| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
९-१०. पठमद्वयसुत्तादिवण्णना
9-10. Paṭhamadvayasuttādivaṇṇanā
९२-९३. नवमे द्वयन्ति द्वे द्वे कोट्ठासे। दसमे इत्थेतं द्वयन्ति एवमेतं द्वयं। चलञ्चेव ब्यथञ्चाति अत्तनो सभावेन असण्ठहनतो चलति चेव ब्यथति च। योपि हेतु योपि पच्चयोति चक्खुविञ्ञाणस्स वत्थारम्मणं हेतु चेव पच्चयो च। कुतो निच्चं भविस्सतीति केन कारणेन निच्चं भविस्सति। यथा पन दासस्स दासिया कुच्छिस्मिं जातो पुत्तो परोव दासो होति, एवं अनिच्चमेव होतीति अत्थो। सङ्गतीति सहगति। सन्निपातोति एकतो सन्निपतनं। समवायोति एकतो समागमो। अयं वुच्चति चक्खुसम्फस्सोति इमिना सङ्गतिसन्निपातसमवायसङ्खातेन पच्चयेन उप्पन्नत्ता पच्चयनामेनेव सङ्गति सन्निपातो समवायोति अयं वुच्चति चक्खुसम्फस्सो।
92-93. Navame dvayanti dve dve koṭṭhāse. Dasame itthetaṃ dvayanti evametaṃ dvayaṃ. Calañceva byathañcāti attano sabhāvena asaṇṭhahanato calati ceva byathati ca. Yopi hetu yopi paccayoti cakkhuviññāṇassa vatthārammaṇaṃ hetu ceva paccayo ca. Kuto niccaṃ bhavissatīti kena kāraṇena niccaṃ bhavissati. Yathā pana dāsassa dāsiyā kucchismiṃ jāto putto parova dāso hoti, evaṃ aniccameva hotīti attho. Saṅgatīti sahagati. Sannipātoti ekato sannipatanaṃ. Samavāyoti ekato samāgamo. Ayaṃ vuccati cakkhusamphassoti iminā saṅgatisannipātasamavāyasaṅkhātena paccayena uppannattā paccayanāmeneva saṅgati sannipāto samavāyoti ayaṃ vuccati cakkhusamphasso.
सोपि हेतूति फस्सस्स वत्थु आरम्मणं सहजाता तयो खन्धाति अयं हेतु। फुट्ठोति उपयोगत्थे पच्चत्तं, फस्सेन फुट्ठमेव गोचरं वेदना वेदेति, चेतना चेतेति, सञ्ञा सञ्जानातीति अत्थो। फुट्ठोति वा फस्ससमङ्गीपुग्गलो , फस्सेन फुट्ठारम्मणमेव वेदनादीहि वेदेति चेतेति सञ्जानातीतिपि वुत्तं होति। इति इमस्मिं सुत्ते समतिंसक्खन्धा कथिता होन्ति। कथं? चक्खुद्वारे ताव वत्थु चेव आरम्मणञ्च रूपक्खन्धो, फुट्ठो वेदेतीति वेदनाक्खन्धो, चेतेतीति सङ्खारक्खन्धो, सञ्जानातीति सञ्ञाक्खन्धो, विजानातीति विञ्ञाणक्खन्धोति। सेसद्वारेसुपि एसेव नयो। मनोद्वारेपि हि वत्थुरूपं एकन्ततो रूपक्खन्धो, रूपे पन आरम्मणे सति आरम्मणम्पि रूपक्खन्धोति छ पञ्चकातिंस होन्ति। सङ्खेपेन पनेते छसुपि द्वारेसु पञ्चेव खन्धाति सपच्चये पञ्चक्खन्धे अनिच्चाति वित्थारेत्वा वुच्चमाने बुज्झनकानं अज्झासयेन इदं सुत्तं देसितन्ति।
Sopi hetūti phassassa vatthu ārammaṇaṃ sahajātā tayo khandhāti ayaṃ hetu. Phuṭṭhoti upayogatthe paccattaṃ, phassena phuṭṭhameva gocaraṃ vedanā vedeti, cetanā ceteti, saññā sañjānātīti attho. Phuṭṭhoti vā phassasamaṅgīpuggalo , phassena phuṭṭhārammaṇameva vedanādīhi vedeti ceteti sañjānātītipi vuttaṃ hoti. Iti imasmiṃ sutte samatiṃsakkhandhā kathitā honti. Kathaṃ? Cakkhudvāre tāva vatthu ceva ārammaṇañca rūpakkhandho, phuṭṭho vedetīti vedanākkhandho, cetetīti saṅkhārakkhandho, sañjānātīti saññākkhandho, vijānātīti viññāṇakkhandhoti. Sesadvāresupi eseva nayo. Manodvārepi hi vatthurūpaṃ ekantato rūpakkhandho, rūpe pana ārammaṇe sati ārammaṇampi rūpakkhandhoti cha pañcakātiṃsa honti. Saṅkhepena panete chasupi dvāresu pañceva khandhāti sapaccaye pañcakkhandhe aniccāti vitthāretvā vuccamāne bujjhanakānaṃ ajjhāsayena idaṃ suttaṃ desitanti.
छन्नवग्गो नवमो।
Channavaggo navamo.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya
९. पठमद्वयसुत्तं • 9. Paṭhamadvayasuttaṃ
१०. दुतियद्वयसुत्तं • 10. Dutiyadvayasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ९-१०. पठमद्वयसुत्तादिवण्णना • 9-10. Paṭhamadvayasuttādivaṇṇanā
