Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / విమానవత్థు-అట్ఠకథా • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
౮. పఠమకుణ్డలీవిమానవణ్ణనా
8. Paṭhamakuṇḍalīvimānavaṇṇanā
అలఙ్కతో మల్యధరో సువత్థోతి కుణ్డలీవిమానం. తస్స కా ఉపత్తి? భగవా సావత్థియం విహరతి జేతవనే. తేన సమయేన ద్వే అగ్గసావకా సపరివారా కాసీసు చారికం చరన్తా సూరియత్థఙ్గమనవేలాయం అఞ్ఞతరం విహారం పాపుణింసు. తం పవత్తిం సుత్వా తస్స విహారస్స గోచరగామే అఞ్ఞతరో ఉపాసకో థేరే ఉపసఙ్కమిత్వా వన్దిత్వా పాదధోవనం పాదబ్భఞ్జనతేలం మఞ్చపీఠం పచ్చత్థరణం పదీపియఞ్చ ఉపనేత్వా స్వాతనాయ చ నిమన్తేత్వా దుతియదివసే మహాదానం పవత్తేసి, థేరా తస్స అనుమోదనం వత్వా పక్కమింసు. సో అపరేన సమయేన కాలం కత్వా తావతింసేసు ద్వాదసయోజనికే కనకవిమానే నిబ్బత్తి. తం ఆయస్మా మహామోగ్గల్లానత్థేరో ఇమాహి గాథాహి పటిపుచ్ఛి –
Alaṅkatomalyadharo suvatthoti kuṇḍalīvimānaṃ. Tassa kā upatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena dve aggasāvakā saparivārā kāsīsu cārikaṃ carantā sūriyatthaṅgamanavelāyaṃ aññataraṃ vihāraṃ pāpuṇiṃsu. Taṃ pavattiṃ sutvā tassa vihārassa gocaragāme aññataro upāsako there upasaṅkamitvā vanditvā pādadhovanaṃ pādabbhañjanatelaṃ mañcapīṭhaṃ paccattharaṇaṃ padīpiyañca upanetvā svātanāya ca nimantetvā dutiyadivase mahādānaṃ pavattesi, therā tassa anumodanaṃ vatvā pakkamiṃsu. So aparena samayena kālaṃ katvā tāvatiṃsesu dvādasayojanike kanakavimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallānatthero imāhi gāthāhi paṭipucchi –
౧౦౯౪.
1094.
‘‘అలఙ్కతో మల్యధరో సువత్థో, సుకుణ్డలీ కప్పితకేసమస్సు;
‘‘Alaṅkato malyadharo suvattho, sukuṇḍalī kappitakesamassu;
ఆముత్తహత్థాభరణో యసస్సీ, దిబ్బే విమానమ్హి యథాపి చన్దిమా.
Āmuttahatthābharaṇo yasassī, dibbe vimānamhi yathāpi candimā.
౧౦౯౫.
1095.
‘‘దిబ్బా చ వీణా పవదన్తి వగ్గుం, అట్ఠట్ఠకా సిక్ఖితా సాధురూపా;
‘‘Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ, aṭṭhaṭṭhakā sikkhitā sādhurūpā;
దిబ్బా చ కఞ్ఞా తిదసచరా ఉళారా, నచ్చన్తి గాయన్తి పమోదయన్తి.
Dibbā ca kaññā tidasacarā uḷārā, naccanti gāyanti pamodayanti.
౧౦౯౬.
1096.
‘‘దేవిద్ధిపత్తోసి మహానుభావో…పే॰…
‘‘Deviddhipattosi mahānubhāvo…pe…
వణ్ణో చ తే సబ్బదిసా పభాసతీ’’తి.
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
సోపి తస్స ఇమాహి గాథాహి బ్యాకాసి –
Sopi tassa imāhi gāthāhi byākāsi –
౧౦౯౭. ‘‘సో దేవపుత్తో అత్తమనో…పే॰… యస్స కమ్మస్సిదం ఫలం’’.
1097. ‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
౧౦౯౮.
1098.
‘‘అహం మనుస్సేసు మనుస్సభూతో, దిస్వాన సమణే సీలవన్తే;
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, disvāna samaṇe sīlavante;
సమ్పన్నవిజ్జాచరణే యసస్సీ, బహుస్సుతే తణ్హక్ఖయూపపన్నే;
Sampannavijjācaraṇe yasassī, bahussute taṇhakkhayūpapanne;
అన్నఞ్చ పానఞ్చ పసన్నచిత్తో, సక్కచ్చ దానం విపులం అదాసిం.
Annañca pānañca pasannacitto, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.
౧౦౯౯.
1099.
‘‘తేన మేతాదిసో వణ్ణో…పే॰…
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…
వణ్ణో చ మే సబ్బదిసా పభాసతీ’’తి.
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
౧౦౯౪. తత్థ సుకుణ్డలీతి సున్దరేహి కుణ్డలేహి అలఙ్కతకణ్ణో. ‘‘సకుణ్డలీ’’తిపి పాఠో, సదిసం కుణ్డలం సకుణ్డలం, తం అస్స అత్థీతి సకుణ్డలీ, యుత్తకుణ్డలీ అఞ్ఞమఞ్ఞఞ్చ తుయ్హఞ్చ అనుచ్ఛవికకుణ్డలీతి అత్థో. కప్పితకేసమస్సూతి సమ్మాకప్పితకేసమస్సు. ఆముత్తహత్థాభరణోతి పటిముక్కఅఙ్గులియాదిహత్థాభరణో.
1094. Tattha sukuṇḍalīti sundarehi kuṇḍalehi alaṅkatakaṇṇo. ‘‘Sakuṇḍalī’’tipi pāṭho, sadisaṃ kuṇḍalaṃ sakuṇḍalaṃ, taṃ assa atthīti sakuṇḍalī, yuttakuṇḍalī aññamaññañca tuyhañca anucchavikakuṇḍalīti attho. Kappitakesamassūti sammākappitakesamassu. Āmuttahatthābharaṇoti paṭimukkaaṅguliyādihatthābharaṇo.
౧౦౯౮. తణ్హక్ఖయూపపన్నేతి తణ్హక్ఖయం అరహత్తం, నిబ్బానమేవ వా ఉపగతే, అధిగతవన్తేతి అత్థో. సేసం వుత్తనయమేవ.
1098.Taṇhakkhayūpapanneti taṇhakkhayaṃ arahattaṃ, nibbānameva vā upagate, adhigatavanteti attho. Sesaṃ vuttanayameva.
పఠమకుణ్డలీవిమానవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Paṭhamakuṇḍalīvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / విమానవత్థుపాళి • Vimānavatthupāḷi / ౮. పఠమకుణ్డలీవిమానవత్థు • 8. Paṭhamakuṇḍalīvimānavatthu