Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā

    ੪. ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਕਣ੍ਡੋ

    4. Nissaggiyakaṇḍo

    ੧. ਚੀવਰવਗ੍ਗੋ

    1. Cīvaravaggo

    ੧. ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ

    1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā

    ੪੫੯. ਸਮਿਤਾવਿਨਾਤਿ ਸਮਿਤਪਾਪੇਨ। ਗੋਤਮਕਚੇਤਿਯਂ ਨਾਮ ਗੋਤਮਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚੇਤਿਯਟ੍ਠਾਨੇ ਕਤવਿਹਾਰੋ વੁਚ੍ਚਤਿ।

    459.Samitāvināti samitapāpena. Gotamakacetiyaṃ nāma gotamayakkhassa cetiyaṭṭhāne katavihāro vuccati.

    ੪੬੧. ਨવਮਂ વਾ ਦਸਮਂ વਾਤਿ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗવਚਨਂ। ਸਚੇ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਚੇ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਙ੍ਖਾ ਭવੇਯ੍ਯ। વੁਤ੍ਤਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਦਸਮਂ વਾਤਿ વੁਤ੍ਤਸਦਿਸਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਸਦਿਸਂ, ‘‘વੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇવਾ’’ਤਿਪਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ। ਧਾਰੇਤੁਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਹਾਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ।

    461.Navamaṃ vā dasamaṃ vāti bhummatthe upayogavacanaṃ. Sace bhaveyyāti sace kassaci kaṅkhā bhaveyya. Vuttasadisanti dasamaṃ vāti vuttasadisaṃ paricchedasadisaṃ, ‘‘vuttasadisamevā’’tipi likhanti. Dhāretunti ettha āhāti pāṭhaseso daṭṭhabbo.

    ੪੬੩. ਸੂਚਿਯਾ ਪਟਿਸਾਮਨਨ੍ਤਿ ਸੂਚਿਘਰੇ ਸਂਗੋਪਨਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਸੂਚਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਭਾવਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਤਨ੍ਤਿ ਨਟ੍ਠਚੀવਰਂ। ਏਤੇਸਮ੍ਪੀਤਿ ਨਟ੍ਠਚੀવਰਾਦੀਨਿ ਪਰਾਮਸਤਿ, ਤੇਨ ਚੀવਰਪਲਿਬੋਧਾਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਪਲਿਬੋਧਸ੍ਸਾਤਿ ਆવਾਸਪਲਿਬੋਧਸ੍ਸ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀવਰਸ੍ਮਿਂ, ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇਤਿ ਦ੍વੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਲਿਬੋਧਾਨਂ ਅਭਾવਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਮਾਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਯਾવ ਚੀવਰਪਲਿਬੋਧਆવਾਸਪਲਿਬੋਧੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਨ ਉਪਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਤਾવ ਅਤਿਰੇਕਚੀવਰਂ ਧਾਰੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਪਕ੍ਕਮਨਂ ਅਨ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕਾ, ਏવਂ ਸੇਸਾਪਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। વਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਆવਿ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ।

    463.Sūciyā paṭisāmananti sūcighare saṃgopanaṃ, idañca sūcikammassa sabbassa pariniṭṭhitabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ. Etanti naṭṭhacīvaraṃ. Etesampīti naṭṭhacīvarādīni parāmasati, tena cīvarapalibodhābhāvaṃ dasseti. Dutiyassa palibodhassāti āvāsapalibodhassa. Ettha ca niṭṭhitacīvarasmiṃ, ubbhatasmiṃ kathineti dvīhi padehi dvinnaṃ palibodhānaṃ abhāvadassanena atthatakathinassa pañcamāsabbhantare yāva cīvarapalibodhaāvāsapalibodhesu aññataraṃ na upacchijjati, tāva atirekacīvaraṃ dhāretuṃ vaṭṭatīti dīpeti. Pakkamanaṃ anto assāti pakkamanantikā, evaṃ sesāpi veditabbā. Vitthāro panettha āgataṭṭhāne āvi bhavissati.

    ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਕਾਲਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗવਚਨਂ। ਇਦਞ੍ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਦਸਾਹਪਰਮਭਾવੋਤਿ ਇਦਂ ਦਸਾਹਪਰਮਤਾਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ, ਦਸਾਹਪਰਮਭਾવੋਤਿ ਇਦਞ੍ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਯੋਜਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਅਯਮਤ੍ਥੋਤਿਆਦਿ ਦਸਾਹਪਰਮਪਦਸ੍ਸੇવ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਏਤ੍ਤਕੋ ਕਾਲੋਤਿ ‘‘ਦਸਾਹਪਰਮਤਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ ਯੋ ਕਾਲੋ, ਸੋ ਏਤ੍ਤਕੋ ਕਾਲੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    Dasāhaparamaṃ kālanti accantasaṃyogavacanaṃ. Idañhi vuttaṃ hoti…pe… dasāhaparamabhāvoti idaṃ dasāhaparamatāpadassa atthamattadassanaṃ, dasāhaparamabhāvoti idañhi vuttaṃ hotīti evamettha yojanā veditabbā. Ayamatthotiādi dasāhaparamapadasseva adhippetatthadassanavasena vuttaṃ. Tattha ettako kāloti ‘‘dasāhaparamatā’’ti vutto yo kālo, so ettako kāloti attho.

    ਖੋਮਨ੍ਤਿ ਖੋਮਸੁਤ੍ਤੇਹਿ વਾਯਿਤਂ ਖੋਮਪਟਚੀવਰਂ, ਤਂ વਾਕਮਯਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਕਪ੍ਪਾਸਸੁਤ੍ਤੇਹਿ વਾਯਿਤਂ ਕਪ੍ਪਾਸਿਕਂ, ਏવਂ ਸੇਸਾਨਿਪਿ। ਕਮ੍ਬਲਨ੍ਤਿ ਏਲ਼ਕਾਦੀਨਂ ਲੋਮਮਯਸੁਤ੍ਤੇਨ વਾਯਿਤਪਟਂ। ਭਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਖੋਮਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ, ਏਕਚ੍ਚਾਨਿ વਾ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍વਾ વਾਯਿਤਂ ਚੀવਰਂ। ਭਙ੍ਗਮ੍ਪਿ વਾਕਮਯਮੇવਾਤਿ ਕੇਚਿ। ਦੁਕੂਲਂ ਪਤ੍ਤੁਣ੍ਣਂ ਸੋਮਾਰਪਟਂ ਚੀਨਪਟਂ ਇਦ੍ਧਿਜਂ ਦੇવਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਨ ਛ ਚੀવਰਾਨਿ ਏਤੇਸਞ੍ਞੇવ ਅਨੁਲੋਮਾਨੀਤਿ વਿਸੁਂ ਨ વੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਦੁਕੂਲਞ੍ਹਿ ਸਾਣਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਂ વਾਕਮਯਤ੍ਤਾ। ‘‘ਪਤ੍ਤੁਣ੍ਣਂ ਕੋਸੇਯ੍ਯવਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਅਭਿਧਾਨਕੋਸੇ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੋਮਾਰਦੇਸੇ, ਚੀਨਦੇਸੇ ਚ ਜਾਤવਤ੍ਥਾਨਿ ਸੋਮਾਰਚੀਨਪਟਾਨਿ। ਪਤ੍ਤੁਣ੍ਣਾਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਕੋਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਾਨਿ ਪਾਣਕੇਹਿ ਕਤਸੁਤ੍ਤਮਯਤ੍ਤਾ। ਇਦ੍ਧਿਜਨ੍ਤਿ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪੁਞ੍ਞਿਦ੍ਧਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਚੀવਰਂ। ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ, ਦੇવਦਿਨ੍ਨਞ੍ਚ ਖੋਮਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਹੋਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਨੁਲੋਮਾਨਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਕਤਿવਿਦਤ੍ਥਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਦ੍વੇ વਿਦਤ੍ਥਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਮਿਨਾ ਦੀਘਤੋ વਡ੍ਢਕੀਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣਂ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਤਤੋ ਉਪਡ੍ਢਪ੍ਪਮਾਣਂ વਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਸੁਗਤવਿਦਤ੍ਥਿ ਨਾਮ ਇਦਾਨਿ ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਦਤ੍ਥਿਯੋ, વਡ੍ਢਕੀਹਤ੍ਥੇਨ ਦਿਯਡ੍ਢੋ ਹਤ੍ਥੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੩੪੮-੩੪੯) ਕੁਟਿਕਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਗਤਙ੍ਗੁਲੇਨ ਦ੍વਾਦਸਙ੍ਗੁਲਾ ਸੁਗਤવਿਦਤ੍ਥਿ વਡ੍ਢਕੀਹਤ੍ਥੇਨ ਦਿਯਡ੍ਢੋ ਹਤ੍ਥੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ। ਏવਞ੍ਚ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਸੁਗਤਙ੍ਗੁਲੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਂ વਡ੍ਢਕੀਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਚ ਸਮੇਤਿ।

    Khomanti khomasuttehi vāyitaṃ khomapaṭacīvaraṃ, taṃ vākamayanti vadanti. Kappāsasuttehi vāyitaṃ kappāsikaṃ, evaṃ sesānipi. Kambalanti eḷakādīnaṃ lomamayasuttena vāyitapaṭaṃ. Bhaṅganti khomasuttādīni sabbāni, ekaccāni vā missetvā vāyitaṃ cīvaraṃ. Bhaṅgampi vākamayamevāti keci. Dukūlaṃ pattuṇṇaṃ somārapaṭaṃ cīnapaṭaṃ iddhijaṃ devadinnanti imāni pana cha cīvarāni etesaññeva anulomānīti visuṃ na vuttāni. Dukūlañhi sāṇassa anulomaṃ vākamayattā. ‘‘Pattuṇṇaṃ koseyyaviseso’’ti abhidhānakose vuttaṃ. Somāradese, cīnadese ca jātavatthāni somāracīnapaṭāni. Pattuṇṇādīni tīṇi koseyyassa anulomāni pāṇakehi katasuttamayattā. Iddhijanti ehibhikkhūnaṃ puññiddhiyā nibbattacīvaraṃ. Kapparukkhe nibbattaṃ, devadinnañca khomādīnaṃ aññataraṃ hotīti tesaṃ sabbesaṃ anulomāni. Manussānaṃ pakatividatthiṃ sandhāya ‘‘dve vidatthiyo’’tiādi vuttaṃ. Iminā dīghato vaḍḍhakīhatthappamāṇaṃ vitthārato tato upaḍḍhappamāṇaṃ vikappanupaganti dasseti. Tathā hi ‘‘sugatavidatthi nāma idāni majjhimassa purisassa tisso vidatthiyo, vaḍḍhakīhatthena diyaḍḍho hattho hotī’’ti (pārā. aṭṭha. 2.348-349) kuṭikārasikkhāpadaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ, tasmā sugataṅgulena dvādasaṅgulā sugatavidatthi vaḍḍhakīhatthena diyaḍḍho hatthoti siddhaṃ. Evañca katvā ‘‘sugataṅgulena aṭṭhaṅgulaṃ vaḍḍhakīhatthappamāṇa’’nti āgataṭṭhānehi ca sameti.

    ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮਯਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨ੍ਤਿ ਚੀવਰਂ, ਕਾਲਂ વਾ ਪਰਾਮਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਯੋ ਅਰੁਣੋਤਿ ਚੀવਰੁਪ੍ਪਾਦਦਿવਸਸ੍ਸ ਯੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਅਰੁਣੋ। ਚੀવਰੁਪ੍ਪਾਦਦਿવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਚੀવਰੁਪ੍ਪਾਦਦਿવਸਸ੍ਸ ਆਦਿਭੂਤੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਅਰੁਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਇਦਞ੍ਚ ਭਗવਤਾ ‘‘ਦਸਾਹਪਰਮ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਪੁਨ ‘‘ਏਕਾਦਸੇ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਸਂਸਨ੍ਦਨਤ੍ਥਂ ਸਦ੍ਦਤੋ ਗਮ੍ਮਮਾਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਚੀવਰੁਪ੍ਪਾਦਦਿવਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਦਸਮੇ ਅਰੁਣੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਏવ ਹਿ ਦਸਾਹਪਰਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮੇਤਿ। ਦਿવਸਪਰਿਯੋਸਾਨਸ੍ਸ ਅવਧਿਭੂਤਅਨਾਗਤਾਰੁਣવਸੇਨ ਹਿ ਦਿવਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਨ ਦਿવਸਸ੍ਸ ਆਦਿਭੂਤਾਰੁਣવਸੇਨ ਪਰਿવਾਸਾਦੀਸੁ ਤਥਾ ਅਗ੍ਗਹਣਤੋ, ਇਧ ਪਨ ਭਗવਤਾ ਦਿવਸਸ੍ਸ ਆਦਿਅਨ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ‘‘ਏਕਾਦਸੇ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਦਿવਸਸ੍ਸ ਆਦਿਭੂਤਂ ਤਂਦਿવਸਨਿਸ੍ਸਿਤਮ੍ਪਿ ਅਰੁਣਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਏਕਾਦਸੇ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਰੁਣੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨਸ੍ਸ ਪੁਰੇਚਰੋ વਡ੍ਢਨਘਨਰਤ੍ਤੋ ਪਭਾવਿਸੇਸੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ।

    Taṃ atikkāmayatoti ettha tanti cīvaraṃ, kālaṃ vā parāmasati. Tassa yo aruṇoti cīvaruppādadivasassa yo atikkanto aruṇo. Cīvaruppādadivasena saddhinti cīvaruppādadivasassa ādibhūtena atikkantaaruṇena saddhinti attho, idañca bhagavatā ‘‘dasāhaparama’’nti vatvā puna ‘‘ekādase aruṇuggamane’’ti vuttattā pubbāparasaṃsandanatthaṃ saddato gammamānampi ‘‘cīvaruppādadivasena saddhi’’nti evaṃ vuttaṃ. ‘‘Dasame aruṇe’’ti vutte eva hi dasāhaparamena saddhiṃ sameti. Divasapariyosānassa avadhibhūtaanāgatāruṇavasena hi divasaṃ atikkantaṃ nāma hoti, na pana divasassa ādibhūtāruṇavasena parivāsādīsu tathā aggahaṇato, idha pana bhagavatā divasassa ādiantaparicchedadassanavasena ‘‘ekādase aruṇuggamane’’ti vuttaṃ, tasmā aṭṭhakathāyaṃ divasassa ādibhūtaṃ taṃdivasanissitampi aruṇaṃ gahetvā ‘‘ekādase aruṇuggamane nissaggiyaṃ hotī’’ti vuttaṃ. Aruṇoti cettha sūriyuggamanassa purecaro vaḍḍhanaghanaratto pabhāvisesoti daṭṭhabbo.

    વਚਨੀਯੋਤਿ ਸਙ੍ਘਾਪੇਕ੍ਖੋ। વਚਨਭੇਦੋਤਿ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਯਂ ਦ੍વੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।

    Vacanīyoti saṅghāpekkho. Vacanabhedoti ‘‘ñattiyaṃ dve āpattiyo saratī’’tiādinā vattabbanti adhippāyo.

    ੪੬੮. ‘‘ਨ ਇਧ ਸਞ੍ਞਾ ਰਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ વੇਮਤਿਕਞ੍ਚ ਅਨਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਯੋਪਿ ਏવਂਸਞ੍ਞੀ ਤਸ੍ਸਪੀਤਿ ਯੋ ਅਨਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀ, વੇਮਤਿਕੋ વਾ, ਤਸ੍ਸਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਨਟ੍ਠਤੋ ਅવਿਲੁਤ੍ਤਸ੍ਸ વਿਸੇਸਮਾਹ ‘‘ਪਸਯ੍ਹਾવਹਾਰવਸੇਨਾ’’ਤਿ। ਥੇਯ੍ਯਾવਹਾਰવਸੇਨ ਗਹਿਤਮ੍ਪਿ ਇਧ ਨਟ੍ਠਂ।

    468.‘‘Naidha saññā rakkhatī’’ti idaṃ vematikañca anatikkantasaññañca sandhāya vuttaṃ. Yopi evaṃsaññī tassapīti yo anatikkantasaññī, vematiko vā, tassapīti attho. Anaṭṭhato aviluttassa visesamāha ‘‘pasayhāvahāravasenā’’ti. Theyyāvahāravasena gahitampi idha naṭṭhaṃ.

    ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਤਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍વਾਤਿਆਦਿ ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਯੇਨ ਹਿ ਪੁਰਾਣਸਨ੍ਥਤਸ੍ਸ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਸੁਗਤવਿਦਤ੍ਥਿਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍વਾ ਨવਂ ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤਂ ਕਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਟਿਲਭਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕਰਨ੍ਤਿ ਸਿਜ੍ਝਨਤੋ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਬ੍ਬਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੇਸੁਪਿ ਸਿਜ੍ਝਤਿ।

    Anāpatti aññena kataṃ paṭilabhitvātiādi nisīdanasanthataṃ sandhāya vuttaṃ. Yena hi purāṇasanthatassa sāmantā sugatavidatthiṃ anādiyitvā navaṃ nisīdanasanthataṃ kataṃ, tassa taṃ nissaggiyampi tato aññassa paṭilabhitvā paribhuñjantassa anāpattikaranti sijjhanato ayamattho sabbanissaggiyesupi sijjhati.

    ੪੬੯. ਤਿਚੀવਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਆਦਿਨਾਮੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ। ‘‘ਨ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਾਮੇਨ ਨ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ, ਏਤੇਨ વਿਕਪ੍ਪਿਤਤਿਚੀવਰੋ ਤੇਚੀવਰਿਕੋ ਨ ਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਤਿਚੀવਰੇ વਿਯ ਅવਿਪ੍ਪવਾਸਾਦਿਨਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬવਿਧਿ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਨ ਪਨ વਿਕਪ੍ਪਨੇ ਦੋਸੋਤਿ। ਤਤੋ ਪਰਨ੍ਤਿ ਚਤੁਮਾਸਤੋ ਪਰਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਪਨ ‘‘વਿਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਯਾવ ਆਗਾਮਿવਸ੍ਸਾਨਂ, ਤਾવ ਠਪੇਤੁਮੇવ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਅਪਰੇ ਪਨ ‘‘વਿਕਪ੍ਪਨੇ ਨ ਦੋਸੋ, ਤਥਾ વਿਕਪ੍ਪਿਤਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਦਿਨਾਮੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।

    469.Ticīvaraṃ adhiṭṭhātunti saṅghāṭiādināmena adhiṭṭhātuṃ. ‘‘Na vikappetu’’nti iminā nāmena na vikappetuṃ, etena vikappitaticīvaro tecīvariko na hoti. Tassa tasmiṃ adhiṭṭhitaticīvare viya avippavāsādinā kattabbavidhi na kātabboti dasseti, na pana vikappane dosoti. Tato paranti catumāsato paraṃ vikappetvā paribhuñjituṃ anuññātanti keci vadanti, aññe pana ‘‘vikappetvā yāva āgāmivassānaṃ, tāva ṭhapetumeva vaṭṭatī’’ti vadanti, apare pana ‘‘vikappane na doso, tathā vikappitaṃ parikkhārādināmena adhiṭṭhahitvā paribhuñjitabba’’nti vadanti.

    ਮੁਟ੍ਠਿਪਞ੍ਚਕਨ੍ਤਿ ਮੁਟ੍ਠਿਯਾ ਉਪਲਕ੍ਖਿਤਂ ਪਞ੍ਚਕਂ, ਚਤੁਹਤ੍ਥੇ ਮਿਨਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਮਂ ਹਤ੍ਥਂ ਮੁਟ੍ਠਿਂ ਕਤ੍વਾ ਮਿਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਮੁਟ੍ਠਿਹਤ੍ਥਾਨਂ ਪਞ੍ਚਕਂ ਮੁਟ੍ਠਿਪਞ੍ਚਕਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਚਪਿ ਹਤ੍ਥੇ ਮੁਟ੍ਠਿਂ ਕਤ੍વਾવ ਮਿਨਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਮੁਟ੍ਠਿਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਦ੍વਿਹਤ੍ਥੇਨ ਅਨ੍ਤਰવਾਸਕੇਨ ਤਿਮਣ੍ਡਲਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਾਰੁਪਨੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਅਤਿਰੇਕਨ੍ਤਿ ਸੁਗਤਚੀવਰਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਅਧਿਕਂ। ਊਨਕਨ੍ਤਿ ਮੁਟ੍ਠਿਪਞ੍ਚਕਾਦਿਤੋ ਊਨਕਂ, ਤੇਨ ਚ ਤੇਸੁ ਤਿਚੀવਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਰੁਹਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।

    Muṭṭhipañcakanti muṭṭhiyā upalakkhitaṃ pañcakaṃ, catuhatthe minitvā pañcamaṃ hatthaṃ muṭṭhiṃ katvā minitabbanti adhippāyo. Keci pana ‘‘muṭṭhihatthānaṃ pañcakaṃ muṭṭhipañcakaṃ, tasmā pañcapi hatthe muṭṭhiṃ katvāva minitabbā’’ti vadanti. Muṭṭhittikanti etthāpi eseva nayo. Dvihatthena antaravāsakena timaṇḍalaṃ paṭicchādetuṃ sakkāti āha ‘‘pārupanenā’’tiādi. Atirekanti sugatacīvarappamāṇato adhikaṃ. Ūnakanti muṭṭhipañcakādito ūnakaṃ, tena ca tesu ticīvarādhiṭṭhānaṃ na ruhatīti dasseti.

    ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀਤਿ ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਕ੍ਖਿਪਾਮਿ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਾਯવਿਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਹਤ੍ਥੇਨ ਚੀવਰਂ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤੇਨ, ਚਾਲੇਨ੍ਤੇਨ વਾ। વਾਚਾਯ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਯੇਨਪਿ ਚਾਲੇਤ੍વਾ વਾਚਮ੍ਪਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਕਾਯવਾਚਾਹਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਕਾਯੇਨ ਅਫੁਸਿਤ੍વਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਦੁવਿਧਨ੍ਤਿ ਅਹਤ੍ਥਪਾਸਹਤ੍ਥਪਾਸવਸੇਨ ਦੁવਿਧਂ। ਤਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥਪਾਸੋ ਨਾਮ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਹਤ੍ਥੋ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਦ੍વਾਦਸਹਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ વਦਨ੍ਤਿ , ਤਂ ਇਧ ਨ ਸਮੇਤਿ। ‘‘ਸਾਮਨ੍ਤવਿਹਾਰੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਯੋਗ੍ਗੇ ਠਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤੋ ਦੂਰੇ ਠਿਤਮ੍ਪਿ ਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਮੇવ। ਤਤ੍ਥਪਿ ਚੀવਰਸ੍ਸ ਠਪਿਤਭਾવਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਮੇવ ਪਮਾਣਂ। ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਸਬ੍ਬਥਾ ਠਾਨਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤੁਂ। ਏਕਸ੍ਮਿਂ વਿਹਾਰੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਠਪਿਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਤਥਾਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤੇ ਨ ਦੋਸੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਨ ਸਮੇਤਿ, વੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤવਤ੍ਥੇਹੀਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਨਾਮੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤવਤ੍ਥੇਹਿ, ਤੇਨੇવ ‘‘ਇਮਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀ’’ਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਏਤੇਨ ਚ ਤੇਚੀવਰਧੁਤਙ੍ਗਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੇਨ ਪਂਸੁਕੂਲਾਦਿવਸੇਨ ਲਦ੍ਧਂ વਤ੍ਥਂ ਦਸਾਹਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਕਤ੍વਾ ਰਜਿਤ੍વਾ ਪਾਰੁਪਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼વਸੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾવ ਦਸਾਹਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮੇਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰਥਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤੇਨੇવ ‘‘ਰਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਨ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ, ਧੁਤਙ੍ਗਚੋਰੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (વਿਸੁਦ੍ਧਿ॰ ੧.੨੫) વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਪੁਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਸਙ੍ਘਾਟਿਆਦਿਤਿਚੀવਰਨਾਮੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ વਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਇਤਰਸ੍ਸ ਪਨ ਪੁਰਿਮਾਧਿਟ੍ਠਾਨਮੇવ ਅਲਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ‘‘ਪੁਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਪ੍ਪਬਿਨ੍ਦੁਪਿ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।

    Imaṃ saṅghāṭiṃ paccuddharāmīti imaṃ saṅghāṭiadhiṭṭhānaṃ ukkhipāmi pariccajāmīti attho. Kāyavikāraṃ karontenāti hatthena cīvaraṃ parāmasantena, cālentena vā. Vācāya adhiṭṭhātabbāti ettha kāyenapi cāletvā vācampi bhinditvā kāyavācāhi adhiṭṭhānampi saṅgahitanti veditabbaṃ ‘‘kāyena aphusitvā’’ti vuttattā. Duvidhanti ahatthapāsahatthapāsavasena duvidhaṃ. Tattha hatthapāso nāma aḍḍhateyyahattho vuccati. Dvādasahatthanti keci vadanti , taṃ idha na sameti. ‘‘Sāmantavihāre’’ti idaṃ ṭhapitaṭṭhānasallakkhaṇayogge ṭhitaṃ sandhāya vuttaṃ. Tato dūre ṭhitampi ṭhapitaṭṭhānaṃ sallakkhentena adhiṭṭhātabbameva. Tatthapi cīvarassa ṭhapitabhāvasallakkhaṇameva pamāṇaṃ. Na hi sakkā sabbathā ṭhānaṃ sallakkhetuṃ. Ekasmiṃ vihāre ṭhapetvā tato aññasmiṃ ṭhapitanti adhiṭṭhātuṃ na vaṭṭati. Keci pana ‘‘tathāpi adhiṭṭhite na doso’’ti vadanti, taṃ aṭṭhakathāya na sameti, vīmaṃsitabbaṃ. Adhiṭṭhahitvā ṭhapitavatthehīti parikkhāracoḷanāmena adhiṭṭhahitvā ṭhapitavatthehi, teneva ‘‘imaṃ paccuddharāmī’’ti parikkhāracoḷassa paccuddhāraṃ dasseti. Etena ca tecīvaradhutaṅgaṃ pariharantena paṃsukūlādivasena laddhaṃ vatthaṃ dasāhabbhantare katvā rajitvā pārupituṃ asakkontena parikkhāracoḷavasena adhiṭṭhahitvāva dasāhaṃ atikkametabbaṃ, itarathā nissaggiyaṃ hotīti dasseti. Teneva ‘‘rajitakālato pana paṭṭhāya nikkhipituṃ na vaṭṭati, dhutaṅgacoro nāma hotī’’ti (visuddhi. 1.25) visuddhimagge vuttaṃ. ‘‘Puna adhiṭṭhātabbānī’’ti idañca saṅghāṭiāditicīvaranāmena adhiṭṭhahitvā paribhuñjitukāmassa vasena vuttaṃ, itarassa pana purimādhiṭṭhānameva alanti veditabbaṃ. ‘‘Puna adhiṭṭhātabba’’nti iminā kappabindupi dātabbanti dasseti.

    ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯਂ ਅવਿਪ੍ਪવਾਸਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿਸਮ੍ਭવਤੋ ਨ ਤਤ੍ਥ ਦੁਪ੍ਪਰਿਹਾਰਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯਂ ਦੁਪ੍ਪਰਿਹਾਰ’’ਨ੍ਤਿ।

    Baddhasīmāyaṃ avippavāsasīmāsammutisambhavato na tattha dupparihāratāti āha ‘‘abaddhasīmāyaṃ dupparihāra’’nti.

    ਅਤਿਰਿਤ੍ਤਪ੍ਪਮਾਣਾਯ ਛੇਦਨਕਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤਪ੍ਪਮਾਣਾ’’ਤਿ। ਤਤੋ ਪਰਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ વਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾਤਿ વਸ੍ਸਿਕਮਾਸਤੋ ਪਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ વਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ, ਇਮਿਨਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ વਸ੍ਸਿਕਮਾਸਾਨਂ ਉਪਰਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ਤਤੋ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਯੋਗਾ। ਯਞ੍ਚ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾ વਸ੍ਸਾਨਮਾਸਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨਾਪਿ, ਕਣ੍ਡੁਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿ ਆਬਾਧવੂਪਸਮੇਨਾਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ વਿਜਹਤੀ’’ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ) વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਪਰਿવਾਰਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿ ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਗਿਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯਾ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਪਾਟਿਪਦਦਿવਸੇ વਿਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਠਪਿਤਂ વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਨਿવਾਸੇਨ੍ਤੋ ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ਪਨ ‘ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਦਿવਸੇ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਸੁવੁਤ੍ਤਂ, ‘ਚਤੁਮਾਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਤਤੋ ਪਰਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’ਨ੍ਤਿ ਹਿ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਰਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੩੨੩)। ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਨਿવਾਸਨਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਕੁਰੁਨ੍ਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਪਚ੍ਚਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਪਿ વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾ વਸ੍ਸਾਨਮਾਸਾਤਿਕ੍ਕਮੇਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ વਿਜਹਤੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਅਧਿਟ੍ਠਾਨવਿਜਹਨੇਸੁ ਚ વਸ੍ਸਾਨਮਾਸਆਬਾਧਾਨਂ વਿਗਮੇਨ વਿਜਹਨਂ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਨ ਉਦ੍ਧਟਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ ਆਗਤਨਯੇਨ ਯਾવ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਨਹਾਨਤ੍ਥਾਯ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ‘‘વਣ੍ਣਭੇਦਮਤ੍ਤਰਤ੍ਤਾਪਿ ਚੇਸਾ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਦ੍વੇ ਪਨ ਨ વਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਆਦੀਸੁ વਿਯ ਦੁਤਿਯੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਰੁਹਤਿ, ਅਤਿਰੇਕਚੀવਰਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਚੀવਰવਸੇਨ ਪਰਿਭੋਗਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਤ੍ਥਾਯ ਦਿਨ੍ਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣੇ વਿਯ। ਯਂ ਪਨ ‘‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਮ੍ਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਤ੍ਥਾਯੇવਾਤਿ ਨਿਯਮਿਤਂ ਨ ਹੋਤਿ ਨવਸੁ ਚੀવਰੇਸੁ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਮੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਨਿਦਹਿਤ੍વਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਂ વਿਯ ਯਥਾ ਤਥਾ વਿਨਿਯੁਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਮੇવਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਪਾવਾਰੋ ਕੋਜવੋਤਿ ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਾਦੀਨਂ ਲੋਕੇਪਿ વੋਹਰਣਤੋ ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਤ੍ਥਾਯ ਦਿਨ੍ਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਤੋ વਿਸੁਂ ਗਹਣਂ ਕਤਂ।

    Atirittappamāṇāya chedanakaṃ pācittiyanti āha ‘‘anatirittappamāṇā’’ti. Tato paraṃ paccuddharitvā vikappetabbāti vassikamāsato paraṃ adhiṭṭhānaṃ paccuddharitvā vikappetabbā, iminā catunnaṃ vassikamāsānaṃ upari adhiṭṭhānaṃ tiṭṭhatīti viññāyati tato paccuddharāyogā. Yañca mātikāṭṭhakathāyaṃ ‘‘vassikasāṭikā vassānamāsātikkamenāpi, kaṇḍupaṭicchādi ābādhavūpasamenāpi adhiṭṭhānaṃ vijahatī’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. kathinasikkhāpadavaṇṇanā) vuttaṃ, taṃ samantapāsādikāyaṃ natthi. Parivāraṭṭhakathāyañca ‘‘atthāpatti hemante āpajjati, no gimhe’’ti ettha idaṃ vuttaṃ ‘‘kattikapuṇṇamāsiyā pacchime pāṭipadadivase vikappetvā ṭhapitaṃ vassikasāṭikaṃ nivāsento hemante āpajjati, kurundiyaṃ pana ‘kattikapuṇṇamadivase apaccuddharitvā hemante āpajjatī’ti vuttaṃ, tampi suvuttaṃ, ‘catumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetu’nti hi vutta’’nti (pari. aṭṭha. 323). Tattha mahāaṭṭhakathāyaṃ nivāsanapaccayā dukkaṭaṃ vuttaṃ, kurundaṭṭhakathāyaṃ pana apaccuddhārapaccayā, tasmā kurundiyaṃ vuttanayenāpi vassikasāṭikā vassānamāsātikkamepi adhiṭṭhānaṃ na vijahatīti paññāyati. Adhiṭṭhānavijahanesu ca vassānamāsaābādhānaṃ vigamena vijahanaṃ mātikāṭṭhakathāyampi na uddhaṭaṃ, tasmā samantapāsādikāyaṃ āgatanayena yāva paccuddhārā adhiṭṭhānaṃ tiṭṭhatīti gahetabbaṃ. Nahānatthāya anuññātattā ‘‘vaṇṇabhedamattarattāpi cesā vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. ‘‘Dve pana na vaṭṭantī’’ti iminā saṅghāṭiādīsu viya dutiye adhiṭṭhānaṃ na ruhati, atirekacīvaraṃ hotīti dasseti. Mahāpaccariyaṃ cīvaravasena paribhogakiccassa abhāvaṃ sandhāya anāpatti vuttā senāsanaparikkhāratthāya dinnapaccattharaṇe viya. Yaṃ pana ‘‘paccattharaṇampi adhiṭṭhātabba’’nti vuttaṃ, taṃ senāsanatthāyevāti niyamitaṃ na hoti navasu cīvaresu gahitattā, tasmā attano nāmena adhiṭṭhahitvā nidahitvā parikkhāracoḷaṃ viya yathā tathā viniyujjitabbamevāti gahetabbaṃ. Pāvāro kojavoti imesampi paccattharaṇādīnaṃ lokepi voharaṇato senāsanaparikkhāratthāya dinnapaccattharaṇato visuṃ gahaṇaṃ kataṃ.

    ‘‘ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਨੇਨਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਅਨ੍ਤਿਮવਤ੍ਥੁਂ ਅਜ੍ਝਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੁਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਠਿਤਸ੍ਸ ਚੇવ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਭਾવੇ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਤਾਯ ਗਿਹਿਲਿਙ੍ਗਤਿਤ੍ਥਿਯਲਿਙ੍ਗਗ੍ਗਹਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਗਿਹਿਭਾવੂਪਗਮਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਤਦਾਪਿਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ, ਚੀવਰਸ੍ਸ ਚ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਤ੍ਤਾવਿਜਹਨਤੋ। ਪਮਾਣਚੀવਰਸ੍ਸਾਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਦ੍વੇ ਚੀવਰਾਨਿ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਗਾਮਪ੍ਪવੇਸੇ ਦਿਗੁਣਂ ਕਤ੍વਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯੋ ਪਾਰੁਪਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਏਸ ਨਯੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਛਿਦ੍ਦਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ વਿਜਹਤੀਤਿਆਦਿਅਤ੍ਥਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ।

    ‘‘Hīnāyāvattanenā’’ti idaṃ antimavatthuṃ ajjhāpajjitvā bhikkhupaṭiññāya ṭhitassa ceva titthiyapakkantassa ca bhikkhuniyā ca bhikkhunibhāve nirapekkhatāya gihiliṅgatitthiyaliṅgaggahaṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Sikkhaṃ apaccakkhāya gihibhāvūpagamanaṃ sandhāya vuttanti keci vadanti, taṃ na yuttaṃ tadāpissa upasampannattā, cīvarassa ca tassa santakattāvijahanato. Pamāṇacīvarassāti pacchimappamāṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Dve cīvarāni pārupantassāti gāmappavese diguṇaṃ katvā saṅghāṭiyo pārupanaṃ sandhāya vuttaṃ. ‘‘Esa nayo’’ti iminā pamāṇayuttesu yattha katthaci chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ vijahatītiādiatthaṃ saṅgaṇhāti.

    ਅਞ੍ਞਂ ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਇਦਾਨਿ ਤਮੇવ વਿਭਾવੇਤੁਂ ‘‘ਯਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨ ਸਮੇਤਿ, ਸਙ੍ਘਾਟਿਆਦੀਨਂ ਮੁਟ੍ਠਿਪਞ੍ਚਕਾਦਿਹੇਟ੍ਠਿਮਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤੇ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।

    Aññaṃ pacchimappamāṇaṃ nāma natthīti sutte āgataṃ natthīti adhippāyo. Idāni tameva vibhāvetuṃ ‘‘yañhī’’tiādi vuttaṃ, taṃ na sameti, saṅghāṭiādīnaṃ muṭṭhipañcakādiheṭṭhimappamāṇassa sutte anāgatattāti adhippāyo.

    ਮਹਨ੍ਤਂ વਾ ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤਿਮਹਨ੍ਤਂ ਚੀવਰਂ ਮੁਟ੍ਠਿਪਞ੍ਚਕਾਦਿਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਂ ਕਤ੍વਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਛਿਨ੍ਦਨੇਨਾਪਿ વਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਕਾਲੇ ਛਿਜ੍ਜਮਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਛਿਦ੍ਦਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ વਿਜਹਤਿ ਏવਾਤਿ ਸਿਜ੍ਝਤਿ, ‘‘ਘਟੇਤ੍વਾ ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਨ ਭਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ વਚਨੇਨ ਚ ਸਮੇਤਿ। ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਂ ਪਨ વਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਊਨਂ ਕਤ੍વਾ ਛਿਨ੍ਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ વਿਜਹਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਨਿਸ੍ਸਯਤ੍ਤਾ। ਤਾਨਿ ਪੁਨ ਬਦ੍ਧਾਨਿ ਘਟਿਤਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਮੇવਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ । ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘વਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਚੀવਰੇ ਦ੍વਿਧਾ ਛਿਨ੍ਨੇ ਯਦਿਪਿ ਏਕੇਕਂ ਖਣ੍ਡਂ ਪਚ੍ਛਿਮਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪਹੋਤਿ, ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਖਣ੍ਡੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨ ਇਤਰੇ, ‘‘ਦ੍વੇ ਪਨ ਨ વਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਨਿਸੀਦਨਕਣ੍ਡੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।

    Mahantaṃ vā khuddakaṃ karotīti ettha atimahantaṃ cīvaraṃ muṭṭhipañcakādipacchimappamāṇayuttaṃ katvā samantato chindanenāpi vicchindanakāle chijjamānaṭṭhānaṃ chiddasaṅkhyaṃ na gacchati adhiṭṭhānaṃ na vijahati evāti sijjhati, ‘‘ghaṭetvā chindati, na bhijjatī’’ti vacanena ca sameti. Parikkhāracoḷaṃ pana vikappanupagapacchimappamāṇato ūnaṃ katvā chinnaṃ adhiṭṭhānaṃ vijahati adhiṭṭhānassa anissayattā. Tāni puna baddhāni ghaṭitāni adhiṭṭhātabbamevāti veditabbaṃ . Keci pana ‘‘vassikasāṭikacīvare dvidhā chinne yadipi ekekaṃ khaṇḍaṃ pacchimapacchimappamāṇaṃ pahoti, ekasmiṃyeva khaṇḍe adhiṭṭhānaṃ tiṭṭhati, na itare, ‘‘dve pana na vaṭṭantī’’ti vuttattā. Nisīdanakaṇḍuppaṭicchādīsupi eseva nayoti vadanti.

    ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਪવਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤવਚਨਂ, ਤਞ੍ਚ વਿਕਪ੍ਪਨવਿਸੇਸਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖੇ’’ਤਿ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕવਚਨਂ ਕਤ੍વਾਪਿ ਅਤ੍ਥਂ વਦਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਮੁਖੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਥ વਾ ਸਮ੍ਮੁਖੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ વਾਚਾਯ ਏવ વਿਕਪ੍ਪਨਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਕਪ੍ਪਨਾ। ਪਰਮ੍ਮੁਖੇਨ વਿਕਪ੍ਪਨਾ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾવਿਕਪ੍ਪਨਾਤਿ ਕਰਣਤ੍ਥੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਅਯਮੇવ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਮੇਤਿ। ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਾਸਨ੍ਨਿਹਿਤਭਾવਨ੍ਤਿ ਆਸਨ੍ਨਦੂਰਭਾવਂ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਨਿਧੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇਨੇવ વਿਕਪ੍ਪਨਾਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਨਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ, ਅਤਿਰੇਕਚੀવਰਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਜਨੇਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ…ਪੇ॰… ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਯਂ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਣਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਰੇਸਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ।

    Sammukhe pavattā sammukhāti paccattavacanaṃ, tañca vikappanavisesanaṃ, tasmā ‘‘sammukhe’’ti bhummatthe nissakkavacanaṃ katvāpi atthaṃ vadanti, abhimukheti attho. Atha vā sammukhena attano vācāya eva vikappanā sammukhāvikappanā. Parammukhena vikappanā parammukhāvikappanāti karaṇatthenāpi attho daṭṭhabbo, ayameva pāḷiyā sameti. Sannihitāsannihitabhāvanti āsannadūrabhāvaṃ. Ettāvatā nidhetuṃ vaṭṭatīti ettakeneva vikappanākiccassa niṭṭhitattā, atirekacīvaraṃ na hotīti dasāhātikkame na nissaggiyaṃ janetīti adhippāyo. Paribhuñjituṃ…pe… na vaṭṭatīti sayaṃ apaccuddharaṇaṃ paribhuñjane pācittiyaṃ, adhiṭṭhāne paresaṃ vissajjane dukkaṭañca sandhāya vuttaṃ.

    ਪਰਿਭੋਗਾਦਯੋਪਿ વਟ੍ਟਨ੍ਤੀਤਿ ਪਰਿਭੋਗવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿਪਿ। ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਨਿਧੇਤੁਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਏਤੇਨ ਚ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੇਪਿ ਕਤੇ ਚੀવਰਮ੍ਪਿ વਿਕਪ੍ਪਿਤਚੀવਰਮੇવ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਤਿਰੇਕਚੀવਰਂ। ਤਂ ਪਨ ਤਿਚੀવਰਾਦਿਨਾਮੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਕਾਮੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰੇਨ વਿਕਪ੍ਪਿਤਚੀવਰਮੇવ ਕਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਯਂ વਿਕਪ੍ਪਿਤਚੀવਰਂ, ਤਂ ਯਾવ ਅਪਰਿਭੋਗਕਾਲਾ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਪੇਤ੍વਾવ ਨਿਦਹਿਤਬ੍ਬਂ, ਪਰਿਭੋਗਕਾਲੇ ਪਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਪੇਤ੍વਾ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ। ਯਦਿ ਹਿ ਤਤੋ ਪੁਰੇਪਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਪੇਯ੍ਯ, ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੇਨੇવ વਿਕਪ੍ਪਨਾਯ વਿਗਤਤ੍ਤਾ ਅਤਿਰੇਕਚੀવਰਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਚ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਅਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾવ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਦੇવ વਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੇ ਚ ਕਤੇ ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹੇਯੇવ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ। ਯਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਪਰਿਭੋਗਾਦਯੋਪਿ વਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ વਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਮਤਿਮਤ੍ਤਮੇવ। ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤਿ, વਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੪੬੯) ਚ ‘‘ਸਾਮਂ ਚੀવਰਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਣਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੩੭੩) ਚ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸੋ વਾ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ વਾ વਿਸ੍ਸਾਸਨ੍ਤੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੩੭੪) ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ‘‘ਇਮਂ ਚੀવਰਂ વਾ વਿਕਪ੍ਪਨਂ વਾ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜ વਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਹਿ વਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਤ੍ਤਂ ਅਮੋਚੇਤ੍વਾવ ਪਰਿਭੋਗਾਦਿવਸੇਨੇવ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ‘‘ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਪਰਿਭੋਗਾਦਯੋਪਿ વਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ વਿਨਾਪਿ વਿਸੁਂ ਪਰਿਭੋਗਸ੍ਸ, ਨਿਦਹਨਸ੍ਸ ਚ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ વਿਕਪ੍ਪਨਾਨਨ੍ਤਰਮੇવ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਪੇਤ੍વਾ ਅਨਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਏવ ਤਿਚੀવਰવਿਰਹਿਤਂ વਿਕਪ੍ਪਨਾਰਹਂ ਚੀવਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਨਿਦਹਿਤੁਞ੍ਚ ਇਦਂ ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ વਿਨਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਖਾਯਤਿ। ਅਪਿਚ ਬਹੂਨਂ ਪਤ੍ਤਾਨਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ, ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੇਤੁਞ੍ਚ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੇਨ ਤੇਸਂ ਅਤਿਰੇਕਪਤ੍ਤਤਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਸਿਜ੍ਝਤਿ ਤੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸੇવ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਤੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਨਯੇਨੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ।

    Paribhogādayopi vaṭṭantīti paribhogavissajjanaadhiṭṭhānānipi. Api-saddena nidhetumpi vaṭṭatīti attho, etena ca paccuddhārepi kate cīvarampi vikappitacīvarameva hoti, na atirekacīvaraṃ. Taṃ pana ticīvarādināmena adhiṭṭhātukāmena adhiṭṭhahitabbaṃ, itarena vikappitacīvarameva katvā paribhuñjitabbanti dasseti. Keci pana ‘‘yaṃ vikappitacīvaraṃ, taṃ yāva aparibhogakālā apaccuddharāpetvāva nidahitabbaṃ, paribhogakāle pana sampatte paccuddharāpetvā adhiṭṭhahitvā paribhuñjitabbaṃ. Yadi hi tato purepi paccuddharāpeyya, paccuddhāreneva vikappanāya vigatattā atirekacīvaraṃ nāma hoti, dasāhātikkame ca nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Tasmā yaṃ aparibhuñjitvāva ṭhapetabbaṃ, tadeva vikappetabbaṃ, paccuddhāre ca kate antodasāheyeva adhiṭṭhātabbaṃ. Yañca aṭṭhakathāyaṃ ‘tato pabhuti paribhogādayopi vaṭṭantī’tiādi vuttaṃ, taṃ pāḷiyā virujjhatī’’ti vadanti, taṃ tesaṃ matimattameva. Pāḷiyañhi ‘‘antodasāhaṃ adhiṭṭheti, vikappetī’’ti (pārā. 469) ca ‘‘sāmaṃ cīvaraṃ vikappetvā apaccuddhāraṇaṃ paribhuñjeyya pācittiya’’nti (pāci. 373) ca ‘‘anāpatti so vā deti, tassa vā vissāsanto paribhuñjatī’’ti (pāci. 374) ca sāmaññato vuttattā, aṭṭhakathāyañca ‘‘imaṃ cīvaraṃ vā vikappanaṃ vā paccuddharāmī’’tiādinā paccuddhāraṃ adassetvā ‘‘mayhaṃ santakaṃ paribhuñja vā vissajjehi vā’’ti evaṃ attano santakattaṃ amocetvāva paribhogādivaseneva paccuddhārassa vuttattā, ‘‘tato pabhuti paribhogādayopi vaṭṭantī’’ti adhiṭṭhānaṃ vināpi visuṃ paribhogassa, nidahanassa ca vuttattā vikappanānantarameva paccuddharāpetvā anadhiṭṭhahitvā eva ticīvaravirahitaṃ vikappanārahaṃ cīvaraṃ paribhuñjituṃ, nidahituñca idaṃ pāṭekkaṃ vinayakammanti khāyati. Apica bahūnaṃ pattānaṃ vikappetuṃ, paccuddhāretuñca vuttattā paccuddhārena tesaṃ atirekapattatā dassitāti sijjhati tesu ekasseva adhiṭṭhātabbato. Tasmā aṭṭhakathāyaṃ āgatanayeneva gahetabbaṃ.

    ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕੋવਿਦੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਏવਂ વਿਕਪ੍ਪਿਤੇ ‘‘ਅਨਨ੍ਤਰਮੇવ ਏવਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વਿਨਯਕਮ੍ਮਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ, ਇਮਿਨਾਪਿ ਚੇਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘વਿਕਪ੍ਪਨਾਨਨ੍ਤਰਮੇવ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ।

    Paññattikovido na hotīti evaṃ vikappite ‘‘anantarameva evaṃ paccuddharitabba’’nti vinayakammaṃ na jānāti. Tenāha ‘‘na jānāti paccuddharitu’’nti, imināpi cetaṃ veditabbaṃ ‘‘vikappanānantarameva paccuddhāro kātabbo’’ti.

    ਅવਿਸੇਸੇਨ વੁਤ੍ਤવਚਨਨ੍ਤਿ ਤਿਚੀવਰਾਦੀਨਂ ਸਾਧਾਰਣવਚਨੇਨ વੁਤ੍ਤવਚਨਂ। ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘વਿਰੁਦ੍ਧਂ વਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਂ વਿਰੋਧਾਸਙ੍ਕਂ ਨਿવਤ੍ਤੇਤੁਂ ‘‘ਤਿਚੀવਰਸਙ੍ਖੇਪੇਨ…ਪੇ॰… વਿਕਪ੍ਪਨਾਯ ਓਕਾਸੋ ਦਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠੇਤਿ વਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ વੁਤ੍ਤੇਪਿ ਤਿਚੀવਰਮ੍ਪਿ વਿਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਨ ਸਿਜ੍ਝਤਿ, ‘‘ਤਿਚੀવਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੩੫੮) વਿਸੇਸੇਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਯਂ ਪਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ। ਯਂ ਤਿਚੀવਰવਿਰਹਿਤਂ, ਤਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿ ਏવਮਤ੍ਥੋ ਸਿਜ੍ਝਤੀਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰવਿਰੋਧੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞવਚਨਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤਾવਸੇਸੇਯੇવ ਅવਤਿਟ੍ਠਨਤੋ। ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤਿਚੀવਰਸ੍ਸਾਪਿ વਿਕਪ੍ਪਨવਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਿਚੀવਰਂ ਤਿਚੀવਰਸਙ੍ਖੇਪੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਤਿਚੀવਰਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਪਰਿਹਰਿਯਮਾਨੇਸੁ ਏਕਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ, ਤਿਚੀવਰਤੋ ਪਨ ਏਕਂ વਾ ਸਕਲਮੇવ વਾ ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਅਪਰਂ ਤਿਚੀવਰਂ ਤਿਚੀવਰਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਪਰਿਹਰਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ વਾ ਤਿਚੀવਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼વਸੇਨੇવ ਸਬ੍ਬਚੀવਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ વਾ ਪੁਰਿਮਂ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਚੀવਰਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏવਮਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਤਿਚੀવਰੇ ਏਕੇਨ ਚੀવਰੇਨ વਿਪ੍ਪવਸਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ, ਇਚ੍ਚੇਤਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮੇਤਿ। ਅਥ ਪੁਨਪਿ ਤਦੇવ ਤਿਚੀવਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍વਾ વਿਪ੍ਪવਾਸਸੁਖਤ੍ਥਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ વਿਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ, ਤਂ ‘‘ਤਿਚੀવਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੩੫੮) ਇਮਿਨਾ વਚਨੇਨ ਨ ਸਮੇਤਿ। ਯਦਿ ਹਿ ਸੇਸਚੀવਰਾਨਿ વਿਯ ਤਿਚੀવਰਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ વਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ‘‘ਤਿਚੀવਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ વਚਨਮੇવ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਸਿਯਾ ਸੇਸਚੀવਰੇਹਿ ਤਿਚੀવਰਸ੍ਸ વਿਸੇਸਾਭਾવਾ। ਤਸ੍ਮਾ ‘‘વਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਤਿਚੀવਰવਿਰਹਿਤਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਿਚੀવਰਂ ਪਨ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤੇਨੇવ ਦੁਤਿਯਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਾਰੇ ‘‘વਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਨ વੁਤ੍ਤਂ, વੀਮਂਸਿਤ੍વਾ ਯਥਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ વਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਥਾ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ।

    Avisesena vuttavacananti ticīvarādīnaṃ sādhāraṇavacanena vuttavacanaṃ. Yaṃ panettha ‘‘viruddhaṃ viya dissatī’’ti vatvā taṃ virodhāsaṅkaṃ nivattetuṃ ‘‘ticīvarasaṅkhepena…pe… vikappanāya okāso dinno hotī’’ti vuttaṃ, taṃ ‘‘adhiṭṭheti vikappetī’’ti sāmaññato vuttepi ticīvarampi vikappetīti ayamattho na sijjhati, ‘‘ticīvaraṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetu’’nti (mahāva. 358) visesetvā vuttattā. Yaṃ pana adhiṭṭhātabbaṃ, taṃ adhiṭṭhāti. Yaṃ ticīvaravirahitaṃ, taṃ vikappetabbaṃ, taṃ vikappetīti evamattho sijjhatīti. Tasmā ettha pubbāparavirodho na dissati sāmaññavacanassa vuttāvaseseyeva avatiṭṭhanato. Yaṃ panettha ticīvarassāpi vikappanavidhiṃ dassetuṃ ‘‘ticīvaraṃ ticīvarasaṅkhepenā’’tiādi vuttaṃ. Tattha ticīvarasaṅkhepena parihariyamānesu ekampi paccuddharitvā vikappetuṃ na vaṭṭati, ticīvarato pana ekaṃ vā sakalameva vā apanetvā aparaṃ ticīvaraṃ ticīvarasaṅkhepena pariharitukāmassa vā ticīvarādhiṭṭhānaṃ muñcitvā parikkhāracoḷavaseneva sabbacīvaraṃ paribhuñjitukāmassa vā purimaṃ adhiṭṭhitacīvaraṃ paccuddharitvā vikappetuṃ vaṭṭatīti evamadhippāyena ‘‘ticīvare ekena cīvarena vippavasitukāmo hotī’’tiādi vuttaṃ siyā, iccetaṃ pāḷiyā saddhiṃ sameti. Atha punapi tadeva ticīvarādhiṭṭhānena adhiṭṭhātukāmo hutvā vippavāsasukhatthaṃ paccuddharitvā vikappetīti iminā adhippāyena vuttaṃ siyā, taṃ ‘‘ticīvaraṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetu’’nti (mahāva. 358) iminā vacanena na sameti. Yadi hi sesacīvarāni viya ticīvarampi paccuddharitvā vikappetabbaṃ siyā, ‘‘ticīvaraṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetu’’nti idaṃ vacanameva niratthakaṃ siyā sesacīvarehi ticīvarassa visesābhāvā. Tasmā ‘‘vikappetī’’ti idaṃ ticīvaravirahitameva sandhāya vuttaṃ. Ticīvaraṃ pana vikappetuṃ na vaṭṭatīti viññāyati, teneva dutiyakathinasikkhāpadassa anāpattivāre ‘‘vikappetī’’ti idaṃ na vuttaṃ, vīmaṃsitvā yathā pāḷiyā saddhiṃ na virujjhati, tathā ettha adhippāyo gahetabbo.

    ਤੁਯ੍ਹਂ ਦੇਮੀਤਿਆਦੀਸੁ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਨਸਾ ਅਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤੇਪਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਭੂਤਸ੍ਸੇવ ਸਨ੍ਤਕਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਇਚ੍ਛਿਤਕ੍ਖਣੇ ਗਹੇਤੁਂ ਲਭਤਿ। ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਰਮ੍ਮੁਖੇ ਠਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਰੁਚ੍ਚਤੀਤਿਆਦਿ ਉਭੋਹਿਪਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਤਾਯ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ।

    Tuyhaṃdemītiādīsu pariccattattā manasā asampaṭicchantepi sampadānabhūtasseva santakaṃ hoti, so icchitakkhaṇe gahetuṃ labhati. Itthannāmassāti parammukhe ṭhitaṃ sandhāya vadati. Yassa pana ruccatītiādi ubhohipi pariccattatāya assāmikataṃ sandhāya vuttaṃ.

    ‘‘ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹੇ ਏવ વਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਹਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਾਰਸ੍ਸ ਆਗਤਤ੍ਤਾ, ਇਧ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਚੀવਰਸ੍ਸ ਕਪ੍ਪਿਯਭਾવਕਰਣਤ੍ਥਂ ਲੇਸੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਚ વੁਤ੍ਤਂ, ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਪਰੇਹਿ ਸਭਾਗੇਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ, વਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਹਿਤੇ ਚ ਪੁਨ ਲਦ੍ਧੇ ਦੋਸੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਅਨਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨਾਤਿ ਕਾਯવਾਚਾਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਕਰਣੇਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਚੀવਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਤਾ, ਜਾਤਿਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਤਾ, ਛਿਨ੍ਨਪਲਿਬੋਧਭਾવੋ, ਅਤਿਰੇਕਚੀવਰਤਾ, ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੋਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ।

    ‘‘Taṃ na yujjatī’’ti idaṃ antodasāhe eva vissāsaggahaṇaṃ sandhāya anāpattivārassa āgatattā, idha nissaggiyacīvarassa kappiyabhāvakaraṇatthaṃ lesena gahitattā ca vuttaṃ, keci pana ‘‘parehi sabhāgena acchinne, vissāsaggahite ca puna laddhe doso na dissatī’’ti vadanti. Anadhiṭṭhānenāti kāyavācāhi kattabbassa akaraṇenāti adhippāyo. Cīvarassa attano santakatā, jātipamāṇayuttatā, chinnapalibodhabhāvo, atirekacīvaratā, dasāhātikkamoti imānettha pañca aṅgāni.

    ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੧. ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadaṃ

    ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੧. ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੧. ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੧. ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact