Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
൪. നിസ്സഗ്ഗിയകണ്ഡം
4. Nissaggiyakaṇḍaṃ
൧. ചീവരവഗ്ഗോ
1. Cīvaravaggo
൧. പഠമകഥിനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā
തിംസ നിസ്സഗ്ഗിയാ ധമ്മാ, യേ വുത്താ സമിതാവിനാ;
Tiṃsa nissaggiyā dhammā, ye vuttā samitāvinā;
തേസം ദാനി കരിസ്സാമി, അപുബ്ബപദവണ്ണനം.
Tesaṃ dāni karissāmi, apubbapadavaṇṇanaṃ.
൪൫൯. തേന സമയേന ബുദ്ധോ ഭഗവാ വേസാലിയം വിഹരതി ഗോതമകേ ചേതിയേ. തേന ഖോ പന സമയേന ഭഗവതാ ഭിക്ഖൂനം തിചീവരം അനുഞ്ഞാതം ഹോതീതി ഏത്ഥ തിചീവരന്തി അന്തരവാസകോ ഉത്തരാസങ്ഗോ സങ്ഘാടീതി ഇദം ചീവരത്തയം പരിഭുഞ്ജിതും അനുഞ്ഞാതം ഹോതി. യത്ഥ പനേതം അനുഞ്ഞാതം, യദാ ച അനുഞ്ഞാതം, യേന ച കാരണേന അനുഞ്ഞാതം, തം സബ്ബം ചീവരക്ഖന്ധകേ ജീവകവത്ഥുസ്മിം (മഹാവ॰ ൩൨൬ ആദയോ) ആഗതമേവ. അഞ്ഞേനേവ തിചീവരേന ഗാമം പവിസന്തീതി യേന വിഹാരേ അച്ഛന്തി ന്ഹാനഞ്ച ഓതരന്തി, തതോ അഞ്ഞേന, ഏവം ദിവസേ ദിവസേ നവ ചീവരാനി ധാരേന്തി.
459. Tena samayena buddho bhagavā vesāliyaṃ viharati gotamake cetiye. Tena kho pana samayena bhagavatā bhikkhūnaṃ ticīvaraṃ anuññātaṃ hotīti ettha ticīvaranti antaravāsako uttarāsaṅgo saṅghāṭīti idaṃ cīvarattayaṃ paribhuñjituṃ anuññātaṃ hoti. Yattha panetaṃ anuññātaṃ, yadā ca anuññātaṃ, yena ca kāraṇena anuññātaṃ, taṃ sabbaṃ cīvarakkhandhake jīvakavatthusmiṃ (mahāva. 326 ādayo) āgatameva. Aññeneva ticīvarena gāmaṃ pavisantīti yena vihāre acchanti nhānañca otaranti, tato aññena, evaṃ divase divase nava cīvarāni dhārenti.
൪൬൦. ഉപ്പന്നം ഹോതീതി അനുപഞ്ഞത്തിയാ ദ്വാരം ദദമാനം പടിലാഭവസേന ഉപ്പന്നം ഹോതി, നോ നിപ്ഫത്തിവസേന.
460.Uppannaṃ hotīti anupaññattiyā dvāraṃ dadamānaṃ paṭilābhavasena uppannaṃ hoti, no nipphattivasena.
ആയസ്മതോ സാരിപുത്തസ്സ ദാതുകാമോ ഹോതീതി ആയസ്മാ കിര ആനന്ദോ ഭഗവന്തം ഠപേത്വാ അഞ്ഞോ ഏവരൂപോ ഗുണവിസിട്ഠോ പുഗ്ഗലോ നത്ഥീതി ഗുണബഹുമാനേന ആയസ്മന്തം സാരിപുത്തം അതിമമായതി. സോ സദാപി മനാപം ചീവരം ലഭിത്വാ രജിത്വാ കപ്പബിന്ദും ദത്വാ ഥേരസ്സേവ ദേതി, പുരേഭത്തേ പണീതം യാഗുഖജ്ജകം വാ പിണ്ഡപാതം വാ ലഭിത്വാപി ഥേരസ്സേവ ദേതി, പച്ഛാഭത്തേ മധുഫാണിതാദീനി ലഭിത്വാപി ഥേരസ്സേവ ദേതി, ഉപട്ഠാകകുലേഹി ദാരകേ നിക്ഖാമേത്വാ പബ്ബാജേത്വാപി ഥേരസ്സ സന്തികേ ഉപജ്ഝം ഗാഹാപേത്വാ സയം അനുസാവനകമ്മം കരോതി. ആയസ്മാപി സാരിപുത്തോ ‘‘പിതു കത്തബ്ബകിച്ചം നാമ ജേട്ഠപുത്തസ്സ ഭാരോ, തം മയാ ഭഗവതോ കത്തബ്ബം കിച്ചം ആനന്ദോ കരോതി, അഹം ആനന്ദം നിസ്സായ അപ്പോസ്സുക്കോ വിഹരിതും ലഭാമീ’’തി ആയസ്മന്തം ആനന്ദം അതിവിയ മമായതി, സോപി മനാപം ചീവരം ലഭിത്വാ ആനന്ദത്ഥേരസ്സേവ ദേതീതി സബ്ബം പുരിമസദിസമേവ . ഏവം ഗുണബഹുമാനേന മമായന്തോ തദാ ഉപ്പന്നമ്പി തം ചീവരം ആയസ്മതോ സാരിപുത്തസ്സ ദാതുകാമോ ഹോതീതി വേദിതബ്ബോ.
Āyasmato sāriputtassa dātukāmo hotīti āyasmā kira ānando bhagavantaṃ ṭhapetvā añño evarūpo guṇavisiṭṭho puggalo natthīti guṇabahumānena āyasmantaṃ sāriputtaṃ atimamāyati. So sadāpi manāpaṃ cīvaraṃ labhitvā rajitvā kappabinduṃ datvā therasseva deti, purebhatte paṇītaṃ yāgukhajjakaṃ vā piṇḍapātaṃ vā labhitvāpi therasseva deti, pacchābhatte madhuphāṇitādīni labhitvāpi therasseva deti, upaṭṭhākakulehi dārake nikkhāmetvā pabbājetvāpi therassa santike upajjhaṃ gāhāpetvā sayaṃ anusāvanakammaṃ karoti. Āyasmāpi sāriputto ‘‘pitu kattabbakiccaṃ nāma jeṭṭhaputtassa bhāro, taṃ mayā bhagavato kattabbaṃ kiccaṃ ānando karoti, ahaṃ ānandaṃ nissāya appossukko viharituṃ labhāmī’’ti āyasmantaṃ ānandaṃ ativiya mamāyati, sopi manāpaṃ cīvaraṃ labhitvā ānandattherasseva detīti sabbaṃ purimasadisameva . Evaṃ guṇabahumānena mamāyanto tadā uppannampi taṃ cīvaraṃ āyasmato sāriputtassa dātukāmo hotīti veditabbo.
നവമം വാ ഭഗവാ ദിവസം ദസമം വാതി ഏത്ഥ പന സചേ ഭവേയ്യ ‘‘കഥം ഥേരോ ജാനാതീ’’തി? ബഹൂഹി കാരണേഹി ജാനാതി. സാരിപുത്തത്ഥേരോ കിര ജനപദചാരികം പക്കമന്തോ ആനന്ദത്ഥേരം ആപുച്ഛിത്വാവ പക്കമതി ‘‘അഹം ഏത്തകേന നാമ കാലേന ആഗച്ഛിസ്സാമി, ഏത്ഥന്തരേ ഭഗവന്തം മാ പമജ്ജീ’’തി. സചേ സമ്മുഖാ ന ആപുച്ഛതി, ഭിക്ഖൂ പേസേത്വാപി ആപുച്ഛിത്വാവ ഗച്ഛതി. സചേ അഞ്ഞത്ഥ വസ്സം വസതി, യേ പഠമതരം ഭിക്ഖൂ ആഗച്ഛന്തി, തേ ഏവം പഹിണതി ‘‘മമ വചനേന ഭഗവതോ ച പാദേ സിരസാ വന്ദഥ, ആനന്ദസ്സ ച ആരോഗ്യം വത്വാ മം ‘അസുകദിവസേ നാമ ആഗമിസ്സതീ’തി വദഥാ’’തി സദാ ച യഥാപരിച്ഛിന്നദിവസേയേവ ഏതി. അപിചായസ്മാ ആനന്ദോ അനുമാനേനപി ജാനാതി ‘‘ഏത്തകേ ദിവസേ ഭഗവതാ വിയോഗം സഹന്തോ അധിവാസേന്തോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ വസി, ഇതോ ദാനി പട്ഠായ അസുകം നാമ ദിവസം ന അതിക്കമിസ്സതി അദ്ധാ ആഗമിസ്സതീ’’തി. യേസം യേസഞ്ഹി പഞ്ഞാ മഹതീ തേസം തേസം ഭഗവതി പേമഞ്ച ഗാരവോ ച മഹാ ഹോതീതി ഇമിനാ നയേനാപി ജാനാതി. ഏവം ബഹൂഹി കാരണേഹി ജാനാതി. തേനാഹ – ‘‘നവമം വാ ഭഗവാ ദിവസം ദസമം വാ’’തി. ഏവം വുത്തേ യസ്മാ ഇദം സിക്ഖാപദം പണ്ണത്തിവജ്ജം, ന ലോകവജ്ജം; തസ്മാ ആയസ്മതാ ആനന്ദേന വുത്തസദിസമേവ പരിച്ഛേദം കരോന്തോ ‘‘അഥ ഖോ ഭഗവാ…പേ॰… ധാരേതു’’ന്തി. സചേ പന ഥേരേന അദ്ധമാസോ വാ മാസോ വാ ഉദ്ദിട്ഠോ അഭവിസ്സ, സോപി ഭഗവതാ അനുഞ്ഞാതോ അസ്സ.
Navamaṃ vā bhagavā divasaṃ dasamaṃ vāti ettha pana sace bhaveyya ‘‘kathaṃ thero jānātī’’ti? Bahūhi kāraṇehi jānāti. Sāriputtatthero kira janapadacārikaṃ pakkamanto ānandattheraṃ āpucchitvāva pakkamati ‘‘ahaṃ ettakena nāma kālena āgacchissāmi, etthantare bhagavantaṃ mā pamajjī’’ti. Sace sammukhā na āpucchati, bhikkhū pesetvāpi āpucchitvāva gacchati. Sace aññattha vassaṃ vasati, ye paṭhamataraṃ bhikkhū āgacchanti, te evaṃ pahiṇati ‘‘mama vacanena bhagavato ca pāde sirasā vandatha, ānandassa ca ārogyaṃ vatvā maṃ ‘asukadivase nāma āgamissatī’ti vadathā’’ti sadā ca yathāparicchinnadivaseyeva eti. Apicāyasmā ānando anumānenapi jānāti ‘‘ettake divase bhagavatā viyogaṃ sahanto adhivāsento āyasmā sāriputto vasi, ito dāni paṭṭhāya asukaṃ nāma divasaṃ na atikkamissati addhā āgamissatī’’ti. Yesaṃ yesañhi paññā mahatī tesaṃ tesaṃ bhagavati pemañca gāravo ca mahā hotīti iminā nayenāpi jānāti. Evaṃ bahūhi kāraṇehi jānāti. Tenāha – ‘‘navamaṃ vā bhagavā divasaṃ dasamaṃ vā’’ti. Evaṃ vutte yasmā idaṃ sikkhāpadaṃ paṇṇattivajjaṃ, na lokavajjaṃ; tasmā āyasmatā ānandena vuttasadisameva paricchedaṃ karonto ‘‘atha kho bhagavā…pe… dhāretu’’nti. Sace pana therena addhamāso vā māso vā uddiṭṭho abhavissa, sopi bhagavatā anuññāto assa.
൪൬൨-൩. നിട്ഠിതചീവരസ്മിന്തി യേന കേനചി നിട്ഠാനേന നിട്ഠിതേ ചീവരസ്മിം. യസ്മാ പന തം ചീവരം കരണേനപി നിട്ഠിതം ഹോതി, നസ്സനാദീഹിപി തസ്മാസ്സ പദഭാജനേ അത്ഥമത്തമേവ ദസ്സേതും ഭിക്ഖുനോ ചീവരം കതം വാ ഹോതീതിആദി വുത്തം. തത്ഥ കതന്തി സൂചികമ്മപരിയോസാനേന കതം, സൂചികമ്മപരിയോസാനം നാമ യംകിഞ്ചി സൂചിയാ കത്തബ്ബം പാസപട്ടഗണ്ഠികപട്ടപരിയോസാനം കത്വാ സൂചിയാ പടിസാമനം. നട്ഠന്തി ചോരാദീഹി ഹടം, ഏതമ്പി ഹി കരണപലിബോധസ്സ നിട്ഠിതത്താ നിട്ഠിതന്തി വുച്ചതി. വിനട്ഠന്തി ഉപചികാദീഹി ഖായിതം. ദഡ്ഢന്തി അഗ്ഗിനാ ദഡ്ഢം. ചീവരാസാ വാ ഉപച്ഛിന്നാതി ‘‘അസുകസ്മിം നാമ കുലേ ചീവരം ലഭിസ്സാമീ’’തി യാ ചീവരാസാ ഉപ്പന്നാ ഹോതി, സാ വാ ഉപച്ഛിന്നാ, ഏതേസമ്പി ഹി കരണപലിബോധസ്സേവ നിട്ഠിതത്താ നിട്ഠിതഭാവോ വേദിതബ്ബോ.
462-3.Niṭṭhitacīvarasminti yena kenaci niṭṭhānena niṭṭhite cīvarasmiṃ. Yasmā pana taṃ cīvaraṃ karaṇenapi niṭṭhitaṃ hoti, nassanādīhipi tasmāssa padabhājane atthamattameva dassetuṃ bhikkhuno cīvaraṃ kataṃ vā hotītiādi vuttaṃ. Tattha katanti sūcikammapariyosānena kataṃ, sūcikammapariyosānaṃ nāma yaṃkiñci sūciyā kattabbaṃ pāsapaṭṭagaṇṭhikapaṭṭapariyosānaṃ katvā sūciyā paṭisāmanaṃ. Naṭṭhanti corādīhi haṭaṃ, etampi hi karaṇapalibodhassa niṭṭhitattā niṭṭhitanti vuccati. Vinaṭṭhanti upacikādīhi khāyitaṃ. Daḍḍhanti agginā daḍḍhaṃ. Cīvarāsā vā upacchinnāti ‘‘asukasmiṃ nāma kule cīvaraṃ labhissāmī’’ti yā cīvarāsā uppannā hoti, sā vā upacchinnā, etesampi hi karaṇapalibodhasseva niṭṭhitattā niṭṭhitabhāvo veditabbo.
ഉബ്ഭതസ്മിം കഥിനേതി കഥിനേ ച ഉബ്ഭതസ്മിം. ഏതേന ദുതിയസ്സ പലിബോധസ്സ അഭാവം ദസ്സേതി. തം പന കഥിനം യസ്മാ അട്ഠസു വാ മാതികാസു ഏകായ അന്തരുബ്ഭാരേന വാ ഉദ്ധരീയതി, തേനസ്സ നിദ്ദേസേ ‘‘അട്ഠന്നം മാതികാന’’ന്തിആദി വുത്തം. തത്ഥ ‘‘അട്ഠിമാ, ഭിക്ഖവേ, മാതികാ കഥിനസ്സ ഉബ്ഭാരായ – പക്കമനന്തികാ, നിട്ഠാനന്തികാ, സന്നിട്ഠാനന്തികാ, നാസനന്തികാ, സവനന്തികാ, ആസാവച്ഛേദികാ, സീമാതിക്കന്തികാ, സഹുബ്ഭാരാ’’തി ഏവം അട്ഠ മാതികായോ കഥിനക്ഖന്ധകേ ആഗതാ. അന്തരുബ്ഭാരോപി ‘‘സുണാതു മേ, ഭന്തേ, സങ്ഘോ; യദി സങ്ഘസ്സ പത്തകല്ലം, സങ്ഘോ കഥിനം ഉദ്ധരേയ്യ, ഏസാ ഞത്തി. സുണാതു മേ, ഭന്തേ, സങ്ഘോ; സങ്ഘോ കഥിനം ഉദ്ധരതി, യസ്സായസ്മതോ ഖമതി, കഥിനസ്സ ഉബ്ഭാരോ, സോ തുണ്ഹസ്സ; യസ്സ നക്ഖമതി, സോ ഭാസേയ്യ. ഉബ്ഭതം സങ്ഘേന കഥിനം, ഖമതി സങ്ഘസ്സ, തസ്മാ തുണ്ഹീ, ഏവമേതം ധാരയാമീ’’തി (പാചി॰ ൯൨൬) ഏവം ഭിക്ഖുനീവിഭങ്ഗേ ആഗതോ. തത്ഥ യം വത്തബ്ബം തം ആഗതട്ഠാനേയേവ വണ്ണയിസ്സാമ. ഇധ പന വുച്ചമാനേ പാളി ആഹരിതബ്ബാ ഹോതി, അത്ഥോപി വത്തബ്ബോ. വുത്തോപി ച ന സുവിഞ്ഞേയ്യോ ഹോതി, അട്ഠാനേ വുത്തത്തായ.
Ubbhatasmiṃ kathineti kathine ca ubbhatasmiṃ. Etena dutiyassa palibodhassa abhāvaṃ dasseti. Taṃ pana kathinaṃ yasmā aṭṭhasu vā mātikāsu ekāya antarubbhārena vā uddharīyati, tenassa niddese ‘‘aṭṭhannaṃ mātikāna’’ntiādi vuttaṃ. Tattha ‘‘aṭṭhimā, bhikkhave, mātikā kathinassa ubbhārāya – pakkamanantikā, niṭṭhānantikā, sanniṭṭhānantikā, nāsanantikā, savanantikā, āsāvacchedikā, sīmātikkantikā, sahubbhārā’’ti evaṃ aṭṭha mātikāyo kathinakkhandhake āgatā. Antarubbhāropi ‘‘suṇātu me, bhante, saṅgho; yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho kathinaṃ uddhareyya, esā ñatti. Suṇātu me, bhante, saṅgho; saṅgho kathinaṃ uddharati, yassāyasmato khamati, kathinassa ubbhāro, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya. Ubbhataṃ saṅghena kathinaṃ, khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti (pāci. 926) evaṃ bhikkhunīvibhaṅge āgato. Tattha yaṃ vattabbaṃ taṃ āgataṭṭhāneyeva vaṇṇayissāma. Idha pana vuccamāne pāḷi āharitabbā hoti, atthopi vattabbo. Vuttopi ca na suviññeyyo hoti, aṭṭhāne vuttattāya.
ദസാഹപരമന്തി ദസ അഹാനി പരമോ പരിച്ഛേദോ അസ്സാതി ദസാഹപരമോ, തം ദസാഹപരമം കാലം ധാരേതബ്ബന്തി അത്ഥോ. പദഭാജനേ പന അത്ഥമത്തമേവ ദസ്സേതും ‘‘ദസാഹപരമതാ ധാരേതബ്ബ’’ന്തി വുത്തം. ഇദഞ്ഹി വുത്തം ഹോതി ‘‘ദസാഹപരമ’’ന്തി ഏത്ഥ യാ ദസാഹപരമതാ ദസാഹപരമഭാവോ, അയം ഏത്തകോ കാലോ യാവ നാതിക്കമതി താവ ധാരേതബ്ബന്തി.
Dasāhaparamanti dasa ahāni paramo paricchedo assāti dasāhaparamo, taṃ dasāhaparamaṃ kālaṃ dhāretabbanti attho. Padabhājane pana atthamattameva dassetuṃ ‘‘dasāhaparamatā dhāretabba’’nti vuttaṃ. Idañhi vuttaṃ hoti ‘‘dasāhaparama’’nti ettha yā dasāhaparamatā dasāhaparamabhāvo, ayaṃ ettako kālo yāva nātikkamati tāva dhāretabbanti.
അധിട്ഠിതവികപ്പിതേസു അപരിയാപന്നത്താ അതിരേകം ചീവരന്തി അതിരേകചീവരം. തേനേവസ്സ പദഭാജനേ വുത്തം ‘‘അനധിട്ഠിതം അവികപ്പിത’’ന്തി.
Adhiṭṭhitavikappitesu apariyāpannattā atirekaṃ cīvaranti atirekacīvaraṃ. Tenevassa padabhājane vuttaṃ ‘‘anadhiṭṭhitaṃ avikappita’’nti.
ഛന്നം ചീവരാനം അഞ്ഞതരന്തി ഖോമം, കപ്പാസികം, കോസേയ്യം, കമ്ബലം, സാണം, ഭങ്ഗന്തി ഇമേസം ഛന്നം ചീവരാനം അഞ്ഞതരം. ഏതേന ചീവരസ്സ ജാതിം ദസ്സേത്വാ ഇദാനി പമാണം ദസ്സേതും ‘‘വികപ്പനുപഗം പച്ഛിമ’’ന്തി ആഹ. തസ്സ പമാണം ദീഘതോ ദ്വേ വിദത്ഥിയോ, തിരിയം വിദത്ഥി. തത്രായം പാളി – ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, ആയാമേന അട്ഠങ്ഗുലം സുഗതങ്ഗുലേന ചതുരങ്ഗുലവിത്ഥതം പച്ഛിമം ചീവരം വികപ്പേതു’’ന്തി (മഹാവ॰ ൩൫൮).
Channaṃ cīvarānaṃ aññataranti khomaṃ, kappāsikaṃ, koseyyaṃ, kambalaṃ, sāṇaṃ, bhaṅganti imesaṃ channaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ. Etena cīvarassa jātiṃ dassetvā idāni pamāṇaṃ dassetuṃ ‘‘vikappanupagaṃ pacchima’’nti āha. Tassa pamāṇaṃ dīghato dve vidatthiyo, tiriyaṃ vidatthi. Tatrāyaṃ pāḷi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, āyāmena aṭṭhaṅgulaṃ sugataṅgulena caturaṅgulavitthataṃ pacchimaṃ cīvaraṃ vikappetu’’nti (mahāva. 358).
തം അതിക്കാമയതോ നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയന്തി തം യഥാവുത്തജാതിപ്പമാണം ചീവരം ദസാഹപരമം കാലം അതിക്കാമയതോ, ഏത്ഥന്തരേ യഥാ അതിരേകചീവരം ന ഹോതി തഥാ അകുബ്ബതോ നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയം, തഞ്ച ചീവരം നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതി, പാചിത്തിയാപത്തി ചസ്സ ഹോതീതി അത്ഥോ. അഥ വാ നിസ്സജ്ജനം നിസ്സഗ്ഗിയം, പുബ്ബഭാഗേ കത്തബ്ബസ്സ വിനയകമ്മസ്സേതം നാമം. നിസ്സഗ്ഗിയമസ്സ അത്ഥീതി നിസ്സഗ്ഗിയമിച്ചേവ. കിന്തം? പാചിത്തിയം. തം അതിക്കാമയതോ സനിസ്സഗ്ഗിയവിനയകമ്മം പാചിത്തിയം ഹോതീതി അയമേത്ഥ അത്ഥോ. പദഭാജനേ പന പഠമം താവ അത്ഥവികപ്പം ദസ്സേതും ‘‘തം അതിക്കാമയതോ നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതീ’’തി മാതികം ഠപേത്വാ ‘‘ഏകാദസേ അരുണുഗ്ഗമനേ നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതി, നിസ്സജ്ജിതബ്ബ’’ന്തി വുത്തം. പുന യസ്സ ച നിസ്സജ്ജിതബ്ബം, യഥാ ച നിസ്സജ്ജിതബ്ബം, തം ദസ്സേതും ‘‘സങ്ഘസ്സ വാ’’തിആദി വുത്തം. തത്ഥ ഏകാദസേ അരുണുഗ്ഗമനേതി ഏത്ഥ യം ദിവസം ചീവരം ഉപ്പന്നം തസ്സ യോ അരുണോ, സോ ഉപ്പന്നദിവസനിസ്സിതോ, തസ്മാ ചീവരുപ്പാദദിവസഏന സദ്ധിം ഏകാദസേ അരുണുഗ്ഗമനേ നിസ്സഗ്ഗിയം ഹോതീതി വേദിതബ്ബം. സചേപി ബഹൂനി ഏകജ്ഝം ബന്ധിത്വാ വാ വേഠേത്വാ വാ ഠപിതാനി ഏകാവ ആപത്തി. അബദ്ധാവേഠിതേസു വത്ഥുഗണനായ ആപത്തിയോ.
Taṃatikkāmayato nissaggiyaṃ pācittiyanti taṃ yathāvuttajātippamāṇaṃ cīvaraṃ dasāhaparamaṃ kālaṃ atikkāmayato, etthantare yathā atirekacīvaraṃ na hoti tathā akubbato nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, tañca cīvaraṃ nissaggiyaṃ hoti, pācittiyāpatti cassa hotīti attho. Atha vā nissajjanaṃ nissaggiyaṃ, pubbabhāge kattabbassa vinayakammassetaṃ nāmaṃ. Nissaggiyamassa atthīti nissaggiyamicceva. Kintaṃ? Pācittiyaṃ. Taṃ atikkāmayato sanissaggiyavinayakammaṃ pācittiyaṃ hotīti ayamettha attho. Padabhājane pana paṭhamaṃ tāva atthavikappaṃ dassetuṃ ‘‘taṃ atikkāmayato nissaggiyaṃ hotī’’ti mātikaṃ ṭhapetvā ‘‘ekādase aruṇuggamane nissaggiyaṃ hoti, nissajjitabba’’nti vuttaṃ. Puna yassa ca nissajjitabbaṃ, yathā ca nissajjitabbaṃ, taṃ dassetuṃ ‘‘saṅghassa vā’’tiādi vuttaṃ. Tattha ekādase aruṇuggamaneti ettha yaṃ divasaṃ cīvaraṃ uppannaṃ tassa yo aruṇo, so uppannadivasanissito, tasmā cīvaruppādadivasaena saddhiṃ ekādase aruṇuggamane nissaggiyaṃ hotīti veditabbaṃ. Sacepi bahūni ekajjhaṃ bandhitvā vā veṭhetvā vā ṭhapitāni ekāva āpatti. Abaddhāveṭhitesu vatthugaṇanāya āpattiyo.
