Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā

    பட²மஜ்ஜா²னகதா²

    Paṭhamajjhānakathā

    இதா³னி ‘‘விவிச்சேவ காமேஹீ’’திஆதி³னயப்பவத்தாய பாளியா ஜா²னவிப⁴ங்கே³ (விப⁴॰ 508) வுத்தம்பி அத்த²ங் அட்ட²கதா²னயேனேவ ஸங்வண்ணேதுகாமோ விப⁴ங்க³பாளியங் வுத்தனயேன அவசனே காரணங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘கிஞ்சாபி தத்த² கதமே காமா’’திஆதி³மாஹ . தத்த² பத்த²னாகாரேன பவத்தோ து³ப்³ப³லோ லோபோ⁴ ச²ந்த³னட்டே²ன ச²ந்தோ³, ததோ ப³லவா ரஞ்ஜனட்டே²ன ராகோ³, ததோபி ப³லவதரோ ப³ஹலராகோ³ ச²ந்த³ராகோ³. நிமித்தானுப்³யஞ்ஜனானி ஸங்கப்பேதி ஏதேனாதி ஸங்கப்போ, ததா²பவத்தோ லோபோ⁴. தத்த² நிமித்தஸங்கப்பனா நாம அவயவே ஸமோதா⁴னெத்வா ‘‘இத்தீ² புரிஸோ’’திஆதி³னா ஏகஜ்ஜ²ங் கத்வா உபரூபரி கிலேஸுப்பத்தியா நிமித்தஸ்ஸ கப்பனா. அனுப்³யஞ்ஜனஸங்கப்பனா பன ‘‘ஹத்தா² ஸோப⁴னா, பாதா³ ஸோப⁴னா’’தி ஏவங் அனுப்³யஞ்ஜனவஸேன விப⁴ஜித்வா கப்பனாதி. கிலேஸானஞ்ஹி அனு அனு ப்³யஞ்ஜனதோ பரிப்³யஞ்ஜனதோ பரிப்³யத்திவஸேன உப்பத்தியா பச்சயபா⁴வதோ அனுப்³யஞ்ஜனங் ஹத்த²பாதா³தி³அவயவா வுச்சந்தி. ததோ ப³லவா ரஞ்ஜனட்டே²ன ராகோ³, ஸங்கப்பவஸேனேவ பவத்தோ ததோபி ப³லவதரோ ஸங்கப்பராகோ³. ஸ்வாயங் பபே⁴தோ³ ஏகஸ்ஸேவ லோப⁴ஸ்ஸ பவத்திஆகாரவஸேன அவத்தா²பே⁴த³வஸேன ச வேதி³தப்³போ³ யதா² ‘‘வச்சோ² த³ம்மோ ப³லீப³த்³தோ³’’தி. காமாதி கிலேஸகாமா, காமெந்தீதி காமா, காமெந்தி ஏதேஹீதி வா.

    Idāni ‘‘vivicceva kāmehī’’tiādinayappavattāya pāḷiyā jhānavibhaṅge (vibha. 508) vuttampi atthaṃ aṭṭhakathānayeneva saṃvaṇṇetukāmo vibhaṅgapāḷiyaṃ vuttanayena avacane kāraṇaṃ dassetuṃ ‘‘kiñcāpi tattha katame kāmā’’tiādimāha . Tattha patthanākārena pavatto dubbalo lobho chandanaṭṭhena chando, tato balavā rañjanaṭṭhena rāgo, tatopi balavataro bahalarāgo chandarāgo. Nimittānubyañjanāni saṅkappeti etenāti saṅkappo, tathāpavatto lobho. Tattha nimittasaṅkappanā nāma avayave samodhānetvā ‘‘itthī puriso’’tiādinā ekajjhaṃ katvā uparūpari kilesuppattiyā nimittassa kappanā. Anubyañjanasaṅkappanā pana ‘‘hatthā sobhanā, pādā sobhanā’’ti evaṃ anubyañjanavasena vibhajitvā kappanāti. Kilesānañhi anu anu byañjanato paribyañjanato paribyattivasena uppattiyā paccayabhāvato anubyañjanaṃ hatthapādādiavayavā vuccanti. Tato balavā rañjanaṭṭhena rāgo, saṅkappavaseneva pavatto tatopi balavataro saṅkapparāgo. Svāyaṃ pabhedo ekasseva lobhassa pavattiākāravasena avatthābhedavasena ca veditabbo yathā ‘‘vaccho dammo balībaddo’’ti. Kāmāti kilesakāmā, kāmentīti kāmā, kāmenti etehīti vā.

    ஸெய்யதி²த³ந்தி இமஸ்ஸ தங் கதமங், தங் கத²ந்தி வா அத்தோ². விவிச்சித்வாதி விஸுங் ஹுத்வா. தேனாஹ ‘‘வினா ஹுத்வா அபஸக்கித்வா’’தி, பஜஹனவஸேன அபக்கமித்வாதி அத்தோ². விவிச்சேவ காமேஹீதி எத்த² விவிச்சாதி இமினா விவேசனங் ஜா²னக்க²ணே காமானங் அபா⁴வமத்தங் வுத்தங். விவிச்சேவாதி பன இமினா ஏகங்ஸதோ காமானங் விவேசேதப்³ப³தாதீ³பனேன தப்படிபக்க²தா ஜா²னஸ்ஸ காமவிவேகப்பஹானஸ்ஸ ச ஜா²னாதி⁴க³மூபாயதா த³ஸ்ஸிதா ஹோதீதி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘பட²மஜ்ஜா²ன’’ந்திஆதி³ங் வத்வா தமேவத்த²ங் பாகடதரங் காதுங் ‘‘கத²’’ந்திஆதி³ வுத்தங். அந்த⁴காரே ஸதி பதீ³போ வியாதி ஏதேன யதா² பதீ³பாபா⁴வேன ரத்தியங் அந்த⁴காராபி⁴ப⁴வோ, ஏவங் ஜா²னாபா⁴வேன சித்தஸந்ததியங் காமாபி⁴ப⁴வோதி த³ஸ்ஸேதி.

    Seyyathidanti imassa taṃ katamaṃ, taṃ kathanti vā attho. Viviccitvāti visuṃ hutvā. Tenāha ‘‘vinā hutvā apasakkitvā’’ti, pajahanavasena apakkamitvāti attho. Vivicceva kāmehīti ettha viviccāti iminā vivecanaṃ jhānakkhaṇe kāmānaṃ abhāvamattaṃ vuttaṃ. Viviccevāti pana iminā ekaṃsato kāmānaṃ vivecetabbatādīpanena tappaṭipakkhatā jhānassa kāmavivekappahānassa ca jhānādhigamūpāyatā dassitā hotīti imamatthaṃ dassetuṃ ‘‘paṭhamajjhāna’’ntiādiṃ vatvā tamevatthaṃ pākaṭataraṃ kātuṃ ‘‘katha’’ntiādi vuttaṃ. Andhakāre sati padīpo viyāti etena yathā padīpābhāvena rattiyaṃ andhakārābhibhavo, evaṃ jhānābhāvena cittasantatiyaṃ kāmābhibhavoti dasseti.

    ஏதந்தி புப்³ப³பதே³யேவ அவதா⁴ரணவசனங், ந கோ² பன ஏவங் த³ட்ட²ப்³ப³ங் ‘‘காமேஹி ஏவா’’தி அவதா⁴ரணஸ்ஸ அகதத்தா. தன்னிஸ்ஸரணதோதி நிஸ்ஸரந்தி நிக்³க³ச்ச²ந்தி ஏதேன, எத்த² வாதி நிஸ்ஸரணங். கே நிக்³க³ச்ச²ந்தி? காமா. தேஸங் காமானங் நிஸ்ஸரணங் பஹானங் தன்னிஸ்ஸரணங், ததோ காமனிஸ்ஸரணதோதி அத்தோ². கத²ங் பன ஸமானே விக்க²ம்ப⁴னே காமானமேவேதங் நிஸ்ஸரணங், ந ப்³யாபாதா³தீ³னந்தி சோத³னங் யுத்திதோ ஆக³மதோ ச ஸாதே⁴துங் ‘‘காமதா⁴தூ’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² காமதா⁴துஸமதிக்கமனதோதி ஸகலஸ்ஸபி காமப⁴வஸ்ஸ ஸமதிக்கமபடிபதா³பா⁴வதோ. தேன இமஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸ காமபரிஞ்ஞாபா⁴வமாஹ . காமராக³படிபக்க²தோதி ‘‘ச²ந்தோ³ காமோ’’திஆதி³னா (மஹானி॰ 1) வுத்தவிபா⁴க³ஸ்ஸ கிலேஸகாமஸ்ஸ பச்சத்தி²கபா⁴வதோ. தேன யதா² மெத்தா ப்³யாபாத³ஸ்ஸ, கருணா விஹிங்ஸாய, ஏவமித³ங் ஜா²னங் காமராக³ஸ்ஸ உஜுவிபச்சனீகபூ⁴தந்தி த³ஸ்ஸேதி. விபாகேன செத்த² காமதா⁴துஸமதிக்கமோ அத்தனோ பவத்திக்க²ணே காமராக³படிபக்க²தா ச வேதி³தப்³பா³. ஏவமத்தனோ பவத்தியா விபாகப்பவத்தியா ச காமராக³தோ காமதா⁴துதோ ச வினிவத்தஸபா⁴வத்தா இத³ங் ஜா²னங் விஸேஸதோ காமானமேவ நிஸ்ஸரணங், ஸ்வாயமத்தோ² பாடா²க³தோ ஏவாதி ஆஹ ‘‘யதா²ஹா’’திஆதி³. நெக்க²ம்மந்தி பட²மஜ்ஜா²னங்.

    Etanti pubbapadeyeva avadhāraṇavacanaṃ, na kho pana evaṃ daṭṭhabbaṃ ‘‘kāmehi evā’’ti avadhāraṇassa akatattā. Tannissaraṇatoti nissaranti niggacchanti etena, ettha vāti nissaraṇaṃ. Ke niggacchanti? Kāmā. Tesaṃ kāmānaṃ nissaraṇaṃ pahānaṃ tannissaraṇaṃ, tato kāmanissaraṇatoti attho. Kathaṃ pana samāne vikkhambhane kāmānamevetaṃ nissaraṇaṃ, na byāpādādīnanti codanaṃ yuttito āgamato ca sādhetuṃ ‘‘kāmadhātū’’tiādi vuttaṃ. Tattha kāmadhātusamatikkamanatoti sakalassapi kāmabhavassa samatikkamapaṭipadābhāvato. Tena imassa jhānassa kāmapariññābhāvamāha . Kāmarāgapaṭipakkhatoti ‘‘chando kāmo’’tiādinā (mahāni. 1) vuttavibhāgassa kilesakāmassa paccatthikabhāvato. Tena yathā mettā byāpādassa, karuṇā vihiṃsāya, evamidaṃ jhānaṃ kāmarāgassa ujuvipaccanīkabhūtanti dasseti. Vipākena cettha kāmadhātusamatikkamo attano pavattikkhaṇe kāmarāgapaṭipakkhatā ca veditabbā. Evamattano pavattiyā vipākappavattiyā ca kāmarāgato kāmadhātuto ca vinivattasabhāvattā idaṃ jhānaṃ visesato kāmānameva nissaraṇaṃ, svāyamattho pāṭhāgato evāti āha ‘‘yathāhā’’tiādi. Nekkhammanti paṭhamajjhānaṃ.

    காமஞ்செத்த² தமத்த²ங் தீ³பேதுங் புரிமபதே³யேவ அவதா⁴ரணங் க³ஹிதங், உத்தரபதே³பி பன தங் க³ஹேதப்³ப³மேவ ததா² அத்த²ஸம்ப⁴வதோதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘உத்தரபதே³பீ’’திஆதி³ வுத்தங். இதோதி காமச்ச²ந்த³தோ. ஏஸ த³ட்ட²ப்³போ³தி ஏஸ நியமோ த³ட்ட²ப்³போ³. ஸாதா⁴ரணவசனேனாதி ஸப்³ப³விவேகஸாதா⁴ரணவசனேன. தத³ங்க³விக்க²ம்ப⁴னஸமுச்சே²த³படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴னிஸ்ஸரணவிவேகா தத³ங்க³விவேகாத³யோ. காயசித்தஉபதி⁴விவேகா காயவிவேகாத³யோ. தயோ ஏவ இத⁴ த³ட்ட²ப்³பா³தி தயோ ஏவ இத⁴ ஜா²னகதா²யங் த³ட்ட²ப்³பா³ ஸமுச்சே²த³விவேகாதீ³னங் அஸம்ப⁴வதோ. நித்³தே³ஸேதி மஹானித்³தே³ஸே (மஹானி॰ 1). தத்த² ஹி ‘‘உத்³தா³னதோ த்³வே காமா வத்து²காமா கிலேஸகாமா சா’’தி உத்³தி³ஸித்வா தத்த² ‘‘கதமே வத்து²காமா மனாபியா ரூபா…பே॰… மனாபியா பொ²ட்ட²ப்³பா³’’திஆதி³னா வத்து²காமா நித்³தி³ட்டா². தே பன காமீயந்தீதி காமாதி வேதி³தப்³பா³. தத்தே²வாதி நித்³தே³ஸேயேவ. விப⁴ங்கே³தி ஜா²னவிப⁴ங்கே³. ஏவஞ்ஹி ஸதீதி ஏவங் உப⁴யேஸம்பி காமானங் ஸங்க³ஹே ஸதி. வத்து²காமேஹிபீதி வத்து²காமேஹி விவிச்சேவாதிபி அத்தோ² யுஜ்ஜதீதி ஏவங் யுஜ்ஜமானத்த²ந்தரஸமுச்சயத்தோ² பி-ஸத்³தோ³, ந கிலேஸகாமஸமுச்சயத்தோ². கஸ்மா? இமஸ்மிங் அத்தே² கிலேஸகாமேஹி விவேகஸ்ஸ து³தியபதே³ன வுத்தத்தா. தேனாதி வத்து²காமவிவேகேன. காயவிவேகோ வுத்தோ ஹோதீதி புத்ததா³ராதி³பரிக்³க³ஹவிவேகதீ³பனதோ காயவிவேகோ வுத்தோ ஹோதி.

    Kāmañcettha tamatthaṃ dīpetuṃ purimapadeyeva avadhāraṇaṃ gahitaṃ, uttarapadepi pana taṃ gahetabbameva tathā atthasambhavatoti dassetuṃ ‘‘uttarapadepī’’tiādi vuttaṃ. Itoti kāmacchandato. Esa daṭṭhabboti esa niyamo daṭṭhabbo. Sādhāraṇavacanenāti sabbavivekasādhāraṇavacanena. Tadaṅgavikkhambhanasamucchedapaṭippassaddhinissaraṇavivekā tadaṅgavivekādayo. Kāyacittaupadhivivekā kāyavivekādayo. Tayo eva idha daṭṭhabbāti tayo eva idha jhānakathāyaṃ daṭṭhabbā samucchedavivekādīnaṃ asambhavato. Niddeseti mahāniddese (mahāni. 1). Tattha hi ‘‘uddānato dve kāmā vatthukāmā kilesakāmā cā’’ti uddisitvā tattha ‘‘katame vatthukāmā manāpiyā rūpā…pe… manāpiyā phoṭṭhabbā’’tiādinā vatthukāmā niddiṭṭhā. Te pana kāmīyantīti kāmāti veditabbā. Tatthevāti niddeseyeva. Vibhaṅgeti jhānavibhaṅge. Evañhi satīti evaṃ ubhayesampi kāmānaṃ saṅgahe sati. Vatthukāmehipīti vatthukāmehi viviccevātipi attho yujjatīti evaṃ yujjamānatthantarasamuccayattho pi-saddo, na kilesakāmasamuccayattho. Kasmā? Imasmiṃ atthe kilesakāmehi vivekassa dutiyapadena vuttattā. Tenāti vatthukāmavivekena. Kāyaviveko vutto hotīti puttadārādipariggahavivekadīpanato kāyaviveko vutto hoti.

    புரிமேனாதி காயவிவேகேன. எத்தா²தி ‘‘விவிச்சேவ காமேஹி விவிச்ச அகுஸலேஹி த⁴ம்மேஹீ’’தி ஏதஸ்மிங் பத³த்³வயே. இதோ வா நித்³தா⁴ரிதே விவேகத்³வயே, அகுஸலஸத்³தே³ன யதி³ கிலேஸகாமா, ஸப்³பா³குஸலாபி வா க³ஹிதா, ஸப்³ப³தா² கிலேஸகாமேஹி விவேகோ வுத்தோதி ஆஹ ‘‘து³தியேன கிலேஸகாமேஹி விவேகவசனதோ’’தி. து³தியேனாதி ச சித்தவிவேகேனாதி அத்தோ². ஏதேஸந்தி யதா²வுத்தானங் த்³வின்னங் பதா³னங். நித்³தா⁴ரணே சேதங் ஸாமிவசனங். தண்ஹாதி³ஸங்கிலேஸானங் வத்து²னோ பஹானங் ஸங்கிலேஸவத்து²ப்பஹானங். லோலபா⁴வோ நாம தத்த² தத்த² ரூபாதீ³ஸு தண்ஹுப்பாதோ³, தஸ்ஸ ஹேதூ வத்து²காமா ஏவ வேதி³தப்³பா³. பா³லபா⁴வஸ்ஸ ஹேதுபரிச்சாகோ³தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. பா³லபா⁴வோ நாம அவிஜ்ஜா, து³சிந்திதசிந்திதாதி³ வா, தஸ்ஸ அயோனிஸோமனஸிகாரோ, ஸப்³பே³பி வா அகுஸலா த⁴ம்மா ஹேதூ. காமகு³ணாதி⁴க³மஹேது பாணாதிபாதாதி³அஸுத்³த⁴ப்பயோகோ³ ஹோதீதி தப்³பி³வேகேன பயோக³ஸுத்³தி⁴ விபா⁴விதா. தண்ஹாஸங்கிலேஸஸோத⁴னேன விவட்டூபனிஸ்ஸயஸங்வட்³ட⁴னேன ச அஜ்ஜா²ஸயவிஸோத⁴னங் ஆஸயபோஸனங். ஆஸயபோஸனந்தி ச ஜா²னபா⁴வனாய பச்சயபூ⁴தா புப்³ப³யோகா³தி³வஸேன ஸித்³தா⁴ அஜ்ஜா²ஸயஸம்பதா³ , ஸா பன தண்ஹுபதாபவிக³மேன ஹோதி. தேன வுத்தங் ‘‘தண்ஹாஸங்கிலேஸவிஸோத⁴னேனா’’தி. காமேஸூதி நித்³தா⁴ரணே பு⁴ம்மங்.

    Purimenāti kāyavivekena. Etthāti ‘‘vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehī’’ti etasmiṃ padadvaye. Ito vā niddhārite vivekadvaye, akusalasaddena yadi kilesakāmā, sabbākusalāpi vā gahitā, sabbathā kilesakāmehi viveko vuttoti āha ‘‘dutiyena kilesakāmehi vivekavacanato’’ti. Dutiyenāti ca cittavivekenāti attho. Etesanti yathāvuttānaṃ dvinnaṃ padānaṃ. Niddhāraṇe cetaṃ sāmivacanaṃ. Taṇhādisaṃkilesānaṃ vatthuno pahānaṃ saṃkilesavatthuppahānaṃ. Lolabhāvo nāma tattha tattha rūpādīsu taṇhuppādo, tassa hetū vatthukāmā eva veditabbā. Bālabhāvassa hetupariccāgoti sambandho. Bālabhāvo nāma avijjā, ducintitacintitādi vā, tassa ayonisomanasikāro, sabbepi vā akusalā dhammā hetū. Kāmaguṇādhigamahetu pāṇātipātādiasuddhappayogo hotīti tabbivekena payogasuddhi vibhāvitā. Taṇhāsaṃkilesasodhanena vivaṭṭūpanissayasaṃvaḍḍhanena ca ajjhāsayavisodhanaṃ āsayaposanaṃ. Āsayaposananti ca jhānabhāvanāya paccayabhūtā pubbayogādivasena siddhā ajjhāsayasampadā , sā pana taṇhupatāpavigamena hoti. Tena vuttaṃ ‘‘taṇhāsaṃkilesavisodhanenā’’ti. Kāmesūti niddhāraṇe bhummaṃ.

    அனேகபே⁴தோ³தி காமாஸவகாமராக³ஸங்யோஜனாதி³வஸேன ரூபதண்ஹாதி³வஸேன ச அனேகப்பபே⁴தோ³. காமச்ச²ந்தோ³யேவாதி காமஸபா⁴வோயேவ ச²ந்தோ³, ந கத்துகம்யதாச²ந்தோ³ நபி குஸலச்ச²ந்தோ³தி அதி⁴ப்பாயோ. அகுஸலபரியாபன்னோபீதி ‘‘விவிச்ச அகுஸலேஹீ’’தி எத்த² வுத்தஅகுஸலேஸு அந்தோக³தோ⁴பி. ஜா²னபடிபக்க²தோதி ஜா²னஸ்ஸ படிபக்க²பா⁴வதோ தங்ஹேது தங்னிமித்தங் விஸுங் வுத்தோ, அகுஸலபா⁴வஸாமஞ்ஞேன அக்³க³ஹெத்வா விஸுங் ஸரூபேன க³ஹிதோ. யதி³ கிலேஸகாமோவ புரிமபதே³ வுத்தோ, தங் கத²ங் ப³ஹுவசனந்தி ஆஹ ‘‘அனேகபே⁴த³தோ’’திஆதி³. அஞ்ஞேஸம்பீதி தி³ட்டி²மானஅஹிரிகானொத்தப்பாதீ³னங் தங்ஸஹிதப²ஸ்ஸாதீ³னஞ்ச. உபரிஜா²னங்க³பச்சனீகபடிபக்க²பா⁴வத³ஸ்ஸனதோதி ‘‘ஸவிதக்கங் ஸவிசார’’ந்திஆதி³னா உபரி வுச்சமானானி ஜா²னங்கா³னி உபரிஜா²னங்கா³னி, தேஸங் அத்தனோ பச்சனீகானங் படிபக்க²பா⁴வத³ஸ்ஸனதோ தப்பச்சனீகனீவரணவசனங். ‘‘உபரிஜா²னங்கா³னங் பச்சனீகபடிபக்க²பா⁴வத³ஸ்ஸனதோ’’திபி பாடோ². தத்த² பச்சனீகபடிபக்க²பா⁴வத³ஸ்ஸனதோதி உபரி வுச்சமானஜா²னங்கா³னங் உஜுவிபச்சனீகவஸேன படிபக்க²பா⁴வத³ஸ்ஸனதோதி அத்த²ங் வத³ந்தி. ஜா²னங்க³பச்சனீகானீதி ஜா²னங்கா³னங் பவத்தினிவாரணதோ ஜா²னங்க³பச்சனீகானி. வித்³த⁴ங்ஸகானீதி விகா⁴தகானி. ஸமாதி⁴ காமச்ச²ந்த³ஸ்ஸ படிபக்கோ²தி ராக³பணிதி⁴யா உஜுவிபச்சனீகபா⁴வதோ நானாரம்மணேஹி பலோபி⁴தஸ்ஸ பரிப்³ப⁴மந்தஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ ஸமாதா⁴னதோ காமச்ச²ந்த³ஸ்ஸ ஸமாதி⁴ படிபக்கோ². பீதி ப்³யாபாத³ஸ்ஸாதி பாமோஜ்ஜேன ஸமானயோக³க்கே²மத்தா ப்³யாபாத³ஸ்ஸ பீதி படிபக்கா². விதக்கோ தி²னமித்³த⁴ஸ்ஸாதி யோனிஸோ ஸங்கப்பனவஸேன ஸவிப்பா²ரப்பவத்திதோ விதக்கோ தி²னமித்³த⁴ஸ்ஸ படிபக்கோ². ஸுக²ங் உத்³த⁴ச்சகுக்குச்சஸ்ஸாதி ஸுக²ங் வூபஸந்தஸீதலஸபா⁴வத்தா அவூபஸமானுதாபஸபா⁴வஸ்ஸ உத்³த⁴ச்சகுக்குச்சஸ்ஸ படிபக்க²ங். விசாரோ விசிகிச்சா²யாதி விசாரோ ஆரம்மணே அனுமஜ்ஜனவஸேன பஞ்ஞாபதிரூபஸபா⁴வத்தா விசிகிச்சா²ய படிபக்கோ². மஹாகச்சானத்தே²ரேன தே³ஸிதா பிடகானங் ஸங்வண்ணனா பேடகங், தஸ்மிங் பேடகே.

    Anekabhedoti kāmāsavakāmarāgasaṃyojanādivasena rūpataṇhādivasena ca anekappabhedo. Kāmacchandoyevāti kāmasabhāvoyeva chando, na kattukamyatāchando napi kusalacchandoti adhippāyo. Akusalapariyāpannopīti ‘‘vivicca akusalehī’’ti ettha vuttaakusalesu antogadhopi. Jhānapaṭipakkhatoti jhānassa paṭipakkhabhāvato taṃhetu taṃnimittaṃ visuṃ vutto, akusalabhāvasāmaññena aggahetvā visuṃ sarūpena gahito. Yadi kilesakāmova purimapade vutto, taṃ kathaṃ bahuvacananti āha ‘‘anekabhedato’’tiādi. Aññesampīti diṭṭhimānaahirikānottappādīnaṃ taṃsahitaphassādīnañca. Uparijhānaṅgapaccanīkapaṭipakkhabhāvadassanatoti ‘‘savitakkaṃ savicāra’’ntiādinā upari vuccamānāni jhānaṅgāni uparijhānaṅgāni, tesaṃ attano paccanīkānaṃ paṭipakkhabhāvadassanato tappaccanīkanīvaraṇavacanaṃ. ‘‘Uparijhānaṅgānaṃ paccanīkapaṭipakkhabhāvadassanato’’tipi pāṭho. Tattha paccanīkapaṭipakkhabhāvadassanatoti upari vuccamānajhānaṅgānaṃ ujuvipaccanīkavasena paṭipakkhabhāvadassanatoti atthaṃ vadanti. Jhānaṅgapaccanīkānīti jhānaṅgānaṃ pavattinivāraṇato jhānaṅgapaccanīkāni. Viddhaṃsakānīti vighātakāni. Samādhi kāmacchandassapaṭipakkhoti rāgapaṇidhiyā ujuvipaccanīkabhāvato nānārammaṇehi palobhitassa paribbhamantassa cittassa samādhānato kāmacchandassa samādhi paṭipakkho. Pīti byāpādassāti pāmojjena samānayogakkhemattā byāpādassa pīti paṭipakkhā. Vitakko thinamiddhassāti yoniso saṅkappanavasena savipphārappavattito vitakko thinamiddhassa paṭipakkho. Sukhaṃ uddhaccakukkuccassāti sukhaṃ vūpasantasītalasabhāvattā avūpasamānutāpasabhāvassa uddhaccakukkuccassa paṭipakkhaṃ. Vicāro vicikicchāyāti vicāro ārammaṇe anumajjanavasena paññāpatirūpasabhāvattā vicikicchāya paṭipakkho. Mahākaccānattherena desitā piṭakānaṃ saṃvaṇṇanā peṭakaṃ, tasmiṃ peṭake.

    பஞ்சகாமகு³ணபே⁴த³விஸயஸ்ஸாதி ரூபாதி³பஞ்சகாமகு³ணவிஸேஸவிஸயஸ்ஸ. ஆகா⁴தவத்து²பே⁴தா³தி³விஸயானந்தி ப்³யாபாத³விவேகவசனேன ‘‘அனத்த²ங் மே அசரீ’’திஆதி³ஆகா⁴தவத்து²பே⁴த³விஸயஸ்ஸ தோ³ஸஸ்ஸ, மோஹாதி⁴கேஹி தி²னமித்³தா⁴தீ³ஹி விவேகவசனேன படிச்சா²த³னவஸேன து³க்கா²தி³புப்³ப³ந்தாதி³பே⁴த³விஸயஸ்ஸ மோஹஸ்ஸ விக்க²ம்ப⁴னவிவேகோ வுத்தோ. காமராக³ப்³யாபாத³ததே³கட்ட²தி²னமித்³தா⁴தி³விக்க²ம்ப⁴கஞ்சேதங் ஸப்³பா³குஸலபடிபக்க²ஸபா⁴வத்தா ஸப்³ப³குஸலானங், தேன ஸபா⁴வேன ஸப்³பா³குஸலப்பஹாயகங் ஹொந்தம்பி காமராகா³தி³விக்க²ம்ப⁴னஸபா⁴வமேவ ஹோதி தங்ஸபா⁴வத்தாதி அவிஸேஸெத்வா நீவரணாகுஸலமூலாதீ³னங் விக்க²ம்ப⁴னவிவேகோ வுத்தோ ஹோதீதி ஆஹ.

    Pañcakāmaguṇabhedavisayassāti rūpādipañcakāmaguṇavisesavisayassa. Āghātavatthubhedādivisayānanti byāpādavivekavacanena ‘‘anatthaṃ me acarī’’tiādiāghātavatthubhedavisayassa dosassa, mohādhikehi thinamiddhādīhi vivekavacanena paṭicchādanavasena dukkhādipubbantādibhedavisayassa mohassa vikkhambhanaviveko vutto. Kāmarāgabyāpādatadekaṭṭhathinamiddhādivikkhambhakañcetaṃ sabbākusalapaṭipakkhasabhāvattā sabbakusalānaṃ, tena sabhāvena sabbākusalappahāyakaṃ hontampi kāmarāgādivikkhambhanasabhāvameva hoti taṃsabhāvattāti avisesetvā nīvaraṇākusalamūlādīnaṃ vikkhambhanaviveko vutto hotīti āha.

    யதா²பச்சயங் பவத்தமானானங் ஸபா⁴வத⁴ம்மானங் நத்தி² காசி வஸவத்திதாதி வஸவத்திபா⁴வனிவாரணத்த²ங் ‘‘விதக்கனங் விதக்கோ’’தி வுத்தங். விதக்கனந்தி ஹி விதக்கனகிரியா, ஸா ச விதக்கஸ்ஸ அத்தனோ பச்சயேஹி பவத்திமத்தமேவாதி பா⁴வனித்³தே³ஸோ வஸவத்திபா⁴வனிவாரணாய ஹோதி. தயித³ங் விதக்கனங் ‘‘ஈதி³ஸமித³’’ந்தி ஆரம்மணபரிகப்பனந்தி ஆஹ ‘‘ஊஹனந்தி வுத்தங் ஹோதீ’’தி. யஸ்மா சித்தங் விதக்கப³லேன ஆரம்மணங் அபி⁴னிருள்ஹங் விய ஹோதி, தஸ்மா ஸோ ஆரம்மணாபி⁴னிரோபனலக்க²ணோ வுத்தோ. யதா² ஹி கோசி ராஜவல்லப⁴ங் ஞாதிங் வா மித்தங் வா நிஸ்ஸாய ராஜகே³ஹங் ஆரோஹதி அனுபவிஸதி, ஏவங் விதக்கங் நிஸ்ஸாய சித்தங் ஆரம்மணங் ஆரோஹதி. யதி³ ஏவங் கத²ங் அவிதக்கங் சித்தங் ஆரம்மணங் ஆரோஹதீதி? விதக்கப³லேனேவ. யதா² ஹி ஸோ புரிஸோ பரிசயேன தேன வினாபி நிராஸங்கோ ராஜகே³ஹங் பவிஸதி, ஏவங் பரிசயேன விதக்கேன வினாபி அவிதக்கங் சித்தங் ஆரம்மணங் ஆரோஹதி. பரிசயேனாதி ச ஸந்தானே பவத்தவிதக்கபா⁴வனாஸங்கா²தேன பரிசயேன. விதக்கஸ்ஸ ஹி ஸந்தானே அபி⁴ண்ஹங் பவத்தஸ்ஸ வஸேன சித்தஸ்ஸ ஆரம்மணாபி⁴ருஹனங் சிரபரிசிதங், தேன தங் கதா³சி விதக்கேன வினாபி தத்த² பவத்ததேவ. யதா² தங் ஞாணஸஹிதங் ஹுத்வா ஸம்மஸனவஸேன சிரபரிசிதங் கதா³சி ஞாணரஹிதம்பி ஸம்மஸனவஸேன பவத்ததி, யதா² வா கிலேஸஸஹிதங் ஹுத்வா பவத்தங் ஸப்³ப³ஸோ கிலேஸரஹிதம்பி பரிசயேன கிலேஸவாஸனாவஸேன பவத்ததி, ஏவங்ஸம்பத³மித³ங் த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    Yathāpaccayaṃ pavattamānānaṃ sabhāvadhammānaṃ natthi kāci vasavattitāti vasavattibhāvanivāraṇatthaṃ ‘‘vitakkanaṃ vitakko’’ti vuttaṃ. Vitakkananti hi vitakkanakiriyā, sā ca vitakkassa attano paccayehi pavattimattamevāti bhāvaniddeso vasavattibhāvanivāraṇāya hoti. Tayidaṃ vitakkanaṃ ‘‘īdisamida’’nti ārammaṇaparikappananti āha ‘‘ūhananti vuttaṃ hotī’’ti. Yasmā cittaṃ vitakkabalena ārammaṇaṃ abhiniruḷhaṃ viya hoti, tasmā so ārammaṇābhiniropanalakkhaṇo vutto. Yathā hi koci rājavallabhaṃ ñātiṃ vā mittaṃ vā nissāya rājagehaṃ ārohati anupavisati, evaṃ vitakkaṃ nissāya cittaṃ ārammaṇaṃ ārohati. Yadi evaṃ kathaṃ avitakkaṃ cittaṃ ārammaṇaṃ ārohatīti? Vitakkabaleneva. Yathā hi so puriso paricayena tena vināpi nirāsaṅko rājagehaṃ pavisati, evaṃ paricayena vitakkena vināpi avitakkaṃ cittaṃ ārammaṇaṃ ārohati. Paricayenāti ca santāne pavattavitakkabhāvanāsaṅkhātena paricayena. Vitakkassa hi santāne abhiṇhaṃ pavattassa vasena cittassa ārammaṇābhiruhanaṃ ciraparicitaṃ, tena taṃ kadāci vitakkena vināpi tattha pavattateva. Yathā taṃ ñāṇasahitaṃ hutvā sammasanavasena ciraparicitaṃ kadāci ñāṇarahitampi sammasanavasena pavattati, yathā vā kilesasahitaṃ hutvā pavattaṃ sabbaso kilesarahitampi paricayena kilesavāsanāvasena pavattati, evaṃsampadamidaṃ daṭṭhabbaṃ.

    ஆஹனநபரியாஹனநரஸோதி ஆதி³தோ, அபி⁴முக²ங் வா ஹனநங் ஆஹனநங். பரிதோ, பரிவத்தித்வா வா ஆஹனநங் பரியாஹனநங். ‘‘ரூபங் ரூபங், பத²வீ பத²வீ’’தி ஆகோடெந்தஸ்ஸ விய பவத்தி ஆஹனநங் பரியாஹனநந்தி ச வேதி³தப்³ப³ங். யஸ்மிஞ்ஹி ஆரம்மணே சித்தங் அபி⁴னிரோபேதி, தங் தஸ்ஸ க³ஹணயொக்³யங் கரொந்தோ விதக்கோ ஆகோடெந்தோ விய ஹோதி. யதி³ ஏவங் நாக³ஸேனத்தே²ரேன ‘‘ஆகோடனலக்க²ணோ விதக்கோ. யதா², மஹாராஜ, பே⁴ரீ ஆகோடிதா அத² பச்சா² அனுரவதி அனுஸத்³தா³யதி, ஏவமேவ கோ², மஹாராஜ, யதா² ஆகோடனா, ஏவங் விதக்கோ த³ட்ட²ப்³போ³. அத² பச்சா² அனுரவனா அனுஸத்³த³னா, ஏவங் விசாரோ த³ட்ட²ப்³போ³’’தி ஆகோடனலக்க²ணதா விதக்கஸ்ஸ கஸ்மா வுத்தா? நாயங் விரோதோ⁴. தே²ரேன ஹி கிச்சஸன்னிஸ்ஸிதங் கத்வா லக்க²ணங் வுத்தங். த⁴ம்மானஞ்ஹி ஸபா⁴வவினிமுத்தா காசி கிரியா நாம நத்தி² ததா² க³ஹேதப்³பா³காரோ ச. போ³த⁴னெய்யஜனானுரோதே⁴ன பன பரமத்த²தோ ஏகீபா⁴வோபி ஸபா⁴வத⁴ம்மோ பரியாயவசனேஹி விய ஸமாரோபிதரூபேஹி ப³ஹூஹி பகாரேஹி பகாஸீயதி. ஏவஞ்ஹி ஸோ ஸுட்டு² பகாஸிதோ ஹோதி. ஆனயனபச்சுபட்டா²னோதி எத்த² ஆனயனங் சித்தே ஆரம்மணஸ்ஸ உபனயனங், ஆகட்³ட⁴னங் வா.

    Āhananapariyāhananarasoti ādito, abhimukhaṃ vā hananaṃ āhananaṃ. Parito, parivattitvā vā āhananaṃ pariyāhananaṃ. ‘‘Rūpaṃ rūpaṃ, pathavī pathavī’’ti ākoṭentassa viya pavatti āhananaṃ pariyāhanananti ca veditabbaṃ. Yasmiñhi ārammaṇe cittaṃ abhiniropeti, taṃ tassa gahaṇayogyaṃ karonto vitakko ākoṭento viya hoti. Yadi evaṃ nāgasenattherena ‘‘ākoṭanalakkhaṇo vitakko. Yathā, mahārāja, bherī ākoṭitā atha pacchā anuravati anusaddāyati, evameva kho, mahārāja, yathā ākoṭanā, evaṃ vitakko daṭṭhabbo. Atha pacchā anuravanā anusaddanā, evaṃ vicāro daṭṭhabbo’’ti ākoṭanalakkhaṇatā vitakkassa kasmā vuttā? Nāyaṃ virodho. Therena hi kiccasannissitaṃ katvā lakkhaṇaṃ vuttaṃ. Dhammānañhi sabhāvavinimuttā kāci kiriyā nāma natthi tathā gahetabbākāro ca. Bodhaneyyajanānurodhena pana paramatthato ekībhāvopi sabhāvadhammo pariyāyavacanehi viya samāropitarūpehi bahūhi pakārehi pakāsīyati. Evañhi so suṭṭhu pakāsito hoti. Ānayanapaccupaṭṭhānoti ettha ānayanaṃ citte ārammaṇassa upanayanaṃ, ākaḍḍhanaṃ vā.

    அனுஸஞ்சரணங் அனுபரிப்³ப⁴மனங். ஸ்வாயங் விஸேஸோ ஸந்தானம்ஹி லப்³ப⁴மானோ ஏவ ஸந்தானே பாகடோ ஹோதீதி த³ட்ட²ப்³போ³. ஸேஸேஸுபி ஏஸேவ நயோ. அனுமஜ்ஜனந்தி ஆரம்மணே சித்தஸ்ஸ அனுமஸனங், பரிமஜ்ஜனந்தி அத்தோ². ததா² ஹி ‘‘விசாரோ பரிமஜ்ஜனஹத்தோ² விய ஸஞ்சரணஹத்தோ² வியா’’தி ச வுத்தோ. தத்தா²தி ஆரம்மணே. ஸஹஜாதானங் அனுயோஜனங் ஆரம்மணே அனுவிசரணஸங்கா²தஅனுமஜ்ஜனவஸேனேவ வேதி³தப்³ப³ங். அனுப்பப³ந்த⁴னங் ஆரம்மணே சித்தஸ்ஸ அவிச்சி²ன்னஸ்ஸ விய பவத்தி. ததா² ஹி ஸோ ‘‘அனுப்பப³ந்த⁴னதா’’தி நித்³தி³ட்டோ². தேனேவ ச ‘‘க⁴ண்டானுரவோ விய, பரிப்³ப⁴மனங் வியா’’தி ச வுத்தோ. கத்த²சீதி பட²மஜ்ஜா²னே பரித்தசித்துப்பாதே³ஸு ச. ஓளாரிகட்டே²னாதி விசாரதோ ஓளாரிகட்டே²ன. யதா² க⁴ண்டாபி⁴கா⁴தஸத்³தோ³ பட²மாபி⁴னிபாதோ ஹோதி, ஏவங் ஆரம்மணாபி⁴முக²னிரோபனட்டே²ன விதக்கோ சேதஸோ பட²மாபி⁴னிபாதோ விய ஹோதீதி ஆஹ ‘‘க⁴ண்டாபி⁴கா⁴தஸத்³தோ³ வியா’’திஆதி³. விப்பா²ரவாதி எத்த² விப்பா²ரோ நாம விதக்கஸ்ஸ தி²னமித்³த⁴படிபக்கோ² ஆரம்மணே அனோலீனதா அஸங்கோசோ, ஸோ பன அபி⁴னிரோபனபா⁴வேன சலனங் விய ஹோதீதி அதி⁴ப்பாயேனாஹ ‘‘பரிப்ப²ந்த³னபா⁴வோ சித்தஸ்ஸா’’தி. பரிப்³ப⁴மனங் வியாதி எத்த² பரிஸ்ஸயாபா⁴வவீமங்ஸனத்த²ங் பரிப்³ப⁴மனந்தி வேதி³தப்³ப³ங். து³கனிபாதட்ட²கதா²யங் பன –

    Anusañcaraṇaṃ anuparibbhamanaṃ. Svāyaṃ viseso santānamhi labbhamāno eva santāne pākaṭo hotīti daṭṭhabbo. Sesesupi eseva nayo. Anumajjananti ārammaṇe cittassa anumasanaṃ, parimajjananti attho. Tathā hi ‘‘vicāro parimajjanahattho viya sañcaraṇahattho viyā’’ti ca vutto. Tatthāti ārammaṇe. Sahajātānaṃ anuyojanaṃ ārammaṇe anuvicaraṇasaṅkhātaanumajjanavaseneva veditabbaṃ. Anuppabandhanaṃ ārammaṇe cittassa avicchinnassa viya pavatti. Tathā hi so ‘‘anuppabandhanatā’’ti niddiṭṭho. Teneva ca ‘‘ghaṇṭānuravo viya, paribbhamanaṃ viyā’’ti ca vutto. Katthacīti paṭhamajjhāne parittacittuppādesu ca. Oḷārikaṭṭhenāti vicārato oḷārikaṭṭhena. Yathā ghaṇṭābhighātasaddo paṭhamābhinipāto hoti, evaṃ ārammaṇābhimukhaniropanaṭṭhena vitakko cetaso paṭhamābhinipāto viya hotīti āha ‘‘ghaṇṭābhighātasaddo viyā’’tiādi. Vipphāravāti ettha vipphāro nāma vitakkassa thinamiddhapaṭipakkho ārammaṇe anolīnatā asaṅkoco, so pana abhiniropanabhāvena calanaṃ viya hotīti adhippāyenāha ‘‘paripphandanabhāvo cittassā’’ti. Paribbhamanaṃ viyāti ettha parissayābhāvavīmaṃsanatthaṃ paribbhamananti veditabbaṃ. Dukanipātaṭṭhakathāyaṃ pana –

    ‘‘ஆகாஸே க³ச்ச²தோ மஹாஸகுணஸ்ஸ உபோ⁴ஹி பக்கே²ஹி வாதங் க³ஹெத்வா பக்கே² ஸன்னிஸீதா³பெத்வா க³மனங் விய ஆரம்மணே சேதஸோ அபி⁴னிரோபனபா⁴வேன பவத்தோ விதக்கோ, வாதக்³க³ஹணத்த²ங் பக்கே² ப²ந்தா³பயமானஸ்ஸ க³மனங் விய அனுமஜ்ஜனபா⁴வேன பவத்தோ விசாரோ’’தி –

    ‘‘Ākāse gacchato mahāsakuṇassa ubhohi pakkhehi vātaṃ gahetvā pakkhe sannisīdāpetvā gamanaṃ viya ārammaṇe cetaso abhiniropanabhāvena pavatto vitakko, vātaggahaṇatthaṃ pakkhe phandāpayamānassa gamanaṃ viya anumajjanabhāvena pavatto vicāro’’ti –

    வுத்தங், தங் அனுப்பப³ந்த⁴னேன பவத்தியங் யுஜ்ஜதி. ததா² ஹி உபசாரே வா அப்பனாயங் வா ஸந்தானேன பவத்தியங் விதக்கோ நிச்சலோ ஹுத்வா ஆரம்மணங் அனுபவிஸித்வா விய பவத்ததி, ந பட²மாபி⁴னிபாதே பாகடோ ஹோதி. யதா² ஹி அபுப்³பா³ரம்மணே பட²மாபி⁴னிபாதபூ⁴தோ விதக்கோ விப்பா²ரவா ஹோதி, ந ததா² ஏகஸ்மிங்யேவ ஆரம்மணே நிரந்தரங் அனுப்பப³ந்த⁴வஸேன பவத்தியங், நாதிவிப்பா²ரவா பன தத்த² ஹோதி ஸன்னிஸின்னபா⁴வதோ. பட²மது³தியஜ்ஜா²னேஸு பாகடோ ஹோதீதி விதக்கஸ்ஸ விஸேஸோ அபி⁴னிரோபனாகாரோ ஓளாரிகத்தா பட²மஜ்ஜா²னே பாகடோ ஹோதி, தத³பா⁴வதோ பஞ்சகனயே து³தியஜ்ஜா²னே விசாரஸ்ஸ விஸேஸோ அனுமஜ்ஜனாகாரோ பாகடோ ஹோதி.

    Vuttaṃ, taṃ anuppabandhanena pavattiyaṃ yujjati. Tathā hi upacāre vā appanāyaṃ vā santānena pavattiyaṃ vitakko niccalo hutvā ārammaṇaṃ anupavisitvā viya pavattati, na paṭhamābhinipāte pākaṭo hoti. Yathā hi apubbārammaṇe paṭhamābhinipātabhūto vitakko vipphāravā hoti, na tathā ekasmiṃyeva ārammaṇe nirantaraṃ anuppabandhavasena pavattiyaṃ, nātivipphāravā pana tattha hoti sannisinnabhāvato. Paṭhamadutiyajjhānesu pākaṭo hotīti vitakkassa viseso abhiniropanākāro oḷārikattā paṭhamajjhāne pākaṭo hoti, tadabhāvato pañcakanaye dutiyajjhāne vicārassa viseso anumajjanākāro pākaṭo hoti.

    அயங் பனெத்த² அபரோ நயோ – மலக்³க³ஹிதங் கங்ஸபா⁴ஜனங் ஏகேன ஹத்தே²ன த³ள்ஹங் க³ஹெத்வா இதரேன ஹத்தே²ன சுண்ணதேலஏளகலோமாதி³கதசும்ப³டகேன பரிமஜ்ஜந்தஸ்ஸ த³ள்ஹங் க³ஹணஹத்தோ² விய விதக்கோ, பரிமஜ்ஜனஹத்தோ² விய விசாரோ. ததா² கும்ப⁴காரஸ்ஸ த³ண்ட³ப்பஹாரேன சக்கங் ப⁴மயித்வா பா⁴ஜனங் கரொந்தஸ்ஸ பிண்ட³ஸ்ஸ உப்பீளனஹத்தோ² விய விதக்கோ, தஸ்ஸேவ இதோ சிதோ ச ஸஞ்சரணஹத்தோ² விய விசாரோ. ததா² கங்ஸபா⁴ஜனாதீ³ஸு கிஞ்சி மண்ட³லங் வட்டலேக²ங் கரொந்தஸ்ஸ மஜ்ஜே² ஸன்னிரும்பி⁴த்வா டி²தகண்டகோ விய அபி⁴னிரோபனோ விதக்கோ, ப³ஹி பரிப்³ப⁴மனகண்டகோ விய அனுமஜ்ஜனோ விசாரோதி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Ayaṃ panettha aparo nayo – malaggahitaṃ kaṃsabhājanaṃ ekena hatthena daḷhaṃ gahetvā itarena hatthena cuṇṇatelaeḷakalomādikatacumbaṭakena parimajjantassa daḷhaṃ gahaṇahattho viya vitakko, parimajjanahattho viya vicāro. Tathā kumbhakārassa daṇḍappahārena cakkaṃ bhamayitvā bhājanaṃ karontassa piṇḍassa uppīḷanahattho viya vitakko, tasseva ito cito ca sañcaraṇahattho viya vicāro. Tathā kaṃsabhājanādīsu kiñci maṇḍalaṃ vaṭṭalekhaṃ karontassa majjhe sannirumbhitvā ṭhitakaṇṭako viya abhiniropano vitakko, bahi paribbhamanakaṇṭako viya anumajjano vicāroti veditabbaṃ.

    யதா² புப்ப²ப²லஸாகா²தி³அவயவவினிமுத்தோ அவிஜ்ஜமானோபி ருக்கோ² ‘‘ஸபுப்போ² ஸப²லோ’’தி வோஹரீயதி, ஏவங் விதக்காதி³அங்க³வினிமுத்தங் அவிஜ்ஜமானம்பி ஜா²னங் ‘‘ஸவிதக்கங் ஸவிசார’’ந்தி வோஹரீயதீதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ருக்கோ² வியா’’திஆதி³ வுத்தங். விப⁴ங்கே³ பனாதிஆதீ³ஸு ஜா²னபா⁴வனாய புக்³க³லவஸேன தே³ஸேதப்³ப³த்தா ‘‘இத⁴ பி⁴க்கு² விவிச்சேவ காமேஹீ’’திஆதி³னா (விப⁴॰ 508) புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னேன ஜா²னானி உத்³தி³ட்டா²னீதி. யதி³பி விப⁴ங்கே³ புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னா தே³ஸனா கதா, அத்தோ² பன தத்ராபி விப⁴ங்கே³பி யதா² இத⁴ ‘‘இமினா ச விதக்கேனா’’திஆதி³னா த⁴ம்மவஸேன வுத்தோ, ஏவமேவ த³ட்ட²ப்³போ³, பரமத்த²தோ புக்³க³லஸ்ஸேவ அபா⁴வதோதி அதி⁴ப்பாயோ. அத² வா ஜா²னஸமங்கி³னோ விதக்கவிசாரஸமங்கி³தாத³ஸ்ஸனேன ஜா²னஸ்ஸேவ ஸவிதக்கஸவிசாரதா வுத்தாதி ஆஹ ‘‘அத்தோ² பன தத்ராபி ஏவமேவ த³ட்ட²ப்³போ³’’தி.

    Yathā pupphaphalasākhādiavayavavinimutto avijjamānopi rukkho ‘‘sapuppho saphalo’’ti voharīyati, evaṃ vitakkādiaṅgavinimuttaṃ avijjamānampi jhānaṃ ‘‘savitakkaṃ savicāra’’nti voharīyatīti dassetuṃ ‘‘rukkho viyā’’tiādi vuttaṃ. Vibhaṅge panātiādīsu jhānabhāvanāya puggalavasena desetabbattā ‘‘idha bhikkhu vivicceva kāmehī’’tiādinā (vibha. 508) puggalādhiṭṭhānena jhānāni uddiṭṭhānīti. Yadipi vibhaṅge puggalādhiṭṭhānā desanā katā, attho pana tatrāpi vibhaṅgepi yathā idha ‘‘iminā ca vitakkenā’’tiādinā dhammavasena vutto, evameva daṭṭhabbo, paramatthato puggalasseva abhāvatoti adhippāyo. Atha vā jhānasamaṅgino vitakkavicārasamaṅgitādassanena jhānasseva savitakkasavicāratā vuttāti āha ‘‘attho pana tatrāpi evameva daṭṭhabbo’’ti.

    விவேகஸத்³த³ஸ்ஸ பா⁴வஸாத⁴னதங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘தஸ்மா விவேகா’’தி. ஹேதுஅத்தே² சேதங் நிஸ்ஸக்கவசனங், தஸ்மா விவேகா ஹேதுபூ⁴தாதி அத்தோ². விவேகஸத்³த³ஸ்ஸ கத்துஸாத⁴னதங் கம்மஸாத⁴னதங் வா ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘தஸ்மிங் வா விவேகே’’தி. ‘‘விவித்தோ’’தி ஹி இமினா நீவரணேஹி வினாபூ⁴தோ தேஹி விவேசிதோதி ச ஸாத⁴னத்³வயம்பி ஸங்க³ஹிதமேவாதி. பினயதீதி தப்பேதி வட்³டே⁴தி வா. ஸம்பியாயனலக்க²ணாதி பரிதுஸ்ஸனலக்க²ணா. பீனநரஸாதி பரிப்³ரூஹனரஸா. ப²ரணரஸாதி பணீதரூபேஹி காயஸ்ஸ ப்³யாபனரஸா. உத³க்³க³பா⁴வோ ஓத³க்³யங். ஸுக²யதீதி ஸுக²ங், அத்தனா ஸம்பயுத்தத⁴ம்மே லத்³த⁴ஸ்ஸாதே³ கரோதீதி அத்தோ². ஸ்வாயங் கத்துனித்³தே³ஸோ பரியாயலத்³தோ⁴ த⁴ம்மதோ அஞ்ஞஸ்ஸ கத்துனிவத்தனத்தோ², நிப்பரியாயேன பன பா⁴வஸாத⁴னமேவ லப்³ப⁴தீதி ‘‘ஸுக²னங் ஸுக²’’ந்தி வுத்தங். ஸாதலக்க²ணந்தி இட்ட²ஸபா⁴வத்தா தங்ஸமங்கீ³புக்³க³லங், ஸம்பயுத்தத⁴ம்மே வா அத்தனி ஸாத³யதீதி ஸாதங் த³-காரஸ்ஸ த-காரங் கத்வா. ஸாதங் மது⁴ரந்தி வத³ந்தி, ஸாதங் லக்க²ணங் ஏதஸ்ஸாதி ஸாதலக்க²ணங். உபப்³ரூஹனரஸந்திஆதீ³ஸு உபப்³ரூஹனங் ஸம்பயுத்தத⁴ம்மானங் ஸங்வத்³த⁴னங், து³க்க²ங் விய அவிஸ்ஸஜ்ஜெத்வா அது³க்க²மஸுகா² விய அனஜ்ஜு²பெக்கி²த்வா அனு அனு க³ண்ஹனங் உபகாரிதா வா அனுக்³க³ஹோ. கத்த²சீதி பட²மஜ்ஜா²னாதி³கே. படிலாப⁴துட்டீ²தி படிலாப⁴வஸேன உப்பஜ்ஜனகதுட்டி². படிலத்³த⁴ரஸானுப⁴வனந்தி படிலத்³த⁴ஸ்ஸ ஆரம்மணரஸஸ்ஸ அனுப⁴வனங். ஏதேன பீதிஸுகா²னி ஸபா⁴வதோ விப⁴ஜித்வா த³ஸ்ஸிதானி. யத்த² பீதி, தத்த² ஸுக²ந்தி விதக்கஸ்ஸ விய விசாரேன பீதியா ஸுகே²ன அச்சந்தஸங்யோக³மாஹ. யத்த² ஸுக²ங், தத்த² ந நியமதோ பீதீதி விசாரஸ்ஸ விய விதக்கேன, ஸுக²ஸ்ஸ பீதியா அனச்சந்தஸங்யோக³ங். தேன அச்சந்தானச்சந்தஸங்யோகி³தாய பீதிஸுகா²னங் விஸேஸங் த³ஸ்ஸேதி.

    Vivekasaddassa bhāvasādhanataṃ sandhāyāha ‘‘tasmā vivekā’’ti. Hetuatthe cetaṃ nissakkavacanaṃ, tasmā vivekā hetubhūtāti attho. Vivekasaddassa kattusādhanataṃ kammasādhanataṃ vā sandhāyāha ‘‘tasmiṃ vā viveke’’ti. ‘‘Vivitto’’ti hi iminā nīvaraṇehi vinābhūto tehi vivecitoti ca sādhanadvayampi saṅgahitamevāti. Pinayatīti tappeti vaḍḍheti vā. Sampiyāyanalakkhaṇāti paritussanalakkhaṇā. Pīnanarasāti paribrūhanarasā. Pharaṇarasāti paṇītarūpehi kāyassa byāpanarasā. Udaggabhāvo odagyaṃ. Sukhayatīti sukhaṃ, attanā sampayuttadhamme laddhassāde karotīti attho. Svāyaṃ kattuniddeso pariyāyaladdho dhammato aññassa kattunivattanattho, nippariyāyena pana bhāvasādhanameva labbhatīti ‘‘sukhanaṃ sukha’’nti vuttaṃ. Sātalakkhaṇanti iṭṭhasabhāvattā taṃsamaṅgīpuggalaṃ, sampayuttadhamme vā attani sādayatīti sātaṃ da-kārassa ta-kāraṃ katvā. Sātaṃ madhuranti vadanti, sātaṃ lakkhaṇaṃ etassāti sātalakkhaṇaṃ. Upabrūhanarasantiādīsu upabrūhanaṃ sampayuttadhammānaṃ saṃvaddhanaṃ, dukkhaṃ viya avissajjetvā adukkhamasukhā viya anajjhupekkhitvā anu anu gaṇhanaṃ upakāritā vā anuggaho. Katthacīti paṭhamajjhānādike. Paṭilābhatuṭṭhīti paṭilābhavasena uppajjanakatuṭṭhi. Paṭiladdharasānubhavananti paṭiladdhassa ārammaṇarasassa anubhavanaṃ. Etena pītisukhāni sabhāvato vibhajitvā dassitāni. Yattha pīti, tattha sukhanti vitakkassa viya vicārena pītiyā sukhena accantasaṃyogamāha. Yattha sukhaṃ, tattha na niyamato pītīti vicārassa viya vitakkena, sukhassa pītiyā anaccantasaṃyogaṃ. Tena accantānaccantasaṃyogitāya pītisukhānaṃ visesaṃ dasseti.

    கங் உத³கங் தாரெந்தி எத்தா²தி கந்தாரங், நிருத³கமருட்டா²னங். வனமேவ வனந்தங். வனச்சா²யப்பவேஸனஉத³கபரிபோ⁴கே³ஸு விய ஸுக²ந்தி யதா² ஹி புரிஸோ மஹாகந்தாரமக்³க³ங் படிபன்னோ க⁴ம்மபரேதோ தஸிதோ பிபாஸிதோ படிபதே² புரிஸங் தி³ஸ்வா ‘‘கத்த² பானீயங் அத்தீ²’’தி புச்செ²ய்ய, ஸோ ‘‘அடவிங் உத்தரித்வாவ ஜாதஸ்ஸரவனஸண்டோ³ அத்தி², தத்த² க³ந்த்வா லபி⁴ஸ்ஸஸீ’’தி வதெ³ய்ய, ஸோ தஸ்ஸ கத²ங் ஸுத்வாவ ஹட்ட²பஹட்டோ² ப⁴வெய்ய, ததோ க³ச்ச²ந்தோ பூ⁴மியங் பதிதானி உப்பலத³லனாளபத்தாதீ³னி தி³ஸ்வா ஸுட்டு²தரங் ஹட்ட²பஹட்டோ² ஹுத்வா க³ச்ச²ந்தோ அல்லவத்தே² அல்லகேஸே புரிஸே பஸ்ஸெய்ய, வனகுக்குடவனமோராதீ³னங் ஸத்³த³ங் ஸுணெய்ய, ஜாதஸ்ஸரபரியந்தே ஜாதமணிஜாலஸதி³ஸங் நீலவனஸண்ட³ங் பஸ்ஸெய்ய, ஸரே ஜாதானி உப்பலபது³மகுமுதா³னி பஸ்ஸெய்ய, அச்ச²ங் விப்பஸன்னங் உத³கம்பி பஸ்ஸெய்ய, ஸோ பி⁴ய்யோ பி⁴ய்யோ ஹட்ட²பஹட்டோ² ஹுத்வா ஜாதஸ்ஸரங் ஓதரித்வா யதா²ருசி ந்ஹத்வா ச பிவித்வா ச பஸ்ஸத்³த⁴த³ரதோ² பி⁴ஸமுளாலபொக்க²ராதீ³னி கா²தி³த்வா நீலுப்பலாதீ³னி பிளந்தி⁴த்வா மந்தா³லவமூலானி க²ந்தே⁴ கி²பித்வா உத்தரித்வா ஸாடகங் நிவாஸெத்வா உத³கஸாடகங் ஆதபே கத்வா ஸீதச்சா²யாய மந்த³மந்தே³ வாதே பஹரந்தே நிபன்னோவ ‘‘அஹோ ஸுக²ங் அஹோ ஸுக²’’ந்தி வதெ³ய்ய, ஏவங்ஸம்பத³மித³ங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். தஸ்ஸ ஹி புரிஸஸ்ஸ ஜாதஸ்ஸரவனஸண்ட³ஸவனதோ பட்டா²ய யாவ உத³கத³ஸ்ஸனா ஹட்ட²பஹட்ட²காலோ விய புப்³ப³பா⁴கா³ரம்மணே ஹட்ட²பஹட்டா²காரா பீதி, ந்ஹாயித்வா ச பிவித்வா ச ஸீதச்சா²யாய மந்த³மந்தே³ வாதே பஹரந்தே ‘‘அஹோ ஸுக²ங் அஹோ ஸுக²’’ந்தி வத³ந்தோ நிபன்னகாலோ விய ப³லப்பத்தங் ஆரம்மணரஸானுப⁴வனாகாரஸண்டி²தங் ஸுக²ங்.

    Kaṃ udakaṃ tārenti etthāti kantāraṃ, nirudakamaruṭṭhānaṃ. Vanameva vanantaṃ. Vanacchāyappavesanaudakaparibhogesu viya sukhanti yathā hi puriso mahākantāramaggaṃ paṭipanno ghammapareto tasito pipāsito paṭipathe purisaṃ disvā ‘‘kattha pānīyaṃ atthī’’ti puccheyya, so ‘‘aṭaviṃ uttaritvāva jātassaravanasaṇḍo atthi, tattha gantvā labhissasī’’ti vadeyya, so tassa kathaṃ sutvāva haṭṭhapahaṭṭho bhaveyya, tato gacchanto bhūmiyaṃ patitāni uppaladalanāḷapattādīni disvā suṭṭhutaraṃ haṭṭhapahaṭṭho hutvā gacchanto allavatthe allakese purise passeyya, vanakukkuṭavanamorādīnaṃ saddaṃ suṇeyya, jātassarapariyante jātamaṇijālasadisaṃ nīlavanasaṇḍaṃ passeyya, sare jātāni uppalapadumakumudāni passeyya, acchaṃ vippasannaṃ udakampi passeyya, so bhiyyo bhiyyo haṭṭhapahaṭṭho hutvā jātassaraṃ otaritvā yathāruci nhatvā ca pivitvā ca passaddhadaratho bhisamuḷālapokkharādīni khāditvā nīluppalādīni piḷandhitvā mandālavamūlāni khandhe khipitvā uttaritvā sāṭakaṃ nivāsetvā udakasāṭakaṃ ātape katvā sītacchāyāya mandamande vāte paharante nipannova ‘‘aho sukhaṃ aho sukha’’nti vadeyya, evaṃsampadamidaṃ daṭṭhabbaṃ. Tassa hi purisassa jātassaravanasaṇḍasavanato paṭṭhāya yāva udakadassanā haṭṭhapahaṭṭhakālo viya pubbabhāgārammaṇe haṭṭhapahaṭṭhākārā pīti, nhāyitvā ca pivitvā ca sītacchāyāya mandamande vāte paharante ‘‘aho sukhaṃ aho sukha’’nti vadanto nipannakālo viya balappattaṃ ārammaṇarasānubhavanākārasaṇṭhitaṃ sukhaṃ.

    தஸ்மிங் தஸ்மிங் ஸமயேதி இட்டா²ரம்மணஸ்ஸ படிலாப⁴ஸமயே படிலத்³த⁴ஸ்ஸ ரஸானுப⁴வனஸமயே வனச்சா²யாதீ³னங் ஸவனத³ஸ்ஸனஸமயே பரிபோ⁴க³ஸமயே ச. பாகடபா⁴வதோதி யதா²க்கமங் பீதிஸுகா²னங் விபூ⁴தபா⁴வதோ. விவேகஜங் பீதிஸுக²ந்தி எத்த² புரிமஸ்மிங் அத்தே² விவேகஜந்தி ஜா²னங் வுத்தங். பீதிஸுக²ஸத்³த³தோ ச அத்தி²அத்த²விஸேஸவதோ அஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸ, அஸ்மிங் வா ஜா²னேதி எத்த² அகாரோ த³ட்ட²ப்³போ³ யதா² அரிஸஸோதி. து³தியே பீதிஸுக²மேவ விவேகஜங், விவேகஜங்பீதிஸுக²ந்தி ச அஞ்ஞபத³த்த²ஸமாஸோ பச்சத்தனித்³தே³ஸஸ்ஸ ச அலோபோ கதோ, லோபே வா ஸதி ‘‘விவேகஜபீதிஸுக²’’ந்தி பாடோ²தி அயங் விஸேஸோ.

    Tasmiṃ tasmiṃ samayeti iṭṭhārammaṇassa paṭilābhasamaye paṭiladdhassa rasānubhavanasamaye vanacchāyādīnaṃ savanadassanasamaye paribhogasamaye ca. Pākaṭabhāvatoti yathākkamaṃ pītisukhānaṃ vibhūtabhāvato. Vivekajaṃpītisukhanti ettha purimasmiṃ atthe vivekajanti jhānaṃ vuttaṃ. Pītisukhasaddato ca atthiatthavisesavato assa jhānassa, asmiṃ vā jhāneti ettha akāro daṭṭhabbo yathā arisasoti. Dutiye pītisukhameva vivekajaṃ, vivekajaṃpītisukhanti ca aññapadatthasamāso paccattaniddesassa ca alopo kato, lope vā sati ‘‘vivekajapītisukha’’nti pāṭhoti ayaṃ viseso.

    க³ணனானுபுப்³ப³தோ பட²மந்தி இமினா தே³ஸனாக்கமங் உல்லிங்கே³தி. ‘‘க³ணனானுபுப்³ப³தா பட²ம’’ந்திபி பாடோ², தத்தா²பி க³ணனானுபுப்³ப³தாயாதி அத்தோ², க³ணனானுபுப்³ப³தாமத்தங் வா பட²மந்தி இத³ங் வசனந்தி அத்தோ². பட²மங் ஸமாபஜ்ஜதீதி பட²மந்தி இத³ங் பன ந ஏகந்தலக்க²ணங். சிண்ணவஸீபா⁴வோ ஹி அட்ட²ஸமாபத்திலாபீ⁴ ஆதி³தோ பட்டா²ய மத்த²கங் பாபெந்தோபி ஸமாபஜ்ஜிதுங் ஸக்கோதி, மத்த²கதோ பட்டா²ய ஆதி³ங் பாபெந்தோபி ஸமாபஜ்ஜிதுங் ஸக்கோதி, அந்தரந்தரா ஓக்கமந்தோபி ஸக்கோதி. ஏவங் புப்³பு³ப்பத்தியட்டே²ன பன பட²மங் உப்பன்னந்திபி பட²மங். தேனேவ விஸுத்³தி⁴மக்³கே³ (விஸுத்³தி⁴॰ 1.75) ‘‘க³ணனானுபுப்³ப³தா பட²மங், பட²மங் உப்பன்னந்திபி பட²ம’’ந்தி எத்தகமேவ வுத்தங். பச்சனீகத⁴ம்மே ஜா²பேதீதி நீவரணாதி³பச்சனீகத⁴ம்மே த³ஹதி, விக்க²ம்ப⁴னவஸேன பஜஹதீதி அத்தோ². கோ³சரந்தி கஸிணாதி³ஆலம்ப³னங். ந்தி தங் கோ³சரங். உபனிஜ்ஜா²யதீதி பஸ்ஸதி. ஸஹ உபசாரேனாதி ஸத்³தி⁴ங் உபசாரஜ்ஜா²னேன. கஸிணாரம்மணூபனிஜ்ஜா²யனதோதி பத²வீகஸிணாதி³னோ அத்தனோ ஆரம்மணஸ்ஸ ரூபங் விய சக்கு²னா உபனிஜ்ஜா²யனதோ. லக்க²ணூபனிஜ்ஜா²யனதோதி யதா²ஸம்ப⁴வங் அனிச்சாதி³லக்க²ணத்தயஸ்ஸ நிப்³பா³னதா⁴துயா தத²லக்க²ணஸ்ஸ ச உபனிஜ்ஜா²யனதோ. தேனேவாஹ ‘‘எத்த² ஹீ’’திஆதி³. நிச்சாதி³விபல்லாஸப்பஹானேன மக்³கோ³ அஸம்மோஹதோ அனிச்சாதி³லக்க²ணானி உபனிஜ்ஜா²யதீதி லக்க²ணூபனிஜ்ஜா²னந்தி ஆஹ ‘‘விபஸ்ஸனாய உபனிஜ்ஜா²யனகிச்ச’’ந்திஆதி³. தத²லக்க²ணந்தி அவினாஸத⁴ம்மஸ்ஸ நிப்³பா³னஸ்ஸ அனஞ்ஞதா²பா⁴வதோ அவிபரீதஸபா⁴வோ தத²லக்க²ணங், மக்³க³ஸ்ஸபி வா நிப்³பா³னாரம்மணதோ தத²லக்க²ணூபனிஜ்ஜா²னதா யோஜேதப்³பா³.

    Gaṇanānupubbato paṭhamanti iminā desanākkamaṃ ulliṅgeti. ‘‘Gaṇanānupubbatā paṭhama’’ntipi pāṭho, tatthāpi gaṇanānupubbatāyāti attho, gaṇanānupubbatāmattaṃ vā paṭhamanti idaṃ vacananti attho. Paṭhamaṃ samāpajjatīti paṭhamanti idaṃ pana na ekantalakkhaṇaṃ. Ciṇṇavasībhāvo hi aṭṭhasamāpattilābhī ādito paṭṭhāya matthakaṃ pāpentopi samāpajjituṃ sakkoti, matthakato paṭṭhāya ādiṃ pāpentopi samāpajjituṃ sakkoti, antarantarā okkamantopi sakkoti. Evaṃ pubbuppattiyaṭṭhena pana paṭhamaṃ uppannantipi paṭhamaṃ. Teneva visuddhimagge (visuddhi. 1.75) ‘‘gaṇanānupubbatā paṭhamaṃ, paṭhamaṃ uppannantipi paṭhama’’nti ettakameva vuttaṃ. Paccanīkadhamme jhāpetīti nīvaraṇādipaccanīkadhamme dahati, vikkhambhanavasena pajahatīti attho. Gocaranti kasiṇādiālambanaṃ. Tanti taṃ gocaraṃ. Upanijjhāyatīti passati. Saha upacārenāti saddhiṃ upacārajjhānena. Kasiṇārammaṇūpanijjhāyanatoti pathavīkasiṇādino attano ārammaṇassa rūpaṃ viya cakkhunā upanijjhāyanato. Lakkhaṇūpanijjhāyanatoti yathāsambhavaṃ aniccādilakkhaṇattayassa nibbānadhātuyā tathalakkhaṇassa ca upanijjhāyanato. Tenevāha ‘‘ettha hī’’tiādi. Niccādivipallāsappahānena maggo asammohato aniccādilakkhaṇāni upanijjhāyatīti lakkhaṇūpanijjhānanti āha ‘‘vipassanāya upanijjhāyanakicca’’ntiādi. Tathalakkhaṇanti avināsadhammassa nibbānassa anaññathābhāvato aviparītasabhāvo tathalakkhaṇaṃ, maggassapi vā nibbānārammaṇato tathalakkhaṇūpanijjhānatā yojetabbā.

    விஸதி³ஸோதா³ஹரணங் தாவ த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘யதா² ஸத⁴னோ’’திஆதி³. அஞ்ஞோ அபதே³ஸாரஹோ ஹோதீதி த⁴னதோ பரிஜனதோ ச அஞ்ஞோ த⁴னவா பரிஜனவா ச புரிஸோ ஸஹ த⁴னேன வத்ததி பரிஜனேன சாதி ஸத⁴னோ ஸபரிஜனோதி அபதே³ஸங் அரஹதீதி அபதே³ஸாரஹோ ஹோதி , அபதி³ஸிதப்³போ³ ஹோதீதி வுத்தங் ஹோதி. ஸேனங்கே³ஸு ஏவ ஸேனாஸம்முதீதி ரதா²தி³ஸேனங்க³வினிமுத்தாய ஸேனாய அபா⁴வேபி ரதே²ஹி பத்தீஹி ச ஸஹ வத்தனதோ ஸரதா² ஸபத்தி ஸேனாதி ரதா²தி³ஸேனங்கே³ஸுயேவ ஸேனாவோஹாரோதி அத்தோ². கஸ்மா பனெத்த² ஜா²னபாடே² அக்³க³ஹிதா சித்தேகக்³க³தா க³ஹிதாதி அனுயோக³ங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘அவுத்தத்தா’’திஆதி³. ஏவங் வுத்தாயேவாதி ஏவங் ஸரூபதோ விப⁴ங்கே³ வுத்தாயேவ. ஸசித்தேகக்³க³தந்தி இத⁴ அவுத்தேபீதி ‘‘ஸசித்தேகக்³க³த’’ந்தி ஏவங் ஸரூபதோ இமஸ்மிங் ஜா²னபாடே² அவுத்தேபீதி அத்தோ², ஸாமஞ்ஞதோ பன ஜா²னக்³க³ஹணேன க³ஹிதா ஏவ. தேனேவாஹ ‘‘யேன ஹீ’’திஆதி³ . இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – யேன விதக்காதீ³ஹி ஸஹ வத்தப்³ப³ங், தங் த⁴ம்மங் தீ³பேதுங் தஸ்ஸ பகாஸனாதி⁴ப்பாயேன ‘‘ஸவிதக்கங் ஸவிசார’’ந்திஆதி³னா உத்³தே³ஸோ கதோ, ஸோ ஏவ அதி⁴ப்பாயோ தேன ப⁴க³வதா விப⁴ங்கே³ (விப⁴॰ 569) ‘‘சித்தஸ்ஸேகக்³க³தா’’தி நித்³தி³ஸந்தேன பகாஸிதோ, தஸ்மா ஸா ஜா²னபாடே² அக்³க³ஹிதாதி ந சிந்தேதப்³ப³ந்தி.

    Visadisodāharaṇaṃ tāva dassento āha ‘‘yathā sadhano’’tiādi. Añño apadesāraho hotīti dhanato parijanato ca añño dhanavā parijanavā ca puriso saha dhanena vattati parijanena cāti sadhano saparijanoti apadesaṃ arahatīti apadesāraho hoti , apadisitabbo hotīti vuttaṃ hoti. Senaṅgesu eva senāsammutīti rathādisenaṅgavinimuttāya senāya abhāvepi rathehi pattīhi ca saha vattanato sarathā sapatti senāti rathādisenaṅgesuyeva senāvohāroti attho. Kasmā panettha jhānapāṭhe aggahitā cittekaggatā gahitāti anuyogaṃ sandhāyāha ‘‘avuttattā’’tiādi. Evaṃ vuttāyevāti evaṃ sarūpato vibhaṅge vuttāyeva. Sacittekaggatanti idha avuttepīti ‘‘sacittekaggata’’nti evaṃ sarūpato imasmiṃ jhānapāṭhe avuttepīti attho, sāmaññato pana jhānaggahaṇena gahitā eva. Tenevāha ‘‘yena hī’’tiādi . Idaṃ vuttaṃ hoti – yena vitakkādīhi saha vattabbaṃ, taṃ dhammaṃ dīpetuṃ tassa pakāsanādhippāyena ‘‘savitakkaṃ savicāra’’ntiādinā uddeso kato, so eva adhippāyo tena bhagavatā vibhaṅge (vibha. 569) ‘‘cittassekaggatā’’ti niddisantena pakāsito, tasmā sā jhānapāṭhe aggahitāti na cintetabbanti.

    உபஸம்பஜ்ஜாதி எத்த² உப-ஸங்ஸத்³தா³ ‘‘உபலப்³ப⁴தீ’’திஆதீ³ஸு விய நிரத்த²காதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘உபக³ந்த்வா’’திஆதி³ங் வத்வா புன தேஸங் ஸாத்த²கபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘உபஸம்பாத³யித்வா’’திஆதி³ வுத்தங், தஸ்மா உபஸம்பஜ்ஜாதி எத்த² பத்வா ஸாதெ⁴த்வாதி வா அத்தோ². இரியந்தி கிரியங். வுத்திந்திஆதீ³னி தஸ்ஸேவ வேவசனானி. ஏகங் இரியாபத²பா³த⁴னங் இரியாபத²ந்தரேஹி ரக்க²ணங் பாலனங். ஸப்³ப³பு³த்³தா⁴னங் ஆசிண்ணத்தா ஆனாபானஸ்ஸதிகம்மட்டா²னமேவ வுத்தங். தஞ்ஹி ஸப்³ப³பு³த்³தா⁴னங் ஆசிண்ணந்தி வத³ந்தி.

    Upasampajjāti ettha upa-saṃsaddā ‘‘upalabbhatī’’tiādīsu viya niratthakāti dassetuṃ ‘‘upagantvā’’tiādiṃ vatvā puna tesaṃ sātthakabhāvaṃ dassetuṃ ‘‘upasampādayitvā’’tiādi vuttaṃ, tasmā upasampajjāti ettha patvā sādhetvāti vā attho. Iriyanti kiriyaṃ. Vuttintiādīni tasseva vevacanāni. Ekaṃ iriyāpathabādhanaṃ iriyāpathantarehi rakkhaṇaṃ pālanaṃ. Sabbabuddhānaṃ āciṇṇattā ānāpānassatikammaṭṭhānameva vuttaṃ. Tañhi sabbabuddhānaṃ āciṇṇanti vadanti.

    பட²மஜ்ஜா²னகதா² நிட்டி²தா.

    Paṭhamajjhānakathā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact