Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
੪. ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਕਣ੍ਡਂ
4. Nissaggiyakaṇḍaṃ
੧. ਚੀવਰવਗ੍ਗੋ
1. Cīvaravaggo
੧. ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā
ਤਿਂਸ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਯੇ વੁਤ੍ਤਾ ਸਮਿਤਾવਿਨਾ।
Tiṃsa nissaggiyā dhammā, ye vuttā samitāvinā;
ਤੇਸਂ ਦਾਨਿ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਪੁਬ੍ਬਪਦવਣ੍ਣਨਂ॥
Tesaṃ dāni karissāmi, apubbapadavaṇṇanaṃ.
੪੫੯. ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ વੇਸਾਲਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਗੋਤਮਕੇ ਚੇਤਿਯੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗવਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤਿਚੀવਰਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਿਚੀવਰਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਰવਾਸਕੋ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੋ ਸਙ੍ਘਾਟੀਤਿ ਇਦਂ ਚੀવਰਤ੍ਤਯਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਹੋਤਿ। ਯਤ੍ਥ ਪਨੇਤਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਯਦਾ ਚ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਯੇਨ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਚੀવਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਜੀવਕવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ (ਮਹਾવ॰ ੩੨੬ ਆਦਯੋ) ਆਗਤਮੇવ। ਅਞ੍ਞੇਨੇવ ਤਿਚੀવਰੇਨ ਗਾਮਂ ਪવਿਸਨ੍ਤੀਤਿ ਯੇਨ વਿਹਾਰੇ ਅਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਨ੍ਹਾਨਞ੍ਚ ਓਤਰਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ, ਏવਂ ਦਿવਸੇ ਦਿવਸੇ ਨવ ਚੀવਰਾਨਿ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ।
459. Tena samayena buddho bhagavā vesāliyaṃ viharati gotamake cetiye. Tena kho pana samayena bhagavatā bhikkhūnaṃ ticīvaraṃ anuññātaṃ hotīti ettha ticīvaranti antaravāsako uttarāsaṅgo saṅghāṭīti idaṃ cīvarattayaṃ paribhuñjituṃ anuññātaṃ hoti. Yattha panetaṃ anuññātaṃ, yadā ca anuññātaṃ, yena ca kāraṇena anuññātaṃ, taṃ sabbaṃ cīvarakkhandhake jīvakavatthusmiṃ (mahāva. 326 ādayo) āgatameva. Aññeneva ticīvarena gāmaṃ pavisantīti yena vihāre acchanti nhānañca otaranti, tato aññena, evaṃ divase divase nava cīvarāni dhārenti.
੪੬੦. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਦ੍વਾਰਂ ਦਦਮਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿવਸੇਨ।
460.Uppannaṃ hotīti anupaññattiyā dvāraṃ dadamānaṃ paṭilābhavasena uppannaṃ hoti, no nipphattivasena.
ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤੀਤਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਕਿਰ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞੋ ਏવਰੂਪੋ ਗੁਣવਿਸਿਟ੍ਠੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗੁਣਬਹੁਮਾਨੇਨ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਅਤਿਮਮਾਯਤਿ। ਸੋ ਸਦਾਪਿ ਮਨਾਪਂ ਚੀવਰਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਰਜਿਤ੍વਾ ਕਪ੍ਪਬਿਨ੍ਦੁਂ ਦਤ੍વਾ ਥੇਰਸ੍ਸੇવ ਦੇਤਿ, ਪੁਰੇਭਤ੍ਤੇ ਪਣੀਤਂ ਯਾਗੁਖਜ੍ਜਕਂ વਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ વਾ ਲਭਿਤ੍વਾਪਿ ਥੇਰਸ੍ਸੇવ ਦੇਤਿ, ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤੇ ਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਨਿ ਲਭਿਤ੍વਾਪਿ ਥੇਰਸ੍ਸੇવ ਦੇਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਕਕੁਲੇਹਿ ਦਾਰਕੇ ਨਿਕ੍ਖਾਮੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍વਾਪਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ ਸਯਂ ਅਨੁਸਾવਨਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ। ਆਯਸ੍ਮਾਪਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਪਿਤੁ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਨਾਮ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਾਰੋ, ਤਂ ਮਯਾ ਭਗવਤੋ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਕਰੋਤਿ, ਅਹਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ વਿਹਰਿਤੁਂ ਲਭਾਮੀ’’ਤਿ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਤਿવਿਯ ਮਮਾਯਤਿ, ਸੋਪਿ ਮਨਾਪਂ ਚੀવਰਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸੇવ ਦੇਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇવ । ਏવਂ ਗੁਣਬਹੁਮਾਨੇਨ ਮਮਾਯਨ੍ਤੋ ਤਦਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਤਂ ਚੀવਰਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Āyasmato sāriputtassa dātukāmo hotīti āyasmā kira ānando bhagavantaṃ ṭhapetvā añño evarūpo guṇavisiṭṭho puggalo natthīti guṇabahumānena āyasmantaṃ sāriputtaṃ atimamāyati. So sadāpi manāpaṃ cīvaraṃ labhitvā rajitvā kappabinduṃ datvā therasseva deti, purebhatte paṇītaṃ yāgukhajjakaṃ vā piṇḍapātaṃ vā labhitvāpi therasseva deti, pacchābhatte madhuphāṇitādīni labhitvāpi therasseva deti, upaṭṭhākakulehi dārake nikkhāmetvā pabbājetvāpi therassa santike upajjhaṃ gāhāpetvā sayaṃ anusāvanakammaṃ karoti. Āyasmāpi sāriputto ‘‘pitu kattabbakiccaṃ nāma jeṭṭhaputtassa bhāro, taṃ mayā bhagavato kattabbaṃ kiccaṃ ānando karoti, ahaṃ ānandaṃ nissāya appossukko viharituṃ labhāmī’’ti āyasmantaṃ ānandaṃ ativiya mamāyati, sopi manāpaṃ cīvaraṃ labhitvā ānandattherasseva detīti sabbaṃ purimasadisameva . Evaṃ guṇabahumānena mamāyanto tadā uppannampi taṃ cīvaraṃ āyasmato sāriputtassa dātukāmo hotīti veditabbo.
ਨવਮਂ વਾ ਭਗવਾ ਦਿવਸਂ ਦਸਮਂ વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਚੇ ਭવੇਯ੍ਯ ‘‘ਕਥਂ ਥੇਰੋ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ? ਬਹੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਜਾਨਾਤਿ। ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਕਿਰ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾવ ਪਕ੍ਕਮਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਨਾਮ ਕਾਲੇਨ ਆਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਮਾ ਪਮਜ੍ਜੀ’’ਤਿ। ਸਚੇ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਨ ਆਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੇਸੇਤ੍વਾਪਿ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾવ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਸਚੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ વਸ੍ਸਂ વਸਤਿ, ਯੇ ਪਠਮਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਏવਂ ਪਹਿਣਤਿ ‘‘ਮਮ વਚਨੇਨ ਭਗવਤੋ ਚ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ વਨ੍ਦਥ, ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਚ ਆਰੋਗ੍ਯਂ વਤ੍વਾ ਮਂ ‘ਅਸੁਕਦਿવਸੇ ਨਾਮ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ વਦਥਾ’’ਤਿ ਸਦਾ ਚ ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਦਿવਸੇਯੇવ ਏਤਿ। ਅਪਿਚਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਨੁਮਾਨੇਨਪਿ ਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਏਤ੍ਤਕੇ ਦਿવਸੇ ਭਗવਤਾ વਿਯੋਗਂ ਸਹਨ੍ਤੋ ਅਧਿવਾਸੇਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ વਸਿ, ਇਤੋ ਦਾਨਿ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਸੁਕਂ ਨਾਮ ਦਿવਸਂ ਨ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤਿ ਅਦ੍ਧਾ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ਯੇਸਂ ਯੇਸਞ੍ਹਿ ਪਞ੍ਞਾ ਮਹਤੀ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਭਗવਤਿ ਪੇਮਞ੍ਚ ਗਾਰવੋ ਚ ਮਹਾ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨਾਪਿ ਜਾਨਾਤਿ। ਏવਂ ਬਹੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਜਾਨਾਤਿ। ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਨવਮਂ વਾ ਭਗવਾ ਦਿવਸਂ ਦਸਮਂ વਾ’’ਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਯਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਂ, ਨ ਲੋਕવਜ੍ਜਂ; ਤਸ੍ਮਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ વੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇવ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ…ਪੇ॰… ਧਾਰੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਸਚੇ ਪਨ ਥੇਰੇਨ ਅਦ੍ਧਮਾਸੋ વਾ ਮਾਸੋ વਾ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ਅਭવਿਸ੍ਸ, ਸੋਪਿ ਭਗવਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਅਸ੍ਸ।
Navamaṃ vā bhagavā divasaṃ dasamaṃ vāti ettha pana sace bhaveyya ‘‘kathaṃ thero jānātī’’ti? Bahūhi kāraṇehi jānāti. Sāriputtatthero kira janapadacārikaṃ pakkamanto ānandattheraṃ āpucchitvāva pakkamati ‘‘ahaṃ ettakena nāma kālena āgacchissāmi, etthantare bhagavantaṃ mā pamajjī’’ti. Sace sammukhā na āpucchati, bhikkhū pesetvāpi āpucchitvāva gacchati. Sace aññattha vassaṃ vasati, ye paṭhamataraṃ bhikkhū āgacchanti, te evaṃ pahiṇati ‘‘mama vacanena bhagavato ca pāde sirasā vandatha, ānandassa ca ārogyaṃ vatvā maṃ ‘asukadivase nāma āgamissatī’ti vadathā’’ti sadā ca yathāparicchinnadivaseyeva eti. Apicāyasmā ānando anumānenapi jānāti ‘‘ettake divase bhagavatā viyogaṃ sahanto adhivāsento āyasmā sāriputto vasi, ito dāni paṭṭhāya asukaṃ nāma divasaṃ na atikkamissati addhā āgamissatī’’ti. Yesaṃ yesañhi paññā mahatī tesaṃ tesaṃ bhagavati pemañca gāravo ca mahā hotīti iminā nayenāpi jānāti. Evaṃ bahūhi kāraṇehi jānāti. Tenāha – ‘‘navamaṃ vā bhagavā divasaṃ dasamaṃ vā’’ti. Evaṃ vutte yasmā idaṃ sikkhāpadaṃ paṇṇattivajjaṃ, na lokavajjaṃ; tasmā āyasmatā ānandena vuttasadisameva paricchedaṃ karonto ‘‘atha kho bhagavā…pe… dhāretu’’nti. Sace pana therena addhamāso vā māso vā uddiṭṭho abhavissa, sopi bhagavatā anuññāto assa.
੪੬੨-੩. ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀવਰਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਨਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਚੀવਰਸ੍ਮਿਂ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤਂ ਚੀવਰਂ ਕਰਣੇਨਪਿ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਨਸ੍ਸਨਾਦੀਹਿਪਿ ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਪਦਭਾਜਨੇ ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਮੇવ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚੀવਰਂ ਕਤਂ વਾ ਹੋਤੀਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਨ੍ਤਿ ਸੂਚਿਕਮ੍ਮਪਰਿਯੋਸਾਨੇਨ ਕਤਂ, ਸੂਚਿਕਮ੍ਮਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਨਾਮ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਸੂਚਿਯਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਪਾਸਪਟ੍ਟਗਣ੍ਠਿਕਪਟ੍ਟਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਕਤ੍વਾ ਸੂਚਿਯਾ ਪਟਿਸਾਮਨਂ। ਨਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਚੋਰਾਦੀਹਿ ਹਟਂ, ਏਤਮ੍ਪਿ ਹਿ ਕਰਣਪਲਿਬੋਧਸ੍ਸ ਨਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। વਿਨਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਉਪਚਿਕਾਦੀਹਿ ਖਾਯਿਤਂ। ਦਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਂ। ਚੀવਰਾਸਾ વਾ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਤਿ ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਕੁਲੇ ਚੀવਰਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਯਾ ਚੀવਰਾਸਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ, ਸਾ વਾ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਏਤੇਸਮ੍ਪਿ ਹਿ ਕਰਣਪਲਿਬੋਧਸ੍ਸੇવ ਨਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਭਾવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
462-3.Niṭṭhitacīvarasminti yena kenaci niṭṭhānena niṭṭhite cīvarasmiṃ. Yasmā pana taṃ cīvaraṃ karaṇenapi niṭṭhitaṃ hoti, nassanādīhipi tasmāssa padabhājane atthamattameva dassetuṃ bhikkhuno cīvaraṃ kataṃ vā hotītiādi vuttaṃ. Tattha katanti sūcikammapariyosānena kataṃ, sūcikammapariyosānaṃ nāma yaṃkiñci sūciyā kattabbaṃ pāsapaṭṭagaṇṭhikapaṭṭapariyosānaṃ katvā sūciyā paṭisāmanaṃ. Naṭṭhanti corādīhi haṭaṃ, etampi hi karaṇapalibodhassa niṭṭhitattā niṭṭhitanti vuccati. Vinaṭṭhanti upacikādīhi khāyitaṃ. Daḍḍhanti agginā daḍḍhaṃ. Cīvarāsā vā upacchinnāti ‘‘asukasmiṃ nāma kule cīvaraṃ labhissāmī’’ti yā cīvarāsā uppannā hoti, sā vā upacchinnā, etesampi hi karaṇapalibodhasseva niṭṭhitattā niṭṭhitabhāvo veditabbo.
ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇਤਿ ਕਥਿਨੇ ਚ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ। ਏਤੇਨ ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਪਲਿਬੋਧਸ੍ਸ ਅਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਂ ਪਨ ਕਥਿਨਂ ਯਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਸੁ વਾ ਮਾਤਿਕਾਸੁ ਏਕਾਯ ਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰੇਨ વਾ ਉਦ੍ਧਰੀਯਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ‘‘ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਮਾਤਿਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਟ੍ਠਿਮਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਾਤਿਕਾ ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਉਬ੍ਭਾਰਾਯ – ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕਾ, ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕਾ, ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕਾ, ਨਾਸਨਨ੍ਤਿਕਾ, ਸવਨਨ੍ਤਿਕਾ, ਆਸਾવਚ੍ਛੇਦਿਕਾ, ਸੀਮਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਾ, ਸਹੁਬ੍ਭਾਰਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਅਟ੍ਠ ਮਾਤਿਕਾਯੋ ਕਥਿਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਆਗਤਾ। ਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰੋਪਿ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ; ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਕਥਿਨਂ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ, ਏਸਾ ਞਤ੍ਤਿ। ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ; ਸਙ੍ਘੋ ਕਥਿਨਂ ਉਦ੍ਧਰਤਿ, ਯਸ੍ਸਾਯਸ੍ਮਤੋ ਖਮਤਿ, ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਉਬ੍ਭਾਰੋ, ਸੋ ਤੁਣ੍ਹਸ੍ਸ; ਯਸ੍ਸ ਨਕ੍ਖਮਤਿ, ਸੋ ਭਾਸੇਯ੍ਯ। ਉਬ੍ਭਤਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਥਿਨਂ, ਖਮਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਣ੍ਹੀ, ਏવਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੯੨੬) ਏવਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀવਿਭਙ੍ਗੇ ਆਗਤੋ। ਤਤ੍ਥ ਯਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਤਂ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇવ વਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ। ਇਧ ਪਨ વੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਪਾਲ਼ਿ ਆਹਰਿਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਥੋਪਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ। વੁਤ੍ਤੋਪਿ ਚ ਨ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਅਟ੍ਠਾਨੇ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਯ।
Ubbhatasmiṃ kathineti kathine ca ubbhatasmiṃ. Etena dutiyassa palibodhassa abhāvaṃ dasseti. Taṃ pana kathinaṃ yasmā aṭṭhasu vā mātikāsu ekāya antarubbhārena vā uddharīyati, tenassa niddese ‘‘aṭṭhannaṃ mātikāna’’ntiādi vuttaṃ. Tattha ‘‘aṭṭhimā, bhikkhave, mātikā kathinassa ubbhārāya – pakkamanantikā, niṭṭhānantikā, sanniṭṭhānantikā, nāsanantikā, savanantikā, āsāvacchedikā, sīmātikkantikā, sahubbhārā’’ti evaṃ aṭṭha mātikāyo kathinakkhandhake āgatā. Antarubbhāropi ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho; yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho kathinaṃ uddhareyya, esā ñatti. Suṇātu me, bhante, saṅgho; saṅgho kathinaṃ uddharati, yassāyasmato khamati, kathinassa ubbhāro, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya. Ubbhataṃ saṅghena kathinaṃ, khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti (pāci. 926) evaṃ bhikkhunīvibhaṅge āgato. Tattha yaṃ vattabbaṃ taṃ āgataṭṭhāneyeva vaṇṇayissāma. Idha pana vuccamāne pāḷi āharitabbā hoti, atthopi vattabbo. Vuttopi ca na suviññeyyo hoti, aṭṭhāne vuttattāya.
ਦਸਾਹਪਰਮਨ੍ਤਿ ਦਸ ਅਹਾਨਿ ਪਰਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦਸਾਹਪਰਮੋ, ਤਂ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਕਾਲਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਦਭਾਜਨੇ ਪਨ ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਮੇવ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਦਸਾਹਪਰਮਤਾ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਦਞ੍ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਦਸਾਹਪਰਮ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਾ ਦਸਾਹਪਰਮਤਾ ਦਸਾਹਪਰਮਭਾવੋ, ਅਯਂ ਏਤ੍ਤਕੋ ਕਾਲੋ ਯਾવ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਤਿ ਤਾવ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ।
Dasāhaparamanti dasa ahāni paramo paricchedo assāti dasāhaparamo, taṃ dasāhaparamaṃ kālaṃ dhāretabbanti attho. Padabhājane pana atthamattameva dassetuṃ ‘‘dasāhaparamatā dhāretabba’’nti vuttaṃ. Idañhi vuttaṃ hoti ‘‘dasāhaparama’’nti ettha yā dasāhaparamatā dasāhaparamabhāvo, ayaṃ ettako kālo yāva nātikkamati tāva dhāretabbanti.
ਅਧਿਟ੍ਠਿਤવਿਕਪ੍ਪਿਤੇਸੁ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਅਤਿਰੇਕਂ ਚੀવਰਨ੍ਤਿ ਅਤਿਰੇਕਚੀવਰਂ। ਤੇਨੇવਸ੍ਸ ਪਦਭਾਜਨੇ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਅવਿਕਪ੍ਪਿਤ’’ਨ੍ਤਿ।
Adhiṭṭhitavikappitesu apariyāpannattā atirekaṃ cīvaranti atirekacīvaraṃ. Tenevassa padabhājane vuttaṃ ‘‘anadhiṭṭhitaṃ avikappita’’nti.
ਛਨ੍ਨਂ ਚੀવਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਨ੍ਤਿ ਖੋਮਂ, ਕਪ੍ਪਾਸਿਕਂ, ਕੋਸੇਯ੍ਯਂ, ਕਮ੍ਬਲਂ, ਸਾਣਂ, ਭਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਚੀવਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ। ਏਤੇਨ ਚੀવਰਸ੍ਸ ਜਾਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਪਮਾਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘વਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਤਸ੍ਸ ਪਮਾਣਂ ਦੀਘਤੋ ਦ੍વੇ વਿਦਤ੍ਥਿਯੋ, ਤਿਰਿਯਂ વਿਦਤ੍ਥਿ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਾਲ਼ਿ – ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਯਾਮੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਂ ਸੁਗਤਙ੍ਗੁਲੇਨ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲવਿਤ੍ਥਤਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਚੀવਰਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੩੫੮)।
Channaṃ cīvarānaṃ aññataranti khomaṃ, kappāsikaṃ, koseyyaṃ, kambalaṃ, sāṇaṃ, bhaṅganti imesaṃ channaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ. Etena cīvarassa jātiṃ dassetvā idāni pamāṇaṃ dassetuṃ ‘‘vikappanupagaṃ pacchima’’nti āha. Tassa pamāṇaṃ dīghato dve vidatthiyo, tiriyaṃ vidatthi. Tatrāyaṃ pāḷi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, āyāmena aṭṭhaṅgulaṃ sugataṅgulena caturaṅgulavitthataṃ pacchimaṃ cīvaraṃ vikappetu’’nti (mahāva. 358).
ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮਯਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਤਂ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਜਾਤਿਪ੍ਪਮਾਣਂ ਚੀવਰਂ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਕਾਲਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮਯਤੋ, ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਯਥਾ ਅਤਿਰੇਕਚੀવਰਂ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾ ਅਕੁਬ੍ਬਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਤਞ੍ਚ ਚੀવਰਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਪਤ੍ਤਿ ਚਸ੍ਸ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਥ વਾ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ, ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ વਿਨਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ। ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮਿਚ੍ਚੇવ। ਕਿਨ੍ਤਂ? ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ। ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮਯਤੋ ਸਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯવਿਨਯਕਮ੍ਮਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਦਭਾਜਨੇ ਪਨ ਪਠਮਂ ਤਾવ ਅਤ੍ਥવਿਕਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮਯਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਮਾਤਿਕਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਏਕਾਦਸੇ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪੁਨ ਯਸ੍ਸ ਚ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਯਥਾ ਚ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ વਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਏਕਾਦਸੇ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਦਿવਸਂ ਚੀવਰਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਤਸ੍ਸ ਯੋ ਅਰੁਣੋ, ਸੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਦਿવਸਨਿਸ੍ਸਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਚੀવਰੁਪ੍ਪਾਦਦਿવਸਏਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਾਦਸੇ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇਪਿ ਬਹੂਨਿ ਏਕਜ੍ਝਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ વਾ વੇਠੇਤ੍વਾ વਾ ਠਪਿਤਾਨਿ ਏਕਾવ ਆਪਤ੍ਤਿ। ਅਬਦ੍ਧਾવੇਠਿਤੇਸੁ વਤ੍ਥੁਗਣਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ।
Taṃatikkāmayato nissaggiyaṃ pācittiyanti taṃ yathāvuttajātippamāṇaṃ cīvaraṃ dasāhaparamaṃ kālaṃ atikkāmayato, etthantare yathā atirekacīvaraṃ na hoti tathā akubbato nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, tañca cīvaraṃ nissaggiyaṃ hoti, pācittiyāpatti cassa hotīti attho. Atha vā nissajjanaṃ nissaggiyaṃ, pubbabhāge kattabbassa vinayakammassetaṃ nāmaṃ. Nissaggiyamassa atthīti nissaggiyamicceva. Kintaṃ? Pācittiyaṃ. Taṃ atikkāmayato sanissaggiyavinayakammaṃ pācittiyaṃ hotīti ayamettha attho. Padabhājane pana paṭhamaṃ tāva atthavikappaṃ dassetuṃ ‘‘taṃ atikkāmayato nissaggiyaṃ hotī’’ti mātikaṃ ṭhapetvā ‘‘ekādase aruṇuggamane nissaggiyaṃ hoti, nissajjitabba’’nti vuttaṃ. Puna yassa ca nissajjitabbaṃ, yathā ca nissajjitabbaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘saṅghassa vā’’tiādi vuttaṃ. Tattha ekādase aruṇuggamaneti ettha yaṃ divasaṃ cīvaraṃ uppannaṃ tassa yo aruṇo, so uppannadivasanissito, tasmā cīvaruppādadivasaena saddhiṃ ekādase aruṇuggamane nissaggiyaṃ hotīti veditabbaṃ. Sacepi bahūni ekajjhaṃ bandhitvā vā veṭhetvā vā ṭhapitāni ekāva āpatti. Abaddhāveṭhitesu vatthugaṇanāya āpattiyo.
ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਕਥਂ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾ? ਯਥਾ ਖਨ੍ਧਕੇ વੁਤ੍ਤਂ, ਕਥਞ੍ਚ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਂ? ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤੇਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਙ੍ਘਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍વਾ વੁਡ੍ਢਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਾਦੇ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਏવਮਸ੍ਸ વਚਨੀਯੋ – ‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਤਂ ਪਟਿਦੇਸੇਮੀ’’’ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੩੯)। ਇਧ ਪਨ ਸਚੇ ਏਕਂ ਚੀવਰਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਏਕਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇ ਦ੍વੇ, ‘‘ਦ੍વੇ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇ ਬਹੂਨਿ ‘‘ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਨੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਪਿ ਸਚੇ ਏਕਂ ਯਥਾਪਾਲ਼ਿਮੇવ ‘‘ਇਦਂ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚੀવਰ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇ ਦ੍વੇ વਾ ਬਹੂਨਿ વਾ, ‘‘ਇਮਾਨਿ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚੀવਰਾਨਿ ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾਨਿ, ਇਮਾਨਾਹਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਮੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਪਾਲ਼ਿਂ વਤ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ।
Nissajjitvāāpatti desetabbāti kathaṃ desetabbā? Yathā khandhake vuttaṃ, kathañca tattha vuttaṃ? Evaṃ vuttaṃ – ‘‘tena, bhikkhave, bhikkhunā saṅghaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ, bhante, itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno, taṃ paṭidesemī’’’ti (cūḷava. 239). Idha pana sace ekaṃ cīvaraṃ hoti ‘‘ekaṃ nissaggiyaṃ pācittiya’’nti vattabbaṃ. Sace dve, ‘‘dve’’ti vattabbaṃ. Sace bahūni ‘‘sambahulānī’’ti vattabbaṃ. Nissajjanepi sace ekaṃ yathāpāḷimeva ‘‘idaṃ me, bhante, cīvara’’nti vattabbaṃ. Sace dve vā bahūni vā, ‘‘imāni me, bhante, cīvarāni dasāhātikkantāni nissaggiyāni, imānāhaṃ saṅghassa nissajjāmī’’ti vattabbaṃ. Pāḷiṃ vattuṃ asakkontena aññathāpi vattabbaṃ.
ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਖਨ੍ਧਕੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ। ਏવਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ –
Byattenabhikkhunā paṭibalena āpatti paṭiggahetabbāti khandhake vuttanayeneva paṭiggahetabbā. Evañhi tattha vuttaṃ – ‘‘byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘੋ, ਅਯਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਸਰਤਿ વਿવਰਤਿ ਉਤ੍ਤਾਨਿਂ ਕਰੋਤਿ ਦੇਸੇਤਿ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ।
‘Suṇātu me bhante saṅgho, ayaṃ itthannāmo bhikkhu āpattiṃ sarati vivarati uttāniṃ karoti deseti, yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmassa bhikkhuno āpattiṃ paṭiggaṇheyya’nti.
ਤੇਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ‘ਪਸ੍ਸਸੀ’ਤਿ? ‘ਆਮ, ਪਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ। ਆਯਤਿਂ ਸਂવਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੩੯)। ਦ੍વੀਸੁ ਪਨ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਸੁ વਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ વਚਨਭੇਦੋ ਞਾਤਬ੍ਬੋ।
Tena vattabbo ‘passasī’ti? ‘Āma, passāmī’ti. Āyatiṃ saṃvareyyāsī’’ti (cūḷava. 239). Dvīsu pana sambahulāsu vā purimanayeneva vacanabhedo ñātabbo.
ਚੀવਰਦਾਨੇਪਿ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਇਮਂ ਚੀવਰਂ ਇਮਾਨਿ ਚੀવਰਾਨੀ’’ਤਿ વਤ੍ਥੁવਸੇਨ વਚਨਭੇਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਗਣਸ੍ਸ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਚ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
Cīvaradānepi ‘‘saṅgho imaṃ cīvaraṃ imāni cīvarānī’’ti vatthuvasena vacanabhedo veditabbo. Gaṇassa ca puggalassa ca nissajjanepi eseva nayo.
ਆਪਤ੍ਤਿਦੇਸਨਾਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇਸੁ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਯਂ ਪਾਲ਼ਿ – ‘‘ਤੇਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਤ੍વਾ વੁਡ੍ਢਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਾਦੇ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਏવਮਸ੍ਸੁ વਚਨੀਯਾ – ‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ ਤਂ ਪਟਿਦੇਸੇਮੀ’ਤਿ। ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਾ –
Āpattidesanāpaṭiggahaṇesu panettha ayaṃ pāḷi – ‘‘tena, bhikkhave, bhikkhunā sambahule bhikkhū upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ katvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassu vacanīyā – ‘ahaṃ, bhante, itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno taṃ paṭidesemī’ti. Byattena bhikkhunā paṭibalena te bhikkhū ñāpetabbā –
‘ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਮੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ, ਅਯਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਸਰਤਿ વਿવਰਤਿ ਉਤ੍ਤਾਨਿਂ ਕਰੋਤਿ ਦੇਸੇਤਿ। ਯਦਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ।
‘Suṇantu me āyasmantā, ayaṃ itthannāmo bhikkhu āpattiṃ sarati vivarati uttāniṃ karoti deseti. Yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmassa bhikkhuno āpattiṃ paṭiggaṇheyya’nti.
ਤੇਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ‘ਪਸ੍ਸਸੀ’ਤਿ? ‘ਆਮ, ਪਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ। ‘ਆਯਤਿਂ ਸਂવਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’ਤਿ।
Tena vattabbo ‘passasī’ti? ‘Āma, passāmī’ti. ‘Āyatiṃ saṃvareyyāsī’ti.
ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਏવਮਸ੍ਸ વਚਨੀਯੋ – ‘ਅਹਂ, ਆવੁਸੋ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ ਤਂ ਪਟਿਦੇਸੇਮੀ’ਤਿ। ਤੇਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ‘ਪਸ੍ਸਸੀ’ਤਿ, ਆਮ ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਆਯਤਿਂ ਸਂવਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੨੩੯)। ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਮਗ੍ਗਹਣਂ વਚਨਭੇਦੋ ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Tena bhikkhunā ekaṃ bhikkhuṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ, āvuso, itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno taṃ paṭidesemī’ti. Tena vattabbo ‘passasī’ti, āma passāmīti āyatiṃ saṃvareyyāsī’’ti (cūḷava. 239). Tattha purimanayeneva āpattiyā nāmaggahaṇaṃ vacanabhedo ca veditabbo.
ਯਥਾ ਚ ਗਣਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਏવਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਪਿ ਪਾਲ਼ਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਯਦਿ ਹਿ વਿਸੇਸੋ ਭવੇਯ੍ਯ, ਯਥੇવ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ, ਏવਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਤਬ੍ਬੋ। ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ‘‘ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਪੁਨ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ, ਏવਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਤਬ੍ਬੋ। ਥੇਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾવ॰ ੧੬੮) ਨਯੇਨ વਿਸੁਂਯੇવ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥੋ વੁਤ੍ਤੋ, ਏવਮਿਧਾਪਿ વਿਸੁਂ ਪਾਲ਼ਿਂ વਦੇਯ੍ਯ, ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅવਤ੍વਾ ਗਤੋਤਿ, ਗਣਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤਾ ਪਾਲ਼ਿਯੇવੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿ।
Yathā ca gaṇassa nissajjane evaṃ dvinnaṃ nissajjanepi pāḷi veditabbā. Yadi hi viseso bhaveyya, yatheva ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tiṇṇannaṃ pārisuddhiuposathaṃ kātuṃ, evañca pana, bhikkhave, kātabbo. Byattena bhikkhunā paṭibalena te bhikkhū ñāpetabbā’’tiādinā nayena ‘‘tiṇṇannaṃ pārisuddhiuposathaṃ kātu’’nti vatvā puna ‘‘anujānāmi, bhikkhave, dvinnaṃ pārisuddhiuposathaṃ kātuṃ, evañca pana, bhikkhave, kātabbo. Therena bhikkhunā ekaṃsaṃ uttarāsaṅga’’ntiādinā (mahāva. 168) nayena visuṃyeva dvinnaṃ pārisuddhiuposatho vutto, evamidhāpi visuṃ pāḷiṃ vadeyya, yasmā pana natthi, tasmā avatvā gatoti, gaṇassa vuttā pāḷiyevettha pāḷi.
ਆਪਤ੍ਤਿਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਪਨ ਅਯਂ વਿਸੇਸੋ, ਯਥਾ ਗਣਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੇਸਿਯਮਾਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਞਤ੍ਤਿਂ ਠਪੇਤਿ, ਏવਂ ਅਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਦ੍વੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਯਥਾ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਏવਂ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ। ਦ੍વਿਨ੍ਨਞ੍ਹਿ ਞਤ੍ਤਿਟ੍ਠਪਨਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਦਿ ਸਿਯਾ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥਂ વਿਸੁਂ ਨ વਦੇਯ੍ਯ।
Āpattipaṭiggahaṇe pana ayaṃ viseso, yathā gaṇassa nissajjitvā āpattiyā desiyamānāya āpattipaṭiggāhako bhikkhu ñattiṃ ṭhapeti, evaṃ aṭṭhapetvā dvīsu aññatarena yathā ekapuggalo paṭiggaṇhāti, evaṃ āpatti paṭiggahetabbā. Dvinnañhi ñattiṭṭhapanā nāma natthi, yadi siyā dvinnaṃ pārisuddhiuposathaṃ visuṃ na vadeyya.
ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਚੀવਰਦਾਨੇਪਿ ਯਥਾ ‘‘ਇਮਂ ਚੀવਰਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਏਕੋ વਦਤਿ, ਏવਂ ‘‘ਇਮਂ ਮਯਂ ਚੀવਰਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਦੇਮਾ’’ਤਿ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਇਤੋ ਗਰੁਕਤਰਾਨਿ ਹਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਾਨਿਪਿ ‘‘ਅਪਲੋਕੇਤ੍વਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਸਂ ਏਤਂ ਅਨੁਲੋਮਂ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਚੀવਰਂ ਪਨ ਦਾਤਬ੍ਬਮੇવ ਅਦਾਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, વਿਨਯਕਮ੍ਮਮਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ। ਨ ਤਂ ਤੇਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ વਾ ਗਣਸ੍ਸ વਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ વਾ ਦਿਨ੍ਨਮੇવ ਹੋਤੀਤਿ।
Nissaṭṭhacīvaradānepi yathā ‘‘imaṃ cīvaraṃ āyasmato dammī’’ti eko vadati, evaṃ ‘‘imaṃ mayaṃ cīvaraṃ āyasmato demā’’ti vattuṃ vaṭṭati. Ito garukatarāni hi ñattidutiyakammānipi ‘‘apaloketvā kātabbānī’’ti vuttāni atthi, tesaṃ etaṃ anulomaṃ nissaṭṭhacīvaraṃ pana dātabbameva adātuṃ na labbhati, vinayakammamattañhetaṃ. Na taṃ tena saṅghassa vā gaṇassa vā puggalassa vā dinnameva hotīti.
੪੬੮. ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀਤਿ ਦਸਾਹਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਚੀવਰੇ ‘‘ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂਸਞ੍ਞੀ, ਦਸਾਹੇ વਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ‘‘ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਦਸਾਹੋ’’ਤਿ ਏવਂਸਞ੍ਞੀ। ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਨ ਇਧ ਸਞ੍ਞਾ ਰਕ੍ਖਤਿ। ਯੋਪਿ ਏવਂਸਞ੍ਞੀ, ਤਸ੍ਸਪਿ ਤਂ ਚੀવਰਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਪਤ੍ਤਿ ਚ। ਸਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯવਿਨਯਕਮ੍ਮਂ વਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਉਭੋਪਿ ਅਤ੍ਥવਿਕਪ੍ਪਾ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ।
468.Dasāhātikkante atikkantasaññīti dasāhaṃ atikkante cīvare ‘‘atikkantaṃ ida’’nti evaṃsaññī, dasāhe vā atikkante ‘‘atikkanto dasāho’’ti evaṃsaññī. Nissaggiyaṃ pācittiyanti na idha saññā rakkhati. Yopi evaṃsaññī, tassapi taṃ cīvaraṃ nissaggiyaṃ pācittiyāpatti ca. Sanissaggiyavinayakammaṃ vā pācittiyanti ubhopi atthavikappā yujjanti. Esa nayo sabbattha.
ਅવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੇ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਸਞ੍ਞੀਤਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਦਿਨ੍ਨੇ ਅਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਮਯਾ’’ਤਿ ਏવਂਸਞ੍ਞੀ।
Avissajjitevissajjitasaññīti kassaci adinne apariccatte ‘‘pariccattaṃ mayā’’ti evaṃsaññī.
ਅਨਟ੍ਠੇ ਨਟ੍ਠਸਞ੍ਞੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚੀવਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬਹੂਨਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਚੀવਰਾਨਿ ਏਕਤੋ ਠਪਿਤਾਨਿ ਚੋਰਾ ਹਰਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਰੇਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚੀવਰੇ ਅਨਟ੍ਠੇ ਨਟ੍ਠਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ। ਏਸ ਨਯੋ ਅવਿਨਟ੍ਠਾਦੀਸੁਪਿ।
Anaṭṭhe naṭṭhasaññīti attano cīvarena saddhiṃ bahūni aññesaṃ cīvarāni ekato ṭhapitāni corā haranti. Tatresa attano cīvare anaṭṭhe naṭṭhasaññī hoti. Esa nayo avinaṭṭhādīsupi.
ਅવਿਲੁਤ੍ਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਗਬ੍ਭਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਸਯ੍ਹਾવਹਾਰવਸੇਨ ਅવਿਲੁਤ੍ਤੇਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Avilutteti ettha pana gabbhaṃ bhinditvā pasayhāvahāravasena avilutteti veditabbaṃ.
ਅਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਸਕਿਂ ਨਿવਤ੍ਥਂ વਾ ਸਕਿਂ ਪਾਰੁਤਂ વਾ ਕਾਯਤੋ ਅਮੋਚੇਤ੍વਾ ਦਿવਸਮ੍ਪਿ વਿਚਰਤਿ, ਏਕਾવ ਆਪਤ੍ਤਿ। ਮੋਚੇਤ੍વਾ ਮੋਚੇਤ੍વਾ ਨਿવਾਸੇਤਿ વਾ ਪਾਰੁਪਤਿ વਾ ਪਯੋਗੇ ਪਯੋਗੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਦੁਨ੍ਨਿવਤ੍ਥਂ વਾ ਦੁਪ੍ਪਾਰੁਤਂ વਾ ਸਣ੍ਠਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੋਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਤਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੫੭੦) ਆਦਿવਚਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਂ। ਅਨਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਞ੍ਞਿਨੋ વੇਮਤਿਕਸ੍ਸ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਪਰਿਭੋਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ।
Anissajjitvā paribhuñjati āpatti dukkaṭassāti sakiṃ nivatthaṃ vā sakiṃ pārutaṃ vā kāyato amocetvā divasampi vicarati, ekāva āpatti. Mocetvā mocetvā nivāseti vā pārupati vā payoge payoge dukkaṭaṃ. Dunnivatthaṃ vā duppārutaṃ vā saṇṭhapentassa anāpatti. Aññassa taṃ paribhuñjatopi anāpatti, ‘‘anāpatti aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjatī’’ti (pārā. 570) ādivacanañcettha sādhakaṃ. Anatikkante atikkantasaññino vematikassa ca dukkaṭaṃ paribhogaṃ sandhāya vuttaṃ.
੪੬੯. ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤਿ, વਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗਂ વਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਞ੍ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਾਲ਼ਿ – ਅਥ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਯਾਨਿ ਤਾਨਿ ਭਗવਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਨਿ ‘ਤਿਚੀવਰ’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾ’ਤਿ વਾ ‘ਨਿਸੀਦਨ’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣ’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘ਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੀ’ਤਿ વਾ ਮੁਖਪੁਞ੍ਛਨਚੋਲ਼ਕਨ੍ਤਿ વਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਨ੍ਤਿ વਾ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਨੁ ਖੋ ਉਦਾਹੁ વਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ, ਭਗવਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ –
469.‘‘Anāpatti antodasāhaṃ adhiṭṭheti, vikappetī’’ti ettha pana adhiṭṭhānupagaṃ vikappanupagañca veditabbaṃ. Tatrāyaṃ pāḷi – atha kho bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘yāni tāni bhagavatā anuññātāni ‘ticīvara’nti vā ‘vassikasāṭikā’ti vā ‘nisīdana’nti vā ‘paccattharaṇa’nti vā ‘kaṇḍuppaṭicchādī’ti vā mukhapuñchanacoḷakanti vā parikkhāracoḷanti vā sabbāni tāni adhiṭṭhātabbānīti nu kho udāhu vikappetabbānī’’ti, bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ –
‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਿਚੀવਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ; વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਚਾਤੁਮਾਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਤਤੋ ਪਰਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ; ਨਿਸੀਦਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ; ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ; ਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਂ ਯਾવਆਬਾਧਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਤਤੋ ਪਰਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ; ਮੁਖਪੁਞ੍ਛਨਚੋਲ਼ਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ; ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੩੫੮)।
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ticīvaraṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetuṃ; vassikasāṭikaṃ vassānaṃ cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetuṃ; nisīdanaṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetuṃ; paccattharaṇaṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetuṃ; kaṇḍuppaṭicchādiṃ yāvaābādhā adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetuṃ; mukhapuñchanacoḷaṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetuṃ; parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetu’’nti (mahāva. 358).
‘‘ਤਤ੍ਥ ਤਿਚੀવਰਂ’’ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੇਨ ਰਜਿਤ੍વਾ ਕਪ੍ਪਬਿਨ੍ਦੁਂ ਦਤ੍વਾ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਮੇવ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ। ਤਸ੍ਸ ਪਮਾਣਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਸੁਗਤਚੀવਰਤੋ ਊਨਕਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਲਾਮਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਸ੍ਸ ਚ ਦੀਘਤੋ ਮੁਟ੍ਠਿਪਞ੍ਚਕਂ ਤਿਰਿਯਂ ਮੁਟ੍ਠਿਤ੍ਤਿਕਂ ਪਮਾਣਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਨ੍ਤਰવਾਸਕੋ ਦੀਘਤੋ ਮੁਟ੍ਠਿਪਞ੍ਚਕੋ ਤਿਰਿਯਂ ਦ੍વਿਹਤ੍ਥੋਪਿ વਟ੍ਟਤਿ। ਪਾਰੁਪਣੇਨਪਿ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਨਾਭਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤੁਨ੍ਤਿ। વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਪਨ ਅਤਿਰੇਕਂ ਊਨਕਞ੍ਚ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ।
‘‘Tattha ticīvaraṃ’’ adhiṭṭhahantena rajitvā kappabinduṃ datvā pamāṇayuttameva adhiṭṭhātabbaṃ. Tassa pamāṇaṃ ukkaṭṭhaparicchedena sugatacīvarato ūnakaṃ vaṭṭati, lāmakaparicchedena saṅghāṭiyā uttarāsaṅgassa ca dīghato muṭṭhipañcakaṃ tiriyaṃ muṭṭhittikaṃ pamāṇaṃ vaṭṭati. Antaravāsako dīghato muṭṭhipañcako tiriyaṃ dvihatthopi vaṭṭati. Pārupaṇenapi hi sakkā nābhiṃ paṭicchādetunti. Vuttappamāṇato pana atirekaṃ ūnakañca parikkhāracoḷanti adhiṭṭhātabbaṃ.
ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਦ੍વੇ ਚੀવਰਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾ – ਕਾਯੇਨ વਾ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤਿ, વਾਚਾਯ વਾ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ॰ ੩੨੨) વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਰਾਣਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਨવਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਆਭੋਗਂ ਕਤ੍વਾ ਕਾਯવਿਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਕਾਯੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ। ਇਦਂ ਕਾਯੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਂ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਸਰੀਰਾવਯવੇਨ ਅਫੁਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। વਾਚਾਯ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਨ વਚੀਭੇਦਂ ਕਤ੍વਾ વਾਚਾਯ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ। ਤਤ੍ਰ ਦੁવਿਧਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ – ਸਚੇ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਹੋਤਿ ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ વਾਚਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਅਥ ਅਨ੍ਤੋਗਬ੍ਭੇ વਾ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦੇ વਾ ਸਾਮਨ੍ਤવਿਹਾਰੇ વਾ ਹੋਤਿ ਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ‘‘ਏਤਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ વਾਚਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਏਸ ਨਯੋ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੇ ਅਨ੍ਤਰવਾਸਕੇ ਚ। ਨਾਮਮਤ੍ਤਮੇવ ਹਿ વਿਸੇਸੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਅਨ੍ਤਰવਾਸਕਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਮੇਨੇવ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਸਚੇ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤવਤ੍ਥੇਹਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਆਦੀਨਿ ਕਰੋਤਿ, ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਰਜਨੇ ਚ ਕਪ੍ਪੇ ਚ ਇਮਂ ‘‘ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਅਧਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਪਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਹਨ੍ਤਤਰਮੇવ ਦੁਤਿਯਪਟ੍ਟਂ વਾ ਖਣ੍ਡਂ વਾ ਸਂਸਿਬ੍ਬਨ੍ਤੇਨ ਪੁਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਮੇવ। ਸਮੇ વਾ ਖੁਦ੍ਦਕੇ વਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ।
Tattha yasmā ‘‘dve cīvarassa adhiṭṭhānā – kāyena vā adhiṭṭheti, vācāya vā adhiṭṭhetī’’ti (pari. 322) vuttaṃ, tasmā purāṇasaṅghāṭiṃ ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ paccuddharāmī’’ti paccuddharitvā navaṃ saṅghāṭiṃ hatthena gahetvā ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti cittena ābhogaṃ katvā kāyavikāraṃ karontena kāyena adhiṭṭhātabbā. Idaṃ kāyena adhiṭṭhānaṃ, taṃ yena kenaci sarīrāvayavena aphusantassa na vaṭṭati. Vācāya adhiṭṭhāne pana vacībhedaṃ katvā vācāya adhiṭṭhātabbā. Tatra duvidhaṃ adhiṭṭhānaṃ – sace hatthapāse hoti ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti vācā bhinditabbā. Atha antogabbhe vā uparipāsāde vā sāmantavihāre vā hoti ṭhapitaṭṭhānaṃ sallakkhetvā ‘‘etaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti vācā bhinditabbā. Esa nayo uttarāsaṅge antaravāsake ca. Nāmamattameva hi viseso. Tasmā sabbāni saṅghāṭiṃ uttarāsaṅgaṃ antaravāsakanti evaṃ attano nāmeneva adhiṭṭhātabbāni. Sace adhiṭṭhahitvā ṭhapitavatthehi saṅghāṭiādīni karoti, niṭṭhite rajane ca kappe ca imaṃ ‘‘paccuddharāmī’’ti paccuddharitvā puna adhiṭṭhātabbāni. Adhiṭṭhitena pana saddhiṃ mahantatarameva dutiyapaṭṭaṃ vā khaṇḍaṃ vā saṃsibbantena puna adhiṭṭhātabbameva. Same vā khuddake vā adhiṭṭhānakiccaṃ natthi.
ਤਿਚੀવਰਂ ਪਨ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ? ਮਹਾਪਦੁਮਤ੍ਥੇਰੋ ਕਿਰਾਹ – ‘‘ਤਿਚੀવਰਂ ਤਿਚੀવਰਮੇવ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ। ਸਚੇ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਲਭੇਯ੍ਯ ਉਦੋਸਿਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਪਰਿਹਾਰੋ ਨਿਰਤ੍ਥਕੋ ਭવੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਕਿਰ ਅવਸੇਸਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਮ੍ਪਿ ਭਗવਤਾવ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ। ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਮ੍ਪਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਂ ਨਾਮ ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ ਨਿਧਾਨਮੁਖਮੇਤਨ੍ਤਿ ਤਿਚੀવਰਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਉਦੋਸਿਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਪਨ ਤਿਚੀવਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਰੋ વੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਉਭਤੋવਿਭਙ੍ਗਭਾਣਕੋ ਪੁਣ੍ਣવਾਲਿਕવਾਸੀ ਮਹਾਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਕਿਰ ਆਹ – ‘‘ਮਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਹਾਥੇਰਾਨਂ ਅਸ੍ਸੁਮ੍ਹ, ਅਰਞ੍ਞવਾਸਿਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਰੁਕ੍ਖਸੁਸਿਰਾਦੀਸੁ ਚੀવਰਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਧਾਨਂ ਪਦਹਨਤ੍ਥਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਸਾਮਨ੍ਤવਿਹਾਰੇ ਧਮ੍ਮਸવਨਤ੍ਥਾਯ ਗਤਾਨਞ੍ਚ ਨੇਸਂ ਸੂਰਿਯੇ ਉਟ੍ਠਿਤੇ ਸਾਮਣੇਰਾ વਾ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੂ વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਖਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਂ ਤਿਚੀવਰਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ। ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਮ੍ਪਿ વੁਤ੍ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਰਞ੍ਞਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯਂ ਦੁਪ੍ਪਰਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਤਿਚੀવਰਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਮੇવ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਂਸੂ’’ਤਿ।
Ticīvaraṃ pana parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhātuṃ vaṭṭati na vaṭṭatīti? Mahāpadumatthero kirāha – ‘‘ticīvaraṃ ticīvarameva adhiṭṭhātabbaṃ. Sace parikkhāracoḷādhiṭṭhānaṃ labheyya udositasikkhāpade parihāro niratthako bhaveyyā’’ti. Evaṃ vutte kira avasesā bhikkhū āhaṃsu – ‘‘parikkhāracoḷampi bhagavatāva adhiṭṭhātabbanti vuttaṃ, tasmā vaṭṭatī’’ti. Mahāpaccariyampi vuttaṃ ‘‘parikkhāracoḷaṃ nāma pāṭekkaṃ nidhānamukhametanti ticīvaraṃ parikkhāracoḷanti adhiṭṭhahitvā paribhuñjituṃ vaṭṭati. Udositasikkhāpade pana ticīvaraṃ adhiṭṭhahitvā pariharantassa parihāro vutto’’ti. Ubhatovibhaṅgabhāṇako puṇṇavālikavāsī mahātissattheropi kira āha – ‘‘mayaṃ pubbe mahātherānaṃ assumha, araññavāsino bhikkhū rukkhasusirādīsu cīvaraṃ ṭhapetvā padhānaṃ padahanatthāya gacchanti. Sāmantavihāre dhammasavanatthāya gatānañca nesaṃ sūriye uṭṭhite sāmaṇerā vā daharabhikkhū vā pattacīvaraṃ gahetvā gacchanti, tasmā sukhaparibhogatthaṃ ticīvaraṃ parikkhāracoḷanti adhiṭṭhātuṃ vaṭṭatī’’ti. Mahāpaccariyampi vuttaṃ pubbe āraññikā bhikkhū abaddhasīmāyaṃ dupparihāranti ticīvaraṃ parikkhāracoḷameva adhiṭṭhahitvā paribhuñjiṃsū’’ti.
‘‘વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾ’’ ਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤਪ੍ਪਮਾਣਾ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਸ੍ਸਿਕੇ ਮਾਸੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ વਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ। વਣ੍ਣਭੇਦਮਤ੍ਤਰਤ੍ਤਾਪਿ ਚੇਸਾ વਟ੍ਟਤਿ। ਦ੍વੇ ਪਨ ਨ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ। ‘‘ਨਿਸੀਦਨਂ’’ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਮੇવ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਂ ਏਕਮੇવ, ਦ੍વੇ ਨ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ। ‘‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣ’’ਮ੍ਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਮੇવ, ਤਂ ਪਨ ਮਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤਿ, ਏਕਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤਿ, ਬਹੂਨਿਪਿ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ। ਨੀਲਮ੍ਪਿ ਪੀਤਕਮ੍ਪਿ ਸਦਸਮ੍ਪਿ ਪੁਪ੍ਫਦਸਮ੍ਪੀਤਿ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਸਕਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਮੇવ ਹੋਤਿ। ‘‘ਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿ’’ ਯਾવ ਆਬਾਧੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਾવ ਪਮਾਣਿਕਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ। ਆਬਾਧੇ વੂਪਸਨ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ વਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ, ਏਕਾવ વਟ੍ਟਤਿ । ‘‘ਮੁਖਪੁਞ੍ਛਨਚੋਲ਼ਂ’’ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਮੇવ, ਯਾવ ਏਕਂ ਧੋવਿਯਤਿ, ਤਾવ ਅਞ੍ਞਂ ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦ੍વੇ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ। ਅਪਰੇ ਪਨ ਥੇਰਾ ‘‘ਨਿਧਾਨਮੁਖਮੇਤਂ ਬਹੂਨਿਪਿ વਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ੇ ਗਣਨਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਤ੍ਤਕਂ ਇਚ੍ਛਤਿ ਤਤ੍ਤਕਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਮੇવ। ਥવਿਕਾਪਿ ਪਰਿਸ੍ਸਾવਨਮ੍ਪਿ વਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਂ ਪਚ੍ਛਿਮਚੀવਰਪ੍ਪਮਾਣਂ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਕ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਮੇવ। ਬਹੂਨਿ ਏਕਤੋ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਾਨਿ ਚੀવਰਾਨਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤਿਯੇવ। ਭੇਸਜ੍ਜਨવਕਮ੍ਮਮਾਤਾਪਿਤੁਆਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਠਪੇਨ੍ਤੇਨਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਮੇવ। ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਮਞ੍ਚਭਿਸਿ ਪੀਠਕਭਿਸਿ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਂ ਪਾવਾਰੋ ਕੋਜવੋਤਿ ਏਤੇਸੁ ਪਨ ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਤ੍ਥਾਯ ਦਿਨ੍ਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣੇ ਚ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿਯੇવ।
‘‘Vassikasāṭikā’’ anatirittappamāṇā nāmaṃ gahetvā vuttanayeneva cattāro vassike māse adhiṭṭhātabbā, tato paraṃ paccuddharitvā vikappetabbā. Vaṇṇabhedamattarattāpi cesā vaṭṭati. Dve pana na vaṭṭanti. ‘‘Nisīdanaṃ’’ vuttanayena adhiṭṭhātabbameva, tañca kho pamāṇayuttaṃ ekameva, dve na vaṭṭanti. ‘‘Paccattharaṇa’’mpi adhiṭṭhātabbameva, taṃ pana mahantampi vaṭṭati, ekampi vaṭṭati, bahūnipi vaṭṭanti. Nīlampi pītakampi sadasampi pupphadasampīti sabbappakāraṃ vaṭṭati. Sakiṃ adhiṭṭhitaṃ adhiṭṭhitameva hoti. ‘‘Kaṇḍuppaṭicchādi’’ yāva ābādho atthi, tāva pamāṇikā adhiṭṭhātabbā. Ābādhe vūpasante paccuddharitvā vikappetabbā, ekāva vaṭṭati . ‘‘Mukhapuñchanacoḷaṃ’’ adhiṭṭhātabbameva, yāva ekaṃ dhoviyati, tāva aññaṃ paribhogatthāya icchitabbanti dve vaṭṭanti. Apare pana therā ‘‘nidhānamukhametaṃ bahūnipi vaṭṭantī’’ti vadanti. Parikkhāracoḷe gaṇanā natthi, yattakaṃ icchati tattakaṃ adhiṭṭhātabbameva. Thavikāpi parissāvanampi vikappanupagaṃ pacchimacīvarappamāṇaṃ ‘‘parikkhāracoḷaka’’nti adhiṭṭhātabbameva. Bahūni ekato katvā ‘‘imāni cīvarāni parikkhāracoḷāni adhiṭṭhāmī’’ti adhiṭṭhātumpi vaṭṭatiyeva. Bhesajjanavakammamātāpituādīnaṃ atthāya ṭhapentenapi adhiṭṭhātabbameva. Mahāpaccariyaṃ pana ‘‘anāpattī’’ti vuttaṃ. Mañcabhisi pīṭhakabhisi bimbohanaṃ pāvāro kojavoti etesu pana senāsanaparikkhāratthāya dinnapaccattharaṇe ca adhiṭṭhānakiccaṃ natthiyeva.
ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਚੀવਰਂ ਪਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੋ ਕਥਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ વਿਜਹਤੀਤਿ? ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦਾਨੇਨ, ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਗਹਣੇਨ, વਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਾਹੇਨ, ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਨੇਨ, ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨੇਨ , ਕਾਲਂਕਿਰਿਯਾਯ, ਲਿਙ੍ਗਪਰਿવਤ੍ਤਨੇਨ, ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਣੇਨ, ਛਿਦ੍ਦਭਾવੇਨਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ਨવਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ વਿਜਹਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਸਬ੍ਬਚੀવਰਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ વਿਜਹਨ੍ਤਿ, ਛਿਦ੍ਦਭਾવੇਨ ਪਨ ਤਿਚੀવਰਸ੍ਸੇવ ਸਬ੍ਬਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨવਿਜਹਨਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਨਖਪਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਛਿਦ੍ਦੇਨ। ਤਤ੍ਥ ਨਖਪਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣਂ ਕਨਿਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਿਨਖવਸੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਛਿਦ੍ਦਞ੍ਚ વਿਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਛਿਦ੍ਦਮੇવ। ਛਿਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਏਕਤਨ੍ਤੁ ਚੇਪਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਰਕ੍ਖਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਚ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਸ੍ਸ ਚ ਦੀਘਨ੍ਤਤੋ વਿਦਤ੍ਥਿਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਤਿਰਿਯਨ੍ਤਤੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਪਦੇਸਸ੍ਸ ਓਰਤੋ ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਪਰਤੋ ਨ ਭਿਨ੍ਦਤਿ। ਅਨ੍ਤਰવਾਸਕਸ੍ਸ ਪਨ ਦੀਘਨ੍ਤਤੋ વਿਦਤ੍ਥਿਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸੇવ ਤਿਰਿਯਨ੍ਤਤੋ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਪਦੇਸਸ੍ਸ ਓਰਤੋ ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਪਰਤੋ ਨ ਭਿਨ੍ਦਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਜਾਤੇ ਛਿਦ੍ਦੇ ਤਂ ਚੀવਰਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀવਰਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਸੂਚਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਪੁਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ। ਮਹਾਸੁਮਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨਾਹ – ‘‘ਪਮਾਣਚੀવਰਸ੍ਸ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਮਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਪਮਾਣਤੋ ਬਹਿ ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਅਨ੍ਤੋਜਾਤਂ ਭਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ। ਕਰવੀਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹ – ‘‘ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਨ ਪਮਾਣਂ, ਦ੍વੇ ਚੀવਰਾਨਿ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾਮਹਤ੍ਥੇ ਸਙ੍ਘਰਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਓਰਭਾਗੇ ਭਿਨ੍ਦਤਿ। ਅਨ੍ਤਰવਾਸਕਸ੍ਸਪਿ ਓવਟ੍ਟਿਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਘਰਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਛਿਦ੍ਦਂ ਨ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਤਤੋ ਓਰਂ ਭਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ। ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਤਿਚੀવਰੇ ਮਹਾਸੁਮਤ੍ਥੇਰવਾਦਂ ਪਮਾਣਂ ਕਤ੍વਾ ਉਤ੍ਤਰਿਮ੍ਪਿ ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਰਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ। ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ੇ ਦੀਘਸੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲੇ ਸੁਗਤਙ੍ਗੁਲੇਨ ਤਿਰਿਯਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲੇ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ વਿਜਹਤਿ। ਮਹਨ੍ਤੇ ਚੋਲ਼ੇ ਤਤੋ ਪਰੇਨ ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ વਿਜਹਤਿ। ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਕੇਸੁ ਚੀવਰੇਸੂ’’ਤਿ।
Adhiṭṭhitacīvaraṃ pana paribhuñjato kathaṃ adhiṭṭhānaṃ vijahatīti? Aññassa dānena, acchinditvā gahaṇena, vissāsaggāhena, hīnāyāvattanena, sikkhāpaccakkhānena , kālaṃkiriyāya, liṅgaparivattanena, paccuddharaṇena, chiddabhāvenāti imehi navahi kāraṇehi vijahati. Tattha purimehi aṭṭhahi sabbacīvarāni adhiṭṭhānaṃ vijahanti, chiddabhāvena pana ticīvarasseva sabbaaṭṭhakathāsu adhiṭṭhānavijahanaṃ vuttaṃ, tañca nakhapiṭṭhippamāṇena chiddena. Tattha nakhapiṭṭhippamāṇaṃ kaniṭṭhaṅgulinakhavasena veditabbaṃ, chiddañca vinibbiddhachiddameva. Chiddassa hi abbhantare ekatantu cepi acchinno hoti, rakkhati. Tattha saṅghāṭiyā ca uttarāsaṅgassa ca dīghantato vidatthippamāṇassa tiriyantato aṭṭhaṅgulappamāṇassa padesassa orato chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati, parato na bhindati. Antaravāsakassa pana dīghantato vidatthippamāṇasseva tiriyantato caturaṅgulappamāṇassa padesassa orato chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati, parato na bhindati. Tasmā jāte chidde taṃ cīvaraṃ atirekacīvaraṭṭhāne tiṭṭhati, sūcikammaṃ katvā puna adhiṭṭhātabbaṃ. Mahāsumatthero panāha – ‘‘pamāṇacīvarassa yattha katthaci chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati, mahantassa pana pamāṇato bahi chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na bhindati, antojātaṃ bhindatī’’ti. Karavīkatissatthero āha – ‘‘khuddakaṃ mahantaṃ na pamāṇaṃ, dve cīvarāni pārupantassa vāmahatthe saṅgharitvā ṭhapitaṭṭhāne chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na bhindati, orabhāge bhindati. Antaravāsakassapi ovaṭṭikaṃ karontena saṅgharitaṭṭhāne chiddaṃ na bhindati, tato oraṃ bhindatī’’ti. Andhakaṭṭhakathāyaṃ pana ticīvare mahāsumattheravādaṃ pamāṇaṃ katvā uttarimpi idaṃ vuttaṃ ‘‘pacchimappamāṇaṃ adhiṭṭhānaṃ rakkhatī’’ti. Parikkhāracoḷe dīghaso aṭṭhaṅgule sugataṅgulena tiriyaṃ caturaṅgule yattha katthaci chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ vijahati. Mahante coḷe tato parena chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na vijahati. Esa nayo sabbesu adhiṭṭhātabbakesu cīvaresū’’ti.
ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਕਚੀવਰਾਨਂ વਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਞ੍ਹਿ ਨਿਸੀਦਨ-ਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿ-વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾਨਂ ਪਮਾਣਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਂ, ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਨ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਤਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਪ੍ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ। ਤਿਚੀવਰਸ੍ਸਾਪਿ ਸੁਗਤਚੀવਰਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਊਨਕਤ੍ਤਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪ੍ਪਮਾਣਮੇવ। ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਪਨ વਿਸੁਂ ਸੁਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਮੁਖਪੁਞ੍ਛਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਾਨਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨਤ੍ਥਿਯੇવ। વਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਪਨ ਪਚ੍ਛਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ વੁਤ੍ਤੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਤਾવ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਰਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਸ੍ਸੇવ ਸੁਗਤਙ੍ਗੁਲੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਤਰੇਸਂ ਤਿਚੀવਰਾਦੀਨਂ ਮੁਟ੍ਠਿਪਞ੍ਚਕਾਦਿਪਭੇਦਂ ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਕੇਸੁਚੀવਰੇਸੂ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨ ਸਮੇਤਿ।
Tattha yasmā sabbesampi adhiṭṭhātabbakacīvarānaṃ vikappanupagapacchimappamāṇato aññaṃ pacchimappamāṇaṃ nāma natthi, yañhi nisīdana-kaṇḍuppaṭicchādi-vassikasāṭikānaṃ pamāṇaṃ vuttaṃ, taṃ ukkaṭṭhaṃ, tato uttari paṭisiddhattā na pacchimaṃ tato heṭṭhā appaṭisiddhattā. Ticīvarassāpi sugatacīvarappamāṇato ūnakattaṃ ukkaṭṭhappamāṇameva. Pacchimaṃ pana visuṃ sutte vuttaṃ natthi. Mukhapuñchanapaccattharaṇaparikkhāracoḷānaṃ ukkaṭṭhaparicchedo natthiyeva. Vikappanupagapacchimena pana pacchimaparicchedo vutto. Tasmā yaṃ tāva andhakaṭṭhakathāyaṃ ‘‘pacchimappamāṇaṃ adhiṭṭhānaṃ rakkhatī’’ti vatvā tattha parikkhāracoḷasseva sugataṅgulena aṭṭhaṅgulacaturaṅgulapacchimappamāṇaṃ dassetvā itaresaṃ ticīvarādīnaṃ muṭṭhipañcakādipabhedaṃ pacchimappamāṇaṃ sandhāya ‘‘esa nayo sabbesu adhiṭṭhātabbakesucīvaresū’’ti vuttaṃ, taṃ na sameti.
ਕਰવੀਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰવਾਦੇਪਿ ਦੀਘਨ੍ਤਤੋਯੇવ ਛਿਦ੍ਦਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਤਿਰਿਯਨ੍ਤਤੋ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ। ਮਹਾਸੁਮਤ੍ਥੇਰવਾਦੇ ‘‘ਪਮਾਣਚੀવਰਸ੍ਸ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਮਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਪਮਾਣਤੋ ਬਹਿ ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਭਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਦਂ ਪਨ ਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮ ਪਮਾਣਚੀવਰਂ ਇਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਚੀવਰ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਤਿਚੀવਰਾਦੀਨਂ ਮੁਟ੍ਠਿਪਞ੍ਚਕਾਦਿਭੇਦਂ ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਯਦਿ ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਬਹਿ ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਮਜ੍ਝਿਮਪਤ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਓਮਕਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਬਹਿ ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਨ ਚ ਨ ਭਿਨ੍ਦਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਮ੍ਪਿ વਾਦੋ ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ।
Karavīkatissattheravādepi dīghantatoyeva chiddaṃ dassitaṃ, tiriyantato na dassitaṃ, tasmā so aparicchinno. Mahāsumattheravāde ‘‘pamāṇacīvarassa yattha katthaci chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati, mahantassa pana pamāṇato bahi chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na bhindatī’’ti vuttaṃ. Idaṃ pana na vuttaṃ – ‘‘idaṃ nāma pamāṇacīvaraṃ ito uttari mahantaṃ cīvara’’nti. Apicettha ticīvarādīnaṃ muṭṭhipañcakādibhedaṃ pacchimappamāṇanti adhippetaṃ. Tattha yadi pacchimappamāṇato bahi chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na bhindeyya, ukkaṭṭhapattassāpi majjhimapattassa vā omakappamāṇato bahi chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na bhindeyya, na ca na bhindati. Tasmā ayampi vādo aparicchinno.
ਯੋ ਪਨਾਯਂ ਸਬ੍ਬਪਠਮੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾવਾਦੋ, ਅਯਮੇવੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ। ਕਸ੍ਮਾ? ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਸਬ੍ਭਾવਤੋ। ਤਿਚੀવਰਸ੍ਸ ਹਿ ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਞ੍ਚ ਛਿਦ੍ਦਪ੍ਪਮਾਣਞ੍ਚ ਛਿਦ੍ਦੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦੇਸਪ੍ਪਮਾਣਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁਯੇવ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸ੍વੇવ વਾਦੋ ਪਮਾਣਂ। ਅਦ੍ਧਾ ਹਿ ਸੋ ਭਗવਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤੋ। ਇਤਰੇਸੁ ਪਨ ਨੇવ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਂ ਸਮੇਤੀਤਿ।
Yo panāyaṃ sabbapaṭhamo aṭṭhakathāvādo, ayamevettha pamāṇaṃ. Kasmā? Paricchedasabbhāvato. Ticīvarassa hi pacchimappamāṇañca chiddappamāṇañca chidduppattidesappamāṇañca sabbaaṭṭhakathāsuyeva paricchinditvā vuttaṃ, tasmā sveva vādo pamāṇaṃ. Addhā hi so bhagavato adhippāyaṃ anugantvā vutto. Itaresu pana neva paricchedo atthi, na pubbāparaṃ sametīti.
ਯੋ ਪਨ ਦੁਬ੍ਬਲਟ੍ਠਾਨੇ ਪਠਮਂ ਅਗ੍ਗਲ਼ਂ ਦਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਦੁਬ੍ਬਲਟ੍ਠਾਨਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਪਨੇਤਿ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ। ਮਣ੍ਡਲਪਰਿવਤ੍ਤਨੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਦੁਪਟ੍ਟਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਟਲੇ ਛਿਦ੍ਦੇ વਾ ਜਾਤੇ ਗਲ਼ਿਤੇ વਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਚੀવਰਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਮਹਨ੍ਤਂ વਾ ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ। ਉਭੋ ਕੋਟਿਯੋ ਮਜ੍ਝੇ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਚੇ ਪਠਮਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਘਟੇਤਿ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਭਿਜ੍ਜਤਿ। ਅਥ ਘਟੇਤ੍વਾ ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਰਜਕੇਹਿ ਧੋવਾਪੇਤ੍વਾ ਸੇਤਂ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਮੇવਾਤਿ । ਅਯਂ ਤਾવ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤਿ વਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ।
Yo pana dubbalaṭṭhāne paṭhamaṃ aggaḷaṃ datvā pacchā dubbalaṭṭhānaṃ chinditvā apaneti, adhiṭṭhānaṃ na bhijjati. Maṇḍalaparivattanepi eseva nayo. Dupaṭṭassa ekasmiṃ paṭale chidde vā jāte gaḷite vā adhiṭṭhānaṃ na bhijjati, khuddakaṃ cīvaraṃ mahantaṃ karoti, mahantaṃ vā khuddakaṃ karoti, adhiṭṭhānaṃ na bhijjati. Ubho koṭiyo majjhe karonto sace paṭhamaṃ chinditvā pacchā ghaṭeti, adhiṭṭhānaṃ bhijjati. Atha ghaṭetvā chindati, na bhijjati, rajakehi dhovāpetvā setaṃ kārāpentassāpi adhiṭṭhānaṃ adhiṭṭhānamevāti . Ayaṃ tāva ‘‘antodasāhaṃ adhiṭṭheti vikappetī’’ti ettha adhiṭṭhāne vinicchayo.
વਿਕਪ੍ਪਨੇ ਪਨ ਦ੍વੇ વਿਕਪ੍ਪਨਾ – ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਕਪ੍ਪਨਾ ਚ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾવਿਕਪ੍ਪਨਾ ਚ। ਕਥਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਕਪ੍ਪਨਾ ਹੋਤੀਤਿ? ਚੀવਰਾਨਂ ਏਕਬਹੁਭਾવਂ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਾਸਨ੍ਨਿਹਿਤਭਾવਞ੍ਚ ਞਤ੍વਾ ‘‘‘ਇਮਂ ਚੀવਰ’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘ਇਮਾਨਿ ਚੀવਰਾਨੀ’ਤਿ વਾ ‘ਏਤਂ ਚੀવਰ’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘ਏਤਾਨਿ ਚੀવਰਾਨੀ’’’ਤਿ વਾ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ વਿਕਪ੍ਪੇਮੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਯਮੇਕਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਕਪ੍ਪਨਾ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਨਿਧੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਪਨ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ વਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ વਾ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਕਂ, ਮਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਕਾਨਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜ વਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਹਿ વਾ ਯਥਾਪਚ੍ਚਯਂ વਾ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਪਨ વੁਤ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤਤੋਪਭੁਤਿ ਪਰਿਭੋਗਾਦਯੋਪਿ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ।
Vikappane pana dve vikappanā – sammukhāvikappanā ca parammukhāvikappanā ca. Kathaṃ sammukhāvikappanā hotīti? Cīvarānaṃ ekabahubhāvaṃ sannihitāsannihitabhāvañca ñatvā ‘‘‘imaṃ cīvara’nti vā ‘imāni cīvarānī’ti vā ‘etaṃ cīvara’nti vā ‘etāni cīvarānī’’’ti vā ‘‘tuyhaṃ vikappemī’’ti vattabbaṃ, ayamekā sammukhāvikappanā. Ettāvatā nidhetuṃ vaṭṭati, paribhuñjituṃ pana vissajjetuṃ vā adhiṭṭhātuṃ vā na vaṭṭati. ‘‘Mayhaṃ santakaṃ, mayhaṃ santakāni paribhuñja vā vissajjehi vā yathāpaccayaṃ vā karohī’’ti evaṃ pana vutte paccuddhāro nāma hoti. Tatopabhuti paribhogādayopi vaṭṭanti.
ਅਪਰੋਪਿ ਨਯੋ – ਤਥੇવ ਚੀવਰਾਨਂ ਏਕਬਹੁਭਾવਂ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਾਸਨ੍ਨਿਹਿਤਭਾવਞ੍ਚ ਞਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ‘‘‘ਇਮਂ ਚੀવਰ’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘ਇਮਾਨਿ ਚੀવਰਾਨੀ’ਤਿ વਾ ‘ਏਤਂ ਚੀવਰ’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘ਏਤਾਨਿ ਚੀવਰਾਨੀ’’’ਤਿ વਾ વਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਭਿਰੁਚਿਤਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘‘ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ વਿਕਪ੍ਪੇਮੀ’ਤਿ વਾ ‘ਤਿਸ੍ਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ, ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਯ, ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ, ਤਿਸ੍ਸਾਯ ਸਾਮਣੇਰਿਯਾ વਿਕਪ੍ਪੇਮੀ’’’ਤਿ વਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਯਂ ਅਪਰਾਪਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਕਪ੍ਪਨਾ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਨਿਧੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਪਰਿਭੋਗਾਦੀਸੁ ਪਨ ਏਕਮ੍ਪਿ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਤੇਨ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ‘‘ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ…ਪੇ॰… ਤਿਸ੍ਸਾਯ ਸਾਮਣੇਰਿਯਾ ਸਨ੍ਤਕਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜ વਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਹਿ વਾ ਯਥਾਪਚ੍ਚਯਂ વਾ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤਤੋਪਭੁਤਿ ਪਰਿਭੋਗਾਦਯੋਪਿ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ।
Aparopi nayo – tatheva cīvarānaṃ ekabahubhāvaṃ sannihitāsannihitabhāvañca ñatvā tasseva bhikkhuno santike ‘‘‘imaṃ cīvara’nti vā ‘imāni cīvarānī’ti vā ‘etaṃ cīvara’nti vā ‘etāni cīvarānī’’’ti vā vatvā pañcasu sahadhammikesu aññatarassa attanā abhirucitassa yassa kassaci nāmaṃ gahetvā ‘‘‘tissassa bhikkhuno vikappemī’ti vā ‘tissāya bhikkhuniyā, sikkhamānāya, tissassa sāmaṇerassa, tissāya sāmaṇeriyā vikappemī’’’ti vā vattabbaṃ, ayaṃ aparāpi sammukhāvikappanā. Ettāvatā nidhetuṃ vaṭṭati, paribhogādīsu pana ekampi na vaṭṭati. Tena pana bhikkhunā ‘‘tissassa bhikkhuno santakaṃ…pe… tissāya sāmaṇeriyā santakaṃ paribhuñja vā vissajjehi vā yathāpaccayaṃ vā karohī’’ti vutte paccuddhāro nāma hoti. Tatopabhuti paribhogādayopi vaṭṭanti.
ਕਥਂ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾવਿਕਪ੍ਪਨਾ ਹੋਤੀਤਿ? ਚੀવਰਾਨਂ ਤਥੇવ ਏਕਬਹੁਭਾવਂ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਾਸਨ੍ਨਿਹਿਤਭਾવਞ੍ਚ ਞਤ੍વਾ ‘‘‘ਇਮਂ ਚੀવਰ’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘ਇਮਾਨਿ ਚੀવਰਾਨੀ’ਤਿ વਾ ‘ਏਤਂ ਚੀવਰ’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘ਏਤਾਨਿ ਚੀવਰਾਨੀ’’’ਤਿ વਾ વਤ੍વਾ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ વਿਕਪ੍ਪਨਤ੍ਥਾਯ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਤੇਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ – ‘‘ਕੋ ਤੇ ਮਿਤ੍ਤੋ વਾ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠੋ વਾ’’ਤਿ? ਤਤੋ ਇਤਰੇਨ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ વਾ…ਪੇ॰… ਤਿਸ੍ਸਾ ਸਾਮਣੇਰੀ’’ਤਿ વਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਪੁਨ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ‘‘ਅਹਂ ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਮ੍ਮੀਤਿ વਾ…ਪੇ॰… ਤਿਸ੍ਸਾਯ ਸਾਮਣੇਰਿਯਾ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ વਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਯਂ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾવਿਕਪ੍ਪਨਾ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਨਿਧੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਪਰਿਭੋਗਾਦੀਸੁ ਪਨ ਏਕਮ੍ਪਿ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਤੇਨ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਦੁਤਿਯਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਕਪ੍ਪਨਾਯਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜ વਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਹਿ વਾ ਯਥਾਪਚ੍ਚਯਂ વਾ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤਤੋਪਭੁਤਿ ਪਰਿਭੋਗਾਦਯੋਪਿ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ।
Kathaṃ parammukhāvikappanā hotīti? Cīvarānaṃ tatheva ekabahubhāvaṃ sannihitāsannihitabhāvañca ñatvā ‘‘‘imaṃ cīvara’nti vā ‘imāni cīvarānī’ti vā ‘etaṃ cīvara’nti vā ‘etāni cīvarānī’’’ti vā vatvā ‘‘tuyhaṃ vikappanatthāya dammī’’ti vattabbaṃ. Tena vattabbo – ‘‘ko te mitto vā sandiṭṭho vā’’ti? Tato itarena purimanayeneva ‘‘tisso bhikkhūti vā…pe… tissā sāmaṇerī’’ti vā vattabbaṃ. Puna tena bhikkhunā ‘‘ahaṃ tissassa bhikkhuno dammīti vā…pe… tissāya sāmaṇeriyā dammī’’ti vā vattabbaṃ, ayaṃ parammukhāvikappanā. Ettāvatā nidhetuṃ vaṭṭati, paribhogādīsu pana ekampi na vaṭṭati. Tena pana bhikkhunā dutiyasammukhāvikappanāyaṃ vuttanayeneva ‘‘itthannāmassa santakaṃ paribhuñja vā vissajjehi vā yathāpaccayaṃ vā karohī’’ti vutte paccuddhāro nāma hoti. Tatopabhuti paribhogādayopi vaṭṭanti.
ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ વਿਕਪ੍ਪਨਾਨਂ ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ? ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਕਪ੍ਪਨਾਯਂ ਸਯਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਪਰੇਨ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਪੇਤਿ । ਪਰਮ੍ਮੁਖਾવਿਕਪ੍ਪਨਾਯ ਪਰੇਨੇવ વਿਕਪ੍ਪਾਪੇਤ੍વਾ ਪਰੇਨੇવ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਪੇਤਿ, ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਨਾਨਾਕਰਣਂ। ਸਚੇ ਪਨ ਯਸ੍ਸ વਿਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਸੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕੋવਿਦੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤੁਂ, ਤਂ ਚੀવਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਬ੍ਯਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪੁਨ વਿਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਪੇਤਬ੍ਬਂ। વਿਕਪ੍ਪਿਤવਿਕਪ੍ਪਨਾ ਨਾਮੇਸਾ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਯਂ ‘‘વਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ।
Dvinnaṃ vikappanānaṃ kiṃ nānākaraṇaṃ? Sammukhāvikappanāyaṃ sayaṃ vikappetvā parena paccuddharāpeti . Parammukhāvikappanāya pareneva vikappāpetvā pareneva paccuddharāpeti, idamettha nānākaraṇaṃ. Sace pana yassa vikappeti, so paññattikovido na hoti, na jānāti paccuddharituṃ, taṃ cīvaraṃ gahetvā aññassa byattassa santikaṃ gantvā puna vikappetvā paccuddharāpetabbaṃ. Vikappitavikappanā nāmesā vaṭṭati. Ayaṃ ‘‘vikappetī’’ti imasmiṃ pade vinicchayo.
‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਿਚੀવਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿવਚਨਤੋ ਚ ਇਦਂ ‘‘વਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਅવਿਸੇਸੇਨ વੁਤ੍ਤવਚਨਂ વਿਰੁਦ੍ਧਂ વਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਚ વਿਰੁਦ੍ਧਂ ਤਥਾਗਤਾ ਭਾਸਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਏવਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਤਿਚੀવਰਂ ਤਿਚੀવਰਸਙ੍ਖੇਪੇਨੇવ ਪਰਿਹਰਤੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਮੇવ ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਨ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ। વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਪਨ ਚਾਤੁਮਾਸਤੋ ਪਰਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁਮੇવ ਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ। ਏવਞ੍ਚ ਸਤਿ ਯੋ ਤਿਚੀવਰੇ ਏਕੇਨ ਚੀવਰੇਨ વਿਪ੍ਪવਸਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਿਚੀવਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ વਿਪ੍ਪવਾਸਸੁਖਤ੍ਥਂ વਿਕਪ੍ਪਨਾਯ ਓਕਾਸੋ ਦਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਤੇਨੁਪਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ વਿਕਪ੍ਪਨਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਭਾવੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ticīvaraṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetu’’ntiādivacanato ca idaṃ ‘‘vikappetī’’ti avisesena vuttavacanaṃ viruddhaṃ viya dissati, na ca viruddhaṃ tathāgatā bhāsanti. Tasmā evamassa attho veditabbo, ticīvaraṃ ticīvarasaṅkhepeneva pariharato adhiṭṭhātumeva anujānāmi, na vikappetuṃ. Vassikasāṭikaṃ pana cātumāsato paraṃ vikappetumeva na adhiṭṭhātuṃ. Evañca sati yo ticīvare ekena cīvarena vippavasitukāmo hoti, tassa ticīvarādhiṭṭhānaṃ paccuddharitvā vippavāsasukhatthaṃ vikappanāya okāso dinno hoti. Dasāhātikkame ca anāpattīti etenupāyena sabbattha vikappanāya appaṭisiddhabhāvo veditabbo.
વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦੇਤਿ। ਕਥਂ ਪਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਕਥਂ ਗਹਿਤਂ? ‘‘ਇਮਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਦੇਮਿ ਦਦਾਮਿ ਦਜ੍ਜਾਮਿ ਓਣੋਜੇਮਿ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਮਿ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਮਿ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਮੀਤਿ વਾ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦੇਮਿ…ਪੇ॰… ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਮੀ’’ਤਿ વਾ વਦਤਿ, ਸਮ੍ਮੁਖਾਪਿ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾਪਿ ਦਿਨ੍ਨਂਯੇવ ਹੋਤਿ। ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ વਦਤਿ, ਸੁਦਿਨ੍ਨਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਞ੍ਚ। ‘‘ਤવ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕਰੋਹਿ, ਤવ ਸਨ੍ਤਕਂ ਹੋਤੁ, ਤવ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕਰੋਮਿ, ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਂ ਹੋਤੁ, ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਦਤਿ, ਦੁਦ੍ਦਿਨ੍ਨਂ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਞ੍ਚ। ਨੇવ ਦਾਤਾ ਦਾਤੁਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਨ ਇਤਰੋ ਗਹੇਤੁਂ। ਸਚੇ ਪਨ ‘‘ਤવ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ। ਸਚੇ ਪਨ ‘‘ਏਕੋ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ વਦਤਿ, ਇਤਰੋ ‘‘ਨ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਪੁਨ ਸੋ ‘‘ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਯਾ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ વਦਤਿ, ਇਤਰੋਪਿ ‘‘ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ વਦਤਿ। ਤਤੋ ਪੁਰਿਮੋਪਿ ‘‘ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸਾਹਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮੋਪਿ ‘‘ਮਯਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਕਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ? ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਆਪਤ੍ਤਿ। ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਤੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ।
Vissajjetīti aññassa deti. Kathaṃ pana dinnaṃ hoti, kathaṃ gahitaṃ? ‘‘Imaṃ tuyhaṃ demi dadāmi dajjāmi oṇojemi pariccajāmi nissajjāmi vissajjāmīti vā ‘‘itthannāmassa demi…pe… nissajjāmī’’ti vā vadati, sammukhāpi parammukhāpi dinnaṃyeva hoti. ‘‘Tuyhaṃ gaṇhāhī’’ti vutte ‘‘mayhaṃ gaṇhāmī’’ti vadati, sudinnaṃ suggahitañca. ‘‘Tava santakaṃ karohi, tava santakaṃ hotu, tava santakaṃ karissasī’’ti vutte ‘‘mama santakaṃ karomi, mama santakaṃ hotu, mama santakaṃ karissāmī’’ti vadati, duddinnaṃ duggahitañca. Neva dātā dātuṃ jānāti, na itaro gahetuṃ. Sace pana ‘‘tava santakaṃ karohī’’ti vutte ‘‘sādhu, bhante, mayhaṃ gaṇhāmī’’ti gaṇhāti, suggahitaṃ. Sace pana ‘‘eko gaṇhāhī’’ti vadati, itaro ‘‘na gaṇhāmī’’ti puna so ‘‘dinnaṃ mayā tuyhaṃ, gaṇhāhī’’ti vadati, itaropi ‘‘na mayhaṃ iminā attho’’ti vadati. Tato purimopi ‘‘mayā dinna’’nti dasāhaṃ atikkāmeti, pacchimopi ‘‘mayā paṭikkhitta’’nti. Kassa āpattīti? Na kassaci āpatti. Yassa pana ruccati, tena adhiṭṭhahitvā paribhuñjitabbaṃ.
ਯੋ ਪਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ વੇਮਤਿਕੋ, ਤੇਨ ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ? વੇਮਤਿਕਭਾવਂ ਆਰੋਚੇਤ੍વਾ ਸਚੇ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਏવਂ ਮੇ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਹੋਤੀਤਿ વਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ। ਨ ਹਿ ਏવਂ ਜਾਨਾਪੇਤ੍વਾ વਿਨਯਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮੁਸਾવਾਦੋ ਹੋਤਿ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਏਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸ੍ਸਾਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਦਿਨ੍ਨਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ। ਨ ਹਿ ਤਸ੍ਸੇਤਂ વਿਨਯਕਮ੍ਮਂ, ਨਾਪਿ ਤਂ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਅਞ੍ਞਂ વਤ੍ਥੁਂ ਹੋਤਿ।
Yo pana adhiṭṭhāne vematiko, tena kiṃ kātabbaṃ? Vematikabhāvaṃ ārocetvā sace anadhiṭṭhitaṃ bhavissati, evaṃ me kappiyaṃ hotīti vatvā vuttanayeneva nissajjitabbaṃ. Na hi evaṃ jānāpetvā vinayakammaṃ karontassa musāvādo hoti. Keci pana ‘‘ekena bhikkhunā vissāsaṃ gahetvā puna dinnaṃ vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ na yujjati. Na hi tassetaṃ vinayakammaṃ, nāpi taṃ ettakena aññaṃ vatthuṃ hoti.
ਨਸ੍ਸਤੀਤਿਆਦਿ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવ। ਯੋ ਨ ਦਦੇਯ੍ਯ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਇਮਿਨਾ’’ਤਿ ਇਮਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਨ ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਭਾવਂ ਪਨ ਞਤ੍વਾ ਲੇਸੇਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਭਣ੍ਡਂ ਅਗ੍ਘਾਪੇਤ੍વਾ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ।
Nassatītiādi uttānatthameva. Yo na dadeyya āpatti dukkaṭassāti ettha ‘‘mayhaṃ dinnaṃ iminā’’ti imāya saññāya na dentassa dukkaṭaṃ. Tassa santakabhāvaṃ pana ñatvā lesena acchindanto bhaṇḍaṃ agghāpetvā kāretabboti.
ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਕਥਿਨਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਕਾਯવਾਚਾਤੋ ਚ ਕਾਯવਾਚਾਚਿਤ੍ਤਤੋ ਚ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਅਨਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਚ ਅવਿਕਪ੍ਪਨੇਨ ਚ ਆਪਜ੍ਜਨਤੋ ਅਕਿਰਿਯਂ, ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਭਾવੇਪਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨੋਸਞ੍ਞਾવਿਮੋਕ੍ਖਂ, ਅਚਿਤ੍ਤਕਂ, ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਂ, ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, વਚੀਕਮ੍ਮਂ, ਤਿਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਿવੇਦਨਨ੍ਤਿ।
Samuṭṭhānādīsu idaṃ sikkhāpadaṃ kathinasamuṭṭhānaṃ nāma kāyavācāto ca kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, anadhiṭṭhānena ca avikappanena ca āpajjanato akiriyaṃ, saññāya abhāvepi na muccati, ajānantopi āpajjatīti nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੧. ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੧. ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੧. ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੧. ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā