eso asukavihāravāsī kusītapuggalo asukaṃ nāma gāmaṃ gantvā yāgumatthake yāguṃ, pūvamatthake pūvaṃ, bhattamatthake bhattaṃ ajjhoharitvā vihāraṃ āgamma vissaṭṭhasabbavatto uddesādivirahito mañcaṃ upagacchanto mayhaṃ okāsaṃ karotī’’ti.
តតោ កាមច្ឆន្ទនីវរណំ ឧដ្ឋាយាហ – ‘‘ភោ, តវ ឱកាសេ កតេ មយ្ហំ កតោវ ហោតិ, ឥទានេវ សោ និទ្ទាយិត្វា កិលេសានុរញ្ជិតោវ បពុជ្ឈិត្វា កាមវិតក្កំ វិតក្កេស្សតី’’តិ។ តតោ ព្យាបាទនីវរណំ ឧដ្ឋាយាហ – ‘‘តុម្ហាកំ ឱកាសេ កតេ មយ្ហំ កតោវ ហោតិ។ ឥទានេវ និទ្ទាយិត្វា វុដ្ឋិតោ ‘វត្តបដិវត្តំ ករោហី’តិ វុច្ចមានោ, ‘ភោ, ឥមេ អត្តនោ កម្មំ អកត្វា អម្ហេសុ ព្យាវដា’តិ នានប្បការំ ផរុសវចនំ វទន្តោ អក្ខីនិ នីហរិត្វា វិចរិស្សតី’’តិ។ តតោ ឧទ្ធច្ចនីវរណំ ឧដ្ឋាយាហ – ‘‘តុម្ហាកំ ឱកាសេ កតេ មយ្ហំ កតោវ ហោតិ, កុសីតោ នាម វាតាហតោ អគ្គិក្ខន្ធោ វិយ ឧទ្ធតោ ហោតី’’តិ។ អថ កុកុច្ចនីវរណំ ឧដ្ឋាយាហ – ‘‘តុម្ហាកំ ឱកាសេ កតេ មយ្ហំ កតោវ ហោតិ, កុសីតោ នាម កុក្កុច្ចបកតោវ ហោតិ, អកប្បិយេ កប្បិយសញ្ញំ កប្បិយេ ច អកប្បិយសញ្ញំ ឧប្បាទេតី’’តិ។ អថ វិចិកិច្ឆានីវរណំ ឧដ្ឋាយាហ – ‘‘តុម្ហាកំ ឱកាសេ កតេ មយ្ហំ កតោវ ហោតិ។ ឯវរូបោ ហិ អដ្ឋសុ ឋានេសុ មហាវិចិកិច្ឆំ ឧប្បាទេសី’’តិ។ ឯវំ អាលសិយមហគ្ឃសំ បញ្ច នីវរណានិ ចណ្ឌសុនខាទយោ វិយ សិង្គច្ឆិន្នំ ជរគ្គវំ អជ្ឈោត្ថរិត្វា គណ្ហន្តិ។ សោបិ អរិយមគ្គសោតំ ឱតរិត្វា សមាធិកុល្លេ និសិន្នោ និព្ពានសាគរំ បាបុណិតុំ ន សក្កោតិ។
Tato kāmacchandanīvaraṇaṃ uṭṭhāyāha – ‘‘bho, tava okāse kate mayhaṃ katova hoti, idāneva so niddāyitvā kilesānurañjitova pabujjhitvā kāmavitakkaṃ vitakkessatī’’ti. Tato byāpādanīvaraṇaṃ uṭṭhāyāha – ‘‘tumhākaṃ okāse kate mayhaṃ katova hoti. Idāneva niddāyitvā vuṭṭhito ‘vattapaṭivattaṃ karohī’ti vuccamāno, ‘bho, ime attano kammaṃ akatvā amhesu byāvaṭā’ti nānappakāraṃ pharusavacanaṃ vadanto akkhīni nīharitvā vicarissatī’’ti. Tato uddhaccanīvaraṇaṃ uṭṭhāyāha – ‘‘tumhākaṃ okāse kate mayhaṃ katova hoti, kusīto nāma vātāhato aggikkhandho viya uddhato hotī’’ti. Atha kukuccanīvaraṇaṃ uṭṭhāyāha – ‘‘tumhākaṃ okāse kate mayhaṃ katova hoti, kusīto nāma kukkuccapakatova hoti, akappiye kappiyasaññaṃ kappiye ca akappiyasaññaṃ uppādetī’’ti. Atha vicikicchānīvaraṇaṃ uṭṭhāyāha – ‘‘tumhākaṃ okāse kate mayhaṃ katova hoti. Evarūpo hi aṭṭhasu ṭhānesu mahāvicikicchaṃ uppādesī’’ti. Evaṃ ālasiyamahagghasaṃ pañca nīvaraṇāni caṇḍasunakhādayo viya siṅgacchinnaṃ jaraggavaṃ ajjhottharitvā gaṇhanti. Sopi ariyamaggasotaṃ otaritvā samādhikulle nisinno nibbānasāgaraṃ pāpuṇituṃ na sakkoti.
ទ្វិន្នំ បាសាណានំ អន្តរេ និខាតមូលាការេន ឋិតរុក្ខោ វិយ ទិដ្ឋិំ ឧប្បាទេត្វា ឋិតោ ទិដ្ឋិគតិកោ វេទិតព្ពោ។ សោ ហិ ‘‘អរូបភវេ រូបំ អត្ថិ, អសញ្ញីភវេ ចិត្តំ បវត្តតិ, ពហុចិត្តក្ខណិកោ លោកុត្តរមគ្គោ, អនុសយោ ចិត្តវិប្បយុត្តោ, តេ ច សត្តា សន្ធាវន្តិ សំសរន្តី’’តិ វទន្តោ អរិដ្ឋោ វិយ កណ្ដកសាមណេរោ វិយ ច វិចរតិ។ បិសុណវាចោ បន ហោតិ, ឧបជ្ឈាយាទយោ សទ្ធិវិហារិកាទីហិ ភិន្ទន្តោ វិចរតិ។ សោបិ អរិយមគ្គសោតំ ឱតរិត្វា សមាធិកុល្លេ និសិន្នោ និព្ពានសាគរំ បាបុណិតុំ ន សក្កោតិ។
Dvinnaṃ pāsāṇānaṃ antare nikhātamūlākārena ṭhitarukkho viya diṭṭhiṃ uppādetvā ṭhito diṭṭhigatiko veditabbo. So hi ‘‘arūpabhave rūpaṃ atthi, asaññībhave cittaṃ pavattati, bahucittakkhaṇiko lokuttaramaggo, anusayo cittavippayutto, te ca sattā sandhāvanti saṃsarantī’’ti vadanto ariṭṭho viya kaṇṭakasāmaṇero viya ca vicarati. Pisuṇavāco pana hoti, upajjhāyādayo saddhivihārikādīhi bhindanto vicarati. Sopi ariyamaggasotaṃ otaritvā samādhikulle nisinno nibbānasāgaraṃ pāpuṇituṃ na sakkoti.
