| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๙. ปฐมโกสลสุตฺตวณฺณนา
9. Paṭhamakosalasuttavaṇṇanā
๒๙. นวเม ยาวตาติ ยตฺตกาฯ กาสิโกสลาติ กาสิโกสลชนปทาฯ อเตฺถว อญฺญถตฺตนฺติ ฐิตสฺส อญฺญถตฺตํ อตฺถิเยวฯ อตฺถิ วิปริณาโมติ มรณมฺปิ อตฺถิเยวฯ ตสฺมิมฺปิ นิพฺพินฺทตีติ ตสฺมิมฺปิ สมฺปตฺติชาเต อุกฺกณฺฐติฯ อเคฺค วิรชฺชตีติ สมฺปตฺติยา อเคฺค โกสลราชภาเว วิรชฺชติฯ ปเคว หีนสฺมินฺติ ปฐมตรํเยว หีเน อิตฺตรมนุสฺสานํ ปญฺจ กามคุณชาเตฯ
29. Navame yāvatāti yattakā. Kāsikosalāti kāsikosalajanapadā. Attheva aññathattanti ṭhitassa aññathattaṃ atthiyeva. Atthi vipariṇāmoti maraṇampi atthiyeva. Tasmimpi nibbindatīti tasmimpi sampattijāte ukkaṇṭhati. Agge virajjatīti sampattiyā agge kosalarājabhāve virajjati. Pageva hīnasminti paṭhamataraṃyeva hīne ittaramanussānaṃ pañca kāmaguṇajāte.
มโนมยาติ ฌานมเนน นิพฺพตฺตาฯ พาราณเสยฺยกนฺติ พาราณสิยํ อุปฺปนฺนํฯ ตตฺถ กิร กปฺปาโสปิ มุทุ, สุตฺตกนฺติกาโยปิ ตนฺตวายาปิ เฉกา, อุทกมฺปิ สุจิ สินิทฺธํฯ อุภโตภาควิมฎฺฐนฺติ ทฺวีสุปิ ปเสฺสสุ มฎฺฐํ มุทุ สินิทฺธํ ขายติฯ จตโสฺส ปฎิปทา โลกิยโลกุตฺตรมิสฺสิกา กถิตาฯ สญฺญาสุ ปฐมา กามาวจรสญฺญา, ทุติยา รูปาวจรสญฺญา, ตติยา โลกุตฺตรสญฺญา, จตุตฺถา อากิญฺจญฺญายตนสญฺญาฯ ยสฺมา ปน สา สญฺญา อคฺคาติ อาคตา, ตโต ปรํ สญฺญาปญฺญตฺติ นาม นตฺถิ, ตสฺมา อคฺคนฺติ วุตฺตาฯ
Manomayāti jhānamanena nibbattā. Bārāṇaseyyakanti bārāṇasiyaṃ uppannaṃ. Tattha kira kappāsopi mudu, suttakantikāyopi tantavāyāpi chekā, udakampi suci siniddhaṃ. Ubhatobhāgavimaṭṭhanti dvīsupi passesu maṭṭhaṃ mudu siniddhaṃ khāyati. Catasso paṭipadā lokiyalokuttaramissikā kathitā. Saññāsu paṭhamā kāmāvacarasaññā, dutiyā rūpāvacarasaññā, tatiyā lokuttarasaññā, catutthā ākiñcaññāyatanasaññā. Yasmā pana sā saññā aggāti āgatā, tato paraṃ saññāpaññatti nāma natthi, tasmā agganti vuttā.
พาหิรกานนฺติ สาสนโต พหิทฺธา ปวตฺตานํฯ โน จสฺสํ โน จ เม สิยาติ สเจ อหํ อตีเต น ภวิสฺสํ, เอตรหิปิ เม อยํ อตฺตภาโว น สิยาฯ น ภวิสฺสามิ น เม ภวิสฺสตีติ สเจปิ อนาคเต น ภวิสฺสามิ, น จ เม กิญฺจิ ปลิโพธชาตํ ภวิสฺสติฯ อเคฺค วิรชฺชตีติ อุเจฺฉททิฎฺฐิยํ วิรชฺชติฯ อุเจฺฉททิฎฺฐิ หิ อิธ นิพฺพานสฺส สนฺตตาย อคฺคนฺติ ชาตาฯ
Bāhirakānanti sāsanato bahiddhā pavattānaṃ. Nocassaṃ no ca me siyāti sace ahaṃ atīte na bhavissaṃ, etarahipi me ayaṃ attabhāvo na siyā. Na bhavissāmi na me bhavissatīti sacepi anāgate na bhavissāmi, na ca me kiñci palibodhajātaṃ bhavissati. Agge virajjatīti ucchedadiṭṭhiyaṃ virajjati. Ucchedadiṭṭhi hi idha nibbānassa santatāya agganti jātā.
ปรมตฺถวิสุทฺธินฺติ อุตฺตมตฺถวิสุทฺธิํฯ เนวสญฺญานาสญฺญายตนสมาปตฺติยา เอตํ อธิวจนํฯ อากิญฺจญฺญายตนญฺหิ วิปสฺสนาปทฎฺฐานตฺตา อคฺคํ นาม ชาตํ, เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ ทีฆายุกตฺตาฯ ปรมทิฎฺฐธมฺมนิพฺพานนฺติ อิมสฺมิเญฺญว อตฺตภาเว ปรมนิพฺพานํฯ อนุปาทา วิโมโกฺขติ จตูหิ อุปาทาเนหิ อคฺคเหตฺวา จิตฺตสฺส วิโมโกฺขฯ อรหตฺตเสฺสตํ นามํฯ ปริญฺญนฺติ สมติกฺกมํฯ ตตฺถ ภควา ปฐมชฺฌาเนน กามานํ ปริญฺญํ ปญฺญาเปติ, อรูปาวจเรหิ รูปานํ ปริญฺญํ ปญฺญาเปติ, อนุปาทานิพฺพาเนน เวทนานํ ปริญฺญํ ปญฺญาเปติฯ นิพฺพานญฺหิ สพฺพเวทยิตปฺปหานตฺตา เวทนานํ ปริญฺญา นามฯ อนุปาทาปรินิพฺพานนฺติ อปจฺจยปรินิพฺพานํฯ อิทํ ปน สุตฺตํ กเถโนฺต ภควา อนภิรติปีฬิตานิ ปญฺจ ภิกฺขุสตานิ ทิสฺวา เตสํ อนภิรติวิโนทนตฺถํ กเถสิฯ เตปิ อนภิรติํ วิโนเทตฺวา เทสนานุสาเรน ญาณํ เปเสตฺวา โสตาปนฺนา หุตฺวา อปรภาเค วิปสฺสนํ วเฑฺฒตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิํสูติฯ
Paramatthavisuddhinti uttamatthavisuddhiṃ. Nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā etaṃ adhivacanaṃ. Ākiñcaññāyatanañhi vipassanāpadaṭṭhānattā aggaṃ nāma jātaṃ, nevasaññānāsaññāyatanaṃ dīghāyukattā. Paramadiṭṭhadhammanibbānanti imasmiññeva attabhāve paramanibbānaṃ. Anupādā vimokkhoti catūhi upādānehi aggahetvā cittassa vimokkho. Arahattassetaṃ nāmaṃ. Pariññanti samatikkamaṃ. Tattha bhagavā paṭhamajjhānena kāmānaṃ pariññaṃ paññāpeti, arūpāvacarehi rūpānaṃ pariññaṃ paññāpeti, anupādānibbānena vedanānaṃ pariññaṃ paññāpeti. Nibbānañhi sabbavedayitappahānattā vedanānaṃ pariññā nāma. Anupādāparinibbānanti apaccayaparinibbānaṃ. Idaṃ pana suttaṃ kathento bhagavā anabhiratipīḷitāni pañca bhikkhusatāni disvā tesaṃ anabhirativinodanatthaṃ kathesi. Tepi anabhiratiṃ vinodetvā desanānusārena ñāṇaṃ pesetvā sotāpannā hutvā aparabhāge vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇiṃsūti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๙. ปฐมโกสลสุตฺตํ • 9. Paṭhamakosalasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๘-๙. ทุติยมหาปญฺหสุตฺตาทิวณฺณนา • 8-9. Dutiyamahāpañhasuttādivaṇṇanā
