| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
3. පඨමධම්‌මවිහාරීසුත්‌තවණ්‌ණනා
3. Paṭhamadhammavihārīsuttavaṇṇanā
73. තතියෙ දිවසං අතිනාමෙතීති දිවසං අතික්‌කාමෙති. රිඤ්‌චති පටිසල්‌ලානන්‌ති එකීභාවං විස්‌සජ්‌ජෙති. දෙසෙතීති කථෙති පකාසෙති. ධම්‌මපඤ්‌ඤත්‌තියාති ධම්‌මස්‌ස පඤ්‌ඤාපනාය. ධම්‌මං පරියාපුණාතීති නවඞ්‌ගවසෙන චතුසච්‌චධම්‌මං පරියාපුණාති වළඤ්‌ජෙති කථෙති. න රිඤ්‌චති පටිසල්‌ලානන්‌ති එකීභාවං න විස්‌සජ්‌ජෙති. අනුයුඤ්‌ජති අජ්‌ඣත්‌තං චෙතොසමථන්‌ති නියකජ්‌ඣත්‌තෙ චිත්‌තසමාධිං ආසෙවති භාවෙති, සමථකම්‌මට්‌ඨානෙ යුත්‌තප්‌පයුත්‌තො හොති.
73. Tatiye divasaṃ atināmetīti divasaṃ atikkāmeti. Riñcati paṭisallānanti ekībhāvaṃ vissajjeti. Desetīti katheti pakāseti. Dhammapaññattiyāti dhammassa paññāpanāya. Dhammaṃpariyāpuṇātīti navaṅgavasena catusaccadhammaṃ pariyāpuṇāti vaḷañjeti katheti. Na riñcati paṭisallānanti ekībhāvaṃ na vissajjeti. Anuyuñjati ajjhattaṃ cetosamathanti niyakajjhatte cittasamādhiṃ āsevati bhāveti, samathakammaṭṭhāne yuttappayutto hoti.
හිතෙසිනාති හිතං එසන්‌තෙන. අනුකම්‌පකෙනාති අනුකම්‌පමානෙන. අනුකම්‌පං උපාදායාති අනුකම්‌පං චිත්‌තෙන පරිග්‌ගහෙත්‌වා, පටිච්‌චාතිපි වුත්‌තං හොති. කතං වො තං මයාති තං මයා ඉමෙ පඤ්‌ච පුග්‌ගලෙ දෙසෙන්‌තෙන තුම්‌හාකං කතං. එත්‌තකමෙව හි අනුකම්‌පකස්‌ස සත්‌ථු කිච්‌චං යදිදං අවිපරීතධම්‌මදෙසනා, ඉතො පරං පන පටිපත්‌ති නාම සාවකානං කිච්‌චං. තෙනාහ – එතානි භික්‌ඛු රුක්‌ඛමූලානි…පෙ.… අම්‌හාකං අනුසාසනීති. තත්‌ථ ච රුක්‌ඛමූලානීති ඉමිනා රුක්‌ඛමූලසෙනාසනං දස්‌සෙති. සුඤ්‌ඤාගාරානීති ඉමිනා ජනවිවිත්‌තට්‌ඨානං. උභයෙනාපි ච යොගානුරූපං සෙනාසනමාචික්‌ඛති, දායජ්‌ජං නිය්‍යාතෙති. ඣායථාති ආරම්‌මණූපනිජ්‌ඣානෙන අට්‌ඨතිංසාරම්‌මණානි, ලක්‌ඛණූපනිජ්‌ඣානෙන ච අනිච්‌චාදිතො ඛන්‌ධායතනාදීනි උපනිජ්‌ඣායථ, සමථඤ්‌ච විපස්‌සනඤ්‌ච වඩ්‌ඪෙථාති වුත්‌තං හොති. මා පමාදත්‌ථාති මා පමජ්‌ජිත්‌ථ. මා පච්‌ඡා විප්‌පටිසාරිනො අහුවත්‌ථාති යෙ හි පුබ්‌බෙ දහරකාලෙ ආරොග්‍යකාලෙ සත්‌තසප්‌පායාදිසම්‌පත්‌තිකාලෙ සත්‌ථු සම්‌මුඛීභාවකාලෙ ච යොනිසොමනසිකාරවිරහිතා රත්‌තින්‌දිවං මඞ්‌කුලභත්‌තා හුත්‌වා සෙය්‍යසුඛමිද්‌ධසුඛමනුයුත්‌තා පමජ්‌ජන්‌ති, තෙ පච්‌ඡා ජරාකාලෙ රොගකාලෙ මරණකාලෙ විපත්‌තිකාලෙ සත්‌ථු පරිනිබ්‌බානකාලෙ ච තං පුබ්‌බෙ පමාදවිහාරං අනුස්‌සරන්‌තා