| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਾਨવਤ੍ਥੁ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
੬. ਪਠਮਕਰਣੀਯવਿਮਾਨવਣ੍ਣਨਾ
6. Paṭhamakaraṇīyavimānavaṇṇanā
ਉਚ੍ਚਮਿਦਂ ਮਣਿਥੂਣਨ੍ਤਿ ਕਰਣੀਯવਿਮਾਨਂ। ਤਸ੍ਸ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ। ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਸਾવਤ੍ਥਿવਾਸੀ ਏਕੋ ਉਪਾਸਕੋ ਨ੍ਹਾਨੋਪਕਰਣਾਨਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਚਿਰવਤਿਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨ੍ਹਤ੍વਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਏવਮਾਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਕੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ’’ਤਿ। ਭਗવਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਕੇਨਚਿ ਅਨਿਮਨ੍ਤਿਤਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ਆਹ ‘‘ਅਧਿવਾਸੇਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਭਤ੍ਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ। ਅਧਿવਾਸੇਸਿ ਭਗવਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇਨ। ਸੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੇਹਂ ਨੇਤ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧਾਰਹਂ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍વਾ ਪਣੀਤੇਨ ਅਨ੍ਨਪਾਨੇਨ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਸਿ। ਭਗવਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਸੇਸਂ ਅਨਨ੍ਤਰવਿਮਾਨਸਦਿਸਂ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ –
Uccamidaṃmaṇithūṇanti karaṇīyavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena sāvatthivāsī eko upāsako nhānopakaraṇāni gahetvā aciravatiṃ gantvā nhatvā āgacchanto bhagavantaṃ sāvatthiṃ piṇḍāya pavisantaṃ disvā upasaṅkamitvā vanditvā evamāha ‘‘bhante kena nimantitā’’ti. Bhagavā tuṇhī ahosi. So kenaci animantitabhāvaṃ ñatvā āha ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā bhattaṃ anukampaṃ upādāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. So bhagavantaṃ attano gehaṃ netvā buddhārahaṃ āsanaṃ paññāpetvā tattha bhagavantaṃ nisīdāpetvā paṇītena annapānena santappesi. Bhagavā katabhattakicco tassa anumodanaṃ katvā pakkāmi. Sesaṃ anantaravimānasadisaṃ. Tena vuttaṃ –
੯੨੬. ‘‘ਉਚ੍ਚਮਿਦਂ ਮਣਿਥੂਣਂ વਿਮਾਨਂ…ਪੇ॰… ਨਾਰਿਯੋ ਚ ਨਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸੁવਣ੍ਣਛਨ੍ਨਾ॥
926. ‘‘Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ…pe… nāriyo ca naccanti suvaṇṇachannā.
੯੨੮. ‘‘ਕੇਨ ਤੇਤਾਦਿਸੋ વਣ੍ਣੋ…ਪੇ॰… વਣ੍ਣੋ ਚ ਤੇ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਪਭਾਸਤੀ’’ਤਿ॥
928. ‘‘Kena tetādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
੯੩੦. ‘‘ਸੋ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਮਨੋ…ਪੇ॰… ਯਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ’’॥
930. ‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
੯੩੧.
931.
‘‘ਕਰਣੀਯਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ, ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ વਿਜਾਨਤਾ।
‘‘Karaṇīyāni puññāni, paṇḍitena vijānatā;
ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤੇਸੁ ਬੁਦ੍ਧੇਸੁ, ਯਤ੍ਥ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ॥
Sammaggatesu buddhesu, yattha dinnaṃ mahapphalaṃ.
੯੩੧.
931.
‘‘ਅਤ੍ਥਾਯ વਤ ਮੇ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਅਰਞ੍ਞਾ ਗਾਮਮਾਗਤੋ।
‘‘Atthāya vata me buddho, araññā gāmamāgato;
ਕਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍વਾ, ਤਾવਤਿਂਸੂਪਗੋ ਅਹਂ॥
Kattha cittaṃ pasādetvā, tāvatiṃsūpago ahaṃ.
੯੩੩. ‘‘ਤੇਨ ਮੇਤਾਦਿਸੋ વਣ੍ਣੋ…ਪੇ॰… વਣ੍ਣੋ ਚ ਮੇ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਪਭਾਸਤੀ’’ਤਿ॥
933. ‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe… vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
੯੩੧. ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨਾਤਿ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੇਨ। વਿਜਾਨਤਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿਤਾਹਿਤਂ ਜਾਨਨ੍ਤੇਨ। ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤੇਸੂਤਿ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੇਸੁ, ਬੁਦ੍ਧੇਸੂਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਸੁ।
931. Tattha paṇḍitenāti sappaññena. Vijānatāti attano hitāhitaṃ jānantena. Sammaggatesūti sammāpaṭipannesu, buddhesūti sammāsambuddhesu.
੯੩੨. ਅਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਹਿਤਾਯ, વੁਡ੍ਢਿਯਾ વਾ। ਅਰਞ੍ਞਾਤਿ વਿਹਾਰਤੋ, ਜੇਤવਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ । ਤਾવਤਿਂਸੂਪਗੋਤਿ ਤਾવਤਿਂਸਦੇવਕਾਯਂ, ਤਾવਤਿਂਸਭવਨਂ વਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨવਸੇਨ ਉਪਗਤੋ। ਸੇਸਂ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ।
932.Atthāyāti hitāya, vuḍḍhiyā vā. Araññāti vihārato, jetavanaṃ sandhāya vadati . Tāvatiṃsūpagoti tāvatiṃsadevakāyaṃ, tāvatiṃsabhavanaṃ vā uppajjanavasena upagato. Sesaṃ vuttanayameva.
ਕਰਣੀਯવਿਮਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Karaṇīyavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / વਿਮਾਨવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Vimānavatthupāḷi / ੬. ਪਠਮਕਰਣੀਯવਿਮਾਨવਤ੍ਥੁ • 6. Paṭhamakaraṇīyavimānavatthu
