| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
3. පඨමධම්‌මවිහාරීසුත්‌තං
3. Paṭhamadhammavihārīsuttaṃ
73. අථ ඛො අඤ්‌ඤතරො භික්‌ඛු යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො සො භික්‌ඛු භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘‘ධම්‌මවිහාරී, ධම්‌මවිහාරී’ති, භන්‌තෙ, වුච්‌චති. කිත්‌තාවතා නු ඛො, භන්‌තෙ, භික්‌ඛු ධම්‌මවිහාරී හොතී’’ති?
73. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘‘dhammavihārī, dhammavihārī’ti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, bhikkhu dhammavihārī hotī’’ti?
‘‘ඉධ, භික්‌ඛු, භික්‌ඛු ධම්‌මං පරියාපුණාති – සුත්‌තං, ගෙය්‍යං, වෙය්‍යාකරණං, ගාථං, උදානං, ඉතිවුත්‌තකං, ජාතකං, අබ්‌භුතධම්‌මං, වෙදල්‌ලං. සො තාය ධම්‌මපරියත්‌තියා දිවසං අතිනාමෙති, රිඤ්‌චති පටිසල්‌ලානං, නානුයුඤ්‌ජති අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථං. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛු – ‘භික්‌ඛු පරියත්‌තිබහුලො, නො ධම්‌මවිහාරී’’’.
‘‘Idha, bhikkhu, bhikkhu dhammaṃ pariyāpuṇāti – suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthaṃ, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallaṃ. So tāya dhammapariyattiyā divasaṃ atināmeti, riñcati paṭisallānaṃ, nānuyuñjati ajjhattaṃ cetosamathaṃ. Ayaṃ vuccati, bhikkhu – ‘bhikkhu pariyattibahulo, no dhammavihārī’’’.
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛු, භික්‌ඛු යථාසුතං යථාපරියත්‌තං ධම්‌මං විත්‌ථාරෙන පරෙසං දෙසෙති. සො තාය ධම්‌මපඤ්‌ඤත්‌තියා දිවසං අතිනාමෙති, රිඤ්‌චති පටිසල්‌ලානං, නානුයුඤ්‌ජති අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථං. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛු – ‘භික්‌ඛු පඤ්‌ඤත්‌තිබහුලො, නො ධම්‌මවිහාරී’’’.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, bhikkhu yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ deseti. So tāya dhammapaññattiyā divasaṃ atināmeti, riñcati paṭisallānaṃ, nānuyuñjati ajjhattaṃ cetosamathaṃ. Ayaṃ vuccati, bhikkhu – ‘bhikkhu paññattibahulo, no dhammavihārī’’’.
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛු, භික්‌ඛු යථාසුතං යථාපරියත්‌තං ධම්‌මං විත්‌ථාරෙන සජ්‌ඣායං කරොති. සො තෙන සජ්‌ඣායෙන දිවසං අතිනාමෙති, රිඤ්‌චති පටිසල්‌ලානං, නානුයුඤ්‌ජති අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථං. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛු – ‘භික්‌ඛු සජ්‌ඣායබහුලො, නො ධම්‌මවිහාරී’’’.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, bhikkhu yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena sajjhāyaṃ karoti. So tena sajjhāyena divasaṃ atināmeti, riñcati paṭisallānaṃ, nānuyuñjati ajjhattaṃ cetosamathaṃ. Ayaṃ vuccati, bhikkhu – ‘bhikkhu sajjhāyabahulo, no dhammavihārī’’’.
‘‘පුන චපරං, භික්‌ඛු, භික්‌ඛු යථාසුතං යථාපරියත්‌තං ධම්‌මං චෙතසා අනුවිතක්‌කෙති අනුවිචාරෙති මනසානුපෙක්‌ඛති. සො තෙහි ධම්‌මවිතක්‌කෙහි දිවසං අතිනාමෙති, රිඤ්‌චති පටිසල්‌ලානං, නානුයුඤ්‌ජති අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථං. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛු – ‘භික්‌ඛු විතක්‌කබහුලො, නො ධම්‌මවිහාරී’’’.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhu, bhikkhu yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ cetasā anuvitakketi anuvicāreti manasānupekkhati. So tehi dhammavitakkehi divasaṃ atināmeti, riñcati paṭisallānaṃ, nānuyuñjati ajjhattaṃ cetosamathaṃ. Ayaṃ vuccati, bhikkhu – ‘bhikkhu vitakkabahulo, no dhammavihārī’’’.
‘‘ඉධ, භික්‌ඛු, භික්‌ඛු ධම්‌මං පරියාපුණාති – සුත්‌තං, ගෙය්‍යං, වෙය්‍යාකරණං, ගාථං, උදානං, ඉතිවුත්‌තකං, ජාතකං, අබ්‌භුතධම්‌මං, වෙදල්‌ලං. සො තාය ධම්‌මපරියත්‌තියා න දිවසං අතිනාමෙති, නාපි රිඤ්‌චති පටිසල්‌ලානං, අනුයුඤ්‌ජති අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථං. එවං ඛො, භික්‌ඛු, භික්‌ඛු ධම්‌මවිහාරී හොති.
‘‘Idha, bhikkhu, bhikkhu dhammaṃ pariyāpuṇāti – suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthaṃ, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallaṃ. So tāya dhammapariyattiyā na divasaṃ atināmeti, nāpi riñcati paṭisallānaṃ, anuyuñjati ajjhattaṃ cetosamathaṃ. Evaṃ kho, bhikkhu, bhikkhu dhammavihārī hoti.
‘‘ඉති ඛො, භික්‌ඛු, දෙසිතො මයා පරියත්‌තිබහුලො, දෙසිතො පඤ්‌ඤත්‌තිබහුලො, දෙසිතො සජ්‌ඣායබහුලො, දෙසිතො විතක්‌කබහුලො, දෙසිතො ධම්‌මවිහාරී. යං ඛො, භික්‌ඛු 1, සත්‌ථාරා කරණීයං සාවකානං හිතෙසිනා අනුකම්‌පකෙන අනුකම්‌පං උපාදාය, කතං වො තං මයා. එතානි, භික්‌ඛු, රුක්‌ඛමූලානි, එතානි සුඤ්‌ඤාගාරානි. ඣායථ, භික්‌ඛු, මා පමාදත්‌ථ , මා පච්‌ඡා විප්‌පටිසාරිනො අහුවත්‌ථ. අයං වො අම්‌හාකං අනුසාසනී’’ති. තතියං.
‘‘Iti kho, bhikkhu, desito mayā pariyattibahulo, desito paññattibahulo, desito sajjhāyabahulo, desito vitakkabahulo, desito dhammavihārī. Yaṃ kho, bhikkhu 2, satthārā karaṇīyaṃ sāvakānaṃ hitesinā anukampakena anukampaṃ upādāya, kataṃ vo taṃ mayā. Etāni, bhikkhu, rukkhamūlāni, etāni suññāgārāni. Jhāyatha, bhikkhu, mā pamādattha , mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha. Ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī’’ti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 3. පඨමධම්‌මවිහාරීසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Paṭhamadhammavihārīsuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 3-4. පඨමධම්‌මවිහාරීසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 3-4. Paṭhamadhammavihārīsuttādivaṇṇanā
