| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៨-៩. បឋមគិញ្ជកាវសថសុត្តាទិវណ្ណនា
8-9. Paṭhamagiñjakāvasathasuttādivaṇṇanā
១០០៤-៥. ទ្វេ គាមា ទ្វិន្នំ ញាតីនំ គាមាតិ កត្វា។ ញាតិកេតិ ឯវំលទ្ធនាមេ ឯកស្មិំ គាមកេ។ គិញ្ជកាវសថេតិ គិញ្ជកា វុច្ចន្តិ ឥដ្ឋកា, គិញ្ជកាហិ ឯវ កតោ អាវសថោ, តស្មិំ។ សោ កិរ អាវាសោ យថា សុធាហិ បរិកម្មេន បយោជនំ នត្ថិ, ឯវំ ឥដ្ឋកាហិ ឯវ ចិនិត្វា កតោ។ តេន វុត្តំ ‘‘ឥដ្ឋកាមយេ អាវសថេ’’តិ។ តុលាថម្ភទ្វារពន្ធកវាដផលកានិ បន ទារុមយា ឯវ។ ឱរំ វុច្ចតិ កាមធាតុ, បច្ចយភាវេន តំ ឱរំ ភជន្តីតិ ឱរម្ភាគិយានិ, ឱរម្ភាគស្ស វា ហិតានិ ឱរម្ភាគិយានិ។ តេនាហ ‘‘ហេដ្ឋាភាគិយាន’’ន្តិអាទិ។ តីហិ មគ្គេហីតិ ហេដ្ឋិមេហិ តីហិ មគ្គេហិ។ តេហិ បហាតព្ពតាយ ហិ តេសំ សញ្ញោជនានំ ឱរម្ភាគិយតា, ឱរំ ភញ្ជិយានិ វា ឱរម្ភាគិយានិ វុត្តានិ និរុត្តិនយេន។ ឥទានិ ព្យតិរេកមុខេន នេសំ ឱរម្ភាគិយភាវំ វិភាវេតុំ ‘‘តត្ថា’’តិអាទិ វុត្តំ។ វិក្ខម្ភិតានិ សមត្ថតាវិឃាតេន បុថុជ្ជនានំ, សមុច្ឆិន្នានិ សព្ពសោ អភាវេន អរិយានំ រូបារូបភវូបបត្តិយា វិពន្ធនាយ ន ហោន្តីតិ វុត្តំ ‘‘អវិក្ខម្ភិតានិ មគ្គេន វា អសមុច្ឆិន្នានី’’តិ។ និព្ពត្តិវសេនាតិ បដិសន្ធិគ្គហណវសេន គន្តុំ ន ទេន្តិ។ មហគ្គតភវគាមិកម្មាយូហនស្ស វិពន្ធនតោ សក្កាយទិដ្ឋិអាទីនិ តីណិ សញ្ញោជនានិ កាមច្ឆន្ទព្យាបាទា វិយ មហគ្គតភវូបបត្តិយា វិសេសបច្ចយត្តា តត្ថ មហគ្គតភវេ និព្ពត្តម្បិ តន្និព្ពត្តិហេតុកម្មបរិក្ខយេ កាមភវូបបត្តិបច្ចយតាយ មហគ្គតភវតោ អានេត្វា ឥធេវ កាមភវេ ឯវ និព្ពត្តាបេន្តិ។ តស្មា សព្ពានិបិ បញ្ចបិ សំយោជនានិ ឱរម្ភាគិយានេវ។ បដិសន្ធិវសេន អនាគមនសភាវោតិ បដិសន្ធិគ្គហណវសេន តស្មា លោកា ឥធ ន អាគមនសភាវោ។ ពុទ្ធទស្សន-ថេរទស្សន-ធម្មស្សវនានំ បន អត្ថាយ អស្ស អាគមនំ អនិវារិតំ។
1004-5.Dve gāmā dvinnaṃ ñātīnaṃ gāmāti katvā. Ñātiketi evaṃladdhanāme ekasmiṃ gāmake. Giñjakāvasatheti giñjakā vuccanti iṭṭhakā, giñjakāhi eva kato āvasatho, tasmiṃ. So kira āvāso yathā sudhāhi parikammena payojanaṃ natthi, evaṃ iṭṭhakāhi eva cinitvā kato. Tena vuttaṃ ‘‘iṭṭhakāmaye āvasathe’’ti. Tulāthambhadvārabandhakavāṭaphalakāni pana dārumayā eva. Oraṃ vuccati kāmadhātu, paccayabhāvena taṃ oraṃ bhajantīti orambhāgiyāni, orambhāgassa vā hitāni orambhāgiyāni. Tenāha ‘‘heṭṭhābhāgiyāna’’ntiādi. Tīhi maggehīti heṭṭhimehi tīhi maggehi. Tehi pahātabbatāya hi tesaṃ saññojanānaṃ orambhāgiyatā, oraṃ bhañjiyāni vā orambhāgiyāni vuttāni niruttinayena. Idāni byatirekamukhena nesaṃ orambhāgiyabhāvaṃ vibhāvetuṃ ‘‘tatthā’’tiādi vuttaṃ. Vikkhambhitāni samatthatāvighātena puthujjanānaṃ, samucchinnāni