Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
౨. దేవపుత్తసంయుత్తం
2. Devaputtasaṃyuttaṃ
౧. పఠమవగ్గో
1. Paṭhamavaggo
౧. పఠమకస్సపసుత్తవణ్ణనా
1. Paṭhamakassapasuttavaṇṇanā
౮౨. దేవస్స పుత్తో దేవపుత్తో. దేవానం జనకజనేతబ్బసమ్బన్ధాభావతో కథమయం దేవపుత్తోతి వుచ్చతీతి ఆహ ‘‘దేవానం హీ’’తిఆది. ‘‘అపాకటో అఞ్ఞతరోతి వుచ్చతీ’’తి ఇదం యేభుయ్యవసేన వుత్తం. పాకటోపి హి కత్థచి ‘‘అఞ్ఞతరో’’తి వుచ్చతి. హేట్ఠా దేవతాసంయుత్తే ‘‘అపాకటా అఞ్ఞతరా దేవతా’’తి వత్వా ఇధ ‘‘పాకటో దేవపుత్తో’’తి వుత్తం. తథా హిస్స కస్సపోతి గోత్తనామం గహితం, తఞ్చ ఖో పురిమజాతిసిద్ధసమఞ్ఞావసేన. అనుసాసనం అనుసాసో, తం అనుసాసం. భిక్ఖునిద్దేసన్తి భిక్ఖుసద్దస్స నిద్దేసం. భిక్ఖుఓవాదన్తి భిక్ఖుభావావహం ఓవాదం. యది పన న అస్సోసి, కథమయం పఞ్హం కథేసీతి? అఞ్ఞతో సుతం నిస్సాయ పఞ్హం కథేసి, న పన భగవతో సమ్ముఖా సుతభావేన.
82. Devassa putto devaputto. Devānaṃ janakajanetabbasambandhābhāvato kathamayaṃ devaputtoti vuccatīti āha ‘‘devānaṃ hī’’tiādi. ‘‘Apākaṭo aññataroti vuccatī’’ti idaṃ yebhuyyavasena vuttaṃ. Pākaṭopi hi katthaci ‘‘aññataro’’ti vuccati. Heṭṭhā devatāsaṃyutte ‘‘apākaṭā aññatarā devatā’’ti vatvā idha ‘‘pākaṭo devaputto’’ti vuttaṃ. Tathā hissa kassapoti gottanāmaṃ gahitaṃ, tañca kho purimajātisiddhasamaññāvasena. Anusāsanaṃ anusāso, taṃ anusāsaṃ. Bhikkhuniddesanti bhikkhusaddassa niddesaṃ. Bhikkhuovādanti bhikkhubhāvāvahaṃ ovādaṃ. Yadi pana na assosi, kathamayaṃ pañhaṃ kathesīti? Aññato sutaṃ nissāya pañhaṃ kathesi, na pana bhagavato sammukhā sutabhāvena.
తేసన్తి యథావుత్తానం తిణ్ణం పుగ్గలానం. ‘‘కథేతుకామో చేవా’’తిఆదినా హి చతుత్థం ఇధ ఉద్ధటం. తత్థ ఆదితో తిణ్ణం భగవా పఞ్హం భారం న కరోతి ఏకేకఙ్గవేకల్లతో చేవ అఙ్గద్వయవేకల్లతో చ, చతుత్థస్స పన ఉభయఙ్గపారిపూరత్తా భారం కరోతీతి ఆహ ‘‘అయం పనా’’తిఆది.
Tesanti yathāvuttānaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ. ‘‘Kathetukāmo cevā’’tiādinā hi catutthaṃ idha uddhaṭaṃ. Tattha ādito tiṇṇaṃ bhagavā pañhaṃ bhāraṃ na karoti ekekaṅgavekallato ceva aṅgadvayavekallato ca, catutthassa pana ubhayaṅgapāripūrattā bhāraṃ karotīti āha ‘‘ayaṃ panā’’tiādi.
గాథాయం ‘‘సుభాసితస్సా’’తి ఉపయోగత్థే సామివచనన్తి ఆహ ‘‘సుభాసితం సిక్ఖేయ్యా’’తి. చతుసచ్చాదినిస్సితం బుద్ధవచనం సిక్ఖన్తో చతుబ్బిధం వచీసుచరితం సిక్ఖతి నామాతి ఆహ ‘‘చతుసచ్చనిస్సితం…పే॰… సిక్ఖేయ్యా’’తి. అవధారణేన తప్పటిపక్ఖం పటినివత్తేతి. ఉపాసితబ్బన్తి ఆసేవితబ్బం భావేతబ్బం బహులీకాతబ్బం. అట్ఠతింసభేదం కమ్మట్ఠానన్తి ఇదం తస్స విపస్సనాపదట్ఠానతం హదయే ఠపేత్వా వుత్తం. తథా హి వుత్తం ‘‘దుతియపదేన అధిపఞ్ఞాసిక్ఖా కథితా’’తి. యే పన ‘‘దుతియపదేన అధిచిత్తసిక్ఖా చిత్తవూపసమేన అధిపఞ్ఞాసిక్ఖా’’తి పఠన్తి, తేసం పదేన అట్ఠతింసప్పభేదకమ్మట్ఠానం సుద్ధసమథకమ్మట్ఠానస్సేవ గహణం దట్ఠబ్బం. యది ఏవం ‘‘అట్ఠసమాపత్తివసేనా’’తి ఇదం కథన్తి? ‘‘తం విపస్సనాధిట్ఠానానం సమాపత్తీనం వసేన కథిత’’న్తి వదన్తి. ఏవఞ్చ కత్వా ‘‘దుతియపదేన అధిపఞ్ఞాసిక్ఖా’’తి ఇదం వచనం సమత్థితం హోతి. సిక్ఖనం నామ ఆసేవనన్తి ఆహ ‘‘భావేయ్యాతి అత్థో’’తి. ఉపాసనన్తి పయిరుపాసనం. తఞ్చ ఖో అస్సుతపరియాపుణనకమ్మట్ఠానుగ్గహాదివసేన దస్సేన్తో ‘‘తమ్పీ’’తిఆదిమాహ. అధిసీలసిక్ఖా కథితా లక్ఖణహారనయేన. వచీసుచరితస్స హి సీలసభావత్తా తగ్గహణేనేవ తదేకలక్ఖణం కాయసుచరితమ్పి ఇతరమ్పి గహితమేవాతి. ఏత్థ చ అధిసీలసిక్ఖాయ చిత్తవివేకో, అధిపఞ్ఞాసిక్ఖాయ ఉపధివివేకో, అధిచిత్తసిక్ఖాయ కాయవివేకో కథితో, కాయవివేకో పన సరూపేనేవ పాళియం గహితోతి తివిధస్సపి వివేకస్స పకాసితత్తం దట్ఠబ్బం. సేసం సువిఞ్ఞేయ్యమేవ.
Gāthāyaṃ ‘‘subhāsitassā’’ti upayogatthe sāmivacananti āha ‘‘subhāsitaṃ sikkheyyā’’ti. Catusaccādinissitaṃ buddhavacanaṃ sikkhanto catubbidhaṃ vacīsucaritaṃ sikkhati nāmāti āha ‘‘catusaccanissitaṃ…pe… sikkheyyā’’ti. Avadhāraṇena tappaṭipakkhaṃ paṭinivatteti. Upāsitabbanti āsevitabbaṃ bhāvetabbaṃ bahulīkātabbaṃ. Aṭṭhatiṃsabhedaṃ kammaṭṭhānanti idaṃ tassa vipassanāpadaṭṭhānataṃ hadaye ṭhapetvā vuttaṃ. Tathā hi vuttaṃ ‘‘dutiyapadena adhipaññāsikkhā kathitā’’ti. Ye pana ‘‘dutiyapadena adhicittasikkhā cittavūpasamena adhipaññāsikkhā’’ti paṭhanti, tesaṃ padena aṭṭhatiṃsappabhedakammaṭṭhānaṃ suddhasamathakammaṭṭhānasseva gahaṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Yadi evaṃ ‘‘aṭṭhasamāpattivasenā’’ti idaṃ kathanti? ‘‘Taṃ vipassanādhiṭṭhānānaṃ samāpattīnaṃ vasena kathita’’nti vadanti. Evañca katvā ‘‘dutiyapadena adhipaññāsikkhā’’ti idaṃ vacanaṃ samatthitaṃ hoti. Sikkhanaṃ nāma āsevananti āha ‘‘bhāveyyāti attho’’ti. Upāsananti payirupāsanaṃ. Tañca kho assutapariyāpuṇanakammaṭṭhānuggahādivasena dassento ‘‘tampī’’tiādimāha. Adhisīlasikkhā kathitā lakkhaṇahāranayena. Vacīsucaritassa hi sīlasabhāvattā taggahaṇeneva tadekalakkhaṇaṃ kāyasucaritampi itarampi gahitamevāti. Ettha ca adhisīlasikkhāya cittaviveko, adhipaññāsikkhāya upadhiviveko, adhicittasikkhāya kāyaviveko kathito, kāyaviveko pana sarūpeneva pāḷiyaṃ gahitoti tividhassapi vivekassa pakāsitattaṃ daṭṭhabbaṃ. Sesaṃ suviññeyyameva.
పఠమకస్సపసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Paṭhamakassapasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya / ౧. పఠమకస్సపసుత్తం • 1. Paṭhamakassapasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౧. పఠమకస్సపసుత్తవణ్ణనా • 1. Paṭhamakassapasuttavaṇṇanā