| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
2. දෙවපුත්‌තසංයුත්‌තං
2. Devaputtasaṃyuttaṃ
1. පඨමවග්‌ගො
1. Paṭhamavaggo
1. පඨමකස්‌සපසුත්‌තවණ්‌ණනා
1. Paṭhamakassapasuttavaṇṇanā
82. දෙවපුත්‌තසංයුත්‌තස්‌ස පඨමෙ දෙවපුත්‌තොති දෙවානඤ්‌හි අඞ්‌කෙ නිබ්‌බත්‌තා පුරිසා දෙවපුත්‌තා නාම, ඉත්‌ථියො දෙවධීතරො නාම හොන්‌ති. නාමවසෙන අපාකටාව ‘‘අඤ්‌ඤතරා දෙවතා’’ති වුච්‌චති, පාකටො ‘‘ඉත්‌ථන්‌නාමො දෙවපුත්‌තො’’ති. තස්‌මා හෙට්‌ඨා ‘‘අඤ්‌ඤතරා දෙවතා’’ති වත්‌වා ඉධ ‘‘දෙවපුත්‌තො’’ති වුත්‌තං. අනුසාසන්‌ති අනුසිට්‌ඨිං. අයං කිර දෙවපුත්‌තො භගවතා සම්‌බොධිතො සත්‌තමෙ වස්‌සෙ යමකපාටිහාරියං කත්‌වා තිදසපුරෙ වස්‌සං උපගම්‌ම අභිධම්‌මං දෙසෙන්‌තෙන ඣානවිභඞ්‌ගෙ – ‘‘භික්‌ඛූති සමඤ්‌ඤාය භික්‌ඛු, පටිඤ්‌ඤාය භික්‌ඛූ’’ති (විභ. 510). එවං භික්‌ඛුනිද්‌දෙසං කථියමානං අස්‌සොසි. ‘‘එවං විතක්‌කෙථ, මා එවං විතක්‌කයිත්‌ථ, එවං මනසිකරොථ, මා එවං මනසාකත්‌ථ. ඉදං පජහථ, ඉදං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරථා’’ති (පාරා. 19). එවරූපං පන භික්‌ඛුඔවාදං භික්‌ඛුඅනුසාසනං න අස්‌සොසි. සො තං සන්‌ධාය – ‘‘භික්‌ඛුං භගවා පකාසෙසි, නො ච භික්‌ඛුනො අනුසාස’’න්‌ති ආහ.
82. Devaputtasaṃyuttassa paṭhame devaputtoti devānañhi aṅke nibbattā purisā devaputtā nāma, itthiyo devadhītaro nāma honti. Nāmavasena apākaṭāva ‘‘aññatarā devatā’’ti vuccati, pākaṭo ‘‘itthannāmo devaputto’’ti. Tasmā heṭṭhā ‘‘aññatarā devatā’’ti vatvā idha ‘‘devaputto’’ti vuttaṃ. Anusāsanti anusiṭṭhiṃ. Ayaṃ kira devaputto bhagavatā sambodhito sattame vasse yamakapāṭihāriyaṃ katvā tidasapure vassaṃ upagamma abhidhammaṃ desentena jhānavibhaṅge – ‘‘bhikkhūti samaññāya bhikkhu, paṭiññāya bhikkhū’’ti (vibha. 510). Evaṃ bhikkhuniddesaṃ kathiyamānaṃ assosi. ‘‘Evaṃ vitakketha, mā evaṃ vitakkayittha, evaṃ manasikarotha, mā evaṃ manasākattha. Idaṃ pajahatha, idaṃ upasampajja viharathā’’ti (pārā. 19). Evarūpaṃ pana bhikkhuovādaṃ bhikkhuanusāsanaṃ na assosi. So taṃ sandhāya – ‘‘bhikkhuṃ bhagavā pakāsesi, no ca bhikkhuno anusāsa’’nti āha.
තෙන හීති යස්‌මා මයා භික්‌ඛුනො අනුසිට්‌ඨි න පකාසිතාති වදසි, තස්‌මා. තඤ්‌ඤෙවෙත්‌ථ පටිභාතූති තුය්‌හෙවෙසා අනුසිට්‌ඨිපකාසනා උපට්‌ඨාතූති. යො හි පඤ්‌හං කථෙතුකාමො හොති, න ච සක්‌කොති සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණෙන සද්‌ධිං සංසන්‌දිත්‌වා කථෙතුං. යො වා න කථෙතුකාමො හොති, සක්‌කොති පන කථෙතුං. යො වා නෙව කථෙතුකාමො හොති, කථෙතුං න ච සක්‌කොති. සබ්‌බෙසම්‌පි තෙසං භගවා පඤ්‌හං භාරං න කරොති. අයං පන දෙවපුත්‌තො කථෙතුකාමො චෙව, සක්‌කොති ච කථෙතුං. තස්‌මා තස්‌සෙව භාරං කරොන්‌තො භගවා එවමාහ. සොපි පඤ්‌හං කථෙසි.
Tena hīti yasmā mayā bhikkhuno anusiṭṭhi na pakāsitāti vadasi, tasmā. Taññevettha paṭibhātūti tuyhevesā anusiṭṭhipakāsanā upaṭṭhātūti. Yo hi pañhaṃ kathetukāmo hoti, na ca sakkoti sabbaññutaññāṇena saddhiṃ saṃsanditvā kathetuṃ. Yo vā na kathetukāmo hoti, sakkoti pana kathetuṃ. Yo vā neva kathetukāmo hoti, kathetuṃ na ca sakkoti. Sabbesampi tesaṃ bhagavā pañhaṃ bhāraṃ na karoti. Ayaṃ pana devaputto kathetukāmo ceva, sakkoti ca kathetuṃ. Tasmā tasseva bhāraṃ karonto bhagavā evamāha. Sopi pañhaṃ kathesi.
තත්‌ථ සුභාසිතස්‌ස සික්‌ඛෙථාති සුභාසිතං සික්‌ඛෙය්‍ය, චතුසච්‌චනිස්‌සිතං දසකථාවත්‌ථුනිස්‌සිතං සත්‌තතිංසබොධිපක්‌ඛියනිස්‌සිතං චතුබ්‌බිධං වචීසුචරිතමෙව සික්‌ඛෙය්‍ය. සමණූපාසනස්‌ස චාති සමණෙහි උපාසිතබ්‌බං සමණූපාසනං නාම අට්‌ඨතිංසභෙදං කම්‌මට්‌ඨානං, තම්‌පි සික්‌ඛෙය්‍ය භාවෙය්‍යාති අත්‌ථො. බහුස්‌සුතානං වා භික්‌ඛූනං උපාසනම්‌පි සමණූපාසනං. තම්‌පි ‘කිං, භන්‌තෙ, කුසල’’න්‌තිආදිනා පඤ්‌හපුච්‌ඡනෙන පඤ්‌ඤාවුද්‌ධත්‌ථං සික්‌ඛෙය්‍ය. චිත්‌තවූපසමස්‌ස චාති අට්‌ඨසමාපත්‌තිවසෙන චිත්‌තවූපසමං සික්‌ඛෙය්‍ය. ඉති දෙවපුත්‌තෙන තිස්‌සො සික්‌ඛා කථිතා හොන්‌ති. පුරිමපදෙන හි අධිසීලසික්‌ඛා කථිතා, දුතියපදෙන අධිපඤ්‌ඤාසික්‌ඛා, චිත්‌තවූපසමෙන අධිචිත්‌තසික්‌ඛාති එවං ඉමාය ගාථාය සකලම්‌පි සාසනං පකාසිතමෙව හොති. පඨමං.
Tattha subhāsitassa sikkhethāti subhāsitaṃ sikkheyya, catusaccanissitaṃ dasakathāvatthunissitaṃ sattatiṃsabodhipakkhiyanissitaṃ catubbidhaṃ vacīsucaritameva sikkheyya. Samaṇūpāsanassa cāti samaṇehi upāsitabbaṃ samaṇūpāsanaṃ nāma aṭṭhatiṃsabhedaṃ kammaṭṭhānaṃ, tampi sikkheyya bhāveyyāti attho. Bahussutānaṃ vā bhikkhūnaṃ upāsanampi samaṇūpāsanaṃ. Tampi ‘kiṃ, bhante, kusala’’ntiādinā pañhapucchanena paññāvuddhatthaṃ sikkheyya. Cittavūpasamassa cāti aṭṭhasamāpattivasena cittavūpasamaṃ sikkheyya. Iti devaputtena tisso sikkhā kathitā honti. Purimapadena hi adhisīlasikkhā kathitā, dutiyapadena adhipaññāsikkhā, cittavūpasamena adhicittasikkhāti evaṃ imāya gāthāya sakalampi sāsanaṃ pakāsitameva hoti. Paṭhamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 1. පඨමකස්‌සපසුත්‌තං • 1. Paṭhamakassapasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 1. පඨමකස්‌සපසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Paṭhamakassapasuttavaṇṇanā