sabbaso abhāvena ariyānaṃ rūpārūpabhavūpapattiyā vibandhanāya na hontīti vuttaṃ ‘‘avikkhambhitāni maggena vā asamucchinnānī’’ti. Nibbattivasenāti paṭisandhiggahaṇavasena gantuṃ na denti. Mahaggatabhavagāmikammāyūhanassa vibandhanato sakkāyadiṭṭhiādīni tīṇi saññojanāni kāmacchandabyāpādā viya mahaggatabhavūpapattiyā visesapaccayattā tattha mahaggatabhave nibbattampi tannibbattihetukammaparikkhaye kāmabhavūpapattipaccayatāya mahaggatabhavato ānetvā idheva kāmabhave eva nibbattāpenti. Tasmā sabbānipi pañcapi saṃyojanāni orambhāgiyāneva. Paṭisandhivasena anāgamanasabhāvoti paṭisandhiggahaṇavasena tasmā lokā idha na āgamanasabhāvo. Buddhadassana-theradassana-dhammassavanānaṃ pana atthāya assa āgamanaṃ anivāritaṃ.
កទាចិ ឧប្បត្តិយា វិរឡាការតា, បរិយុដ្ឋានមន្ទតាយ អពហលតាតិ ទ្វេធាបិ តនុភាវោ។ អភិណ្ហន្តិ ពហុសោ។ ពហលពហលាតិ តិព្ពតិព្ពា។ យត្ថ ឧប្បជ្ជន្តិ, តំ សន្តានំ មទ្ទន្តា ផរន្តា សាធេន្តា អន្ធការំ ករោន្តា ឧប្បជ្ជន្តិ, ទ្វីហិ បន មគ្គេហិ បហីនត្តា តនុកតនុកា មន្ទមន្ទា ឧប្បជ្ជន្តិ។ បុត្តធីតរោ ហោន្តីតិ ឥទំ អការណំ។ តថា ហិ អង្គបច្ចង្គបរាមសនមត្តេនបិ តេ ហោន្តិ។ ឥទន្តិ ‘‘រាគទោសមោហានំ តនុត្តា’’តិ ឥទំ វចនំ។ ភវតនុកវសេនាតិ អប្បកភវវសេន។ តន្តិ មហាសីវត្ថេរស្ស វចនំ បដិក្ខិត្តន្តិ សម្ពន្ធោ។ យេ ភវា អរិយានំ លព្ភន្តិ, តេ បរិបុណ្ណលក្ខណភវា ឯវ។ យេ ន លព្ភន្តិ, តត្ថ កីទិសំ តំ ភវតនុកំ។ តស្មា ឧភយថាបិ ភវតនុកស្ស អសម្ភវោ ឯវាតិ ទស្សេតុំ ‘‘សោតាបន្នស្សា’’តិអាទិ វុត្តំ។ អដ្ឋមេ ភវេ ភវតនុកំ នត្ថិ អដ្ឋមស្សេវ ភវស្ស សព្ពស្សេវ អភាវតោ។ សេសេសុបិ ឯសេវ នយោ។
Kadāci uppattiyā viraḷākāratā, pariyuṭṭhānamandatāya abahalatāti dvedhāpi tanubhāvo. Abhiṇhanti bahuso. Bahalabahalāti tibbatibbā. Yattha uppajjanti, taṃ santānaṃ maddantā pharantā sādhentā andhakāraṃ karontā uppajjanti, dvīhi pana maggehi pahīnattā tanukatanukā mandamandā uppajjanti. Puttadhītaro hontīti idaṃ akāraṇaṃ. Tathā hi aṅgapaccaṅgaparāmasanamattenapi te honti. Idanti ‘‘rāgadosamohānaṃ tanuttā’’ti idaṃ vacanaṃ. Bhavatanukavasenāti appakabhavavasena. Tanti mahāsīvattherassa vacanaṃ paṭikkhittanti sambandho. Ye bhavā ariyānaṃ labbhanti, te paripuṇṇalakkhaṇabhavā eva. Ye na labbhanti, tattha kīdisaṃ taṃ bhavatanukaṃ. Tasmā ubhayathāpi bhavatanukassa asambhavo evāti dassetuṃ ‘‘sotāpannassā’’tiādi vuttaṃ. Aṭṭhame bhave bhavatanukaṃ natthi aṭṭhamasseva bhavassa sabbasseva abhāvato. Sesesupi eseva nayo.
កាមាវចរលោកំ សន្ធាយ វុត្តំ ឥតរស្ស លោកស្ស វសេន តថា វត្តុំ អសក្កុណេយ្យត្តា។ យោ ហិ សកទាគាមី ទេវមនុស្សលោកេសុ វោមិស្សកវសេន និព្ពត្តតិ, សោបិ កាមភវវសេនេវ បរិច្ឆិន្ទិតព្ពោ។ ភគវតា ច កាមលោកេ ឋត្វា – ‘‘សកិទេវ ឥមំ លោកំ អាគន្ត្វា’’តិ វុត្តំ។ ឥមំ លោកំ អាគន្ត្វាតិ ច ឥមិនា បញ្ចសុ សកទាគាមីសុ ចត្តារោ វជ្ជេត្វា ឯកោវ គហិតោ។ ឯកច្ចោ ហិ ឥធ សកទាគាមិផលំ បត្វា ឥធេវ បរិនិព្ពាយតិ, ឯកច្ចោ ឥធ បត្វា ទេវលោកេ បរិនិព្ពាយតិ, ឯកច្ចោ ទេវលោកេ បត្វា តត្ថេវ បរិនិព្ពាយតិ, ឯកច្ចោ ទេវលោកេ បត្វា ឥធូបបជ្ជិត្វា បរិនិព្ពាយតិ, ឥមេ ចត្តារោ ឥធ ន លព្ភន្តិ។ យោ បន ឥធ បត្វា ទេវលោកេ យាវតាយុកំ វសិត្វា បុន ឥធូបបជ្ជិត្វា បរិនិព្ពាយតិ, អយមិធ អធិប្បេតោ។ អដ្ឋកថាយំ បន ‘‘ឥមំ លោកន្តិ កាមភវោ អធិប្បេតោ’’តិ ឥមមត្ថំ វិភាវេតុំ ‘‘សចេ ហី’’តិអាទិនា អញ្ញំយេវ ចតុក្កំ ទស្សិតំ។
Kāmāvacaralokaṃsandhāya vuttaṃ itarassa lokassa vasena tathā vattuṃ asakkuṇeyyattā. Yo hi sakadāgāmī devamanussalokesu vomissakavasena nibbattati, sopi kāmabhavavaseneva paricchinditabbo. Bhagavatā ca kāmaloke ṭhatvā – ‘‘sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā’’ti vuttaṃ. Imaṃ lokaṃ āgantvāti ca iminā pañcasu sakadāgāmīsu cattāro vajjetvā ekova gahito. Ekacco hi idha sakadāgāmiphalaṃ patvā idheva parinibbāyati, ekacco idha patvā devaloke parinibbāyati, ekacco devaloke patvā tattheva parinibbāyati, ekacco devaloke patvā idhūpapajjitvā parinibbāyati, ime cattāro idha na labbhanti. Yo pana idha patvā devaloke yāvatāyukaṃ vasitvā puna idhūpapajjitvā parinibbāyati, ayamidha adhippeto. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘imaṃ lokanti kāmabhavo adhippeto’’ti imamatthaṃ vibhāvetuṃ ‘‘sace hī’’tiādinā aññaṃyeva catukkaṃ dassitaṃ.