നിസ്സജ്ജിത്വാ ആപത്തി ദേസേതബ്ബാതി കഥം ദേസേതബ്ബാ? യഥാ ഖന്ധകേ വുത്തം, കഥഞ്ച തത്ഥ വുത്തം? ഏവം വുത്തം – ‘‘തേന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനാ സങ്ഘം ഉപസങ്കമിത്വാ ഏകംസം ഉത്തരാസങ്ഗം കരിത്വാ വുഡ്ഢാനം ഭിക്ഖൂനം പാദേ വന്ദിത്വാ ഉക്കുടികം നിസീദിത്വാ അഞ്ജലിം പഗ്ഗഹേത്വാ ഏവമസ്സ വചനീയോ – ‘അഹം, ഭന്തേ, ഇത്ഥന്നാമം ആപത്തിം ആപന്നോ, തം പടിദേസേമീ’’’തി (ചൂളവ॰ ൨൩൯). ഇധ പന സചേ ഏകം ചീവരം ഹോതി ‘‘ഏകം നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയ’’ന്തി വത്തബ്ബം. സചേ ദ്വേ, ‘‘ദ്വേ’’തി വത്തബ്ബം. സചേ ബഹൂനി ‘‘സമ്ബഹുലാനീ’’തി വത്തബ്ബം. നിസ്സജ്ജനേപി സചേ ഏകം യഥാപാളിമേവ ‘‘ഇദം മേ, ഭന്തേ, ചീവര’’ന്തി വത്തബ്ബം. സചേ ദ്വേ വാ ബഹൂനി വാ, ‘‘ഇമാനി മേ, ഭന്തേ, ചീവരാനി ദസാഹാതിക്കന്താനി നിസ്സഗ്ഗിയാനി, ഇമാനാഹം സങ്ഘസ്സ നിസ്സജ്ജാമീ’’തി വത്തബ്ബം. പാളിം വത്തും അസക്കോന്തേന അഞ്ഞഥാപി വത്തബ്ബം.
Nissajjitvāāpatti desetabbāti kathaṃ desetabbā? Yathā khandhake vuttaṃ, kathañca tattha vuttaṃ? Evaṃ vuttaṃ – ‘‘tena, bhikkhave, bhikkhunā saṅghaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ, bhante, itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno, taṃ paṭidesemī’’’ti (cūḷava. 239). Idha pana sace ekaṃ cīvaraṃ hoti ‘‘ekaṃ nissaggiyaṃ pācittiya’’nti vattabbaṃ. Sace dve, ‘‘dve’’ti vattabbaṃ. Sace bahūni ‘‘sambahulānī’’ti vattabbaṃ. Nissajjanepi sace ekaṃ yathāpāḷimeva ‘‘idaṃ me, bhante, cīvara’’nti vattabbaṃ. Sace dve vā bahūni vā, ‘‘imāni me, bhante, cīvarāni dasāhātikkantāni nissaggiyāni, imānāhaṃ saṅghassa nissajjāmī’’ti vattabbaṃ. Pāḷiṃ vattuṃ asakkontena aññathāpi vattabbaṃ.
ബ്യത്തേന ഭിക്ഖുനാ പടിബലേന ആപത്തി പടിഗ്ഗഹേതബ്ബാതി ഖന്ധകേ വുത്തനയേനേവ പടിഗ്ഗഹേതബ്ബാ. ഏവഞ്ഹി തത്ഥ വുത്തം – ‘‘ബ്യത്തേന ഭിക്ഖുനാ പടിബലേന സങ്ഘോ ഞാപേതബ്ബോ –
Byattenabhikkhunā paṭibalena āpatti paṭiggahetabbāti khandhake vuttanayeneva paṭiggahetabbā. Evañhi tattha vuttaṃ – ‘‘byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
‘സുണാതു മേ ഭന്തേ സങ്ഘോ, അയം ഇത്ഥന്നാമോ ഭിക്ഖു ആപത്തിം സരതി വിവരതി ഉത്താനിം കരോതി ദേസേതി, യദി സങ്ഘസ്സ പത്തകല്ലം, അഹം ഇത്ഥന്നാമസ്സ ഭിക്ഖുനോ ആപത്തിം പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ’ന്തി.
‘Suṇātu me bhante saṅgho, ayaṃ itthannāmo bhikkhu āpattiṃ sarati vivarati uttāniṃ karoti deseti, yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmassa bhikkhuno āpattiṃ paṭiggaṇheyya’nti.
തേന വത്തബ്ബോ ‘പസ്സസീ’തി? ‘ആമ, പസ്സാമീ’തി. ആയതിം സംവരേയ്യാസീ’’തി (ചൂളവ॰ ൨൩൯). ദ്വീസു പന സമ്ബഹുലാസു വാ പുരിമനയേനേവ വചനഭേദോ ഞാതബ്ബോ.
Tena vattabbo ‘passasī’ti? ‘Āma, passāmī’ti. Āyatiṃ saṃvareyyāsī’’ti (cūḷava. 239). Dvīsu pana sambahulāsu vā purimanayeneva vacanabhedo ñātabbo.
ചീവരദാനേപി ‘‘സങ്ഘോ ഇമം ചീവരം ഇമാനി ചീവരാനീ’’തി വത്ഥുവസേന വചനഭേദോ വേദിതബ്ബോ. ഗണസ്സ ച പുഗ്ഗലസ്സ ച നിസ്സജ്ജനേപി ഏസേവ നയോ.
Cīvaradānepi ‘‘saṅgho imaṃ cīvaraṃ imāni cīvarānī’’ti vatthuvasena vacanabhedo veditabbo. Gaṇassa ca puggalassa ca nissajjanepi eseva nayo.
ആപത്തിദേസനാപടിഗ്ഗഹണേസു പനേത്ഥ അയം പാളി – ‘‘തേന, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനാ സമ്ബഹുലേ ഭിക്ഖൂ ഉപസങ്കമിത്വാ ഏകംസം ഉത്തരാസങ്ഗം കത്വാ വുഡ്ഢാനം ഭിക്ഖൂനം പാദേ വന്ദിത്വാ ഉക്കുടികം നിസീദിത്വാ അഞ്ജലിം പഗ്ഗഹേത്വാ ഏവമസ്സു വചനീയാ – ‘അഹം, ഭന്തേ, ഇത്ഥന്നാമം ആപത്തിം ആപന്നോ തം പടിദേസേമീ’തി. ബ്യത്തേന ഭിക്ഖുനാ പടിബലേന തേ ഭിക്ഖൂ ഞാപേതബ്ബാ –
Āpattidesanāpaṭiggahaṇesu panettha ayaṃ pāḷi – ‘‘tena, bhikkhave, bhikkhunā sambahule bhikkhū upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ katvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassu vacanīyā – ‘ahaṃ, bhante, itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno taṃ paṭidesemī’ti. Byattena bhikkhunā paṭibalena te bhikkhū ñāpetabbā –
‘സുണന്തു മേ ആയസ്മന്താ, അയം ഇത്ഥന്നാമോ ഭിക്ഖു ആപത്തിം സരതി വിവരതി ഉത്താനിം കരോതി ദേസേതി. യദായസ്മന്താനം പത്തകല്ലം, അഹം ഇത്ഥന്നാമസ്സ ഭിക്ഖുനോ ആപത്തിം പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ’ന്തി.
‘Suṇantu me āyasmantā, ayaṃ itthannāmo bhikkhu āpattiṃ sarati vivarati uttāniṃ karoti deseti. Yadāyasmantānaṃ pattakallaṃ, ahaṃ itthannāmassa bhikkhuno āpattiṃ paṭiggaṇheyya’nti.
തേന വത്തബ്ബോ ‘പസ്സസീ’തി? ‘ആമ, പസ്സാമീ’തി. ‘ആയതിം സംവരേയ്യാസീ’തി.
Tena vattabbo ‘passasī’ti? ‘Āma, passāmī’ti. ‘Āyatiṃ saṃvareyyāsī’ti.
തേന ഭിക്ഖുനാ ഏകം ഭിക്ഖും ഉപസങ്കമിത്വാ ഏകംസം ഉത്തരാസങ്ഗം കരിത്വാ ഉക്കുടികം നിസീദിത്വാ അഞ്ജലിം പഗ്ഗഹേത്വാ ഏവമസ്സ വചനീയോ – ‘അഹം, ആവുസോ, ഇത്ഥന്നാമം ആപത്തിം ആപന്നോ തം പടിദേസേമീ’തി. തേന വത്തബ്ബോ ‘പസ്സസീ’തി, ആമ പസ്സാമീതി ആയതിം സംവരേയ്യാസീ’’തി (ചൂളവ॰ ൨൩൯). തത്ഥ പുരിമനയേനേവ ആപത്തിയാ നാമഗ്ഗഹണം വചനഭേദോ ച വേദിതബ്ബോ.
Tena bhikkhunā ekaṃ bhikkhuṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ, āvuso, itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno taṃ paṭidesemī’ti. Tena vattabbo ‘passasī’ti, āma passāmīti āyatiṃ saṃvareyyāsī’’ti (cūḷava. 239). Tattha purimanayeneva āpattiyā nāmaggahaṇaṃ vacanabhedo ca veditabbo.
യഥാ ച ഗണസ്സ നിസ്സജ്ജനേ ഏവം ദ്വിന്നം നിസ്സജ്ജനേപി പാളി വേദിതബ്ബാ. യദി ഹി വിസേസോ ഭവേയ്യ, യഥേവ ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, തിണ്ണന്നം പാരിസുദ്ധിഉപോസഥം കാതും, ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, കാതബ്ബോ. ബ്യത്തേന ഭിക്ഖുനാ പടിബലേന തേ ഭിക്ഖൂ ഞാപേതബ്ബാ’’തിആദിനാ നയേന ‘‘തിണ്ണന്നം പാരിസുദ്ധിഉപോസഥം കാതു’’ന്തി വത്വാ പുന ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, ദ്വിന്നം പാരിസുദ്ധിഉപോസഥം കാതും, ഏവഞ്ച പന, ഭിക്ഖവേ, കാതബ്ബോ. ഥേരേന ഭിക്ഖുനാ ഏകംസം ഉത്തരാസങ്ഗ’’ന്തിആദിനാ (മഹാവ॰ ൧൬൮) നയേന വിസുംയേവ ദ്വിന്നം പാരിസുദ്ധിഉപോസഥോ വുത്തോ, ഏവമിധാപി വിസും പാളിം വദേയ്യ, യസ്മാ പന നത്ഥി, തസ്മാ അവത്വാ ഗതോതി, ഗണസ്സ വുത്താ പാളിയേവേത്ഥ പാളി.
Yathā ca gaṇassa nissajjane evaṃ dvinnaṃ nissajjanepi pāḷi veditabbā. Yadi hi viseso bhaveyya, yatheva ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tiṇṇannaṃ pārisuddhiuposathaṃ kātuṃ, evañca pana, bhikkhave, kātabbo. Byattena bhikkhunā paṭibalena te bhikkhū ñāpetabbā’’tiādinā nayena ‘‘tiṇṇannaṃ pārisuddhiuposathaṃ kātu’’nti vatvā puna ‘‘anujānāmi, bhikkhave, dvinnaṃ pārisuddhiuposathaṃ kātuṃ, evañca pana, bhikkhave, kātabbo. Therena bhikkhunā ekaṃsaṃ uttarāsaṅga’’ntiādinā (mahāva. 168) nayena visuṃyeva dvinnaṃ pārisuddhiuposatho vutto, evamidhāpi visuṃ pāḷiṃ vadeyya, yasmā pana natthi, tasmā avatvā gatoti, gaṇassa vuttā pāḷiyevettha pāḷi.
ആപത്തിപടിഗ്ഗഹണേ പന അയം വിസേസോ, യഥാ ഗണസ്സ നിസ്സജ്ജിത്വാ ആപത്തിയാ ദേസിയമാനായ ആപത്തിപടിഗ്ഗാഹകോ ഭിക്ഖു ഞത്തിം ഠപേതി, ഏവം അട്ഠപേത്വാ ദ്വീസു അഞ്ഞതരേന യഥാ ഏകപുഗ്ഗലോ പടിഗ്ഗണ്ഹാതി, ഏവം ആപത്തി പടിഗ്ഗഹേതബ്ബാ. ദ്വിന്നഞ്ഹി ഞത്തിട്ഠപനാ നാമ നത്ഥി, യദി സിയാ ദ്വിന്നം പാരിസുദ്ധിഉപോസഥം വിസും ന വദേയ്യ.
Āpattipaṭiggahaṇe pana ayaṃ viseso, yathā gaṇassa nissajjitvā āpattiyā desiyamānāya āpattipaṭiggāhako bhikkhu ñattiṃ ṭhapeti, evaṃ aṭṭhapetvā dvīsu aññatarena yathā ekapuggalo paṭiggaṇhāti, evaṃ āpatti paṭiggahetabbā. Dvinnañhi ñattiṭṭhapanā nāma natthi, yadi siyā dvinnaṃ pārisuddhiuposathaṃ visuṃ na vadeyya.
നിസ്സട്ഠചീവരദാനേപി യഥാ ‘‘ഇമം ചീവരം ആയസ്മതോ ദമ്മീ’’തി ഏകോ വദതി, ഏവം ‘‘ഇമം മയം ചീവരം ആയസ്മതോ ദേമാ’’തി വത്തും വട്ടതി. ഇതോ ഗരുകതരാനി ഹി ഞത്തിദുതിയകമ്മാനിപി ‘‘അപലോകേത്വാ കാതബ്ബാനീ’’തി വുത്താനി അത്ഥി, തേസം ഏതം അനുലോമം നിസ്സട്ഠചീവരം പന ദാതബ്ബമേവ അദാതും ന ലബ്ഭതി, വിനയകമ്മമത്തഞ്ഹേതം. ന തം തേന സങ്ഘസ്സ വാ ഗണസ്സ വാ പുഗ്ഗലസ്സ വാ ദിന്നമേവ ഹോതീതി.
Nissaṭṭhacīvaradānepi yathā ‘‘imaṃ cīvaraṃ āyasmato dammī’’ti eko vadati, evaṃ ‘‘imaṃ mayaṃ cīvaraṃ āyasmato demā’’ti vattuṃ vaṭṭati. Ito garukatarāni hi ñattidutiyakammānipi ‘‘apaloketvā kātabbānī’’ti vuttāni atthi, tesaṃ etaṃ anulomaṃ nissaṭṭhacīvaraṃ pana dātabbameva adātuṃ na labbhati, vinayakammamattañhetaṃ. Na taṃ tena saṅghassa vā gaṇassa vā puggalassa vā dinnameva hotīti.
൪൬൮. ദസാഹാതിക്കന്തേ അതിക്കന്തസഞ്ഞീതി ദസാഹം അതിക്കന്തേ ചീവരേ ‘‘അതിക്കന്തം ഇദ’’ന്തി ഏവംസഞ്ഞീ, ദസാഹേ വാ അതിക്കന്തേ ‘‘അതിക്കന്തോ ദസാഹോ’’തി ഏവംസഞ്ഞീ. നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയന്തി ന ഇധ സഞ്ഞാ രക്ഖതി. യോപി ഏവംസഞ്ഞീ, തസ്സപി തം ചീവരം നിസ്സഗ്ഗിയം പാചിത്തിയാപത്തി ച. സനിസ്സഗ്ഗിയവിനയകമ്മം വാ പാചിത്തിയന്തി ഉഭോപി അത്ഥവികപ്പാ യുജ്ജന്തി. ഏസ നയോ സബ്ബത്ഥ.
468.Dasāhātikkante atikkantasaññīti dasāhaṃ atikkante cīvare ‘‘atikkantaṃ ida’’nti evaṃsaññī, dasāhe vā atikkante ‘‘atikkanto dasāho’’ti evaṃsaññī. Nissaggiyaṃ pācittiyanti na idha saññā rakkhati. Yopi evaṃsaññī, tassapi taṃ cīvaraṃ nissaggiyaṃ pācittiyāpatti ca. Sanissaggiyavinayakammaṃ vā pācittiyanti ubhopi atthavikappā yujjanti. Esa nayo sabbattha.
അവിസ്സജ്ജിതേ വിസ്സജ്ജിതസഞ്ഞീതി കസ്സചി അദിന്നേ അപരിച്ചത്തേ ‘‘പരിച്ചത്തം മയാ’’തി ഏവംസഞ്ഞീ.
Avissajjitevissajjitasaññīti kassaci adinne apariccatte ‘‘pariccattaṃ mayā’’ti evaṃsaññī.
അനട്ഠേ നട്ഠസഞ്ഞീതി അത്തനോ ചീവരേന സദ്ധിം ബഹൂനി അഞ്ഞേസം ചീവരാനി ഏകതോ ഠപിതാനി ചോരാ ഹരന്തി. തത്രേസ അത്തനോ ചീവരേ അനട്ഠേ നട്ഠസഞ്ഞീ ഹോതി. ഏസ നയോ അവിനട്ഠാദീസുപി.
Anaṭṭhe naṭṭhasaññīti attano cīvarena saddhiṃ bahūni aññesaṃ cīvarāni ekato ṭhapitāni corā haranti. Tatresa attano cīvare anaṭṭhe naṭṭhasaññī hoti. Esa nayo avinaṭṭhādīsupi.
അവിലുത്തേതി ഏത്ഥ പന ഗബ്ഭം ഭിന്ദിത്വാ പസയ്ഹാവഹാരവസേന അവിലുത്തേതി വേദിതബ്ബം.
Avilutteti ettha pana gabbhaṃ bhinditvā pasayhāvahāravasena avilutteti veditabbaṃ.
അനിസ്സജ്ജിത്വാ പരിഭുഞ്ജതി ആപത്തി ദുക്കടസ്സാതി സകിം നിവത്ഥം വാ സകിം പാരുതം വാ കായതോ അമോചേത്വാ ദിവസമ്പി വിചരതി, ഏകാവ ആപത്തി. മോചേത്വാ മോചേത്വാ നിവാസേതി വാ പാരുപതി വാ പയോഗേ പയോഗേ ദുക്കടം. ദുന്നിവത്ഥം വാ ദുപ്പാരുതം വാ സണ്ഠപേന്തസ്സ അനാപത്തി. അഞ്ഞസ്സ തം പരിഭുഞ്ജതോപി അനാപത്തി, ‘‘അനാപത്തി അഞ്ഞേന കതം പടിലഭിത്വാ പരിഭുഞ്ജതീ’’തി (പാരാ॰ ൫൭൦) ആദിവചനഞ്ചേത്ഥ സാധകം. അനതിക്കന്തേ അതിക്കന്തസഞ്ഞിനോ വേമതികസ്സ ച ദുക്കടം പരിഭോഗം സന്ധായ വുത്തം.
Anissajjitvā paribhuñjati āpatti dukkaṭassāti sakiṃ nivatthaṃ vā sakiṃ pārutaṃ vā kāyato amocetvā divasampi vicarati, ekāva āpatti. Mocetvā mocetvā nivāseti vā pārupati vā payoge payoge dukkaṭaṃ. Dunnivatthaṃ vā duppārutaṃ vā saṇṭhapentassa anāpatti. Aññassa taṃ paribhuñjatopi anāpatti, ‘‘anāpatti aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjatī’’ti (pārā. 570) ādivacanañcettha sādhakaṃ. Anatikkante atikkantasaññino vematikassa ca dukkaṭaṃ paribhogaṃ sandhāya vuttaṃ.
൪൬൯. ‘‘അനാപത്തി അന്തോദസാഹം അധിട്ഠേതി, വികപ്പേതീ’’തി ഏത്ഥ പന അധിട്ഠാനുപഗം വികപ്പനുപഗഞ്ച വേദിതബ്ബം. തത്രായം പാളി – അഥ ഖോ ഭിക്ഖൂനം ഏതദഹോസി – ‘‘യാനി താനി ഭഗവതാ അനുഞ്ഞാതാനി ‘തിചീവര’ന്തി വാ ‘വസ്സികസാടികാ’തി വാ ‘നിസീദന’ന്തി വാ ‘പച്ചത്ഥരണ’ന്തി വാ ‘കണ്ഡുപ്പടിച്ഛാദീ’തി വാ മുഖപുഞ്ഛനചോളകന്തി വാ പരിക്ഖാരചോളന്തി വാ സബ്ബാനി താനി അധിട്ഠാതബ്ബാനീതി നു ഖോ ഉദാഹു വികപ്പേതബ്ബാനീ’’തി, ഭഗവതോ ഏതമത്ഥം ആരോചേസും –
469.‘‘Anāpatti antodasāhaṃ adhiṭṭheti, vikappetī’’ti ettha pana adhiṭṭhānupagaṃ vikappanupagañca veditabbaṃ. Tatrāyaṃ pāḷi – atha kho bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘yāni tāni bhagavatā anuññātāni ‘ticīvara’nti vā ‘vassikasāṭikā’ti vā ‘nisīdana’nti vā ‘paccattharaṇa’nti vā ‘kaṇḍuppaṭicchādī’ti vā mukhapuñchanacoḷakanti vā parikkhāracoḷanti vā sabbāni tāni adhiṭṭhātabbānīti nu kho udāhu vikappetabbānī’’ti, bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ –
‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, തിചീവരം അധിട്ഠാതും ന വികപ്പേതും; വസ്സികസാടികം വസ്സാനം ചാതുമാസം അധിട്ഠാതും തതോ പരം വികപ്പേതും; നിസീദനം അധിട്ഠാതും ന വികപ്പേതും; പച്ചത്ഥരണം അധിട്ഠാതും ന വികപ്പേതും; കണ്ഡുപ്പടിച്ഛാദിം യാവആബാധാ അധിട്ഠാതും തതോ പരം വികപ്പേതും; മുഖപുഞ്ഛനചോളം അധിട്ഠാതും ന വികപ്പേതും; പരിക്ഖാരചോളം അധിട്ഠാതും ന വികപ്പേതു’’ന്തി (മഹാവ॰ ൩൫൮).
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ticīvaraṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetuṃ; vassikasāṭikaṃ vassānaṃ cātumāsaṃ adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetuṃ; nisīdanaṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetuṃ; paccattharaṇaṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetuṃ; kaṇḍuppaṭicchādiṃ yāvaābādhā adhiṭṭhātuṃ tato paraṃ vikappetuṃ; mukhapuñchanacoḷaṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetuṃ; parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetu’’nti (mahāva. 358).
‘‘തത്ഥ തിചീവരം’’ അധിട്ഠഹന്തേന രജിത്വാ കപ്പബിന്ദും ദത്വാ പമാണയുത്തമേവ അധിട്ഠാതബ്ബം. തസ്സ പമാണം ഉക്കട്ഠപരിച്ഛേദേന സുഗതചീവരതോ ഊനകം വട്ടതി, ലാമകപരിച്ഛേദേന സങ്ഘാടിയാ ഉത്തരാസങ്ഗസ്സ ച ദീഘതോ മുട്ഠിപഞ്ചകം തിരിയം മുട്ഠിത്തികം പമാണം വട്ടതി. അന്തരവാസകോ ദീഘതോ മുട്ഠിപഞ്ചകോ തിരിയം ദ്വിഹത്ഥോപി വട്ടതി. പാരുപണേനപി ഹി സക്കാ നാഭിം പടിച്ഛാദേതുന്തി. വുത്തപ്പമാണതോ പന അതിരേകം ഊനകഞ്ച പരിക്ഖാരചോളന്തി അധിട്ഠാതബ്ബം.
‘‘Tattha ticīvaraṃ’’ adhiṭṭhahantena rajitvā kappabinduṃ datvā pamāṇayuttameva adhiṭṭhātabbaṃ. Tassa pamāṇaṃ ukkaṭṭhaparicchedena sugatacīvarato ūnakaṃ vaṭṭati, lāmakaparicchedena saṅghāṭiyā uttarāsaṅgassa ca dīghato muṭṭhipañcakaṃ tiriyaṃ muṭṭhittikaṃ pamāṇaṃ vaṭṭati. Antaravāsako dīghato muṭṭhipañcako tiriyaṃ dvihatthopi vaṭṭati. Pārupaṇenapi hi sakkā nābhiṃ paṭicchādetunti. Vuttappamāṇato pana atirekaṃ ūnakañca parikkhāracoḷanti adhiṭṭhātabbaṃ.
തത്ഥ യസ്മാ ‘‘ദ്വേ ചീവരസ്സ അധിട്ഠാനാ – കായേന വാ അധിട്ഠേതി, വാചായ വാ അധിട്ഠേതീ’’തി (പരി॰ ൩൨൨) വുത്തം, തസ്മാ പുരാണസങ്ഘാടിം ‘‘ഇമം സങ്ഘാടിം പച്ചുദ്ധരാമീ’’തി പച്ചുദ്ധരിത്വാ നവം സങ്ഘാടിം ഹത്ഥേന ഗഹേത്വാ ‘‘ഇമം സങ്ഘാടിം അധിട്ഠാമീ’’തി ചിത്തേന ആഭോഗം കത്വാ കായവികാരം കരോന്തേന കായേന അധിട്ഠാതബ്ബാ. ഇദം കായേന അധിട്ഠാനം, തം യേന കേനചി സരീരാവയവേന അഫുസന്തസ്സ ന വട്ടതി. വാചായ അധിട്ഠാനേ പന വചീഭേദം കത്വാ വാചായ അധിട്ഠാതബ്ബാ. തത്ര ദുവിധം അധിട്ഠാനം – സചേ ഹത്ഥപാസേ ഹോതി ‘‘ഇമം സങ്ഘാടിം അധിട്ഠാമീ’’തി വാചാ ഭിന്ദിതബ്ബാ. അഥ അന്തോഗബ്ഭേ വാ ഉപരിപാസാദേ വാ സാമന്തവിഹാരേ വാ ഹോതി ഠപിതട്ഠാനം സല്ലക്ഖേത്വാ ‘‘ഏതം സങ്ഘാടിം അധിട്ഠാമീ’’തി വാചാ ഭിന്ദിതബ്ബാ. ഏസ നയോ ഉത്തരാസങ്ഗേ അന്തരവാസകേ ച. നാമമത്തമേവ ഹി വിസേസോ. തസ്മാ സബ്ബാനി സങ്ഘാടിം ഉത്തരാസങ്ഗം അന്തരവാസകന്തി ഏവം അത്തനോ നാമേനേവ അധിട്ഠാതബ്ബാനി. സചേ അധിട്ഠഹിത്വാ ഠപിതവത്ഥേഹി സങ്ഘാടിആദീനി കരോതി, നിട്ഠിതേ രജനേ ച കപ്പേ ച ഇമം ‘‘പച്ചുദ്ധരാമീ’’തി പച്ചുദ്ധരിത്വാ പുന അധിട്ഠാതബ്ബാനി. അധിട്ഠിതേന പന സദ്ധിം മഹന്തതരമേവ ദുതിയപട്ടം വാ ഖണ്ഡം വാ സംസിബ്ബന്തേന പുന അധിട്ഠാതബ്ബമേവ. സമേ വാ ഖുദ്ദകേ വാ അധിട്ഠാനകിച്ചം നത്ഥി.
Tattha yasmā ‘‘dve cīvarassa adhiṭṭhānā – kāyena vā adhiṭṭheti, vācāya vā adhiṭṭhetī’’ti (pari. 322) vuttaṃ, tasmā purāṇasaṅghāṭiṃ ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ paccuddharāmī’’ti paccuddharitvā navaṃ saṅghāṭiṃ hatthena gahetvā ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti cittena ābhogaṃ katvā kāyavikāraṃ karontena kāyena adhiṭṭhātabbā. Idaṃ kāyena adhiṭṭhānaṃ, taṃ yena kenaci sarīrāvayavena aphusantassa na vaṭṭati. Vācāya adhiṭṭhāne pana vacībhedaṃ katvā vācāya adhiṭṭhātabbā. Tatra duvidhaṃ adhiṭṭhānaṃ – sace hatthapāse hoti ‘‘imaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti vācā bhinditabbā. Atha antogabbhe vā uparipāsāde vā sāmantavihāre vā hoti ṭhapitaṭṭhānaṃ sallakkhetvā ‘‘etaṃ saṅghāṭiṃ adhiṭṭhāmī’’ti vācā bhinditabbā. Esa nayo uttarāsaṅge antaravāsake ca. Nāmamattameva hi viseso. Tasmā sabbāni saṅghāṭiṃ uttarāsaṅgaṃ antaravāsakanti evaṃ attano nāmeneva adhiṭṭhātabbāni. Sace adhiṭṭhahitvā ṭhapitavatthehi saṅghāṭiādīni karoti, niṭṭhite rajane ca kappe ca imaṃ ‘‘paccuddharāmī’’ti paccuddharitvā puna adhiṭṭhātabbāni. Adhiṭṭhitena pana saddhiṃ mahantatarameva dutiyapaṭṭaṃ vā khaṇḍaṃ vā saṃsibbantena puna adhiṭṭhātabbameva. Same vā khuddake vā adhiṭṭhānakiccaṃ natthi.
തിചീവരം പന പരിക്ഖാരചോളം അധിട്ഠാതും വട്ടതി ന വട്ടതീതി? മഹാപദുമത്ഥേരോ കിരാഹ – ‘‘തിചീവരം തിചീവരമേവ അധിട്ഠാതബ്ബം. സചേ പരിക്ഖാരചോളാധിട്ഠാനം ലഭേയ്യ ഉദോസിതസിക്ഖാപദേ പരിഹാരോ നിരത്ഥകോ ഭവേയ്യാ’’തി. ഏവം വുത്തേ കിര അവസേസാ ഭിക്ഖൂ ആഹംസു – ‘‘പരിക്ഖാരചോളമ്പി ഭഗവതാവ അധിട്ഠാതബ്ബന്തി വുത്തം, തസ്മാ വട്ടതീ’’തി. മഹാപച്ചരിയമ്പി വുത്തം ‘‘പരിക്ഖാരചോളം നാമ പാടേക്കം നിധാനമുഖമേതന്തി തിചീവരം പരിക്ഖാരചോളന്തി അധിട്ഠഹിത്വാ പരിഭുഞ്ജിതും വട്ടതി. ഉദോസിതസിക്ഖാപദേ പന തിചീവരം അധിട്ഠഹിത്വാ പരിഹരന്തസ്സ പരിഹാരോ വുത്തോ’’തി. ഉഭതോവിഭങ്ഗഭാണകോ പുണ്ണവാലികവാസീ മഹാതിസ്സത്ഥേരോപി കിര ആഹ – ‘‘മയം പുബ്ബേ മഹാഥേരാനം അസ്സുമ്ഹ, അരഞ്ഞവാസിനോ ഭിക്ഖൂ രുക്ഖസുസിരാദീസു ചീവരം ഠപേത്വാ പധാനം പദഹനത്ഥായ ഗച്ഛന്തി. സാമന്തവിഹാരേ ധമ്മസവനത്ഥായ ഗതാനഞ്ച നേസം സൂരിയേ ഉട്ഠിതേ സാമണേരാ വാ ദഹരഭിക്ഖൂ വാ പത്തചീവരം ഗഹേത്വാ ഗച്ഛന്തി, തസ്മാ സുഖപരിഭോഗത്ഥം തിചീവരം പരിക്ഖാരചോളന്തി അധിട്ഠാതും വട്ടതീ’’തി. മഹാപച്ചരിയമ്പി വുത്തം പുബ്ബേ ആരഞ്ഞികാ ഭിക്ഖൂ അബദ്ധസീമായം ദുപ്പരിഹാരന്തി തിചീവരം പരിക്ഖാരചോളമേവ അധിട്ഠഹിത്വാ പരിഭുഞ്ജിംസൂ’’തി.
Ticīvaraṃ pana parikkhāracoḷaṃ adhiṭṭhātuṃ vaṭṭati na vaṭṭatīti? Mahāpadumatthero kirāha – ‘‘ticīvaraṃ ticīvarameva adhiṭṭhātabbaṃ. Sace parikkhāracoḷādhiṭṭhānaṃ labheyya udositasikkhāpade parihāro niratthako bhaveyyā’’ti. Evaṃ vutte kira avasesā bhikkhū āhaṃsu – ‘‘parikkhāracoḷampi bhagavatāva adhiṭṭhātabbanti vuttaṃ, tasmā vaṭṭatī’’ti. Mahāpaccariyampi vuttaṃ ‘‘parikkhāracoḷaṃ nāma pāṭekkaṃ nidhānamukhametanti ticīvaraṃ parikkhāracoḷanti adhiṭṭhahitvā paribhuñjituṃ vaṭṭati. Udositasikkhāpade pana ticīvaraṃ adhiṭṭhahitvā pariharantassa parihāro vutto’’ti. Ubhatovibhaṅgabhāṇako puṇṇavālikavāsī mahātissattheropi kira āha – ‘‘mayaṃ pubbe mahātherānaṃ assumha, araññavāsino bhikkhū rukkhasusirādīsu cīvaraṃ ṭhapetvā padhānaṃ padahanatthāya gacchanti. Sāmantavihāre dhammasavanatthāya gatānañca nesaṃ sūriye uṭṭhite sāmaṇerā vā daharabhikkhū vā pattacīvaraṃ gahetvā gacchanti, tasmā sukhaparibhogatthaṃ ticīvaraṃ parikkhāracoḷanti adhiṭṭhātuṃ vaṭṭatī’’ti. Mahāpaccariyampi vuttaṃ pubbe āraññikā bhikkhū abaddhasīmāyaṃ dupparihāranti ticīvaraṃ parikkhāracoḷameva adhiṭṭhahitvā paribhuñjiṃsū’’ti.
‘‘വസ്സികസാടികാ’’ അനതിരിത്തപ്പമാണാ നാമം ഗഹേത്വാ വുത്തനയേനേവ ചത്താരോ വസ്സികേ മാസേ അധിട്ഠാതബ്ബാ, തതോ പരം പച്ചുദ്ധരിത്വാ വികപ്പേതബ്ബാ. വണ്ണഭേദമത്തരത്താപി ചേസാ വട്ടതി. ദ്വേ പന ന വട്ടന്തി. ‘‘നിസീദനം’’ വുത്തനയേന അധിട്ഠാതബ്ബമേവ, തഞ്ച ഖോ പമാണയുത്തം ഏകമേവ, ദ്വേ ന വട്ടന്തി. ‘‘പച്ചത്ഥരണ’’മ്പി അധിട്ഠാതബ്ബമേവ, തം പന മഹന്തമ്പി വട്ടതി, ഏകമ്പി വട്ടതി, ബഹൂനിപി വട്ടന്തി. നീലമ്പി പീതകമ്പി സദസമ്പി പുപ്ഫദസമ്പീതി സബ്ബപ്പകാരം വട്ടതി. സകിം അധിട്ഠിതം അധിട്ഠിതമേവ ഹോതി. ‘‘കണ്ഡുപ്പടിച്ഛാദി’’ യാവ ആബാധോ അത്ഥി, താവ പമാണികാ അധിട്ഠാതബ്ബാ. ആബാധേ വൂപസന്തേ പച്ചുദ്ധരിത്വാ വികപ്പേതബ്ബാ, ഏകാവ വട്ടതി . ‘‘മുഖപുഞ്ഛനചോളം’’ അധിട്ഠാതബ്ബമേവ, യാവ ഏകം ധോവിയതി, താവ അഞ്ഞം പരിഭോഗത്ഥായ ഇച്ഛിതബ്ബന്തി ദ്വേ വട്ടന്തി. അപരേ പന ഥേരാ ‘‘നിധാനമുഖമേതം ബഹൂനിപി വട്ടന്തീ’’തി വദന്തി. പരിക്ഖാരചോളേ ഗണനാ നത്ഥി, യത്തകം ഇച്ഛതി തത്തകം അധിട്ഠാതബ്ബമേവ. ഥവികാപി പരിസ്സാവനമ്പി വികപ്പനുപഗം പച്ഛിമചീവരപ്പമാണം ‘‘പരിക്ഖാരചോളക’’ന്തി അധിട്ഠാതബ്ബമേവ. ബഹൂനി ഏകതോ കത്വാ ‘‘ഇമാനി ചീവരാനി പരിക്ഖാരചോളാനി അധിട്ഠാമീ’’തി അധിട്ഠാതുമ്പി വട്ടതിയേവ. ഭേസജ്ജനവകമ്മമാതാപിതുആദീനം അത്ഥായ ഠപേന്തേനപി അധിട്ഠാതബ്ബമേവ. മഹാപച്ചരിയം പന ‘‘അനാപത്തീ’’തി വുത്തം. മഞ്ചഭിസി പീഠകഭിസി ബിമ്ബോഹനം പാവാരോ കോജവോതി ഏതേസു പന സേനാസനപരിക്ഖാരത്ഥായ ദിന്നപച്ചത്ഥരണേ ച അധിട്ഠാനകിച്ചം നത്ഥിയേവ.
‘‘Vassikasāṭikā’’ anatirittappamāṇā nāmaṃ gahetvā vuttanayeneva cattāro vassike māse adhiṭṭhātabbā, tato paraṃ paccuddharitvā vikappetabbā. Vaṇṇabhedamattarattāpi cesā vaṭṭati. Dve pana na vaṭṭanti. ‘‘Nisīdanaṃ’’ vuttanayena adhiṭṭhātabbameva, tañca kho pamāṇayuttaṃ ekameva, dve na vaṭṭanti. ‘‘Paccattharaṇa’’mpi adhiṭṭhātabbameva, taṃ pana mahantampi vaṭṭati, ekampi vaṭṭati, bahūnipi vaṭṭanti. Nīlampi pītakampi sadasampi pupphadasampīti sabbappakāraṃ vaṭṭati. Sakiṃ adhiṭṭhitaṃ adhiṭṭhitameva hoti. ‘‘Kaṇḍuppaṭicchādi’’ yāva ābādho atthi, tāva pamāṇikā adhiṭṭhātabbā. Ābādhe vūpasante paccuddharitvā vikappetabbā, ekāva vaṭṭati . ‘‘Mukhapuñchanacoḷaṃ’’ adhiṭṭhātabbameva, yāva ekaṃ dhoviyati, tāva aññaṃ paribhogatthāya icchitabbanti dve vaṭṭanti. Apare pana therā ‘‘nidhānamukhametaṃ bahūnipi vaṭṭantī’’ti vadanti. Parikkhāracoḷe gaṇanā natthi, yattakaṃ icchati tattakaṃ adhiṭṭhātabbameva. Thavikāpi parissāvanampi vikappanupagaṃ pacchimacīvarappamāṇaṃ ‘‘parikkhāracoḷaka’’nti adhiṭṭhātabbameva. Bahūni ekato katvā ‘‘imāni cīvarāni parikkhāracoḷāni adhiṭṭhāmī’’ti adhiṭṭhātumpi vaṭṭatiyeva. Bhesajjanavakammamātāpituādīnaṃ atthāya ṭhapentenapi adhiṭṭhātabbameva. Mahāpaccariyaṃ pana ‘‘anāpattī’’ti vuttaṃ. Mañcabhisi pīṭhakabhisi bimbohanaṃ pāvāro kojavoti etesu pana senāsanaparikkhāratthāya dinnapaccattharaṇe ca adhiṭṭhānakiccaṃ natthiyeva.
അധിട്ഠിതചീവരം പന പരിഭുഞ്ജതോ കഥം അധിട്ഠാനം വിജഹതീതി? അഞ്ഞസ്സ ദാനേന, അച്ഛിന്ദിത്വാ ഗഹണേന, വിസ്സാസഗ്ഗാഹേന, ഹീനായാവത്തനേന, സിക്ഖാപച്ചക്ഖാനേന , കാലംകിരിയായ, ലിങ്ഗപരിവത്തനേന, പച്ചുദ്ധരണേന, ഛിദ്ദഭാവേനാതി ഇമേഹി നവഹി കാരണേഹി വിജഹതി. തത്ഥ പുരിമേഹി അട്ഠഹി സബ്ബചീവരാനി അധിട്ഠാനം വിജഹന്തി, ഛിദ്ദഭാവേന പന തിചീവരസ്സേവ സബ്ബഅട്ഠകഥാസു അധിട്ഠാനവിജഹനം വുത്തം, തഞ്ച നഖപിട്ഠിപ്പമാണേന ഛിദ്ദേന. തത്ഥ നഖപിട്ഠിപ്പമാണം കനിട്ഠങ്ഗുലിനഖവസേന വേദിതബ്ബം, ഛിദ്ദഞ്ച വിനിബ്ബിദ്ധഛിദ്ദമേവ. ഛിദ്ദസ്സ ഹി അബ്ഭന്തരേ ഏകതന്തു ചേപി അച്ഛിന്നോ ഹോതി, രക്ഖതി. തത്ഥ സങ്ഘാടിയാ ച ഉത്തരാസങ്ഗസ്സ ച ദീഘന്തതോ വിദത്ഥിപ്പമാണസ്സ തിരിയന്തതോ അട്ഠങ്ഗുലപ്പമാണസ്സ പദേസസ്സ ഓരതോ ഛിദ്ദം അധിട്ഠാനം ഭിന്ദതി, പരതോ ന ഭിന്ദതി. അന്തരവാസകസ്സ പന ദീഘന്തതോ വിദത്ഥിപ്പമാണസ്സേവ തിരിയന്തതോ ചതുരങ്ഗുലപ്പമാണസ്സ പദേസസ്സ ഓരതോ ഛിദ്ദം അധിട്ഠാനം ഭിന്ദതി, പരതോ ന ഭിന്ദതി. തസ്മാ ജാതേ ഛിദ്ദേ തം ചീവരം അതിരേകചീവരട്ഠാനേ തിട്ഠതി, സൂചികമ്മം കത്വാ പുന അധിട്ഠാതബ്ബം. മഹാസുമത്ഥേരോ പനാഹ – ‘‘പമാണചീവരസ്സ യത്ഥ കത്ഥചി ഛിദ്ദം അധിട്ഠാനം ഭിന്ദതി, മഹന്തസ്സ പന പമാണതോ ബഹി ഛിദ്ദം അധിട്ഠാനം ന ഭിന്ദതി, അന്തോജാതം ഭിന്ദതീ’’തി. കരവീകതിസ്സത്ഥേരോ ആഹ – ‘‘ഖുദ്ദകം മഹന്തം ന പമാണം, ദ്വേ ചീവരാനി പാരുപന്തസ്സ വാമഹത്ഥേ സങ്ഘരിത്വാ ഠപിതട്ഠാനേ ഛിദ്ദം അധിട്ഠാനം ന ഭിന്ദതി, ഓരഭാഗേ ഭിന്ദതി. അന്തരവാസകസ്സപി ഓവട്ടികം കരോന്തേന സങ്ഘരിതട്ഠാനേ ഛിദ്ദം ന ഭിന്ദതി, തതോ ഓരം ഭിന്ദതീ’’തി. അന്ധകട്ഠകഥായം പന തിചീവരേ മഹാസുമത്ഥേരവാദം പമാണം കത്വാ ഉത്തരിമ്പി ഇദം വുത്തം ‘‘പച്ഛിമപ്പമാണം അധിട്ഠാനം രക്ഖതീ’’തി. പരിക്ഖാരചോളേ ദീഘസോ അട്ഠങ്ഗുലേ സുഗതങ്ഗുലേന തിരിയം ചതുരങ്ഗുലേ യത്ഥ കത്ഥചി ഛിദ്ദം അധിട്ഠാനം വിജഹതി. മഹന്തേ ചോളേ തതോ പരേന ഛിദ്ദം അധിട്ഠാനം ന വിജഹതി. ഏസ നയോ സബ്ബേസു അധിട്ഠാതബ്ബകേസു ചീവരേസൂ’’തി.
Adhiṭṭhitacīvaraṃ pana paribhuñjato kathaṃ adhiṭṭhānaṃ vijahatīti? Aññassa dānena, acchinditvā gahaṇena, vissāsaggāhena, hīnāyāvattanena, sikkhāpaccakkhānena , kālaṃkiriyāya, liṅgaparivattanena, paccuddharaṇena, chiddabhāvenāti imehi navahi kāraṇehi vijahati. Tattha purimehi aṭṭhahi sabbacīvarāni adhiṭṭhānaṃ vijahanti, chiddabhāvena pana ticīvarasseva sabbaaṭṭhakathāsu adhiṭṭhānavijahanaṃ vuttaṃ, tañca nakhapiṭṭhippamāṇena chiddena. Tattha nakhapiṭṭhippamāṇaṃ kaniṭṭhaṅgulinakhavasena veditabbaṃ, chiddañca vinibbiddhachiddameva. Chiddassa hi abbhantare ekatantu cepi acchinno hoti, rakkhati. Tattha saṅghāṭiyā ca uttarāsaṅgassa ca dīghantato vidatthippamāṇassa tiriyantato aṭṭhaṅgulappamāṇassa padesassa orato chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati, parato na bhindati. Antaravāsakassa pana dīghantato vidatthippamāṇasseva tiriyantato caturaṅgulappamāṇassa padesassa orato chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati, parato na bhindati. Tasmā jāte chidde taṃ cīvaraṃ atirekacīvaraṭṭhāne tiṭṭhati, sūcikammaṃ katvā puna adhiṭṭhātabbaṃ. Mahāsumatthero panāha – ‘‘pamāṇacīvarassa yattha katthaci chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati, mahantassa pana pamāṇato bahi chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na bhindati, antojātaṃ bhindatī’’ti. Karavīkatissatthero āha – ‘‘khuddakaṃ mahantaṃ na pamāṇaṃ, dve cīvarāni pārupantassa vāmahatthe saṅgharitvā ṭhapitaṭṭhāne chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na bhindati, orabhāge bhindati. Antaravāsakassapi ovaṭṭikaṃ karontena saṅgharitaṭṭhāne chiddaṃ na bhindati, tato oraṃ bhindatī’’ti. Andhakaṭṭhakathāyaṃ pana ticīvare mahāsumattheravādaṃ pamāṇaṃ katvā uttarimpi idaṃ vuttaṃ ‘‘pacchimappamāṇaṃ adhiṭṭhānaṃ rakkhatī’’ti. Parikkhāracoḷe dīghaso aṭṭhaṅgule sugataṅgulena tiriyaṃ caturaṅgule yattha katthaci chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ vijahati. Mahante coḷe tato parena chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na vijahati. Esa nayo sabbesu adhiṭṭhātabbakesu cīvaresū’’ti.
തത്ഥ യസ്മാ സബ്ബേസമ്പി അധിട്ഠാതബ്ബകചീവരാനം വികപ്പനുപഗപച്ഛിമപ്പമാണതോ അഞ്ഞം പച്ഛിമപ്പമാണം നാമ നത്ഥി, യഞ്ഹി നിസീദന-കണ്ഡുപ്പടിച്ഛാദി-വസ്സികസാടികാനം പമാണം വുത്തം, തം ഉക്കട്ഠം, തതോ ഉത്തരി പടിസിദ്ധത്താ ന പച്ഛിമം തതോ ഹേട്ഠാ അപ്പടിസിദ്ധത്താ. തിചീവരസ്സാപി സുഗതചീവരപ്പമാണതോ ഊനകത്തം ഉക്കട്ഠപ്പമാണമേവ. പച്ഛിമം പന വിസും സുത്തേ വുത്തം നത്ഥി. മുഖപുഞ്ഛനപച്ചത്ഥരണപരിക്ഖാരചോളാനം ഉക്കട്ഠപരിച്ഛേദോ നത്ഥിയേവ. വികപ്പനുപഗപച്ഛിമേന പന പച്ഛിമപരിച്ഛേദോ വുത്തോ. തസ്മാ യം താവ അന്ധകട്ഠകഥായം ‘‘പച്ഛിമപ്പമാണം അധിട്ഠാനം രക്ഖതീ’’തി വത്വാ തത്ഥ പരിക്ഖാരചോളസ്സേവ സുഗതങ്ഗുലേന അട്ഠങ്ഗുലചതുരങ്ഗുലപച്ഛിമപ്പമാണം ദസ്സേത്വാ ഇതരേസം തിചീവരാദീനം മുട്ഠിപഞ്ചകാദിപഭേദം പച്ഛിമപ്പമാണം സന്ധായ ‘‘ഏസ നയോ സബ്ബേസു അധിട്ഠാതബ്ബകേസുചീവരേസൂ’’തി വുത്തം, തം ന സമേതി.
Tattha yasmā sabbesampi adhiṭṭhātabbakacīvarānaṃ vikappanupagapacchimappamāṇato aññaṃ pacchimappamāṇaṃ nāma natthi, yañhi nisīdana-kaṇḍuppaṭicchādi-vassikasāṭikānaṃ pamāṇaṃ vuttaṃ, taṃ ukkaṭṭhaṃ, tato uttari paṭisiddhattā na pacchimaṃ tato heṭṭhā appaṭisiddhattā. Ticīvarassāpi sugatacīvarappamāṇato ūnakattaṃ ukkaṭṭhappamāṇameva. Pacchimaṃ pana visuṃ sutte vuttaṃ natthi. Mukhapuñchanapaccattharaṇaparikkhāracoḷānaṃ ukkaṭṭhaparicchedo natthiyeva. Vikappanupagapacchimena pana pacchimaparicchedo vutto. Tasmā yaṃ tāva andhakaṭṭhakathāyaṃ ‘‘pacchimappamāṇaṃ adhiṭṭhānaṃ rakkhatī’’ti vatvā tattha parikkhāracoḷasseva sugataṅgulena aṭṭhaṅgulacaturaṅgulapacchimappamāṇaṃ dassetvā itaresaṃ ticīvarādīnaṃ muṭṭhipañcakādipabhedaṃ pacchimappamāṇaṃ sandhāya ‘‘esa nayo sabbesu adhiṭṭhātabbakesucīvaresū’’ti vuttaṃ, taṃ na sameti.
കരവീകതിസ്സത്ഥേരവാദേപി ദീഘന്തതോയേവ ഛിദ്ദം ദസ്സിതം, തിരിയന്തതോ ന ദസ്സിതം, തസ്മാ സോ അപരിച്ഛിന്നോ. മഹാസുമത്ഥേരവാദേ ‘‘പമാണചീവരസ്സ യത്ഥ കത്ഥചി ഛിദ്ദം അധിട്ഠാനം ഭിന്ദതി, മഹന്തസ്സ പന പമാണതോ ബഹി ഛിദ്ദം അധിട്ഠാനം ന ഭിന്ദതീ’’തി വുത്തം. ഇദം പന ന വുത്തം – ‘‘ഇദം നാമ പമാണചീവരം ഇതോ ഉത്തരി മഹന്തം ചീവര’’ന്തി. അപിചേത്ഥ തിചീവരാദീനം മുട്ഠിപഞ്ചകാദിഭേദം പച്ഛിമപ്പമാണന്തി അധിപ്പേതം. തത്ഥ യദി പച്ഛിമപ്പമാണതോ ബഹി ഛിദ്ദം അധിട്ഠാനം ന ഭിന്ദേയ്യ, ഉക്കട്ഠപത്തസ്സാപി മജ്ഝിമപത്തസ്സ വാ ഓമകപ്പമാണതോ ബഹി ഛിദ്ദം അധിട്ഠാനം ന ഭിന്ദേയ്യ, ന ച ന ഭിന്ദതി. തസ്മാ അയമ്പി വാദോ അപരിച്ഛിന്നോ.
Karavīkatissattheravādepi dīghantatoyeva chiddaṃ dassitaṃ, tiriyantato na dassitaṃ, tasmā so aparicchinno. Mahāsumattheravāde ‘‘pamāṇacīvarassa yattha katthaci chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ bhindati, mahantassa pana pamāṇato bahi chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na bhindatī’’ti vuttaṃ. Idaṃ pana na vuttaṃ – ‘‘idaṃ nāma pamāṇacīvaraṃ ito uttari mahantaṃ cīvara’’nti. Apicettha ticīvarādīnaṃ muṭṭhipañcakādibhedaṃ pacchimappamāṇanti adhippetaṃ. Tattha yadi pacchimappamāṇato bahi chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na bhindeyya, ukkaṭṭhapattassāpi majjhimapattassa vā omakappamāṇato bahi chiddaṃ adhiṭṭhānaṃ na bhindeyya, na ca na bhindati. Tasmā ayampi vādo aparicchinno.
യോ പനായം സബ്ബപഠമോ അട്ഠകഥാവാദോ, അയമേവേത്ഥ പമാണം. കസ്മാ? പരിച്ഛേദസബ്ഭാവതോ. തിചീവരസ്സ ഹി പച്ഛിമപ്പമാണഞ്ച ഛിദ്ദപ്പമാണഞ്ച ഛിദ്ദുപ്പത്തിദേസപ്പമാണഞ്ച സബ്ബഅട്ഠകഥാസുയേവ പരിച്ഛിന്ദിത്വാ വുത്തം, തസ്മാ സ്വേവ വാദോ പമാണം. അദ്ധാ ഹി സോ ഭഗവതോ അധിപ്പായം അനുഗന്ത്വാ വുത്തോ. ഇതരേസു പന നേവ പരിച്ഛേദോ അത്ഥി, ന പുബ്ബാപരം സമേതീതി.
Yo panāyaṃ sabbapaṭhamo aṭṭhakathāvādo, ayamevettha pamāṇaṃ. Kasmā? Paricchedasabbhāvato. Ticīvarassa hi pacchimappamāṇañca chiddappamāṇañca chidduppattidesappamāṇañca sabbaaṭṭhakathāsuyeva paricchinditvā vuttaṃ, tasmā sveva vādo pamāṇaṃ. Addhā hi so bhagavato adhippāyaṃ anugantvā vutto. Itaresu pana neva paricchedo atthi, na pubbāparaṃ sametīti.
യോ പന ദുബ്ബലട്ഠാനേ പഠമം അഗ്ഗളം ദത്വാ പച്ഛാ ദുബ്ബലട്ഠാനം ഛിന്ദിത്വാ അപനേതി, അധിട്ഠാനം ന ഭിജ്ജതി. മണ്ഡലപരിവത്തനേപി ഏസേവ നയോ. ദുപട്ടസ്സ ഏകസ്മിം പടലേ ഛിദ്ദേ വാ ജാതേ ഗളിതേ വാ അധിട്ഠാനം ന ഭിജ്ജതി, ഖുദ്ദകം ചീവരം മഹന്തം കരോതി, മഹന്തം വാ ഖുദ്ദകം കരോതി, അധിട്ഠാനം ന ഭിജ്ജതി. ഉഭോ കോടിയോ മജ്ഝേ കരോന്തോ സചേ പഠമം ഛിന്ദിത്വാ പച്ഛാ ഘടേതി, അധിട്ഠാനം ഭിജ്ജതി. അഥ ഘടേത്വാ ഛിന്ദതി, ന ഭിജ്ജതി, രജകേഹി ധോവാപേത്വാ സേതം കാരാപേന്തസ്സാപി അധിട്ഠാനം അധിട്ഠാനമേവാതി . അയം താവ ‘‘അന്തോദസാഹം അധിട്ഠേതി വികപ്പേതീ’’തി ഏത്ഥ അധിട്ഠാനേ വിനിച്ഛയോ.
Yo pana dubbalaṭṭhāne paṭhamaṃ aggaḷaṃ datvā pacchā dubbalaṭṭhānaṃ chinditvā apaneti, adhiṭṭhānaṃ na bhijjati. Maṇḍalaparivattanepi eseva nayo. Dupaṭṭassa ekasmiṃ paṭale chidde vā jāte gaḷite vā adhiṭṭhānaṃ na bhijjati, khuddakaṃ cīvaraṃ mahantaṃ karoti, mahantaṃ vā khuddakaṃ karoti, adhiṭṭhānaṃ na bhijjati. Ubho koṭiyo majjhe karonto sace paṭhamaṃ chinditvā pacchā ghaṭeti, adhiṭṭhānaṃ bhijjati. Atha ghaṭetvā chindati, na bhijjati, rajakehi dhovāpetvā setaṃ kārāpentassāpi adhiṭṭhānaṃ adhiṭṭhānamevāti . Ayaṃ tāva ‘‘antodasāhaṃ adhiṭṭheti vikappetī’’ti ettha adhiṭṭhāne vinicchayo.
വികപ്പനേ പന ദ്വേ വികപ്പനാ – സമ്മുഖാവികപ്പനാ ച പരമ്മുഖാവികപ്പനാ ച. കഥം സമ്മുഖാവികപ്പനാ ഹോതീതി? ചീവരാനം ഏകബഹുഭാവം സന്നിഹിതാസന്നിഹിതഭാവഞ്ച ഞത്വാ ‘‘‘ഇമം ചീവര’ന്തി വാ ‘ഇമാനി ചീവരാനീ’തി വാ ‘ഏതം ചീവര’ന്തി വാ ‘ഏതാനി ചീവരാനീ’’’തി വാ ‘‘തുയ്ഹം വികപ്പേമീ’’തി വത്തബ്ബം, അയമേകാ സമ്മുഖാവികപ്പനാ. ഏത്താവതാ നിധേതും വട്ടതി, പരിഭുഞ്ജിതും പന വിസ്സജ്ജേതും വാ അധിട്ഠാതും വാ ന വട്ടതി. ‘‘മയ്ഹം സന്തകം, മയ്ഹം സന്തകാനി പരിഭുഞ്ജ വാ വിസ്സജ്ജേഹി വാ യഥാപച്ചയം വാ കരോഹീ’’തി ഏവം പന വുത്തേ പച്ചുദ്ധാരോ നാമ ഹോതി. തതോപഭുതി പരിഭോഗാദയോപി വട്ടന്തി.
Vikappane pana dve vikappanā – sammukhāvikappanā ca parammukhāvikappanā ca. Kathaṃ sammukhāvikappanā hotīti? Cīvarānaṃ ekabahubhāvaṃ sannihitāsannihitabhāvañca ñatvā ‘‘‘imaṃ cīvara’nti vā ‘imāni cīvarānī’ti vā ‘etaṃ cīvara’nti vā ‘etāni cīvarānī’’’ti vā ‘‘tuyhaṃ vikappemī’’ti vattabbaṃ, ayamekā sammukhāvikappanā. Ettāvatā nidhetuṃ vaṭṭati, paribhuñjituṃ pana vissajjetuṃ vā adhiṭṭhātuṃ vā na vaṭṭati. ‘‘Mayhaṃ santakaṃ, mayhaṃ santakāni paribhuñja vā vissajjehi vā yathāpaccayaṃ vā karohī’’ti evaṃ pana vutte paccuddhāro nāma hoti. Tatopabhuti paribhogādayopi vaṭṭanti.
അപരോപി നയോ – തഥേവ ചീവരാനം ഏകബഹുഭാവം സന്നിഹിതാസന്നിഹിതഭാവഞ്ച ഞത്വാ തസ്സേവ ഭിക്ഖുനോ സന്തികേ ‘‘‘ഇമം ചീവര’ന്തി വാ ‘ഇമാനി ചീവരാനീ’തി വാ ‘ഏതം ചീവര’ന്തി വാ ‘ഏതാനി ചീവരാനീ’’’തി വാ വത്വാ പഞ്ചസു സഹധമ്മികേസു അഞ്ഞതരസ്സ അത്തനാ അഭിരുചിതസ്സ യസ്സ കസ്സചി നാമം ഗഹേത്വാ ‘‘‘തിസ്സസ്സ ഭിക്ഖുനോ വികപ്പേമീ’തി വാ ‘തിസ്സായ ഭിക്ഖുനിയാ, സിക്ഖമാനായ, തിസ്സസ്സ സാമണേരസ്സ, തിസ്സായ സാമണേരിയാ വികപ്പേമീ’’’തി വാ വത്തബ്ബം, അയം അപരാപി സമ്മുഖാവികപ്പനാ. ഏത്താവതാ നിധേതും വട്ടതി, പരിഭോഗാദീസു പന ഏകമ്പി ന വട്ടതി. തേന പന ഭിക്ഖുനാ ‘‘തിസ്സസ്സ ഭിക്ഖുനോ സന്തകം…പേ॰… തിസ്സായ സാമണേരിയാ സന്തകം പരിഭുഞ്ജ വാ വിസ്സജ്ജേഹി വാ യഥാപച്ചയം വാ കരോഹീ’’തി വുത്തേ പച്ചുദ്ധാരോ നാമ ഹോതി. തതോപഭുതി പരിഭോഗാദയോപി വട്ടന്തി.
Aparopi nayo – tatheva cīvarānaṃ ekabahubhāvaṃ sannihitāsannihitabhāvañca ñatvā tasseva bhikkhuno santike ‘‘‘imaṃ cīvara’nti vā ‘imāni cīvarānī’ti vā ‘etaṃ cīvara’nti vā ‘etāni cīvarānī’’’ti vā vatvā pañcasu sahadhammikesu aññatarassa attanā abhirucitassa yassa kassaci nāmaṃ gahetvā ‘‘‘tissassa bhikkhuno vikappemī’ti vā ‘tissāya bhikkhuniyā, sikkhamānāya, tissassa sāmaṇerassa, tissāya sāmaṇeriyā vikappemī’’’ti vā vattabbaṃ, ayaṃ aparāpi sammukhāvikappanā. Ettāvatā nidhetuṃ vaṭṭati, paribhogādīsu pana ekampi na vaṭṭati. Tena pana bhikkhunā ‘‘tissassa bhikkhuno santakaṃ…pe… tissāya sāmaṇeriyā santakaṃ paribhuñja vā vissajjehi vā yathāpaccayaṃ vā karohī’’ti vutte paccuddhāro nāma hoti. Tatopabhuti paribhogādayopi vaṭṭanti.
കഥം പരമ്മുഖാവികപ്പനാ ഹോതീതി? ചീവരാനം തഥേവ ഏകബഹുഭാവം സന്നിഹിതാസന്നിഹിതഭാവഞ്ച ഞത്വാ ‘‘‘ഇമം ചീവര’ന്തി വാ ‘ഇമാനി ചീവരാനീ’തി വാ ‘ഏതം ചീവര’ന്തി വാ ‘ഏതാനി ചീവരാനീ’’’തി വാ വത്വാ ‘‘തുയ്ഹം വികപ്പനത്ഥായ ദമ്മീ’’തി വത്തബ്ബം. തേന വത്തബ്ബോ – ‘‘കോ തേ മിത്തോ വാ സന്ദിട്ഠോ വാ’’തി? തതോ ഇതരേന പുരിമനയേനേവ ‘‘തിസ്സോ ഭിക്ഖൂതി വാ…പേ॰… തിസ്സാ സാമണേരീ’’തി വാ വത്തബ്ബം. പുന തേന ഭിക്ഖുനാ ‘‘അഹം തിസ്സസ്സ ഭിക്ഖുനോ ദമ്മീതി വാ…പേ॰… തിസ്സായ സാമണേരിയാ ദമ്മീ’’തി വാ വത്തബ്ബം, അയം പരമ്മുഖാവികപ്പനാ. ഏത്താവതാ നിധേതും വട്ടതി, പരിഭോഗാദീസു പന ഏകമ്പി ന വട്ടതി. തേന പന ഭിക്ഖുനാ ദുതിയസമ്മുഖാവികപ്പനായം വുത്തനയേനേവ ‘‘ഇത്ഥന്നാമസ്സ സന്തകം പരിഭുഞ്ജ വാ വിസ്സജ്ജേഹി വാ യഥാപച്ചയം വാ കരോഹീ’’തി വുത്തേ പച്ചുദ്ധാരോ നാമ ഹോതി. തതോപഭുതി പരിഭോഗാദയോപി വട്ടന്തി.
Kathaṃ parammukhāvikappanā hotīti? Cīvarānaṃ tatheva ekabahubhāvaṃ sannihitāsannihitabhāvañca ñatvā ‘‘‘imaṃ cīvara’nti vā ‘imāni cīvarānī’ti vā ‘etaṃ cīvara’nti vā ‘etāni cīvarānī’’’ti vā vatvā ‘‘tuyhaṃ vikappanatthāya dammī’’ti vattabbaṃ. Tena vattabbo – ‘‘ko te mitto vā sandiṭṭho vā’’ti? Tato itarena purimanayeneva ‘‘tisso bhikkhūti vā…pe… tissā sāmaṇerī’’ti vā vattabbaṃ. Puna tena bhikkhunā ‘‘ahaṃ tissassa bhikkhuno dammīti vā…pe… tissāya sāmaṇeriyā dammī’’ti vā vattabbaṃ, ayaṃ parammukhāvikappanā. Ettāvatā nidhetuṃ vaṭṭati, paribhogādīsu pana ekampi na vaṭṭati. Tena pana bhikkhunā dutiyasammukhāvikappanāyaṃ vuttanayeneva ‘‘itthannāmassa santakaṃ paribhuñja vā vissajjehi vā yathāpaccayaṃ vā karohī’’ti vutte paccuddhāro nāma hoti. Tatopabhuti paribhogādayopi vaṭṭanti.
ദ്വിന്നം വികപ്പനാനം കിം നാനാകരണം? സമ്മുഖാവികപ്പനായം സയം വികപ്പേത്വാ പരേന പച്ചുദ്ധരാപേതി . പരമ്മുഖാവികപ്പനായ പരേനേവ വികപ്പാപേത്വാ പരേനേവ പച്ചുദ്ധരാപേതി, ഇദമേത്ഥ നാനാകരണം. സചേ പന യസ്സ വികപ്പേതി, സോ പഞ്ഞത്തികോവിദോ ന ഹോതി, ന ജാനാതി പച്ചുദ്ധരിതും, തം ചീവരം ഗഹേത്വാ അഞ്ഞസ്സ ബ്യത്തസ്സ സന്തികം ഗന്ത്വാ പുന വികപ്പേത്വാ പച്ചുദ്ധരാപേതബ്ബം. വികപ്പിതവികപ്പനാ നാമേസാ വട്ടതി. അയം ‘‘വികപ്പേതീ’’തി ഇമസ്മിം പദേ വിനിച്ഛയോ.
Dvinnaṃ vikappanānaṃ kiṃ nānākaraṇaṃ? Sammukhāvikappanāyaṃ sayaṃ vikappetvā parena paccuddharāpeti . Parammukhāvikappanāya pareneva vikappāpetvā pareneva paccuddharāpeti, idamettha nānākaraṇaṃ. Sace pana yassa vikappeti, so paññattikovido na hoti, na jānāti paccuddharituṃ, taṃ cīvaraṃ gahetvā aññassa byattassa santikaṃ gantvā puna vikappetvā paccuddharāpetabbaṃ. Vikappitavikappanā nāmesā vaṭṭati. Ayaṃ ‘‘vikappetī’’ti imasmiṃ pade vinicchayo.
‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, തിചീവരം അധിട്ഠാതും ന വികപ്പേതു’’ന്തിആദിവചനതോ ച ഇദം ‘‘വികപ്പേതീ’’തി അവിസേസേന വുത്തവചനം വിരുദ്ധം വിയ ദിസ്സതി, ന ച വിരുദ്ധം തഥാഗതാ ഭാസന്തി. തസ്മാ ഏവമസ്സ അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ, തിചീവരം തിചീവരസങ്ഖേപേനേവ പരിഹരതോ അധിട്ഠാതുമേവ അനുജാനാമി, ന വികപ്പേതും. വസ്സികസാടികം പന ചാതുമാസതോ പരം വികപ്പേതുമേവ ന അധിട്ഠാതും. ഏവഞ്ച സതി യോ തിചീവരേ ഏകേന ചീവരേന വിപ്പവസിതുകാമോ ഹോതി, തസ്സ തിചീവരാധിട്ഠാനം പച്ചുദ്ധരിത്വാ വിപ്പവാസസുഖത്ഥം വികപ്പനായ ഓകാസോ ദിന്നോ ഹോതി. ദസാഹാതിക്കമേ ച അനാപത്തീതി ഏതേനുപായേന സബ്ബത്ഥ വികപ്പനായ അപ്പടിസിദ്ധഭാവോ വേദിതബ്ബോ.
‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ticīvaraṃ adhiṭṭhātuṃ na vikappetu’’ntiādivacanato ca idaṃ ‘‘vikappetī’’ti avisesena vuttavacanaṃ viruddhaṃ viya dissati, na ca viruddhaṃ tathāgatā bhāsanti. Tasmā evamassa attho veditabbo, ticīvaraṃ ticīvarasaṅkhepeneva pariharato adhiṭṭhātumeva anujānāmi, na vikappetuṃ. Vassikasāṭikaṃ pana cātumāsato paraṃ vikappetumeva na adhiṭṭhātuṃ. Evañca sati yo ticīvare ekena cīvarena vippavasitukāmo hoti, tassa ticīvarādhiṭṭhānaṃ paccuddharitvā vippavāsasukhatthaṃ vikappanāya okāso dinno hoti. Dasāhātikkame ca anāpattīti etenupāyena sabbattha vikappanāya appaṭisiddhabhāvo veditabbo.
വിസ്സജ്ജേതീതി അഞ്ഞസ്സ ദേതി. കഥം പന ദിന്നം ഹോതി, കഥം ഗഹിതം? ‘‘ഇമം തുയ്ഹം ദേമി ദദാമി ദജ്ജാമി ഓണോജേമി പരിച്ചജാമി നിസ്സജ്ജാമി വിസ്സജ്ജാമീതി വാ ‘‘ഇത്ഥന്നാമസ്സ ദേമി…പേ॰… നിസ്സജ്ജാമീ’’തി വാ വദതി, സമ്മുഖാപി പരമ്മുഖാപി ദിന്നംയേവ ഹോതി. ‘‘തുയ്ഹം ഗണ്ഹാഹീ’’തി വുത്തേ ‘‘മയ്ഹം ഗണ്ഹാമീ’’തി വദതി, സുദിന്നം സുഗ്ഗഹിതഞ്ച. ‘‘തവ സന്തകം കരോഹി, തവ സന്തകം ഹോതു, തവ സന്തകം കരിസ്സസീ’’തി വുത്തേ ‘‘മമ സന്തകം കരോമി, മമ സന്തകം ഹോതു, മമ സന്തകം കരിസ്സാമീ’’തി വദതി, ദുദ്ദിന്നം ദുഗ്ഗഹിതഞ്ച. നേവ ദാതാ ദാതും ജാനാതി, ന ഇതരോ ഗഹേതും. സചേ പന ‘‘തവ സന്തകം കരോഹീ’’തി വുത്തേ ‘‘സാധു, ഭന്തേ, മയ്ഹം ഗണ്ഹാമീ’’തി ഗണ്ഹാതി, സുഗ്ഗഹിതം. സചേ പന ‘‘ഏകോ ഗണ്ഹാഹീ’’തി വദതി, ഇതരോ ‘‘ന ഗണ്ഹാമീ’’തി പുന സോ ‘‘ദിന്നം മയാ തുയ്ഹം, ഗണ്ഹാഹീ’’തി വദതി, ഇതരോപി ‘‘ന മയ്ഹം ഇമിനാ അത്ഥോ’’തി വദതി. തതോ പുരിമോപി ‘‘മയാ ദിന്ന’’ന്തി ദസാഹം അതിക്കാമേതി, പച്ഛിമോപി ‘‘മയാ പടിക്ഖിത്ത’’ന്തി. കസ്സ ആപത്തീതി? ന കസ്സചി ആപത്തി. യസ്സ പന രുച്ചതി, തേന അധിട്ഠഹിത്വാ പരിഭുഞ്ജിതബ്ബം.
Vissajjetīti aññassa deti. Kathaṃ pana dinnaṃ hoti, kathaṃ gahitaṃ? ‘‘Imaṃ tuyhaṃ demi dadāmi dajjāmi oṇojemi pariccajāmi nissajjāmi vissajjāmīti vā ‘‘itthannāmassa demi…pe… nissajjāmī’’ti vā vadati, sammukhāpi parammukhāpi dinnaṃyeva hoti. ‘‘Tuyhaṃ gaṇhāhī’’ti vutte ‘‘mayhaṃ gaṇhāmī’’ti vadati, sudinnaṃ suggahitañca. ‘‘Tava santakaṃ karohi, tava santakaṃ hotu, tava santakaṃ karissasī’’ti vutte ‘‘mama santakaṃ karomi, mama santakaṃ hotu, mama santakaṃ karissāmī’’ti vadati, duddinnaṃ duggahitañca. Neva dātā dātuṃ jānāti, na itaro gahetuṃ. Sace pana ‘‘tava santakaṃ karohī’’ti vutte ‘‘sādhu, bhante, mayhaṃ gaṇhāmī’’ti gaṇhāti, suggahitaṃ. Sace pana ‘‘eko gaṇhāhī’’ti vadati, itaro ‘‘na gaṇhāmī’’ti puna so ‘‘dinnaṃ mayā tuyhaṃ, gaṇhāhī’’ti vadati, itaropi ‘‘na mayhaṃ iminā attho’’ti vadati. Tato purimopi ‘‘mayā dinna’’nti dasāhaṃ atikkāmeti, pacchimopi ‘‘mayā paṭikkhitta’’nti. Kassa āpattīti? Na kassaci āpatti. Yassa pana ruccati, tena adhiṭṭhahitvā paribhuñjitabbaṃ.
യോ പന അധിട്ഠാനേ വേമതികോ, തേന കിം കാതബ്ബം? വേമതികഭാവം ആരോചേത്വാ സചേ അനധിട്ഠിതം ഭവിസ്സതി, ഏവം മേ കപ്പിയം ഹോതീതി വത്വാ വുത്തനയേനേവ നിസ്സജ്ജിതബ്ബം. ന ഹി ഏവം ജാനാപേത്വാ വിനയകമ്മം കരോന്തസ്സ മുസാവാദോ ഹോതി. കേചി പന ‘‘ഏകേന ഭിക്ഖുനാ വിസ്സാസം ഗഹേത്വാ പുന ദിന്നം വട്ടതീ’’തി വദന്തി, തം ന യുജ്ജതി. ന ഹി തസ്സേതം വിനയകമ്മം, നാപി തം ഏത്തകേന അഞ്ഞം വത്ഥും ഹോതി.
Yo pana adhiṭṭhāne vematiko, tena kiṃ kātabbaṃ? Vematikabhāvaṃ ārocetvā sace anadhiṭṭhitaṃ bhavissati, evaṃ me kappiyaṃ hotīti vatvā vuttanayeneva nissajjitabbaṃ. Na hi evaṃ jānāpetvā vinayakammaṃ karontassa musāvādo hoti. Keci pana ‘‘ekena bhikkhunā vissāsaṃ gahetvā puna dinnaṃ vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ na yujjati. Na hi tassetaṃ vinayakammaṃ, nāpi taṃ ettakena aññaṃ vatthuṃ hoti.
നസ്സതീതിആദി ഉത്താനത്ഥമേവ. യോ ന ദദേയ്യ ആപത്തി ദുക്കടസ്സാതി ഏത്ഥ ‘‘മയ്ഹം ദിന്നം ഇമിനാ’’തി ഇമായ സഞ്ഞായ ന ദേന്തസ്സ ദുക്കടം. തസ്സ സന്തകഭാവം പന ഞത്വാ ലേസേന അച്ഛിന്ദന്തോ ഭണ്ഡം അഗ്ഘാപേത്വാ കാരേതബ്ബോതി.
Nassatītiādi uttānatthameva. Yo na dadeyya āpatti dukkaṭassāti ettha ‘‘mayhaṃ dinnaṃ iminā’’ti imāya saññāya na dentassa dukkaṭaṃ. Tassa santakabhāvaṃ pana ñatvā lesena acchindanto bhaṇḍaṃ agghāpetvā kāretabboti.
സമുട്ഠാനാദീസു ഇദം സിക്ഖാപദം കഥിനസമുട്ഠാനം നാമ കായവാചാതോ ച കായവാചാചിത്തതോ ച സമുട്ഠാതി, അനധിട്ഠാനേന ച അവികപ്പനേന ച ആപജ്ജനതോ അകിരിയം, സഞ്ഞായ അഭാവേപി ന മുച്ചതി, അജാനന്തോപി ആപജ്ജതീതി നോസഞ്ഞാവിമോക്ഖം, അചിത്തകം, പണ്ണത്തിവജ്ജം, കായകമ്മം, വചീകമ്മം, തിചിത്തം, തിവേദനന്തി.
Samuṭṭhānādīsu idaṃ sikkhāpadaṃ kathinasamuṭṭhānaṃ nāma kāyavācāto ca kāyavācācittato ca samuṭṭhāti, anadhiṭṭhānena ca avikappanena ca āpajjanato akiriyaṃ, saññāya abhāvepi na muccati, ajānantopi āpajjatīti nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
പഠമകഥിനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൧. പഠമകഥിനസിക്ഖാപദം • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadaṃ
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ൧. പഠമകഥിനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ൧. പഠമകഥിനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൧. പഠമകഥിനസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 1. Paṭhamakathinasikkhāpadavaṇṇanā