Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
೪. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ
4. Nissaggiyakaṇḍaṃ
೧. ಚೀವರವಗ್ಗೋ
1. Cīvaravaggo
೧. ಪಠಮಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā
ತಿಂಸ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ಯೇ ವುತ್ತಾ ಸಮಿತಾವಿನಾ।
Tiṃsa nissaggiyā dhammā, ye vuttā samitāvinā;
ತೇಸಂ ದಾನಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಪುಬ್ಬಪದವಣ್ಣನಂ॥
Tesaṃ dāni karissāmi, apubbapadavaṇṇanaṃ.
೪೫೯. ತೇನ ಸಮಯೇನ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಗೋತಮಕೇ ಚೇತಿಯೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಗವತಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತಿಚೀವರಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ ಹೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ತಿಚೀವರನ್ತಿ ಅನ್ತರವಾಸಕೋ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೋ ಸಙ್ಘಾಟೀತಿ ಇದಂ ಚೀವರತ್ತಯಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ ಹೋತಿ। ಯತ್ಥ ಪನೇತಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ಯದಾ ಚ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ಯೇನ ಚ ಕಾರಣೇನ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕೇ ಜೀವಕವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ (ಮಹಾವ॰ ೩೨೬ ಆದಯೋ) ಆಗತಮೇವ। ಅಞ್ಞೇನೇವ ತಿಚೀವರೇನ ಗಾಮಂ ಪವಿಸನ್ತೀತಿ ಯೇನ ವಿಹಾರೇ ಅಚ್ಛನ್ತಿ ನ್ಹಾನಞ್ಚ ಓತರನ್ತಿ, ತತೋ ಅಞ್ಞೇನ, ಏವಂ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ನವ ಚೀವರಾನಿ ಧಾರೇನ್ತಿ।
459. Tena samayena buddho bhagavā vesāliyaṃ viharati gotamake cetiye. Tena kho pana samayena bhagavatā bhikkhūnaṃ ticīvaraṃ anuññātaṃ hotīti ettha ticīvaranti antaravāsako uttarāsaṅgo saṅghāṭīti idaṃ cīvarattayaṃ paribhuñjituṃ anuññātaṃ hoti. Yattha panetaṃ anuññātaṃ, yadā ca anuññātaṃ, yena ca kāraṇena anuññātaṃ, taṃ sabbaṃ cīvarakkhandhake jīvakavatthusmiṃ (mahāva. 326 ādayo) āgatameva. Aññeneva ticīvarena gāmaṃ pavisantīti yena vihāre acchanti nhānañca otaranti, tato aññena, evaṃ divase divase nava cīvarāni dhārenti.
೪೬೦. ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತೀತಿ ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ದ್ವಾರಂ ದದಮಾನಂ ಪಟಿಲಾಭವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ, ನೋ ನಿಪ್ಫತ್ತಿವಸೇನ।
460.Uppannaṃ hotīti anupaññattiyā dvāraṃ dadamānaṃ paṭilābhavasena uppannaṃ hoti, no nipphattivasena.
ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋ ಹೋತೀತಿ ಆಯಸ್ಮಾ ಕಿರ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೋ ಏವರೂಪೋ ಗುಣವಿಸಿಟ್ಠೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ನತ್ಥೀತಿ ಗುಣಬಹುಮಾನೇನ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಅತಿಮಮಾಯತಿ। ಸೋ ಸದಾಪಿ ಮನಾಪಂ ಚೀವರಂ ಲಭಿತ್ವಾ ರಜಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಬಿನ್ದುಂ ದತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸೇವ ದೇತಿ, ಪುರೇಭತ್ತೇ ಪಣೀತಂ ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ವಾ ಲಭಿತ್ವಾಪಿ ಥೇರಸ್ಸೇವ ದೇತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತೇ ಮಧುಫಾಣಿತಾದೀನಿ ಲಭಿತ್ವಾಪಿ ಥೇರಸ್ಸೇವ ದೇತಿ, ಉಪಟ್ಠಾಕಕುಲೇಹಿ ದಾರಕೇ ನಿಕ್ಖಾಮೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾಪಿ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಜ್ಝಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಅನುಸಾವನಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ। ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ‘‘ಪಿತು ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ನಾಮ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಸ್ಸ ಭಾರೋ, ತಂ ಮಯಾ ಭಗವತೋ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಆನನ್ದೋ ಕರೋತಿ, ಅಹಂ ಆನನ್ದಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ ವಿಹರಿತುಂ ಲಭಾಮೀ’’ತಿ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಅತಿವಿಯ ಮಮಾಯತಿ, ಸೋಪಿ ಮನಾಪಂ ಚೀವರಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಆನನ್ದತ್ಥೇರಸ್ಸೇವ ದೇತೀತಿ ಸಬ್ಬಂ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ । ಏವಂ ಗುಣಬಹುಮಾನೇನ ಮಮಾಯನ್ತೋ ತದಾ ಉಪ್ಪನ್ನಮ್ಪಿ ತಂ ಚೀವರಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Āyasmato sāriputtassa dātukāmo hotīti āyasmā kira ānando bhagavantaṃ ṭhapetvā añño evarūpo guṇavisiṭṭho puggalo natthīti guṇabahumānena āyasmantaṃ sāriputtaṃ atimamāyati. So sadāpi manāpaṃ cīvaraṃ labhitvā rajitvā kappabinduṃ datvā therasseva deti, purebhatte paṇītaṃ yāgukhajjakaṃ vā piṇḍapātaṃ vā labhitvāpi therasseva deti, pacchābhatte madhuphāṇitādīni labhitvāpi therasseva deti, upaṭṭhākakulehi dārake nikkhāmetvā pabbājetvāpi therassa santike upajjhaṃ gāhāpetvā sayaṃ anusāvanakammaṃ karoti. Āyasmāpi sāriputto ‘‘pitu kattabbakiccaṃ nāma jeṭṭhaputtassa bhāro, taṃ mayā bhagavato kattabbaṃ kiccaṃ ānando karoti, ahaṃ ānandaṃ nissāya appossukko viharituṃ labhāmī’’ti āyasmantaṃ ānandaṃ ativiya mamāyati, sopi manāpaṃ cīvaraṃ labhitvā ānandattherasseva detīti sabbaṃ purimasadisameva . Evaṃ guṇabahumānena mamāyanto tadā uppannampi taṃ cīvaraṃ āyasmato sāriputtassa dātukāmo hotīti veditabbo.
ನವಮಂ ವಾ ಭಗವಾ ದಿವಸಂ ದಸಮಂ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಸಚೇ ಭವೇಯ್ಯ ‘‘ಕಥಂ ಥೇರೋ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ? ಬಹೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಜಾನಾತಿ। ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋ ಕಿರ ಜನಪದಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಮನ್ತೋ ಆನನ್ದತ್ಥೇರಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಪಕ್ಕಮತಿ ‘‘ಅಹಂ ಏತ್ತಕೇನ ನಾಮ ಕಾಲೇನ ಆಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ, ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಭಗವನ್ತಂ ಮಾ ಪಮಜ್ಜೀ’’ತಿ। ಸಚೇ ಸಮ್ಮುಖಾ ನ ಆಪುಚ್ಛತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಪೇಸೇತ್ವಾಪಿ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಗಚ್ಛತಿ। ಸಚೇ ಅಞ್ಞತ್ಥ ವಸ್ಸಂ ವಸತಿ, ಯೇ ಪಠಮತರಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇ ಏವಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಮಮ ವಚನೇನ ಭಗವತೋ ಚ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದಥ, ಆನನ್ದಸ್ಸ ಚ ಆರೋಗ್ಯಂ ವತ್ವಾ ಮಂ ‘ಅಸುಕದಿವಸೇ ನಾಮ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ವದಥಾ’’ತಿ ಸದಾ ಚ ಯಥಾಪರಿಚ್ಛಿನ್ನದಿವಸೇಯೇವ ಏತಿ। ಅಪಿಚಾಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಅನುಮಾನೇನಪಿ ಜಾನಾತಿ ‘‘ಏತ್ತಕೇ ದಿವಸೇ ಭಗವತಾ ವಿಯೋಗಂ ಸಹನ್ತೋ ಅಧಿವಾಸೇನ್ತೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ವಸಿ, ಇತೋ ದಾನಿ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಸುಕಂ ನಾಮ ದಿವಸಂ ನ ಅತಿಕ್ಕಮಿಸ್ಸತಿ ಅದ್ಧಾ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಯೇಸಂ ಯೇಸಞ್ಹಿ ಪಞ್ಞಾ ಮಹತೀ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಭಗವತಿ ಪೇಮಞ್ಚ ಗಾರವೋ ಚ ಮಹಾ ಹೋತೀತಿ ಇಮಿನಾ ನಯೇನಾಪಿ ಜಾನಾತಿ। ಏವಂ ಬಹೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಜಾನಾತಿ। ತೇನಾಹ – ‘‘ನವಮಂ ವಾ ಭಗವಾ ದಿವಸಂ ದಸಮಂ ವಾ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಯಸ್ಮಾ ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ನ ಲೋಕವಜ್ಜಂ; ತಸ್ಮಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಆನನ್ದೇನ ವುತ್ತಸದಿಸಮೇವ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ…ಪೇ॰… ಧಾರೇತು’’ನ್ತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಥೇರೇನ ಅದ್ಧಮಾಸೋ ವಾ ಮಾಸೋ ವಾ ಉದ್ದಿಟ್ಠೋ ಅಭವಿಸ್ಸ, ಸೋಪಿ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತೋ ಅಸ್ಸ।
Navamaṃ vā bhagavā divasaṃ dasamaṃ vāti ettha pana sace bhaveyya ‘‘kathaṃ thero jānātī’’ti? Bahūhi kāraṇehi jānāti. Sāriputtatthero kira janapadacārikaṃ pakkamanto ānandattheraṃ āpucchitvāva pakkamati ‘‘ahaṃ ettakena nāma kālena āgacchissāmi, etthantare bhagavantaṃ mā pamajjī’’ti. Sace sammukhā na āpucchati, bhikkhū pesetvāpi āpucchitvāva gacchati. Sace aññattha vassaṃ vasati, ye paṭhamataraṃ bhikkhū āgacchanti, te evaṃ pahiṇati ‘‘mama vacanena bhagavato ca pāde sirasā vandatha, ānandassa ca ārogyaṃ vatvā maṃ ‘asukadivase nāma āgamissatī’ti vadathā’’ti sadā ca yathāparicchinnadivaseyeva eti. Apicāyasmā ānando anumānenapi jānāti ‘‘ettake divase bhagavatā viyogaṃ sahanto adhivāsento āyasmā sāriputto vasi, ito dāni paṭṭhāya asukaṃ nāma divasaṃ na atikkamissati addhā āgamissatī’’ti. Yesaṃ yesañhi paññā mahatī tesaṃ tesaṃ bhagavati pemañca gāravo ca mahā hotīti iminā nayenāpi jānāti. Evaṃ bahūhi kāraṇehi jānāti. Tenāha – ‘‘navamaṃ vā bhagavā divasaṃ dasamaṃ vā’’ti. Evaṃ vutte yasmā idaṃ sikkhāpadaṃ paṇṇattivajjaṃ, na lokavajjaṃ; tasmā āyasmatā ānandena vuttasadisameva paricchedaṃ karonto ‘‘atha kho bhagavā…pe… dhāretu’’nti. Sace pana therena addhamāso vā māso vā uddiṭṭho abhavissa, sopi bhagavatā anuññāto assa.
೪೬೨-೩. ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿನ್ತಿ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ನಿಟ್ಠಾನೇನ ನಿಟ್ಠಿತೇ ಚೀವರಸ್ಮಿಂ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ತಂ ಚೀವರಂ ಕರಣೇನಪಿ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಹೋತಿ, ನಸ್ಸನಾದೀಹಿಪಿ ತಸ್ಮಾಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇ ಅತ್ಥಮತ್ತಮೇವ ದಸ್ಸೇತುಂ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚೀವರಂ ಕತಂ ವಾ ಹೋತೀತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಕತನ್ತಿ ಸೂಚಿಕಮ್ಮಪರಿಯೋಸಾನೇನ ಕತಂ, ಸೂಚಿಕಮ್ಮಪರಿಯೋಸಾನಂ ನಾಮ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಸೂಚಿಯಾ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಪಾಸಪಟ್ಟಗಣ್ಠಿಕಪಟ್ಟಪರಿಯೋಸಾನಂ ಕತ್ವಾ ಸೂಚಿಯಾ ಪಟಿಸಾಮನಂ। ನಟ್ಠನ್ತಿ ಚೋರಾದೀಹಿ ಹಟಂ, ಏತಮ್ಪಿ ಹಿ ಕರಣಪಲಿಬೋಧಸ್ಸ ನಿಟ್ಠಿತತ್ತಾ ನಿಟ್ಠಿತನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ವಿನಟ್ಠನ್ತಿ ಉಪಚಿಕಾದೀಹಿ ಖಾಯಿತಂ। ದಡ್ಢನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಂ। ಚೀವರಾಸಾ ವಾ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನಾತಿ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಕುಲೇ ಚೀವರಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಯಾ ಚೀವರಾಸಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಸಾ ವಾ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನಾ, ಏತೇಸಮ್ಪಿ ಹಿ ಕರಣಪಲಿಬೋಧಸ್ಸೇವ ನಿಟ್ಠಿತತ್ತಾ ನಿಟ್ಠಿತಭಾವೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
462-3.Niṭṭhitacīvarasminti yena kenaci niṭṭhānena niṭṭhite cīvarasmiṃ. Yasmā pana taṃ cīvaraṃ karaṇenapi niṭṭhitaṃ hoti, nassanādīhipi tasmāssa padabhājane atthamattameva dassetuṃ bhikkhuno cīvaraṃ kataṃ vā hotītiādi vuttaṃ. Tattha katanti sūcikammapariyosānena kataṃ, sūcikammapariyosānaṃ nāma yaṃkiñci sūciyā kattabbaṃ pāsapaṭṭagaṇṭhikapaṭṭapariyosānaṃ katvā sūciyā paṭisāmanaṃ. Naṭṭhanti corādīhi haṭaṃ, etampi hi karaṇapalibodhassa niṭṭhitattā niṭṭhitanti vuccati. Vinaṭṭhanti upacikādīhi khāyitaṃ. Daḍḍhanti agginā daḍḍhaṃ. Cīvarāsā vā upacchinnāti ‘‘asukasmiṃ nāma kule cīvaraṃ labhissāmī’’ti yā cīvarāsā uppannā hoti, sā vā upacchinnā, etesampi hi karaṇapalibodhasseva niṭṭhitattā niṭṭhitabhāvo veditabbo.
ಉಬ್ಭತಸ್ಮಿಂ ಕಥಿನೇತಿ ಕಥಿನೇ ಚ ಉಬ್ಭತಸ್ಮಿಂ। ಏತೇನ ದುತಿಯಸ್ಸ ಪಲಿಬೋಧಸ್ಸ ಅಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಂ ಪನ ಕಥಿನಂ ಯಸ್ಮಾ ಅಟ್ಠಸು ವಾ ಮಾತಿಕಾಸು ಏಕಾಯ ಅನ್ತರುಬ್ಭಾರೇನ ವಾ ಉದ್ಧರೀಯತಿ, ತೇನಸ್ಸ ನಿದ್ದೇಸೇ ‘‘ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಮಾತಿಕಾನ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ‘‘ಅಟ್ಠಿಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾತಿಕಾ ಕಥಿನಸ್ಸ ಉಬ್ಭಾರಾಯ – ಪಕ್ಕಮನನ್ತಿಕಾ, ನಿಟ್ಠಾನನ್ತಿಕಾ, ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನನ್ತಿಕಾ, ನಾಸನನ್ತಿಕಾ, ಸವನನ್ತಿಕಾ, ಆಸಾವಚ್ಛೇದಿಕಾ, ಸೀಮಾತಿಕ್ಕನ್ತಿಕಾ, ಸಹುಬ್ಭಾರಾ’’ತಿ ಏವಂ ಅಟ್ಠ ಮಾತಿಕಾಯೋ ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ಆಗತಾ। ಅನ್ತರುಬ್ಭಾರೋಪಿ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ; ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಕಥಿನಂ ಉದ್ಧರೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ। ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ; ಸಙ್ಘೋ ಕಥಿನಂ ಉದ್ಧರತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ, ಕಥಿನಸ್ಸ ಉಬ್ಭಾರೋ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ। ಉಬ್ಭತಂ ಸಙ್ಘೇನ ಕಥಿನಂ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೯೨೬) ಏವಂ ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗೇ ಆಗತೋ। ತತ್ಥ ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ ತಂ ಆಗತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ। ಇಧ ಪನ ವುಚ್ಚಮಾನೇ ಪಾಳಿ ಆಹರಿತಬ್ಬಾ ಹೋತಿ, ಅತ್ಥೋಪಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ವುತ್ತೋಪಿ ಚ ನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ ಹೋತಿ, ಅಟ್ಠಾನೇ ವುತ್ತತ್ತಾಯ।
Ubbhatasmiṃ kathineti kathine ca ubbhatasmiṃ. Etena dutiyassa palibodhassa abhāvaṃ dasseti. Taṃ pana kathinaṃ yasmā aṭṭhasu vā mātikāsu ekāya antarubbhārena vā uddharīyati, tenassa niddese ‘‘aṭṭhannaṃ mātikāna’’ntiādi vuttaṃ. Tattha ‘‘aṭṭhimā, bhikkhave, mātikā kathinassa ubbhārāya – pakkamanantikā, niṭṭhānantikā, sanniṭṭhānantikā, nāsanantikā, savanantikā, āsāvacchedikā, sīmātikkantikā, sahubbhārā’’ti evaṃ aṭṭha mātikāyo kathinakkhandhake āgatā. Antarubbhāropi ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho; yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho kathinaṃ uddhareyya, esā ñatti. Suṇātu me, bhante, saṅgho; saṅgho kathinaṃ uddharati, yassāyasmato khamati, kathinassa ubbhāro, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya. Ubbhataṃ saṅghena kathinaṃ, khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti (pāci. 926) evaṃ bhikkhunīvibhaṅge āgato. Tattha yaṃ vattabbaṃ taṃ āgataṭṭhāneyeva vaṇṇayissāma. Idha pana vuccamāne pāḷi āharitabbā hoti, atthopi vattabbo. Vuttopi ca na suviññeyyo hoti, aṭṭhāne vuttattāya.
ದಸಾಹಪರಮನ್ತಿ ದಸ ಅಹಾನಿ ಪರಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ದಸಾಹಪರಮೋ, ತಂ ದಸಾಹಪರಮಂ ಕಾಲಂ ಧಾರೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪದಭಾಜನೇ ಪನ ಅತ್ಥಮತ್ತಮೇವ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ದಸಾಹಪರಮತಾ ಧಾರೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇದಞ್ಹಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ ‘‘ದಸಾಹಪರಮ’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಯಾ ದಸಾಹಪರಮತಾ ದಸಾಹಪರಮಭಾವೋ, ಅಯಂ ಏತ್ತಕೋ ಕಾಲೋ ಯಾವ ನಾತಿಕ್ಕಮತಿ ತಾವ ಧಾರೇತಬ್ಬನ್ತಿ।
Dasāhaparamanti dasa ahāni paramo paricchedo assāti dasāhaparamo, taṃ dasāhaparamaṃ kālaṃ dhāretabbanti attho. Padabhājane pana atthamattameva dassetuṃ ‘‘dasāhaparamatā dhāretabba’’nti vuttaṃ. Idañhi vuttaṃ hoti ‘‘dasāhaparama’’nti ettha yā dasāhaparamatā dasāhaparamabhāvo, ayaṃ ettako kālo yāva nātikkamati tāva dhāretabbanti.
ಅಧಿಟ್ಠಿತವಿಕಪ್ಪಿತೇಸು ಅಪರಿಯಾಪನ್ನತ್ತಾ ಅತಿರೇಕಂ ಚೀವರನ್ತಿ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ। ತೇನೇವಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅನಧಿಟ್ಠಿತಂ ಅವಿಕಪ್ಪಿತ’’ನ್ತಿ।
Adhiṭṭhitavikappitesu apariyāpannattā atirekaṃ cīvaranti atirekacīvaraṃ. Tenevassa padabhājane vuttaṃ ‘‘anadhiṭṭhitaṃ avikappita’’nti.
ಛನ್ನಂ ಚೀವರಾನಂ ಅಞ್ಞತರನ್ತಿ ಖೋಮಂ, ಕಪ್ಪಾಸಿಕಂ, ಕೋಸೇಯ್ಯಂ, ಕಮ್ಬಲಂ, ಸಾಣಂ, ಭಙ್ಗನ್ತಿ ಇಮೇಸಂ ಛನ್ನಂ ಚೀವರಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ। ಏತೇನ ಚೀವರಸ್ಸ ಜಾತಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಪಮಾಣಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಂ ಪಚ್ಛಿಮ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ತಸ್ಸ ಪಮಾಣಂ ದೀಘತೋ ದ್ವೇ ವಿದತ್ಥಿಯೋ, ತಿರಿಯಂ ವಿದತ್ಥಿ। ತತ್ರಾಯಂ ಪಾಳಿ – ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಯಾಮೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಂ ಸುಗತಙ್ಗುಲೇನ ಚತುರಙ್ಗುಲವಿತ್ಥತಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಚೀವರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೫೮)।
Channaṃ cīvarānaṃ aññataranti khomaṃ, kappāsikaṃ, koseyyaṃ, kambalaṃ, sāṇaṃ, bhaṅganti imesaṃ channaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ. Etena cīvarassa jātiṃ dassetvā idāni pamāṇaṃ dassetuṃ ‘‘vikappanupagaṃ pacchima’’nti āha. Tassa pamāṇaṃ dīghato dve vidatthiyo, tiriyaṃ vidatthi. Tatrāyaṃ pāḷi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, āyāmena aṭṭhaṅgulaṃ sugataṅgulena caturaṅgulavitthataṃ pacchimaṃ cīvaraṃ vikappetu’’nti (mahāva. 358).
ತಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ತಂ ಯಥಾವುತ್ತಜಾತಿಪ್ಪಮಾಣಂ ಚೀವರಂ ದಸಾಹಪರಮಂ ಕಾಲಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ, ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಯಥಾ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ ನ ಹೋತಿ ತಥಾ ಅಕುಬ್ಬತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ತಞ್ಚ ಚೀವರಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾಪತ್ತಿ ಚಸ್ಸ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ, ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಕತ್ತಬ್ಬಸ್ಸ ವಿನಯಕಮ್ಮಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಮಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಮಿಚ್ಚೇವ। ಕಿನ್ತಂ? ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ತಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ಸನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ। ಪದಭಾಜನೇ ಪನ ಪಠಮಂ ತಾವ ಅತ್ಥವಿಕಪ್ಪಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ತಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಮಾತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏಕಾದಸೇ ಅರುಣುಗ್ಗಮನೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ, ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪುನ ಯಸ್ಸ ಚ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಯಥಾ ಚ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಏಕಾದಸೇ ಅರುಣುಗ್ಗಮನೇತಿ ಏತ್ಥ ಯಂ ದಿವಸಂ ಚೀವರಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ತಸ್ಸ ಯೋ ಅರುಣೋ, ಸೋ ಉಪ್ಪನ್ನದಿವಸನಿಸ್ಸಿತೋ, ತಸ್ಮಾ ಚೀವರುಪ್ಪಾದದಿವಸಏನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾದಸೇ ಅರುಣುಗ್ಗಮನೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇಪಿ ಬಹೂನಿ ಏಕಜ್ಝಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಾ ವೇಠೇತ್ವಾ ವಾ ಠಪಿತಾನಿ ಏಕಾವ ಆಪತ್ತಿ। ಅಬದ್ಧಾವೇಠಿತೇಸು ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯೋ।
Taṃatikkāmayato nissaggiyaṃ pācittiyanti taṃ yathāvuttajātippamāṇaṃ cīvaraṃ dasāhaparamaṃ kālaṃ atikkāmayato, etthantare yathā atirekacīvaraṃ na hoti tathā akubbato nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, tañca cīvaraṃ nissaggiyaṃ hoti, pācittiyāpatti cassa hotīti attho. Atha vā nissajjanaṃ nissaggiyaṃ, pubbabhāge kattabbassa vinayakammassetaṃ nāmaṃ. Nissaggiyamassa atthīti nissaggiyamicceva. Kintaṃ? Pācittiyaṃ. Taṃ atikkāmayato sanissaggiyavinayakammaṃ pācittiyaṃ hotīti ayamettha attho. Padabhājane pana paṭhamaṃ tāva atthavikappaṃ dassetuṃ ‘‘taṃ atikkāmayato nissaggiyaṃ hotī’’ti mātikaṃ ṭhapetvā ‘‘ekādase aruṇuggamane nissaggiyaṃ hoti, nissajjitabba’’nti vuttaṃ. Puna yassa ca nissajjitabbaṃ, yathā ca nissajjitabbaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘saṅghassa vā’’tiādi vuttaṃ. Tattha ekādase aruṇuggamaneti ettha yaṃ divasaṃ cīvaraṃ uppannaṃ tassa yo aruṇo, so uppannadivasanissito, tasmā cīvaruppādadivasaena saddhiṃ ekādase aruṇuggamane nissaggiyaṃ hotīti veditabbaṃ. Sacepi bahūni ekajjhaṃ bandhitvā vā veṭhetvā vā ṭhapitāni ekāva āpatti. Abaddhāveṭhitesu vatthugaṇanāya āpattiyo.
ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿ ದೇಸೇತಬ್ಬಾತಿ ಕಥಂ ದೇಸೇತಬ್ಬಾ? ಯಥಾ ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತಂ, ಕಥಞ್ಚ ತತ್ಥ ವುತ್ತಂ? ಏವಂ ವುತ್ತಂ – ‘‘ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ವುಡ್ಢಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ – ‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ತಂ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’’’ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೨೩೯)। ಇಧ ಪನ ಸಚೇ ಏಕಂ ಚೀವರಂ ಹೋತಿ ‘‘ಏಕಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ದ್ವೇ, ‘‘ದ್ವೇ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಬಹೂನಿ ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾನೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ನಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಪಿ ಸಚೇ ಏಕಂ ಯಥಾಪಾಳಿಮೇವ ‘‘ಇದಂ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ದ್ವೇ ವಾ ಬಹೂನಿ ವಾ, ‘‘ಇಮಾನಿ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಚೀವರಾನಿ ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕನ್ತಾನಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ, ಇಮಾನಾಹಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಪಾಳಿಂ ವತ್ತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ಅಞ್ಞಥಾಪಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ।
Nissajjitvāāpatti desetabbāti kathaṃ desetabbā? Yathā khandhake vuttaṃ, kathañca tattha vuttaṃ? Evaṃ vuttaṃ – ‘‘tena, bhikkhave, bhikkhunā saṅghaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ, bhante, itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno, taṃ paṭidesemī’’’ti (cūḷava. 239). Idha pana sace ekaṃ cīvaraṃ hoti ‘‘ekaṃ nissaggiyaṃ pācittiya’’nti vattabbaṃ. Sace dve, ‘‘dve’’ti vattabbaṃ. Sace bahūni ‘‘sambahulānī’’ti vattabbaṃ. Nissajjanepi sace ekaṃ yathāpāḷimeva ‘‘idaṃ me, bhante, cīvara’’nti vattabbaṃ. Sace dve vā bahūni vā, ‘‘imāni me, bhante, cīvarāni dasāhātikkantāni nissaggiyāni, imānāhaṃ saṅghassa nissajjāmī’’ti vattabbaṃ. Pāḷiṃ vattuṃ asakkontena aññathāpi vattabbaṃ.
ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಆಪತ್ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾತಿ ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ಏವಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –
Byattenabhikkhunā paṭibalena āpatti paṭiggahetabbāti khandhake vuttanayeneva paṭiggahetabbā. Evañhi tattha vuttaṃ – ‘‘byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
‘ಸುಣಾತು ಮೇ ಭನ್ತೇ ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಪತ್ತಿಂ ಸರತಿ ವಿವರತಿ ಉತ್ತಾನಿಂ ಕರೋತಿ ದೇಸೇತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ।
‘Suṇātu me bhante saṅgho, ayaṃ itthannāmo bhikkhu āpattiṃ sarati vivarati uttāniṃ karoti deseti, yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmassa bhikkhuno āpattiṃ paṭiggaṇheyya’nti.
ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘ಪಸ್ಸಸೀ’ತಿ? ‘ಆಮ, ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೨೩೯)। ದ್ವೀಸು ಪನ ಸಮ್ಬಹುಲಾಸು ವಾ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ವಚನಭೇದೋ ಞಾತಬ್ಬೋ।
Tena vattabbo ‘passasī’ti? ‘Āma, passāmī’ti. Āyatiṃ saṃvareyyāsī’’ti (cūḷava. 239). Dvīsu pana sambahulāsu vā purimanayeneva vacanabhedo ñātabbo.
ಚೀವರದಾನೇಪಿ ‘‘ಸಙ್ಘೋ ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’ತಿ ವತ್ಥುವಸೇನ ವಚನಭೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಗಣಸ್ಸ ಚ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಚ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Cīvaradānepi ‘‘saṅgho imaṃ cīvaraṃ imāni cīvarānī’’ti vatthuvasena vacanabhedo veditabbo. Gaṇassa ca puggalassa ca nissajjanepi eseva nayo.
ಆಪತ್ತಿದೇಸನಾಪಟಿಗ್ಗಹಣೇಸು ಪನೇತ್ಥ ಅಯಂ ಪಾಳಿ – ‘‘ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕತ್ವಾ ವುಡ್ಢಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸು ವಚನೀಯಾ – ‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ ತಂ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’ತಿ। ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಞಾಪೇತಬ್ಬಾ –
Āpattidesanāpaṭiggahaṇesu panettha ayaṃ pāḷi – ‘‘tena, bhikkhave, bhikkhunā sambahule bhikkhū upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ katvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassu vacanīyā – ‘ahaṃ, bhante, itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno taṃ paṭidesemī’ti. Byattena bhikkhunā paṭibalena te bhikkhū ñāpetabbā –
‘ಸುಣನ್ತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಪತ್ತಿಂ ಸರತಿ ವಿವರತಿ ಉತ್ತಾನಿಂ ಕರೋತಿ ದೇಸೇತಿ। ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ।
‘Suṇantu me āyasmantā, ayaṃ itthannāmo bhikkhu āpattiṃ sarati vivarati uttāniṃ karoti deseti. Yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmassa bhikkhuno āpattiṃ paṭiggaṇheyya’nti.
ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘ಪಸ್ಸಸೀ’ತಿ? ‘ಆಮ, ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ‘ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇಯ್ಯಾಸೀ’ತಿ।
Tena vattabbo ‘passasī’ti? ‘Āma, passāmī’ti. ‘Āyatiṃ saṃvareyyāsī’ti.
ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ – ‘ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ ತಂ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’ತಿ। ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘ಪಸ್ಸಸೀ’ತಿ, ಆಮ ಪಸ್ಸಾಮೀತಿ ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೨೩೯)। ತತ್ಥ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಆಪತ್ತಿಯಾ ನಾಮಗ್ಗಹಣಂ ವಚನಭೇದೋ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Tena bhikkhunā ekaṃ bhikkhuṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ, āvuso, itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno taṃ paṭidesemī’ti. Tena vattabbo ‘passasī’ti, āma passāmīti āyatiṃ saṃvareyyāsī’’ti (cūḷava. 239). Tattha purimanayeneva āpattiyā nāmaggahaṇaṃ vacanabhedo ca veditabbo.
ಯಥಾ ಚ ಗಣಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ ಏವಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಪಿ ಪಾಳಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಯದಿ ಹಿ ವಿಸೇಸೋ ಭವೇಯ್ಯ, ಯಥೇವ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಣ್ಣನ್ನಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕಾತುಂ, ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾತಬ್ಬೋ। ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಞಾಪೇತಬ್ಬಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ‘‘ತಿಣ್ಣನ್ನಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕಾತು’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದ್ವಿನ್ನಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕಾತುಂ, ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾತಬ್ಬೋ। ಥೇರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ಮಹಾವ॰ ೧೬೮) ನಯೇನ ವಿಸುಂಯೇವ ದ್ವಿನ್ನಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ವುತ್ತೋ, ಏವಮಿಧಾಪಿ ವಿಸುಂ ಪಾಳಿಂ ವದೇಯ್ಯ, ಯಸ್ಮಾ ಪನ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಅವತ್ವಾ ಗತೋತಿ, ಗಣಸ್ಸ ವುತ್ತಾ ಪಾಳಿಯೇವೇತ್ಥ ಪಾಳಿ।
Yathā ca gaṇassa nissajjane evaṃ dvinnaṃ nissajjanepi pāḷi veditabbā. Yadi hi viseso bhaveyya, yatheva ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tiṇṇannaṃ pārisuddhiuposathaṃ kātuṃ, evañca pana, bhikkhave, kātabbo. Byattena bhikkhunā paṭibalena te bhikkhū ñāpetabbā’’tiādinā nayena ‘‘tiṇṇannaṃ pārisuddhiuposathaṃ kātu’’nti vatvā puna ‘‘anujānāmi, bhikkhave, dvinnaṃ pārisuddhiuposathaṃ kātuṃ, evañca pana, bhikkhave, kātabbo. Therena bhikkhunā ekaṃsaṃ uttarāsaṅga’’ntiādinā (mahāva. 168) nayena visuṃyeva dvinnaṃ pārisuddhiuposatho vutto, evamidhāpi visuṃ pāḷiṃ vadeyya, yasmā pana natthi, tasmā avatvā gatoti, gaṇassa vuttā pāḷiyevettha pāḷi.
ಆಪತ್ತಿಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಪನ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ, ಯಥಾ ಗಣಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿಯಾ ದೇಸಿಯಮಾನಾಯ ಆಪತ್ತಿಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತಿ, ಏವಂ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ದ್ವೀಸು ಅಞ್ಞತರೇನ ಯಥಾ ಏಕಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಏವಂ ಆಪತ್ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ದ್ವಿನ್ನಞ್ಹಿ ಞತ್ತಿಟ್ಠಪನಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಯದಿ ಸಿಯಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ವಿಸುಂ ನ ವದೇಯ್ಯ।
Āpattipaṭiggahaṇe pana ayaṃ viseso, yathā gaṇassa nissajjitvā āpattiyā desiyamānāya āpattipaṭiggāhako bhikkhu ñattiṃ ṭhapeti, evaṃ aṭṭhapetvā dvīsu aññatarena yathā ekapuggalo paṭiggaṇhāti, evaṃ āpatti paṭiggahetabbā. Dvinnañhi ñattiṭṭhapanā nāma natthi, yadi siyā dvinnaṃ pārisuddhiuposathaṃ visuṃ na vadeyya.
ನಿಸ್ಸಟ್ಠಚೀವರದಾನೇಪಿ ಯಥಾ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಏಕೋ ವದತಿ, ಏವಂ ‘‘ಇಮಂ ಮಯಂ ಚೀವರಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ದೇಮಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಇತೋ ಗರುಕತರಾನಿ ಹಿ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಾನಿಪಿ ‘‘ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ ವುತ್ತಾನಿ ಅತ್ಥಿ, ತೇಸಂ ಏತಂ ಅನುಲೋಮಂ ನಿಸ್ಸಟ್ಠಚೀವರಂ ಪನ ದಾತಬ್ಬಮೇವ ಅದಾತುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ, ವಿನಯಕಮ್ಮಮತ್ತಞ್ಹೇತಂ। ನ ತಂ ತೇನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಗಣಸ್ಸ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ ದಿನ್ನಮೇವ ಹೋತೀತಿ।
Nissaṭṭhacīvaradānepi yathā ‘‘imaṃ cīvaraṃ āyasmato dammī’’ti eko vadati, evaṃ ‘‘imaṃ mayaṃ cīvaraṃ āyasmato demā’’ti vattuṃ vaṭṭati. Ito garukatarāni hi ñattidutiyakammānipi ‘‘apaloketvā kātabbānī’’ti vuttāni atthi, tesaṃ etaṃ anulomaṃ nissaṭṭhacīvaraṃ pana dātabbameva adātuṃ na labbhati, vinayakammamattañhetaṃ. Na taṃ tena saṅghassa vā gaṇassa vā puggalassa vā dinnameva hotīti.
೪೬೮. ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಸಞ್ಞೀತಿ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಚೀವರೇ ‘‘ಅತಿಕ್ಕನ್ತಂ ಇದ’’ನ್ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ, ದಸಾಹೇ ವಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ‘‘ಅತಿಕ್ಕನ್ತೋ ದಸಾಹೋ’’ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ। ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ನ ಇಧ ಸಞ್ಞಾ ರಕ್ಖತಿ। ಯೋಪಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ, ತಸ್ಸಪಿ ತಂ ಚೀವರಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾಪತ್ತಿ ಚ। ಸನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವಿನಯಕಮ್ಮಂ ವಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಉಭೋಪಿ ಅತ್ಥವಿಕಪ್ಪಾ ಯುಜ್ಜನ್ತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ।
468.Dasāhātikkante atikkantasaññīti dasāhaṃ atikkante cīvare ‘‘atikkantaṃ ida’’nti evaṃsaññī, dasāhe vā atikkante ‘‘atikkanto dasāho’’ti evaṃsaññī. Nissaggiyaṃ pācittiyanti na idha saññā rakkhati. Yopi evaṃsaññī, tassapi taṃ cīvaraṃ nissaggiyaṃ pācittiyāpatti ca. Sanissaggiyavinayakammaṃ vā pācittiyanti ubhopi atthavikappā yujjanti. Esa nayo sabbattha.
ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಸಞ್ಞೀತಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಅದಿನ್ನೇ ಅಪರಿಚ್ಚತ್ತೇ ‘‘ಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ ಮಯಾ’’ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ।
Avissajjitevissajjitasaññīti kassaci adinne apariccatte ‘‘pariccattaṃ mayā’’ti evaṃsaññī.
ಅನಟ್ಠೇ ನಟ್ಠಸಞ್ಞೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಚೀವರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಬಹೂನಿ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಚೀವರಾನಿ ಏಕತೋ ಠಪಿತಾನಿ ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ। ತತ್ರೇಸ ಅತ್ತನೋ ಚೀವರೇ ಅನಟ್ಠೇ ನಟ್ಠಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಅವಿನಟ್ಠಾದೀಸುಪಿ।
Anaṭṭhe naṭṭhasaññīti attano cīvarena saddhiṃ bahūni aññesaṃ cīvarāni ekato ṭhapitāni corā haranti. Tatresa attano cīvare anaṭṭhe naṭṭhasaññī hoti. Esa nayo avinaṭṭhādīsupi.
ಅವಿಲುತ್ತೇತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಗಬ್ಭಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಸಯ್ಹಾವಹಾರವಸೇನ ಅವಿಲುತ್ತೇತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Avilutteti ettha pana gabbhaṃ bhinditvā pasayhāvahāravasena avilutteti veditabbaṃ.
ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಸಕಿಂ ನಿವತ್ಥಂ ವಾ ಸಕಿಂ ಪಾರುತಂ ವಾ ಕಾಯತೋ ಅಮೋಚೇತ್ವಾ ದಿವಸಮ್ಪಿ ವಿಚರತಿ, ಏಕಾವ ಆಪತ್ತಿ। ಮೋಚೇತ್ವಾ ಮೋಚೇತ್ವಾ ನಿವಾಸೇತಿ ವಾ ಪಾರುಪತಿ ವಾ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ದುನ್ನಿವತ್ಥಂ ವಾ ದುಪ್ಪಾರುತಂ ವಾ ಸಣ್ಠಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಅಞ್ಞಸ್ಸ ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ, ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಅಞ್ಞೇನ ಕತಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೫೭೦) ಆದಿವಚನಞ್ಚೇತ್ಥ ಸಾಧಕಂ। ಅನತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಸಞ್ಞಿನೋ ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ ಪರಿಭೋಗಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ।
Anissajjitvā paribhuñjati āpatti dukkaṭassāti sakiṃ nivatthaṃ vā sakiṃ pārutaṃ vā kāyato amocetvā divasampi vicarati, ekāva āpatti. Mocetvā mocetvā nivāseti vā pārupati vā payoge payoge dukkaṭaṃ. Dunnivatthaṃ vā duppārutaṃ vā saṇṭhapentassa anāpatti. Aññassa taṃ paribhuñjatopi anāpatti, ‘‘anāpatti aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjatī’’ti (pārā. 570) ādivacanañcettha sādhakaṃ. Anatikkante atikkantasaññino vematikassa ca dukkaṭaṃ paribhogaṃ sandhāya vuttaṃ.
೪೬೯. ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಅನ್ತೋದಸಾಹಂ ಅಧಿಟ್ಠೇತಿ, ವಿಕಪ್ಪೇತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪಗಂ ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಞ್ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ರಾಯಂ ಪಾಳಿ – ಅಥ ಖೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಯಾನಿ ತಾನಿ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ ‘ತಿಚೀವರ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾ’ತಿ ವಾ ‘ನಿಸೀದನ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ಪಚ್ಚತ್ಥರಣ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ಕಣ್ಡುಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದೀ’ತಿ ವಾ ಮುಖಪುಞ್ಛನಚೋಳಕನ್ತಿ ವಾ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳನ್ತಿ ವಾ ಸಬ್ಬಾನಿ ತಾನಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾನೀತಿ ನು ಖೋ ಉದಾಹು ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ, ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ –
469.‘‘Anāpatti antodasāhaṃ adhiṭṭheti, vikappetī’’ti ettha pana adhiṭṭhānupagaṃ vikappanupagañca veditabbaṃ. Tatrāyaṃ pāḷi – atha kho bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘yāni tāni bhagavatā anuññātāni ‘ticīvara’nti vā ‘vassikasāṭikā’ti vā ‘nisīdana’nti vā ‘paccattharaṇa’nti vā ‘kaṇḍuppaṭicchādī’ti vā mukhapuñchanacoḷakanti vā parikkhāracoḷanti vā sabbāni tāni adhiṭṭhātabbānīti nu kho udāhu vikappetabbānī’’ti, bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ –
‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ; ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಚಾತುಮಾಸಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ತತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ; ನಿಸೀದನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ; ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ; ಕಣ್ಡುಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿಂ ಯಾವಆಬಾಧಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ತತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ; ಮುಖಪುಞ್ಛನಚೋಳಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ; ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೫೮)।
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ticīvaraṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetuṃ; vassikasāṭikaṃ vassānaṃ cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetuṃ; nisīdanaṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetuṃ; paccattharaṇaṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetuṃ; kaṇḍuppaṭicchādiṃ yāvaābādhā adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetuṃ; mukhapuñchanacoḷaṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetuṃ; parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetu’’nti (mahāva. 358).
‘‘ತತ್ಥ ತಿಚೀವರಂ’’ ಅಧಿಟ್ಠಹನ್ತೇನ ರಜಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಬಿನ್ದುಂ ದತ್ವಾ ಪಮಾಣಯುತ್ತಮೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ತಸ್ಸ ಪಮಾಣಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಸುಗತಚೀವರತೋ ಊನಕಂ ವಟ್ಟತಿ, ಲಾಮಕಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಸಙ್ಘಾಟಿಯಾ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಸ್ಸ ಚ ದೀಘತೋ ಮುಟ್ಠಿಪಞ್ಚಕಂ ತಿರಿಯಂ ಮುಟ್ಠಿತ್ತಿಕಂ ಪಮಾಣಂ ವಟ್ಟತಿ। ಅನ್ತರವಾಸಕೋ ದೀಘತೋ ಮುಟ್ಠಿಪಞ್ಚಕೋ ತಿರಿಯಂ ದ್ವಿಹತ್ಥೋಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಪಾರುಪಣೇನಪಿ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ನಾಭಿಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತುನ್ತಿ। ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣತೋ ಪನ ಅತಿರೇಕಂ ಊನಕಞ್ಚ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳನ್ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ।
‘‘Tattha ticīvaraṃ’’ adhiṭṭhahantena rajitvā kappabinduṃ datvā pamāṇayuttameva adhiṭṭhātabbaṃ. Tassa pamāṇaṃ ukkaṭṭhaparicchedena sugatacīvarato ūnakaṃ vaṭṭati, lāmakaparicchedena saṅghāṭiyā uttarāsaṅgassa ca dīghato muṭṭhipañcakaṃ tiriyaṃ muṭṭhittikaṃ pamāṇaṃ vaṭṭati. Antaravāsako dīghato muṭṭhipañcako tiriyaṃ dvihatthopi vaṭṭati. Pārupaṇenapi hi sakkā nābhiṃ paṭicchādetunti. Vuttappamāṇato pana atirekaṃ ūnakañca parikkhāracoḷanti adhiṭṭhātabbaṃ.
ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ‘‘ದ್ವೇ ಚೀವರಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನಾ – ಕಾಯೇನ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠೇತಿ, ವಾಚಾಯ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠೇತೀ’’ತಿ (ಪರಿ॰ ೩೨೨) ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಪುರಾಣಸಙ್ಘಾಟಿಂ ‘‘ಇಮಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಮೀ’’ತಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ನವಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತೇನ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಕಾಯವಿಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಕಾಯೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ। ಇದಂ ಕಾಯೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ, ತಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಸರೀರಾವಯವೇನ ಅಫುಸನ್ತಸ್ಸ ನ ವಟ್ಟತಿ। ವಾಚಾಯ ಅಧಿಟ್ಠಾನೇ ಪನ ವಚೀಭೇದಂ ಕತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ। ತತ್ರ ದುವಿಧಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ – ಸಚೇ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಹೋತಿ ‘‘ಇಮಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ। ಅಥ ಅನ್ತೋಗಬ್ಭೇ ವಾ ಉಪರಿಪಾಸಾದೇ ವಾ ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರೇ ವಾ ಹೋತಿ ಠಪಿತಟ್ಠಾನಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ‘‘ಏತಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ। ಏಸ ನಯೋ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೇ ಅನ್ತರವಾಸಕೇ ಚ। ನಾಮಮತ್ತಮೇವ ಹಿ ವಿಸೇಸೋ। ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬಾನಿ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಅನ್ತರವಾಸಕನ್ತಿ ಏವಂ ಅತ್ತನೋ ನಾಮೇನೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾನಿ। ಸಚೇ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಠಪಿತವತ್ಥೇಹಿ ಸಙ್ಘಾಟಿಆದೀನಿ ಕರೋತಿ, ನಿಟ್ಠಿತೇ ರಜನೇ ಚ ಕಪ್ಪೇ ಚ ಇಮಂ ‘‘ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಮೀ’’ತಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾನಿ। ಅಧಿಟ್ಠಿತೇನ ಪನ ಸದ್ಧಿಂ ಮಹನ್ತತರಮೇವ ದುತಿಯಪಟ್ಟಂ ವಾ ಖಣ್ಡಂ ವಾ ಸಂಸಿಬ್ಬನ್ತೇನ ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ। ಸಮೇ ವಾ ಖುದ್ದಕೇ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ।
Tattha yasmā ‘‘dve cīvarassa adhiṭṭhānā – kāyena vā adhiṭṭheti, vācāya vā adhiṭṭhetī’’ti (pari. 322) vuttaṃ, tasmā purāṇasaṅghāṭiṃ ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ paccuddharāmī’’ti paccuddharitvā navaṃ saṅghāṭiṃ hatthena gahetvā ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti cittena ābhogaṃ katvā kāyavikāraṃ karontena kāyena adhiṭṭhātabbā. Idaṃ kāyena adhiṭṭhānaṃ, taṃ yena kenaci sarīrāvayavena aphusantassa na vaṭṭati. Vācāya adhiṭṭhāne pana vacībhedaṃ katvā vācāya adhiṭṭhātabbā. Tatra duvidhaṃ adhiṭṭhānaṃ – sace hatthapāse hoti ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti vācā bhinditabbā. Atha antogabbhe vā uparipāsāde vā sāmantavihāre vā hoti ṭhapitaṭṭhānaṃ sallakkhetvā ‘‘etaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti vācā bhinditabbā. Esa nayo uttarāsaṅge antaravāsake ca. Nāmamattameva hi viseso. Tasmā sabbāni saṅghāṭiṃ uttarāsaṅgaṃ antaravāsakanti evaṃ attano nāmeneva adhiṭṭhātabbāni. Sace adhiṭṭhahitvā ṭhapitavatthehi saṅghāṭiādīni karoti, niṭṭhite rajane ca kappe ca imaṃ ‘‘paccuddharāmī’’ti paccuddharitvā puna adhiṭṭhātabbāni. Adhiṭṭhitena pana saddhiṃ mahantatarameva dutiyapaṭṭaṃ vā khaṇḍaṃ vā saṃsibbantena puna adhiṭṭhātabbameva. Same vā khuddake vā adhiṭṭhānakiccaṃ natthi.
ತಿಚೀವರಂ ಪನ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ? ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಕಿರಾಹ – ‘‘ತಿಚೀವರಂ ತಿಚೀವರಮೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಲಭೇಯ್ಯ ಉದೋಸಿತಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪರಿಹಾರೋ ನಿರತ್ಥಕೋ ಭವೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಕಿರ ಅವಸೇಸಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಹಂಸು – ‘‘ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಮ್ಪಿ ಭಗವತಾವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಮ್ಪಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ ನಾಮ ಪಾಟೇಕ್ಕಂ ನಿಧಾನಮುಖಮೇತನ್ತಿ ತಿಚೀವರಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳನ್ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಉದೋಸಿತಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪನ ತಿಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಹರನ್ತಸ್ಸ ಪರಿಹಾರೋ ವುತ್ತೋ’’ತಿ। ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗಭಾಣಕೋ ಪುಣ್ಣವಾಲಿಕವಾಸೀ ಮಹಾತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋಪಿ ಕಿರ ಆಹ – ‘‘ಮಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ಮಹಾಥೇರಾನಂ ಅಸ್ಸುಮ್ಹ, ಅರಞ್ಞವಾಸಿನೋ ಭಿಕ್ಖೂ ರುಕ್ಖಸುಸಿರಾದೀಸು ಚೀವರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಧಾನಂ ಪದಹನತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರೇ ಧಮ್ಮಸವನತ್ಥಾಯ ಗತಾನಞ್ಚ ನೇಸಂ ಸೂರಿಯೇ ಉಟ್ಠಿತೇ ಸಾಮಣೇರಾ ವಾ ದಹರಭಿಕ್ಖೂ ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸುಖಪರಿಭೋಗತ್ಥಂ ತಿಚೀವರಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳನ್ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಮ್ಪಿ ವುತ್ತಂ ಪುಬ್ಬೇ ಆರಞ್ಞಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಬದ್ಧಸೀಮಾಯಂ ದುಪ್ಪರಿಹಾರನ್ತಿ ತಿಚೀವರಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಮೇವ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಂಸೂ’’ತಿ।
Ticīvaraṃ pana parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhātuṃ vaṭṭati na vaṭṭatīti? Mahāpadumatthero kirāha – ‘‘ticīvaraṃ ticīvarameva adhiṭṭhātabbaṃ. Sace parikkhāracoḷādhiṭṭhānaṃ labheyya udositasikkhāpade parihāro niratthako bhaveyyā’’ti. Evaṃ vutte kira avasesā bhikkhū āhaṃsu – ‘‘parikkhāracoḷampi bhagavatāva adhiṭṭhātabbanti vuttaṃ, tasmā vaṭṭatī’’ti. Mahāpaccariyampi vuttaṃ ‘‘parikkhāracoḷaṃ nāma pāṭekkaṃ nidhānamukhametanti ticīvaraṃ parikkhāracoḷanti adhiṭṭhahitvā paribhuñjituṃ vaṭṭati. Udositasikkhāpade pana ticīvaraṃ adhiṭṭhahitvā pariharantassa parihāro vutto’’ti. Ubhatovibhaṅgabhāṇako puṇṇavālikavāsī mahātissattheropi kira āha – ‘‘mayaṃ pubbe mahātherānaṃ assumha, araññavāsino bhikkhū rukkhasusirādīsu cīvaraṃ ṭhapetvā padhānaṃ padahanatthāya gacchanti. Sāmantavihāre dhammasavanatthāya gatānañca nesaṃ sūriye uṭṭhite sāmaṇerā vā daharabhikkhū vā pattacīvaraṃ gahetvā gacchanti, tasmā sukhaparibhogatthaṃ ticīvaraṃ parikkhāracoḷanti adhiṭṭhātuṃ vaṭṭatī’’ti. Mahāpaccariyampi vuttaṃ pubbe āraññikā bhikkhū abaddhasīmāyaṃ dupparihāranti ticīvaraṃ parikkhāracoḷameva adhiṭṭhahitvā paribhuñjiṃsū’’ti.
‘‘ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾ’’ ಅನತಿರಿತ್ತಪ್ಪಮಾಣಾ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಚತ್ತಾರೋ ವಸ್ಸಿಕೇ ಮಾಸೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ, ತತೋ ಪರಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾ। ವಣ್ಣಭೇದಮತ್ತರತ್ತಾಪಿ ಚೇಸಾ ವಟ್ಟತಿ। ದ್ವೇ ಪನ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ‘‘ನಿಸೀದನಂ’’ ವುತ್ತನಯೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ, ತಞ್ಚ ಖೋ ಪಮಾಣಯುತ್ತಂ ಏಕಮೇವ, ದ್ವೇ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ‘‘ಪಚ್ಚತ್ಥರಣ’’ಮ್ಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ, ತಂ ಪನ ಮಹನ್ತಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಏಕಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಬಹೂನಿಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ನೀಲಮ್ಪಿ ಪೀತಕಮ್ಪಿ ಸದಸಮ್ಪಿ ಪುಪ್ಫದಸಮ್ಪೀತಿ ಸಬ್ಬಪ್ಪಕಾರಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಕಿಂ ಅಧಿಟ್ಠಿತಂ ಅಧಿಟ್ಠಿತಮೇವ ಹೋತಿ। ‘‘ಕಣ್ಡುಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿ’’ ಯಾವ ಆಬಾಧೋ ಅತ್ಥಿ, ತಾವ ಪಮಾಣಿಕಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ। ಆಬಾಧೇ ವೂಪಸನ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾ, ಏಕಾವ ವಟ್ಟತಿ । ‘‘ಮುಖಪುಞ್ಛನಚೋಳಂ’’ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ, ಯಾವ ಏಕಂ ಧೋವಿಯತಿ, ತಾವ ಅಞ್ಞಂ ಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬನ್ತಿ ದ್ವೇ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ಅಪರೇ ಪನ ಥೇರಾ ‘‘ನಿಧಾನಮುಖಮೇತಂ ಬಹೂನಿಪಿ ವಟ್ಟನ್ತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳೇ ಗಣನಾ ನತ್ಥಿ, ಯತ್ತಕಂ ಇಚ್ಛತಿ ತತ್ತಕಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ। ಥವಿಕಾಪಿ ಪರಿಸ್ಸಾವನಮ್ಪಿ ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಂ ಪಚ್ಛಿಮಚೀವರಪ್ಪಮಾಣಂ ‘‘ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಕ’’ನ್ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ। ಬಹೂನಿ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಾನಿ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ಭೇಸಜ್ಜನವಕಮ್ಮಮಾತಾಪಿತುಆದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಠಪೇನ್ತೇನಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಮಞ್ಚಭಿಸಿ ಪೀಠಕಭಿಸಿ ಬಿಮ್ಬೋಹನಂ ಪಾವಾರೋ ಕೋಜವೋತಿ ಏತೇಸು ಪನ ಸೇನಾಸನಪರಿಕ್ಖಾರತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಪಚ್ಚತ್ಥರಣೇ ಚ ಅಧಿಟ್ಠಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿಯೇವ।
‘‘Vassikasāṭikā’’ anatirittappamāṇā nāmaṃ gahetvā vuttanayeneva cattāro vassike māse adhiṭṭhātabbā, tato paraṃ paccuddharitvā vikappetabbā. Vaṇṇabhedamattarattāpi cesā vaṭṭati. Dve pana na vaṭṭanti. ‘‘Nisīdanaṃ’’ vuttanayena adhiṭṭhātabbameva, tañca kho pamāṇayuttaṃ ekameva, dve na vaṭṭanti. ‘‘Paccattharaṇa’’mpi adhiṭṭhātabbameva, taṃ pana mahantampi vaṭṭati, ekampi vaṭṭati, bahūnipi vaṭṭanti. Nīlampi pītakampi sadasampi pupphadasampīti sabbappakāraṃ vaṭṭati. Sakiṃ adhiṭṭhitaṃ adhiṭṭhitameva hoti. ‘‘Kaṇḍuppaṭicchādi’’ yāva ābādho atthi, tāva pamāṇikā adhiṭṭhātabbā. Ābādhe vūpasante paccuddharitvā vikappetabbā, ekāva vaṭṭati . ‘‘Mukhapuñchanacoḷaṃ’’ adhiṭṭhātabbameva, yāva ekaṃ dhoviyati, tāva aññaṃ paribhogatthāya icchitabbanti dve vaṭṭanti. Apare pana therā ‘‘nidhānamukhametaṃ bahūnipi vaṭṭantī’’ti vadanti. Parikkhāracoḷe gaṇanā natthi, yattakaṃ icchati tattakaṃ adhiṭṭhātabbameva. Thavikāpi parissāvanampi vikappanupagaṃ pacchimacīvarappamāṇaṃ ‘‘parikkhāracoḷaka’’nti adhiṭṭhātabbameva. Bahūni ekato katvā ‘‘imāni cīvarāni parikkhāracoḷāni adhiṭṭhāmī’’ti adhiṭṭhātumpi vaṭṭatiyeva. Bhesajjanavakammamātāpituādīnaṃ atthāya ṭhapentenapi adhiṭṭhātabbameva. Mahāpaccariyaṃ pana ‘‘anāpattī’’ti vuttaṃ. Mañcabhisi pīṭhakabhisi bimbohanaṃ pāvāro kojavoti etesu pana senāsanaparikkhāratthāya dinnapaccattharaṇe ca adhiṭṭhānakiccaṃ natthiyeva.
ಅಧಿಟ್ಠಿತಚೀವರಂ ಪನ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ಕಥಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಜಹತೀತಿ? ಅಞ್ಞಸ್ಸ ದಾನೇನ, ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಹಣೇನ, ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೇನ, ಹೀನಾಯಾವತ್ತನೇನ, ಸಿಕ್ಖಾಪಚ್ಚಕ್ಖಾನೇನ , ಕಾಲಂಕಿರಿಯಾಯ, ಲಿಙ್ಗಪರಿವತ್ತನೇನ, ಪಚ್ಚುದ್ಧರಣೇನ, ಛಿದ್ದಭಾವೇನಾತಿ ಇಮೇಹಿ ನವಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ವಿಜಹತಿ। ತತ್ಥ ಪುರಿಮೇಹಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಸಬ್ಬಚೀವರಾನಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಜಹನ್ತಿ, ಛಿದ್ದಭಾವೇನ ಪನ ತಿಚೀವರಸ್ಸೇವ ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಜಹನಂ ವುತ್ತಂ, ತಞ್ಚ ನಖಪಿಟ್ಠಿಪ್ಪಮಾಣೇನ ಛಿದ್ದೇನ। ತತ್ಥ ನಖಪಿಟ್ಠಿಪ್ಪಮಾಣಂ ಕನಿಟ್ಠಙ್ಗುಲಿನಖವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಛಿದ್ದಞ್ಚ ವಿನಿಬ್ಬಿದ್ಧಛಿದ್ದಮೇವ। ಛಿದ್ದಸ್ಸ ಹಿ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಏಕತನ್ತು ಚೇಪಿ ಅಚ್ಛಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ರಕ್ಖತಿ। ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಾಟಿಯಾ ಚ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಸ್ಸ ಚ ದೀಘನ್ತತೋ ವಿದತ್ಥಿಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ ತಿರಿಯನ್ತತೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ ಪದೇಸಸ್ಸ ಓರತೋ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿನ್ದತಿ, ಪರತೋ ನ ಭಿನ್ದತಿ। ಅನ್ತರವಾಸಕಸ್ಸ ಪನ ದೀಘನ್ತತೋ ವಿದತ್ಥಿಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸೇವ ತಿರಿಯನ್ತತೋ ಚತುರಙ್ಗುಲಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ ಪದೇಸಸ್ಸ ಓರತೋ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿನ್ದತಿ, ಪರತೋ ನ ಭಿನ್ದತಿ। ತಸ್ಮಾ ಜಾತೇ ಛಿದ್ದೇ ತಂ ಚೀವರಂ ಅತಿರೇಕಚೀವರಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸೂಚಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಪನಾಹ – ‘‘ಪಮಾಣಚೀವರಸ್ಸ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿನ್ದತಿ, ಮಹನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಪಮಾಣತೋ ಬಹಿ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿನ್ದತಿ, ಅನ್ತೋಜಾತಂ ಭಿನ್ದತೀ’’ತಿ। ಕರವೀಕತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಆಹ – ‘‘ಖುದ್ದಕಂ ಮಹನ್ತಂ ನ ಪಮಾಣಂ, ದ್ವೇ ಚೀವರಾನಿ ಪಾರುಪನ್ತಸ್ಸ ವಾಮಹತ್ಥೇ ಸಙ್ಘರಿತ್ವಾ ಠಪಿತಟ್ಠಾನೇ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿನ್ದತಿ, ಓರಭಾಗೇ ಭಿನ್ದತಿ। ಅನ್ತರವಾಸಕಸ್ಸಪಿ ಓವಟ್ಟಿಕಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಸಙ್ಘರಿತಟ್ಠಾನೇ ಛಿದ್ದಂ ನ ಭಿನ್ದತಿ, ತತೋ ಓರಂ ಭಿನ್ದತೀ’’ತಿ। ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ತಿಚೀವರೇ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರವಾದಂ ಪಮಾಣಂ ಕತ್ವಾ ಉತ್ತರಿಮ್ಪಿ ಇದಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ರಕ್ಖತೀ’’ತಿ। ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳೇ ದೀಘಸೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲೇ ಸುಗತಙ್ಗುಲೇನ ತಿರಿಯಂ ಚತುರಙ್ಗುಲೇ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಜಹತಿ। ಮಹನ್ತೇ ಚೋಳೇ ತತೋ ಪರೇನ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ವಿಜಹತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬೇಸು ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಕೇಸು ಚೀವರೇಸೂ’’ತಿ।
Adhiṭṭhitacīvaraṃ pana paribhuñjato kathaṃ adhiṭṭhānaṃ vijahatīti? Aññassa dānena, acchinditvā gahaṇena, vissāsaggāhena, hīnāyāvattanena, sikkhāpaccakkhānena , kālaṃkiriyāya, liṅgaparivattanena, paccuddharaṇena, chiddabhāvenāti imehi navahi kāraṇehi vijahati. Tattha purimehi aṭṭhahi sabbacīvarāni adhiṭṭhānaṃ vijahanti, chiddabhāvena pana ticīvarasseva sabbaaṭṭhakathāsu adhiṭṭhānavijahanaṃ vuttaṃ, tañca nakhapiṭṭhippamāṇena chiddena. Tattha nakhapiṭṭhippamāṇaṃ kaniṭṭhaṅgulinakhavasena veditabbaṃ, chiddañca vinibbiddhachiddameva. Chiddassa hi abbhantare ekatantu cepi acchinno hoti, rakkhati. Tattha saṅghāṭiyā ca uttarāsaṅgassa ca dīghantato vidatthippamāṇassa tiriyantato aṭṭhaṅgulappamāṇassa padesassa orato chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati, parato na bhindati. Antaravāsakassa pana dīghantato vidatthippamāṇasseva tiriyantato caturaṅgulappamāṇassa padesassa orato chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati, parato na bhindati. Tasmā jāte chidde taṃ cīvaraṃ atirekacīvaraṭṭhāne tiṭṭhati, sūcikammaṃ katvā puna adhiṭṭhātabbaṃ. Mahāsumatthero panāha – ‘‘pamāṇacīvarassa yattha katthaci chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati, mahantassa pana pamāṇato bahi chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na bhindati, antojātaṃ bhindatī’’ti. Karavīkatissatthero āha – ‘‘khuddakaṃ mahantaṃ na pamāṇaṃ, dve cīvarāni pārupantassa vāmahatthe saṅgharitvā ṭhapitaṭṭhāne chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na bhindati, orabhāge bhindati. Antaravāsakassapi ovaṭṭikaṃ karontena saṅgharitaṭṭhāne chiddaṃ na bhindati, tato oraṃ bhindatī’’ti. Andhakaṭṭhakathāyaṃ pana ticīvare mahāsumattheravādaṃ pamāṇaṃ katvā uttarimpi idaṃ vuttaṃ ‘‘pacchimappamāṇaṃ adhiṭṭhānaṃ rakkhatī’’ti. Parikkhāracoḷe dīghaso aṭṭhaṅgule sugataṅgulena tiriyaṃ caturaṅgule yattha katthaci chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ vijahati. Mahante coḷe tato parena chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na vijahati. Esa nayo sabbesu adhiṭṭhātabbakesu cīvaresū’’ti.
ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಕಚೀವರಾನಂ ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣತೋ ಅಞ್ಞಂ ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಯಞ್ಹಿ ನಿಸೀದನ-ಕಣ್ಡುಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿ-ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾನಂ ಪಮಾಣಂ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠಂ, ತತೋ ಉತ್ತರಿ ಪಟಿಸಿದ್ಧತ್ತಾ ನ ಪಚ್ಛಿಮಂ ತತೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಅಪ್ಪಟಿಸಿದ್ಧತ್ತಾ। ತಿಚೀವರಸ್ಸಾಪಿ ಸುಗತಚೀವರಪ್ಪಮಾಣತೋ ಊನಕತ್ತಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠಪ್ಪಮಾಣಮೇವ। ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪನ ವಿಸುಂ ಸುತ್ತೇ ವುತ್ತಂ ನತ್ಥಿ। ಮುಖಪುಞ್ಛನಪಚ್ಚತ್ಥರಣಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಾನಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನತ್ಥಿಯೇವ। ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಪಚ್ಛಿಮೇನ ಪನ ಪಚ್ಛಿಮಪರಿಚ್ಛೇದೋ ವುತ್ತೋ। ತಸ್ಮಾ ಯಂ ತಾವ ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ರಕ್ಖತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಸ್ಸೇವ ಸುಗತಙ್ಗುಲೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಚತುರಙ್ಗುಲಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇತರೇಸಂ ತಿಚೀವರಾದೀನಂ ಮುಟ್ಠಿಪಞ್ಚಕಾದಿಪಭೇದಂ ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬೇಸು ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಕೇಸುಚೀವರೇಸೂ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ನ ಸಮೇತಿ।
Tattha yasmā sabbesampi adhiṭṭhātabbakacīvarānaṃ vikappanupagapacchimappamāṇato aññaṃ pacchimappamāṇaṃ nāma natthi, yañhi nisīdana-kaṇḍuppaṭicchādi-vassikasāṭikānaṃ pamāṇaṃ vuttaṃ, taṃ ukkaṭṭhaṃ, tato uttari paṭisiddhattā na pacchimaṃ tato heṭṭhā appaṭisiddhattā. Ticīvarassāpi sugatacīvarappamāṇato ūnakattaṃ ukkaṭṭhappamāṇameva. Pacchimaṃ pana visuṃ sutte vuttaṃ natthi. Mukhapuñchanapaccattharaṇaparikkhāracoḷānaṃ ukkaṭṭhaparicchedo natthiyeva. Vikappanupagapacchimena pana pacchimaparicchedo vutto. Tasmā yaṃ tāva andhakaṭṭhakathāyaṃ ‘‘pacchimappamāṇaṃ adhiṭṭhānaṃ rakkhatī’’ti vatvā tattha parikkhāracoḷasseva sugataṅgulena aṭṭhaṅgulacaturaṅgulapacchimappamāṇaṃ dassetvā itaresaṃ ticīvarādīnaṃ muṭṭhipañcakādipabhedaṃ pacchimappamāṇaṃ sandhāya ‘‘esa nayo sabbesu adhiṭṭhātabbakesucīvaresū’’ti vuttaṃ, taṃ na sameti.
ಕರವೀಕತಿಸ್ಸತ್ಥೇರವಾದೇಪಿ ದೀಘನ್ತತೋಯೇವ ಛಿದ್ದಂ ದಸ್ಸಿತಂ, ತಿರಿಯನ್ತತೋ ನ ದಸ್ಸಿತಂ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೋ। ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರವಾದೇ ‘‘ಪಮಾಣಚೀವರಸ್ಸ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿನ್ದತಿ, ಮಹನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಪಮಾಣತೋ ಬಹಿ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿನ್ದತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇದಂ ಪನ ನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಇದಂ ನಾಮ ಪಮಾಣಚೀವರಂ ಇತೋ ಉತ್ತರಿ ಮಹನ್ತಂ ಚೀವರ’’ನ್ತಿ। ಅಪಿಚೇತ್ಥ ತಿಚೀವರಾದೀನಂ ಮುಟ್ಠಿಪಞ್ಚಕಾದಿಭೇದಂ ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ತತ್ಥ ಯದಿ ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣತೋ ಬಹಿ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯ, ಉಕ್ಕಟ್ಠಪತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಮಜ್ಝಿಮಪತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಓಮಕಪ್ಪಮಾಣತೋ ಬಹಿ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯ, ನ ಚ ನ ಭಿನ್ದತಿ। ತಸ್ಮಾ ಅಯಮ್ಪಿ ವಾದೋ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೋ।
Karavīkatissattheravādepi dīghantatoyeva chiddaṃ dassitaṃ, tiriyantato na dassitaṃ, tasmā so aparicchinno. Mahāsumattheravāde ‘‘pamāṇacīvarassa yattha katthaci chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati, mahantassa pana pamāṇato bahi chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na bhindatī’’ti vuttaṃ. Idaṃ pana na vuttaṃ – ‘‘idaṃ nāma pamāṇacīvaraṃ ito uttari mahantaṃ cīvara’’nti. Apicettha ticīvarādīnaṃ muṭṭhipañcakādibhedaṃ pacchimappamāṇanti adhippetaṃ. Tattha yadi pacchimappamāṇato bahi chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na bhindeyya, ukkaṭṭhapattassāpi majjhimapattassa vā omakappamāṇato bahi chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na bhindeyya, na ca na bhindati. Tasmā ayampi vādo aparicchinno.
ಯೋ ಪನಾಯಂ ಸಬ್ಬಪಠಮೋ ಅಟ್ಠಕಥಾವಾದೋ, ಅಯಮೇವೇತ್ಥ ಪಮಾಣಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಪರಿಚ್ಛೇದಸಬ್ಭಾವತೋ। ತಿಚೀವರಸ್ಸ ಹಿ ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣಞ್ಚ ಛಿದ್ದಪ್ಪಮಾಣಞ್ಚ ಛಿದ್ದುಪ್ಪತ್ತಿದೇಸಪ್ಪಮಾಣಞ್ಚ ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾಸುಯೇವ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಸ್ವೇವ ವಾದೋ ಪಮಾಣಂ। ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಸೋ ಭಗವತೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಅನುಗನ್ತ್ವಾ ವುತ್ತೋ। ಇತರೇಸು ಪನ ನೇವ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಅತ್ಥಿ, ನ ಪುಬ್ಬಾಪರಂ ಸಮೇತೀತಿ।
Yo panāyaṃ sabbapaṭhamo aṭṭhakathāvādo, ayamevettha pamāṇaṃ. Kasmā? Paricchedasabbhāvato. Ticīvarassa hi pacchimappamāṇañca chiddappamāṇañca chidduppattidesappamāṇañca sabbaaṭṭhakathāsuyeva paricchinditvā vuttaṃ, tasmā sveva vādo pamāṇaṃ. Addhā hi so bhagavato adhippāyaṃ anugantvā vutto. Itaresu pana neva paricchedo atthi, na pubbāparaṃ sametīti.
ಯೋ ಪನ ದುಬ್ಬಲಟ್ಠಾನೇ ಪಠಮಂ ಅಗ್ಗಳಂ ದತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ದುಬ್ಬಲಟ್ಠಾನಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಪನೇತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ। ಮಣ್ಡಲಪರಿವತ್ತನೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ದುಪಟ್ಟಸ್ಸ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಟಲೇ ಛಿದ್ದೇ ವಾ ಜಾತೇ ಗಳಿತೇ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಖುದ್ದಕಂ ಚೀವರಂ ಮಹನ್ತಂ ಕರೋತಿ, ಮಹನ್ತಂ ವಾ ಖುದ್ದಕಂ ಕರೋತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ। ಉಭೋ ಕೋಟಿಯೋ ಮಜ್ಝೇ ಕರೋನ್ತೋ ಸಚೇ ಪಠಮಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಘಟೇತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿಜ್ಜತಿ। ಅಥ ಘಟೇತ್ವಾ ಛಿನ್ದತಿ, ನ ಭಿಜ್ಜತಿ, ರಜಕೇಹಿ ಧೋವಾಪೇತ್ವಾ ಸೇತಂ ಕಾರಾಪೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಮೇವಾತಿ । ಅಯಂ ತಾವ ‘‘ಅನ್ತೋದಸಾಹಂ ಅಧಿಟ್ಠೇತಿ ವಿಕಪ್ಪೇತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಅಧಿಟ್ಠಾನೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।
Yo pana dubbalaṭṭhāne paṭhamaṃ aggaḷaṃ datvā pacchā dubbalaṭṭhānaṃ chinditvā apaneti, adhiṭṭhānaṃ na bhijjati. Maṇḍalaparivattanepi eseva nayo. Dupaṭṭassa ekasmiṃ paṭale chidde vā jāte gaḷite vā adhiṭṭhānaṃ na bhijjati, khuddakaṃ cīvaraṃ mahantaṃ karoti, mahantaṃ vā khuddakaṃ karoti, adhiṭṭhānaṃ na bhijjati. Ubho koṭiyo majjhe karonto sace paṭhamaṃ chinditvā pacchā ghaṭeti, adhiṭṭhānaṃ bhijjati. Atha ghaṭetvā chindati, na bhijjati, rajakehi dhovāpetvā setaṃ kārāpentassāpi adhiṭṭhānaṃ adhiṭṭhānamevāti . Ayaṃ tāva ‘‘antodasāhaṃ adhiṭṭheti vikappetī’’ti ettha adhiṭṭhāne vinicchayo.
ವಿಕಪ್ಪನೇ ಪನ ದ್ವೇ ವಿಕಪ್ಪನಾ – ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಚ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಚ। ಕಥಂ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಹೋತೀತಿ? ಚೀವರಾನಂ ಏಕಬಹುಭಾವಂ ಸನ್ನಿಹಿತಾಸನ್ನಿಹಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ‘‘‘ಇಮಂ ಚೀವರ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’ತಿ ವಾ ‘ಏತಂ ಚೀವರ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ಏತಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’’ತಿ ವಾ ‘‘ತುಯ್ಹಂ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಯಮೇಕಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ। ಏತ್ತಾವತಾ ನಿಧೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಪನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಂ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಸನ್ತಕಂ, ಮಯ್ಹಂ ಸನ್ತಕಾನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪನ ವುತ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತತೋಪಭುತಿ ಪರಿಭೋಗಾದಯೋಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ।
Vikappane pana dve vikappanā – sammukhāvikappanā ca parammukhāvikappanā ca. Kathaṃ sammukhāvikappanā hotīti? Cīvarānaṃ ekabahubhāvaṃ sannihitāsannihitabhāvañca ñatvā ‘‘‘imaṃ cīvara’nti vā ‘imāni cīvarānī’ti vā ‘etaṃ cīvara’nti vā ‘etāni cīvarānī’’’ti vā ‘‘tuyhaṃ vikappemī’’ti vattabbaṃ, ayamekā sammukhāvikappanā. Ettāvatā nidhetuṃ vaṭṭati, paribhuñjituṃ pana vissajjetuṃ vā adhiṭṭhātuṃ vā na vaṭṭati. ‘‘Mayhaṃ santakaṃ, mayhaṃ santakāni paribhuñja vā vissajjehi vā yathāpaccayaṃ vā karohī’’ti evaṃ pana vutte paccuddhāro nāma hoti. Tatopabhuti paribhogādayopi vaṭṭanti.
ಅಪರೋಪಿ ನಯೋ – ತಥೇವ ಚೀವರಾನಂ ಏಕಬಹುಭಾವಂ ಸನ್ನಿಹಿತಾಸನ್ನಿಹಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ‘‘‘ಇಮಂ ಚೀವರ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’ತಿ ವಾ ‘ಏತಂ ಚೀವರ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ಏತಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸು ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಅತ್ತನಾ ಅಭಿರುಚಿತಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘‘ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’ತಿ ವಾ ‘ತಿಸ್ಸಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ, ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ, ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ, ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ಅಪರಾಪಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ। ಏತ್ತಾವತಾ ನಿಧೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಭೋಗಾದೀಸು ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ। ತೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಕಂ…ಪೇ॰… ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ಸನ್ತಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತತೋಪಭುತಿ ಪರಿಭೋಗಾದಯೋಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ।
Aparopi nayo – tatheva cīvarānaṃ ekabahubhāvaṃ sannihitāsannihitabhāvañca ñatvā tasseva bhikkhuno santike ‘‘‘imaṃ cīvara’nti vā ‘imāni cīvarānī’ti vā ‘etaṃ cīvara’nti vā ‘etāni cīvarānī’’’ti vā vatvā pañcasu sahadhammikesu aññatarassa attanā abhirucitassa yassa kassaci nāmaṃ gahetvā ‘‘‘tissassa bhikkhuno vikappemī’ti vā ‘tissāya bhikkhuniyā, sikkhamānāya, tissassa sāmaṇerassa, tissāya sāmaṇeriyā vikappemī’’’ti vā vattabbaṃ, ayaṃ aparāpi sammukhāvikappanā. Ettāvatā nidhetuṃ vaṭṭati, paribhogādīsu pana ekampi na vaṭṭati. Tena pana bhikkhunā ‘‘tissassa bhikkhuno santakaṃ…pe… tissāya sāmaṇeriyā santakaṃ paribhuñja vā vissajjehi vā yathāpaccayaṃ vā karohī’’ti vutte paccuddhāro nāma hoti. Tatopabhuti paribhogādayopi vaṭṭanti.
ಕಥಂ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಹೋತೀತಿ? ಚೀವರಾನಂ ತಥೇವ ಏಕಬಹುಭಾವಂ ಸನ್ನಿಹಿತಾಸನ್ನಿಹಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ‘‘‘ಇಮಂ ಚೀವರ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’ತಿ ವಾ ‘ಏತಂ ಚೀವರ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ಏತಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ‘‘ತುಯ್ಹಂ ವಿಕಪ್ಪನತ್ಥಾಯ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘‘ಕೋ ತೇ ಮಿತ್ತೋ ವಾ ಸನ್ದಿಟ್ಠೋ ವಾ’’ತಿ? ತತೋ ಇತರೇನ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ‘‘ತಿಸ್ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ತಿಸ್ಸಾ ಸಾಮಣೇರೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಪುನ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಅಹಂ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದಮ್ಮೀತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ। ಏತ್ತಾವತಾ ನಿಧೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಭೋಗಾದೀಸು ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ। ತೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ದುತಿಯಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತತೋಪಭುತಿ ಪರಿಭೋಗಾದಯೋಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ।
Kathaṃ parammukhāvikappanā hotīti? Cīvarānaṃ tatheva ekabahubhāvaṃ sannihitāsannihitabhāvañca ñatvā ‘‘‘imaṃ cīvara’nti vā ‘imāni cīvarānī’ti vā ‘etaṃ cīvara’nti vā ‘etāni cīvarānī’’’ti vā vatvā ‘‘tuyhaṃ vikappanatthāya dammī’’ti vattabbaṃ. Tena vattabbo – ‘‘ko te mitto vā sandiṭṭho vā’’ti? Tato itarena purimanayeneva ‘‘tisso bhikkhūti vā…pe… tissā sāmaṇerī’’ti vā vattabbaṃ. Puna tena bhikkhunā ‘‘ahaṃ tissassa bhikkhuno dammīti vā…pe… tissāya sāmaṇeriyā dammī’’ti vā vattabbaṃ, ayaṃ parammukhāvikappanā. Ettāvatā nidhetuṃ vaṭṭati, paribhogādīsu pana ekampi na vaṭṭati. Tena pana bhikkhunā dutiyasammukhāvikappanāyaṃ vuttanayeneva ‘‘itthannāmassa santakaṃ paribhuñja vā vissajjehi vā yathāpaccayaṃ vā karohī’’ti vutte paccuddhāro nāma hoti. Tatopabhuti paribhogādayopi vaṭṭanti.
ದ್ವಿನ್ನಂ ವಿಕಪ್ಪನಾನಂ ಕಿಂ ನಾನಾಕರಣಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾಯಂ ಸಯಂ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಪರೇನ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಪೇತಿ । ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾಯ ಪರೇನೇವ ವಿಕಪ್ಪಾಪೇತ್ವಾ ಪರೇನೇವ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಪೇತಿ, ಇದಮೇತ್ಥ ನಾನಾಕರಣಂ। ಸಚೇ ಪನ ಯಸ್ಸ ವಿಕಪ್ಪೇತಿ, ಸೋ ಪಞ್ಞತ್ತಿಕೋವಿದೋ ನ ಹೋತಿ, ನ ಜಾನಾತಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತುಂ, ತಂ ಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಬ್ಯತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುನ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಪೇತಬ್ಬಂ। ವಿಕಪ್ಪಿತವಿಕಪ್ಪನಾ ನಾಮೇಸಾ ವಟ್ಟತಿ। ಅಯಂ ‘‘ವಿಕಪ್ಪೇತೀ’’ತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪದೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।
Dvinnaṃ vikappanānaṃ kiṃ nānākaraṇaṃ? Sammukhāvikappanāyaṃ sayaṃ vikappetvā parena paccuddharāpeti . Parammukhāvikappanāya pareneva vikappāpetvā pareneva paccuddharāpeti, idamettha nānākaraṇaṃ. Sace pana yassa vikappeti, so paññattikovido na hoti, na jānāti paccuddharituṃ, taṃ cīvaraṃ gahetvā aññassa byattassa santikaṃ gantvā puna vikappetvā paccuddharāpetabbaṃ. Vikappitavikappanā nāmesā vaṭṭati. Ayaṃ ‘‘vikappetī’’ti imasmiṃ pade vinicchayo.
‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತು’’ನ್ತಿಆದಿವಚನತೋ ಚ ಇದಂ ‘‘ವಿಕಪ್ಪೇತೀ’’ತಿ ಅವಿಸೇಸೇನ ವುತ್ತವಚನಂ ವಿರುದ್ಧಂ ವಿಯ ದಿಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ವಿರುದ್ಧಂ ತಥಾಗತಾ ಭಾಸನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವಮಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ತಿಚೀವರಂ ತಿಚೀವರಸಙ್ಖೇಪೇನೇವ ಪರಿಹರತೋ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಮೇವ ಅನುಜಾನಾಮಿ, ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ। ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ಪನ ಚಾತುಮಾಸತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತುಮೇವ ನ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ। ಏವಞ್ಚ ಸತಿ ಯೋ ತಿಚೀವರೇ ಏಕೇನ ಚೀವರೇನ ವಿಪ್ಪವಸಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ತಿಚೀವರಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿಪ್ಪವಾಸಸುಖತ್ಥಂ ವಿಕಪ್ಪನಾಯ ಓಕಾಸೋ ದಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ಚ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಕಪ್ಪನಾಯ ಅಪ್ಪಟಿಸಿದ್ಧಭಾವೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ticīvaraṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetu’’ntiādivacanato ca idaṃ ‘‘vikappetī’’ti avisesena vuttavacanaṃ viruddhaṃ viya dissati, na ca viruddhaṃ tathāgatā bhāsanti. Tasmā evamassa attho veditabbo, ticīvaraṃ ticīvarasaṅkhepeneva pariharato adhiṭṭhātumeva anujānāmi, na vikappetuṃ. Vassikasāṭikaṃ pana cātumāsato paraṃ vikappetumeva na adhiṭṭhātuṃ. Evañca sati yo ticīvare ekena cīvarena vippavasitukāmo hoti, tassa ticīvarādhiṭṭhānaṃ paccuddharitvā vippavāsasukhatthaṃ vikappanāya okāso dinno hoti. Dasāhātikkame ca anāpattīti etenupāyena sabbattha vikappanāya appaṭisiddhabhāvo veditabbo.
ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತೀತಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ದೇತಿ। ಕಥಂ ಪನ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಕಥಂ ಗಹಿತಂ? ‘‘ಇಮಂ ತುಯ್ಹಂ ದೇಮಿ ದದಾಮಿ ದಜ್ಜಾಮಿ ಓಣೋಜೇಮಿ ಪರಿಚ್ಚಜಾಮಿ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮೀತಿ ವಾ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಮಿ…ಪೇ॰… ನಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ಸಮ್ಮುಖಾಪಿ ಪರಮ್ಮುಖಾಪಿ ದಿನ್ನಂಯೇವ ಹೋತಿ। ‘‘ತುಯ್ಹಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಸುದಿನ್ನಂ ಸುಗ್ಗಹಿತಞ್ಚ। ‘‘ತವ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋಹಿ, ತವ ಸನ್ತಕಂ ಹೋತು, ತವ ಸನ್ತಕಂ ಕರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋಮಿ, ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಹೋತು, ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ದುದ್ದಿನ್ನಂ ದುಗ್ಗಹಿತಞ್ಚ। ನೇವ ದಾತಾ ದಾತುಂ ಜಾನಾತಿ, ನ ಇತರೋ ಗಹೇತುಂ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ತವ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಂ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಏಕೋ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇತರೋ ‘‘ನ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಪುನ ಸೋ ‘‘ದಿನ್ನಂ ಮಯಾ ತುಯ್ಹಂ, ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇತರೋಪಿ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ಇಮಿನಾ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ವದತಿ। ತತೋ ಪುರಿಮೋಪಿ ‘‘ಮಯಾ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಚ್ಛಿಮೋಪಿ ‘‘ಮಯಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಕಸ್ಸ ಆಪತ್ತೀತಿ? ನ ಕಸ್ಸಚಿ ಆಪತ್ತಿ। ಯಸ್ಸ ಪನ ರುಚ್ಚತಿ, ತೇನ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ।
Vissajjetīti aññassa deti. Kathaṃ pana dinnaṃ hoti, kathaṃ gahitaṃ? ‘‘Imaṃ tuyhaṃ demi dadāmi dajjāmi oṇojemi pariccajāmi nissajjāmi vissajjāmīti vā ‘‘itthannāmassa demi…pe… nissajjāmī’’ti vā vadati, sammukhāpi parammukhāpi dinnaṃyeva hoti. ‘‘Tuyhaṃ gaṇhāhī’’ti vutte ‘‘mayhaṃ gaṇhāmī’’ti vadati, sudinnaṃ suggahitañca. ‘‘Tava santakaṃ karohi, tava santakaṃ hotu, tava santakaṃ karissasī’’ti vutte ‘‘mama santakaṃ karomi, mama santakaṃ hotu, mama santakaṃ karissāmī’’ti vadati, duddinnaṃ duggahitañca. Neva dātā dātuṃ jānāti, na itaro gahetuṃ. Sace pana ‘‘tava santakaṃ karohī’’ti vutte ‘‘sādhu, bhante, mayhaṃ gaṇhāmī’’ti gaṇhāti, suggahitaṃ. Sace pana ‘‘eko gaṇhāhī’’ti vadati, itaro ‘‘na gaṇhāmī’’ti puna so ‘‘dinnaṃ mayā tuyhaṃ, gaṇhāhī’’ti vadati, itaropi ‘‘na mayhaṃ iminā attho’’ti vadati. Tato purimopi ‘‘mayā dinna’’nti dasāhaṃ atikkāmeti, pacchimopi ‘‘mayā paṭikkhitta’’nti. Kassa āpattīti? Na kassaci āpatti. Yassa pana ruccati, tena adhiṭṭhahitvā paribhuñjitabbaṃ.
ಯೋ ಪನ ಅಧಿಟ್ಠಾನೇ ವೇಮತಿಕೋ, ತೇನ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬಂ? ವೇಮತಿಕಭಾವಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಸಚೇ ಅನಧಿಟ್ಠಿತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ಮೇ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ವತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ನ ಹಿ ಏವಂ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಮುಸಾವಾದೋ ಹೋತಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಏಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವಿಸ್ಸಾಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುನ ದಿನ್ನಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ನ ಯುಜ್ಜತಿ। ನ ಹಿ ತಸ್ಸೇತಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ, ನಾಪಿ ತಂ ಏತ್ತಕೇನ ಅಞ್ಞಂ ವತ್ಥುಂ ಹೋತಿ।
Yo pana adhiṭṭhāne vematiko, tena kiṃ kātabbaṃ? Vematikabhāvaṃ ārocetvā sace anadhiṭṭhitaṃ bhavissati, evaṃ me kappiyaṃ hotīti vatvā vuttanayeneva nissajjitabbaṃ. Na hi evaṃ jānāpetvā vinayakammaṃ karontassa musāvādo hoti. Keci pana ‘‘ekena bhikkhunā vissāsaṃ gahetvā puna dinnaṃ vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ na yujjati. Na hi tassetaṃ vinayakammaṃ, nāpi taṃ ettakena aññaṃ vatthuṃ hoti.
ನಸ್ಸತೀತಿಆದಿ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ। ಯೋ ನ ದದೇಯ್ಯ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ದಿನ್ನಂ ಇಮಿನಾ’’ತಿ ಇಮಾಯ ಸಞ್ಞಾಯ ನ ದೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕಭಾವಂ ಪನ ಞತ್ವಾ ಲೇಸೇನ ಅಚ್ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಭಣ್ಡಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋತಿ।
Nassatītiādi uttānatthameva. Yo na dadeyya āpatti dukkaṭassāti ettha ‘‘mayhaṃ dinnaṃ iminā’’ti imāya saññāya na dentassa dukkaṭaṃ. Tassa santakabhāvaṃ pana ñatvā lesena acchindanto bhaṇḍaṃ agghāpetvā kāretabboti.
ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀಸು ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಕಥಿನಸಮುಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ಕಾಯವಾಚಾತೋ ಚ ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ಅನಧಿಟ್ಠಾನೇನ ಚ ಅವಿಕಪ್ಪನೇನ ಚ ಆಪಜ್ಜನತೋ ಅಕಿರಿಯಂ, ಸಞ್ಞಾಯ ಅಭಾವೇಪಿ ನ ಮುಚ್ಚತಿ, ಅಜಾನನ್ತೋಪಿ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮಂ, ವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।
Samuṭṭhānādīsu idaṃ sikkhāpadaṃ kathinasamuṭṭhānaṃ nāma kāyavācāto ca kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, anadhiṭṭhānena ca avikappanena ca āpajjanato akiriyaṃ, saññāya abhāvepi na muccati, ajānantopi āpajjatīti nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
ಪಠಮಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೧. ಪಠಮಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೧. ಪಠಮಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೧. ಪಠಮಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೧. ಪಠಮಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā