Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā

    வேரஞ்ஜகண்ட³வண்ணனா

    Verañjakaṇḍavaṇṇanā

    ஸெய்யதி²த³ந்தி தங் கதமங், தங் கத²ந்தி வா அத்தோ². அனியமனித்³தே³ஸவசனந்தி அத்தனோ அத்த²ங் ஸரூபேன நியமெத்வா நித்³தி³ஸதீதி நியமனித்³தே³ஸோ, ந நியமனித்³தே³ஸோ அனியமனித்³தே³ஸோ. ஸோவ வுச்சதே அனேனாதி வசனந்தி அனியமனித்³தே³ஸவசனங். தஸ்ஸாதி தேனாதிபத³ஸ்ஸ. பரிவிதக்கோதி ‘‘கதமேஸானங் கோ² பு³த்³தா⁴னங் ப⁴க³வந்தானங் ப்³ரஹ்மசரியங் ந சிரட்டி²திகங் அஹோஸீ’’திஆதி³னா (பாரா॰ 18) பவத்தோ. புப்³பே³ வா பச்சா² வாதி தேனாதிபத³தோ ஹெட்டா² வுத்தபாடே² வா உபரி வக்க²மானபாடே² வாதி அத்தோ². அத்த²தோ ஸித்³தே⁴னாதி ஸாமத்தி²யதோ ஸித்³தே⁴ன. தத்ரித³ங் முக²மத்தனித³ஸ்ஸனந்தி தஸ்ஸா யதா²வுத்தயுத்தியா பரிதீ³பனே இத³ங் உபாயமத்தனித³ஸ்ஸனங். முக²ங் த்³வாரங் உபாயோதி ஹி அத்த²தோ ஏகங்.

    Seyyathidanti taṃ katamaṃ, taṃ kathanti vā attho. Aniyamaniddesavacananti attano atthaṃ sarūpena niyametvā niddisatīti niyamaniddeso, na niyamaniddeso aniyamaniddeso. Sova vuccate anenāti vacananti aniyamaniddesavacanaṃ. Tassāti tenātipadassa. Parivitakkoti ‘‘katamesānaṃ kho buddhānaṃ bhagavantānaṃ brahmacariyaṃ na ciraṭṭhitikaṃ ahosī’’tiādinā (pārā. 18) pavatto. Pubbe vā pacchā vāti tenātipadato heṭṭhā vuttapāṭhe vā upari vakkhamānapāṭhe vāti attho. Atthato siddhenāti sāmatthiyato siddhena. Tatridaṃ mukhamattanidassananti tassā yathāvuttayuttiyā paridīpane idaṃ upāyamattanidassanaṃ. Mukhaṃ dvāraṃ upāyoti hi atthato ekaṃ.

    ஸமயஸத்³தோ³ தி³ஸ்ஸதீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. அஸ்ஸாதி ஸமயஸத்³த³ஸ்ஸ ஸமவாயோ அத்தோ²தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. காலஞ்ச ஸமயஞ்ச உபாதா³யாதி எத்த² காலோ நாம உபஸங்கமனஸ்ஸ யுத்தகாலோ, ஸமயோ நாம ஸரீரப³லாதி³காரணஸமவாயோ, தே உபாதா³ய படிச்சாதி அத்தோ². க²ணோதி ஓகாஸோ. பு³த்³து⁴ப்பாதா³த³யோ ஹி மக்³க³ப்³ரஹ்மசரியஸ்ஸ ஓகாஸோ. ஸோ ஏவ ஸமயோ. தேனேவ ‘‘ஏகோவா’’தி வுத்தங். மஹாஸமயோதி மஹாஸமூஹோ. பவனஸ்மிந்தி வனஸண்டே³. ஸமயோபி கோ² தே ப⁴த்³தா³லீதி எத்த² ஸமயோதி ஸிக்கா²பதா³விலங்க⁴னஸ்ஸ ஹேது, கோ ஸோ? அத்தனோ விப்படிபத்தியா ப⁴க³வதோ ஜானநங், ஸோ ஸமயஸங்கா²தோ ஹேது தஸ்ஸா அப்படிவித்³தோ⁴தி அத்தோ². ப⁴க³வாதிஆதி³ தஸ்ஸ படிவிஜ்ஜ²னாகாரத³ஸ்ஸனங். உக்³க³ஹமானோதி கிஞ்சி கிஞ்சி உக்³க³ஹேதுங் ஸமத்த²தாய உக்³க³ஹமானோ, ஸுமனபரிப்³பா³ஜகஸ்ஸேவேதங் நாமங். ஸமயங் தி³ட்டி²ங் பவத³ந்தி எத்தா²தி ஸமயப்பவாத³கோ, மல்லிகாய ஆராமோ. ஸ்வேவ திந்து³காசீரஸங்கா²தாய திம்ப³ருருக்க²பந்தியா பரிக்கி²த்தத்தா ‘‘திந்து³காசீர’’ந்தி ச, ஏகாவ நிவாஸா ஸாலா எத்தா²தி ‘‘ஏகஸாலகோ’’தி ச வுச்சதி. அத்தா²பி⁴ஸமயாதி யதா²வுத்தஸ்ஸ தி³ட்ட²த⁴ம்மிகஸம்பராயிகஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ ஹிதஸ்ஸ படிலாப⁴தோ. மானாபி⁴ஸமயாதி மானப்பஹானா. பீளனட்டோ²தி பீளனங் தங்ஸமங்கி³னோ ஹிங்ஸனங், அவிப்பா²ரிகதாகரணங், பீளனமேவ அத்தோ² பீளனட்டோ² . ஸந்தாபோதி து³க்க²து³க்க²தாதி³வஸேன ஸந்தாபனங். விபரிணாமோதி ஜராய மரணேன சாதி த்³விதா⁴ விபரிணாமேதப்³ப³தா அபி⁴ஸமேதப்³போ³ படிவிஜ்ஜி²தப்³போ³தி அபி⁴ஸமயோ, ஸோவ அபி⁴ஸமயட்டோ², பீளனாதீ³னி.

    Samayasaddo dissatīti sambandho. Assāti samayasaddassa samavāyo atthoti sambandho. Kālañca samayañca upādāyāti ettha kālo nāma upasaṅkamanassa yuttakālo, samayo nāma sarīrabalādikāraṇasamavāyo, te upādāya paṭiccāti attho. Khaṇoti okāso. Buddhuppādādayo hi maggabrahmacariyassa okāso. So eva samayo. Teneva ‘‘ekovā’’ti vuttaṃ. Mahāsamayoti mahāsamūho. Pavanasminti vanasaṇḍe. Samayopi kho te bhaddālīti ettha samayoti sikkhāpadāvilaṅghanassa hetu, ko so? Attano vippaṭipattiyā bhagavato jānanaṃ, so samayasaṅkhāto hetu tassā appaṭividdhoti attho. Bhagavātiādi tassa paṭivijjhanākāradassanaṃ. Uggahamānoti kiñci kiñci uggahetuṃ samatthatāya uggahamāno, sumanaparibbājakassevetaṃ nāmaṃ. Samayaṃ diṭṭhiṃ pavadanti etthāti samayappavādako, mallikāya ārāmo. Sveva tindukācīrasaṅkhātāya timbarurukkhapantiyā parikkhittattā ‘‘tindukācīra’’nti ca, ekāva nivāsā sālā etthāti ‘‘ekasālako’’ti ca vuccati. Atthābhisamayāti yathāvuttassa diṭṭhadhammikasamparāyikassa atthassa hitassa paṭilābhato. Mānābhisamayāti mānappahānā. Pīḷanaṭṭhoti pīḷanaṃ taṃsamaṅgino hiṃsanaṃ, avipphārikatākaraṇaṃ, pīḷanameva attho pīḷanaṭṭho . Santāpoti dukkhadukkhatādivasena santāpanaṃ. Vipariṇāmoti jarāya maraṇena cāti dvidhā vipariṇāmetabbatā abhisametabbo paṭivijjhitabboti abhisamayo, sova abhisamayaṭṭho, pīḷanādīni.

    எத்த² ச உபஸக்³கா³னங் ஜோதகமத்தத்தா ஸமயஸத்³த³ஸ்ஸ அத்து²த்³தா⁴ரேபி ஸஉபஸக்³கோ³ அபி⁴ஸமயஸத்³தோ³ உத்³த⁴டோ. தத்த² ஸங்க³மவஸேன பச்சயானங் ப²லுப்பாத³னங் படி அயனங் ஏகதோ பவத்தி எத்தா²தி ஸமயோ, ஸமவாயோ. விவட்டூபனிஸ்ஸயஸங்க³மே ஸதி எந்தி எத்த² ஸத்தா பவத்தந்தீதி ஸமயோ, க²ணோ. ஸமேதி எத்த² ஸங்க²தத⁴ம்மோ, ஸயங் வா ஏதி ஆக³ச்ச²தி விக³ச்ச²தி சாதி ஸமயோ, காலோ. ஸமெந்தி அவயவா ஏதஸ்மிங், ஸயங் வா தேஸூதி ஸமயோ, ஸமூஹோ. பச்சயந்தரஸங்க³மே ஏதி ஆக³ச்ச²தி ஏதஸ்மா ப²லந்தி ஸமயோ, ஹேது. ஸஞ்ஞாவஸேன விபல்லாஸதோ த⁴ம்மேஸு ஏதி அபி⁴னிவிஸதீதி ஸமயோ, தி³ட்டி². ஸமீபங் அயனங் உபக³மனங் ஸமயோ, படிலாபோ⁴. ஸம்மதே³வ ஸஹிதானங் வாசானங் அயனங் விக³மோதி ஸமயோ, பஹானங். ஸம்மதே³வ, ஸஹிதானங் வா ஸச்சானங் அயனங் ஜானநந்தி ஸமயோ, படிவேதோ⁴. ஏவங் தஸ்மிங் தஸ்மிங் அத்தே² ஸமயஸத்³த³ஸ்ஸ பவத்தி வேதி³தப்³பா³.

    Ettha ca upasaggānaṃ jotakamattattā samayasaddassa atthuddhārepi saupasaggo abhisamayasaddo uddhaṭo. Tattha saṅgamavasena paccayānaṃ phaluppādanaṃ paṭi ayanaṃ ekato pavatti etthāti samayo, samavāyo. Vivaṭṭūpanissayasaṅgame sati enti ettha sattā pavattantīti samayo, khaṇo. Sameti ettha saṅkhatadhammo, sayaṃ vā eti āgacchati vigacchati cāti samayo, kālo. Samenti avayavā etasmiṃ, sayaṃ vā tesūti samayo, samūho. Paccayantarasaṅgame eti āgacchati etasmā phalanti samayo, hetu. Saññāvasena vipallāsato dhammesu eti abhinivisatīti samayo, diṭṭhi. Samīpaṃ ayanaṃ upagamanaṃ samayo, paṭilābho. Sammadeva sahitānaṃ vācānaṃ ayanaṃ vigamoti samayo, pahānaṃ. Sammadeva, sahitānaṃ vā saccānaṃ ayanaṃ jānananti samayo, paṭivedho. Evaṃ tasmiṃ tasmiṃ atthe samayasaddassa pavatti veditabbā.

    எத்த² ச ஸமயஸத்³த³ஸ்ஸ ஸாமஞ்ஞேன அனேகத்த²தா வுத்தா. ந ஹி ஏகஸ்மிங் அத்த²விஸேஸே வத்தமானோ ஸத்³தோ³ தத³ஞ்ஞேபி வத்ததி. தஸ்மா அத்தா² விய தங்தங்வாசகா ஸமயஸத்³தா³பி பி⁴ன்னா ஏவாதி க³ஹேதப்³பா³. ஏவங் ஸப்³ப³த்த² அத்து²த்³தா⁴ரேஸு.

    Ettha ca samayasaddassa sāmaññena anekatthatā vuttā. Na hi ekasmiṃ atthavisese vattamāno saddo tadaññepi vattati. Tasmā atthā viya taṃtaṃvācakā samayasaddāpi bhinnā evāti gahetabbā. Evaṃ sabbattha atthuddhāresu.

    தத்த² ததா²தி தேஸு ஸுத்தாபி⁴த⁴ம்மேஸு உபயோக³பு⁴ம்மவசனேஹி. இதா⁴தி வினயே, அஞ்ஞதா²தி கரணவசனேன. அச்சந்தமேவாதி நிரந்தரமேவ. பா⁴வோ நாம கிரியா, கிரியாய கிரியந்தரூபலக்க²ணங் பா⁴வேனபா⁴வலக்க²ணங், யதா² உத³யே ஸதி சந்தே³ ஜாதோ ராஜபுத்தோதி. அதி⁴கரணஞ்ஹீதிஆதி³ அபி⁴த⁴ம்மே ஸமயஸத்³தோ³ காலஸமூஹக²ணஸமவாயஹேதுஸங்கா²தேஸு பஞ்சஸு அத்தே²ஸு வத்ததி, ந வினயே விய காலே ஏவ, தேஸு ச காலஸமூஹத்தா² த்³வே தத்த² வுத்தானங் ப²ஸ்ஸாதி³த⁴ம்மானங் அதி⁴கரணபா⁴வேன நித்³தி³ஸிதுங் யுத்தா. க²ணஸமவாயஹேதுஅத்தா² பன தயோபி அத்தனோ பா⁴வேன ப²ஸ்ஸாதீ³னங் பா⁴வஸ்ஸ உபலக்க²ணபா⁴வேன நித்³தி³ஸிதுங் யுத்தாதி விபா⁴வனமுகே²ன யதா²வுத்தமத்த²ங் ஸமத்தே²துங் வுத்தங். தத்த² யஸ்மிஞ்ஹி காலே, த⁴ம்மஸமூஹே வா ஸமயே அதி⁴கரணபூ⁴தே குஸலங் உப்பன்னங், தஸ்மிஞ்ஞேவ காலே, த⁴ம்மஸமூஹே வா ஸமயே ப²ஸ்ஸாத³யோ ஹொந்தீதி ஏவங் அதி⁴கரணத்த²யோஜனா, யஸ்மிங் பன க²ணே, ஸமவாயே ஹேதும்ஹி வா ஸமயே ஸதி விஜ்ஜமானே குஸலங் உப்பன்னங், தஸ்மிஞ்ஞேவ க²ணாதி³ம்ஹி ஸமயேபி விஜ்ஜமானே ப²ஸ்ஸாத³யோ ஹொந்தீதி பா⁴வேனபா⁴வலக்க²ணத்த²யோஜனா ச வேதி³தப்³பா³.

    Tattha tathāti tesu suttābhidhammesu upayogabhummavacanehi. Idhāti vinaye, aññathāti karaṇavacanena. Accantamevāti nirantarameva. Bhāvo nāma kiriyā, kiriyāya kiriyantarūpalakkhaṇaṃ bhāvenabhāvalakkhaṇaṃ, yathā udaye sati cande jāto rājaputtoti. Adhikaraṇañhītiādi abhidhamme samayasaddo kālasamūhakhaṇasamavāyahetusaṅkhātesu pañcasu atthesu vattati, na vinaye viya kāle eva, tesu ca kālasamūhatthā dve tattha vuttānaṃ phassādidhammānaṃ adhikaraṇabhāvena niddisituṃ yuttā. Khaṇasamavāyahetuatthā pana tayopi attano bhāvena phassādīnaṃ bhāvassa upalakkhaṇabhāvena niddisituṃ yuttāti vibhāvanamukhena yathāvuttamatthaṃ samatthetuṃ vuttaṃ. Tattha yasmiñhi kāle, dhammasamūhe vā samaye adhikaraṇabhūte kusalaṃ uppannaṃ, tasmiññeva kāle, dhammasamūhe vā samaye phassādayo hontīti evaṃ adhikaraṇatthayojanā, yasmiṃ pana khaṇe, samavāye hetumhi vā samaye sati vijjamāne kusalaṃ uppannaṃ, tasmiññeva khaṇādimhi samayepi vijjamāne phassādayo hontīti bhāvenabhāvalakkhaṇatthayojanā ca veditabbā.

    ஹோதி செத்தா²தி எத்த² யதா²வுத்தஅத்த²விஸயே ஸங்க³ஹகா³தா² ஹோதி. அஞ்ஞத்ராதி ஸுத்தாபி⁴த⁴ம்மேஸு. அபி⁴லாபமத்தபே⁴தோ³தி தே³ஸனாவிலாஸதோ ஸத்³த³மத்தேனேவ பே⁴தோ³, ந அத்த²தோ.

    Hoticetthāti ettha yathāvuttaatthavisaye saṅgahagāthā hoti. Aññatrāti suttābhidhammesu. Abhilāpamattabhedoti desanāvilāsato saddamatteneva bhedo, na atthato.

    அவிஸேஸேனாதி ஸாமஞ்ஞேன. இரியாபதோ²திஆதீ³ஸு இரியாய ஸப்³ப³த்³வாரிககிரியாய பதோ² பவத்தனட்டா²னங் தப்³பி³னிமுத்தகம்மஸ்ஸ அபா⁴வாதி டா²னாத³யோ இரியாபதோ², ஸோவ விஹாரோ. ப்³ரஹ்மபூ⁴தா ஸெட்ட²பூ⁴தா பரஹிதசித்தாதி³வஸப்பவத்திதோ மெத்தாத³யோ ப்³ரஹ்மவிஹாரோ நாம. தத³வஸேஸா பன மஹக்³க³தா ஸப்³ப³னீவரணவிக³மனாதி³ஸித்³தே⁴ன ஜோதனாதி³அத்தே²ன தி³ப்³ப³விஹாரோ நாம. ப்³ரஹ்மவிஹாரபா⁴வேன விஸுங் க³ஹிதத்தா மெத்தாத³யோ இத⁴ அஸங்க³ஹிதா. அரியானமேவ விஹாரோதி ப²லஸமாபத்தியோ அரியவிஹாரோ நாம.

    Avisesenāti sāmaññena. Iriyāpathotiādīsu iriyāya sabbadvārikakiriyāya patho pavattanaṭṭhānaṃ tabbinimuttakammassa abhāvāti ṭhānādayo iriyāpatho, sova vihāro. Brahmabhūtā seṭṭhabhūtā parahitacittādivasappavattito mettādayo brahmavihāro nāma. Tadavasesā pana mahaggatā sabbanīvaraṇavigamanādisiddhena jotanādiatthena dibbavihāro nāma. Brahmavihārabhāvena visuṃ gahitattā mettādayo idha asaṅgahitā. Ariyānameva vihāroti phalasamāpattiyo ariyavihāro nāma.

    ருக்கா²தி³மூலேயேவ மூலஸத்³த³ஸ்ஸ நிருள்ஹபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் அபரேன மூலஸத்³தே³ன விஸேஸெத்வா ‘‘மூலமூலே’’தி வுத்தங், யதா² து³க்க²து³க்க²ந்தி (விப⁴॰ அட்ட²॰ 190). லோபா⁴தீ³னங் தோ³ஸமூலாதி³சித்தாஸாதா⁴ரணத்தா ‘‘அஸாதா⁴ரணஹேதும்ஹீ’’தி வுத்தங்.

    Rukkhādimūleyeva mūlasaddassa niruḷhabhāvaṃ dassetuṃ aparena mūlasaddena visesetvā ‘‘mūlamūle’’ti vuttaṃ, yathā dukkhadukkhanti (vibha. aṭṭha. 190). Lobhādīnaṃ dosamūlādicittāsādhāraṇattā ‘‘asādhāraṇahetumhī’’ti vuttaṃ.

    தத்த² ஸியாதி தத்த² வேரஞ்ஜாயந்திஆதீ³ஸு பதே³ஸு கஸ்ஸசி சோத³னா ஸியாதி அத்தோ². உப⁴யதா² நிதா³னகித்தனஸ்ஸ பன கிங் பயோஜனந்தி? ஆஹ கோ³சரகா³மனித³ஸ்ஸனத்த²ந்திஆதி³. தத்த² அஸ்ஸாதி ப⁴க³வதோ.

    Tattha siyāti tattha verañjāyantiādīsu padesu kassaci codanā siyāti attho. Ubhayathā nidānakittanassa pana kiṃ payojananti? Āha gocaragāmanidassanatthantiādi. Tattha assāti bhagavato.

    கிலமோவ கிலமதோ², அத்தனோ அத்தபா⁴வஸ்ஸ கிலமதோ² அத்தகிலமதோ², தஸ்ஸ அனு அனு யோகோ³ புனப்புனங் பவத்தனங் அத்தகிலமதா²னுயோகோ³. வத்து²காமாரம்மணே ஸுகே² ஸம்பயோக³வஸேன லீனா யுத்தா, காமதண்ஹா , தங்ஸஹசரிதே காமே ஸுகே² வா ஆரம்மணபூ⁴தே அல்லீனா பவத்ததீதி காமஸுக²ல்லிகா தண்ஹா, தஸ்ஸா காமஸுக²ல்லிகாய அனு அனு யோகோ³ காமஸுக²ல்லிகானுயோகோ³. லோகே ஸங்வட்³ட⁴பா⁴வந்தி ஆமிஸோபபோ⁴கே³ன ஸங்வட்³டி⁴தபா⁴வங். உப்பஜ்ஜமானோ ப³ஹுஜனஹிதாதி³அத்தா²யேவ உப்பஜ்ஜதீதி யோஜனா.

    Kilamova kilamatho, attano attabhāvassa kilamatho attakilamatho, tassa anu anu yogo punappunaṃ pavattanaṃ attakilamathānuyogo. Vatthukāmārammaṇe sukhe sampayogavasena līnā yuttā, kāmataṇhā , taṃsahacarite kāme sukhe vā ārammaṇabhūte allīnā pavattatīti kāmasukhallikā taṇhā, tassā kāmasukhallikāya anu anu yogo kāmasukhallikānuyogo. Loke saṃvaḍḍhabhāvanti āmisopabhogena saṃvaḍḍhitabhāvaṃ. Uppajjamāno bahujanahitādiatthāyeva uppajjatīti yojanā.

    தி³ட்டி²ஸீலஸாமஞ்ஞேன ஸங்ஹதத்தா ஸங்கோ⁴தி இமமத்த²ங் விபா⁴வெந்தோ ஆஹ தி³ட்டீ²திஆதி³. எத்த² ச ‘‘யாயங் தி³ட்டி² அரியா நிய்யானிகா நிய்யாதி தக்கரஸ்ஸ ஸம்மா து³க்க²க்க²யாய, ததா²ரூபாய தி³ட்டி²யா தி³ட்டி²ஸாமஞ்ஞக³தோ விஹரதீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 3.324, 356; ம॰ நி॰ 1.492; 3.54; அ॰ நி॰ 6.12; பரி॰ 274) ஏவங் வுத்தாய தி³ட்டி²யா. ‘‘யானி தானி ஸீலானி அக²ண்டா³னி…பே॰… ஸமாதி⁴ஸங்வத்தனிகானி, ததா²ரூபேஸு ஸீலேஸு ஸீலஸாமஞ்ஞக³தோ விஹரதீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 3.324, 356; ம॰ நி॰ 1.492; 3.54; அ॰ நி॰ 6.12; பரி॰ 274) ஏவங் வுத்தானஞ்ச ஸீலானங் ஸாமஞ்ஞஸங்கா²தேன ஸங்கா⁴தோ ஸங்க⁴டிதோ ஸமணக³ணோ, தேனாதி அத்தோ². ‘‘தி³ட்டி²ஸீலஸாமஞ்ஞஸங்கா⁴தஸங்கா⁴தேனா’’தி வா பாடே²னெத்த² ப⁴விதப்³ப³ங், தஸ்ஸ தி³ட்டி²ஸீலஸாமஞ்ஞபூ⁴தேன ஸங்ஹனநேன ஸங்கா⁴தோ ஸமணக³ணோ, தேனாதி அத்தோ². ஏவஞ்ஹி பாடே² ஸத்³த³தோ அத்தோ² யுத்ததரோ ஹோதி. அஸ்ஸாதி மஹதோ பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ.

    Diṭṭhisīlasāmaññena saṃhatattā saṅghoti imamatthaṃ vibhāvento āha diṭṭhītiādi. Ettha ca ‘‘yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya, tathārūpāya diṭṭhiyā diṭṭhisāmaññagato viharatī’’ti (dī. ni. 3.324, 356; ma. ni. 1.492; 3.54; a. ni. 6.12; pari. 274) evaṃ vuttāya diṭṭhiyā. ‘‘Yāni tāni sīlāni akhaṇḍāni…pe… samādhisaṃvattanikāni, tathārūpesu sīlesu sīlasāmaññagato viharatī’’ti (dī. ni. 3.324, 356; ma. ni. 1.492; 3.54; a. ni. 6.12; pari. 274) evaṃ vuttānañca sīlānaṃ sāmaññasaṅkhātena saṅghāto saṅghaṭito samaṇagaṇo, tenāti attho. ‘‘Diṭṭhisīlasāmaññasaṅghātasaṅghātenā’’ti vā pāṭhenettha bhavitabbaṃ, tassa diṭṭhisīlasāmaññabhūtena saṃhananena saṅghāto samaṇagaṇo, tenāti attho. Evañhi pāṭhe saddato attho yuttataro hoti. Assāti mahato bhikkhusaṅghassa.

    ப்³ரஹ்மங் அணதீதி எத்த² ப்³ரஹ்ம-ஸத்³தே³ன வேதோ³ வுச்சதி, ஸோ மந்தப்³ரஹ்மகப்பவஸேன திவிதோ⁴. தத்த² இருவேதா³த³யோ தயோ வேதா³ மந்தா, தே ச பதா⁴னா, இதரே பன ஸன்னிஸ்ஸிதா, தேன பதா⁴னஸ்ஸேவ க³ஹணங். மந்தே ஸஜ்ஜா²யதீதி இருவேதா³தி³கே மந்தஸத்தே² ஸஜ்ஜா²யதீதி அத்தோ². இருவேதா³த³யோ ஹி கு³த்தபா⁴ஸிதப்³ப³தாய ‘‘மந்தா’’தி வுச்சந்தி. ‘‘பா³ஹிதபாபத்தா ப்³ராஹ்மணோ, ஸமிதபாபத்தா ஸமணோ’’தி யதா²வுத்தமத்த²த்³வயங் உதா³ஹரணத்³வயேன விபா⁴வேதுங் வுத்தஞ்ஹேதந்திஆதி³ வுத்தங். ‘‘ஸமிதத்தா ஹி பாபானங் ‘ஸமணோ’தி பவுச்சதீ’’தி ஹி இத³ங் வசனங் க³ஹெத்வா ‘‘ஸமிதபாபத்தா ‘ஸமணோ’தி வுச்சதீ’’தி வுத்தங், பா³ஹிதபாபோதி இத³ங் பன அஞ்ஞஸ்மிங் கா³தா²ப³ந்தே⁴ வுத்தவசனங். யதா²பு⁴ச்சகு³ணாதி⁴க³தந்தி யதா²பூ⁴தகு³ணாதி⁴க³தங். ஸகிஞ்சனோதி ஸதோ³ஸோ.

    Brahmaṃ aṇatīti ettha brahma-saddena vedo vuccati, so mantabrahmakappavasena tividho. Tattha iruvedādayo tayo vedā mantā, te ca padhānā, itare pana sannissitā, tena padhānasseva gahaṇaṃ. Mante sajjhāyatīti iruvedādike mantasatthe sajjhāyatīti attho. Iruvedādayo hi guttabhāsitabbatāya ‘‘mantā’’ti vuccanti. ‘‘Bāhitapāpattā brāhmaṇo, samitapāpattā samaṇo’’ti yathāvuttamatthadvayaṃ udāharaṇadvayena vibhāvetuṃ vuttañhetantiādi vuttaṃ. ‘‘Samitattā hi pāpānaṃ ‘samaṇo’ti pavuccatī’’ti hi idaṃ vacanaṃ gahetvā ‘‘samitapāpattā ‘samaṇo’ti vuccatī’’ti vuttaṃ, bāhitapāpoti idaṃ pana aññasmiṃ gāthābandhe vuttavacanaṃ. Yathābhuccaguṇādhigatanti yathābhūtaguṇādhigataṃ. Sakiñcanoti sadoso.

    கொ³த்தவஸேனாதி எத்த² க³ங் தாயதீதி கொ³த்தங், கோ³-ஸத்³தே³ன செத்த² அபி⁴தா⁴னங் பு³த்³தி⁴ ச வுச்சதி. கேனசி பாரிஜுஞ்ஞேனாதி ஞாதிபாரிஜுஞ்ஞாதி³னா கேனசி பாரிஜுஞ்ஞேன , பரிஹானியாதி அத்தோ². ததோ பரந்தி வேரஞ்ஜாயந்திஆதி³வசனங். இத்த²ம்பூ⁴தாக்²யானத்தே² உபயோக³வசனந்தி இத்த²ங் இமங் பகாரங் பூ⁴தோ ஆபன்னோதி இத்த²ம்பூ⁴தோ, தஸ்ஸ ஆக்²யானங் இத்த²ம்பூ⁴தாக்²யானங், ஸோயேவத்தோ² இத்த²ம்பூ⁴தாக்²யானத்தோ². அத² வா ‘‘இத்த²ங் ஏவங்பகாரோ பூ⁴தோ ஜாதோ’’தி ஏவங் கத²னத்தோ² இத்த²ம்பூ⁴தாக்²யானத்தோ², தஸ்மிங் உபயோக³வசனந்தி அத்தோ². எத்த² ச அப்³பு⁴க்³க³தோதி எத்த² அபி⁴-ஸத்³தோ³ இத்த²ம்பூ⁴தாக்²யானத்த²ஜோதகோ அபி⁴ப⁴வித்வா உக்³க³மனப்பகாரஸ்ஸ தீ³பனதோ, தேன யோக³தோ தங் கோ² பன ப⁴வந்தங் கோ³தமந்தி இத³ங் உபயோக³வசனங் ஸாமிஅத்தே²பி ஸமானே இத்த²ம்பூ⁴தாக்²யானதீ³பனதோ ‘‘இத்த²ம்பூ⁴தாக்²யானத்தே²’’தி வுத்தங், தேனேவாஹ ‘‘தஸ்ஸ கோ² பன போ⁴தோ கோ³தமஸ்ஸாதி அத்தோ²’’தி.

    Gottavasenāti ettha gaṃ tāyatīti gottaṃ, go-saddena cettha abhidhānaṃ buddhi ca vuccati. Kenaci pārijuññenāti ñātipārijuññādinā kenaci pārijuññena , parihāniyāti attho. Tato paranti verañjāyantiādivacanaṃ. Itthambhūtākhyānatthe upayogavacananti itthaṃ imaṃ pakāraṃ bhūto āpannoti itthambhūto, tassa ākhyānaṃ itthambhūtākhyānaṃ, soyevattho itthambhūtākhyānattho. Atha vā ‘‘itthaṃ evaṃpakāro bhūto jāto’’ti evaṃ kathanattho itthambhūtākhyānattho, tasmiṃ upayogavacananti attho. Ettha ca abbhuggatoti ettha abhi-saddo itthambhūtākhyānatthajotako abhibhavitvā uggamanappakārassa dīpanato, tena yogato taṃ kho pana bhavantaṃ gotamanti idaṃ upayogavacanaṃ sāmiatthepi samāne itthambhūtākhyānadīpanato ‘‘itthambhūtākhyānatthe’’ti vuttaṃ, tenevāha ‘‘tassa kho pana bhoto gotamassāti attho’’ti.

    இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – யதா² ஸாது⁴ தே³வத³த்தோ மாதரமபீ⁴தி எத்த² அபி⁴ஸத்³த³யோக³தோ இத்த²ம்பூ⁴தாக்²யானே உபயோக³வசனங் கதங், ஏவமிதா⁴பி தங் கோ² பன ப⁴வந்தங் கோ³தமங் அபி⁴ ஏவங் கல்யாணோ கித்திஸத்³தோ³ உக்³க³தோதி அபி⁴ஸத்³த³யோக³தோ இத்த²ம்பூ⁴தாக்²யானே உபயோக³வசனந்தி. ஸாது⁴ தே³வத³த்தோ மாதரமபீ⁴தி எத்த² ஹி ‘‘தே³வத³த்தோ மாதரமபி⁴ மாதரி விஸயே மாதுயா வா ஸாதூ⁴’’தி ஏவங் அதி⁴கரணத்தே² வா ஸாமிஅத்தே² வா பு⁴ம்மவசனஸ்ஸ ஸாமிவசனஸ்ஸ வா பஸங்கே³ இத்த²ம்பூ⁴தாக்²யானத்த²ஜோதகேன அபி⁴ஸத்³தே³ன யோகே³ உபயோக³வசனங் கதங், யதா² செத்த² தே³வத³த்தோ மாதுவிஸயே மாதுஸம்ப³ந்தீ⁴ வா ஸோ வுத்தப்பகாரப்பத்தோதி அயமத்தோ² விஞ்ஞாயதி, ஏவமிதா⁴பி போ⁴தோ கோ³தமஸ்ஸ ஸம்ப³ந்தீ⁴ கித்திஸத்³தோ³ அப்³பு⁴க்³க³தோ அபி⁴ப⁴வித்வா உக்³க³மனபகாரப்பத்தோதி அயமத்தோ² விஞ்ஞாயதி. தத்த² ஹி தே³வத³த்தக்³க³ஹணங் விய இத⁴ கித்திஸத்³த³க்³க³ஹணங், தத்த² மாதரந்தி வசனங் விய இத⁴ தங் கோ² பன ப⁴வந்தங் கோ³தமந்தி வசனங், தத்த² ஸாது⁴ஸத்³த³க்³க³ஹணங் விய இத⁴ உக்³க³தஸத்³த³க்³க³ஹணங் வேதி³தப்³ப³ங். கித்திஸத்³தோ³தி கித்திபூ⁴தோ ஸத்³தோ³, ந கேவலோதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் விஸேஸிதந்தி ஆஹ ‘‘கித்தி ஏவா’’தி. ததோ கித்தீதி து²தி, தஸ்ஸா பகாஸகோ ஸத்³தோ³ கித்திஸத்³தோ³தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘து²திகோ⁴ஸோ வா’’தி வுத்தங்.

    Idaṃ vuttaṃ hoti – yathā sādhu devadatto mātaramabhīti ettha abhisaddayogato itthambhūtākhyāne upayogavacanaṃ kataṃ, evamidhāpi taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ abhi evaṃ kalyāṇo kittisaddo uggatoti abhisaddayogato itthambhūtākhyāne upayogavacananti. Sādhu devadatto mātaramabhīti ettha hi ‘‘devadatto mātaramabhi mātari visaye mātuyā vā sādhū’’ti evaṃ adhikaraṇatthe vā sāmiatthe vā bhummavacanassa sāmivacanassa vā pasaṅge itthambhūtākhyānatthajotakena abhisaddena yoge upayogavacanaṃ kataṃ, yathā cettha devadatto mātuvisaye mātusambandhī vā so vuttappakārappattoti ayamattho viññāyati, evamidhāpi bhoto gotamassa sambandhī kittisaddo abbhuggato abhibhavitvā uggamanapakārappattoti ayamattho viññāyati. Tattha hi devadattaggahaṇaṃ viya idha kittisaddaggahaṇaṃ, tattha mātaranti vacanaṃ viya idha taṃ kho pana bhavantaṃ gotamanti vacanaṃ, tattha sādhusaddaggahaṇaṃ viya idha uggatasaddaggahaṇaṃ veditabbaṃ. Kittisaddoti kittibhūto saddo, na kevaloti dassanatthaṃ visesitanti āha ‘‘kitti evā’’ti. Tato kittīti thuti, tassā pakāsako saddo kittisaddoti dassetuṃ ‘‘thutighoso vā’’ti vuttaṃ.

    ஸோ ப⁴க³வாதி எத்த² ஸோதி பஸித்³தி⁴யங், யோ ஸோ ஸமத்திங்ஸ பாரமியோ பூரெத்வா ஸப்³ப³கிலேஸே ப⁴ஞ்ஜித்வா த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துங் கம்பெந்தோ அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் அபி⁴ஸம்பு³த்³தோ⁴, ஸோ லோகே அதிபாகடோதி ‘‘ஸோ ப⁴க³வா’’தி வுத்தங். ப⁴க³வாதி ச இத³ங் ஸத்து² நாமகித்தனங், ந கு³ணகித்தனங். பரதோ பன ப⁴க³வாதி கு³ணகித்தனமேவ. இமினா ச இமினா சாதி ஏதேன அரஹந்திஆதி³பதா³னங் பச்சேகங் அனேககு³ணக³ணங் படிச்ச பவத்தபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி.

    So bhagavāti ettha soti pasiddhiyaṃ, yo so samattiṃsa pāramiyo pūretvā sabbakilese bhañjitvā dasasahassilokadhātuṃ kampento anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho, so loke atipākaṭoti ‘‘so bhagavā’’ti vuttaṃ. Bhagavāti ca idaṃ satthu nāmakittanaṃ, na guṇakittanaṃ. Parato pana bhagavāti guṇakittanameva. Iminā ca iminā cāti etena arahantiādipadānaṃ paccekaṃ anekaguṇagaṇaṃ paṭicca pavattabhāvaṃ dasseti.

    ஸுவிதூ³ரவிதூ³ரேதி த்³வீஹி ஸத்³தே³ஹி அதிவிய தூ³ரேதி த³ஸ்ஸேதி, ஸுவிதூ³ரதா ஏவ ஹி விதூ³ரதா. ஸவாஸனானங் கிலேஸானங் வித்³த⁴ங்ஸிதத்தாதி இமினா பச்சேகபு³த்³தா⁴தீ³ஹி அஸாதா⁴ரணங் ப⁴க³வதோ அரஹத்தந்தி த³ஸ்ஸேதி தேஸங் வாஸனாய அப்பஹீனத்தா, வாஸனா ச நாம நிக்கிலேஸஸ்ஸாபி ஸகலஞெய்யானவபோ³தா⁴தி³த்³வாரத்தயப்பயோக³விகு³ணதாஹேதுபூ⁴தோ கிலேஸனிஹிதோ ஆகாரோ சிரனிக³ளிதபாதா³னங் நிக³ளமொக்கே²பி ஸங்குசிததாக³மனஹேதுகோ நிக³ளனிஹிதோ ஆகாரோ விய. யாய பிலிந்த³வச்சா²தீ³னங் வஸலவோஹாராதி³விகு³ணதா ஹோதி, அயங் வாஸனாதி க³ஹேதப்³பா³. ஆரகாதி எத்த² ஆகாரஸ்ஸ ரஸ்ஸத்தங் க-காரஸ்ஸ ச ஹ-காரங் ஸானுஸ்ஸரங் கத்வா நிருத்தினயேன ‘‘அரஹ’’ந்தி பத³ஸித்³தி⁴ வேதி³தப்³பா³. ஏவங் உபரிபி யதா²ரஹங் நிருத்தினயேன பத³ஸித்³தி⁴ வேதி³தப்³பா³. யஞ்சேதங் ஸங்ஸாரசக்கந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. புஞ்ஞாதீ³தி ஆதி³-ஸத்³தே³ன அபுஞ்ஞாபி⁴ஸங்கா²ரஆனேஞ்ஜாபி⁴ஸங்கா²ரே ஸங்க³ண்ஹாதி. ஆஸவா ஏவ அவிஜ்ஜாதீ³னங் காரணத்தா ஸமுத³யோதி ஆஹ ‘‘ஆஸவஸமுத³யமயேனா’’தி. ‘‘ஆஸவஸமுத³யா அவிஜ்ஜாஸமுத³யோ’’தி (ம॰ நி॰ 1.103) ஹி வுத்தங். விபாககடத்தாரூபப்பபே⁴தோ³ திப⁴வோ ஏவ ரதோ², தஸ்மிங் திப⁴வரதே². ஸங்ஸாரசக்கந்தி யதா²வுத்தகிலேஸகம்மவிபாகஸமுத³யோ.

    Suvidūravidūreti dvīhi saddehi ativiya dūreti dasseti, suvidūratā eva hi vidūratā. Savāsanānaṃ kilesānaṃ viddhaṃsitattāti iminā paccekabuddhādīhi asādhāraṇaṃ bhagavato arahattanti dasseti tesaṃ vāsanāya appahīnattā, vāsanā ca nāma nikkilesassāpi sakalañeyyānavabodhādidvārattayappayogaviguṇatāhetubhūto kilesanihito ākāro ciranigaḷitapādānaṃ nigaḷamokkhepi saṅkucitatāgamanahetuko nigaḷanihito ākāro viya. Yāya pilindavacchādīnaṃ vasalavohārādiviguṇatā hoti, ayaṃ vāsanāti gahetabbā. Ārakāti ettha ākārassa rassattaṃ ka-kārassa ca ha-kāraṃ sānussaraṃ katvā niruttinayena ‘‘araha’’nti padasiddhi veditabbā. Evaṃ uparipi yathārahaṃ niruttinayena padasiddhi veditabbā. Yañcetaṃ saṃsāracakkanti sambandho. Puññādīti ādi-saddena apuññābhisaṅkhāraāneñjābhisaṅkhāre saṅgaṇhāti. Āsavā eva avijjādīnaṃ kāraṇattā samudayoti āha ‘‘āsavasamudayamayenā’’ti. ‘‘Āsavasamudayā avijjāsamudayo’’ti (ma. ni. 1.103) hi vuttaṃ. Vipākakaṭattārūpappabhedo tibhavo eva ratho, tasmiṃ tibhavarathe. Saṃsāracakkanti yathāvuttakilesakammavipākasamudayo.

    ‘‘க²ந்தா⁴னஞ்ச படிபாடி, தா⁴துஆயதனான ச;

    ‘‘Khandhānañca paṭipāṭi, dhātuāyatanāna ca;

    அப்³பொ³ச்சி²ன்னங் வத்தமானா, ‘ஸங்ஸாரோ’தி பவுச்சதீ’’தி. (விஸுத்³தி⁴॰ 2.618; தீ³॰ நி॰ அட்ட²॰ 2.95 அபஸாத³னாவண்ணனா; ஸங்॰ நி॰ அட்ட²॰ 2.2.60; அ॰ நி॰ அட்ட²॰ 2.4.199; த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ நிதா³னகதா²; விப⁴॰ அட்ட²॰ 226 ஸங்கா²ரபத³னித்³தே³ஸ; ஸு॰ நி॰ அட்ட²॰ 2.523; உதா³॰ அட்ட²॰ 39; இதிவு॰ அட்ட²॰ 14, 58; தே²ரகா³॰ அட்ட²॰ 1.67, 99; பு³॰ வங்॰ அட்ட²॰ 58; படி॰ ம॰ அட்ட²॰ 2.1.117; சூளனி॰ அட்ட²॰ 6) –

    Abbocchinnaṃ vattamānā, ‘saṃsāro’ti pavuccatī’’ti. (visuddhi. 2.618; dī. ni. aṭṭha. 2.95 apasādanāvaṇṇanā; saṃ. ni. aṭṭha. 2.2.60; a. ni. aṭṭha. 2.4.199; dha. sa. aṭṭha. nidānakathā; vibha. aṭṭha. 226 saṅkhārapadaniddesa; su. ni. aṭṭha. 2.523; udā. aṭṭha. 39; itivu. aṭṭha. 14, 58; theragā. aṭṭha. 1.67, 99; bu. vaṃ. aṭṭha. 58; paṭi. ma. aṭṭha. 2.1.117; cūḷani. aṭṭha. 6) –

    ஏவங் வுத்தோ ஸங்ஸாரோவ சக்கங் விய பரிப்³ப⁴மனதோ சக்கங், தஸ்ஸ சக்கஸ்ஸ ஸப்³பே³ அரா ஹதாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. அனேனாதி ப⁴க³வதா. போ³தீ⁴தி ஞாணங், தங் எத்த² மண்ட³ங் பஸன்னங் ஜாதந்தி போ³தி⁴மண்டோ³. கம்மக்க²யகரங் ஞாணப²ரஸுந்தி அரஹத்தமக்³க³ஞாணங் வுத்தங், தங் சி²ந்தி³தப்³ப³ங் அபி⁴ஸங்கா²ரஸங்கா²தங் கம்மங் பரிச்சி²ந்த³தீதி த³ஸ்ஸேதுங் கம்மக்க²யகரவிஸேஸனவிஸிட்ட²ங் வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Evaṃ vutto saṃsārova cakkaṃ viya paribbhamanato cakkaṃ, tassa cakkassa sabbe arā hatāti sambandho. Anenāti bhagavatā. Bodhīti ñāṇaṃ, taṃ ettha maṇḍaṃ pasannaṃ jātanti bodhimaṇḍo. Kammakkhayakaraṃ ñāṇapharasunti arahattamaggañāṇaṃ vuttaṃ, taṃ chinditabbaṃ abhisaṅkhārasaṅkhātaṃ kammaṃ paricchindatīti dassetuṃ kammakkhayakaravisesanavisiṭṭhaṃ vuttanti veditabbaṃ.

    ஏவங் கதிபயங்கே³ஹி ஸங்ஸாரசக்கங் தத³வஸேஸங்கே³ஹி ப²லபூ⁴தனாமரூபத⁴ம்மேஹி திப⁴வரத²ஞ்ச தஸ்மிங் ரதே² யோஜிதஸங்ஸாரசக்காரானங் ஹனநப்பகாரஞ்ச த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி ஸப்³பே³ஹிபி த்³வாத³ஸஹி படிச்சஸமுப்பாத³ங்கே³ஹி ரத²விரஹிதமேவ கேவலங் ஸங்ஸாரசக்கங், தஸ்ஸ அரகா⁴தனப்பகாரபே⁴த³ஞ்ச த³ஸ்ஸேதுங் அத²வாதிஆதி³ வுத்தங். தத்த² அனமதக்³க³ந்தி அனு அனு அமதக்³க³ங், ஸப்³ப³தா² அனுக³ச்ச²ந்தேஹிபி அவிஞ்ஞாதகோடிகந்தி அத்தோ². அவிஜ்ஜாமூலகத்தா ஜராமரணபரியோஸானத்தாதி இத³ங் ஸங்கா²ராதீ³னங் த³ஸன்னங் அரபா⁴வேன ஏகத்தங் ஸமாரோபெத்வாதி வுத்தங். ந ஹி தேஸங் பச்சேகங் அவிஜ்ஜாமூலகதா ஜராமரணபரியோஸானதா ச அத்தி² ததா² படிச்சஸமுப்பாத³பாளியங் அவுத்தத்தா. அத² வா தேஸம்பி யதா²ரஹங் அத்த²தோ அவிஜ்ஜாமூலகத்தங், அத்தனோ அத்தனோ லக்க²ணபூ⁴தக²ணிகஜராமரணவஸேன தப்பரியோஸானதஞ்ச ஸந்தா⁴யேதங் வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஏவஞ்ச தேஸங் பச்சேகங் அரபா⁴வோ ஸித்³தோ⁴ ஹோதி.

    Evaṃ katipayaṅgehi saṃsāracakkaṃ tadavasesaṅgehi phalabhūtanāmarūpadhammehi tibhavarathañca tasmiṃ rathe yojitasaṃsāracakkārānaṃ hananappakārañca dassetvā idāni sabbehipi dvādasahi paṭiccasamuppādaṅgehi rathavirahitameva kevalaṃ saṃsāracakkaṃ, tassa araghātanappakārabhedañca dassetuṃ athavātiādi vuttaṃ. Tattha anamatagganti anu anu amataggaṃ, sabbathā anugacchantehipi aviññātakoṭikanti attho. Avijjāmūlakattā jarāmaraṇapariyosānattāti idaṃ saṅkhārādīnaṃ dasannaṃ arabhāvena ekattaṃ samāropetvāti vuttaṃ. Na hi tesaṃ paccekaṃ avijjāmūlakatā jarāmaraṇapariyosānatā ca atthi tathā paṭiccasamuppādapāḷiyaṃ avuttattā. Atha vā tesampi yathārahaṃ atthato avijjāmūlakattaṃ, attano attano lakkhaṇabhūtakhaṇikajarāmaraṇavasena tappariyosānatañca sandhāyetaṃ vuttanti veditabbaṃ. Evañca tesaṃ paccekaṃ arabhāvo siddho hoti.

    ஏவங் ஸப்³பா³காரங் ஸங்ஸாரசக்கமேவ த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி யேன ஞாணேன இமஸ்ஸ ஸங்ஸாரசக்கஸ்ஸ அரானங் சே²தோ³ ப⁴க³வதோ ஸித்³தோ⁴, தஸ்ஸ த⁴ம்மட்டி²திஞாணஸ்ஸ ‘‘பச்சயபரிக்³க³ஹே பஞ்ஞா த⁴ம்மட்டி²திஞாண’’ந்தி (படி॰ ம॰ 4; 1.45) மாதிகா வுத்தத்தா ப⁴வசக்காவயவேஸு அவிஜ்ஜாதீ³ஸு பச்சயபச்சயுப்பன்னத்தா பரிக்³க³ஹவஸேன பவத்திஆகாரங் த³ஸ்ஸெத்வா பரதோ தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ நிக³மனவஸேன வுத்தேன ஏவமயங் அவிஜ்ஜாஹேதூதிஆதி³கேன படிஸம்பி⁴தா³பாளிஸஹிதேன (படி॰ ம॰ 1.45) பாடே²ன ஸரூபதோ த⁴ம்மட்டி²திஞாணங், தஸ்ஸ ச தேஸுயேவ அவிஜ்ஜாதீ³ஸு சதுஸங்கே²பாதி³வஸேன பவத்திவிபா⁴க³ஞ்ச த³ஸ்ஸெத்வா ததோ பரங் இதி ப⁴க³வாதிஆதி³பாடே²ன ப⁴க³வதோ தேன த⁴ம்மட்டி²திஞாணேன படிச்சஸமுப்பாத³ஸ்ஸ ஸப்³பா³காரதோ படிவித்³த⁴பா⁴வங் த³ஸ்ஸெத்வா புன இமினா த⁴ம்மட்டி²திஞாணேனாதிஆதி³னா ப⁴க³வதோ தேன ஞாணேன ஸங்ஸாரசக்காரானங் வித்³த⁴ங்ஸிதபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் தத்த² து³க்கா²தீ³ஸு அஞ்ஞாணங் அவிஜ்ஜாதிஆதி³ வுத்தங். தத்த² திண்ணங் ஆயதனானந்தி சக்கு²ஸோதமனாயதனானங் திண்ணங். ஏஸ நயோ திண்ணங் ப²ஸ்ஸானந்திஆதீ³ஸுபி. ரூபதண்ஹாதி³வஸேன ச² தண்ஹாகாயா ஏவ வேதி³தப்³பா³.

    Evaṃ sabbākāraṃ saṃsāracakkameva dassetvā idāni yena ñāṇena imassa saṃsāracakkassa arānaṃ chedo bhagavato siddho, tassa dhammaṭṭhitiñāṇassa ‘‘paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇa’’nti (paṭi. ma. 4; 1.45) mātikā vuttattā bhavacakkāvayavesu avijjādīsu paccayapaccayuppannattā pariggahavasena pavattiākāraṃ dassetvā parato tassa atthassa nigamanavasena vuttena evamayaṃ avijjāhetūtiādikena paṭisambhidāpāḷisahitena (paṭi. ma. 1.45) pāṭhena sarūpato dhammaṭṭhitiñāṇaṃ, tassa ca tesuyeva avijjādīsu catusaṅkhepādivasena pavattivibhāgañca dassetvā tato paraṃ iti bhagavātiādipāṭhena bhagavato tena dhammaṭṭhitiñāṇena paṭiccasamuppādassa sabbākārato paṭividdhabhāvaṃ dassetvā puna iminā dhammaṭṭhitiñāṇenātiādinā bhagavato tena ñāṇena saṃsāracakkārānaṃ viddhaṃsitabhāvaṃ dassetuṃ tattha dukkhādīsu aññāṇaṃ avijjātiādi vuttaṃ. Tattha tiṇṇaṃ āyatanānanti cakkhusotamanāyatanānaṃ tiṇṇaṃ. Esa nayo tiṇṇaṃ phassānantiādīsupi. Rūpataṇhādivasena cha taṇhākāyā eva veditabbā.

    ஸக்³க³ஸம்பத்திந்தி காமஸுக³தீஸு ஸம்பத்திங். ததே²வாதி காமுபாதா³னபச்சயா ஏவ. ப்³ரஹ்மலோகஸம்பத்திந்தி ரூபீப்³ரஹ்மலோகஸம்பத்திங். தேபூ⁴மகத⁴ம்மவிஸயஸ்ஸ ஸப்³ப³ஸ்ஸாபி ராக³ஸ்ஸ கிலேஸகாமபா⁴வதோ ப⁴வராகோ³பி காமுபாதா³னமேவாதி ஆஹ ‘‘காமுபாதா³னபச்சயாயேவ மெத்தங் பா⁴வேதீ’’தி. ஸேஸுபாதா³னமூலிகாஸுபீதி தி³ட்டு²பாதா³னஸீலப்³ப³துபாதா³னஅத்தவாது³பாதா³னமூலிகாஸுபி யோஜனாஸு. தத்ராயங் யோஜனானயோ – இதே⁴கச்சோ ‘‘நத்தி² பரலோகோ உச்சி²ஜ்ஜதி அத்தா’’தி (தீ³॰ நி॰ 1.85-86 அத்த²தோ ஸமானங்) தி³ட்டி²ங் க³ண்ஹாதி, ஸோ தி³ட்டு²பாதா³னபச்சயா காயேன து³ச்சரிதங் சரதீதிஆதி³னா, அபரோ ‘‘அஸுகஸ்மிங் ப⁴வே அத்தா உச்சி²ஜ்ஜதீ’’தி தி³ட்டி²ங் க³ஹெத்வா காமரூபாரூபப⁴வூபபத்தியா தங் தங் குஸலங் கரோதீதிஆதி³னா ச தி³ட்டு²பாதா³னமூலிகா யோஜனா, இமினாவ நயேன அத்தவாது³பாதா³னமூலிகா யோஜனா வேதி³தப்³பா³. அபரோ ‘‘ஸீலேன ஸுத்³தி⁴ வதேன ஸுத்³தீ⁴’’தி அஸுத்³தி⁴மக்³க³ங் ‘‘ஸுத்³தி⁴மக்³கோ³’’தி பராமஸந்தோ ஸீலப்³ப³துபாதா³னபச்சயா காயேன து³ச்சரிதங் சரதீதிஆதி³னா ஸப்³ப³ப⁴வேஸு ஸீலப்³ப³துபாதா³னமூலிகா யோஜனா வேதி³தப்³பா³.

    Saggasampattinti kāmasugatīsu sampattiṃ. Tathevāti kāmupādānapaccayā eva. Brahmalokasampattinti rūpībrahmalokasampattiṃ. Tebhūmakadhammavisayassa sabbassāpi rāgassa kilesakāmabhāvato bhavarāgopi kāmupādānamevāti āha ‘‘kāmupādānapaccayāyeva mettaṃ bhāvetī’’ti. Sesupādānamūlikāsupīti diṭṭhupādānasīlabbatupādānaattavādupādānamūlikāsupi yojanāsu. Tatrāyaṃ yojanānayo – idhekacco ‘‘natthi paraloko ucchijjati attā’’ti (dī. ni. 1.85-86 atthato samānaṃ) diṭṭhiṃ gaṇhāti, so diṭṭhupādānapaccayā kāyena duccaritaṃ caratītiādinā, aparo ‘‘asukasmiṃ bhave attā ucchijjatī’’ti diṭṭhiṃ gahetvā kāmarūpārūpabhavūpapattiyā taṃ taṃ kusalaṃ karotītiādinā ca diṭṭhupādānamūlikā yojanā, imināva nayena attavādupādānamūlikā yojanā veditabbā. Aparo ‘‘sīlena suddhi vatena suddhī’’ti asuddhimaggaṃ ‘‘suddhimaggo’’ti parāmasanto sīlabbatupādānapaccayā kāyena duccaritaṃ caratītiādinā sabbabhavesu sīlabbatupādānamūlikā yojanā veditabbā.

    இதா³னி யஸ்ஸ ஸங்ஸாரசக்காரானங் கா⁴தனஸமத்த²ஸ்ஸ த⁴ம்மட்டி²திஞாணஸ்ஸ அவிஜ்ஜாதி³பச்சயபஅக்³க³ஹாகாரங் த³ஸ்ஸேதுங் காமப⁴வே ச அவிஜ்ஜா காமப⁴வே ஸங்கா²ரானங் பச்சயோ ஹோதீதிஆதி³னா அவிஜ்ஜாதீ³னங் பச்சயபச்சயுப்பன்னபா⁴வோ த³ஸ்ஸிதோ, தமேவ ஞாணங் அவிஜ்ஜாதீ³ஸு பவத்திஆகாரேன ஸத்³தி⁴ங் படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³பாளிங் ஆனெத்வா நிக³மனவஸேன த³ஸ்ஸெந்தோ ஏவமயந்திஆதி³மாஹ. விஸுத்³தி⁴மக்³க³டீகாயங் பன ‘‘இதா³னி ய்வாயங் ஸங்ஸாரசக்கங் த³ஸ்ஸெந்தேன காமப⁴வே அவிஜ்ஜா காமப⁴வே ஸங்கா²ரானங் பச்சயோ ஹோதீதிஆதி³னா அவிஜ்ஜாதீ³னங் பச்சயபா⁴வோ ஸங்கா²ராதீ³னங் பச்சயுப்பன்னபா⁴வோ த³ஸ்ஸிதோ, தமேவ படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³பாளிங் ஆனெத்வா நிக³மனவஸேன த³ஸ்ஸெந்தோ ஏவமயந்திஆதி³மாஹா’’தி வுத்தங். ஸாரத்த²தீ³பனியா வினயடீகாயபி அயமேவ பாடோ² லிகி²தோ. தத்த² ச காமப⁴வே ச அவிஜ்ஜாதிஆதி³னா அவிஜ்ஜாதீ³னங் பச்சயபச்சயுப்பன்னபா⁴வோ ஸங்ஸாரசக்கங் த³ஸ்ஸெந்தேன வுத்தோ ந ஹோதி தஸ்ஸ ச அவிஜ்ஜா நாபி⁴, மூலத்தாதிஆதி³னா புப்³பே³வ த³ஸ்ஸிதத்தா உபரி சக்கரூபதோ பயோக³த்தேன உபஸங்ஹாராபா⁴வா ச. ‘‘அபி ச தமேவ பச்சயபச்சயுப்பன்னபா⁴வங் நிக³மனவஸேன த³ஸ்ஸெந்தோ’’தி ச வுத்தங், ந செத்த² பச்சயபச்சயுப்பன்னபா⁴வோ நிக³மனவஸேன பதா⁴னத்தேன த³ஸ்ஸிதோ, அத² கோ² பச்சயபரிக்³க³ஹவஸப்பவத்தங் த⁴ம்மட்டி²திஞாணமேவ யதா²வுத்தபச்சயபரிக்³க³ஹாகாரஸ்ஸ நிக³மனவஸேன த³ஸ்ஸிதங். ததா² ஹி ‘‘ஏவமயங் அவிஜ்ஜா ஹேது, ஸங்கா²ரா ஹேதுஸமுப்பன்னா, உபோ⁴பேதே த⁴ம்மா ஹேதுஸமுப்பன்னாதி பச்சயபரிக்³க³ஹே பஞ்ஞா த⁴ம்மட்டி²திஞாணங். அதீதம்பி அத்³தா⁴னங். அனாக³தம்பி அத்³தா⁴னங் அவிஜ்ஜா ஹேது…பே॰… த⁴ம்மட்டி²திஞாண’’ந்தி (படி॰ ம॰ 1.46) த⁴ம்மட்டி²திஞாணமேவ பதா⁴னத்தேன த³ஸ்ஸிதங். ‘‘அவிஜ்ஜா ஹேது, ஸங்கா²ரா ஹேதுஸமுப்பன்னா’’திஆதி³ பன பச்சயபரிக்³க³ஹே பஞ்ஞா த⁴ம்மட்டி²திஞாணந்தி (படி॰ ம॰ மாதிகா 4; 1.45) வுச்சமானத்தா தஸ்ஸ பச்சயபரிக்³க³ஹாகாரபரிதீ³பனத்த²ங் விஸயத்தேன வுத்தங், ந பதா⁴னத்தேன.

    Idāni yassa saṃsāracakkārānaṃ ghātanasamatthassa dhammaṭṭhitiñāṇassa avijjādipaccayapaaggahākāraṃ dassetuṃ kāmabhave ca avijjā kāmabhave saṅkhārānaṃ paccayo hotītiādinā avijjādīnaṃ paccayapaccayuppannabhāvo dassito, tameva ñāṇaṃ avijjādīsu pavattiākārena saddhiṃ paṭisambhidāmaggapāḷiṃ ānetvā nigamanavasena dassento evamayantiādimāha. Visuddhimaggaṭīkāyaṃ pana ‘‘idāni yvāyaṃ saṃsāracakkaṃ dassentena kāmabhave avijjā kāmabhave saṅkhārānaṃ paccayo hotītiādinā avijjādīnaṃ paccayabhāvo saṅkhārādīnaṃ paccayuppannabhāvo dassito, tameva paṭisambhidāmaggapāḷiṃ ānetvā nigamanavasena dassento evamayantiādimāhā’’ti vuttaṃ. Sāratthadīpaniyā vinayaṭīkāyapi ayameva pāṭho likhito. Tattha ca kāmabhave ca avijjātiādinā avijjādīnaṃ paccayapaccayuppannabhāvo saṃsāracakkaṃ dassentena vutto na hoti tassa ca avijjā nābhi, mūlattātiādinā pubbeva dassitattā upari cakkarūpato payogattena upasaṃhārābhāvā ca. ‘‘Api ca tameva paccayapaccayuppannabhāvaṃ nigamanavasena dassento’’ti ca vuttaṃ, na cettha paccayapaccayuppannabhāvo nigamanavasena padhānattena dassito, atha kho paccayapariggahavasappavattaṃ dhammaṭṭhitiñāṇameva yathāvuttapaccayapariggahākārassa nigamanavasena dassitaṃ. Tathā hi ‘‘evamayaṃ avijjā hetu, saṅkhārā hetusamuppannā, ubhopete dhammā hetusamuppannāti paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Atītampi addhānaṃ. Anāgatampi addhānaṃ avijjā hetu…pe… dhammaṭṭhitiñāṇa’’nti (paṭi. ma. 1.46) dhammaṭṭhitiñāṇameva padhānattena dassitaṃ. ‘‘Avijjā hetu, saṅkhārā hetusamuppannā’’tiādi pana paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇanti (paṭi. ma. mātikā 4; 1.45) vuccamānattā tassa paccayapariggahākāraparidīpanatthaṃ visayattena vuttaṃ, na padhānattena.

    அயஞ்ஹெத்த² அத்தோ² – ஏவந்தி அனந்தரே வுத்தனயேன அயங் அவிஜ்ஜா ஸங்கா²ரானங் ஹேது, ஸங்கா²ரா ச தேன ஹேதுனா ஸமுப்பன்னா. உபோ⁴பேதேதி யஸ்மா அயங் அவிஜ்ஜா பரபரிகப்பிதபகதிஇஸ்ஸராதி³ விய அஹேதுகா நிச்சா து⁴வா ந ஹோதி, அத² கோ² ‘‘ஆஸவஸமுத³யா அவிஜ்ஜாஸமுத³யோ’’தி (ம॰ நி॰ 1.103) வசனதோ ஸயம்பி ஸஹேதுகா ஸங்க²தா அனிச்சாயேவ ஹோதி, தஸ்மா உபோ⁴பேதே அவிஜ்ஜாஸங்கா²ரா ஹேதுஸமுப்பன்னாயேவ. இதீதி ஏவங் யதா²வுத்தனயேன பச்சயபரிக்³க³ண்ஹனே யா பஞ்ஞா, தங் த⁴ம்மானங் டி²திஸங்கா²தே காரணே யாதா²வதோ பவத்தத்தா த⁴ம்மட்டி²திஞாணங் நாமாதி.

    Ayañhettha attho – evanti anantare vuttanayena ayaṃ avijjā saṅkhārānaṃ hetu, saṅkhārā ca tena hetunā samuppannā. Ubhopeteti yasmā ayaṃ avijjā paraparikappitapakatiissarādi viya ahetukā niccā dhuvā na hoti, atha kho ‘‘āsavasamudayā avijjāsamudayo’’ti (ma. ni. 1.103) vacanato sayampi sahetukā saṅkhatā aniccāyeva hoti, tasmā ubhopete avijjāsaṅkhārā hetusamuppannāyeva. Itīti evaṃ yathāvuttanayena paccayapariggaṇhane yā paññā, taṃ dhammānaṃ ṭhitisaṅkhāte kāraṇe yāthāvato pavattattā dhammaṭṭhitiñāṇaṃ nāmāti.

    எத்த² ஹி ஞாணஸ்ஸ விஸயவிபா⁴வனவஸேனேவ அவிஜ்ஜாதீ³னங் பச்சயாதி³பா⁴வோ வுத்தோ, ந பதா⁴னத்தேன, ஞாணமேவ பனெத்த² பதா⁴னதோ வுத்தங், தஸ்மா ஏதஸ்ஸ ஞாணஸ்ஸ பச்சயபரிக்³க³ஹாகாரத³ஸ்ஸனத்த²மேவ ஹெட்டா²பி காமப⁴வே ச அவிஜ்ஜாதிஆதி³னா அவிஜ்ஜாதீ³னங் பச்சயாதி³பா⁴வோ வுத்தோ, இதா⁴பி நிக³மனவஸேன உபஸங்ஹடோ, ந ப⁴வசக்கத³ஸ்ஸனத்த²ந்தி அயமெத்த² அத்தனோ மதி.

    Ettha hi ñāṇassa visayavibhāvanavaseneva avijjādīnaṃ paccayādibhāvo vutto, na padhānattena, ñāṇameva panettha padhānato vuttaṃ, tasmā etassa ñāṇassa paccayapariggahākāradassanatthameva heṭṭhāpi kāmabhave ca avijjātiādinā avijjādīnaṃ paccayādibhāvo vutto, idhāpi nigamanavasena upasaṃhaṭo, na bhavacakkadassanatthanti ayamettha attano mati.

    தத்த² ச பச்சயுப்பன்னத⁴ம்மேஸு அதி³ட்டே²ஸு ஹேதூனங் பச்சயபா⁴வோபி ந ஸக்கா த³ட்டு²ந்தி ‘‘ஸங்கா²ரா ஹேதுஸமுப்பன்னா’’தி பச்சயபரிக்³க³ஹஞாணனித்³தே³ஸே (படி॰ ம॰ 1.45) பச்சயுப்பன்னத⁴ம்மானம்பி க³ஹணங் கதந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஏதேன நயேனாதி அவிஜ்ஜாயங் வுத்தனயேன ஸங்கா²ரா ஹேது, விஞ்ஞாணங் ஹேதுஸமுப்பன்னந்திஆதி³னா ஸப்³பா³னி ஜாதிபரியோஸானானி பதா³னி வித்தா²ரேதப்³பா³னி.

    Tattha ca paccayuppannadhammesu adiṭṭhesu hetūnaṃ paccayabhāvopi na sakkā daṭṭhunti ‘‘saṅkhārā hetusamuppannā’’ti paccayapariggahañāṇaniddese (paṭi. ma. 1.45) paccayuppannadhammānampi gahaṇaṃ katanti veditabbaṃ. Etena nayenāti avijjāyaṃ vuttanayena saṅkhārā hetu, viññāṇaṃ hetusamuppannantiādinā sabbāni jātipariyosānāni padāni vitthāretabbāni.

    ஏவங் படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³பாளியா த⁴ம்மட்டி²திஞாணஸ்ஸ அவிஜ்ஜாதீ³ஸு பவத்திஆகாரங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி தஸ்ஸ தேஸு பச்சயேஸு அஞ்ஞேஹிபி ஆகாரேஹி பவத்திஆகாரங் த³ஸ்ஸேதுங் தத்தா²திஆதி³ வுத்தங். தத்த² தத்தா²தி தேஸு படிச்சஸமுப்பாத³ங்கே³ஸு. ஸங்கி²ப்பந்தி எத்த² அவிஜ்ஜாத³யோ ஹேதுஸாமஞ்ஞேன ப²லஸாமஞ்ஞேன வாதி ஸங்கே²போ, ஸங்க³ஹோ, கொட்டா²ஸோ ராஸீதி அத்தோ². ஸோ பன ஜாதிதோ து³விதோ⁴பி காலபே⁴த³வஸேன சதுப்³பி³தோ⁴ ஜாதோ. பச்சுப்பன்னோ அத்³தா⁴தி அனுவத்ததி. தண்ஹுபாதா³னப⁴வா க³ஹிதா கிலேஸகம்மஸாமஞ்ஞதோ தத³வினாபா⁴வதோ ச. அவிஜ்ஜாதி³கிலேஸவட்டம்பி விபாகத⁴ம்மத⁴ம்மதாஸரிக்க²தாய இத⁴ கம்மவட்டமேவாதி ஆஹ இமே பஞ்ச த⁴ம்மாதிஆதி³. விபாகா த⁴ம்மாதிஆதீ³ஸு கம்மஜஅரூபக்க²ந்தா⁴னமேவ விபாகஸத்³த³வசனீயத்தேபி நாமரூபாதி³பதே³ஸு ரூபமிஸ்ஸம்பி ப²லபஞ்சகங் அரூபப்பதா⁴னதாய ச தப்³ப³ஹுலதாய ச ‘‘விபாகவட்ட’’ந்தி வுத்தங். விபாகப்பதா⁴னங் வட்டங், விபாகப³ஹுலங் வா வட்டந்தி அத்தோ². கம்மஜபரியாயோ வா எத்த² விபாக-ஸத்³தோ³ த³ட்ட²ப்³போ³. ஜாதிஜராமரணாபதே³ஸேனாதி பரமத்த²த⁴ம்மவினிமுத்தஜாதிஜராமரணங் நாம நத்தீ²தி தத³பதே³ஸேன தேஸங் கத²னேன தங்முகே²னாதி அத்தோ². ஆகிரீயந்தி பகாஸீயந்தீதி ஆகாரா, அவிஜ்ஜாதி³ஸரூபா, ததோ பச்சயாகாரதோதி அத்தோ². ஏகோ ஸந்தீ⁴தி அவிச்சே²த³ப்பவத்திஹேதுபூ⁴தோ ஹேதுப²லஸந்தி⁴, து³தியோ ப²லஹேதுஸந்தி⁴, ததியோ ஹேதுப²லஸந்தீ⁴தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    Evaṃ paṭisambhidāmaggapāḷiyā dhammaṭṭhitiñāṇassa avijjādīsu pavattiākāraṃ dassetvā idāni tassa tesu paccayesu aññehipi ākārehi pavattiākāraṃ dassetuṃ tatthātiādi vuttaṃ. Tattha tatthāti tesu paṭiccasamuppādaṅgesu. Saṅkhippanti ettha avijjādayo hetusāmaññena phalasāmaññena vāti saṅkhepo, saṅgaho, koṭṭhāso rāsīti attho. So pana jātito duvidhopi kālabhedavasena catubbidho jāto. Paccuppanno addhāti anuvattati. Taṇhupādānabhavā gahitā kilesakammasāmaññato tadavinābhāvato ca. Avijjādikilesavaṭṭampi vipākadhammadhammatāsarikkhatāya idha kammavaṭṭamevāti āha ime pañca dhammātiādi. Vipākā dhammātiādīsu kammajaarūpakkhandhānameva vipākasaddavacanīyattepi nāmarūpādipadesu rūpamissampi phalapañcakaṃ arūpappadhānatāya ca tabbahulatāya ca ‘‘vipākavaṭṭa’’nti vuttaṃ. Vipākappadhānaṃ vaṭṭaṃ, vipākabahulaṃ vā vaṭṭanti attho. Kammajapariyāyo vā ettha vipāka-saddo daṭṭhabbo. Jātijarāmaraṇāpadesenāti paramatthadhammavinimuttajātijarāmaraṇaṃ nāma natthīti tadapadesena tesaṃ kathanena taṃmukhenāti attho. Ākirīyanti pakāsīyantīti ākārā, avijjādisarūpā, tato paccayākāratoti attho. Eko sandhīti avicchedappavattihetubhūto hetuphalasandhi, dutiyo phalahetusandhi, tatiyo hetuphalasandhīti daṭṭhabbaṃ.

    ஏவங் த⁴ம்மட்டி²திஞாணஸ்ஸ அவிஜ்ஜாதீ³ஸு அனேகேஹி பகாரேஹி பவத்திஆகாரங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி தேஹி, அவுத்தேஹி ச ஸப்³பே³ஹி ஆகாரேஹி ப⁴க³வதோ படிச்சஸமுப்பாத³ஸ்ஸ படிவித்³த⁴பா⁴வங், தஸ்ஸ ச ஞாணஸ்ஸ த⁴ம்மட்டி²திஞாணஸத்³த³ப்பவத்தினிமித்ததங் படிஸம்பி⁴தா³பாளிநயேன த³ஸ்ஸேதுங் உபஸங்ஹாரவஸேன இதி ப⁴க³வாதிஆதி³ வுத்தங். தத்த² இதீதி வுத்தப்பகாரபராமஸனங், தேனாஹ சதுஸங்கே²பந்திஆதி³. ஸப்³பா³காரதோதி இத⁴ காமப⁴வே ச அவிஜ்ஜா காமப⁴வே ஸங்கா²ரானங் பச்சயோதிஆதி³னா இத⁴ வுத்தேஹி ச அவுத்தேஹி ச படிச்சஸமுப்பாத³விப⁴ங்கா³தீ³ஸு (விப⁴॰ 225 ஆத³யோ) ஆக³தேஹி ஸப்³பே³ஹி பகாரேஹி படிவிஜ்ஜ²தி. தந்தி யேன ஞாணேன ப⁴க³வா ஏவங் ஜானாதி, தங் ஞாணங். ஞாதட்டே²னாதி ஜானநட்டே²ன. பஜானநட்டே²னாதி படிவிஜ்ஜ²னட்டே²ன.

    Evaṃ dhammaṭṭhitiñāṇassa avijjādīsu anekehi pakārehi pavattiākāraṃ dassetvā idāni tehi, avuttehi ca sabbehi ākārehi bhagavato paṭiccasamuppādassa paṭividdhabhāvaṃ, tassa ca ñāṇassa dhammaṭṭhitiñāṇasaddappavattinimittataṃ paṭisambhidāpāḷinayena dassetuṃ upasaṃhāravasena iti bhagavātiādi vuttaṃ. Tattha itīti vuttappakāraparāmasanaṃ, tenāha catusaṅkhepantiādi. Sabbākāratoti idha kāmabhave ca avijjā kāmabhave saṅkhārānaṃ paccayotiādinā idha vuttehi ca avuttehi ca paṭiccasamuppādavibhaṅgādīsu (vibha. 225 ādayo) āgatehi sabbehi pakārehi paṭivijjhati. Tanti yena ñāṇena bhagavā evaṃ jānāti, taṃ ñāṇaṃ. Ñātaṭṭhenāti jānanaṭṭhena. Pajānanaṭṭhenāti paṭivijjhanaṭṭhena.

    இதா³னி யமித³ங் த⁴ம்மட்டி²திஞாணங் பச்சயபரிக்³க³ஹாகாரபே⁴தே³ஹி ஸத்³தி⁴ங் பபஞ்சதோ த³ஸ்ஸிதங், தஸ்மிங் அரகா⁴தே ஏதஸ்ஸ உபயோகி³தங் த³ஸ்ஸேதுங் இமினா த⁴ம்மட்டி²திஞாணேனாதிஆதி³ வுத்தங். தத்த² த⁴ம்மட்டி²திஞாணேன அரே ஹனீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. கத²ந்தி? ஆஹ ‘‘தே த⁴ம்மே’’திஆதி³. தே அவிஜ்ஜாதி³கே த⁴ம்மே மஹாவஜிரஞாணாவுதே⁴ன தேன த⁴ம்மட்டி²திஞாணேன யதா²பூ⁴தங் ஞத்வா தேன ப³லவவிபஸ்ஸனாவுதே⁴ன நிப்³பி³ந்த³ந்தோ அரியமக்³கா³வுதே⁴ன விரஜ்ஜந்தோ விமுச்சந்தோ அரே ஹனீதி யோஜனா. அரியமக்³க³ஞாணம்பி ஹி கிச்சதோ ஸமுத³யஸச்சாதி³போ³த⁴தோ ‘‘த⁴ம்மட்டி²திஞாண’’ந்தி வுச்சதி.

    Idāni yamidaṃ dhammaṭṭhitiñāṇaṃ paccayapariggahākārabhedehi saddhiṃ papañcato dassitaṃ, tasmiṃ araghāte etassa upayogitaṃ dassetuṃ iminā dhammaṭṭhitiñāṇenātiādi vuttaṃ. Tattha dhammaṭṭhitiñāṇena are hanīti sambandho. Kathanti? Āha ‘‘te dhamme’’tiādi. Te avijjādike dhamme mahāvajirañāṇāvudhena tena dhammaṭṭhitiñāṇena yathābhūtaṃ ñatvā tena balavavipassanāvudhena nibbindanto ariyamaggāvudhena virajjanto vimuccanto are hanīti yojanā. Ariyamaggañāṇampi hi kiccato samudayasaccādibodhato ‘‘dhammaṭṭhitiñāṇa’’nti vuccati.

    ஏகேகங் த⁴ம்மக்க²ந்த⁴ங் ஏகேகவிஹாரேன பூஜேமீதி த⁴ம்மக்க²ந்த⁴ங் ஆரப்³ப⁴ பவத்தாபி விஹாரகரணபூஜா ப⁴க³வதி பேமேனேவ பவத்தத்தா ஸதா⁴துகாதி³சேதியபடிமண்டி³தத்தா ச ப⁴க³வதோவ பூஜாதி ஆஹ ப⁴க³வந்தங் உத்³தி³ஸ்ஸாதிஆதி³. கிலேஸாரீன ஸோ முனீதி எத்த² நிக்³க³ஹீதலோபோ, கிலேஸாரீனங் ஹதத்தாதி அத்தோ². பச்சயாதீ³ன சாரஹோதி எத்தா²பி நிக்³க³ஹீதலோபோ த³ட்ட²ப்³போ³.

    Ekekaṃ dhammakkhandhaṃ ekekavihārena pūjemīti dhammakkhandhaṃ ārabbha pavattāpi vihārakaraṇapūjā bhagavati pemeneva pavattattā sadhātukādicetiyapaṭimaṇḍitattā ca bhagavatova pūjāti āha bhagavantaṃ uddissātiādi. Kilesārīna so munīti ettha niggahītalopo, kilesārīnaṃ hatattāti attho. Paccayādīna cārahoti etthāpi niggahītalopo daṭṭhabbo.

    ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴தி எத்த² ஸங்-ஸத்³தோ³ ஸயந்தி அத்தே² பவத்ததீதி ஆஹ ‘‘ஸாம’’ந்தி, அபரனெய்யோ ஹுத்வாதி அத்தோ². ஸப்³ப³த⁴ம்மானந்தி இத³ங் கஸ்ஸசி விஸயவிஸேஸஸ்ஸ அக்³க³ஹிதத்தா ஸித்³த⁴ங். பதே³ஸக்³க³ஹணே ஹி அஸதி க³ஹேதப்³ப³ஸ்ஸ நிப்பதே³ஸதாவ விஞ்ஞாயதி, யதா² தி³க்கி²தோ ந த³தா³தீதி. ஏவஞ்ச கத்வா அத்த²விஸேஸானபெக்கா² கத்தரியேவ பு³த்³த⁴-ஸத்³த³ஸித்³தி⁴ வேதி³தப்³பா³ கம்மவசனிச்சா²ய அபா⁴வதோ. ‘‘ஸம்மா ஸாமங் பு³த்³த⁴த்தா ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴’’தி எத்தகமேவ ஹி இத⁴ ஸத்³த³தோ லப்³ப⁴தி. ஸப்³ப³த⁴ம்மானந்தி இத³ங் பன அத்த²தோ லப்³ப⁴மானங் க³ஹெத்வா வுத்தங், ந ஹி பு³ஜ்ஜ²னகிரியா அவிஸயா யுஜ்ஜதி. அபி⁴ஞ்ஞெய்யேதி லக்க²ணாதி³தோ அனிச்சாதி³தோ ச அபி⁴விஸிட்டே²ன லோகியலோகுத்தரஞாணேன ஜானிதப்³பே³ சதுஸச்சத⁴ம்மே. பரிஞ்ஞெய்யேதி அனிச்சாதி³வஸேன பரிச்சி²ந்தி³த்வா ஜானிதப்³ப³ங் து³க்க²ங் அரியஸச்சமாஹ. பஹாதப்³பே³தி ஸமுத³யஸச்சங். ஸச்சி²காதப்³பே³தி நிரோத⁴ஸச்சங். ப³ஹுவசனநித்³தே³ஸோ பனெத்த² ஸோபாதி³ஸேஸாதி³கங் பரியாயஸித்³த⁴ங் பே⁴த³ங் அபெக்கி²த்வா கதோ.

    Sammāsambuddhoti ettha saṃ-saddo sayanti atthe pavattatīti āha ‘‘sāma’’nti, aparaneyyo hutvāti attho. Sabbadhammānanti idaṃ kassaci visayavisesassa aggahitattā siddhaṃ. Padesaggahaṇe hi asati gahetabbassa nippadesatāva viññāyati, yathā dikkhito na dadātīti. Evañca katvā atthavisesānapekkhā kattariyeva buddha-saddasiddhi veditabbā kammavacanicchāya abhāvato. ‘‘Sammā sāmaṃ buddhattā sammāsambuddho’’ti ettakameva hi idha saddato labbhati. Sabbadhammānanti idaṃ pana atthato labbhamānaṃ gahetvā vuttaṃ, na hi bujjhanakiriyā avisayā yujjati. Abhiññeyyeti lakkhaṇādito aniccādito ca abhivisiṭṭhena lokiyalokuttarañāṇena jānitabbe catusaccadhamme. Pariññeyyeti aniccādivasena paricchinditvā jānitabbaṃ dukkhaṃ ariyasaccamāha. Pahātabbeti samudayasaccaṃ. Sacchikātabbeti nirodhasaccaṃ. Bahuvacananiddeso panettha sopādisesādikaṃ pariyāyasiddhaṃ bhedaṃ apekkhitvā kato.

    அபி⁴ஞ்ஞெய்யந்தி கா³தா²ய பஹாதப்³ப³பா⁴வேதப்³பா³னங் ஸமுத³யமக்³க³ஸச்சானங் ஹேதுத⁴ம்மானங் க³ஹணேனேவ தப்ப²லானங் து³க்க²ஸச்சனிரோத⁴ஸச்சானம்பி ஸித்³தி⁴தோ பரிஞ்ஞாதப்³ப³ஞ்ச பரிஞ்ஞாதங் ஸச்சி²காதப்³ப³ஞ்ச ஸச்சி²கதந்தி இத³ம்பெத்த² ஸங்க³ஹிதமேவாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங், தேனாஹ ‘‘தஸ்மா பு³த்³தொ⁴ஸ்மீ’’தி. யஸ்மா சத்தாரிபி ஸச்சானி மயா பு³த்³தா⁴னி, தஸ்மா ஸப்³ப³ம்பி ஞெய்யங் பு³த்³தொ⁴ஸ்மி, அப்³ப⁴ஞ்ஞாஸிந்தி அத்தோ².

    Abhiññeyyanti gāthāya pahātabbabhāvetabbānaṃ samudayamaggasaccānaṃ hetudhammānaṃ gahaṇeneva tapphalānaṃ dukkhasaccanirodhasaccānampi siddhito pariññātabbañca pariññātaṃ sacchikātabbañca sacchikatanti idampettha saṅgahitamevāti daṭṭhabbaṃ, tenāha ‘‘tasmā buddhosmī’’ti. Yasmā cattāripi saccāni mayā buddhāni, tasmā sabbampi ñeyyaṃ buddhosmi, abbhaññāsinti attho.

    விசித்தவிஸயபத்த²னாகாரப்பவத்தியா தண்ஹா து³க்க²விசித்ததாய பதா⁴னகாரணந்தி ஆஹ ‘‘மூலகாரணபா⁴வேனா’’தி. உபி⁴ன்னந்தி சக்கு²ஸ்ஸ தங்ஸமுத³யஸ்ஸ ச. அப்பவத்தீதி அப்பவத்தினிமித்தங், ந அபா⁴வமத்தங். தஸ்ஸ அவத்து²த்தா ஸப்பச்சயத்தாதி³அனேகபே⁴தா³ ஸப்³ப³ஸங்க³ஹிதா. நிரோத⁴ப்பஜானநாதி ஸச்சி²கிரியாபி⁴ஸமயவஸேன நிரோத⁴ஸ்ஸ படிவிஜ்ஜ²னா. ஏகேகபது³த்³தா⁴ரேனாபீதி சக்கு² சக்கு²ஸமுத³யோதிஆதி³னா ஏகேககொட்டா²ஸனித்³தா⁴ரணேனாபி, ந து³க்க²ஸச்சாதி³ஸாமஞ்ஞதோ ஏவாதி அதி⁴ப்பாயோ. தண்ஹாயபி ஸங்கா²ரது³க்க²பரியாபன்னதாய பரிஞ்ஞெய்யத்தா து³க்க²ஸச்சபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ச² தண்ஹாகாயா’’தி வுத்தங். யஸ்மிங் பன அத்தபா⁴வே ஸா உப்பஜ்ஜதி, தஸ்ஸ மூலகாரணபா⁴வேன ஸமுட்டா²பிகா புரிமப⁴வஸித்³தா⁴ தண்ஹா ஸமுத³யஸச்சந்தி க³ஹேதப்³பா³. கஸிணானீதி கஸிணாரம்மணானி ஜா²னானி. த்³வத்திங்ஸாகாராதி கேஸாத³யோ ததா³ரம்மணஜ்ஜா²னானி ச. நவ ப⁴வாதி காமப⁴வாத³யோ தயோ ஸஞ்ஞீப⁴வாத³யோ தயோ ஏகவோகாரப⁴வாத³யோ தயோ சாதி நவ ப⁴வா. சத்தாரி ஜா²னானீதி ஆரம்மணவிஸேஸங் அனபெக்கி²த்வா ஸாமஞ்ஞதோ சத்தாரி ஜா²னானி வுத்தானி. விபாககிரியானம்பி யதா²ரஹங் ஸப்³ப³த்த² ஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. எத்த² ச குஸலத⁴ம்மானங் உபனிஸ்ஸயபூ⁴தா தண்ஹாஸமுட்டா²பிகாதி வேதி³தப்³பா³, கிரியத⁴ம்மானங் பன தஸ்ஸ அத்தபா⁴வஸ்ஸ காரணபூ⁴தா தண்ஹா. அனுலோமதோதி எத்த² அவிஜ்ஜா து³க்க²ஸச்சங், தங்ஸமுட்டா²பிகா புரிமதண்ஹா ஆஸவா ஸமுத³யஸச்சந்தி யோஜேதப்³ப³ங். ஸங்கா²ராதீ³ஸு பன அவிஜ்ஜாத³யோவ ஸமுத³யஸச்சபா⁴வேன யோஜேதப்³பா³. தேனாதி தஸ்மா.

    Vicittavisayapatthanākārappavattiyā taṇhā dukkhavicittatāya padhānakāraṇanti āha ‘‘mūlakāraṇabhāvenā’’ti. Ubhinnanti cakkhussa taṃsamudayassa ca. Appavattīti appavattinimittaṃ, na abhāvamattaṃ. Tassa avatthuttā sappaccayattādianekabhedā sabbasaṅgahitā. Nirodhappajānanāti sacchikiriyābhisamayavasena nirodhassa paṭivijjhanā. Ekekapaduddhārenāpīti cakkhu cakkhusamudayotiādinā ekekakoṭṭhāsaniddhāraṇenāpi, na dukkhasaccādisāmaññato evāti adhippāyo. Taṇhāyapi saṅkhāradukkhapariyāpannatāya pariññeyyattā dukkhasaccabhāvaṃ dassetuṃ ‘‘cha taṇhākāyā’’ti vuttaṃ. Yasmiṃ pana attabhāve sā uppajjati, tassa mūlakāraṇabhāvena samuṭṭhāpikā purimabhavasiddhā taṇhā samudayasaccanti gahetabbā. Kasiṇānīti kasiṇārammaṇāni jhānāni. Dvattiṃsākārāti kesādayo tadārammaṇajjhānāni ca. Nava bhavāti kāmabhavādayo tayo saññībhavādayo tayo ekavokārabhavādayo tayo cāti nava bhavā. Cattāri jhānānīti ārammaṇavisesaṃ anapekkhitvā sāmaññato cattāri jhānāni vuttāni. Vipākakiriyānampi yathārahaṃ sabbattha saṅgaho daṭṭhabbo. Ettha ca kusaladhammānaṃ upanissayabhūtā taṇhāsamuṭṭhāpikāti veditabbā, kiriyadhammānaṃ pana tassa attabhāvassa kāraṇabhūtā taṇhā. Anulomatoti ettha avijjā dukkhasaccaṃ, taṃsamuṭṭhāpikā purimataṇhā āsavā samudayasaccanti yojetabbaṃ. Saṅkhārādīsu pana avijjādayova samudayasaccabhāvena yojetabbā. Tenāti tasmā.

    விஜ்ஜாதி அத்தனோ விஸயங் விதி³தங் கரோதீதி விஜ்ஜா. ஸம்பன்னத்தாதி ஸமன்னாக³தத்தா, ஸம்புண்ணத்தா வா. தத்ராதி அம்ப³ட்ட²ஸுத்தே. மனோமயித்³தி⁴யாதி எத்த² ‘‘இத⁴ பி⁴க்கு² இமம்ஹா காயா அஞ்ஞங் காயங் அபி⁴னிம்மினாதீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 1.236) வுத்தத்தா ஸரீரப்³ப⁴ந்தரஜா²னமனேன அஞ்ஞஸ்ஸ ஸரீரஸ்ஸ நிப்³ப³த்திவஸேன பவத்தா மனோமயித்³தி⁴ நாம, ஸா அத்த²தோ ஜா²னஸம்பயுத்தா பஞ்ஞாயேவ. ஸத்த ஸத்³த⁴ம்மா நாம ஸத்³தா⁴ ஹிரீ ஒத்தப்பங் பா³ஹுஸச்சங் வீரியங் ஸதி பஞ்ஞா ச. க³ச்ச²தி அமதங் தி³ஸந்தி து³க்க²னித்த²ரணத்தி²கேஹி த³ட்ட²ப்³ப³தோ அமதங் நிப்³பா³னமேவ தி³ஸங் க³ச்ச²தி, இமினா ச சரணானங் ஸிக்க²த்தயஸங்க³ஹிதஅரியமக்³க³பா⁴வதோ நிப்³பா³னத்தி²கேஹி ஏகங்ஸேன இச்சி²தப்³ப³தங் த³ஸ்ஸேதி. இதா³னிஸ்ஸா விஜ்ஜாசரணஸம்பதா³ய ஸாவகாதி³அஸாதா⁴ரணதங் த³ஸ்ஸேதுங் தத்த² விஜ்ஜாஸம்பதா³திஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஆஸவக்க²யவிஜ்ஜாவஸேன ஸப்³ப³ஞ்ஞுதா ஸிஜ்ஜ²தி, சரணத⁴ம்மபூ⁴தேஸு ஜா²னேஸு அந்தோக³தா⁴ய மஹாகருணாஸமாபத்தியா வஸேன மஹாகாருணிகதா ஸிஜ்ஜ²தீதி ஆஹ ‘‘விஜ்ஜா…பே॰… மஹாகாருணிகத’’ந்தி. யதா² தந்தி எத்த² தந்தி நிபாதமத்தங், யதா² அஞ்ஞோபி விஜ்ஜாசரணஸம்பன்னோ பு³த்³தோ⁴ நியோஜேதி, ததா² அயம்பீதி அத்தோ². தேனாதி அனத்த²பரிவஜ்ஜனஅத்த²னியோஜனேன. அத்தந்தபாத³யோதி ஆதி³-ஸத்³தே³ன பரந்தபஉப⁴யந்தபா க³ஹிதா. அஸஜ்ஜமானோ ப⁴வேஸு அபச்சாக³ச்ச²ந்தோதி பஹீனானங் புனானுப்பத்திதோ ந புன உபக³ச்ச²ந்தோ.

    Vijjāti attano visayaṃ viditaṃ karotīti vijjā. Sampannattāti samannāgatattā, sampuṇṇattā vā. Tatrāti ambaṭṭhasutte. Manomayiddhiyāti ettha ‘‘idha bhikkhu imamhā kāyā aññaṃ kāyaṃ abhinimminātī’’ti (dī. ni. 1.236) vuttattā sarīrabbhantarajhānamanena aññassa sarīrassa nibbattivasena pavattā manomayiddhi nāma, sā atthato jhānasampayuttā paññāyeva. Satta saddhammā nāma saddhā hirī ottappaṃ bāhusaccaṃ vīriyaṃ sati paññā ca. Gacchati amataṃ disanti dukkhanittharaṇatthikehi daṭṭhabbato amataṃ nibbānameva disaṃ gacchati, iminā ca caraṇānaṃ sikkhattayasaṅgahitaariyamaggabhāvato nibbānatthikehi ekaṃsena icchitabbataṃ dasseti. Idānissā vijjācaraṇasampadāya sāvakādiasādhāraṇataṃ dassetuṃ tattha vijjāsampadātiādi vuttaṃ. Tattha āsavakkhayavijjāvasena sabbaññutā sijjhati, caraṇadhammabhūtesu jhānesu antogadhāya mahākaruṇāsamāpattiyā vasena mahākāruṇikatā sijjhatīti āha ‘‘vijjā…pe… mahākāruṇikata’’nti. Yathā tanti ettha tanti nipātamattaṃ, yathā aññopi vijjācaraṇasampanno buddho niyojeti, tathā ayampīti attho. Tenāti anatthaparivajjanaatthaniyojanena. Attantapādayoti ādi-saddena parantapaubhayantapā gahitā. Asajjamāno bhavesu apaccāgacchantoti pahīnānaṃ punānuppattito na puna upagacchanto.

    தத்ராதி யுத்தவாசாபா⁴ஸனே ஸாதே⁴தப்³பே³ சேதங் பு⁴ம்மங். அபூ⁴தந்தி அபூ⁴தத்த²ங். அதச்ச²ந்தி தஸ்ஸேவ வேவசனங். அனத்த²ஸங்ஹிதந்தி பிஸுணாதி³தோ³ஸயுத்தங். ஸம்மாக³த³த்தாதி ஸுந்த³ரவசனத்தா, க³த³னங் க³தோ³, கத²னந்தி அத்தோ². ஸுந்த³ரோ க³தோ³ வசனமஸ்ஸாதி ‘‘ஸுக³தோ³’’தி வத்தப்³பே³ நிருத்தினயேன த³-காரஸ்ஸ த-காரங் கத்வா ‘‘ஸுக³தோ’’தி வுத்தங்.

    Tatrāti yuttavācābhāsane sādhetabbe cetaṃ bhummaṃ. Abhūtanti abhūtatthaṃ. Atacchanti tasseva vevacanaṃ. Anatthasaṃhitanti pisuṇādidosayuttaṃ. Sammāgadattāti sundaravacanattā, gadanaṃ gado, kathananti attho. Sundaro gado vacanamassāti ‘‘sugado’’ti vattabbe niruttinayena da-kārassa ta-kāraṃ katvā ‘‘sugato’’ti vuttaṃ.

    ஸபா⁴வதோதி து³க்க²ஸபா⁴வதோ. லோகந்தி க²ந்தா⁴தி³லோகங். யதா²வுத்தமத்த²ங் ஸுத்ததோ ஆஹ யத்தா²திஆதி³. தத்த² யத்தா²தி யஸ்மிங் லோகந்தஸங்கா²தே நிப்³பா³னே. தந்தி லோகஸ்ஸந்தங், ஓகாஸலோகே காயக³மனேன ஞாதப்³ப³ங் பத்தப்³ப³ந்தி நாஹங் வதா³மீதி யோஜனா. இத³ஞ்ச ரோஹிததே³வபுத்தேன லோகஸ்ஸ காயக³திவஸேன அந்தக³மனஸ்ஸ புச்சி²தத்தா வுத்தங். அப்பத்வா லோகஸ்ஸந்தந்தி க²ந்தா⁴தி³லோகங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங்.

    Sabhāvatoti dukkhasabhāvato. Lokanti khandhādilokaṃ. Yathāvuttamatthaṃ suttato āha yatthātiādi. Tattha yatthāti yasmiṃ lokantasaṅkhāte nibbāne. Tanti lokassantaṃ, okāsaloke kāyagamanena ñātabbaṃ pattabbanti nāhaṃ vadāmīti yojanā. Idañca rohitadevaputtena lokassa kāyagativasena antagamanassa pucchitattā vuttaṃ. Appatvā lokassantanti khandhādilokaṃ sandhāya vuttaṃ.

    கிந்தே பத³ஸா ஓகாஸலோகபரிப்³ப⁴மனேன, பரிமிதட்டா²னே ஏவ தங் ஞாணக³மனேன க³ச்ச²ந்தானங் த³ஸ்ஸேமீதி த³ஸ்ஸெந்தோ அபி சாதிஆதி³மாஹ. தத்த² ப்³யாமமத்தே களேவரேதி ஸரீரே. தேன ரூபக்க²ந்த⁴ங் த³ஸ்ஸேதி. ஸஸஞ்ஞிம்ஹீதி ஸஞ்ஞாஸீஸேன வேத³னாத³யோ தயோ க²ந்தே⁴. ஸமனகேதி விஞ்ஞாணக்க²ந்த⁴ங். லோகந்தி க²ந்தா⁴தி³லோகங், து³க்க²ந்தி அத்தோ². லோகனிரோத⁴ந்தி நிப்³பா³னேன லோகஸ்ஸ நிருஜ்ஜ²னங், நிப்³பா³னமேவ வா. அதே³ஸம்பி ஹி நிப்³பா³னங் யேஸங் நிரோதா⁴ய ஹோதி, உபசாரதோ தன்னிஸ்ஸிதங் விய ஹோதீதி ‘‘ப்³யாமமத்தே களேவரே லோகனிரோத⁴ம்பி பஞ்ஞபேமீ’’தி வுத்தங், சக்கு² லோகே பியரூபங், ஸாதரூபங், எத்தே²ஸா தண்ஹா நிருஜ்ஜ²மானா நிருஜ்ஜ²தீதிஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 2.401; விப⁴॰ 204) விய. குதா³சனந்தி கதா³சிபி. அப்பத்வாதி அக்³க³மக்³கே³ன அனதி⁴க³ந்த்வா. தஸ்மாதி யஸ்மா தங் க³மனேன பத்துங் ந ஸக்கா, தஸ்மா. ஹவேதி நிபாதமத்தங், ஏகங்ஸத்தே² வா . லோகவிதூ³தி ஸபா⁴வாதி³தோ க²ந்தா⁴தி³ஜானநகோ. சதுஸச்சத⁴ம்மானங் அபி⁴ஸமிதத்தா ஸமிதாவீ, ஸமிதகிலேஸோதி வா அத்தோ². நாஸீஸதி ந பத்தே²தி அப்படிஸந்தி⁴கத்தா.

    Kinte padasā okāsalokaparibbhamanena, parimitaṭṭhāne eva taṃ ñāṇagamanena gacchantānaṃ dassemīti dassento api cātiādimāha. Tattha byāmamatte kaḷevareti sarīre. Tena rūpakkhandhaṃ dasseti. Sasaññimhīti saññāsīsena vedanādayo tayo khandhe. Samanaketi viññāṇakkhandhaṃ. Lokanti khandhādilokaṃ, dukkhanti attho. Lokanirodhanti nibbānena lokassa nirujjhanaṃ, nibbānameva vā. Adesampi hi nibbānaṃ yesaṃ nirodhāya hoti, upacārato tannissitaṃ viya hotīti ‘‘byāmamatte kaḷevare lokanirodhampi paññapemī’’ti vuttaṃ, cakkhu loke piyarūpaṃ, sātarūpaṃ, etthesā taṇhā nirujjhamānā nirujjhatītiādīsu (dī. ni. 2.401; vibha. 204) viya. Kudācananti kadācipi. Appatvāti aggamaggena anadhigantvā. Tasmāti yasmā taṃ gamanena pattuṃ na sakkā, tasmā. Haveti nipātamattaṃ, ekaṃsatthe vā . Lokavidūti sabhāvādito khandhādijānanako. Catusaccadhammānaṃ abhisamitattā samitāvī, samitakilesoti vā attho. Nāsīsati na pattheti appaṭisandhikattā.

    ஏவங் ஸங்கே²பதோ லோகங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி வித்தா²ரதோ தங் த³ஸ்ஸேதுங் அபி ச தயோ லோகாதிஆதி³ வுத்தங். தத்த² இந்த்³ரியப³த்³தா⁴னங் க²ந்தா⁴னங் ஸமூஹஸந்தானபூ⁴தோ ஸத்தலோகோ. ஸோ ஹி ரூபாதீ³ஸு ஸத்தவிஸத்ததாய ‘‘ஸத்தோ’’தி ச, லோகியந்தி எத்த² கம்மகிலேஸா தப்³பி³பாகா சாதி ‘‘லோகோ’’தி ச வுச்சதி. அனிந்த்³ரியப³த்³தா⁴னங் உதுஜரூபானங் ஸமூஹஸந்தானபூ⁴தோ ஓகாஸலோகோ. ஸோ ஹி ஸத்தஸங்கா²ரானங் ஆதா⁴ரதோ ‘‘ஓகாஸோ’’தி ச, லோகியந்தி எத்த² தஸ்ஸாதா⁴ரா ச ஆதெ⁴ய்யபூ⁴தாதி ‘‘லோகோ’’தி ச பவுச்சதி. இந்த்³ரியானிந்த்³ரியப³த்³தா⁴ பன ஸப்³பே³வ உபாதா³னக்க²ந்தா⁴ பச்சயேஹி ஸங்க²தட்டே²ன லுஜ்ஜனபலுஜ்ஜனட்டே²ன ச ‘‘ஸங்கா²ரலோகோ’’தி ச வுச்சதி. ஆஹரதி அத்தனோ ப²லந்தி ஆஹாரோ, பச்சயோ. தேன திட்ட²னஸீலா உப்பஜ்ஜித்வா யாவ ப⁴ங்கா³ பவத்தனஸீலாதி ஆஹாரட்டி²திகா, ஸப்³பே³ ஸங்க²தத⁴ம்மா. ஸப்³பே³ ஸத்தாதி ச இமினாபி வேனெய்யானுரூபதோ புக்³க³லாதி⁴ட்டா²னத்தா தே³ஸனாய ஸங்கா²ராவ க³ஹிதா.

    Evaṃ saṅkhepato lokaṃ dassetvā idāni vitthārato taṃ dassetuṃ api ca tayo lokātiādi vuttaṃ. Tattha indriyabaddhānaṃ khandhānaṃ samūhasantānabhūto sattaloko. So hi rūpādīsu sattavisattatāya ‘‘satto’’ti ca, lokiyanti ettha kammakilesā tabbipākā cāti ‘‘loko’’ti ca vuccati. Anindriyabaddhānaṃ utujarūpānaṃ samūhasantānabhūto okāsaloko. So hi sattasaṅkhārānaṃ ādhārato ‘‘okāso’’ti ca, lokiyanti ettha tassādhārā ca ādheyyabhūtāti ‘‘loko’’ti ca pavuccati. Indriyānindriyabaddhā pana sabbeva upādānakkhandhā paccayehi saṅkhataṭṭhena lujjanapalujjanaṭṭhena ca ‘‘saṅkhāraloko’’ti ca vuccati. Āharati attano phalanti āhāro, paccayo. Tena tiṭṭhanasīlā uppajjitvā yāva bhaṅgā pavattanasīlāti āhāraṭṭhitikā, sabbe saṅkhatadhammā. Sabbe sattāti ca imināpi veneyyānurūpato puggalādhiṭṭhānattā desanāya saṅkhārāva gahitā.

    யாவதா சந்தி³மஸூரியா பரிஹரந்தீதி யத்தகே டா²னே சந்தி³மஸூரியா பரிவத்தந்தி பவத்தந்தி. விரோசனாதி தேஸங் விரோசனஹேது ஓபா⁴ஸனஹேதூதி ஹேதும்ஹி நிஸ்ஸக்கவசனங். தி³ஸா ப⁴ந்தீதி ஸப்³பா³ தி³ஸா யாவதா விக³தந்த⁴காரா பஞ்ஞாயந்தி. அத² வா தி³ஸாதி உபயோக³ப³ஹுவசனங். தஸ்மா விரோசமானா சந்தி³மஸூரியா யத்தகா தி³ஸா ப⁴ந்தி ஓபா⁴ஸெந்தீதி அத்தோ². தாவ ஸஹஸ்ஸதா⁴ லோகோதி தத்தகேன பமாணேன ஸஹஸ்ஸப்பகாரோ ஓகாஸலோகோ, ஸஹஸ்ஸசக்கவாளானீதி அத்தோ². எத்தா²தி ஸஹஸ்ஸசக்கவாளே. வஸோதி இத்³தி⁴ஸங்கா²தோ வஸோ வத்ததீதி அத்தோ².

    Yāvatā candimasūriyā pariharantīti yattake ṭhāne candimasūriyā parivattanti pavattanti. Virocanāti tesaṃ virocanahetu obhāsanahetūti hetumhi nissakkavacanaṃ. Disā bhantīti sabbā disā yāvatā vigatandhakārā paññāyanti. Atha vā disāti upayogabahuvacanaṃ. Tasmā virocamānā candimasūriyā yattakā disā bhanti obhāsentīti attho. Tāva sahassadhā lokoti tattakena pamāṇena sahassappakāro okāsaloko, sahassacakkavāḷānīti attho. Etthāti sahassacakkavāḷe. Vasoti iddhisaṅkhāto vaso vattatīti attho.

    தம்பீதி திவித⁴ம்பி லோகங். அஸ்ஸாதி அனேன ப⁴க³வதா ஸங்கா²ரலோகோபி ஸப்³ப³தா² விதி³தோதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஏகோ லோகோதி ய்வாயங் ஹெட்டா² வுத்தனயேன ஸப்³ப³ஸங்க²தானங் பச்சயாயத்தவுத்திதோ தேன ஸாமஞ்ஞேன ஸங்கா²ரலோகோ ஏகோ ஏகவிதோ⁴, ஏஸ நயோ ஸேஸேஸுபி. ஸப்³ப³த்தா²பி லோகியத⁴ம்மாவ லோகோதி அதி⁴ப்பேதா லோகுத்தரானங் பரிஞ்ஞெய்யத்தாபா⁴வா. உபாதா³னானங் ஆரம்மணபூ⁴தா க²ந்தா⁴ உபாதா³னக்க²ந்தா⁴. ஸத்த விஞ்ஞாணட்டி²தியோதி ததா² ததா² ஸமுப்பன்னா பஜாயேவ வுச்சந்தி. நானத்தகாயா நானத்தஸஞ்ஞினோ, நானத்தகாயா ஏகத்தஸஞ்ஞினோ, ஏகத்தகாயா நானத்தஸஞ்ஞினோ, ஏகத்தகாயா ஏகத்தஸஞ்ஞினோ, ஹெட்டி²மா ச தயோ ஆருப்பாதி இமா ஸத்தவிதா⁴ பஜாயேவ விஞ்ஞாணங் திட்ட²தி எத்தா²தி விஞ்ஞாணட்டி²தியோ நாம. தத்த² நானத்தங் காயோ ஏதேஸமத்தீ²தி நானத்தகாயா. நானத்தங் ஸஞ்ஞா ஏதேஸந்தி நானத்தஸஞ்ஞினோ. ஸஞ்ஞாஸீஸேனெத்த² படிஸந்தி⁴விஞ்ஞாணங் க³ஹிதங், ஏஸ நயோ ஸேஸேஸுபி.

    Tampīti tividhampi lokaṃ. Assāti anena bhagavatā saṅkhāralokopi sabbathā viditoti sambandho. Eko lokoti yvāyaṃ heṭṭhā vuttanayena sabbasaṅkhatānaṃ paccayāyattavuttito tena sāmaññena saṅkhāraloko eko ekavidho, esa nayo sesesupi. Sabbatthāpi lokiyadhammāva lokoti adhippetā lokuttarānaṃ pariññeyyattābhāvā. Upādānānaṃ ārammaṇabhūtā khandhā upādānakkhandhā. Satta viññāṇaṭṭhitiyoti tathā tathā samuppannā pajāyeva vuccanti. Nānattakāyā nānattasaññino, nānattakāyā ekattasaññino, ekattakāyā nānattasaññino, ekattakāyā ekattasaññino, heṭṭhimā ca tayo āruppāti imā sattavidhā pajāyeva viññāṇaṃ tiṭṭhati etthāti viññāṇaṭṭhitiyo nāma. Tattha nānattaṃ kāyo etesamatthīti nānattakāyā. Nānattaṃ saññā etesanti nānattasaññino. Saññāsīsenettha paṭisandhiviññāṇaṃ gahitaṃ, esa nayo sesesupi.

    தத்த² ஸப்³ப³மனுஸ்ஸா ச ச² காமாவசரதே³வா ச நானத்தகாயா நானத்தஸஞ்ஞினோ நாம. தேஸஞ்ஹி அஞ்ஞமஞ்ஞங் விஸதி³ஸதாய நானா காயோ, படிஸந்தி⁴ஸஞ்ஞா ச நவவித⁴தாய நானா. தீஸு பட²மஜ்ஜா²னபூ⁴மீஸு ப்³ரஹ்மகாயிகா சேவ சதூஸு அபாயேஸு ஸத்தா ச நானத்தகாயா ஏகத்தஸஞ்ஞினோ நாம. தேஸு ஹி ப்³ரஹ்மபாரிஸஜ்ஜாதீ³னங் திண்ணம்பி ஸரீரங் அஞ்ஞமஞ்ஞங் விஸதி³ஸங், படிஸந்தி⁴ஸஞ்ஞா பன பட²மஜ்ஜா²னவிபாகவஸேன ஏகாவ, ததா² ஆபாயிகானம்பி, தேஸங் பன ஸப்³பே³ஸங் அகுஸலவிபாகாஹேதுகாவ படிஸந்தி⁴ஸஞ்ஞா. து³தியஜ்ஜா²னபூ⁴மிகா ச பரித்தாப⁴ அப்பமாணாப⁴ ஆப⁴ஸ்ஸரா ஏகத்தகாயா நானத்தஸஞ்ஞினோ நாம. தேஸஞ்ஹி ஸப்³பே³ஸங் ஏகப்பமாணோவ காயோ, படிஸந்தி⁴ஸஞ்ஞா பன து³தியததியஜ்ஜா²னவிபாகவஸேன நானா ஹோதி. ததியஜ்ஜா²னபூ⁴மியங் பரித்தஸுபா⁴த³யோ தயோ, சதுத்த²ஜ்ஜா²னபூ⁴மியங் அஸஞ்ஞஸத்தவஜ்ஜிதா வேஹப்ப²லா, பஞ்ச ச ஸுத்³தா⁴வாஸாதி நவஸு பூ⁴மீஸு ஸத்தா ஏகத்தகாயா ஏகத்தஸஞ்ஞினோ நாம. ஆபா⁴னானத்தேன பன ஸப்³ப³த்த² காயனானத்தங் ந க³ய்ஹதி, ஸண்டா²னநானத்தேனேவ க³ய்ஹதீதி. அஸஞ்ஞஸத்தா விஞ்ஞாணாபா⁴வேன விஞ்ஞாணட்டி²திஸங்க்²யங் ந க³ச்ச²ந்தி. நேவஸஞ்ஞா நாஸஞ்ஞாயதனங் பன யதா² ஸஞ்ஞாய, ஏவங் விஞ்ஞாணஸ்ஸாபி ஸுகு²மத்தா நேவவிஞ்ஞாணங் நாவிஞ்ஞாணங், தஸ்மா பரிப்³யத்தவிஞ்ஞாணகிச்சவந்தேஸு விஞ்ஞாணட்டி²தீஸு ந க³ய்ஹதி. தஸ்மா ஸேஸானி ஆகாஸானஞ்சாயதனாதீ³னி தீணியேவ க³ஹிதானி, தேஹி ஸத்³தி⁴ங் இமா ஸத்த விஞ்ஞாணட்டி²தியோதி வேதி³தப்³பா³.

    Tattha sabbamanussā ca cha kāmāvacaradevā ca nānattakāyā nānattasaññino nāma. Tesañhi aññamaññaṃ visadisatāya nānā kāyo, paṭisandhisaññā ca navavidhatāya nānā. Tīsu paṭhamajjhānabhūmīsu brahmakāyikā ceva catūsu apāyesu sattā ca nānattakāyā ekattasaññino nāma. Tesu hi brahmapārisajjādīnaṃ tiṇṇampi sarīraṃ aññamaññaṃ visadisaṃ, paṭisandhisaññā pana paṭhamajjhānavipākavasena ekāva, tathā āpāyikānampi, tesaṃ pana sabbesaṃ akusalavipākāhetukāva paṭisandhisaññā. Dutiyajjhānabhūmikā ca parittābha appamāṇābha ābhassarā ekattakāyā nānattasaññino nāma. Tesañhi sabbesaṃ ekappamāṇova kāyo, paṭisandhisaññā pana dutiyatatiyajjhānavipākavasena nānā hoti. Tatiyajjhānabhūmiyaṃ parittasubhādayo tayo, catutthajjhānabhūmiyaṃ asaññasattavajjitā vehapphalā, pañca ca suddhāvāsāti navasu bhūmīsu sattā ekattakāyā ekattasaññino nāma. Ābhānānattena pana sabbattha kāyanānattaṃ na gayhati, saṇṭhānanānatteneva gayhatīti. Asaññasattā viññāṇābhāvena viññāṇaṭṭhitisaṅkhyaṃ na gacchanti. Nevasaññā nāsaññāyatanaṃ pana yathā saññāya, evaṃ viññāṇassāpi sukhumattā nevaviññāṇaṃ nāviññāṇaṃ, tasmā paribyattaviññāṇakiccavantesu viññāṇaṭṭhitīsu na gayhati. Tasmā sesāni ākāsānañcāyatanādīni tīṇiyeva gahitāni, tehi saddhiṃ imā satta viññāṇaṭṭhitiyoti veditabbā.

    அட்ட² லோகத⁴ம்மாதி லாபோ⁴ அலாபோ⁴ யஸோ அயஸோ நிந்தா³ பஸங்ஸா ஸுக²ங் து³க்க²ந்தி இமே அட்ட² லோகஸ்ஸ ஸபா⁴வத்தா லோகத⁴ம்மா. லாபா⁴லாபா⁴தி³பச்சயா உப்பஜ்ஜனகா பனெத்த² அனுரோத⁴விரோதா⁴ வா லாபா⁴தி³ஸத்³தே³ஹி வுத்தாதி வேதி³தப்³பா³. நவ ஸத்தாவாஸாதி ஹெட்டா² வுத்தா ஸத்த விஞ்ஞாணட்டி²தியோ ஏவ அஸஞ்ஞஸத்தசதுத்தா²ருப்பேஹி ஸத்³தி⁴ங் ‘‘நவ ஸத்தாவாஸா’’தி வுச்சந்தி. ஸத்தா ஆவஸந்தி எத்தா²தி ஸத்தாவாஸா, ஸத்தனிகாயோ, அத்த²தோ ததா² பவத்தா பஜா ஏவ இத⁴ ஸங்கா²ரலோகபா⁴வேன க³ய்ஹந்தீதி வேதி³தப்³பா³. த³ஸாயதனானீதி த⁴ம்மாயதனமனாயதனவஜ்ஜிதானி த³ஸ.

    Aṭṭha lokadhammāti lābho alābho yaso ayaso nindā pasaṃsā sukhaṃ dukkhanti ime aṭṭha lokassa sabhāvattā lokadhammā. Lābhālābhādipaccayā uppajjanakā panettha anurodhavirodhā vā lābhādisaddehi vuttāti veditabbā. Nava sattāvāsāti heṭṭhā vuttā satta viññāṇaṭṭhitiyo eva asaññasattacatutthāruppehi saddhiṃ ‘‘nava sattāvāsā’’ti vuccanti. Sattā āvasanti etthāti sattāvāsā, sattanikāyo, atthato tathā pavattā pajā eva idha saṅkhāralokabhāvena gayhantīti veditabbā. Dasāyatanānīti dhammāyatanamanāyatanavajjitāni dasa.

    எத்த² ச தீஸு ப⁴வேஸு அஸ்ஸாத³த³ஸ்ஸனவஸேன திஸ்ஸோ வேத³னாவ லோகபா⁴வேன வுத்தா, ததா² பச்சயத³ஸ்ஸனவஸேன சத்தாரோவ ஆஹாரா. அத்தக்³கா³ஹனிமித்தத³ஸ்ஸனவஸேன ச² அஜ்ஜ²த்திகானேவ ஆயதனானி. தூ²லஸஞ்ஞீப⁴வத³ஸ்ஸனவஸேன ஸத்த விஞ்ஞாணட்டி²தியோவ, அனுரோத⁴விரோத⁴த³ஸ்ஸனவஸேன அட்ட² லோகத⁴ம்மா வா, தூ²லாயதனத³ஸ்ஸனவஸேன த³ஸாயதனானேவ லோகபா⁴வேன வுத்தானி. தேஸங் க³ஹணேனேவ தன்னிஸ்ஸயதப்படிப³த்³தா⁴ ததா³ரம்மணா ஸப்³பே³ தேபூ⁴மகா நாமரூபத⁴ம்மா அத்த²தோ க³ஹிதா ஏவ ஹொந்தி. ஸேஸேஹி பன ஏகவிதா⁴தி³கொட்டா²ஸேஹி ஸரூபேனேவ தே க³ஹிதாதி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Ettha ca tīsu bhavesu assādadassanavasena tisso vedanāva lokabhāvena vuttā, tathā paccayadassanavasena cattārova āhārā. Attaggāhanimittadassanavasena cha ajjhattikāneva āyatanāni. Thūlasaññībhavadassanavasena satta viññāṇaṭṭhitiyova, anurodhavirodhadassanavasena aṭṭha lokadhammā vā, thūlāyatanadassanavasena dasāyatanāneva lokabhāvena vuttāni. Tesaṃ gahaṇeneva tannissayatappaṭibaddhā tadārammaṇā sabbe tebhūmakā nāmarūpadhammā atthato gahitā eva honti. Sesehi pana ekavidhādikoṭṭhāsehi sarūpeneva te gahitāti veditabbaṃ.

    ஆஸயங் ஜானாதீதிஆதீ³ஸு ஆஹச்ச சித்தங் எத்த² ஸேதீதி ஆஸயோ, அஞ்ஞஸ்மிங் விஸயே பவத்தித்வாபி சித்தங் யத்த² ஸரஸேன பவிஸித்வா திட்ட²தி, ஸோ வட்டாஸயோ விவட்டாஸயோதி து³விதோ⁴. தத்த² வட்டாஸயோபி ஸஸ்ஸதுச்சே²த³தி³ட்டி²வஸேன து³விதோ⁴. விவட்டாஸயோ பன விபஸ்ஸனாஸங்கா²தா அனுலோமிகா க²ந்தி, மக்³க³ஸங்கா²தங் யதா²பூ⁴தஞாணஞ்சாதி து³விதோ⁴. யதா²ஹ –

    Āsayaṃ jānātītiādīsu āhacca cittaṃ ettha setīti āsayo, aññasmiṃ visaye pavattitvāpi cittaṃ yattha sarasena pavisitvā tiṭṭhati, so vaṭṭāsayo vivaṭṭāsayoti duvidho. Tattha vaṭṭāsayopi sassatucchedadiṭṭhivasena duvidho. Vivaṭṭāsayo pana vipassanāsaṅkhātā anulomikā khanti, maggasaṅkhātaṃ yathābhūtañāṇañcāti duvidho. Yathāha –

    ‘‘ஸஸ்ஸதுச்சே²த³தி³ட்டி² ச, க²ந்தி சேவானுலோமிகங்;

    ‘‘Sassatucchedadiṭṭhi ca, khanti cevānulomikaṃ;

    யதா²பூ⁴தஞ்ச யங் ஞாணங், ஏதங் ஆஸயஸத்³தி³த’’ந்தி. (ஸாரத்த²॰ டீ॰ 1.வேரஞ்ஜகண்ட³வண்ணனா);

    Yathābhūtañca yaṃ ñāṇaṃ, etaṃ āsayasaddita’’nti. (sārattha. ṭī. 1.verañjakaṇḍavaṇṇanā);

    ஏதங் து³வித⁴ம்பி ஆஸயங் ஸத்தானங் அப்பவத்திக்க²ணேயேவ ப⁴க³வா ஸப்³ப³தா² ஜானாதி. அனுஸயந்தி காமராகா³னுஸயாதி³வஸேன ஸத்தவித⁴ங் அனுஸயங். சரிதந்தி ‘‘ஸுசரிதது³ச்சரித’’ந்தி நித்³தே³ஸே வுத்தங். அத² வா சரிதந்தி சரியா, தே ராகா³த³யோ ச² மூலசரியா, ஸங்ஸக்³க³ஸன்னிபாதவஸேன அனேகவிதா⁴ ஹொந்தி. அதி⁴முத்திந்தி அஜ்ஜா²ஸயதா⁴துங், தத்த² தத்த² சித்தஸ்ஸ அபி⁴ருசிவஸேன நின்னதா, ஸா து³விதா⁴ ஹீனாதி⁴முத்தி பணீதாதி⁴முத்தீதி. யாய து³ஸ்ஸீலாதி³கே ஹீனாதி⁴முத்திகே ஸேவந்தி, ஸா ஹீனாதி⁴முத்தி. யாய பணீதாதி⁴முத்திகே ஸேவந்தி, ஸா பணீதாதி⁴முத்தி. தங் து³வித⁴ம்பி அதி⁴முத்திங் ப⁴க³வா ஸப்³பா³காரதோ ஜானாதி. அப்பங் ராகா³தி³ரஜங் ஏதேஸந்தி அப்பரஜக்கா², அனுஸ்ஸத³ராகா³தி³தோ³ஸா. உஸ்ஸத³ராகா³தி³தோ³ஸா மஹாரஜக்கா². உபனிஸ்ஸயபூ⁴தேஹி திக்கே²ஹி ஸத்³தா⁴தி³இந்த்³ரியேஹி முது³கேஹி ச ஸமன்னாக³தா திக்கி²ந்த்³ரியா முதி³ந்த்³ரியா ச. ஹெட்டா² வுத்தேஹி ஆஸயாதீ³ஹி ஸுந்த³ரேஹி அஸுந்த³ரேஹி ச ஸமன்னாக³தா ஸ்வாகாரா த்³வாகாரா ச வேதி³தப்³பா³. ஸம்மத்தனியாமங் விஞ்ஞாபேதுங் ஸுகரா ஸுவிஞ்ஞாபயா, விபரீதா து³விஞ்ஞாபயா. மக்³க³ப²லபடிவேதா⁴ய உபனிஸ்ஸயஸம்பன்னா ப⁴ப்³பா³, விபரீதா அப⁴ப்³பா³. ஏவங் ஸத்தஸந்தானக³தத⁴ம்மவிஸேஸஜானநேனேவ ஸத்தலோகோபி விதி³தோ த⁴ம்மவினிமுத்தஸ்ஸ ஸத்தஸ்ஸ அபா⁴வாதி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Etaṃ duvidhampi āsayaṃ sattānaṃ appavattikkhaṇeyeva bhagavā sabbathā jānāti. Anusayanti kāmarāgānusayādivasena sattavidhaṃ anusayaṃ. Caritanti ‘‘sucaritaduccarita’’nti niddese vuttaṃ. Atha vā caritanti cariyā, te rāgādayo cha mūlacariyā, saṃsaggasannipātavasena anekavidhā honti. Adhimuttinti ajjhāsayadhātuṃ, tattha tattha cittassa abhirucivasena ninnatā, sā duvidhā hīnādhimutti paṇītādhimuttīti. Yāya dussīlādike hīnādhimuttike sevanti, sā hīnādhimutti. Yāya paṇītādhimuttike sevanti, sā paṇītādhimutti. Taṃ duvidhampi adhimuttiṃ bhagavā sabbākārato jānāti. Appaṃ rāgādirajaṃ etesanti apparajakkhā, anussadarāgādidosā. Ussadarāgādidosā mahārajakkhā. Upanissayabhūtehi tikkhehi saddhādiindriyehi mudukehi ca samannāgatā tikkhindriyā mudindriyā ca. Heṭṭhā vuttehi āsayādīhi sundarehi asundarehi ca samannāgatā svākārā dvākārā ca veditabbā. Sammattaniyāmaṃ viññāpetuṃ sukarā suviññāpayā, viparītā duviññāpayā. Maggaphalapaṭivedhāya upanissayasampannā bhabbā, viparītā abhabbā. Evaṃ sattasantānagatadhammavisesajānaneneva sattalokopi vidito dhammavinimuttassa sattassa abhāvāti veditabbaṃ.

    ஏகங் சக்கவாளங்…பே॰… பஞ்ஞாஸஞ்ச யோஜனானீதி எத்த² ஹோதீதி ஸேஸோ. பரிக்கே²பதோ பமாணங் வுச்சதீதி ஸேஸோ. சக்கவாளஸ்ஸ ஸப்³ப³ங் பரிமண்ட³லங் ச²த்திங்ஸ ஸதஸஹஸ்ஸானி…பே॰… ஸதானி ச ஹொந்தீதி யோஜேதப்³ப³ங். தத்தா²தி சக்கவாளே, த்³வே ஸதஸஹஸ்ஸானி சத்தாரி நஹுதானி ச யோஜனானி யானி எத்தகங் எத்தகப்பமாணங் ப³ஹலத்தேன அயங் வஸுந்த⁴ரா ஸங்கா²தாதி யோஜனா. தத்த² எத்தகந்தி கிரியாவிஸேஸனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஸந்தா⁴ரகங் ஜலங் எத்தகங் எத்தகப்பமாணங் ஹுத்வா பதிட்டி²தந்தி யோஜனா. எத்தா²தி சக்கவாளே. அஜ்ஜோ²கா³ள்ஹுக்³க³தாதி அஜ்ஜோ²கா³ள்ஹா ச உக்³க³தா ச. ப்³ரஹாதி மஹந்தா. யோஜனானங் ஸதானுச்சோ, ஹிமவா பஞ்சாதி யோஜனானங் பஞ்சஸதானி உச்சோ உப்³பே³தோ⁴. திபஞ்சயோஜனக்க²ந்த⁴பரிக்கே²பாதி பன்னரஸயோஜனப்பமாணக்க²ந்த⁴பரிணாஹா. நக³வ்ஹயாதி ருக்கா²பி⁴தா⁴னா ஜம்பூ³தி யோஜனா. ஸமந்ததோதி ஸப்³ப³ஸோபா⁴கே³ன, ஆயாமதோ ச வித்தா²ரதோ ச ஸதயோஜனவித்தா²ராதி அத்தோ². யஸ்ஸானுபா⁴வேனாதி யஸ்ஸா மஹந்ததாகப்பட்டா²யிகாதி³ப்பகாரேன பபா⁴வேன. பரிக்கி²பித்வா தங் ஸப்³ப³ங், லோகதா⁴துமயங் டி²தோதி ஹெட்டா² வுத்தங் ஸப்³ப³ம்பி தங் பரிக்கி²பித்வா சக்கவாளஸிலுச்சயோ டி²தோ, அயங் ஏகா லோகதா⁴து நாமாதி அத்தோ², ம-காரோ பத³ஸந்தி⁴வஸேன வுத்தோ. அத² வா தங் ஸப்³ப³ங் லோகதா⁴துங் பரிக்கி²பித்வா அயங் சக்கவாளஸிலுச்சயோ டி²தோதி யோஜேதப்³ப³ங்.

    Ekaṃ cakkavāḷaṃ…pe… paññāsañca yojanānīti ettha hotīti seso. Parikkhepato pamāṇaṃ vuccatīti seso. Cakkavāḷassa sabbaṃ parimaṇḍalaṃ chattiṃsa satasahassāni…pe… satāni ca hontīti yojetabbaṃ. Tatthāti cakkavāḷe, dve satasahassāni cattāri nahutāni ca yojanāni yāni ettakaṃ ettakappamāṇaṃ bahalattena ayaṃ vasundharā saṅkhātāti yojanā. Tattha ettakanti kiriyāvisesanaṃ daṭṭhabbaṃ. Sandhārakaṃ jalaṃ ettakaṃ ettakappamāṇaṃ hutvā patiṭṭhitanti yojanā. Etthāti cakkavāḷe. Ajjhogāḷhuggatāti ajjhogāḷhā ca uggatā ca. Brahāti mahantā. Yojanānaṃ satānucco, himavā pañcāti yojanānaṃ pañcasatāni ucco ubbedho. Tipañcayojanakkhandhaparikkhepāti pannarasayojanappamāṇakkhandhapariṇāhā. Nagavhayāti rukkhābhidhānā jambūti yojanā. Samantatoti sabbasobhāgena, āyāmato ca vitthārato ca satayojanavitthārāti attho. Yassānubhāvenāti yassā mahantatākappaṭṭhāyikādippakārena pabhāvena. Parikkhipitvā taṃ sabbaṃ, lokadhātumayaṃ ṭhitoti heṭṭhā vuttaṃ sabbampi taṃ parikkhipitvā cakkavāḷasiluccayo ṭhito, ayaṃ ekā lokadhātu nāmāti attho, ma-kāro padasandhivasena vutto. Atha vā taṃ sabbaṃ lokadhātuṃ parikkhipitvā ayaṃ cakkavāḷasiluccayo ṭhitoti yojetabbaṃ.

    தத்தா²தி தஸ்ஸங் லோகதா⁴துயங். தாவதிங்ஸப⁴வனந்தி தித³ஸபுரங். அஸுரப⁴வனந்தி அஸுரபுரங். அவீசிமஹானிரயோ ச ததா² த³ஸஸஹஸ்ஸயோஜனோ, ஸோ பன சதுன்னங் லோஹபி⁴த்தீனமந்தரா யோஜனஸதாயாமவித்தா²ரோபி ஸமந்தா ஸோளஸஹி உஸ்ஸத³னிரயேஹி ஸத்³தி⁴ங் த³ஸஸஹஸ்ஸயோஜனோ வுத்தோதி வேதி³தப்³போ³. தத³னந்தரேஸூதி தேஸங் சக்கவாளானங் அந்தரேஸு. லோகானங் சக்கவாளானங் அந்தரே விவரே ப⁴வத்தா லோகந்தரிகா. திண்ணஞ்ஹி ஸகடசக்கானங் பத்தானங் வா ஆஸன்னட்ட²பிதானங் அந்தரஸதி³ஸே திண்ணங் திண்ணங் சக்கவாளானங் அந்தரேஸு ஏகேகோ லோகந்தரிகனிரயோ அட்ட²யோஜனஸஹஸ்ஸப்பமாணோ ஸீதனரகோ ஸத்தானங் அகுஸலவிபாகேன நிப்³ப³த்ததி. அனந்தானீதி திரியங் அட்ட²ஸு தி³ஸாஸு சக்கவாளானி ஆகாஸோ விய அனந்தானி. உத்³த⁴ங் பன அதோ⁴ ச அந்தானேவ. அனந்தேன பு³த்³த⁴ஞாணேனாதி எத்த² அனந்தஞெய்யபடிவேத⁴ஸாமத்தி²யயோக³தோவ ஞாணங் ‘‘அனந்த’’ந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Tatthāti tassaṃ lokadhātuyaṃ. Tāvatiṃsabhavananti tidasapuraṃ. Asurabhavananti asurapuraṃ. Avīcimahānirayo ca tathā dasasahassayojano, so pana catunnaṃ lohabhittīnamantarā yojanasatāyāmavitthāropi samantā soḷasahi ussadanirayehi saddhiṃ dasasahassayojano vuttoti veditabbo. Tadanantaresūti tesaṃ cakkavāḷānaṃ antaresu. Lokānaṃ cakkavāḷānaṃ antare vivare bhavattā lokantarikā. Tiṇṇañhi sakaṭacakkānaṃ pattānaṃ vā āsannaṭṭhapitānaṃ antarasadise tiṇṇaṃ tiṇṇaṃ cakkavāḷānaṃ antaresu ekeko lokantarikanirayo aṭṭhayojanasahassappamāṇo sītanarako sattānaṃ akusalavipākena nibbattati. Anantānīti tiriyaṃ aṭṭhasu disāsu cakkavāḷāni ākāso viya anantāni. Uddhaṃ pana adho ca antāneva. Anantena buddhañāṇenāti ettha anantañeyyapaṭivedhasāmatthiyayogatova ñāṇaṃ ‘‘ananta’’nti veditabbaṃ.

    அத்தனோதி நிஸ்ஸக்கே ஸாமிவசனமேதங், அத்ததோதி அத்தோ². கு³ணேஹி அத்தனோ விஸிட்ட²தரஸ்ஸாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴, தரக்³க³ஹணஞ்செத்த² அனுத்தரோதி பத³ஸ்ஸ அத்த²னித்³தே³ஸவஸேன கதங், ந விஸிட்ட²ஸ்ஸ கஸ்ஸசி அத்தி²தாய. ஸதே³வகே ஹி லோகே ஸதி³ஸகப்போபி நாம கோசி ததா²க³தஸ்ஸ நத்தி², குதோ ஸதி³ஸோ, தேனாஹ ஸீலகு³ணேனாபி அஸமோதிஆதி³. தத்த² அஸமேஹி ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴ஹி ஸமோ அஸமஸமோ. நத்தி² படிமா ஏதஸ்ஸாதி அப்படிமோ. ஏஸ நயோ ஸேஸேஸுபி. தத்த² உபமாமத்தங் படிமா, ஸதி³ஸூபமா படிபா⁴கோ³. யுக³க்³கா³ஹவஸேன டி²தோ படிமோ புக்³க³லோதி வேதி³தப்³போ³. அத்தனாதி அத்ததோ. புரிஸத³ம்மேதிஆதீ³ஸு த³மிதப்³பா³ த³ம்மா, ‘‘த³ம்மபுரிஸா’’தி வத்தப்³பே³ விஸேஸனஸ்ஸ பரனிபாதங் கத்வா ‘‘புரிஸத³ம்மா’’தி வுத்தங், புரிஸக்³க³ஹணஞ்செத்த² உக்கட்ட²வஸேன இத்தீ²னம்பி த³மேதப்³ப³தோ. நிப்³பி³ஸா கதா தோ³ஸவிஸஸ்ஸ வினோத³னேன. அத்த²பத³ந்தி அத்தா²பி⁴ப்³யஞ்ஜனகங் பத³ங், வாக்யந்தி அத்தோ². ஏகபத³பா⁴வேன ச அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணோ ஸத்து² புரிஸத³ம்மஸாரதி²பா⁴வோ த³ஸ்ஸிதோ ஹோதி, தேனாஹ ப⁴க³வா ஹீதிஆதி³. அட்ட² தி³ஸாதி அட்ட² ஸமாபத்தியோ. அஸஜ்ஜமானாதி வஸீபா⁴வப்பத்தியா நிஸ்ஸங்க³சாரா.

    Attanoti nissakke sāmivacanametaṃ, attatoti attho. Guṇehi attano visiṭṭhatarassāti sambandho, taraggahaṇañcettha anuttaroti padassa atthaniddesavasena kataṃ, na visiṭṭhassa kassaci atthitāya. Sadevake hi loke sadisakappopi nāma koci tathāgatassa natthi, kuto sadiso, tenāha sīlaguṇenāpi asamotiādi. Tattha asamehi sammāsambuddhehi samo asamasamo. Natthi paṭimā etassāti appaṭimo. Esa nayo sesesupi. Tattha upamāmattaṃ paṭimā, sadisūpamā paṭibhāgo. Yugaggāhavasena ṭhito paṭimo puggaloti veditabbo. Attanāti attato. Purisadammetiādīsu damitabbā dammā, ‘‘dammapurisā’’ti vattabbe visesanassa paranipātaṃ katvā ‘‘purisadammā’’ti vuttaṃ, purisaggahaṇañcettha ukkaṭṭhavasena itthīnampi dametabbato. Nibbisā katā dosavisassa vinodanena. Atthapadanti atthābhibyañjanakaṃ padaṃ, vākyanti attho. Ekapadabhāvena ca anaññasādhāraṇo satthu purisadammasārathibhāvo dassito hoti, tenāha bhagavā hītiādi. Aṭṭha disāti aṭṭha samāpattiyo. Asajjamānāti vasībhāvappattiyā nissaṅgacārā.

    தி³ட்ட²த⁴ம்மோ வுச்சதி பச்சக்கோ² அத்தபா⁴வோ, தத்த² நியுத்தோதி தி³ட்ட²த⁴ம்மிகோ, இத⁴லோகத்தோ². கம்மகிலேஸவஸேன ஸம்பரேதப்³ப³தோ ஸமாக³ந்தப்³ப³தோ ஸம்பராயோ , பரலோகோ, தத்த² நியுத்தோதி ஸம்பராயிகோ, பரலோகத்தோ². பரமோ உத்தமோ அத்தோ² பரமத்தோ², நிப்³பா³னங். ஸஹ அத்தே²ன வத்ததீதி ஸத்தோ², ப⁴ண்ட³மூலேன வாணிஜ்ஜாய தே³ஸந்தரங் க³ச்ச²ந்தோ ஜனஸமூஹோ. ஸோ அஸ்ஸ அத்தீ²தி ஸத்தா², ஸத்த²வாஹோதி நிருத்தினயேன. ஸோ விய ப⁴க³வாதி ஆஹ ‘‘ஸத்தா², ப⁴க³வா ஸத்த²வாஹோ’’தி. இதா³னி தமத்த²ங் நித்³தே³ஸபாளினயேன த³ஸ்ஸேதுங் யதா² ஸத்த²வாஹோதிஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஸத்தே²தி ஸத்தி²கே ஜனே. கங் உத³கங் தாரெந்தி எத்தா²தி கந்தாரோ, நிருத³கோ அரஞ்ஞப்பதே³ஸோ. சோராதீ³ஹி அதி⁴ட்டி²தஅரஞ்ஞப்பதே³ஸாபி து³க்³க³மனட்டே²ன தங்ஸதி³ஸதாய கந்தாராத்வேவ நிருள்ஹாதி ஸாமஞ்ஞதோ ‘‘கந்தாரங் தாரேதீ’’தி வத்வா தங் விவரந்தோ சோரகந்தாரந்திஆதி³மாஹ.

    Diṭṭhadhammo vuccati paccakkho attabhāvo, tattha niyuttoti diṭṭhadhammiko, idhalokattho. Kammakilesavasena samparetabbato samāgantabbato samparāyo , paraloko, tattha niyuttoti samparāyiko, paralokattho. Paramo uttamo attho paramattho, nibbānaṃ. Saha atthena vattatīti sattho, bhaṇḍamūlena vāṇijjāya desantaraṃ gacchanto janasamūho. So assa atthīti satthā, satthavāhoti niruttinayena. So viya bhagavāti āha ‘‘satthā, bhagavā satthavāho’’ti. Idāni tamatthaṃ niddesapāḷinayena dassetuṃ yathā satthavāhotiādi vuttaṃ. Tattha sattheti satthike jane. Kaṃ udakaṃ tārenti etthāti kantāro, nirudako araññappadeso. Corādīhi adhiṭṭhitaaraññappadesāpi duggamanaṭṭhena taṃsadisatāya kantārātveva niruḷhāti sāmaññato ‘‘kantāraṃ tāretī’’ti vatvā taṃ vivaranto corakantārantiādimāha.

    ப⁴க³வதோதி நிஸ்ஸக்கே ஸாமிவசனங், ப⁴க³வந்ததோ த⁴ம்மஸ்ஸவனேனாதி அத்தோ². யதா² ‘‘உபஜ்ஜா²யதோ அஜ்ஜே²தீ’’தி, ப⁴க³வதோ ஸந்திகேதி வா அத்தோ². ஸரே நிமித்தங் அக்³க³ஹேஸீதி புப்³ப³பு³த்³து⁴ப்பாதே³ஸு ஸத்³த⁴ம்மஸ்ஸவனபரிசயேன ‘‘த⁴ம்மோ ஏஸோ வுச்சதீ’’தி ஸரே ஆகாரங் க³ண்ஹி. புப்³பா³பி⁴யோக³வஸேனேவ ஹி ஈதி³ஸானங் திரச்சா²னானங் த⁴ம்மஸ்ஸவனாதீ³ஸு பஸாதோ³ உப்பஜ்ஜதி வக்³கு³லிஆதீ³னங் விய. இதரதா² ஸப்³ப³திரச்சா²னானம்பி ததா² பஸாது³ப்பத்திப்பஸங்க³தோ. யதி³ ஹி உப்பஜ்ஜெய்ய, ப⁴க³வா அனந்தசக்கவாளேஸு ஸப்³ப³ஸத்தானம்பி ஏகக்க²ணே ஸப்பாடிஹாரியத⁴ம்மங் ஸாவேதுங் ஸக்கோதீதி ஸப்³ப³ஸத்தானம்பி இதோ புப்³பே³வ விமுத்திப்பஸங்கோ³ ஸியா. யே பன தே³வமனுஸ்ஸனாக³ஸுபண்ணாத³யோ பகதியாவ கம்மஸ்ஸகதஞ்ஞாணாதி³யுத்தா ஹொந்தி, தேயேவ புப்³பே³ அனுபனிஸ்ஸயாபி ப⁴க³வதோ ஸத்³த⁴ம்மஸ்ஸவனாதி³னா பட²மங் விவட்டூபனிஸ்ஸயங் பஸாத³ங் உப்பாதே³துங் ஸக்கொந்தி, ந இதரேதி க³ஹேதப்³ப³ங். அரே அஹம்பி நாமாதி எத்த² ‘‘குதோஹங் இத⁴ நிப்³ப³த்தோதி ஓலோகெத்வா மண்டூ³கபா⁴வதோதி ஞத்வா’’தி இத³ங் எத்தகம்பி அரே அஹம்பி நாமாதி விம்ஹயவசனேனேவ ஸிஜ்ஜ²தீதி அவுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஜலந்தி ஜலந்தோ விஜ்ஜோதமானோ. மண்டூ³கோஹந்தி கா³தா²ய உத³கேதி ஸஞ்ஜாதட்டா²னத³ஸ்ஸனங், தேன த²லமண்டூ³கதா நிவத்தனங் கதங் ஹோதி. உத³கே ஜாதானம்பி கச்ச²பாதீ³னங் த²லகோ³சரதாபி அத்தீ²தி தங் நிவத்தனத்த²ங் ‘‘வாரிகோ³சரோ’’தி வுத்தங், உத³கஸஞ்சாரீதி அத்தோ².

    Bhagavatoti nissakke sāmivacanaṃ, bhagavantato dhammassavanenāti attho. Yathā ‘‘upajjhāyato ajjhetī’’ti, bhagavato santiketi vā attho. Sare nimittaṃ aggahesīti pubbabuddhuppādesu saddhammassavanaparicayena ‘‘dhammo eso vuccatī’’ti sare ākāraṃ gaṇhi. Pubbābhiyogavaseneva hi īdisānaṃ tiracchānānaṃ dhammassavanādīsu pasādo uppajjati vagguliādīnaṃ viya. Itarathā sabbatiracchānānampi tathā pasāduppattippasaṅgato. Yadi hi uppajjeyya, bhagavā anantacakkavāḷesu sabbasattānampi ekakkhaṇe sappāṭihāriyadhammaṃ sāvetuṃ sakkotīti sabbasattānampi ito pubbeva vimuttippasaṅgo siyā. Ye pana devamanussanāgasupaṇṇādayo pakatiyāva kammassakataññāṇādiyuttā honti, teyeva pubbe anupanissayāpi bhagavato saddhammassavanādinā paṭhamaṃ vivaṭṭūpanissayaṃ pasādaṃ uppādetuṃ sakkonti, na itareti gahetabbaṃ. Are ahampi nāmāti ettha ‘‘kutohaṃ idha nibbattoti oloketvā maṇḍūkabhāvatoti ñatvā’’ti idaṃ ettakampi are ahampi nāmāti vimhayavacaneneva sijjhatīti avuttanti veditabbaṃ. Jalanti jalanto vijjotamāno. Maṇḍūkohanti gāthāya udaketi sañjātaṭṭhānadassanaṃ, tena thalamaṇḍūkatā nivattanaṃ kataṃ hoti. Udake jātānampi kacchapādīnaṃ thalagocaratāpi atthīti taṃ nivattanatthaṃ ‘‘vārigocaro’’ti vuttaṃ, udakasañcārīti attho.

    விமொக்க²ந்திகஞாணவஸேனாதி எத்த² ஸப்³ப³ஸோ கிலேஸேஹி விமுச்சதீதி விமொக்கோ², அக்³க³மக்³கோ³, தஸ்ஸ அந்தோ, அக்³க³ப²லங், தத்த² ப⁴வங் விமொக்க²ந்திகங், ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணேன ஸத்³தி⁴ங் ஸப்³ப³ம்பி பு³த்³த⁴ஞாணங். இதா³னி ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴பத³தோ பு³த்³த⁴பத³ஸ்ஸ விஸேஸங் த³ஸ்ஸேதுங் யஸ்மா வாதிஆதி³ வுத்தங். ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴பதே³ன ஹி ஸத்து² படிவேத⁴ஞாணானுபா⁴வோ வுத்தோ, இமினா பன பு³த்³த⁴பதே³ன தே³ஸனாஞாணானுபா⁴வோபி, தேனாஹ அஞ்ஞேபி ஸத்தே போ³தே⁴ஸீதிஆதி³.

    Vimokkhantikañāṇavasenāti ettha sabbaso kilesehi vimuccatīti vimokkho, aggamaggo, tassa anto, aggaphalaṃ, tattha bhavaṃ vimokkhantikaṃ, sabbaññutaññāṇena saddhiṃ sabbampi buddhañāṇaṃ. Idāni sammāsambuddhapadato buddhapadassa visesaṃ dassetuṃ yasmā vātiādi vuttaṃ. Sammāsambuddhapadena hi satthu paṭivedhañāṇānubhāvo vutto, iminā pana buddhapadena desanāñāṇānubhāvopi, tenāha aññepi satte bodhesītiādi.

    கு³ணவிஸிட்ட²ஸத்துத்தமக³ருகா³ரவாதி⁴வசனந்தி ஸப்³பே³ஹி ஸீலாதி³கு³ணேஹி விஸிட்ட²ஸ்ஸ ததோ ஏவ ஸப்³ப³ஸத்தேஹி உத்தமஸ்ஸ க³ருனோ கா³ரவவஸேன வுச்சமானவசனமித³ங் ப⁴க³வாதி. ஸெட்ட²ந்தி ஸெட்ட²வாசகங் வசனங் ஸெட்ட²கு³ணஸஹசரணதோ. அத² வா வுச்சதீதி வசனங், அத்தோ², ஸோ ஸெட்டோ²தி அத்தோ². உத்தமந்தி எத்தா²பி ஏஸேவ நயோ. க³ருகா³ரவயுத்தோதி எத்த² க³ருபா⁴வோ கா³ரவங், க³ருகு³ணயோக³தோ க³ருகரணங் வா கா³ரவங், தேன ஸாவகாதீ³னங் அஸாதா⁴ரணதாய க³ருபூ⁴தேன மஹந்தேன கா³ரவேன யுத்தோதி க³ருகா³ரவயுத்தோ. அத² வா க³ரு ச ஸப்³ப³லோகஸ்ஸ ஸிக்க²கத்தா தேனேவ கா³ரவயுத்தோ சாதிபி யோஜேதப்³ப³ங்.

    Guṇavisiṭṭhasattuttamagarugāravādhivacananti sabbehi sīlādiguṇehi visiṭṭhassa tato eva sabbasattehi uttamassa garuno gāravavasena vuccamānavacanamidaṃ bhagavāti. Seṭṭhanti seṭṭhavācakaṃ vacanaṃ seṭṭhaguṇasahacaraṇato. Atha vā vuccatīti vacanaṃ, attho, so seṭṭhoti attho. Uttamanti etthāpi eseva nayo. Garugāravayuttoti ettha garubhāvo gāravaṃ, garuguṇayogato garukaraṇaṃ vā gāravaṃ, tena sāvakādīnaṃ asādhāraṇatāya garubhūtena mahantena gāravena yuttoti garugāravayutto. Atha vā garu ca sabbalokassa sikkhakattā teneva gāravayutto cātipi yojetabbaṃ.

    அவத்தா²ய விதி³தங் ஆவத்தி²கங். ஏவங் லிங்கி³கங். நிமித்ததோ ஆக³தங் நேமித்திகங். அதி⁴ச்ச யங்கிஞ்சி நிமித்தங் அதி⁴வசனவஸேன அனபெக்கி²த்வா பவத்தங் அதி⁴ச்சஸமுப்பன்னங், தேனாஹ ‘‘வசனத்த²மனபெக்கி²த்வா’’தி. யதி³ச்சா²ய ஆக³தங் யாதி³ச்ச²கங். எத்த² ச பா³ஹிரங் த³ண்டா³தி³ லிங்க³ங், அப்³ப⁴ந்தரங் தேவிஜ்ஜாதி³ நிமித்தங். பசுரஜனவிஸயங் வா தி³ஸ்ஸமானங் லிங்க³ங், தப்³பி³பரீதங் நிமித்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஸச்சி²காபஞ்ஞத்தீதி ஸப்³ப³த⁴ம்மானங் ஸச்சி²கிரியானிமித்தா பஞ்ஞத்தி. அத² வா ஸச்சி²காபஞ்ஞத்தீதி பச்சக்க²ஸித்³தா⁴ பஞ்ஞத்தி. யங்கு³ணனிமித்தா ஹி ஸா, தே கு³ணா ஸத்து² பச்சக்க²பூ⁴தாதி கு³ணா விய ஸாபி ஸச்சி²கதா ஏவ நாம ஹோதி, ந பரேஸங், வோஹாரமத்தேனாதி அதி⁴ப்பாயோ. யங்கு³ணனேமித்திகந்தி யேஹி கு³ணேஹி நிமித்தபூ⁴தேஹி ஏதங் நாமங் நேமித்திகஞ்ச ஜாதங். வத³ந்தீதி த⁴ம்மஸேனாபதிஸ்ஸ க³ருபா⁴வதோ ப³ஹுவசனேனாஹ, ஸங்கீ³திகாரேஹி வா கதமனுவாத³ங் ஸந்தா⁴ய.

    Avatthāya viditaṃ āvatthikaṃ. Evaṃ liṅgikaṃ. Nimittato āgataṃ nemittikaṃ. Adhicca yaṃkiñci nimittaṃ adhivacanavasena anapekkhitvā pavattaṃ adhiccasamuppannaṃ, tenāha ‘‘vacanatthamanapekkhitvā’’ti. Yadicchāya āgataṃ yādicchakaṃ. Ettha ca bāhiraṃ daṇḍādi liṅgaṃ, abbhantaraṃ tevijjādi nimittaṃ. Pacurajanavisayaṃ vā dissamānaṃ liṅgaṃ, tabbiparītaṃ nimittanti veditabbaṃ. Sacchikāpaññattīti sabbadhammānaṃ sacchikiriyānimittā paññatti. Atha vā sacchikāpaññattīti paccakkhasiddhā paññatti. Yaṃguṇanimittā hi sā, te guṇā satthu paccakkhabhūtāti guṇā viya sāpi sacchikatā eva nāma hoti, na paresaṃ, vohāramattenāti adhippāyo. Yaṃguṇanemittikanti yehi guṇehi nimittabhūtehi etaṃ nāmaṃ nemittikañca jātaṃ. Vadantīti dhammasenāpatissa garubhāvato bahuvacanenāha, saṅgītikārehi vā katamanuvādaṃ sandhāya.

    இஸ்ஸரியாதி³பே⁴தோ³ ப⁴கோ³ அஸ்ஸ அத்தீ²தி ப⁴கீ³. மக்³க³ப²லாதி³அரியகு³ணங் அரஞ்ஞாதி³விவேகட்டா²னஞ்ச ப⁴ஜி ஸேவி ஸீலேனாதி ப⁴ஜீ. சீவராதி³பச்சயானங் அத்த²ரஸாதீ³னஞ்ச ஸீலாதி³கு³ணானஞ்ச பா⁴கீ³, தா³யாதோ³தி அத்தோ². விப⁴ஜி உத்³தே³ஸனித்³தே³ஸாதி³ப்பகாரேஹி த⁴ம்மரதனங் பவிப⁴ஜீதி விப⁴த்தவா. ராகா³தி³பாபத⁴ம்மங் ப⁴க்³க³ங் அகாஸீதி ப⁴க³வாதி வுச்சதீதி ஸப்³ப³த்த² ஸம்ப³ந்தோ⁴. க³ருபி லோகே ப⁴க³வாதி வுச்சதீதி ஆஹ ‘‘க³ரூ’’தி, யஸ்மா க³ரு, தஸ்மாபி ப⁴க³வாதி அத்தோ². பாரமிதாஸங்கா²தங் ப⁴க்³யமஸ்ஸ அத்தீ²தி ப⁴க்³யவா. ப³ஹூஹி ஞாயேஹீதி காயபா⁴வனாதி³கேஹி அனேகேஹி பா⁴வனாக்கமேஹி. ஸுபா⁴விதத்தனோதி பச்சத்தே ஏதங் ஸாமிவசனங், தேன ஸுபா⁴விதஸபா⁴வோதி அத்தோ². ப⁴வானங் அந்தங் நிப்³பா³னங் க³தோதி ப⁴வந்தகோ³. தத்த² தத்த² ப⁴க³வாதி ஸத்³த³ஸித்³தி⁴ நிருத்தினயேனேவ வேதி³தப்³பா³.

    Issariyādibhedo bhago assa atthīti bhagī. Maggaphalādiariyaguṇaṃ araññādivivekaṭṭhānañca bhaji sevi sīlenāti bhajī. Cīvarādipaccayānaṃ attharasādīnañca sīlādiguṇānañca bhāgī, dāyādoti attho. Vibhaji uddesaniddesādippakārehi dhammaratanaṃ pavibhajīti vibhattavā. Rāgādipāpadhammaṃ bhaggaṃ akāsīti bhagavāti vuccatīti sabbattha sambandho. Garupi loke bhagavāti vuccatīti āha ‘‘garū’’ti, yasmā garu, tasmāpi bhagavāti attho. Pāramitāsaṅkhātaṃ bhagyamassa atthīti bhagyavā. Bahūhi ñāyehīti kāyabhāvanādikehi anekehi bhāvanākkamehi. Subhāvitattanoti paccatte etaṃ sāmivacanaṃ, tena subhāvitasabhāvoti attho. Bhavānaṃ antaṃ nibbānaṃ gatoti bhavantago. Tattha tattha bhagavāti saddasiddhi niruttinayeneva veditabbā.

    இதா³னி ப⁴கீ³ ப⁴ஜீதி நித்³தே³ஸகா³தா²ய நவஹி பதே³ஹி த³ஸ்ஸிதமத்த²ங் ப⁴க்³யவாதி கா³தா²ய ச²ஹி பதே³ஹி ஸங்க³ஹெத்வா பத³ஸித்³தி⁴ங் அத்த²யோஜனானயபே⁴தே³ஹி ஸத்³தி⁴ங் த³ஸ்ஸேதுங் அயங் பன அபரோ நயோதிஆதி³ வுத்தங். தத்த² வண்ணவிபரியயோதி எத்த² இதி-ஸத்³தோ³ ஆதி³அத்தோ², தேனேவ வண்ணவிகாரோ வண்ணலோபோ தா⁴துஅத்தே²ன நியோஜனஞ்சாதி இமங் திவித⁴ங் லக்க²ணங் ஸங்க³ண்ஹாதி. ஸத்³த³னயேனாதி ஸத்³த³லக்க²ணனயேன. பிஸோத³ராதீ³னங் ஸத்³தா³னங் ஆகதிக³ணபா⁴வதோ வுத்தங் ‘‘பிஸோத³ராதி³பக்கே²பலக்க²ணங் க³ஹெத்வா’’தி. பக்கி²பனமேவ லக்க²ணங். தப்பரியாபன்னதாகரணஞ்ஹி பக்கி²பனங். ப⁴க்³யந்தி குஸலங்.

    Idāni bhagī bhajīti niddesagāthāya navahi padehi dassitamatthaṃ bhagyavāti gāthāya chahi padehi saṅgahetvā padasiddhiṃ atthayojanānayabhedehi saddhiṃ dassetuṃ ayaṃ pana aparo nayotiādi vuttaṃ. Tattha vaṇṇavipariyayoti ettha iti-saddo ādiattho, teneva vaṇṇavikāro vaṇṇalopo dhātuatthena niyojanañcāti imaṃ tividhaṃ lakkhaṇaṃ saṅgaṇhāti. Saddanayenāti saddalakkhaṇanayena. Pisodarādīnaṃ saddānaṃ ākatigaṇabhāvato vuttaṃ ‘‘pisodarādipakkhepalakkhaṇaṃ gahetvā’’ti. Pakkhipanameva lakkhaṇaṃ. Tappariyāpannatākaraṇañhi pakkhipanaṃ. Bhagyanti kusalaṃ.

    லோபா⁴த³யோ சத்தாரோ தோ³ஸா ஏககவஸேன க³ஹிதா. அஹிரிகாத³யோ து³கவஸேன. அக்கொச்சி²மந்திஆதி³னா (த⁴॰ ப॰ 3-4) புனப்புனங் குஜ்ஜ²னவஸேன சித்தபரியோனந்த⁴னோ கோதோ⁴வ உபனாஹோ. பரேஸங் புப்³ப³காரிதாலக்க²ணஸ்ஸ கு³ணஸ்ஸ நிபுஞ்ச²னோ மக்கோ² நாம. ப³ஹுஸ்ஸுதாதீ³ஹி ஸத்³தி⁴ங் யுக³க்³கா³ஹோ அத்தனோ ஸமகரணங் பலாஸோ. அத்தனோ விஜ்ஜமானதோ³ஸபடிச்சா²த³னா மாயா. அவிஜ்ஜமானகு³ணப்பகாஸனங் ஸாடெ²ய்யங். க³ரூஸுபி த²த்³த⁴தா அனோனததா த²ம்போ⁴. தது³த்தரிகரணலக்க²ணோ ஸாரம்போ⁴. ஜாதிஆதி³ங் நிஸ்ஸாய உன்னதிலக்க²ணோ மானோ. அப்³பு⁴ன்னதிலக்க²ணோ அதிமானோ. ஜாதிஆதி³ங் நிஸ்ஸாய மஜ்ஜனாகாரப்பத்தோ மானோவ மதோ³ நாம. ஸோ ஸத்தவீஸதிவிதோ⁴. காமகு³ணேஸு சித்தஸ்ஸ வொஸ்ஸக்³கோ³ பமாதோ³. காயது³ச்சரிதாதீ³னி திவித⁴து³ச்சரிதானி. தண்ஹாதி³ட்டி²து³ச்சரிதவஸேன திவித⁴ஸங்கிலேஸா. ராக³தோ³ஸமோஹாவ மலானி. தேயேவ காயது³ச்சரிதாத³யோ ச திவித⁴விஸமானி. காமப்³யாபாத³விஹிங்ஸாஸஞ்ஞா திவித⁴ஸஞ்ஞா நாம. தேயேவ விதக்கா. தண்ஹாதி³ட்டி²மானா பபஞ்சா. ஸுப⁴ஸுக²னிச்சஅத்தவிபரியேஸா சதுப்³பி³த⁴விபரியேஸா. ச²ந்தா³த³யோ அக³தி. சீவராதீ³ஸு பச்சயேஸு லோபா⁴ சத்தாரோ தண்ஹுபாதா³. பு³த்³த⁴த⁴ம்மஸங்க⁴ஸிக்கா²ஸு கங்கா², ஸப்³ரஹ்மசாரீஸு கோபோ ச பஞ்ச சேதோகீ²லா. காமே காயே ரூபே ச அவீதராக³தா, யாவத³த்த²ங் பு⁴ஞ்ஜித்வா ஸெய்யஸுகா²தி³அனுயோகோ³, அஞ்ஞதரங் தே³வனிகாயங் பணிதா⁴ய ப்³ரஹ்மசரியசரணஞ்ச பஞ்ச சேதோவினிப³ந்தா⁴. ரூபாபி⁴னந்த³னாத³யோ பஞ்ச அபி⁴னந்த³னா. கோத⁴மக்க²இஸ்ஸாஸாடெ²ய்யபாபிச்ச²தாஸந்தி³ட்டி²பராமாஸா ச² விவாத³மூலானி. ரூபதண்ஹாத³யோ ச² தண்ஹாகாயா. மிச்சா²தி³ட்டி²ஆத³யோ அட்ட²மக்³க³ங்க³படிபக்கா² மிச்ச²த்தா. தண்ஹங் படிச்ச பரியேஸனா, பரியேஸனங் படிச்ச லாபோ⁴, லாப⁴ங் படிச்ச வினிச்ச²யோ, தங் படிச்ச ச²ந்த³ராகோ³, தங் படிச்ச அஜ்ஜோ²ஸானங், தங் படிச்ச பரிக்³க³ஹோ, தங் படிச்ச மச்ச²ரியங், தங் படிச்ச ஆரக்கா², ஆரக்கா²தி⁴கரணங் த³ண்டா³தா³னாதி³அனேகாகுஸலராஸீதி நவ தண்ஹாமூலகா த⁴ம்மா. பாணாதிபாதாத³யோ த³ஸ அகுஸலகம்மபதா². சத்தாரோ ஸஸ்ஸதவாதா³ ததா² ஏகச்சஸஸ்ஸதவாதா³ அந்தானந்திகா அமராவிக்கே²பிகா த்³வே அதி⁴ச்சஸமுப்பன்னிகா ஸோளஸ ஸஞ்ஞீவாதா³ அட்ட² அஸஞ்ஞீவாதா³ அட்ட² நேவஸஞ்ஞீனாஸஞ்ஞீவாதா³ ஸத்த உச்சே²த³வாதா³ பஞ்ச தி³ட்ட²த⁴ம்மனிப்³பா³னவாதா³தி ஏதானி த்³வாஸட்டி² தி³ட்டி²க³தானி. ரூபதண்ஹாதி³ச²தண்ஹா ஏவ பச்சேகங் காமதண்ஹாப⁴வதண்ஹாவிப⁴வதண்ஹாவஸேன அட்டா²ரஸ ஹொந்தி, தா அஜ்ஜ²த்தப³ஹித்³த⁴ரூபாதீ³ஸு பவத்திவஸேன ச²த்திங்ஸ, புன காலத்தயவஸேன அட்ட²ஸததண்ஹாவிசரிதானி ஹொந்தி. பபே⁴த³-ஸத்³த³ங் பச்சேகங் ஸம்ப³ந்தி⁴த்வா லோப⁴ப்பபே⁴தோ³திஆதி³னா யோஜேதப்³ப³ங். ஸப்³ப³த³ரத²பரிளாஹகிலேஸஸதஸஹஸ்ஸானீதி ஸப்³பா³னி ஸத்தானங் த³ரத²ஸங்கா²தபரிளாஹகரானி கிலேஸானங் அனேகானி ஸதஸஹஸ்ஸானி, ஆரம்மணாதி³விபா⁴க³தோ பவத்திஆகாரவிபா⁴க³தோ ச நேஸங் ஏவங் பபே⁴தோ³ வேதி³தப்³போ³. பஞ்ச மாரே அப⁴ஞ்ஜீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. பரிஸ்ஸயானந்தி உபத்³த³வானங்.

    Lobhādayo cattāro dosā ekakavasena gahitā. Ahirikādayo dukavasena. Akkocchimantiādinā (dha. pa. 3-4) punappunaṃ kujjhanavasena cittapariyonandhano kodhova upanāho. Paresaṃ pubbakāritālakkhaṇassa guṇassa nipuñchano makkho nāma. Bahussutādīhi saddhiṃ yugaggāho attano samakaraṇaṃ palāso. Attano vijjamānadosapaṭicchādanā māyā. Avijjamānaguṇappakāsanaṃ sāṭheyyaṃ. Garūsupi thaddhatā anonatatā thambho. Taduttarikaraṇalakkhaṇo sārambho. Jātiādiṃ nissāya unnatilakkhaṇo māno. Abbhunnatilakkhaṇo atimāno. Jātiādiṃ nissāya majjanākārappatto mānova mado nāma. So sattavīsatividho. Kāmaguṇesu cittassa vossaggo pamādo. Kāyaduccaritādīni tividhaduccaritāni. Taṇhādiṭṭhiduccaritavasena tividhasaṃkilesā. Rāgadosamohāva malāni. Teyeva kāyaduccaritādayo ca tividhavisamāni. Kāmabyāpādavihiṃsāsaññā tividhasaññā nāma. Teyeva vitakkā. Taṇhādiṭṭhimānā papañcā. Subhasukhaniccaattavipariyesā catubbidhavipariyesā. Chandādayo agati. Cīvarādīsu paccayesu lobhā cattāro taṇhupādā. Buddhadhammasaṅghasikkhāsu kaṅkhā, sabrahmacārīsu kopo ca pañca cetokhīlā. Kāme kāye rūpe ca avītarāgatā, yāvadatthaṃ bhuñjitvā seyyasukhādianuyogo, aññataraṃ devanikāyaṃ paṇidhāya brahmacariyacaraṇañca pañca cetovinibandhā. Rūpābhinandanādayo pañca abhinandanā. Kodhamakkhaissāsāṭheyyapāpicchatāsandiṭṭhiparāmāsā cha vivādamūlāni. Rūpataṇhādayo cha taṇhākāyā. Micchādiṭṭhiādayo aṭṭhamaggaṅgapaṭipakkhā micchattā. Taṇhaṃ paṭicca pariyesanā, pariyesanaṃ paṭicca lābho, lābhaṃ paṭicca vinicchayo, taṃ paṭicca chandarāgo, taṃ paṭicca ajjhosānaṃ, taṃ paṭicca pariggaho, taṃ paṭicca macchariyaṃ, taṃ paṭicca ārakkhā, ārakkhādhikaraṇaṃ daṇḍādānādianekākusalarāsīti nava taṇhāmūlakā dhammā. Pāṇātipātādayo dasa akusalakammapathā. Cattāro sassatavādā tathā ekaccasassatavādā antānantikā amarāvikkhepikā dve adhiccasamuppannikā soḷasa saññīvādā aṭṭha asaññīvādā aṭṭha nevasaññīnāsaññīvādā satta ucchedavādā pañca diṭṭhadhammanibbānavādāti etāni dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni. Rūpataṇhādichataṇhā eva paccekaṃ kāmataṇhābhavataṇhāvibhavataṇhāvasena aṭṭhārasa honti, tā ajjhattabahiddharūpādīsu pavattivasena chattiṃsa, puna kālattayavasena aṭṭhasatataṇhāvicaritāni honti. Pabheda-saddaṃ paccekaṃ sambandhitvā lobhappabhedotiādinā yojetabbaṃ. Sabbadarathapariḷāhakilesasatasahassānīti sabbāni sattānaṃ darathasaṅkhātapariḷāhakarāni kilesānaṃ anekāni satasahassāni, ārammaṇādivibhāgato pavattiākāravibhāgato ca nesaṃ evaṃ pabhedo veditabbo. Pañca māre abhañjīti sambandho. Parissayānanti upaddavānaṃ.

