| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๙-๑๐. ปฐมทฺวยสุตฺตาทิวณฺณนา
9-10. Paṭhamadvayasuttādivaṇṇanā
๙๒-๙๓. นวเม ทฺวยนฺติ เทฺว เทฺว โกฎฺฐาเสฯ ทสเม อิเตฺถตํ ทฺวยนฺติ เอวเมตํ ทฺวยํฯ จลเญฺจว พฺยถญฺจาติ อตฺตโน สภาเวน อสณฺฐหนโต จลติ เจว พฺยถติ จฯ โยปิ เหตุ โยปิ ปจฺจโยติ จกฺขุวิญฺญาณสฺส วตฺถารมฺมณํ เหตุ เจว ปจฺจโย จฯ กุโต นิจฺจํ ภวิสฺสตีติ เกน การเณน นิจฺจํ ภวิสฺสติฯ ยถา ปน ทาสสฺส ทาสิยา กุจฺฉิสฺมิํ ชาโต ปุโตฺต ปโรว ทาโส โหติ, เอวํ อนิจฺจเมว โหตีติ อโตฺถฯ สงฺคตีติ สหคติฯ สนฺนิปาโตติ เอกโต สนฺนิปตนํฯ สมวาโยติ เอกโต สมาคโมฯ อยํ วุจฺจติ จกฺขุสมฺผโสฺสติ อิมินา สงฺคติสนฺนิปาตสมวายสงฺขาเตน ปจฺจเยน อุปฺปนฺนตฺตา ปจฺจยนาเมเนว สงฺคติ สนฺนิปาโต สมวาโยติ อยํ วุจฺจติ จกฺขุสมฺผโสฺสฯ
92-93. Navame dvayanti dve dve koṭṭhāse. Dasame itthetaṃ dvayanti evametaṃ dvayaṃ. Calañceva byathañcāti attano sabhāvena asaṇṭhahanato calati ceva byathati ca. Yopi hetu yopi paccayoti cakkhuviññāṇassa vatthārammaṇaṃ hetu ceva paccayo ca. Kuto niccaṃ bhavissatīti kena kāraṇena niccaṃ bhavissati. Yathā pana dāsassa dāsiyā kucchismiṃ jāto putto parova dāso hoti, evaṃ aniccameva hotīti attho. Saṅgatīti sahagati. Sannipātoti ekato sannipatanaṃ. Samavāyoti ekato samāgamo. Ayaṃ vuccati cakkhusamphassoti iminā saṅgatisannipātasamavāyasaṅkhātena paccayena uppannattā paccayanāmeneva saṅgati sannipāto samavāyoti ayaṃ vuccati cakkhusamphasso.
โสปิ เหตูติ ผสฺสสฺส วตฺถุ อารมฺมณํ สหชาตา ตโย ขนฺธาติ อยํ เหตุฯ ผุโฎฺฐติ อุปโยคเตฺถ ปจฺจตฺตํ, ผเสฺสน ผุฎฺฐเมว โคจรํ เวทนา เวเทติ, เจตนา เจเตติ, สญฺญา สญฺชานาตีติ อโตฺถฯ ผุโฎฺฐติ วา ผสฺสสมงฺคีปุคฺคโล , ผเสฺสน ผุฎฺฐารมฺมณเมว เวทนาทีหิ เวเทติ เจเตติ สญฺชานาตีติปิ วุตฺตํ โหติฯ อิติ อิมสฺมิํ สุเตฺต สมติํสกฺขนฺธา กถิตา โหนฺติฯ กถํ? จกฺขุทฺวาเร ตาว วตฺถุ เจว อารมฺมณญฺจ รูปกฺขโนฺธ, ผุโฎฺฐ เวเทตีติ เวทนากฺขโนฺธ, เจเตตีติ สงฺขารกฺขโนฺธ, สญฺชานาตีติ สญฺญากฺขโนฺธ, วิชานาตีติ วิญฺญาณกฺขโนฺธติฯ เสสทฺวาเรสุปิ เอเสว นโยฯ มโนทฺวาเรปิ หิ วตฺถุรูปํ เอกนฺตโต รูปกฺขโนฺธ, รูเป ปน อารมฺมเณ สติ อารมฺมณมฺปิ รูปกฺขโนฺธติ ฉ ปญฺจกาติํส โหนฺติฯ สเงฺขเปน ปเนเต ฉสุปิ ทฺวาเรสุ ปเญฺจว ขนฺธาติ สปจฺจเย ปญฺจกฺขเนฺธ อนิจฺจาติ วิตฺถาเรตฺวา วุจฺจมาเน พุชฺฌนกานํ อชฺฌาสเยน อิทํ สุตฺตํ เทสิตนฺติฯ
Sopi hetūti phassassa vatthu ārammaṇaṃ sahajātā tayo khandhāti ayaṃ hetu. Phuṭṭhoti upayogatthe paccattaṃ, phassena phuṭṭhameva gocaraṃ vedanā vedeti, cetanā ceteti, saññā sañjānātīti attho. Phuṭṭhoti vā phassasamaṅgīpuggalo , phassena phuṭṭhārammaṇameva vedanādīhi vedeti ceteti sañjānātītipi vuttaṃ hoti. Iti imasmiṃ sutte samatiṃsakkhandhā kathitā honti. Kathaṃ? Cakkhudvāre tāva vatthu ceva ārammaṇañca rūpakkhandho, phuṭṭho vedetīti vedanākkhandho, cetetīti saṅkhārakkhandho, sañjānātīti saññākkhandho, vijānātīti viññāṇakkhandhoti. Sesadvāresupi eseva nayo. Manodvārepi hi vatthurūpaṃ ekantato rūpakkhandho, rūpe pana ārammaṇe sati ārammaṇampi rūpakkhandhoti cha pañcakātiṃsa honti. Saṅkhepena panete chasupi dvāresu pañceva khandhāti sapaccaye pañcakkhandhe aniccāti vitthāretvā vuccamāne bujjhanakānaṃ ajjhāsayena idaṃ suttaṃ desitanti.
ฉนฺนวโคฺค นวโมฯ
Channavaggo navamo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya
๙. ปฐมทฺวยสุตฺตํ • 9. Paṭhamadvayasuttaṃ
๑๐. ทุติยทฺวยสุตฺตํ • 10. Dutiyadvayasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๙-๑๐. ปฐมทฺวยสุตฺตาทิวณฺณนา • 9-10. Paṭhamadvayasuttādivaṇṇanā