អព្ភោកាសេ នភំ បូរេត្វា វល្លីហិ អាពទ្ធោ ឋិតោ ឯកំ ទ្វេ សំវច្ឆរេ អតិក្កមិត្វា អាគតេ មហោឃេ សកិំ វា ទ្វិក្ខត្តុំ វា តេមនរុក្ខោ វិយ មហល្លកកាលេ បព្ពជិត្វា បច្ចន្តេ វសមានោ ទុល្លភសង្ឃទស្សនោ ចេវ ទុល្លភធម្មស្សវនោ ច បុគ្គលោ វេទិតព្ពោ។ ឯកច្ចោ ហិ វុឌ្ឍកាលេ បព្ពជិតោ កតិបាហេន ឧបសម្បទំ លភិត្វា បញ្ចវស្សកាលេ បាតិមោក្ខំ បគុណំ កត្វា ទសវស្សកាលេ វិនយធរត្ថេរស្ស សន្តិកេ វិនយកថាកាលេ មរិចំ វា ហរីតកខណ្ឌំ វា មុខេ ឋបេត្វា ពីជនេន មុខំ បិធាយ និទ្ទាយន្តោ និសីទិត្វា លេសកប្បេន កតវិនយោ នាម ហុត្វា បត្តចីវរំ អាទាយ បច្ចន្តំ គច្ឆតិ។ តត្រ នំ មនុស្សា សក្ករិត្វា ភិក្ខុទស្សនស្ស ទុល្លភតាយ ‘‘ឥធេវ, ភន្តេ, វសថា’’តិ វិហារំ ការេត្វា បុប្ផូបគផលូបគរុក្ខេ រោបេត្វា តត្ថ វាសេន្តិ។
Abbhokāse nabhaṃ pūretvā vallīhi ābaddho ṭhito ekaṃ dve saṃvacchare atikkamitvā āgate mahoghe sakiṃ vā dvikkhattuṃ vā temanarukkho viya mahallakakāle pabbajitvā paccante vasamāno dullabhasaṅghadassano ceva dullabhadhammassavano ca puggalo veditabbo. Ekacco hi vuḍḍhakāle pabbajito katipāhena upasampadaṃ labhitvā pañcavassakāle pātimokkhaṃ paguṇaṃ katvā dasavassakāle vinayadharattherassa santike vinayakathākāle maricaṃ vā harītakakhaṇḍaṃ vā mukhe ṭhapetvā bījanena mukhaṃ pidhāya niddāyanto nisīditvā lesakappena katavinayo nāma hutvā pattacīvaraṃ ādāya paccantaṃ gacchati. Tatra naṃ manussā sakkaritvā bhikkhudassanassa dullabhatāya ‘‘idheva, bhante, vasathā’’ti vihāraṃ kāretvā pupphūpagaphalūpagarukkhe ropetvā tattha vāsenti.
អថ មហាវិហារសទិសវិហារា ពហុស្សុតា ភិក្ខូ, ‘‘ជនបទេ ចីវររជនាទីនិ កត្វា អាគមិស្សាមា’’តិ តត្ថ គច្ឆន្តិ។ សោ តេ ទិស្វា, ហដ្ឋតុដ្ឋោ វត្តបដិវត្តំ កត្វា, បុនទិវសេ អាទាយ ភិក្ខាចារគាមំ បវិសិត្វា, ‘‘អសុកោ ថេរោ សុត្តន្តិកោ, អសុកោ អភិធម្មិកោ, អសុកោ វិនយធរោ, អសុកោ តេបិដកោ, ឯវរូបេ ថេរេ កទា លភិស្សថ, ធម្មសវនំ ការេថា’’តិ វទតិ។ ឧបាសកា ‘‘ធម្មស្សវនំ ការេស្សាមា’’តិ វិហារមគ្គំ សោធេត្វា, សប្បិតេលាទីនិ អាទាយ, មហាថេរំ ឧបសង្កមិត្វា, ‘‘ភន្តេ, ធម្មស្សវនំ ការេស្សាម, ធម្មកថិកានំ វិចារេថា’’តិ វត្វា បុនទិវសេ អាគន្ត្វា ធម្មំ សុណន្តិ។
Atha mahāvihārasadisavihārā bahussutā bhikkhū, ‘‘janapade cīvararajanādīni katvā āgamissāmā’’ti tattha gacchanti. So te disvā, haṭṭhatuṭṭho vattapaṭivattaṃ katvā, punadivase ādāya bhikkhācāragāmaṃ pavisitvā, ‘‘asuko thero suttantiko, asuko abhidhammiko, asuko vinayadharo, asuko tepiṭako, evarūpe there kadā labhissatha, dhammasavanaṃ kārethā’’ti vadati. Upāsakā ‘‘dhammassavanaṃ kāressāmā’’ti vihāramaggaṃ sodhetvā, sappitelādīni ādāya, mahātheraṃ upasaṅkamitvā, ‘‘bhante, dhammassavanaṃ kāressāma, dhammakathikānaṃ vicārethā’’ti vatvā punadivase āgantvā dhammaṃ suṇanti.
នេវាសិកត្ថេរោ អាគន្តុកានំ បត្តចីវរានិ បដិសាមេន្តោ អន្តោគព្ភេយេវ ទិវសភាគំ វីតិនាមេតិ។ ទិវាកថិកោ ឧដ្ឋិតោ សរភាណកោ ឃដេន ឧទកំ វមេន្តោ វិយ សរភាណំ ភណិត្វា ឧដ្ឋិតោ, តម្បិ សោ ន ជានាតិ។ រត្តិកថិកោ សាគរំ ខោភេន្តោ វិយ រត្តិំ កថេត្វា ឧដ្ឋិតោ, តម្បិ សោ ន ជានាតិ។ បច្ចូសកថិកោ កថេត្វា ឧដ្ឋាសិ, តម្បិ សោ ន ជានាតិ។ បាតោវ បន ឧដ្ឋាយ មុខំ ធោវិត្វា, ថេរានំ បត្តចីវរានិ ឧបនាមេត្វា, ភិក្ខាចារំ ឧបគច្ឆន្តោ មហាថេរំ អាហ – ‘‘ភន្តេ, ទិវាកថិកោ កតរំ ជាតកំ នាម កថេសិ, សរភាណកោ កតរំ សុត្តំ នាម ភណិ, រត្តិកថិកោ កតរំ ធម្មកថំ នាម កថេសិ, បច្ចូសកថិកោ កតរំ ជាតកំ នាម កថេសិ, ខន្ធា នាម កតិ, ធាតុយោ នាម កតិ, អាយតនា នាម កតី’’តិ។ ឯវរូបោ ឯកំ ទ្វេ សំវច្ឆរានិ អតិក្កមិត្វា ភិក្ខុទស្សនញ្ចេវ ធម្មស្សវនញ្ច លភន្តោបិ ឱឃេ អាគតេ ឧទកេន សកិំ វា ទ្វិក្ខត្តុំ វា តេមិតរុក្ខសទិសោ ហោតិ។ សោ ឯវំ សង្ឃទស្សនតោ ច ធម្មស្សវនតោ ច បដិក្កម្ម ទូរេ វសន្តោ អរិយមគ្គំ ឱតរិត្វា សមាធិកុល្លេ និសិន្នោ និព្ពានសាគរំ បាបុណិតុំ ន សក្កោតិ។
Nevāsikatthero āgantukānaṃ pattacīvarāni paṭisāmento antogabbheyeva divasabhāgaṃ vītināmeti. Divākathiko uṭṭhito sarabhāṇako ghaṭena udakaṃ vamento viya sarabhāṇaṃ bhaṇitvā uṭṭhito, tampi so na jānāti. Rattikathiko sāgaraṃ khobhento viya rattiṃ kathetvā uṭṭhito, tampi so na jānāti. Paccūsakathiko kathetvā uṭṭhāsi, tampi so na jānāti. Pātova pana uṭṭhāya mukhaṃ dhovitvā, therānaṃ pattacīvarāni upanāmetvā, bhikkhācāraṃ upagacchanto mahātheraṃ āha – ‘‘bhante, divākathiko kataraṃ jātakaṃ nāma kathesi, sarabhāṇako kataraṃ suttaṃ nāma bhaṇi, rattikathiko kataraṃ dhammakathaṃ nāma kathesi, paccūsakathiko kataraṃ jātakaṃ nāma kathesi, khandhā nāma kati, dhātuyo nāma kati, āyatanā nāma katī’’ti. Evarūpo ekaṃ dve saṃvaccharāni atikkamitvā bhikkhudassanañceva dhammassavanañca labhantopi oghe āgate udakena sakiṃ vā dvikkhattuṃ vā temitarukkhasadiso hoti. So evaṃ saṅghadassanato ca dhammassavanato ca paṭikkamma dūre vasanto ariyamaggaṃ otaritvā samādhikulle nisinno nibbānasāgaraṃ pāpuṇituṃ na sakkoti.
មជ្ឈេ គង្គាយ ទីបកេ ជាតោ មុទុរុក្ខោ វិយ មធុរស្សរភាណកបុគ្គលោ វេទិតព្ពោ។ សោ ហិ អភិញ្ញាតានិ អភិញ្ញាតានិ វេស្សន្តរាទីនិ ជាតកានិ ឧគ្គណ្ហិត្វា, ទុល្លភភិក្ខុទស្សនំ បច្ចន្តំ គន្ត្វា, តត្ថ ធម្មកថាយ បសាទិតហទយេន ជនេន ឧបដ្ឋិយមានោ អត្តានំ ឧទ្ទិស្ស កតេ សម្បន្នបុប្ផផលរុក្ខេ នន្ទនវនាភិរាមេ វិហារេ វសតិ។ អថស្ស ភារហារភិក្ខូ តំ បវត្តិំ សុត្វា, ‘‘អសុកោ កិរ ឯវំ ឧបដ្ឋាកេសុ បដិពទ្ធចិត្តោ វិហរតិ។ បណ្ឌិតោ ភិក្ខុ បដិពលោ ពុទ្ធវចនំ វា ឧគ្គណ្ហិតុំ, កម្មដ្ឋានំ វា មនសិកាតុំ, អានេត្វា តេន សទ្ធិំ អសុកត្ថេរស្ស សន្តិកេ ធម្មំ ឧគ្គណ្ហិស្សាម, អសុកត្ថេរស្ស សន្តិកេ កម្មដ្ឋាន’’ន្តិ តត្ថ គច្ឆន្តិ។
Majjhe gaṅgāya dīpake jāto mudurukkho viya madhurassarabhāṇakapuggalo veditabbo. So hi abhiññātāni abhiññātāni vessantarādīni jātakāni uggaṇhitvā, dullabhabhikkhudassanaṃ paccantaṃ gantvā, tattha dhammakathāya pasāditahadayena janena upaṭṭhiyamāno attānaṃ uddissa kate sampannapupphaphalarukkhe nandanavanābhirāme vihāre vasati. Athassa bhārahārabhikkhū taṃ pavattiṃ sutvā, ‘‘asuko kira evaṃ upaṭṭhākesu paṭibaddhacitto viharati. Paṇḍito bhikkhu paṭibalo buddhavacanaṃ vā uggaṇhituṃ, kammaṭṭhānaṃ vā manasikātuṃ, ānetvā tena saddhiṃ asukattherassa santike dhammaṃ uggaṇhissāma, asukattherassa santike kammaṭṭhāna’’nti tattha gacchanti.
សោ តេសំ វត្តំ កត្វា សាយន្ហសមយំ វិហារចារិកំ និក្ខន្តេហិ តេហិ ‘‘ឥមំ, អាវុសោ, ចេតិយំ តយា ការិត’’ន្តិ បុដ្ឋោ, ‘‘អាម, ភន្តេ’’តិ វទតិ។ ‘‘អយំ ពោធិ, អយំ មណ្ឌបោ, ឥទំ ឧបោសថាគារំ, ឯសា អគ្គិសាលា, អយំ ចង្កមោ តយា ការិតោ។ ឥមេ រុក្ខេ រោបាបេត្វា តយា នន្ទនវនាភិរាមោ វិហារោ ការិតោ’’តិ។ ‘‘អាម, ភន្តេ’’តិ, វទតិ។
So tesaṃ vattaṃ katvā sāyanhasamayaṃ vihāracārikaṃ nikkhantehi tehi ‘‘imaṃ, āvuso, cetiyaṃ tayā kārita’’nti puṭṭho, ‘‘āma, bhante’’ti vadati. ‘‘Ayaṃ bodhi, ayaṃ maṇḍapo, idaṃ uposathāgāraṃ, esā aggisālā, ayaṃ caṅkamo tayā kārito. Ime rukkhe ropāpetvā tayā nandanavanābhirāmo vihāro kārito’’ti. ‘‘Āma, bhante’’ti, vadati.
សោ សាយំ ថេរុបដ្ឋានំ គន្ត្វា វន្ទិត្វា បុច្ឆតិ – ‘‘កស្មា, ភន្តេ, អាគតត្ថា’’តិ? ‘‘អាវុសោ, តំ អាទាយ គន្ត្វា, អសុកត្ថេរស្ស សន្តិកេ ធម្មំ ឧគ្គណ្ហិត្វា, អសុកត្ថេរស្ស សន្តិកេ កម្មដ្ឋានំ, អសុកស្មិំ នាម អរញ្ញេ សមគ្គា សមណធម្មំ ករិស្សាមាតិ ឥមិនា ការណេន អាគតម្ហា’’តិ។ សាធុ, ភន្តេ, តុម្ហេ នាម មយ្ហំ អត្ថាយ អាគតា, អហម្បិ ចិរនិវាសេន ឥធ ឧក្កណ្ឋិតោ គច្ឆាមិ, បត្តចីវរំ គណ្ហាមិ, ភន្តេតិ។ អាវុសោ, សាមណេរទហរា មគ្គកិលន្តា, អជ្ជ វសិត្វា ស្វេ បច្ឆាភត្តំ គមិស្សាមាតិ។ សាធុ, ភន្តេតិ បុនទិវសេ តេហិ សទ្ធិំ បិណ្ឌាយ បវិសតិ។ គាមវាសិនោ ‘‘អម្ហាកំ អយ្យោ ពហូ អាគន្តុកេ ភិក្ខូ គហេត្វា អាគតោ’’តិ អាសនានិ បញ្ញាបេត្វា យាគុំ បាយេត្វា សុខនិសិន្នកថំ សុត្វា ភត្តំ អទំសុ។ ថេរា ‘‘ត្វំ, អាវុសោ, អនុមោទនំ កត្វា និក្ខម, មយំ ឧទកផាសុកដ្ឋានេ ភត្តកិច្ចំ ករិស្សាមា’’តិ និក្ខន្តា។
So sāyaṃ therupaṭṭhānaṃ gantvā vanditvā pucchati – ‘‘kasmā, bhante, āgatatthā’’ti? ‘‘Āvuso, taṃ ādāya gantvā, asukattherassa santike dhammaṃ uggaṇhitvā, asukattherassa santike kammaṭṭhānaṃ, asukasmiṃ nāma araññe samaggā samaṇadhammaṃ karissāmāti iminā kāraṇena āgatamhā’’ti. Sādhu, bhante, tumhe nāma mayhaṃ atthāya āgatā, ahampi ciranivāsena idha ukkaṇṭhito gacchāmi, pattacīvaraṃ gaṇhāmi, bhanteti. Āvuso, sāmaṇeradaharā maggakilantā, ajja vasitvā sve pacchābhattaṃ gamissāmāti. Sādhu, bhanteti punadivase tehi saddhiṃ piṇḍāya pavisati. Gāmavāsino ‘‘amhākaṃ ayyo bahū āgantuke bhikkhū gahetvā āgato’’ti āsanāni paññāpetvā yāguṃ pāyetvā sukhanisinnakathaṃ sutvā bhattaṃ adaṃsu. Therā ‘‘tvaṃ, āvuso, anumodanaṃ katvā nikkhama, mayaṃ udakaphāsukaṭṭhāne bhattakiccaṃ karissāmā’’ti nikkhantā.
គាមវាសិនោ អនុមោទនំ សុត្វា បុច្ឆិំសុ, ‘‘កុតោ, ភន្តេ, ថេរា អាគតា’’តិ? ឯតេ អម្ហាកំ អាចរិយុបជ្ឈាយា សមានុបជ្ឈាយា សន្ទិដ្ឋា សម្ភត្តាតិ។ កស្មា អាគតាតិ? មំ គហេត្វា គន្តុកាមតាយាតិ។ តុម្ហេ បន គន្តុកាមាតិ? អាមាវុសោតិ។ កិំ វទេថ, ភន្តេ, អម្ហេហិ កស្ស ឧបោសថាគារំ ការិតំ, កស្ស ភោជនសាលា, កស្ស អគ្គិសាលាទយោ ការិតា, មយំ មង្គលាមង្គលេសុ កស្ស សន្តិកំ គមិស្សាមាតិ? មហាឧបាសិកាយោបិ តត្ថេវ និសីទិត្វា អស្សូនិ បវត្តយិំសុ។ ទហរោ ‘‘តុម្ហេសុ ឯវំ ទុក្ខិតេសុ អហំ គន្ត្វា កិំ ករិស្សាមិ? ថេរេ ឧយ្យោជេស្សាមី’’តិ វិហារំ គតោ។
Gāmavāsino anumodanaṃ sutvā pucchiṃsu, ‘‘kuto, bhante, therā āgatā’’ti? Ete amhākaṃ ācariyupajjhāyā samānupajjhāyā sandiṭṭhā sambhattāti. Kasmā āgatāti? Maṃ gahetvā gantukāmatāyāti. Tumhe pana gantukāmāti? Āmāvusoti. Kiṃ vadetha, bhante, amhehi kassa uposathāgāraṃ kāritaṃ, kassa bhojanasālā, kassa aggisālādayo kāritā, mayaṃ maṅgalāmaṅgalesu kassa santikaṃ gamissāmāti? Mahāupāsikāyopi tattheva nisīditvā assūni pavattayiṃsu. Daharo ‘‘tumhesu evaṃ dukkhitesu ahaṃ gantvā kiṃ karissāmi? There uyyojessāmī’’ti vihāraṃ gato.
ថេរាបិ កតភត្តកិច្ចា បត្តចីវរានិ គហេត្វា និសិន្នា តំ ទិស្វាវ, ‘‘កិំ, អាវុសោ, ចិរាយសិ, ទិវា ហោតិ, គច្ឆាមា’’តិ អាហំសុ។ អាម, ភន្តេ, តុម្ហេ សុខិតា, អសុកគេហស្ស ឥដ្ឋកាមូលំ ឋិតសណ្ឋានេនេវ ឋិតំ, អសុកគេហាទីនំ ចិត្តកម្មមូលាទីនិ អត្ថិ, គតស្សាបិ មេ ចិត្តវិក្ខេបោ ភវិស្សតិ, តុម្ហេ បុរតោ គន្ត្វា អសុកវិហារេ ចីវរធោវនរជនាទីនិ ករោថ, អហំ តត្ថ សម្បាបុណិស្សាមីតិ។ តេ តស្ស ឱសក្កិតុកាមតំ ញត្វា ត្វំ បច្ឆា អាគច្ឆេយ្យាសីតិ បក្កមិំសុ។
Therāpi katabhattakiccā pattacīvarāni gahetvā nisinnā taṃ disvāva, ‘‘kiṃ, āvuso, cirāyasi, divā hoti, gacchāmā’’ti āhaṃsu. Āma, bhante, tumhe sukhitā, asukagehassa iṭṭhakāmūlaṃ ṭhitasaṇṭhāneneva ṭhitaṃ, asukagehādīnaṃ cittakammamūlādīni atthi, gatassāpi me cittavikkhepo bhavissati, tumhe purato gantvā asukavihāre cīvaradhovanarajanādīni karotha, ahaṃ tattha sampāpuṇissāmīti. Te tassa osakkitukāmataṃ ñatvā tvaṃ pacchā āgaccheyyāsīti pakkamiṃsu.
សោ ថេរេ អនុគន្ត្វា និវត្តោ វិហារមេវ អាគន្ត្វា ភោជនសាលាទីនិ ឱលោកេន្តោ វិហារំ រាមណេយ្យកំ ទិស្វា ចិន្តេសិ – ‘‘សាធុ វតម្ហិ ន គតោ។ សចេ អគមិស្សំ, កោចិ, ទេវ, ធម្មកថិកោ អាគន្ត្វា , សព្ពេសំ មនំ ភិន្ទិត្វា, វិហារំ អត្តនោ និកាយសន្តកំ ករេយ្យ, អថ មយា បច្ឆា អាគន្ត្វា ឯតស្ស បច្ឆតោ លទ្ធបិណ្ឌំ ភុញ្ជន្តេន ចរិតព្ពំ ភវិស្សតី’’តិ។
So there anugantvā nivatto vihārameva āgantvā bhojanasālādīni olokento vihāraṃ rāmaṇeyyakaṃ disvā cintesi – ‘‘sādhu vatamhi na gato. Sace agamissaṃ, koci, deva, dhammakathiko āgantvā , sabbesaṃ manaṃ bhinditvā, vihāraṃ attano nikāyasantakaṃ kareyya, atha mayā pacchā āgantvā etassa pacchato laddhapiṇḍaṃ bhuñjantena caritabbaṃ bhavissatī’’ti.
សោ អបរេន សមយេន សុណាតិ, ‘‘តេ កិរ ភិក្ខូ គតដ្ឋានេ ឯកនិកាយទ្វេនិកាយឯកបិដកទ្វេបិដកាទិវសេន ពុទ្ធវចនំ ឧគ្គណ្ហិត្វា អដ្ឋកថាចរិយា ជាតា វិនយធរា ជាតា សតបរិវារាបិ សហស្សបរិវារាបិ ចរន្តិ។ យេ បនេត្ថ សមណធម្មំ កាតុំ គតា, តេ ឃដេន្តា វាយមន្តា សោតាបន្នា ជាតា, សកទាគាមិនោ អនាគាមិនោ អរហន្តោ ជាតា, មហាសក្ការេន បរិនិព្ពុតា’’តិ ។ សោ ចិន្តេសិ – ‘‘សចេ អហម្បិ អគមិស្សំ, មយ្ហម្បេសា សម្បត្តិ អភវិស្ស, ឥមំ បន ឋានំ មុញ្ចិតុំ អសក្កោន្តោ អតិវិយ បរិហីនម្ហី’’តិ។ អយំ បុគ្គលោ អត្តនោ មុទុតាយ តំ ឋានំ អមុញ្ចន្តោ អរិយមគ្គំ ឱតរិត្វា សមាធិកុល្លេ និសិន្នោ និព្ពានសាគរំ បាបុណិតុំ ន សក្កោតិ។
So aparena samayena suṇāti, ‘‘te kira bhikkhū gataṭṭhāne ekanikāyadvenikāyaekapiṭakadvepiṭakādivasena buddhavacanaṃ uggaṇhitvā aṭṭhakathācariyā jātā vinayadharā jātā sataparivārāpi sahassaparivārāpi caranti. Ye panettha samaṇadhammaṃ kātuṃ gatā, te ghaṭentā vāyamantā sotāpannā jātā, sakadāgāmino anāgāmino arahanto jātā, mahāsakkārena parinibbutā’’ti . So cintesi – ‘‘sace ahampi agamissaṃ, mayhampesā sampatti abhavissa, imaṃ pana ṭhānaṃ muñcituṃ asakkonto ativiya parihīnamhī’’ti. Ayaṃ puggalo attano mudutāya taṃ ṭhānaṃ amuñcanto ariyamaggaṃ otaritvā samādhikulle nisinno nibbānasāgaraṃ pāpuṇituṃ na sakkoti.
គង្គាយ នទិយា តិរិយំ បតិត្វា, វាលិកាយ ឱត្ថដភាវេន អន្តរសេតុ វិយ ហុត្វា, ពហូនំ បច្ចយោ ជាតរុក្ខោ វិយ រថវិនីតមហាអរិយវំសចន្ទោបមាទិបដិបទាសុ អញ្ញតរំ បដិបទំ ឧគ្គហេត្វា ឋិតោ ឱលីនវុត្តិកោ បុគ្គលោ វេទិតព្ពោ។ សោ ហិ តំ បដិបត្តិនិស្សិតំ ធម្មំ ឧគ្គហេត្វា បកតិយា មញ្ជុស្សរោ ចិត្តលបព្ពតាទិសទិសំ មហន្តំ ឋានំ គន្ត្វា ចេតិយង្គណវត្តាទីនិ ករោតិ។ អថ នំ ធម្មស្សវនគ្គំ បត្តំ អាគន្តុកា ទហរា ‘‘ធម្មំ កថេហី’’តិ វទន្តិ។ សោ សម្មា ឧគ្គហិតំ ធម្មំ បដិបទំ ទីបេត្វា កថេតិ។ អថស្ស បំសុកូលិកបិណ្ឌបាតិកាទយោ សព្ពេ ថេរនវមជ្ឈិមា ភិក្ខូ ‘‘អហោ សប្បុរិសោ’’តិ អត្តមនា ភវន្តិ។
Gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ patitvā, vālikāya otthaṭabhāvena antarasetu viya hutvā, bahūnaṃ paccayo jātarukkho viya rathavinītamahāariyavaṃsacandopamādipaṭipadāsu aññataraṃ paṭipadaṃ uggahetvā ṭhito olīnavuttiko puggalo veditabbo. So hi taṃ paṭipattinissitaṃ dhammaṃ uggahetvā pakatiyā mañjussaro cittalapabbatādisadisaṃ mahantaṃ ṭhānaṃ gantvā cetiyaṅgaṇavattādīni karoti. Atha naṃ dhammassavanaggaṃ pattaṃ āgantukā daharā ‘‘dhammaṃ kathehī’’ti vadanti. So sammā uggahitaṃ dhammaṃ paṭipadaṃ dīpetvā katheti. Athassa paṃsukūlikapiṇḍapātikādayo sabbe theranavamajjhimā bhikkhū ‘‘aho sappuriso’’ti attamanā bhavanti.
សោ កស្សចិ និទានមត្តំ, កស្សចិ ឧបឌ្ឍគាថំ, កស្សចិ គាថំ ឧបដ្ឋាបេន្តោ អយបដ្ដកេន អាពន្ធន្តោ វិយ ទហរសាមណេរេ សង្គណ្ហិត្វា មហាថេរេ ឧបសង្កមិត្វា, ‘‘ភន្តេ, អយំ បោរាណកវិហារោ អត្ថិ, ឯត្ថ កោចិ តត្រុប្បាទោ’’តិ?, បុច្ឆតិ។ ថេរា – ‘‘កិំ វទេសិ, អាវុសោ, ចតុវីសតិ ករីសសហស្សានិ តត្រុប្បាទោ’’តិ។ ភន្តេ, តុម្ហេ ឯវំ វទេថ, ឧទ្ធនេ បន អគ្គិបិ ន ជលតីតិ។ អាវុសោ, មហាវិហារវាសីហិ លទ្ធា នាម ឯវមេវ នស្សន្តិ, ន កោចិ សណ្ឋបេតីតិ។ ភន្តេ, បោរាណករាជូហិ ទិន្នំ ខីណាសវេហិ បដិគ្គហិតំ កស្មា ឯតេ នាសេន្តីតិ? អាវុសោ, តាទិសេន ធម្មកថិកេន សក្កា ភវេយ្យ លទ្ធុន្តិ។ ភន្តេ, មា ឯវំ វទេថ, អម្ហេ បដិបត្តិទីបកធម្មកថិកា នាម, តុម្ហេ មំ ‘‘សង្ឃកុដុម្ពិកោ វិហារុបដ្ឋាកោ’’តិ មញ្ញមានា កាតុកាមាតិ។ កិំ នុ ខោ, អាវុសោ, អកប្បិយមេតំ, តុម្ហាទិសេហិ បន កថិតេ អម្ហាកំ ឧប្បជ្ជេយ្យាតិ? តេន ហិ, ភន្តេ, អារាមិកេសុ អាគតេសុ អម្ហាកំ ភារំ ករោថ, ឯកំ កប្បិយទ្វារំ កថេស្សាមាតិ។
So kassaci nidānamattaṃ, kassaci upaḍḍhagāthaṃ, kassaci gāthaṃ upaṭṭhāpento ayapaṭṭakena ābandhanto viya daharasāmaṇere saṅgaṇhitvā mahāthere upasaṅkamitvā, ‘‘bhante, ayaṃ porāṇakavihāro atthi, ettha koci tatruppādo’’ti?, Pucchati. Therā – ‘‘kiṃ vadesi, āvuso, catuvīsati karīsasahassāni tatruppādo’’ti. Bhante, tumhe evaṃ vadetha, uddhane pana aggipi na jalatīti. Āvuso, mahāvihāravāsīhi laddhā nāma evameva nassanti, na koci saṇṭhapetīti. Bhante, porāṇakarājūhi dinnaṃ khīṇāsavehi paṭiggahitaṃ kasmā ete nāsentīti? Āvuso, tādisena dhammakathikena sakkā bhaveyya laddhunti. Bhante, mā evaṃ vadetha, amhe paṭipattidīpakadhammakathikā nāma, tumhe maṃ ‘‘saṅghakuṭumbiko vihārupaṭṭhāko’’ti maññamānā kātukāmāti. Kiṃ nu kho, āvuso, akappiyametaṃ, tumhādisehi pana kathite amhākaṃ uppajjeyyāti? Tena hi, bhante, ārāmikesu āgatesu amhākaṃ bhāraṃ karotha, ekaṃ kappiyadvāraṃ kathessāmāti.
សោ បាតោវ គន្ត្វា, សន្និបាតសាលាយំ ឋត្វា, អារាមិកេសុ អាគតេសុ ‘‘ឧបាសកា អសុកខេត្តេ ភាគោ កុហិំ, អសុកខេត្តេ កហាបណំ កុហិ’’ន្តិអាទីនិ វត្វា, អញ្ញស្ស ខេត្តំ គហេត្វា, អញ្ញស្ស ទេតិ។ ឯវំ អនុក្កមេន តំ តំ បដិសេធេន្តោ តស្ស តស្ស ទេន្តោ តថា អកាសិ , យថា យាគុហត្ថា បូវហត្ថា ភត្តហត្ថា តេលមធុផាណិតឃតាទិហត្ថា ច អត្តនោវ សន្តិកំ អាគច្ឆន្តិ។ សកលវិហារោ ឯកកោលាហលោ ហោតិ, បេសលា ភិក្ខូ និព្ពិជ្ជ អបក្កមិំសុ។
So pātova gantvā, sannipātasālāyaṃ ṭhatvā, ārāmikesu āgatesu ‘‘upāsakā asukakhette bhāgo kuhiṃ, asukakhette kahāpaṇaṃ kuhi’’ntiādīni vatvā, aññassa khettaṃ gahetvā, aññassa deti. Evaṃ anukkamena taṃ taṃ paṭisedhento tassa tassa dento tathā akāsi , yathā yāguhatthā pūvahatthā bhattahatthā telamadhuphāṇitaghatādihatthā ca attanova santikaṃ āgacchanti. Sakalavihāro ekakolāhalo hoti, pesalā bhikkhū nibbijja apakkamiṃsu.
សោបិ អាចរិយុបជ្ឈាយេហិ វិស្សដ្ឋកានំ ពហូនំ ទុព្ពចបុគ្គលានំ ឧបជ្ឈំ ទេន្តោ វិហារំ បូរេតិ។ អាគន្តុកា ភិក្ខូ វិហារទ្វារេ ឋត្វាវ ‘‘វិហារេ កេ វសន្តី’’តិ, បុច្ឆិត្វា, ‘‘ឯវរូបា នាម ភិក្ខូ’’តិ សុត្វា ពាហិរេនេវ បក្កមន្តិ។ អយំ បុគ្គលោ សាសនេ តិរិយំ និបន្នតាយ មហាជនស្ស បច្ចយភាវំ ឧបគតោ អរិយមគ្គំ ឱតរិត្វា សមាធិកុល្លេ និសិន្នោ និព្ពានសាគរំ បាបុណិតុំ ន សក្កោតិ។
Sopi ācariyupajjhāyehi vissaṭṭhakānaṃ bahūnaṃ dubbacapuggalānaṃ upajjhaṃ dento vihāraṃ pūreti. Āgantukā bhikkhū vihāradvāre ṭhatvāva ‘‘vihāre ke vasantī’’ti, pucchitvā, ‘‘evarūpā nāma bhikkhū’’ti sutvā bāhireneva pakkamanti. Ayaṃ puggalo sāsane tiriyaṃ nipannatāya mahājanassa paccayabhāvaṃ upagato ariyamaggaṃ otaritvā samādhikulle nisinno nibbānasāgaraṃ pāpuṇituṃ na sakkoti.
ភគវន្តំ ឯតទវោចាតិ ‘‘និព្ពានបព្ភារា’’តិ បទេន ឱសាបិតំ ធម្មទេសនំ ញត្វា អនុសន្ធិកុសលតាយ ឯតំ ‘‘កិំ នុ ខោ, ភន្តេ’’តិអាទិវចនំ អវោច។ តថាគតោបិ ហិ ឥមិស្សំ បរិសតិ និសិន្នោ ‘‘អនុសន្ធិកុសលោ ភិក្ខុ អត្ថិ, សោ មំ បញ្ហំ បុច្ឆិស្សតី’’តិ តស្សេវ ឱកាសករណត្ថាយ ឥមស្មិំ ឋានេ ទេសនំ និដ្ឋាបេសិ។
Bhagavantaṃ etadavocāti ‘‘nibbānapabbhārā’’ti padena osāpitaṃ dhammadesanaṃ ñatvā anusandhikusalatāya etaṃ ‘‘kiṃ nu kho, bhante’’tiādivacanaṃ avoca. Tathāgatopi hi imissaṃ parisati nisinno ‘‘anusandhikusalo bhikkhu atthi, so maṃ pañhaṃ pucchissatī’’ti tasseva okāsakaraṇatthāya imasmiṃ ṭhāne desanaṃ niṭṭhāpesi.
ឥទានិ ឱរិមំ តីរន្តិអាទិនា នយេន វុត្តេសុ អជ្ឈត្តិកាយតនាទីសុ ឯវំ ឧបគមនានុបគមនាទីនិ វេទិតព្ពានិ។ ‘‘មយ្ហំ ចក្ខុ-បសន្នំ, អហំ អប្បមត្តកម្បិ រូបារម្មណំ បដិវិជ្ឈិតុំ សក្កោមី’’តិ ឯតំ និស្សាយ ចក្ខុំ អស្សាទេន្តោបិ តិមិរកវាតាទីហិ ឧបហតបសាទោ ‘‘អមនាបំ មយ្ហំ ចក្ខុ, មហន្តម្បិ រូបារម្មណំ វិភាវេតុំ ន សក្កោមី’’តិ ទោមនស្សំ អាបជ្ជន្តោបិ ចក្ខាយតនំ ឧបគច្ឆតិ នាម។ អនិច្ចំ ទុក្ខំ អនត្តាតិ តិណ្ណំ លក្ខណានំ វសេន វិបស្សន្តោ បន ន ឧបគច្ឆតិ នាម។ សោតាទីសុបិ ឯសេវ នយោ។
Idāni orimaṃ tīrantiādinā nayena vuttesu ajjhattikāyatanādīsu evaṃ upagamanānupagamanādīni veditabbāni. ‘‘Mayhaṃ cakkhu-pasannaṃ, ahaṃ appamattakampi rūpārammaṇaṃ paṭivijjhituṃ sakkomī’’ti etaṃ nissāya cakkhuṃ assādentopi timirakavātādīhi upahatapasādo ‘‘amanāpaṃ mayhaṃ cakkhu, mahantampi rūpārammaṇaṃ vibhāvetuṃ na sakkomī’’ti domanassaṃ āpajjantopi cakkhāyatanaṃ upagacchati nāma. Aniccaṃ dukkhaṃ anattāti tiṇṇaṃ lakkhaṇānaṃ vasena vipassanto pana na upagacchati nāma. Sotādīsupi eseva nayo.
មនាយតនេ បន ‘‘មនាបំ វត មេ មនោ, កិញ្ចិ វាមតោ អគ្គហេត្វា សព្ពំ ទក្ខិណតោវ គណ្ហាតី’’តិ វា ‘‘មនេន មេ ចិន្តិតចិន្តិតស្ស អលាភោ នាម នត្ថី’’តិ វា ឯវំ អស្សាទេន្តោបិ, ‘‘ទុចិន្តិតចិន្តិតស្ស មេ មនោ អប្បទក្ខិណគ្គាហី’’តិ ឯវំ ទោមនស្សំ ឧប្បាទេន្តោបិ មនាយតនំ ឧបគច្ឆតិ នាម។ ឥដ្ឋេ បន រូបេ រាគំ, អនិដ្ឋេ បដិឃំ ឧប្បាទេន្តោ រូបាយតនំ ឧបគច្ឆតិ នាម។ សទ្ទាយតនាទីសុបិ ឯសេវ នយោ។
Manāyatane pana ‘‘manāpaṃ vata me mano, kiñci vāmato aggahetvā sabbaṃ dakkhiṇatova gaṇhātī’’ti vā ‘‘manena me cintitacintitassa alābho nāma natthī’’ti vā evaṃ assādentopi, ‘‘ducintitacintitassa me mano appadakkhiṇaggāhī’’ti evaṃ domanassaṃ uppādentopi manāyatanaṃ upagacchati nāma. Iṭṭhe pana rūpe rāgaṃ, aniṭṭhe paṭighaṃ uppādento rūpāyatanaṃ upagacchati nāma. Saddāyatanādīsupi eseva nayo.
នន្ទីរាគស្សេតំ អធិវចនន្តិ យថា ហិ មជ្ឈេ សំសីទិត្វា ថលំ បត្តំ ទារុក្ខន្ធំ សណ្ហថូលវាលិកា បិទហតិ, សោ បុន សីសំ ឧក្ខិបិតុំ ន សក្កោតិ, ឯវំ នន្ទីរាគេន អាពទ្ធោ បុគ្គលោ ចតូសុ មហាអបាយេសុ បតិតោ មហាទុក្ខេន បិធីយតិ, សោ អនេកេហិបិ វស្សសហស្សេហិ បុន សីសំ ឧក្ខិបិតុំ ន សក្កោតិ។ តេន វុត្តំ ‘‘នន្ទីរាគស្សេតំ អធិវចន’’ន្តិ។
Nandīrāgassetaṃ adhivacananti yathā hi majjhe saṃsīditvā thalaṃ pattaṃ dārukkhandhaṃ saṇhathūlavālikā pidahati, so puna sīsaṃ ukkhipituṃ na sakkoti, evaṃ nandīrāgena ābaddho puggalo catūsu mahāapāyesu patito mahādukkhena pidhīyati, so anekehipi vassasahassehi puna sīsaṃ ukkhipituṃ na sakkoti. Tena vuttaṃ ‘‘nandīrāgassetaṃ adhivacana’’nti.
អស្មិមានស្សេតំ អធិវចនន្តិ យថា ហិ ថលេ អារុឡ្ហោ ទារុក្ខន្ធោ ហេដ្ឋា គង្គោទកេន ចេវ ឧបរិ វស្សេន ច តេមេន្តោ អនុក្កមេន សេវាលបរិយោនទ្ធោ ‘‘បាសាណោ នុ ខោ ឯស ខាណុកោ’’តិ វត្តព្ពតំ អាបជ្ជតិ, ឯវមេវ អស្មិមានេន ឧន្នតោ បុគ្គលោ បំសុកូលិកដ្ឋានេ បំសុកូលិកោ ហោតិ, ធម្មកថិកដ្ឋានេ ធម្មកថិកោ, ភណ្ឌនការកដ្ឋានេ ភណ្ឌនការកោ, វេជ្ជដ្ឋានេ វេជ្ជោ, បិសុណដ្ឋានេ បិសុណោ។ សោ នានប្បការំ អនេសនំ អាបជ្ជន្តោ តាហិ តាហិ អាបត្តីហិ បលិវេឋិតោ ‘‘អត្ថិ នុ ខោ អស្ស អព្ភន្តរេ កិញ្ចិ សីលំ, ឧទាហុ នត្ថី’’តិ វត្តព្ពតំ អាបជ្ជតិ។ តេន វុត្តំ ‘‘អស្មិមានស្សេតំ អធិវចន’’ន្តិ។
Asmimānassetaṃ adhivacananti yathā hi thale āruḷho dārukkhandho heṭṭhā gaṅgodakena ceva upari vassena ca temento anukkamena sevālapariyonaddho ‘‘pāsāṇo nu kho esa khāṇuko’’ti vattabbataṃ āpajjati, evameva asmimānena unnato puggalo paṃsukūlikaṭṭhāne paṃsukūliko hoti, dhammakathikaṭṭhāne dhammakathiko, bhaṇḍanakārakaṭṭhāne bhaṇḍanakārako, vejjaṭṭhāne vejjo, pisuṇaṭṭhāne pisuṇo. So nānappakāraṃ anesanaṃ āpajjanto tāhi tāhi āpattīhi paliveṭhito ‘‘atthi nu kho assa abbhantare kiñci sīlaṃ, udāhu natthī’’ti vattabbataṃ āpajjati. Tena vuttaṃ ‘‘asmimānassetaṃ adhivacana’’nti.
បញ្ចន្នេតំ កាមគុណានំ អធិវចនន្តិ យថា ហិ អាវដ្ដេ បតិតទារុខន្ធោ អន្តោយេវ បាសាណាទីសុ អាហតសមព្ភាហតោ ភិជ្ជិត្វា ចុណ្ណវិចុណ្ណំ ហោតិ, ឯវំ បញ្ចកាមគុណាវដ្ដេ បតិតបុគ្គលោ ចតូសុ អបាយេសុ កម្មការណខុប្បិបាសាទិទុក្ខេហិ អាហតសមព្ភាហតោ ទីឃរត្តំ ចុណ្ណវិចុណ្ណតំ អាបជ្ជតិ។ តេន វុត្តំ ‘‘បញ្ចន្នេតំ កាមគុណានំ អធិវចន’’ន្តិ។
Pañcannetaṃkāmaguṇānaṃ adhivacananti yathā hi āvaṭṭe patitadārukhandho antoyeva pāsāṇādīsu āhatasamabbhāhato bhijjitvā cuṇṇavicuṇṇaṃ hoti, evaṃ pañcakāmaguṇāvaṭṭe patitapuggalo catūsu apāyesu kammakāraṇakhuppipāsādidukkhehi āhatasamabbhāhato dīgharattaṃ cuṇṇavicuṇṇataṃ āpajjati. Tena vuttaṃ ‘‘pañcannetaṃ kāmaguṇānaṃ adhivacana’’nti.
ទុស្សីលោតិ និស្សីលោ។ បាបធម្មោតិ លាមកធម្មោ។ អសុចីតិ ន សុចិ។ សង្កស្សរសមាចារោតិ ‘‘ឥមស្ស មញ្ញេ ឥមស្ស មញ្ញេ ឥទំ កម្ម’’ន្តិ ឯវំ បរេហិ សង្កាយ សរិតព្ពសមាចារោ។ សង្កាយ វា បរេសំ សមាចារំ សរតីតិបិ សង្កស្សរសមាចារោ។ តស្ស ហិ ទ្វេ តយោ ជនេ កថេន្តេ ទិស្វា, ‘‘មម ទោសំ មញ្ញេ កថេន្តី’’តិ តេសំ សមាចារំ សង្កស្សរតិ ធាវតីតិ សង្កស្សរសមាចារោ។
Dussīloti nissīlo. Pāpadhammoti lāmakadhammo. Asucīti na suci. Saṅkassarasamācāroti ‘‘imassa maññe imassa maññe idaṃ kamma’’nti evaṃ parehi saṅkāya saritabbasamācāro. Saṅkāya vā paresaṃ samācāraṃ saratītipi saṅkassarasamācāro. Tassa hi dve tayo jane kathente disvā, ‘‘mama dosaṃ maññe kathentī’’ti tesaṃ samācāraṃ saṅkassarati dhāvatīti saṅkassarasamācāro.
សមណបដិញ្ញោតិ សលាកគ្គហណាទីសុ ‘‘កិត្តកា វិហារេ សមណា’’តិ គណនាយ អារទ្ធាយ ‘‘អហម្បិ សមណោ, អហម្បិ សមណោ’’តិ បដិញ្ញំ ទេតិ, សលាកគ្គហណាទីនិ ករោតិ។ ព្រហ្មចារិបដិញ្ញោតិ ឧបោសថបវារណាទីសុ ‘‘អហម្បិ ព្រហ្មចារី’’តិ បដិញ្ញាយ តានិ កម្មានិ បវិសតិ ។ អន្តោបូតីតិ វក្កហទយាទីសុ អបូតិកស្សបិ គុណានំ បូតិភាវេន, អន្តោបូតិ។ អវស្សុតោតិ រាគេន តិន្តោ។ កសម្ពុជាតោតិ រាគាទីហិ កិលេសេហិ កចវរជាតោ។
Samaṇapaṭiññoti salākaggahaṇādīsu ‘‘kittakā vihāre samaṇā’’ti gaṇanāya āraddhāya ‘‘ahampi samaṇo, ahampi samaṇo’’ti paṭiññaṃ deti, salākaggahaṇādīni karoti. Brahmacāripaṭiññoti uposathapavāraṇādīsu ‘‘ahampi brahmacārī’’ti paṭiññāya tāni kammāni pavisati . Antopūtīti vakkahadayādīsu apūtikassapi guṇānaṃ pūtibhāvena, antopūti. Avassutoti rāgena tinto. Kasambujātoti rāgādīhi kilesehi kacavarajāto.
ឯតទវោចាតិ គោគណំ គង្គាតីរាភិមុខំ កត្វា បរិសបរិយន្តេ ឋិតោ អាទិតោ បដ្ឋាយ យាវ បរិយោសានា សត្ថុ ធម្មទេសនំ សុត្វា, ‘‘សត្ថា ឱរិមតីរាទីនំ អនុបគច្ឆន្តាទិវសេន សក្កា បដិបត្តិំ បូរេតុន្តិ វទតិ។ យទិ ឯវំ បូរេតុំ សក្កា, អហំ បព្ពជិត្វា បូរេស្សាមី’’តិ ចិន្តេត្វា ឯតំ ‘‘អហំ ខោ, ភន្តេ’’តិអាទិវចនំ អវោច។
Etadavocāti gogaṇaṃ gaṅgātīrābhimukhaṃ katvā parisapariyante ṭhito ādito paṭṭhāya yāva pariyosānā satthu dhammadesanaṃ sutvā, ‘‘satthā orimatīrādīnaṃ anupagacchantādivasena sakkā paṭipattiṃ pūretunti vadati. Yadi evaṃ pūretuṃ sakkā, ahaṃ pabbajitvā pūressāmī’’ti cintetvā etaṃ ‘‘ahaṃ kho, bhante’’tiādivacanaṃ avoca.
វច្ឆគិទ្ធិនិយោតិ វច្ឆេសុ សស្នេហា ថនេហិ ខីរំ បគ្ឃរន្តេហិ វច្ឆកស្នេហេន សយមេវ គមិស្សន្តីតិ។ និយ្យាតេហេវាតិ និយ្យាតេហិយេវ។ គាវីសុ ហិ អនិយ្យាតិតាសុ គោសាមិកា អាគន្ត្វា, ‘‘ឯកា គាវី ន ទិស្សតិ, ឯកោ គោណោ, ឯកោ វច្ឆកោ ន ទិស្សតី’’តិ តុយ្ហំ បិដ្ឋិតោ បិដ្ឋិតោ វិចរិស្សន្តិ, ឥតិ តេ អផាសុកំ ភវិស្សតិ។ បព្ពជ្ជា ច នាមេសា សឥណស្ស ន រុហតិ, អណណា បព្ពជ្ជា ច ពុទ្ធាទីហិ សំវណ្ណិតាតិ ទស្សនត្ថំ ឯវមាហ។ និយ្យាតាតិ និយ្យាតិតា។ ឥមស្មិំ សុត្តេ វដ្ដវិវដ្ដំ កថិតំ។
Vacchagiddhiniyoti vacchesu sasnehā thanehi khīraṃ paggharantehi vacchakasnehena sayameva gamissantīti. Niyyātehevāti niyyātehiyeva. Gāvīsu hi aniyyātitāsu gosāmikā āgantvā, ‘‘ekā gāvī na dissati, eko goṇo, eko vacchako na dissatī’’ti tuyhaṃ piṭṭhito piṭṭhito vicarissanti, iti te aphāsukaṃ bhavissati. Pabbajjā ca nāmesā saiṇassa na ruhati, aṇaṇā pabbajjā ca buddhādīhi saṃvaṇṇitāti dassanatthaṃ evamāha. Niyyātāti niyyātitā. Imasmiṃ sutte vaṭṭavivaṭṭaṃ kathitaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៤. បឋមទារុក្ខន្ធោបមសុត្តំ • 4. Paṭhamadārukkhandhopamasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៤. បឋមទារុក្ខន្ធោបមសុត្តវណ្ណនា • 4. Paṭhamadārukkhandhopamasuttavaṇṇanā