සප්‌පටිසන්‌ධිකාලකිරියඤ්‌ච භාරියං සම්‌පස්‌සමානා විප්‌පටිසාරිනො හොන්‌ති. තුම්‌හෙ පන තාදිසා මා අහුවත්‌ථාති එතමත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ආහ – ‘‘මා පච්‌ඡා විප්‌පටිසාරිනො අහුවත්‌ථා’’ති. අයං වො අම්‌හාකං අනුසාසනීති අයං අම්‌හාකං සන්‌තිකා ‘‘ඣායථ මා පමාදත්‌ථා’’ති තුම්‌හාකං අනුසාසනී, ඔවාදොති වුත්‌තං හොති.
Hitesināti hitaṃ esantena. Anukampakenāti anukampamānena. Anukampaṃ upādāyāti anukampaṃ cittena pariggahetvā, paṭiccātipi vuttaṃ hoti. Kataṃ vo taṃ mayāti taṃ mayā ime pañca puggale desentena tumhākaṃ kataṃ. Ettakameva hi anukampakassa satthu kiccaṃ yadidaṃ aviparītadhammadesanā, ito paraṃ pana paṭipatti nāma sāvakānaṃ kiccaṃ. Tenāha – etāni bhikkhu rukkhamūlāni…pe… amhākaṃ anusāsanīti. Tattha ca rukkhamūlānīti iminā rukkhamūlasenāsanaṃ dasseti. Suññāgārānīti iminā janavivittaṭṭhānaṃ. Ubhayenāpi ca yogānurūpaṃ senāsanamācikkhati, dāyajjaṃ niyyāteti. Jhāyathāti ārammaṇūpanijjhānena aṭṭhatiṃsārammaṇāni, lakkhaṇūpanijjhānena ca aniccādito khandhāyatanādīni upanijjhāyatha, samathañca vipassanañca vaḍḍhethāti vuttaṃ hoti. Mā pamādatthāti mā pamajjittha. Mā pacchā vippaṭisārino ahuvatthāti ye hi pubbe daharakāle ārogyakāle sattasappāyādisampattikāle satthu sammukhībhāvakāle ca yonisomanasikāravirahitā rattindivaṃ maṅkulabhattā hutvā seyyasukhamiddhasukhamanuyuttā pamajjanti, te pacchā jarākāle rogakāle maraṇakāle vipattikāle satthu parinibbānakāle ca taṃ pubbe pamādavihāraṃ anussarantā sappaṭisandhikālakiriyañca bhāriyaṃ sampassamānā vippaṭisārino honti. Tumhe pana tādisā mā ahuvatthāti etamatthaṃ dassento āha – ‘‘mā pacchā vippaṭisārino ahuvatthā’’ti. Ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanīti ayaṃ amhākaṃ santikā ‘‘jhāyatha mā pamādatthā’’ti tumhākaṃ anusāsanī, ovādoti vuttaṃ hoti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 3. පඨමධම්‌මවිහාරීසුත්‌තං • 3. Paṭhamadhammavihārīsuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 3-4. පඨමධම්‌මවිහාරීසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 3-4. Paṭhamadhammavihārīsuttādivaṇṇanā