ចតូសុ…បេ.… សភាវោតិ អត្ថោ អបាយគមនីយានំ បាបធម្មានំ សព្ពសោ បហីនត្តា។ ធម្មនិយាមេនាតិ មគ្គធម្មនិយាមេន និយតោ ឧបរិមគ្គាធិគមស្ស អវស្សំភាវិភាវតោ។ តេនាហ ‘‘សម្ពោធិបរាយណោ’’តិ។ តេសំ តេសំ ញាណគតិន្តិ តេសំ តេសំ សត្តានំ ‘‘អសុកោ សោតាបន្នោ, អសុកោ សកទាគាមី’’តិអាទិនា តំតំញាណាធិគមនំ ញាណូបបត្តិំ។ ញាណាភិសម្បរាយន្តិ តតោ បរម្បិ – ‘‘និយតោ សម្ពោធិបរាយណោ សកិទេវ ឥមំ លោកំ អាគន្ត្វា ទុក្ខស្សន្តំ ករិស្សតី’’តិអាទិនា ញាណសហិតំ ឧបបត្តិបច្ចយភវំ។ ឱលោកេន្តស្ស ញាណចក្ខុនា អបេក្ខន្តស្ស។ កេវលំ កាយកិលមថោវ, ន តេន កាចិ បរេសំ អត្ថសិទ្ធីតិ អធិប្បាយោ។ ចិត្តវិហេសា ចិត្តខេទោ, សា កិលេសូបសំហិតត្តា ពុទ្ធានំ នត្ថិ។
Catūsu…pe… sabhāvoti attho apāyagamanīyānaṃ pāpadhammānaṃ sabbaso pahīnattā. Dhammaniyāmenāti maggadhammaniyāmena niyato uparimaggādhigamassa avassaṃbhāvibhāvato. Tenāha ‘‘sambodhiparāyaṇo’’ti. Tesaṃ tesaṃ ñāṇagatinti tesaṃ tesaṃ sattānaṃ ‘‘asuko sotāpanno, asuko sakadāgāmī’’tiādinā taṃtaṃñāṇādhigamanaṃ ñāṇūpapattiṃ. Ñāṇābhisamparāyanti tato parampi – ‘‘niyato sambodhiparāyaṇo sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissatī’’tiādinā ñāṇasahitaṃ upapattipaccayabhavaṃ. Olokentassa ñāṇacakkhunā apekkhantassa. Kevalaṃ kāyakilamathova, na tena kāci paresaṃ atthasiddhīti adhippāyo. Cittavihesā cittakhedo, sā kilesūpasaṃhitattā buddhānaṃ natthi.
អាទិស្សតិ អាលោកីយតិ អត្តា ឯតេនាតិ អាទាសំ, ធម្មភូតំ អាទាសំ ធម្មាទាសំ, អរិយមគ្គញាណស្សេតំ អធិវចនំ។ តេន ហិ អរិយសាវកោ ចតូសុ អរិយសច្ចេសុ វិទ្ធស្តសម្មោហត្តា អត្តានំ យាថាវតោ ញត្វា យាថាវតោ ព្យាករេយ្យ, តប្បកាសនតោ បន ធម្មបរិយាយស្ស សុត្តស្ស ធម្មាទាសតា វេទិតព្ពាតិ។ យេន ធម្មាទាសេនាតិ ឥធ បន មគ្គធម្មមេវ វទតិ។ សេសំ ឧត្តានត្ថត្តា សុវិញ្ញេយ្យមេវាតិ។
Ādissati ālokīyati attā etenāti ādāsaṃ, dhammabhūtaṃ ādāsaṃ dhammādāsaṃ, ariyamaggañāṇassetaṃ adhivacanaṃ. Tena hi ariyasāvako catūsu ariyasaccesu viddhastasammohattā attānaṃ yāthāvato ñatvā yāthāvato byākareyya, tappakāsanato pana dhammapariyāyassa suttassa dhammādāsatā veditabbāti. Yena dhammādāsenāti idha pana maggadhammameva vadati. Sesaṃ uttānatthattā suviññeyyamevāti.
វេឡុទ្វារវគ្គវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Veḷudvāravaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya
៨. បឋមគិញ្ជកាវសថសុត្តំ • 8. Paṭhamagiñjakāvasathasuttaṃ
៩. ទុតិយគិញ្ជកាវសថសុត្តំ • 9. Dutiyagiñjakāvasathasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៨-៩. បឋមគិញ្ជកាវសថសុត្តាទិវណ្ណនា • 8-9. Paṭhamagiñjakāvasathasuttādivaṇṇanā