    ஏவங் ப⁴க்³யவா ப⁴க்³க³வாதி த்³வின்னங் பதா³னங் அத்த²ங் விப⁴ஜித்வா இதா³னி தேஹி த்³வீஹி க³ஹிதமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதுங் ப⁴க்³யவந்ததாய சஸ்ஸாதிஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஸதபுஞ்ஞஜலக்க²ணத⁴ரஸ்ஸாதி அனேகஸதபுஞ்ஞனிப்³ப³த்தமஹாபுரிஸலக்க²ணத⁴ரஸ்ஸ ப⁴க³வதோ. ஸகசித்தே இஸ்ஸரியங் நாம படிக்கூலாதீ³ஸு அப்படிக்கூலஸஞ்ஞிதாதி³வஸப்பவத்தியா சேவ சேதோஸமாதி⁴வஸேன ச அத்தனோ சித்தஸ்ஸ வஸீபா⁴வாபாத³னமேவ. அணிமா லகி⁴மாதி³கந்தி ஆதி³-ஸத்³தே³ன மஹிமா பத்தி பாகம்மங் ஈஸிதா வஸிதா யத்த²காமாவஸாயிதாதி இமே ச²பி ஸங்க³ஹிதா. தத்த² காயஸ்ஸ அணுபா⁴வகரணங் அணிமா. ஆகாஸே பத³ஸா க³மனாதி³அரஹபா⁴வேன லஹுபா⁴வோ லகி⁴மா. காயஸ்ஸ மஹந்ததாபாத³னங் மஹிமா. இட்ட²தே³ஸஸ்ஸ பாபுணனங் பத்தி. அதி⁴ட்டா²னாதி³வஸேன இச்சி²தத்த²னிப்பா²த³னங் பாகம்மங். ஸயங்வஸிதா இஸ்ஸரபா⁴வோ ஈஸிதா. இத்³தி⁴விதே⁴ வஸீபா⁴வோ வஸிதா. ஆகாஸேன வா க³ச்ச²தோ, அஞ்ஞங் வா கிஞ்சி கரோதோ யத்த² கத்த²சி வோஸானப்பத்தி யத்த²காமாவஸாயிதா, ‘‘குமாரகரூபாதி³த³ஸ்ஸன’’ந்திபி வத³ந்தி. ஸப்³ப³ங்க³பச்சங்க³ஸிரீதி ஸப்³பே³ஸங் அங்க³பச்சங்கா³னங் ஸோபா⁴. அத்தீ²தி அனுவத்ததி. லஹுஸாத⁴னங் தங் தங் காலிகங் இச்சி²தங், க³ருஸாத⁴னங் சிரகாலிகங் பு³த்³த⁴த்தாதி³பத்தி²தங் . ப⁴கா³ அஸ்ஸ ஸந்தீதி ப⁴க³வாதி இத³ங் ஸத்³த³ஸத்த²னயேன ஸித்³த⁴ங், ஸேஸங் ஸப்³ப³ங் நிருத்தினயேன ஸித்³த⁴ந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Evaṃ bhagyavā bhaggavāti dvinnaṃ padānaṃ atthaṃ vibhajitvā idāni tehi dvīhi gahitamatthaṃ dassetuṃ bhagyavantatāya cassātiādi vuttaṃ. Tattha satapuññajalakkhaṇadharassāti anekasatapuññanibbattamahāpurisalakkhaṇadharassa bhagavato. Sakacitte issariyaṃ nāma paṭikkūlādīsu appaṭikkūlasaññitādivasappavattiyā ceva cetosamādhivasena ca attano cittassa vasībhāvāpādanameva. Aṇimā laghimādikanti ādi-saddena mahimā patti pākammaṃ īsitā vasitā yatthakāmāvasāyitāti ime chapi saṅgahitā. Tattha kāyassa aṇubhāvakaraṇaṃ aṇimā. Ākāse padasā gamanādiarahabhāvena lahubhāvo laghimā. Kāyassa mahantatāpādanaṃ mahimā. Iṭṭhadesassa pāpuṇanaṃ patti. Adhiṭṭhānādivasena icchitatthanipphādanaṃ pākammaṃ. Sayaṃvasitā issarabhāvo īsitā. Iddhividhe vasībhāvo vasitā. Ākāsena vā gacchato, aññaṃ vā kiñci karoto yattha katthaci vosānappatti yatthakāmāvasāyitā, ‘‘kumārakarūpādidassana’’ntipi vadanti. Sabbaṅgapaccaṅgasirīti sabbesaṃ aṅgapaccaṅgānaṃ sobhā. Atthīti anuvattati. Lahusādhanaṃ taṃ taṃ kālikaṃ icchitaṃ, garusādhanaṃ cirakālikaṃ buddhattādipatthitaṃ . Bhagā assa santīti bhagavāti idaṃ saddasatthanayena siddhaṃ, sesaṃ sabbaṃ niruttinayena siddhanti veditabbaṃ.

    பீளனஸங்க²தஸந்தாபவிபரிணாமட்டே²னாதிஆதீ³ஸு பீளனட்டோ² ஸங்க²தட்டோ²திஆதி³னா அத்த²-ஸத்³தோ³ பச்சேகங் யோஜேதப்³போ³. தத்த² அத்தனோ ஸபா⁴வேன பீளனலக்க²ணங் து³க்க²ங். தஸ்ஸ யோ பீளனமேவ அத்தோ² ‘‘பீளனட்டோ²’’தி வுச்சதி, ஸோ ஸபா⁴வோ. யஸ்மா பன தங்ஸமுத³யேன ஸங்க²தங், தஸ்மா ஸங்க²தட்டோ² ஸமுத³யத³ஸ்ஸனேன ஆவிபூ⁴தோ. யஸ்மா ச மக்³கோ³ கிலேஸஸந்தாபஹரத்தா ஸுஸீதலோ, தஸ்மாஸ்ஸ மக்³க³த³ஸ்ஸனேன ஸந்தாபட்டோ² ஆவிபூ⁴தோ தப்படியோக³த்தா. அவிபரிணாமத⁴ம்மஸ்ஸ பன நிரோத⁴ஸ்ஸ த³ஸ்ஸனேன விபரிணாமட்டோ² ஆவிபூ⁴தோதி. ஏகஸ்ஸேவ ஸபா⁴வத⁴ம்மஸ்ஸ ஸகபா⁴வதோ இதரஸச்சத்தயனிவத்திதோ ச பரிகப்பேதப்³ப³த்தா சத்தாரோ அத்தா² வுத்தா. ஸமுத³யஸ்ஸ பன ராஸிகரணதோ ஆயூஹனட்டோ² ஸபா⁴வோ, தஸ்ஸேவ து³க்க²த³ஸ்ஸனேன நிதா³னட்டோ² ஆவிபூ⁴தோ. விஸங்யோக³பூ⁴தஸ்ஸ நிரோத⁴ஸ்ஸ த³ஸ்ஸனேன ஸங்யோக³ட்டோ². நிய்யானபூ⁴தஸ்ஸ மக்³க³ஸ்ஸ த³ஸ்ஸனேன பலிபோ³த⁴ட்டோ² ஆவிபூ⁴தோ.

    Pīḷanasaṅkhatasantāpavipariṇāmaṭṭhenātiādīsu pīḷanaṭṭho saṅkhataṭṭhotiādinā attha-saddo paccekaṃ yojetabbo. Tattha attano sabhāvena pīḷanalakkhaṇaṃ dukkhaṃ. Tassa yo pīḷanameva attho ‘‘pīḷanaṭṭho’’ti vuccati, so sabhāvo. Yasmā pana taṃsamudayena saṅkhataṃ, tasmā saṅkhataṭṭho samudayadassanena āvibhūto. Yasmā ca maggo kilesasantāpaharattā susītalo, tasmāssa maggadassanena santāpaṭṭho āvibhūto tappaṭiyogattā. Avipariṇāmadhammassa pana nirodhassa dassanena vipariṇāmaṭṭho āvibhūtoti. Ekasseva sabhāvadhammassa sakabhāvato itarasaccattayanivattito ca parikappetabbattā cattāro atthā vuttā. Samudayassa pana rāsikaraṇato āyūhanaṭṭho sabhāvo, tasseva dukkhadassanena nidānaṭṭho āvibhūto. Visaṃyogabhūtassa nirodhassa dassanena saṃyogaṭṭho. Niyyānabhūtassa maggassa dassanena palibodhaṭṭho āvibhūto.

    நிரோத⁴ஸ்ஸ பன நிஸ்ஸரணட்டோ² ஸபா⁴வோ, தஸ்ஸேவ ஸமுத³யத³ஸ்ஸனேன விவேகட்டோ² ஆவிபூ⁴தோ. ஸங்க²தஸ்ஸ மக்³க³ஸ்ஸ த³ஸ்ஸனேன அஸங்க²தட்டோ², விஸயபூ⁴தஸ்ஸ மரணத⁴ம்மஸ்ஸ வா து³க்க²ஸ்ஸ த³ஸ்ஸனேன அமதட்டோ². மக்³க³ஸ்ஸ பன நிய்யானட்டோ² ஸபா⁴வோ, தஸ்ஸேவ ஸமுத³யத³ஸ்ஸனேன து³க்க²ஸ்ஸேவாயங் ஹேது, நிப்³பா³னப்பத்தியா பன அயமேவ ஹேதூதி ஹெத்வட்டோ², அதிஸுகு²மனிரோத⁴த³ஸ்ஸனேன இத⁴மேவ த³ஸ்ஸனந்தி த³ஸ்ஸனட்டோ², அதி⁴கபணஸ்ஸ து³க்க²ஸ்ஸ த³ஸ்ஸனேன அதி⁴பதெய்யட்டோ² ஆவிபூ⁴தோ. ஏதே ஏவ ச பீளனாத³யோ ஸோளஸ ஆகாராதி வுச்சந்தி.

    Nirodhassa pana nissaraṇaṭṭho sabhāvo, tasseva samudayadassanena vivekaṭṭho āvibhūto. Saṅkhatassa maggassa dassanena asaṅkhataṭṭho, visayabhūtassa maraṇadhammassa vā dukkhassa dassanena amataṭṭho. Maggassa pana niyyānaṭṭho sabhāvo, tasseva samudayadassanena dukkhassevāyaṃ hetu, nibbānappattiyā pana ayameva hetūti hetvaṭṭho, atisukhumanirodhadassanena idhameva dassananti dassanaṭṭho, adhikapaṇassa dukkhassa dassanena adhipateyyaṭṭho āvibhūto. Ete eva ca pīḷanādayo soḷasa ākārāti vuccanti.

    காமேஹி விவேகட்ட²காயதா காயவிவேகோ. நீவரணாதீ³ஹி விவித்தா அட்ட² ஸமாபத்தியோ சித்தவிவேகோ. உபதீ⁴யந்தி எத்த² யதா²ஸகங் ப²லானீதி உபத⁴யோ, பஞ்சகாமகு³ணஸங்கா²தகாமக²ந்த⁴கிலேஸஅபி⁴ஸங்கா²ரா, தேஹி சதூஹி விவித்தங் நிப்³பா³னங் உபதி⁴விவேகோ நாம.

    Kāmehi vivekaṭṭhakāyatā kāyaviveko. Nīvaraṇādīhi vivittā aṭṭha samāpattiyo cittaviveko. Upadhīyanti ettha yathāsakaṃ phalānīti upadhayo, pañcakāmaguṇasaṅkhātakāmakhandhakilesaabhisaṅkhārā, tehi catūhi vivittaṃ nibbānaṃ upadhiviveko nāma.

    அனத்தானுபஸ்ஸனாய படிலத்³தோ⁴ து³க்கா²னிச்சானுபஸ்ஸனாஹி ச படிலத்³தோ⁴ அரியமக்³கோ³ ஆக³மனவஸேன யதா²க்கமங் ஸுஞ்ஞதஅப்பணிஹிதஅனிமித்தவிமொக்க²ஸஞ்ஞங் படிலப⁴தி, கிலேஸேஹி விமுத்தத்தா ஹி ஏஸ விமொக்கோ²தி.

    Anattānupassanāya paṭiladdho dukkhāniccānupassanāhi ca paṭiladdho ariyamaggo āgamanavasena yathākkamaṃ suññataappaṇihitaanimittavimokkhasaññaṃ paṭilabhati, kilesehi vimuttattā hi esa vimokkhoti.

    யதா² லோகே ஏகேகபத³தோ ஏகேகமக்க²ரங் க³ஹெத்வா ‘‘மேக²லா’’தி வுத்தங், ஏவமிதா⁴பீதி அத்தோ². மேஹனஸ்ஸாதி கு³ய்ஹப்பதே³ஸஸ்ஸ. க²ஸ்ஸாதி ஓகாஸஸ்ஸ.

    Yathā loke ekekapadato ekekamakkharaṃ gahetvā ‘‘mekhalā’’ti vuttaṃ, evamidhāpīti attho. Mehanassāti guyhappadesassa. Khassāti okāsassa.

    ஸஹ தே³வேஹீதிஆதீ³ஸு ஸஹ தே³வேஹி வத்ததீதி ஸதே³வகோ லோகோ. தங் ஸதே³வகந்திஆதி³னா யோஜனா வேதி³தப்³பா³. ஸதே³வகவசனேனாதி ஸதே³வக-ஸத்³தே³ விஸேஸனபா⁴வேன டி²ததே³வவசனேன. தஸ்ஸாபி ஸதே³வகபதே³ அந்தோபூ⁴தத்தா அவயவே ஸமுதா³யோபசாரவஸேன வோஹாரோ கதோ. இதரதா² தேன தே³வவிஸிட்ட²லோகஸ்ஸேவ க³ஹணதோ பஞ்சகாமாவசரதே³வக்³க³ஹணங் ந ஸியா, ஏவங் உபரிபி. ஸமாரகவசனேன மாரஸத்³தே³ன தேன ஸஹசரிதா ஸப்³பே³ வஸவத்திதே³வா ச க³ஹிதாதி ஆஹ ‘‘ச²ட்ட²காமாவசரதே³வக்³க³ஹண’’ந்தி. ப்³ரஹ்மகாயிகா நாம பட²மஜ்ஜா²னபூ⁴மிகா. தே ஆதி³ யேஸங் ஆருப்பபரியந்தானங் ப்³ரஹ்மானங் தேஸங் ப்³ரஹ்மானங் க³ஹணங் ப்³ரஹ்மகாயிகாதி³ப்³ரஹ்மக்³க³ஹணங். லோக-ஸத்³த³ஸ்ஸ ஓகாஸலோகாதீ³னம்பி ஸாதா⁴ரணத்தா ஸத்தலோகாவேணிகமேவ பஜாக³ஹணங் கதந்தி ஆஹ ‘‘பஜாவசனேன ஸத்தலோகக்³க³ஹண’’ந்தி. ஸதே³வகாதி³வசனேன உபபத்திதே³வானங், ஸஸ்ஸமணவசனேன விஸுத்³தி⁴தே³வானஞ்ச க³ஹிதத்தா ஆஹ ‘‘ஸதே³வமனுஸ்ஸவசனேன ஸம்முதிதே³வஅவஸேஸமனுஸ்ஸக்³க³ஹண’’ந்தி. தத்த² ஸம்முதிதே³வா ராஜானோ, அவஸேஸமனுஸ்ஸா ஸம்முதிதே³வஸமணப்³ராஹ்மணேஹி அவஸிட்டா². ஸத்தலோகாவேணிகஸ்ஸ பஜாஸத்³த³ஸ்ஸ விஸுங் க³ஹிதத்தா ஸதே³வகங் லோகந்தி எத்த² லோகஸத்³த³க்³க³ஹணங் ஓகாஸலோகமேவ நியமேதீதி ஆஹ ‘‘தீஹி பதே³ஹி ஓகாஸலோகோ’’தி. இத³ஞ்ச ஸதே³வகாதி³பத³த்தயவசனீயஸ்ஸ பதா⁴னத்த²ஸ்ஸ வஸேன வுத்தங். ஓகாஸலோகவிஸேஸனஸ்ஸ பனெத்த² தே³வமாராதி³ஸத்தலோகஸ்ஸாபி க³ஹணங் வேதி³தப்³ப³ங் ஸாமத்தி²யதோ க³ம்யமானத்தா ஸபுத்தோ ஆக³தோதிஆதீ³ஸு புத்தாதீ³னங் விய. இமஸ்மிஞ்ச நயே ஸதே³வகங் ஸமாரகங் ஸப்³ரஹ்மகங் ஓகாஸலோகங் ஸஸ்ஸமணப்³ராஹ்மணிங் ஸதே³வமனுஸ்ஸங் பஜஞ்சாதி ச-காரங் ஆனெத்வா யோஜேதப்³ப³ங், ஓகாஸஸத்தலோகானங் க³ஹணேன செத்த² தது³ப⁴யஸம்முதினிமித்தபூ⁴தோ ஸங்கா²ரலோகோபி தத³வினாபா⁴வதோ க³ஹிதோ ஏவாதி த³ட்ட²ப்³போ³. அபரே பன ‘‘ஸதே³வகந்திஆதீ³ஹி பஞ்சஹி பதே³ஹி ஸத்தலோகோவ அத்தனோ அவயவபூ⁴ததே³வாதி³விஸேஸனேஹி விஸேஸெத்வா க³ஹிதோ, தக்³க³ஹணேன ததா³தா⁴ரோ ஓகாஸலோகோ, தது³ப⁴யபஞ்ஞத்திவிஸயோ ஸங்கா²ரலோகோ ச க³ஹிதா ஏவ ஹொந்தீ’’தி வத³ந்தி. தேஸஞ்ச பஜந்தி இத³ங் லோகஸத்³த³ஸ்ஸ விஸேஸனங் கத்வா ஸதே³வகங் பஜங் லோகங்…பே॰… ஸதே³வமனுஸ்ஸங் பஜங் லோகந்தி யோஜேதப்³ப³ங்.

    Sahadevehītiādīsu saha devehi vattatīti sadevako loko. Taṃ sadevakantiādinā yojanā veditabbā. Sadevakavacanenāti sadevaka-sadde visesanabhāvena ṭhitadevavacanena. Tassāpi sadevakapade antobhūtattā avayave samudāyopacāravasena vohāro kato. Itarathā tena devavisiṭṭhalokasseva gahaṇato pañcakāmāvacaradevaggahaṇaṃ na siyā, evaṃ uparipi. Samārakavacanena mārasaddena tena sahacaritā sabbe vasavattidevā ca gahitāti āha ‘‘chaṭṭhakāmāvacaradevaggahaṇa’’nti. Brahmakāyikā nāma paṭhamajjhānabhūmikā. Te ādi yesaṃ āruppapariyantānaṃ brahmānaṃ tesaṃ brahmānaṃ gahaṇaṃ brahmakāyikādibrahmaggahaṇaṃ. Loka-saddassa okāsalokādīnampi sādhāraṇattā sattalokāveṇikameva pajāgahaṇaṃ katanti āha ‘‘pajāvacanena sattalokaggahaṇa’’nti. Sadevakādivacanena upapattidevānaṃ, sassamaṇavacanena visuddhidevānañca gahitattā āha ‘‘sadevamanussavacanena sammutidevaavasesamanussaggahaṇa’’nti. Tattha sammutidevā rājāno, avasesamanussā sammutidevasamaṇabrāhmaṇehi avasiṭṭhā. Sattalokāveṇikassa pajāsaddassa visuṃ gahitattā sadevakaṃ lokanti ettha lokasaddaggahaṇaṃ okāsalokameva niyametīti āha ‘‘tīhi padehi okāsaloko’’ti. Idañca sadevakādipadattayavacanīyassa padhānatthassa vasena vuttaṃ. Okāsalokavisesanassa panettha devamārādisattalokassāpi gahaṇaṃ veditabbaṃ sāmatthiyato gamyamānattā saputto āgatotiādīsu puttādīnaṃ viya. Imasmiñca naye sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ okāsalokaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ sadevamanussaṃ pajañcāti ca-kāraṃ ānetvā yojetabbaṃ, okāsasattalokānaṃ gahaṇena cettha tadubhayasammutinimittabhūto saṅkhāralokopi tadavinābhāvato gahito evāti daṭṭhabbo. Apare pana ‘‘sadevakantiādīhi pañcahi padehi sattalokova attano avayavabhūtadevādivisesanehi visesetvā gahito, taggahaṇena tadādhāro okāsaloko, tadubhayapaññattivisayo saṅkhāraloko ca gahitā eva hontī’’ti vadanti. Tesañca pajanti idaṃ lokasaddassa visesanaṃ katvā sadevakaṃ pajaṃ lokaṃ…pe… sadevamanussaṃ pajaṃ lokanti yojetabbaṃ.

    அரூபாவசரலோகோ க³ஹிதோ பாரிஸேஸஞாயேன இதரேஸங் பத³ந்தரேஹி க³ஹிதத்தா. மாரக்³க³ஹணேன தப்பதா⁴னா தங்ஸதி³ஸா ச உபபத்திதே³வா ஸங்க³ய்ஹந்தீதி ஆஹ ‘‘ச²காமாவசரதே³வலோகோ’’தி. க²த்தியபரிஸா ப்³ராஹ்மணக³ஹபதிஸமணசாதுமஹாராஜிகதாவதிங்ஸமாரப்³ரஹ்மபரிஸாதி இமாஸு அட்ட²ஸு பரிஸாஸு சாதுமஹாராஜிகாதீ³னங் சதுன்னங் பரிஸானங் ஸதே³வகாதி³பதே³ஹி ஸங்க³ஹிதத்தா இத⁴ ஸஸ்ஸமணப்³ராஹ்மணிந்தி இமினா ஸமணபரிஸா ப்³ராஹ்மணபரிஸா ச, ஸதே³வமனுஸ்ஸந்தி இமினா க²த்தியபரிஸா க³ஹபதிபரிஸா ச வுத்தாதி ஆஹ ‘‘சதுபரிஸவஸேனா’’தி. தஸ்ஸ மனுஸ்ஸலோகோ க³ஹிதோதி இமினா ஸம்ப³ந்தோ⁴. தத்த² மனுஸ்ஸலோகோதி மனுஸ்ஸஸமூஹோ, தேனாஹ ‘‘அவஸேஸஸப்³ப³ஸத்தலோகோ வா’’தி.

    Arūpāvacaraloko gahito pārisesañāyena itaresaṃ padantarehi gahitattā. Māraggahaṇena tappadhānā taṃsadisā ca upapattidevā saṅgayhantīti āha ‘‘chakāmāvacaradevaloko’’ti. Khattiyaparisā brāhmaṇagahapatisamaṇacātumahārājikatāvatiṃsamārabrahmaparisāti imāsu aṭṭhasu parisāsu cātumahārājikādīnaṃ catunnaṃ parisānaṃ sadevakādipadehi saṅgahitattā idha sassamaṇabrāhmaṇinti iminā samaṇaparisā brāhmaṇaparisā ca, sadevamanussanti iminā khattiyaparisā gahapatiparisā ca vuttāti āha ‘‘catuparisavasenā’’ti. Tassa manussaloko gahitoti iminā sambandho. Tattha manussalokoti manussasamūho, tenāha ‘‘avasesasabbasattaloko vā’’ti.

    விகப்பந்தரங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ஸம்முதிதே³வேஹி வா ஸஹ மனுஸ்ஸலோகோ’’தி. தே³வபதே³ன ஸம்முதிதே³வா, ஸமணப்³ராஹ்மணமனுஸ்ஸபதே³ஹி ஸேஸமனுஸ்ஸா ச க³ஹிதாதி ஏவங் விகப்பத்³வயேபி மனுஸ்ஸங் பஜங் மனுஸ்ஸிங் பஜந்தி பஜா-ஸத்³த³ங் மனுஸ்ஸ-ஸத்³தே³ன விஸேஸெத்வா தங் புன ஸஹ தே³வேஹி வத்ததீதி ஸதே³வா, பஜா. ஸதே³வா ச ஸா மனுஸ்ஸா சாதி ஸதே³வமனுஸ்ஸா, தங் ஸதே³வமனுஸ்ஸங் பஜங். புன கிங் பூ⁴தங் ஸஸ்ஸமணப்³ராஹ்மணிந்தி ஏவங் யதா² பஜாஸத்³தே³ன மனுஸ்ஸானஞ்ஞேவ க³ஹணங் ஸியா, ததா² நிப்³ப³சனங் காதப்³ப³ங், இதரதா² மனுஸ்ஸானஞ்ஞேவ க³ஹணங் ந ஸம்பஜ்ஜதி ஸப்³ப³மனுஸ்ஸானங் விஸேஸனபா⁴வேன க³ஹிதத்தா அஞ்ஞபத³த்த²பூ⁴தஸ்ஸ கஸ்ஸசி மனுஸ்ஸஸ்ஸ அபா⁴வா. இதா³னி பஜந்தி இமினா அவஸேஸனாகா³தி³ஸத்தேபி ஸங்க³ஹெத்வா த³ஸ்ஸேதுகாமோ ஆஹ ‘‘அவஸேஸஸப்³ப³ஸத்தலோகோ வா’’தி. எத்தா²பி சதுபரிஸவஸேன அவஸேஸஸப்³ப³ஸத்தலோகோ ஸம்முதிதே³வமனுஸ்ஸேஹி வா ஸஹ அவஸேஸஸப்³ப³ஸத்தலோகோதி யோஜேதப்³ப³ங்.

    Vikappantaraṃ dassento āha ‘‘sammutidevehi vā saha manussaloko’’ti. Devapadena sammutidevā, samaṇabrāhmaṇamanussapadehi sesamanussā ca gahitāti evaṃ vikappadvayepi manussaṃ pajaṃ manussiṃ pajanti pajā-saddaṃ manussa-saddena visesetvā taṃ puna saha devehi vattatīti sadevā, pajā. Sadevā ca sā manussā cāti sadevamanussā, taṃ sadevamanussaṃ pajaṃ. Puna kiṃ bhūtaṃ sassamaṇabrāhmaṇinti evaṃ yathā pajāsaddena manussānaññeva gahaṇaṃ siyā, tathā nibbacanaṃ kātabbaṃ, itarathā manussānaññeva gahaṇaṃ na sampajjati sabbamanussānaṃ visesanabhāvena gahitattā aññapadatthabhūtassa kassaci manussassa abhāvā. Idāni pajanti iminā avasesanāgādisattepi saṅgahetvā dassetukāmo āha ‘‘avasesasabbasattaloko vā’’ti. Etthāpi catuparisavasena avasesasabbasattaloko sammutidevamanussehi vā saha avasesasabbasattalokoti yojetabbaṃ.

    எத்தாவதா பா⁴க³ஸோ லோகங் க³ஹெத்வா யோஜனங் த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி ஏகேகபதே³ன அபா⁴க³ஸோ ஸப்³ப³லோகானங் க³ஹணபக்கே²பி தஸ்ஸ தஸ்ஸ விஸேஸனஸ்ஸ ஸப்ப²லதங் த³ஸ்ஸேதுங் அபி செத்தா²திஆதி³ வுத்தங். உக்கட்ட²பரிச்சே²த³தோதி உக்கட்டா²னங் தே³வக³திபரியாபன்னானங் பரிச்சி²ன்னவஸேன ஜானநவஸேன கித்திஸத்³தோ³ ஸயங் அத்தனோ அவயவபூ⁴தேன ஸதே³வகவசனேன தங் ஸுணந்தானங் ஸாவெந்தோ அப்³பு⁴க்³க³தோதி யோஜனா. அனுஸந்தி⁴க்கமோதி அத்தா²னஞ்சேவ பதா³னஞ்ச அனுஸந்தா⁴னக்கமோ, ஜானநக்கமோதி அத்தோ².

    Ettāvatā bhāgaso lokaṃ gahetvā yojanaṃ dassetvā idāni ekekapadena abhāgaso sabbalokānaṃ gahaṇapakkhepi tassa tassa visesanassa sapphalataṃ dassetuṃ api cetthātiādi vuttaṃ. Ukkaṭṭhaparicchedatoti ukkaṭṭhānaṃ devagatipariyāpannānaṃ paricchinnavasena jānanavasena kittisaddo sayaṃ attano avayavabhūtena sadevakavacanena taṃ suṇantānaṃ sāvento abbhuggatoti yojanā. Anusandhikkamoti atthānañceva padānañca anusandhānakkamo, jānanakkamoti attho.

    அபி⁴ஞ்ஞாதி ய-காரலோபேன நித்³தே³ஸோதி ஆஹ ‘‘அபி⁴ஞ்ஞாயா’’தி. ஸமந்தப⁴த்³ரகத்தாதி ஸப்³ப³பா⁴கே³ஹி ஸுந்த³ரத்தா. ஸாஸனத⁴ம்மோதி படிபத்திபடிவேத⁴ஸாஸனஸ்ஸ பகாஸகோ பரியத்தித⁴ம்மோ. பு³த்³த⁴ஸுபோ³தி⁴ததாயாதி இத³ங் திகங் த⁴ம்மஸ்ஸ ஹேதுஸரூபப²லவஸேன வுத்தங், ததா² நாத²பப⁴வத்திகம்பி. மஜ்ஜே² திகத்³வயங் ப²லவஸேனேவ வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். கிச்சஸுத்³தி⁴யாதி த⁴ம்மங் ஸுத்வா யதா²ஸுதவஸேன படிபஜ்ஜந்தானங் ஸுப்படிபத்திஸங்கா²தகிச்சஸுத்³தி⁴யா.

    Abhiññāti ya-kāralopena niddesoti āha ‘‘abhiññāyā’’ti. Samantabhadrakattāti sabbabhāgehi sundarattā. Sāsanadhammoti paṭipattipaṭivedhasāsanassa pakāsako pariyattidhammo. Buddhasubodhitatāyāti idaṃ tikaṃ dhammassa hetusarūpaphalavasena vuttaṃ, tathā nāthapabhavattikampi. Majjhe tikadvayaṃ phalavaseneva vuttanti veditabbaṃ. Kiccasuddhiyāti dhammaṃ sutvā yathāsutavasena paṭipajjantānaṃ suppaṭipattisaṅkhātakiccasuddhiyā.

    இதா³னி ஆதி³கல்யாணாதி³ப்பகாரமேவ த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தோ ப⁴க³வா ஸோதூனங் யங் ஸாஸனப்³ரஹ்மசரியங் மக்³க³ப்³ரஹ்மசரியஞ்ச பகாஸேதி, தப்பகாஸகஸ்ஸ ப்³ரஹ்மசரியபத³ஸ்ஸ ஸாத்த²ந்திஆதீ³னி பதா³னி விஸேஸனபா⁴வேன வுத்தானி, ந த⁴ம்மபத³ஸ்ஸாதி த³ஸ்ஸனமுகே²ன நானப்பகாரதோ அத்த²ங் விவரிதுகாமோ ஸாத்த²ங் ஸப்³யஞ்ஜனந்தி ஏவமாதீ³ஸு பனாதிஆதி³மாஹ. தத்த² திஸ்ஸோ ஸிக்கா² ஸகலோ ச தந்தித⁴ம்மோ ஸாஸனப்³ரஹ்மசரியங் நாம. ப⁴க³வா ஹி த⁴ம்மங் தே³ஸெந்தோ ஸீலாதி³கே விய தப்பகாஸகங் தந்தித⁴ம்மம்பி பகாஸேதி ஏவ ஸத்³த³த்த²ஸமுதா³யத்தா பரியத்தித⁴ம்மஸ்ஸ. யதா²னுரூபந்தி யதா²ரஹங். ஸிக்க²த்தயஸங்க³ஹிதஞ்ஹி ஸாஸனப்³ரஹ்மசரியங் மக்³க³ப்³ரஹ்மசரியஞ்ச அத்த²ஸம்பத்தியா ஸம்பன்னத்த²தாய, உபரூபரி அதி⁴க³ந்தப்³ப³விஸேஸஸங்கா²தஅத்த²ஸம்பத்தியா ச ஸஹ அத்தே²ன பயோஜனேன வத்ததீதி ஸாத்த²மேவ, ந து ஸப்³யஞ்ஜனங், தந்தித⁴ம்மஸங்கா²தங் ஸாஸனப்³ரஹ்மசரியங் யதா²வுத்தேன அத்தே²ன ஸாத்த²ங் ஸப்³யஞ்ஜனஞ்ச. கிராதாதி³மிலக்க²வசனானம்பி ஸாத்த²ஸப்³யஞ்ஜனத்தே ஸமானேபி விஸிட்ட²த்த²ப்³யஞ்ஜனயோக³ங் ஸந்தா⁴ய ஸஹத்தோ² தே³வத³த்தோ ஸவித்தோதிஆதி³ விய ‘‘ஸாத்த²ங் ஸப்³யஞ்ஜன’’ந்தி வுத்தந்தி ஆஹ ‘‘அத்த²ஸம்பத்தியா ஸாத்த²ங், ப்³யஞ்ஜனஸம்பத்தியா ஸப்³யஞ்ஜன’’ந்தி. தத்த² யங் அத்த²ங் ஸுத்வா ததா² படிபஜ்ஜந்தா ஸப்³ப³து³க்க²க்க²யங் பாபுணந்தி, தஸ்ஸ தாதி³ஸஸம்பத்தி அத்த²ஸம்பத்தி நாம, ஸம்பன்னத்த²தாதி அத்தோ². ப்³யஞ்ஜனஸம்பத்தி நாம ஸிதி²லத⁴னிதாதி³ப்³யஞ்ஜனபரிபுண்ணாய மாக³தி⁴காய ஸபா⁴வனிருத்தியா க³ம்பீ⁴ரம்பி அத்த²ங் உத்தானங் கத்வா த³ஸ்ஸனஸமத்த²தா ஸம்பன்னப்³யஞ்ஜனதாதி அத்தோ².

    Idāni ādikalyāṇādippakārameva dhammaṃ desento bhagavā sotūnaṃ yaṃ sāsanabrahmacariyaṃ maggabrahmacariyañca pakāseti, tappakāsakassa brahmacariyapadassa sātthantiādīni padāni visesanabhāvena vuttāni, na dhammapadassāti dassanamukhena nānappakārato atthaṃ vivaritukāmo sātthaṃ sabyañjananti evamādīsu panātiādimāha. Tattha tisso sikkhā sakalo ca tantidhammo sāsanabrahmacariyaṃ nāma. Bhagavā hi dhammaṃ desento sīlādike viya tappakāsakaṃ tantidhammampi pakāseti eva saddatthasamudāyattā pariyattidhammassa. Yathānurūpanti yathārahaṃ. Sikkhattayasaṅgahitañhi sāsanabrahmacariyaṃ maggabrahmacariyañca atthasampattiyā sampannatthatāya, uparūpari adhigantabbavisesasaṅkhātaatthasampattiyā ca saha atthena payojanena vattatīti sātthameva, na tu sabyañjanaṃ, tantidhammasaṅkhātaṃ sāsanabrahmacariyaṃ yathāvuttena atthena sātthaṃ sabyañjanañca. Kirātādimilakkhavacanānampi sātthasabyañjanatte samānepi visiṭṭhatthabyañjanayogaṃ sandhāya sahattho devadatto savittotiādi viya ‘‘sātthaṃ sabyañjana’’nti vuttanti āha ‘‘atthasampattiyā sātthaṃ, byañjanasampattiyā sabyañjana’’nti. Tattha yaṃ atthaṃ sutvā tathā paṭipajjantā sabbadukkhakkhayaṃ pāpuṇanti, tassa tādisasampatti atthasampatti nāma, sampannatthatāti attho. Byañjanasampatti nāma sithiladhanitādibyañjanaparipuṇṇāya māgadhikāya sabhāvaniruttiyā gambhīrampi atthaṃ uttānaṃ katvā dassanasamatthatā sampannabyañjanatāti attho.

    இதா³னி நெத்திப்பகரணனயேனாபி (நெத்தி 4 த்³வாத³ஸபத³) அத்த²ங் த³ஸ்ஸேதுங் ஸங்காஸனாதிஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஸங்கே²பதோ காஸீயதி தீ³பீயதீதி ஸங்காஸனந்தி கம்மஸாத⁴னவஸேன அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³, ஏவங் ஸேஸேஸுபி. பட²மங் காஸனங் பகாஸனங். உப⁴யம்பேதங் உத்³தே³ஸத்த²வசனஸங்கா²தஸ்ஸ வித்தா²ரவசனங். ஸகிங் வுத்தஸ்ஸ புன வசனஞ்ச விவரணவிப⁴ஜனானி. உப⁴யம்பேதங் நித்³தே³ஸத்த²வசனங். விவடஸ்ஸ வித்தா²ரதராபி⁴தா⁴னங் விப⁴த்தஸ்ஸ ச பகாரேஹி ஞாபனங் உத்தானீகரணபஞ்ஞத்தியோ. உப⁴யம்பேதங் படினித்³தே³ஸத்த²வசனஸங்கா²தஸ்ஸ வித்தா²ரவசனங். அத்த²பத³ஸமாயோக³தோதி யதா²வுத்தானி ஏவ ச² பதா³னி பரியத்தியா அத்த²விபா⁴க³த்தா அத்த²பதா³னி, தேஹி ஸஹிததாய அத்த²கொட்டா²ஸயுத்தத்தாதி அத்தோ². அபரியோஸிதே பதே³ ஆதி³மஜ்ஜ²க³தவண்ணோ அக்க²ரங், ஏகக்க²ரங், பத³ங் வா அக்க²ரங். விப⁴த்தியந்தங் பத³ங். பதா³பி⁴ஹிதங் அத்த²ங் ப்³யஞ்ஜேதீதி ப்³யஞ்ஜனங், வாக்யங். கதி²தஸ்ஸேவத்த²ஸ்ஸ அனேகவிதே⁴ன விபா⁴க³கரணங் ஆகாரோ நாம. ஆகாராபி⁴ஹிதஸ்ஸ நிப்³ப³சனங் நிருத்தி. நிப்³ப³சனத்த²வித்தா²ரோ நித்³தே³ஸோ. அத² வா ‘‘அக்க²ரேஹி ஸங்காஸேதி, பதே³ஹி பகாஸேதி, ப்³யஞ்ஜனேஹி விவரதி, ஆகாரேஹி விப⁴ஜதி, நிருத்தீஹி உத்தானிங் கரோதி, நித்³தே³ஸேஹி பஞ்ஞபேதீ’’தி வசனதோ ஸங்காஸனபகாஸனஸங்க²ஆதஉத்³தே³ஸத்த²வாசகானி வசனானி அக்க²ரபதா³னி நாம. விவரணவிப⁴ஜனஸங்கா²தனித்³தே³ஸத்த²வாசகானி வசனானி ப்³யஞ்ஜனாகாரா நாம. உத்தானீகரணபஞ்ஞத்திஸங்கா²தபடினித்³தே³ஸத்த²வாசகானி வசனானி நிருத்தினித்³தே³ஸா நாம, தேஸங் ஸம்பத்தியா ஸப்³யஞ்ஜனந்தி அத்தோ².

    Idāni nettippakaraṇanayenāpi (netti 4 dvādasapada) atthaṃ dassetuṃ saṅkāsanātiādi vuttaṃ. Tattha saṅkhepato kāsīyati dīpīyatīti saṅkāsananti kammasādhanavasena attho daṭṭhabbo, evaṃ sesesupi. Paṭhamaṃ kāsanaṃ pakāsanaṃ. Ubhayampetaṃ uddesatthavacanasaṅkhātassa vitthāravacanaṃ. Sakiṃ vuttassa puna vacanañca vivaraṇavibhajanāni. Ubhayampetaṃ niddesatthavacanaṃ. Vivaṭassa vitthāratarābhidhānaṃ vibhattassa ca pakārehi ñāpanaṃ uttānīkaraṇapaññattiyo. Ubhayampetaṃ paṭiniddesatthavacanasaṅkhātassa vitthāravacanaṃ. Atthapadasamāyogatoti yathāvuttāni eva cha padāni pariyattiyā atthavibhāgattā atthapadāni, tehi sahitatāya atthakoṭṭhāsayuttattāti attho. Apariyosite pade ādimajjhagatavaṇṇo akkharaṃ, ekakkharaṃ, padaṃ vā akkharaṃ. Vibhattiyantaṃ padaṃ. Padābhihitaṃ atthaṃ byañjetīti byañjanaṃ, vākyaṃ. Kathitassevatthassa anekavidhena vibhāgakaraṇaṃ ākāro nāma. Ākārābhihitassa nibbacanaṃ nirutti. Nibbacanatthavitthāro niddeso. Atha vā ‘‘akkharehi saṅkāseti, padehi pakāseti, byañjanehi vivarati, ākārehi vibhajati, niruttīhi uttāniṃ karoti, niddesehi paññapetī’’ti vacanato saṅkāsanapakāsanasaṅkhaātauddesatthavācakāni vacanāni akkharapadāni nāma. Vivaraṇavibhajanasaṅkhātaniddesatthavācakāni vacanāni byañjanākārā nāma. Uttānīkaraṇapaññattisaṅkhātapaṭiniddesatthavācakāni vacanāni niruttiniddesā nāma, tesaṃ sampattiyā sabyañjananti attho.

    அத்த²க³ம்பீ⁴ரதாதிஆதீ³ஸு அத்தோ² நாம தந்திஅத்தோ², ஹேதுப²லங் வா. த⁴ம்மோ நாம தந்தி, ஹேது வா. தே³ஸனா நாம யதா²த⁴ம்மங் த⁴ம்மாபி⁴லாபோ. படிவேதோ⁴ நாம யதா²வுத்தஅத்தா²தீ³னங் அவிபரீதாவபோ³தோ⁴. தே பனேதே அத்தா²த³யோ யஸ்மா ஸஸாதீ³ஹி விய மஹாஸமுத்³தோ³ மந்த³பு³த்³தீ⁴ஹி து³க்கோ²கா³ஹா அலப்³ப⁴னெய்யபதிட்டா² ச, தஸ்மா க³ம்பீ⁴ரா. தேஸு படிவேத⁴ஸ்ஸாபி அத்த²ஸன்னிஸ்ஸிதத்தா அத்த²ஸபா⁴க³த்தா ச வுத்தங் ‘‘அத்த²க³ம்பீ⁴ரதாபடிவேத⁴க³ம்பீ⁴ரதாஹி ஸாத்த²’’ந்தி. த⁴ம்மதே³ஸனானங் அத்த²ஸன்னிஸ்ஸிதத்தேபி ஸயங் ப்³யஞ்ஜனரூபத்தா வுத்தங் ‘‘த⁴ம்மக³ம்பீ⁴ரதாதே³ஸனாக³ம்பீ⁴ரதாஹி ஸப்³யஞ்ஜன’’ந்தி. யதா²வுத்தஅத்தா²தீ³ஸு பபே⁴த³க³தானி ஞாணானி அத்த²படிஸம்பி⁴தா³த³யோ. தத்த² நிருத்தீதி தந்திபதா³னங் நித்³தா⁴ரெத்வா வசனங், நிப்³ப³சனந்தி அத்தோ². தீஸு படிஸம்பி⁴தா³ஸு ஞாணங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³. லோகியா ஸத்³தெ⁴ய்யவசனமுகே²னேவ அத்தே²ஸு பஸீத³ந்தி, ந அத்த²முகே²னாதி ஆஹ ஸத்³தெ⁴ய்யதோதிஆதி³. கேவலஸத்³தோ³ ஸகலாதி⁴வசனந்தி ஆஹ ‘‘ஸகலபரிபுண்ணபா⁴வேனா’’தி. ப்³ரஹ்மசரிய-ஸத்³தோ³ இத⁴ ஸிக்க²த்தயஸங்க³ஹங் ஸகலங் ஸாஸனங் தீ³பேதீதி ஆஹ ஸிக்க²த்தயபரிக்³க³ஹிதத்தாதிஆதி³.

    Atthagambhīratātiādīsu attho nāma tantiattho, hetuphalaṃ vā. Dhammo nāma tanti, hetu vā. Desanā nāma yathādhammaṃ dhammābhilāpo. Paṭivedho nāma yathāvuttaatthādīnaṃ aviparītāvabodho. Te panete atthādayo yasmā sasādīhi viya mahāsamuddo mandabuddhīhi dukkhogāhā alabbhaneyyapatiṭṭhā ca, tasmā gambhīrā. Tesu paṭivedhassāpi atthasannissitattā atthasabhāgattā ca vuttaṃ ‘‘atthagambhīratāpaṭivedhagambhīratāhi sāttha’’nti. Dhammadesanānaṃ atthasannissitattepi sayaṃ byañjanarūpattā vuttaṃ ‘‘dhammagambhīratādesanāgambhīratāhi sabyañjana’’nti. Yathāvuttaatthādīsu pabhedagatāni ñāṇāni atthapaṭisambhidādayo. Tattha niruttīti tantipadānaṃ niddhāretvā vacanaṃ, nibbacananti attho. Tīsu paṭisambhidāsu ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā. Lokiyā saddheyyavacanamukheneva atthesu pasīdanti, na atthamukhenāti āha saddheyyatotiādi. Kevalasaddo sakalādhivacananti āha ‘‘sakalaparipuṇṇabhāvenā’’ti. Brahmacariya-saddo idha sikkhattayasaṅgahaṃ sakalaṃ sāsanaṃ dīpetīti āha sikkhattayapariggahitattātiādi.

    யதா²வுத்தமேவத்த²ங் அபரேனாபி பரியாயேன த³ஸ்ஸேதுங் அபி சாதிஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஸனிதா³னந்தி தே³ஸகாலாதி³தீ³பகேன நிதா³னவசனேன ஸனிதா³னங். ஸஉப்பத்திகந்தி அட்டு²ப்பத்திஆதி³யுத்தியுத்தங். தத்ராயங் பாளியோஜனாக்கமோ – ‘‘வேரஞ்ஜோ ப்³ராஹ்மணோ ஸமணோ க²லு போ⁴…பே॰… விஹரதீ’’தி ச, ‘‘தங் கோ² பன ப⁴வந்தங் கோ³தமங் ‘இதிபி ஸோ…பே॰… பவேதே³தீ’தி ஏவங் கல்யாணோ கித்திஸத்³தோ³ அப்³பு⁴க்³க³தோ’’தி ச, ‘‘ஸோ த⁴ம்மங் தே³ஸேதி…பே॰… பரியோஸானகல்யாணங், தே³ஸெந்தோ ச ஸாத்த²ஸப்³யஞ்ஜனாதி³கு³ணஸங்யுத்தங் ப்³ரஹ்மசரியங் பகாஸேதீ’’தி ச, ‘‘ஸாது⁴ கோ² பன ததா²ரூபானங் அரஹதங் த³ஸ்ஸனங் ஹோதீ’’தி ச அஸ்ஸோஸி, ஸுத்வா ச அத² கோ² வேரஞ்ஜோ ப்³ராஹ்மணோ யேன ப⁴க³வா தேனுபஸங்கமீதி.

    Yathāvuttamevatthaṃ aparenāpi pariyāyena dassetuṃ api cātiādi vuttaṃ. Tattha sanidānanti desakālādidīpakena nidānavacanena sanidānaṃ. Sauppattikanti aṭṭhuppattiādiyuttiyuttaṃ. Tatrāyaṃ pāḷiyojanākkamo – ‘‘verañjo brāhmaṇo samaṇo khalu bho…pe… viharatī’’ti ca, ‘‘taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ ‘itipi so…pe… pavedetī’ti evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato’’ti ca, ‘‘so dhammaṃ deseti…pe… pariyosānakalyāṇaṃ, desento ca sātthasabyañjanādiguṇasaṃyuttaṃ brahmacariyaṃ pakāsetī’’ti ca, ‘‘sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti ca assosi, sutvā ca atha kho verañjo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkamīti.

    அட்ட²கதா²யங் பன கிஞ்சாபி ‘‘த³ஸ்ஸனமத்தம்பி ஸாது⁴ ஹோதீதி ஏவங் அஜ்ஜா²ஸயங் கத்வா அத² கோ² வேரஞ்ஜோ…பே॰… உபஸங்கமீ’’தி ஏவங் ஸாது⁴ கோ² பனாதிஆதி³பாட²ஸ்ஸ ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ பரிவிதக்கனபா⁴வேன வுத்தத்தா ப்³ரஹ்மசரியங் பகாஸேதீதி பதா³னந்தரமேவ அஸ்ஸோஸீதி பத³ங் ஸம்ப³ந்தி⁴தப்³ப³ங் விய பஞ்ஞாயதி, ததா²பி ‘‘ஸாது⁴ கோ² பன ததா²ரூபானங் அரஹதங் த³ஸ்ஸனங் ஹோதீ’’தி ஏவங் யதா²வுத்தனித³ஸ்ஸனத்தே²ன இதி-ஸத்³தே³ன பரிச்சி²ந்தி³த்வா வுத்தத்தா பன அஞ்ஞத்த² இதி-ஸத்³த³ஸ்ஸ அத³ஸ்ஸனதோ ச அத² கோ² வேரஞ்ஜோதிஆதி³னா கத்தப்³ப³ந்தரத³ஸ்ஸனமுகே²ன பாளியா பகாரந்தரே பவத்திதோ ச யதா²வுத்தவஸேனேவ ‘‘ஸாது⁴ கோ² பன ததா²ரூபானங் அரஹதங் த³ஸ்ஸனங் ஹோதீ’’தி வசனானந்தரமேவ அஸ்ஸோஸீதி பத³ங் ஆனெத்வா ஸம்ப³ந்த⁴னங் யுத்தங். அட்ட²கதா²சரியேன ஹி ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ அத்தனா ஸுதவஸேனேவ அஜ்ஜா²ஸயோ உப்பஜ்ஜதீதி உபஸங்கமனஹேதுத³ஸ்ஸனமுகே²ன த³ஸ்ஸனமத்தம்பி ஸாது⁴ ஹோதீதி ஏவங் அஜ்ஜா²ஸயங் கத்வாதிஆதி³ வுத்தந்தி க³ஹேதப்³ப³ங்.

    Aṭṭhakathāyaṃ pana kiñcāpi ‘‘dassanamattampi sādhu hotīti evaṃ ajjhāsayaṃ katvā atha kho verañjo…pe… upasaṅkamī’’ti evaṃ sādhu kho panātiādipāṭhassa brāhmaṇassa parivitakkanabhāvena vuttattā brahmacariyaṃ pakāsetīti padānantarameva assosīti padaṃ sambandhitabbaṃ viya paññāyati, tathāpi ‘‘sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti evaṃ yathāvuttanidassanatthena iti-saddena paricchinditvā vuttattā pana aññattha iti-saddassa adassanato ca atha kho verañjotiādinā kattabbantaradassanamukhena pāḷiyā pakārantare pavattito ca yathāvuttavaseneva ‘‘sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti vacanānantarameva assosīti padaṃ ānetvā sambandhanaṃ yuttaṃ. Aṭṭhakathācariyena hi brāhmaṇassa attanā sutavaseneva ajjhāsayo uppajjatīti upasaṅkamanahetudassanamukhena dassanamattampi sādhu hotīti evaṃ ajjhāsayaṃ katvātiādi vuttanti gahetabbaṃ.

    2. ஸீதோத³கங் விய உண்ஹோத³கேனாதி இத³ங் உக்கமேன முகா²ருள்ஹவஸேன வுத்தங், அனுபஸந்தஸபா⁴வதாய ப்³ராஹ்மணஸ்ஸேவ உண்ஹோத³கங் விய ஸீதோத³கேனாதி அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³, ஞாணதேஜயுத்ததாய வா ப⁴க³வா உண்ஹோத³கோபமோதி கத்வா தப்³பி³ரஹிதங் ப்³ராஹ்மணங் ஸீதோத³கங் விய கத்வா ததா² வுத்தந்தி க³ஹேதப்³ப³ங். ஏகீபா⁴வந்தி ஸம்மோத³னகிரியாய ஏகரூபதங். யாயாதிஆதீ³ஸு யாய கதா²ய ஸம்மோதி³ ப்³ராஹ்மணோ, தங் ஸம்மோத³னீயங் கத²ந்தி யோஜனா. தத்த² க²மனீயந்தி து³க்க²ப³ஹுலங் இத³ங் ஸரீரங், கச்சி க²மிதுங் ஸக்குணெய்யங். யாபனீயந்தி சிரப்பப³ந்த⁴ஸங்கா²தாய யாபனாய யாபேதுங் ஸக்குணெய்யங். ரோகா³பா⁴வேன அப்பாபா³த⁴ங். து³க்க²ஜீவிதாபா⁴வேன அப்பாதங்கங். தங்தங்கிச்சகரணத்தா²ய லஹுங் அகிச்சே²ன உட்டா²துங் யொக்³க³தாய லஹுட்டா²னங். ப³லந்தி ஸரீரஸ்ஸ ஸப்³ப³கிச்சக்க²மங் ப³லங் கச்சி அத்தீ²தி புச்ச²தி. பா²ஸுவிஹாரோதி ஸுக²விஹாரோ. ஸரணீயமேவ தீ³க⁴ங் கத்வா ‘‘ஸாரணீய’’ந்தி வுத்தந்தி ஆஹ ‘‘ஸரிதப்³ப³பா⁴வதோ ச ஸாரணீய’’ந்தி. பரியாயேஹீதி காரணேஹி.

    2.Sītodakaṃviya uṇhodakenāti idaṃ ukkamena mukhāruḷhavasena vuttaṃ, anupasantasabhāvatāya brāhmaṇasseva uṇhodakaṃ viya sītodakenāti attho gahetabbo, ñāṇatejayuttatāya vā bhagavā uṇhodakopamoti katvā tabbirahitaṃ brāhmaṇaṃ sītodakaṃ viya katvā tathā vuttanti gahetabbaṃ. Ekībhāvanti sammodanakiriyāya ekarūpataṃ. Yāyātiādīsu yāya kathāya sammodi brāhmaṇo, taṃ sammodanīyaṃ kathanti yojanā. Tattha khamanīyanti dukkhabahulaṃ idaṃ sarīraṃ, kacci khamituṃ sakkuṇeyyaṃ. Yāpanīyanti cirappabandhasaṅkhātāya yāpanāya yāpetuṃ sakkuṇeyyaṃ. Rogābhāvena appābādhaṃ. Dukkhajīvitābhāvena appātaṅkaṃ. Taṃtaṃkiccakaraṇatthāya lahuṃ akicchena uṭṭhātuṃ yoggatāya lahuṭṭhānaṃ. Balanti sarīrassa sabbakiccakkhamaṃ balaṃ kacci atthīti pucchati. Phāsuvihāroti sukhavihāro. Saraṇīyameva dīghaṃ katvā ‘‘sāraṇīya’’nti vuttanti āha ‘‘saritabbabhāvato ca sāraṇīya’’nti. Pariyāyehīti kāraṇehi.

    பா⁴வோதி கிரியா, தஸ்மிங் வத்தமானோ நபுங்ஸக-ஸத்³தோ³ பா⁴வனபுங்ஸகனித்³தே³ஸோ நாம, கிரியாவிஸேஸனஸத்³தோ³தி அத்தோ². ஏகமந்தே ஏகஸ்மிங் அந்தே யுத்தப்பதே³ஸேதி அத்தோ². க²ண்டி³ச்சாதி³பா⁴வந்தி க²ண்டி³தத³ந்தபலிதகேஸாதி³பா⁴வங். ராஜபரிவட்டேதி ராஜூனங் பரிவத்தனங், படிபாடியோதி அத்தோ². புராதனுச்சகுலப்பஸுததாய ஜிண்ணதா, ந வயஸாதி ஆஹ ‘‘சிரகாலப்பவத்தகுலன்வயே’’தி. விப⁴வானங் மஹந்தத்தங் லாதி க³ண்ஹாதீதி மஹல்லகோதி ஆஹ ‘‘விப⁴வமஹத்ததாய ஸமன்னாக³தே’’தி. விபா⁴வனே நாம அத்தே²தி பகதிவிபா⁴வனஸங்கா²தே அத்தே². ந அபி⁴வாதே³தி வாதி அபி⁴வாதே³தப்³ப³ந்தி ந ஸல்லக்கே²தி, ஏவங் அஸல்லக்க²ணபகதிகோதி வுத்தங் ஹோதி. ரூபங் நிச்சங் வா அனிச்சங் வாதி எத்தா²பி நிச்சபகதிகங் அனிச்சபகதிகங் வாதி அத்தோ². அனிச்சங் வாதி எத்த² வா-ஸத்³தோ³ அவதா⁴ரணத்தோ².

    Bhāvoti kiriyā, tasmiṃ vattamāno napuṃsaka-saddo bhāvanapuṃsakaniddeso nāma, kiriyāvisesanasaddoti attho. Ekamante ekasmiṃ ante yuttappadeseti attho. Khaṇḍiccādibhāvanti khaṇḍitadantapalitakesādibhāvaṃ. Rājaparivaṭṭeti rājūnaṃ parivattanaṃ, paṭipāṭiyoti attho. Purātanuccakulappasutatāya jiṇṇatā, na vayasāti āha ‘‘cirakālappavattakulanvaye’’ti. Vibhavānaṃ mahantattaṃ lāti gaṇhātīti mahallakoti āha ‘‘vibhavamahattatāya samannāgate’’ti. Vibhāvane nāma attheti pakativibhāvanasaṅkhāte atthe. Na abhivādeti vāti abhivādetabbanti na sallakkheti, evaṃ asallakkhaṇapakatikoti vuttaṃ hoti. Rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vāti etthāpi niccapakatikaṃ aniccapakatikaṃ vāti attho. Aniccaṃ vāti ettha vā-saddo avadhāraṇattho.

    ஸம்பதிஜாதோதி முஹுத்தஜாதோ, ஜாதஸமனந்தரமேவாதி அத்தோ². ஸத்தபத³வீதிஹாரேன க³ந்த்வா…பே॰… ஓலோகேஸீதி எத்த² த்³வாரங் பிதா⁴ய நிக்க²ந்தோதிஆதீ³ஸு விய க³மனதோ புரே கதம்பி ஓலோகனங் பச்சா² கதங் விய வுத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஓலோகேஸிந்தி ச லோகவிவரணபாடிஹாரியே ஜாதே மங்ஸசக்கு²னா வோலோகேஸீதி அத்தோ². ஸெட்டோ²தி பஸத்த²தரோ. பதிமானேஸீதி பூஜேஸி. ஆஸபி⁴ந்தி உத்தமங்.

    Sampatijātoti muhuttajāto, jātasamanantaramevāti attho. Sattapadavītihārena gantvā…pe… olokesīti ettha dvāraṃ pidhāya nikkhantotiādīsu viya gamanato pure katampi olokanaṃ pacchā kataṃ viya vuttanti daṭṭhabbaṃ. Olokesinti ca lokavivaraṇapāṭihāriye jāte maṃsacakkhunā volokesīti attho. Seṭṭhoti pasatthataro. Patimānesīti pūjesi. Āsabhinti uttamaṃ.

    3. தங் வசனந்தி நாஹங் தங் ப்³ராஹ்மணாதிஆதி³வசனங். அஞ்ஞாய ஸண்ட²ஹெய்யாதி அரஹத்தே பதிட்ட²ஹெய்ய. ஜாதிவஸேனாதி க²த்தியாதி³ஜாதிவஸேன. உபபத்திவஸேனாதி தே³வேஸு உபபத்திவஸேன. ஆவிஞ்ச²ந்தீதி ஆகட்³ட⁴ந்தி. யஸ்ஸ அபி⁴வாதா³தி³கரணஸங்கா²தஸ்ஸ ஸாமக்³கி³ரஸஸ்ஸ ப⁴க³வதி அபா⁴வங் மஞ்ஞமானோ ப்³ராஹ்மணோ ‘‘அரஸரூபோ’’தி ஆஹ, தப்³பி³து⁴ரஸ்ஸ ரூபதண்ஹாதி³கஸ்ஸேவ ஸாமக்³கி³ரஸஸ்ஸ அபா⁴வேன ப⁴க³வா ‘‘அரஸரூபோ’’தி த³ஸ்ஸேதுங் ஸாமக்³கி³ரஸஸத்³த³ஸ்ஸ ரூபரஸாதீ³ஸு வத்தனப்பகாரங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ வத்தா²ரம்மணாதீ³திஆதி³.

    3.Taṃ vacananti nāhaṃ taṃ brāhmaṇātiādivacanaṃ. Aññāya saṇṭhaheyyāti arahatte patiṭṭhaheyya. Jātivasenāti khattiyādijātivasena. Upapattivasenāti devesu upapattivasena. Āviñchantīti ākaḍḍhanti. Yassa abhivādādikaraṇasaṅkhātassa sāmaggirasassa bhagavati abhāvaṃ maññamāno brāhmaṇo ‘‘arasarūpo’’ti āha, tabbidhurassa rūpataṇhādikasseva sāmaggirasassa abhāvena bhagavā ‘‘arasarūpo’’ti dassetuṃ sāmaggirasasaddassa rūparasādīsu vattanappakāraṃ dassento āha vatthārammaṇādītiādi.

    தாலாவத்து²கதாதி உச்சி²ன்னமூலானங் தாலானங் வத்து² விய நேஸங் ரூபரஸாதீ³னங் வத்து² சித்தஸந்தானங் கதந்தி இமஸ்மிங் அத்தே² மஜ்ஜே²பத³லோபங் தீ³க⁴ஞ்ச கத்வா நித்³தே³ஸோதி ஆஹ தாலவத்து² வியாதிஆதி³. தாலவத்து² விய யேஸங் வத்து² கதங் தே தாலாவத்து²கதாதி விஸேஸனஸ்ஸ பரனிபாதோ த³ட்ட²ப்³போ³, கததாலவத்து²காதி அத்தோ². மத்த²கச்சி²ன்னதாலோயேவ பத்தப²லாதீ³னங் அகாரணதாய அவத்தூ²தி தாலாவத்து², தங் விய யேஸங் வத்து² கதங் தே ரூபரஸாத³யோ தாலாவத்து²கதா, அயங் அஞ்ஞபத³த்த²வஸேன அத்த²க்³கா³ஹோ ஹெட்டா² வுத்தனயேன ஸுக³மோதி விஸேஸமத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘மத்த²கச்சி²ன்னதாலோ விய கதா’’தி. ஏவஞ்ச மத்த²கஸதி³ஸேஸு ரூபரஸாதீ³ஸு ராகே³ஸு சி²ன்னேஸுபி தப்³ப³த்து²பூ⁴தஸ்ஸ தாலாவத்து²ஸதி³ஸஸ்ஸ சித்தஸந்தானஸ்ஸ யாவ பரினிப்³பா³னட்டா²னங் உபபன்னமேவ ஹோதி. யதா²ருததோ பன விஸேஸனஸமாஸவஸேன அத்தே² க³ய்ஹமானே ரூபரஸாதீ³னங் தாலாவத்து²ஸதி³ஸதாய டா²னங் ஆபஜ்ஜதி. யங் பன ஸாரத்த²தீ³பனியங் (ஸாரத்த²॰ டீ॰ 1.3) ஏதங் தோ³ஸங் பரிஹரிதுங் ரூபரஸாதீ³னங் குஸலாகுஸலத்தங் வுத்தங், தங் தே ததா²க³தஸ்ஸ பஹீனாதிஆதி³பாளியா, காமஸுக²ஸ்ஸாத³ஸங்கா²தா ரூபரஸாதிஆதி³அட்ட²கதா²ய ச ந ஸமேதி, கீ²ணாஸவானம்பி யாவ பரினிப்³பா³னா குஸலாகுஸலானங் ப²லுப்பத்திதோ தேஸங் மத்த²கச்சி²ன்னதாலஸதி³ஸதாபி ந யுத்தாதி க³ஹேதப்³ப³ங். அத² வா மத்த²கச்சி²ன்னதாலஸ்ஸ டி²தங் அட்டி²தஞ்ச அமனஸிகத்வா புன அனுப்பத்தித⁴ம்மதாஸதி³ஸமத்தங் உபமெத்வா தாலாவத்து² விய கதாதி விஸேஸனஸமாஸவஸேன அத்த²க்³க³ஹணேபி ந கோசி தோ³ஸோ. அனு-ஸத்³தோ³ பச்சா²தி அத்தே² வத்ததீதி ஆஹ பச்சா²பா⁴வோ ந ஹோதீதிஆதி³. அனு அபா⁴வங் க³தாதி பச்சா² அனுப்பத்தித⁴ம்மதாவஸேன அபா⁴வங் க³தா. அனச்ச²ரியாதி அனு அனு உபரூபரி விம்ஹயகதாதி அத்தோ². யஞ்ச கோ² த்வங் வதே³ஸீதி யங் வந்த³னாதி³ஸாமக்³கீ³ரஸாபா⁴வஸங்கா²தங் காரணங் அரஸரூபதாய வதே³ஸி, தங் காரணங் ந விஜ்ஜதீதி அத்தோ².

    Tālāvatthukatāti ucchinnamūlānaṃ tālānaṃ vatthu viya nesaṃ rūparasādīnaṃ vatthu cittasantānaṃ katanti imasmiṃ atthe majjhepadalopaṃ dīghañca katvā niddesoti āha tālavatthu viyātiādi. Tālavatthu viya yesaṃ vatthu kataṃ te tālāvatthukatāti visesanassa paranipāto daṭṭhabbo, katatālavatthukāti attho. Matthakacchinnatāloyeva pattaphalādīnaṃ akāraṇatāya avatthūti tālāvatthu, taṃ viya yesaṃ vatthu kataṃ te rūparasādayo tālāvatthukatā, ayaṃ aññapadatthavasena atthaggāho heṭṭhā vuttanayena sugamoti visesamatthaṃ dassento āha ‘‘matthakacchinnatālo viya katā’’ti. Evañca matthakasadisesu rūparasādīsu rāgesu chinnesupi tabbatthubhūtassa tālāvatthusadisassa cittasantānassa yāva parinibbānaṭṭhānaṃ upapannameva hoti. Yathārutato pana visesanasamāsavasena atthe gayhamāne rūparasādīnaṃ tālāvatthusadisatāya ṭhānaṃ āpajjati. Yaṃ pana sāratthadīpaniyaṃ (sārattha. ṭī. 1.3) etaṃ dosaṃ pariharituṃ rūparasādīnaṃ kusalākusalattaṃ vuttaṃ, taṃ te tathāgatassa pahīnātiādipāḷiyā, kāmasukhassādasaṅkhātā rūparasātiādiaṭṭhakathāya ca na sameti, khīṇāsavānampi yāva parinibbānā kusalākusalānaṃ phaluppattito tesaṃ matthakacchinnatālasadisatāpi na yuttāti gahetabbaṃ. Atha vā matthakacchinnatālassa ṭhitaṃ aṭṭhitañca amanasikatvā puna anuppattidhammatāsadisamattaṃ upametvā tālāvatthu viya katāti visesanasamāsavasena atthaggahaṇepi na koci doso. Anu-saddo pacchāti atthe vattatīti āha pacchābhāvo na hotītiādi. Anu abhāvaṃ gatāti pacchā anuppattidhammatāvasena abhāvaṃ gatā. Anacchariyāti anu anu uparūpari vimhayakatāti attho. Yañca kho tvaṃ vadesīti yaṃ vandanādisāmaggīrasābhāvasaṅkhātaṃ kāraṇaṃ arasarūpatāya vadesi, taṃ kāraṇaṃ na vijjatīti attho.

    4. ஸந்தா⁴ய பா⁴ஸிதமத்த²ந்தி யங் அத்த²ங் ஸந்தா⁴ய ப்³ராஹ்மணோ நிப்³போ⁴கோ³ ப⁴வங் கோ³தமோதிஆதி³மாஹ, ப⁴க³வா ச யங் ஸந்தா⁴ய நிப்³போ⁴க³தாதி³ங் அத்தனி அனுஜானாதி, தங் ஸந்தா⁴ய பா⁴ஸிதமத்த²ங்.

    4.Sandhāya bhāsitamatthanti yaṃ atthaṃ sandhāya brāhmaṇo nibbhogo bhavaṃ gotamotiādimāha, bhagavā ca yaṃ sandhāya nibbhogatādiṃ attani anujānāti, taṃ sandhāya bhāsitamatthaṃ.

    5. குலஸமுதா³சாரகம்மந்தி குலாசாரகம்மங். காயதோ காயத்³வாரதோ பவத்தங் து³ச்சரிதங் காயது³ச்சரிதங். அனேகவிஹிதாதி அனேகப்பகாரா.

    5.Kulasamudācārakammanti kulācārakammaṃ. Kāyato kāyadvārato pavattaṃ duccaritaṃ kāyaduccaritaṃ. Anekavihitāti anekappakārā.

    6. பஞ்சகாமகு³ணிகராக³ஸ்ஸாதி ரூபாதீ³ஸு பஞ்சஸு காமகொட்டா²ஸேஸு அதிவிய ஸங்க³வஸேன நியுத்தஸ்ஸ காமராக³ஸ்ஸ, ஏதேன அனாகா³மீனங் வத்தா²ப⁴ரணாதீ³ஸு ஸங்க³னிகந்திவஸேன உப்பஜ்ஜனகாமராக³ஸ்ஸ காமராக³தாபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி தஸ்ஸ ரூபராகா³தீ³ஸு ஸங்க³ஹதோ. அவஸேஸானந்தி எத்த² ஸக்காயதி³ட்டி²விசிகிச்சா²னங் பட²மேன மக்³கே³ன, ஸேஸானங் சதூஹிபி உச்சே²த³ங் வத³தி, தேனாஹ ‘‘யதா²னுரூப’’ந்தி.

    6.Pañcakāmaguṇikarāgassāti rūpādīsu pañcasu kāmakoṭṭhāsesu ativiya saṅgavasena niyuttassa kāmarāgassa, etena anāgāmīnaṃ vatthābharaṇādīsu saṅganikantivasena uppajjanakāmarāgassa kāmarāgatābhāvaṃ dasseti tassa rūparāgādīsu saṅgahato. Avasesānanti ettha sakkāyadiṭṭhivicikicchānaṃ paṭhamena maggena, sesānaṃ catūhipi ucchedaṃ vadati, tenāha ‘‘yathānurūpa’’nti.

    7. ஜிகு³ச்ச²தி மஞ்ஞேதி ஜிகு³ச்ச²தி விய, ‘‘ஜிகு³ச்ச²தீ’’தி வா ஸல்லக்கே²மி. அகோஸல்லஸம்பூ⁴தட்டே²னாதி அஞ்ஞாணஸம்பூ⁴தட்டே²ன.

    7.Jigucchati maññeti jigucchati viya, ‘‘jigucchatī’’ti vā sallakkhemi. Akosallasambhūtaṭṭhenāti aññāṇasambhūtaṭṭhena.

    8-10. தத்ராதி யதா²வுத்தேஸு த்³வீஸு அத்த²விகப்பேஸு. படிஸந்தி⁴பரியாயோபி இத⁴ க³ப்³ப⁴ஸத்³தோ³தி ஆஹ ‘‘தே³வலோகபடிஸந்தி⁴படிலாபா⁴யா’’தி. அபுனப்³ப⁴வபூ⁴தாதி க²ணே க²ணே உப்பஜ்ஜமானானங் த⁴ம்மானங் அபி⁴னிப்³ப³த்தி.

    8-10.Tatrāti yathāvuttesu dvīsu atthavikappesu. Paṭisandhipariyāyopi idha gabbhasaddoti āha ‘‘devalokapaṭisandhipaṭilābhāyā’’ti. Apunabbhavabhūtāti khaṇe khaṇe uppajjamānānaṃ dhammānaṃ abhinibbatti.

    11. த⁴ம்மதா⁴துந்தி ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங். தஞ்ஹி த⁴ம்மே யாதா²வதோ தா⁴ரேதி உபதா⁴ரேதீதி ‘‘த⁴ம்மதா⁴தூ’’தி வுச்சதி. தே³ஸனாவிலாஸப்பத்தோதி அபி⁴ருசிவஸேன பரிவத்தெத்வா தே³ஸேதுங் ஸமத்த²தா தே³ஸனாவிலாஸோ, தங் பத்தோ. கருணாவிப்பா²ரந்தி ஸப்³ப³ஸத்தேஸு மஹாகருணாய ப²ரணங். தாதி³கு³ணலக்க²ணமேவ உபமாய விபா⁴வெந்தோ ஆஹ ‘‘பத²வீஸமசித்தத’’ந்தி. ததோயேவ அகுஜ்ஜ²னஸபா⁴வதோ அகுப்பத⁴ம்மதா. ஜாதியா அனுக³தந்தி ஜாதியா அனுப³த்³த⁴ங். ஜராய அனுஸடந்தி ஜராய பலிவேடி²தங். வட்டகா²ணுபூ⁴தந்தி வட்டதோ உத்³த⁴ரிதுங் அஸக்குணெய்யதாய வட்டே நிச்சலபா⁴வேன டி²தங் கா²ணு விய பூ⁴தங். ஜாதானங் மச்சானங் நிச்சங் மரணதோ ப⁴யந்தி ஆஹ அஜ்ஜ மரித்வாதிஆதி³. அப்படிஸமங் புரேஜாதபா⁴வந்தி அஸதி³ஸங் அரியாய ஜாதியா பட²மஜாதபா⁴வங், ஸப்³ப³ஜெட்ட²பா⁴வந்தி அத்தோ².

    11.Dhammadhātunti sabbaññutaññāṇaṃ. Tañhi dhamme yāthāvato dhāreti upadhāretīti ‘‘dhammadhātū’’ti vuccati. Desanāvilāsappattoti abhirucivasena parivattetvā desetuṃ samatthatā desanāvilāso, taṃ patto. Karuṇāvipphāranti sabbasattesu mahākaruṇāya pharaṇaṃ. Tādiguṇalakkhaṇameva upamāya vibhāvento āha ‘‘pathavīsamacittata’’nti. Tatoyeva akujjhanasabhāvato akuppadhammatā. Jātiyā anugatanti jātiyā anubaddhaṃ. Jarāya anusaṭanti jarāya paliveṭhitaṃ. Vaṭṭakhāṇubhūtanti vaṭṭato uddharituṃ asakkuṇeyyatāya vaṭṭe niccalabhāvena ṭhitaṃ khāṇu viya bhūtaṃ. Jātānaṃ maccānaṃ niccaṃ maraṇato bhayanti āha ajja maritvātiādi. Appaṭisamaṃ purejātabhāvanti asadisaṃ ariyāya jātiyā paṭhamajātabhāvaṃ, sabbajeṭṭhabhāvanti attho.

    ‘‘அபீ’’தி அவத்வா ‘‘பீ’’தி வத³ந்தோ பி-ஸத்³தோ³ விஸுங் அத்தி² நிபாதோதி த³ஸ்ஸேதி. ஸம்மா அதி⁴ஸயிதானீதி பாதா³தீ³ஹி உபகா⁴தங் அகரொந்தியா ஸம்மதே³வ உபரி ஸயிதானி, அகம்மகஸ்ஸாபி ஸயதிதா⁴துனோ அதி⁴புப்³ப³தாய ஸகம்மகதா த³ட்ட²ப்³பா³. நக²ஸிகா²தி நக²க்³கா³னி. ஸகுணானங் பக்கா² ஹத்த²பாத³ட்டா²னியாதி ஆஹ ‘‘ஸங்குடிதஹத்த²பாதா³’’தி. எத்தா²தி ஆலோகட்டா²னே. நிக்க²மந்தானந்தி நிக்க²மந்தேஸு, நித்³தா⁴ரணே ஹேதங் ஸாமிவசனங். அண்ட³கோஸந்தி அண்ட³கபாலங்.

    ‘‘Apī’’ti avatvā ‘‘pī’’ti vadanto pi-saddo visuṃ atthi nipātoti dasseti. Sammā adhisayitānīti pādādīhi upaghātaṃ akarontiyā sammadeva upari sayitāni, akammakassāpi sayatidhātuno adhipubbatāya sakammakatā daṭṭhabbā. Nakhasikhāti nakhaggāni. Sakuṇānaṃ pakkhā hatthapādaṭṭhāniyāti āha ‘‘saṅkuṭitahatthapādā’’ti. Etthāti ālokaṭṭhāne. Nikkhamantānanti nikkhamantesu, niddhāraṇe hetaṃ sāmivacanaṃ. Aṇḍakosanti aṇḍakapālaṃ.

    லோகோயேவ லோகஸன்னிவாஸோ. அபு³ஜ்ஜி² எத்தா²தி ருக்கோ² போ³தி⁴, ஸயங் பு³ஜ்ஜ²தி, பு³ஜ்ஜ²ந்தி வா தேனாதி மக்³கோ³பி ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணம்பி போ³தி⁴. பு³ஜ்ஜீ²யதீதி நிப்³பா³னங் போ³தி⁴. அந்தரா ச போ³தி⁴ந்தி து³தியமுதா³ஹரணங் வினாபி ருக்க²-ஸத்³தே³ன போ³தி⁴-ஸத்³த³ஸ்ஸ ருக்க²ப்பவத்தித³ஸ்ஸனத்த²ங். வரபூ⁴ரிமேத⁴ஸோதி மஹாபத²வீ விய பத்த²டபஞ்ஞோதி அத்தோ². திஸ்ஸோ விஜ்ஜாதி அரஹத்தமக்³கோ³ அத்தனா ஸஹ வத்தமானங் ஸம்மாதி³ட்டி²ஸங்கா²தங் ஆஸவக்க²யஞாணஞ்சேவ இதரா த்³வே மஹக்³க³தவிஜ்ஜா ச தப்³பி³னிப³ந்த⁴ககிலேஸவித்³த⁴ங்ஸனவஸேன உப்பாத³னதோ ‘‘திஸ்ஸோ விஜ்ஜா’’தி வுச்சதி. ச² அபி⁴ஞ்ஞாதி எத்தா²பி ஏஸேவ நயோ. ஸாவகபாரமீஞாணந்தி அக்³க³ஸாவகேஹி படிலபி⁴தப்³ப³ங் ஸப்³ப³மேவ லோகியலோகுத்தரஞாணங். பச்சேகபோ³தி⁴ஞாணந்தி எத்தா²பி ஏஸேவ நயோ.

    Lokoyeva lokasannivāso. Abujjhi etthāti rukkho bodhi, sayaṃ bujjhati, bujjhanti vā tenāti maggopi sabbaññutaññāṇampi bodhi. Bujjhīyatīti nibbānaṃ bodhi. Antarā ca bodhinti dutiyamudāharaṇaṃ vināpi rukkha-saddena bodhi-saddassa rukkhappavattidassanatthaṃ. Varabhūrimedhasoti mahāpathavī viya patthaṭapaññoti attho. Tisso vijjāti arahattamaggo attanā saha vattamānaṃ sammādiṭṭhisaṅkhātaṃ āsavakkhayañāṇañceva itarā dve mahaggatavijjā ca tabbinibandhakakilesaviddhaṃsanavasena uppādanato ‘‘tisso vijjā’’ti vuccati. Cha abhiññāti etthāpi eseva nayo. Sāvakapāramīñāṇanti aggasāvakehi paṭilabhitabbaṃ sabbameva lokiyalokuttarañāṇaṃ. Paccekabodhiñāṇanti etthāpi eseva nayo.

    ஓபம்மஸம்படிபாத³னந்தி ஓபம்மத்த²ஸ்ஸ உபமெய்யேன ஸமங் படிபாத³னங். அத்தே²னாதி உபமெய்யத்தே²ன. திக்க²க²ரவிப்பஸன்னஸூரபா⁴வோதி இமினா ஸங்கா²ருபெக்கா²பத்ததங் விபஸ்ஸனாய த³ஸ்ஸேதி. பரிணாமகாலோதி இமினா வுட்டா²னகா³மினிபா⁴வாபத்திங். ததா³ ச ஸா மக்³க³ஞாணக³ப்³ப⁴ங் தா⁴ரெந்தீ விய ஹோதீதி ஆஹ ‘‘க³ப்³ப⁴க்³க³ஹணகாலோ’’தி. அனுபுப்³பா³தி⁴க³தேனாதி பட²மமக்³கா³தி³படிபாடியா அதி⁴க³தேன. சதுரங்க³ஸமன்னாக³தந்தி ‘‘காமங் தசோ ச ந்ஹாரு ச அட்டி² ச அவஸிஸ்ஸது (ம॰ நி॰ 2.184; ஸங்॰ நி॰ 2.22; அ॰ நி॰ 2.5; மஹானி॰ 196), ஸரீரே உபஸுஸ்ஸது மங்ஸலோஹித’’ந்தி ஏவங் வுத்தசதுரங்க³ஸமன்னாக³தங் வீரியங்.

    Opammasampaṭipādananti opammatthassa upameyyena samaṃ paṭipādanaṃ. Atthenāti upameyyatthena. Tikkhakharavippasannasūrabhāvoti iminā saṅkhārupekkhāpattataṃ vipassanāya dasseti. Pariṇāmakāloti iminā vuṭṭhānagāminibhāvāpattiṃ. Tadā ca sā maggañāṇagabbhaṃ dhārentī viya hotīti āha ‘‘gabbhaggahaṇakālo’’ti. Anupubbādhigatenāti paṭhamamaggādipaṭipāṭiyā adhigatena. Caturaṅgasamannāgatanti ‘‘kāmaṃ taco ca nhāru ca aṭṭhi ca avasissatu (ma. ni. 2.184; saṃ. ni. 2.22; a. ni. 2.5; mahāni. 196), sarīre upasussatu maṃsalohita’’nti evaṃ vuttacaturaṅgasamannāgataṃ vīriyaṃ.

    ச²ந்தோ³ காமோதிஆதீ³ஸு பத்த²னாகாரேன பவத்தோ து³ப்³ப³லோ லோபோ⁴ இச்ச²னட்டே²ன ச²ந்தோ³. ததோ ப³லவா ரஞ்ஜனட்டே²ன ராகோ³. ததோபி ப³லவதரோ ச²ந்த³ராகோ³. நிமித்தானுப்³யஞ்ஜனஸங்கப்பவஸேன பவத்தோ ஸங்கப்போ. ததோபி ப³லவஸங்கப்பவஸேனேவ பவத்தோ ராகோ³. ததோபி ப³லவதரோ ஸங்கப்பராகோ³. ஸ்வாயங் பபே⁴தோ³ ஏகஸ்ஸேவ லோப⁴ஸ்ஸ பவத்திஆகாரபே⁴தே³ன அவத்தா²பே⁴தே³ன ச வுத்தோ.

    Chando kāmotiādīsu patthanākārena pavatto dubbalo lobho icchanaṭṭhena chando. Tato balavā rañjanaṭṭhena rāgo. Tatopi balavataro chandarāgo. Nimittānubyañjanasaṅkappavasena pavatto saṅkappo. Tatopi balavasaṅkappavaseneva pavatto rāgo. Tatopi balavataro saṅkapparāgo. Svāyaṃ pabhedo ekasseva lobhassa pavattiākārabhedena avatthābhedena ca vutto.

    பட²மஜ்ஜா²னகதா²வண்ணனா

    Paṭhamajjhānakathāvaṇṇanā

    ஸெய்யதி²த³ந்தி தங் கத²ந்தி அத்தோ². ஏதந்தி புப்³ப³பதே³யேவ அவதா⁴ரணகரணங், ஏதங் அத்த²ஜாதங் வா. தன்னிஸ்ஸரணதோதி தேஸங் காமானங் நிஸ்ஸரணத்தா. ஏஸாதி ஏவ-காரோ. காமதா⁴து நாம காமப⁴வோ, நெக்க²ம்மந்தி பட²மஜ்ஜா²னங். ஏஸாதி நியமோ. தத³ங்க³விக்க²ம்ப⁴னஸமுச்சே²த³படிப்பஸ்ஸத்³தி⁴னிஸ்ஸரணவிவேகா தத³ங்க³விவேகாத³யோ. காயசித்தஉபதி⁴விவேகா காயவிவேகாத³யோ, தயோ ஏவ இத⁴ ஜா²னகதா²ய, ஸமுச்சே²த³விவேகாதீ³னங் அஸம்ப⁴வா. நித்³தே³ஸேதி மஹானித்³தே³ஸே. தத்தே²வாதி மஹானித்³தே³ஸே ஏவ. விப⁴ங்கே³தி ஜா²னவிப⁴ங்கே³. ஏவஞ்ஹி ஸதீதி உப⁴யேஸம்பி காமானங் ஸங்க³ஹே ஸதி.

    Seyyathidanti taṃ kathanti attho. Etanti pubbapadeyeva avadhāraṇakaraṇaṃ, etaṃ atthajātaṃ vā. Tannissaraṇatoti tesaṃ kāmānaṃ nissaraṇattā. Esāti eva-kāro. Kāmadhātu nāma kāmabhavo, nekkhammanti paṭhamajjhānaṃ. Esāti niyamo. Tadaṅgavikkhambhanasamucchedapaṭippassaddhinissaraṇavivekā tadaṅgavivekādayo. Kāyacittaupadhivivekā kāyavivekādayo, tayo eva idha jhānakathāya, samucchedavivekādīnaṃ asambhavā. Niddeseti mahāniddese. Tatthevāti mahāniddese eva. Vibhaṅgeti jhānavibhaṅge. Evañhi satīti ubhayesampi kāmānaṃ saṅgahe sati.

    புரிமேனாதி காயவிவேகேன. எத்தா²தி ஏதஸ்மிங் காயசித்தவிவேகத்³வயே. து³தியேனாதி சித்தவிவேகேன. ஏதேஸந்தி யதா²வுத்தனயேன வத்து²காமகிலேஸகாமவிவேகத்³வயஸ்ஸ வாசகபூ⁴தானங் விவிச்சேவ காமேஹி விவிச்ச அகுஸலேஹீதி இமேஸங் பதா³னங், நித்³தா⁴ரணே சேதங் ஸாமிவசனங். பா³லபா⁴வஸ்ஸ ஹேதுபரிச்சாகோ³தி அனுவத்ததி. அகுஸலத⁴ம்மோ ஹி பா³லபா⁴வஸ்ஸ ஹேது. ஆஸயபோஸனந்தி ஆஸயஸ்ஸ விஸோத⁴னங் வட்³ட⁴னஞ்ச. விப⁴ங்கே³ நீவரணானேவ வுத்தானீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. தத்த² காரணமாஹ ‘‘உபரிஜா²னங்க³பச்சனீகபடிபக்க²பா⁴வத³ஸ்ஸனதோ’’தி. தத்த² உபரி ஸவிதக்கந்திஆதி³னா வுச்சமானானி ஜா²னங்கா³னி, தேஸங் அத்தனோ பச்சனீகானங் படிபக்க²பா⁴வத³ஸ்ஸனதோதி அத்தோ². உபரிஜா²னங்கா³னங் பச்சனீகபடிபக்க²பா⁴வஸ்ஸ த³ஸ்ஸனதோதிபி பாடோ². தத்த² ‘‘உபரி வுச்சமானஜா²னங்கா³னங் உஜுவிபச்சனீகவஸேன படிபக்க²பா⁴வத³ஸ்ஸனதோ’’தி ‘‘நீவரணானங் தானேவ விப⁴ங்கே³ வுத்தானீ’’திபி அத்த²ங் வத³ந்தி . பேடகேதி மஹாகச்சாயனத்தே²ரேன கதங் நெத்திப்பகரணனயானுஸாரிபகரணங், தங் பன பிடகானங் வண்ணனாபூ⁴தத்தா ‘‘பேடக’’ந்தி வுத்தங், தஸ்மிந்தி அத்தோ².

    Purimenāti kāyavivekena. Etthāti etasmiṃ kāyacittavivekadvaye. Dutiyenāti cittavivekena. Etesanti yathāvuttanayena vatthukāmakilesakāmavivekadvayassa vācakabhūtānaṃ vivicceva kāmehi vivicca akusalehīti imesaṃ padānaṃ, niddhāraṇe cetaṃ sāmivacanaṃ. Bālabhāvassa hetupariccāgoti anuvattati. Akusaladhammo hi bālabhāvassa hetu. Āsayaposananti āsayassa visodhanaṃ vaḍḍhanañca. Vibhaṅge nīvaraṇāneva vuttānīti sambandho. Tattha kāraṇamāha ‘‘uparijhānaṅgapaccanīkapaṭipakkhabhāvadassanato’’ti. Tattha upari savitakkantiādinā vuccamānāni jhānaṅgāni, tesaṃ attano paccanīkānaṃ paṭipakkhabhāvadassanatoti attho. Uparijhānaṅgānaṃ paccanīkapaṭipakkhabhāvassa dassanatotipi pāṭho. Tattha ‘‘upari vuccamānajhānaṅgānaṃ ujuvipaccanīkavasena paṭipakkhabhāvadassanato’’ti ‘‘nīvaraṇānaṃ tāneva vibhaṅge vuttānī’’tipi atthaṃ vadanti . Peṭaketi mahākaccāyanattherena kataṃ nettippakaraṇanayānusāripakaraṇaṃ, taṃ pana piṭakānaṃ vaṇṇanābhūtattā ‘‘peṭaka’’nti vuttaṃ, tasminti attho.

    விதக்கனங் நாம ஆரம்மணபரிகப்பனந்தி ஆஹ ‘‘ஊஹன’’ந்தி. ரூபங் ரூபந்திஆதி³னா விஸயே ஆகோடெந்தஸ்ஸ விஸயப்பவத்திஆஹனநங் உபரி ஆஹனநந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஆரம்மணே சித்தஸ்ஸ ஆனயனங் நாம ஆரம்மணாபி⁴முக²கரணங். அனுஸஞ்சரணந்தி அனுபரிப்³ப⁴மனங், தஞ்ச க²ணந்தரஸ்ஸ ததா²காரேன உப்பாத³னமேவ, ந ஹி பரமத்த²தோ ஏகஸ்ஸ ஸஞ்சரணமத்தி², ஏவமஞ்ஞத்தா²பி ஈதி³ஸேஸு. அனுமஜ்ஜனந்தி பரிமஜ்ஜனங். தத்தா²தி ஆரம்மணே. ஸஹஜாதானுயோஜனங் ஸகிச்சானுவத்திதாகரணேன. கத்த²சீதி து³தியஜ்ஜா²னவிரஹிதேஸு ஸவிசாரசித்தேஸு ஸப்³ப³த்தா²தி அத்தோ². விசாரேன ஸஹ உப்பஜ்ஜமானோபி விதக்கோ ஆரம்மணே அபி⁴னிரோபனாகாரேன பவத்திங் ஸந்தா⁴ய ‘‘பட²மாபி⁴னிபாதோ’’தி வுத்தோ. விப்பா²ரவாதி அவூபஸந்தஸபா⁴வதாய வேக³வா, தேனேவேஸ து³தியஜ்ஜா²னே பஹானங்க³ங் ஜாதங். பட²மது³தியஜ்ஜா²னேஸூதி பஞ்சகனயங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். அங்க³வினிமுத்தஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸ அபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ ருக்கோ² வியாதிஆதி³மாஹ.

    Vitakkanaṃ nāma ārammaṇaparikappananti āha ‘‘ūhana’’nti. Rūpaṃ rūpantiādinā visaye ākoṭentassa visayappavattiāhananaṃ upari āhanananti veditabbaṃ. Ārammaṇe cittassa ānayanaṃ nāma ārammaṇābhimukhakaraṇaṃ. Anusañcaraṇanti anuparibbhamanaṃ, tañca khaṇantarassa tathākārena uppādanameva, na hi paramatthato ekassa sañcaraṇamatthi, evamaññatthāpi īdisesu. Anumajjananti parimajjanaṃ. Tatthāti ārammaṇe. Sahajātānuyojanaṃ sakiccānuvattitākaraṇena. Katthacīti dutiyajjhānavirahitesu savicāracittesu sabbatthāti attho. Vicārena saha uppajjamānopi vitakko ārammaṇe abhiniropanākārena pavattiṃ sandhāya ‘‘paṭhamābhinipāto’’ti vutto. Vipphāravāti avūpasantasabhāvatāya vegavā, tenevesa dutiyajjhāne pahānaṅgaṃ jātaṃ. Paṭhamadutiyajjhānesūti pañcakanayaṃ sandhāya vuttaṃ. Aṅgavinimuttassa jhānassa abhāvaṃ dassento rukkho viyātiādimāha.

    விவேக-ஸத்³த³ஸ்ஸ பா⁴வஸாத⁴னபக்கே² ‘‘தஸ்மா விவேகா’’தி வுத்தங், இதரபக்கே² ‘‘தஸ்மிங் விவேகே’’தி. பினயதீதி தப்பேதி, வட்³டே⁴தி வா. ப²ரணரஸாதி பணீதரூபேஹி காயே ப்³யாபனரஸா. ஸாதலக்க²ணந்தி இட்ட²ஸபா⁴வங், மது⁴ரந்தி அத்தோ². ஸம்பயுத்தானங் பீளனஜ்ஜு²பெக்க²னங் அகத்வா அனு அனு க³ண்ஹனங் உபகாரிதா வா அனுக்³க³ஹோ. வனமேவ வனந்தங். உத³கமேவ உத³கந்தங். தஸ்மிங் தஸ்மிங் ஸமயே பாகடபா⁴வதோதி இமினா இட்டா²ரம்மணாதி³படிலாப⁴ஸமயேபி ஸுக²ங் விஜ்ஜமானம்பி அபாகடங், பீதியேவ தத்த² பாகடா, படிலத்³த⁴ரஸானுப⁴வனஸமயே ச விஜ்ஜமானபீதிதோபி ஸுக²மேவ பாகடதரந்தி த³ஸ்ஸேதி. எத்த² ச சேதஸிகஸுக²வஸேனேவ படிலத்³த⁴ரஸானுப⁴வனங் வேதி³தப்³ப³ங், ந காயிகஸுக²வஸேன தஸ்ஸ பீதிஸம்பயோக³ஸ்ஸேவ அபா⁴வேன இதா⁴னதி⁴ப்பேதத்தா. அயஞ்ச பீதீதிஆதி³ அஞ்ஞபத³த்த²ஸமஆஸத³ஸ்ஸனங், அஸ்ஸத்தி²பக்கே² தத்³தி⁴தபச்சயத³ஸ்ஸனங் வா. து³தியவிகப்பேன அஞ்ஞபத³த்த²ஸமாஸவஸேனேவ ‘‘விவேகஜங் பீதிஸுக²’’ந்தி இத³ங் ஏகங் பத³ந்தி த³ஸ்ஸேதி, விப⁴த்தியா ச அலோபங்.

    Viveka-saddassa bhāvasādhanapakkhe ‘‘tasmā vivekā’’ti vuttaṃ, itarapakkhe ‘‘tasmiṃ viveke’’ti. Pinayatīti tappeti, vaḍḍheti vā. Pharaṇarasāti paṇītarūpehi kāye byāpanarasā. Sātalakkhaṇanti iṭṭhasabhāvaṃ, madhuranti attho. Sampayuttānaṃ pīḷanajjhupekkhanaṃ akatvā anu anu gaṇhanaṃ upakāritā vā anuggaho. Vanameva vanantaṃ. Udakameva udakantaṃ. Tasmiṃ tasmiṃ samaye pākaṭabhāvatoti iminā iṭṭhārammaṇādipaṭilābhasamayepi sukhaṃ vijjamānampi apākaṭaṃ, pītiyeva tattha pākaṭā, paṭiladdharasānubhavanasamaye ca vijjamānapītitopi sukhameva pākaṭataranti dasseti. Ettha ca cetasikasukhavaseneva paṭiladdharasānubhavanaṃ veditabbaṃ, na kāyikasukhavasena tassa pītisampayogasseva abhāvena idhānadhippetattā. Ayañca pītītiādi aññapadatthasamaāsadassanaṃ, assatthipakkhe taddhitapaccayadassanaṃ vā. Dutiyavikappena aññapadatthasamāsavaseneva ‘‘vivekajaṃ pītisukha’’nti idaṃ ekaṃ padanti dasseti, vibhattiyā ca alopaṃ.

    க³ணனானுபுப்³ப³தாதி தே³ஸனாக்கமங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். பட²மங் ஸமாபஜ்ஜதீதி இத³ங் ஆதி³கம்மிகவஸேன வுத்தங், சிண்ணவஸீனங் பன யோகீ³னங் உப்படிபாடியாபி ஜா²னங் உப்பஜ்ஜதேவ. ஜா²பேதீதி த³ஹதி. அனிச்சாதி³லக்க²ணவிஸயாய விபஸ்ஸனாய உபனிஜ்ஜா²யனங் கத²ங் நிப்³பா³னாலம்ப³னஸ்ஸ மக்³க³ஸ்ஸ ஹோதீதி ஆஹ விபஸ்ஸனாயாதிஆதி³. தத்த² மக்³கே³ன ஸிஜ்ஜ²தீதி நிச்சாதி³விபல்லாஸப்பஹாயகேன ஸஹ மக்³கே³னேவ தங் லக்க²ணூபனிஜ்ஜா²னங் அஸம்மோஹதோ அத்தனோ ஸிஜ்ஜ²தி. அத² வா மக்³கே³னாதி மக்³க³கிச்சேன, விபல்லாஸப்பஹானேனாதி அத்தோ².

    Gaṇanānupubbatāti desanākkamaṃ sandhāya vuttaṃ. Paṭhamaṃ samāpajjatīti idaṃ ādikammikavasena vuttaṃ, ciṇṇavasīnaṃ pana yogīnaṃ uppaṭipāṭiyāpi jhānaṃ uppajjateva. Jhāpetīti dahati. Aniccādilakkhaṇavisayāya vipassanāya upanijjhāyanaṃ kathaṃ nibbānālambanassa maggassa hotīti āha vipassanāyātiādi. Tattha maggena sijjhatīti niccādivipallāsappahāyakena saha maggeneva taṃ lakkhaṇūpanijjhānaṃ asammohato attano sijjhati. Atha vā maggenāti maggakiccena, vipallāsappahānenāti attho.

    அஞ்ஞோதி ஸத்தோ. அவுத்தத்தாதி ‘‘ஸசித்தேகக்³க³த’’ந்தி ஜா²னபாளியங் (விப⁴॰ 508 ஆத³யோ) அவுத்தத்தா. வுத்தத்தாதி தஸ்ஸா ஜா²னபாளியா விப⁴ங்கே³ வுத்தத்தா.

    Aññoti satto. Avuttattāti ‘‘sacittekaggata’’nti jhānapāḷiyaṃ (vibha. 508 ādayo) avuttattā. Vuttattāti tassā jhānapāḷiyā vibhaṅge vuttattā.




    Next: து³தியஜ்ஜா²னகதா²வண்ணனா • Dutiyajjhānakathāvaṇṇanā




    Related texts:



    திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / மஹாவிப⁴ங்க³ • Mahāvibhaṅga / வேரஞ்ஜகண்ட³ங் • Verañjakaṇḍaṃ

    அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / வினயபிடக (அட்ட²கதா²) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஹாவிப⁴ங்க³-அட்ட²கதா² • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / வேரஞ்ஜகண்ட³வண்ணனா • Verañjakaṇḍavaṇṇanā

    டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā
    வேரஞ்ஜகண்ட³வண்ணனா • Verañjakaṇḍavaṇṇanā
    1. ஸுக்கவிஸ்ஸட்டி²ஸிக்கா²பத³வண்ணனா • 1. Sukkavissaṭṭhisikkhāpadavaṇṇanā

    டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā / வேரஞ்ஜகண்ட³வண்ணனா • Verañjakaṇḍavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact