| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
3. පඨමහත්‌ථකසුත්‌තං
3. Paṭhamahatthakasuttaṃ
23. එකං සමයං භගවා ආළවියං විහරති අග්‌ගාළවෙ චෙතියෙ. තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘සත්‌තහි , භික්‌ඛවෙ, අච්‌ඡරියෙහි අබ්‌භුතෙහි ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතං හත්‌ථකං ආළවකං ධාරෙථ. කතමෙහි සත්‌තහි? සද්‌ධො හි, භික්‌ඛවෙ, හත්‌ථකො ආළවකො; සීලවා, භික්‌ඛවෙ, හත්‌ථකො ආළවකො; හිරීමා, භික්‌ඛවෙ, හත්‌ථකො ආළවකො; ඔත්‌තප්‌පී, භික්‌ඛවෙ, හත්‌ථකො ආළවකො; බහුස්‌සුතො, භික්‌ඛවෙ, හත්‌ථකො ආළවකො; චාගවා, භික්‌ඛවෙ, හත්‌ථකො ආළවකො; පඤ්‌ඤවා, භික්‌ඛවෙ, හත්‌ථකො ආළවකො – ඉමෙහි ඛො, භික්‌ඛවෙ, සත්‌තහි අච්‌ඡරියෙහි අබ්‌භුතෙහි ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතං හත්‌ථකං ආළවකං ධාරෙථා’’ති. ඉදමවොච භගවා. ඉදං වත්‌වාන සුගතො උට්‌ඨායාසනා විහාරං පාවිසි.
23. Ekaṃ samayaṃ bhagavā āḷaviyaṃ viharati aggāḷave cetiye. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘sattahi , bhikkhave, acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgataṃ hatthakaṃ āḷavakaṃ dhāretha. Katamehi sattahi? Saddho hi, bhikkhave, hatthako āḷavako; sīlavā, bhikkhave, hatthako āḷavako; hirīmā, bhikkhave, hatthako āḷavako; ottappī, bhikkhave, hatthako āḷavako; bahussuto, bhikkhave, hatthako āḷavako; cāgavā, bhikkhave, hatthako āḷavako; paññavā, bhikkhave, hatthako āḷavako – imehi kho, bhikkhave, sattahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgataṃ hatthakaṃ āḷavakaṃ dhārethā’’ti. Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.
අථ ඛො අඤ්‌ඤතරො භික්‌ඛු පුබ්‌බණ්‌හසමයං නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය යෙන හත්‌ථකස්‌ස ආළවකස්‌ස නිවෙසනං තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ නිසීදි. අථ ඛො හත්‌ථකො ආළවකො යෙන සො භික්‌ඛු තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා තං භික්‌ඛුං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො හත්‌ථකං ආළවකං සො භික්‌ඛු එතදවොච –
Atha kho aññataro bhikkhu pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena hatthakassa āḷavakassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho hatthako āḷavako yena so bhikkhu tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā taṃ bhikkhuṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho hatthakaṃ āḷavakaṃ so bhikkhu etadavoca –
‘‘සත්‌තහි ඛො ත්‌වං, ආවුසො, අච්‌ඡරියෙහි අබ්‌භුතෙහි ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතො භගවතා බ්‍යාකතො. කතමෙහි සත්‌තහි? ‘සද්‌ධො, භික්‌ඛවෙ, හත්‌ථකො ආළවකො; සීලවා…පෙ.… හිරිමා… ඔත්‌තප්‌පී… බහුස්‌සුතො… චාගවා… පඤ්‌ඤවා, භික්‌ඛවෙ, හත්‌ථකො ආළවකො’ති. ඉමෙහි ඛො ත්‌වං, ආවුසො, සත්‌තහි අච්‌ඡරියෙහි අබ්‌භුතෙහි ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතො භගවතා බ්‍යාකතො’’ති. ‘‘කච්‌චිත්‌ථ, භන්‌තෙ, න කොචි ගිහී අහොසි ඔදාතවසනො’’ති? ‘‘න හෙත්‌ථ, ආවුසො , කොචි ගිහී අහොසි ඔදාතවසනො’’ති. ‘‘සාධු, භන්‌තෙ, යදෙත්‌ථ න කොචි ගිහී අහොසි ඔදාතවසනො’’ති.
‘‘Sattahi kho tvaṃ, āvuso, acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato bhagavatā byākato. Katamehi sattahi? ‘Saddho, bhikkhave, hatthako āḷavako; sīlavā…pe… hirimā… ottappī… bahussuto… cāgavā… paññavā, bhikkhave, hatthako āḷavako’ti. Imehi kho tvaṃ, āvuso, sattahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato bhagavatā byākato’’ti. ‘‘Kaccittha, bhante, na koci gihī ahosi odātavasano’’ti? ‘‘Na hettha, āvuso , koci gihī ahosi odātavasano’’ti. ‘‘Sādhu, bhante, yadettha na koci gihī ahosi odātavasano’’ti.
අථ ඛො සො භික්‌ඛු හත්‌ථකස්‌ස ආළවකස්‌ස නිවෙසනෙ පිණ්‌ඩපාතං ගහෙත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පක්‌කාමි . අථ ඛො සො භික්‌ඛු පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතපටික්‌කන්‌තො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි ; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො සො භික්‌ඛු භගවන්‌තං එතදවොච –
Atha kho so bhikkhu hatthakassa āḷavakassa nivesane piṇḍapātaṃ gahetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi . Atha kho so bhikkhu pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena bhagavā tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ඉධාහං, භන්‌තෙ, පුබ්‌බණ්‌හසමයං නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය යෙන හත්‌ථකස්‌ස ආළවකස්‌ස නිවෙසනං තෙනුපසඞ්‌කමිං; උපසඞ්‌කමිත්‌වා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ නිසීදිං. අථ ඛො, භන්‌තෙ, හත්‌ථකො ආළවකො යෙනාහං තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා මං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො අහං, භන්‌තෙ, හත්‌ථකං ආළවකං එතදවචං – ‘සත්‌තහි ඛො ත්‌වං, ආවුසො, අච්‌ඡරියෙහි අබ්‌භුතෙහි ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතො භගවතා බ්‍යාකතො. කතමෙහි සත්‌තහි? සද්‌ධො, භික්‌ඛවෙ, හත්‌ථකො ආළවකො; සීලවා…පෙ.… හිරිමා… ඔත්‌තප්‌පී… බහුස්‌සුතො… චාගවා… පඤ්‌ඤවා, භික්‌ඛවෙ, හත්‌ථකො ආළවකොති. ඉමෙහි ඛො ත්‌වං, ආවුසො, සත්‌තහි අච්‌ඡරියෙහි අබ්‌භුතෙහි ධම්‌මෙහි සමන්‌නාගතො භගවතා බ්‍යාකතො’ති.
‘‘Idhāhaṃ, bhante, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena hatthakassa āḷavakassa nivesanaṃ tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdiṃ. Atha kho, bhante, hatthako āḷavako yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho ahaṃ, bhante, hatthakaṃ āḷavakaṃ etadavacaṃ – ‘sattahi kho tvaṃ, āvuso, acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato bhagavatā byākato. Katamehi sattahi? Saddho, bhikkhave, hatthako āḷavako; sīlavā…pe… hirimā… ottappī… bahussuto… cāgavā… paññavā, bhikkhave, hatthako āḷavakoti. Imehi kho tvaṃ, āvuso, sattahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato bhagavatā byākato’ti.
‘‘එවං වුත්‌තෙ, භන්‌තෙ, හත්‌ථකො මං එතදවොච – ‘කච්‌චිත්‌ථ, භන්‌තෙ, න කොචි ගිහී අහොසි ඔදාතවසනො’ති? ‘න හෙත්‌ථ, ආවුසො, කොචි ගිහී අහොසි ඔදාතවසනො’ති. ‘සාධු, භන්‌තෙ, යදෙත්‌ථ න කොචි ගිහී අහොසි ඔදාතවසනො’’’ති.
‘‘Evaṃ vutte, bhante, hatthako maṃ etadavoca – ‘kaccittha, bhante, na koci gihī ahosi odātavasano’ti? ‘Na hettha, āvuso, koci gihī ahosi odātavasano’ti. ‘Sādhu, bhante, yadettha na koci gihī ahosi odātavasano’’’ti.
‘‘සාධු සාධු, භික්‌ඛු! අප්‌පිච්‌ඡො සො, භික්‌ඛු, කුලපුත්‌තො . සන්‌තෙයෙව අත්‌තනි කුසලධම්‌මෙ න ඉච්‌ඡති පරෙහි ඤායමානෙ 1. තෙන හි ත්‌වං, භික්‌ඛු, ඉමිනාපි අට්‌ඨමෙන අච්‌ඡරියෙන අබ්‌භුතෙන ධම්‌මෙන සමන්‌නාගතං හත්‌ථකං ආළවකං ධාරෙහි, යදිදං අප්‌පිච්‌ඡතායා’’ති. තතියං.
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Appiccho so, bhikkhu, kulaputto . Santeyeva attani kusaladhamme na icchati parehi ñāyamāne 2. Tena hi tvaṃ, bhikkhu, imināpi aṭṭhamena acchariyena abbhutena dhammena samannāgataṃ hatthakaṃ āḷavakaṃ dhārehi, yadidaṃ appicchatāyā’’ti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 3. පඨමහත්‌ථකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Paṭhamahatthakasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 1-7. පඨමඋග්‌ගසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 1-7. Paṭhamauggasuttādivaṇṇanā
