| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၂. ဒေဝပုတ္တသံယုတ္တံ
2. Devaputtasaṃyuttaṃ
၁. ပဌမဝဂ္ဂော
1. Paṭhamavaggo
၁. ပဌမကသ္သပသုတ္တဝဏ္ဏနာ
1. Paṭhamakassapasuttavaṇṇanā
၈၂. ဒေဝသ္သ ပုတ္တော ဒေဝပုတ္တော။ ဒေဝာနံ ဇနကဇနေတဗ္ဗသမ္ဗန္ဓာဘာဝတော ကထမယံ ဒေဝပုတ္တောတိ ဝုစ္စတီတိ အာဟ ‘‘ဒေဝာနံ ဟီ’’တိအာဒိ။ ‘‘အပာကဋော အညတရောတိ ဝုစ္စတီ’’တိ ဣဒံ ယေဘုယ္ယဝသေန ဝုတ္တံ။ ပာကဋောပိ ဟိ ကတ္ထစိ ‘‘အညတရော’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဟေဋ္ဌာ ဒေဝတာသံယုတ္တေ ‘‘အပာကဋာ အညတရာ ဒေဝတာ’’တိ ဝတ္ဝာ ဣဓ ‘‘ပာကဋော ဒေဝပုတ္တော’’တိ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိသ္သ ကသ္သပောတိ ဂောတ္တနာမံ ဂဟိတံ, တဉ္စ ခော ပုရိမဇာတိသိဒ္ဓသမညာဝသေန။ အနုသာသနံ အနုသာသော, တံ အနုသာသံ။ ဘိက္ခုနိဒ္ဒေသန္တိ ဘိက္ခုသဒ္ဒသ္သ နိဒ္ဒေသံ။ ဘိက္ခုဩဝာဒန္တိ ဘိက္ခုဘာဝာဝဟံ ဩဝာဒံ။ ယဒိ ပန န အသ္သောသိ, ကထမယံ ပဉ္ဟံ ကထေသီတိ? အညတော သုတံ နိသ္သာယ ပဉ္ဟံ ကထေသိ, န ပန ဘဂဝတော သမ္မုခာ သုတဘာဝေန။
82. Devassa putto devaputto. Devānaṃ janakajanetabbasambandhābhāvato kathamayaṃ devaputtoti vuccatīti āha ‘‘devānaṃ hī’’tiādi. ‘‘Apākaṭo aññataroti vuccatī’’ti idaṃ yebhuyyavasena vuttaṃ. Pākaṭopi hi katthaci ‘‘aññataro’’ti vuccati. Heṭṭhā devatāsaṃyutte ‘‘apākaṭā aññatarā devatā’’ti vatvā idha ‘‘pākaṭo devaputto’’ti vuttaṃ. Tathā hissa kassapoti gottanāmaṃ gahitaṃ, tañca kho purimajātisiddhasamaññāvasena. Anusāsanaṃ anusāso, taṃ anusāsaṃ. Bhikkhuniddesanti bhikkhusaddassa niddesaṃ. Bhikkhuovādanti bhikkhubhāvāvahaṃ ovādaṃ. Yadi pana na assosi, kathamayaṃ pañhaṃ kathesīti? Aññato sutaṃ nissāya pañhaṃ kathesi, na pana bhagavato sammukhā sutabhāvena.
တေသန္တိ ယထာဝုတ္တာနံ တိဏ္ဏံ ပုဂ္ဂလာနံ။ ‘‘ကထေတုကာမော စေဝာ’’တိအာဒိနာ ဟိ စတုတ္ထံ ဣဓ ဥဒ္ဓဋံ။ တတ္ထ အာဒိတော တိဏ္ဏံ ဘဂဝာ ပဉ္ဟံ ဘာရံ န ကရောတိ ဧကေကင္ဂဝေကလ္လတော စေဝ အင္ဂဒ္ဝယဝေကလ္လတော စ, စတုတ္ထသ္သ ပန ဥဘယင္ဂပာရိပူရတ္တာ ဘာရံ ကရောတီတိ အာဟ ‘‘အယံ ပနာ’’တိအာဒိ။
Tesanti yathāvuttānaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ. ‘‘Kathetukāmo cevā’’tiādinā hi catutthaṃ idha uddhaṭaṃ. Tattha ādito tiṇṇaṃ bhagavā pañhaṃ bhāraṃ na karoti ekekaṅgavekallato ceva aṅgadvayavekallato ca, catutthassa pana ubhayaṅgapāripūrattā bhāraṃ karotīti āha ‘‘ayaṃ panā’’tiādi.
ဂာထာယံ ‘‘သုဘာသိတသ္သာ’’တိ ဥပယောဂတ္ထေ သာမိဝစနန္တိ အာဟ ‘‘သုဘာသိတံ သိက္ခေယ္ယာ’’တိ။ စတုသစ္စာဒိနိသ္သိတံ ဗုဒ္ဓဝစနံ သိက္ခန္တော စတုဗ္ဗိဓံ ဝစီသုစရိတံ သိက္ခတိ နာမာတိ အာဟ ‘‘စတုသစ္စနိသ္သိတံ။ပေ.။ သိက္ခေယ္ယာ’’တိ။ အဝဓာရဏေန တပ္ပဋိပက္ခံ ပဋိနိဝတ္တေတိ။ ဥပာသိတဗ္ဗန္တိ အာသေဝိတဗ္ဗံ ဘာဝေတဗ္ဗံ ဗဟုလီကာတဗ္ဗံ။ အဋ္ဌတိံသဘေဒံ ကမ္မဋ္ဌာနန္တိ ဣဒံ တသ္သ ဝိပသ္သနာပဒဋ္ဌာနတံ ဟဒယေ ဌပေတ္ဝာ ဝုတ္တံ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ ‘‘ဒုတိယပဒေန အဓိပညာသိက္ခာ ကထိတာ’’တိ။ ယေ ပန ‘‘ဒုတိယပဒေန အဓိစိတ္တသိက္ခာ စိတ္တဝူပသမေန အဓိပညာသိက္ခာ’’တိ ပဌန္တိ, တေသံ ပဒေန အဋ္ဌတိံသပ္ပဘေဒကမ္မဋ္ဌာနံ သုဒ္ဓသမထကမ္မဋ္ဌာနသ္သေဝ ဂဟဏံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ ယဒိ ဧဝံ ‘‘အဋ္ဌသမာပတ္တိဝသေနာ’’တိ ဣဒံ ကထန္တိ? ‘‘တံ ဝိပသ္သနာဓိဋ္ဌာနာနံ သမာပတ္တီနံ ဝသေန ကထိတ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝဉ္စ ကတ္ဝာ ‘‘ဒုတိယပဒေန အဓိပညာသိက္ခာ’’တိ ဣဒံ ဝစနံ သမတ္ထိတံ ဟောတိ။ သိက္ခနံ နာမ အာသေဝနန္တိ အာဟ ‘‘ဘာဝေယ္ယာတိ အတ္ထော’’တိ။ ဥပာသနန္တိ ပယိရုပာသနံ။ တဉ္စ ခော အသ္သုတပရိယာပုဏနကမ္မဋ္ဌာနုဂ္ဂဟာဒိဝသေန ဒသ္သေန္တော ‘‘တမ္ပီ’’တိအာဒိမာဟ။ အဓိသီလသိက္ခာ ကထိတာ လက္ခဏဟာရနယေန။ ဝစီသုစရိတသ္သ ဟိ သီလသဘာဝတ္တာ တဂ္ဂဟဏေနေဝ တဒေကလက္ခဏံ ကာယသုစရိတမ္ပိ ဣတရမ္ပိ ဂဟိတမေဝာတိ။ ဧတ္ထ စ အဓိသီလသိက္ခာယ စိတ္တဝိဝေကော, အဓိပညာသိက္ခာယ ဥပဓိဝိဝေကော, အဓိစိတ္တသိက္ခာယ ကာယဝိဝေကော ကထိတော, ကာယဝိဝေကော ပန သရူပေနေဝ ပာဠိယံ ဂဟိတောတိ တိဝိဓသ္သပိ ဝိဝေကသ္သ ပကာသိတတ္တံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ သေသံ သုဝိညေယ္ယမေဝ။
Gāthāyaṃ ‘‘subhāsitassā’’ti upayogatthe sāmivacananti āha ‘‘subhāsitaṃ sikkheyyā’’ti. Catusaccādinissitaṃ buddhavacanaṃ sikkhanto catubbidhaṃ vacīsucaritaṃ sikkhati nāmāti āha ‘‘catusaccanissitaṃ…pe… sikkheyyā’’ti. Avadhāraṇena tappaṭipakkhaṃ paṭinivatteti. Upāsitabbanti āsevitabbaṃ bhāvetabbaṃ bahulīkātabbaṃ. Aṭṭhatiṃsabhedaṃ kammaṭṭhānanti idaṃ tassa vipassanāpadaṭṭhānataṃ hadaye ṭhapetvā vuttaṃ. Tathā hi vuttaṃ ‘‘dutiyapadena adhipaññāsikkhā kathitā’’ti. Ye pana ‘‘dutiyapadena adhicittasikkhā cittavūpasamena adhipaññāsikkhā’’ti paṭhanti, tesaṃ padena aṭṭhatiṃsappabhedakammaṭṭhānaṃ suddhasamathakammaṭṭhānasseva gahaṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Yadi evaṃ ‘‘aṭṭhasamāpattivasenā’’ti idaṃ kathanti? ‘‘Taṃ vipassanādhiṭṭhānānaṃ samāpattīnaṃ vasena kathita’’nti vadanti. Evañca katvā ‘‘dutiyapadena adhipaññāsikkhā’’ti idaṃ vacanaṃ samatthitaṃ hoti. Sikkhanaṃ nāma āsevananti āha ‘‘bhāveyyāti attho’’ti. Upāsananti payirupāsanaṃ. Tañca kho assutapariyāpuṇanakammaṭṭhānuggahādivasena dassento ‘‘tampī’’tiādimāha. Adhisīlasikkhā kathitā lakkhaṇahāranayena. Vacīsucaritassa hi sīlasabhāvattā taggahaṇeneva tadekalakkhaṇaṃ kāyasucaritampi itarampi gahitamevāti. Ettha ca adhisīlasikkhāya cittaviveko, adhipaññāsikkhāya upadhiviveko, adhicittasikkhāya kāyaviveko kathito, kāyaviveko pana sarūpeneva pāḷiyaṃ gahitoti tividhassapi vivekassa pakāsitattaṃ daṭṭhabbaṃ. Sesaṃ suviññeyyameva.
ပဌမကသ္သပသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Paṭhamakassapasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၁. ပဌမကသ္သပသုတ္တံ • 1. Paṭhamakassapasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၁. ပဌမကသ္သပသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Paṭhamakassapasuttavaṇṇanā
