Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိမာနဝတ္ထု-အဋ္ဌကထာ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
၈. ပဌမကုဏ္ဍလီဝိမာနဝဏ္ဏနာ
8. Paṭhamakuṇḍalīvimānavaṇṇanā
အလင္ကတော မလ္ယဓရော သုဝတ္ထောတိ ကုဏ္ဍလီဝိမာနံ။ တသ္သ ကာ ဥပတ္တိ? ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ။ တေန သမယေန ဒ္ဝေ အဂ္ဂသာဝကာ သပရိဝာရာ ကာသီသု စာရိကံ စရန္တာ သူရိယတ္ထင္ဂမနဝေလာယံ အညတရံ ဝိဟာရံ ပာပုဏိံသု။ တံ ပဝတ္တိံ သုတ္ဝာ တသ္သ ဝိဟာရသ္သ ဂောစရဂာမေ အညတရော ဥပာသကော ထေရေ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဝန္ဒိတ္ဝာ ပာဒဓောဝနံ ပာဒဗ္ဘဉ္ဇနတေလံ မဉ္စပီဌံ ပစ္စတ္ထရဏံ ပဒီပိယဉ္စ ဥပနေတ္ဝာ သ္ဝာတနာယ စ နိမန္တေတ္ဝာ ဒုတိယဒိဝသေ မဟာဒာနံ ပဝတ္တေသိ, ထေရာ တသ္သ အနုမောဒနံ ဝတ္ဝာ ပက္ကမိံသု။ သော အပရေန သမယေန ကာလံ ကတ္ဝာ တာဝတိံသေသု ဒ္ဝာဒသယောဇနိကေ ကနကဝိမာနေ နိဗ္ဗတ္တိ။ တံ အာယသ္မာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရော ဣမာဟိ ဂာထာဟိ ပဋိပုစ္ဆိ –
Alaṅkatomalyadharo suvatthoti kuṇḍalīvimānaṃ. Tassa kā upatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena dve aggasāvakā saparivārā kāsīsu cārikaṃ carantā sūriyatthaṅgamanavelāyaṃ aññataraṃ vihāraṃ pāpuṇiṃsu. Taṃ pavattiṃ sutvā tassa vihārassa gocaragāme aññataro upāsako there upasaṅkamitvā vanditvā pādadhovanaṃ pādabbhañjanatelaṃ mañcapīṭhaṃ paccattharaṇaṃ padīpiyañca upanetvā svātanāya ca nimantetvā dutiyadivase mahādānaṃ pavattesi, therā tassa anumodanaṃ vatvā pakkamiṃsu. So aparena samayena kālaṃ katvā tāvatiṃsesu dvādasayojanike kanakavimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallānatthero imāhi gāthāhi paṭipucchi –
၁၀၉၄.
1094.
‘‘အလင္ကတော မလ္ယဓရော သုဝတ္ထော၊ သုကုဏ္ဍလီ ကပ္ပိတကေသမသ္သု။
‘‘Alaṅkato malyadharo suvattho, sukuṇḍalī kappitakesamassu;
အာမုတ္တဟတ္ထာဘရဏော ယသသ္သီ၊ ဒိဗ္ဗေ ဝိမာနမ္ဟိ ယထာပိ စန္ဒိမာ။
Āmuttahatthābharaṇo yasassī, dibbe vimānamhi yathāpi candimā.
၁၀၉၅.
1095.
‘‘ဒိဗ္ဗာ စ ဝီဏာ ပဝဒန္တိ ဝဂ္ဂုံ၊ အဋ္ဌဋ္ဌကာ သိက္ခိတာ သာဓုရူပာ။
‘‘Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ, aṭṭhaṭṭhakā sikkhitā sādhurūpā;
ဒိဗ္ဗာ စ ကညာ တိဒသစရာ ဥဠာရာ၊ နစ္စန္တိ ဂာယန္တိ ပမောဒယန္တိ။
Dibbā ca kaññā tidasacarā uḷārā, naccanti gāyanti pamodayanti.
၁၀၉၆.
1096.
‘‘ဒေဝိဒ္ဓိပတ္တောသိ မဟာနုဘာဝော။ပေ.။
‘‘Deviddhipattosi mahānubhāvo…pe…
ဝဏ္ဏော စ တေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
သောပိ တသ္သ ဣမာဟိ ဂာထာဟိ ဗ္ယာကာသိ –
Sopi tassa imāhi gāthāhi byākāsi –
၁၀၉၇. ‘‘သော ဒေဝပုတ္တော အတ္တမနော။ပေ.။ ယသ္သ ကမ္မသ္သိဒံ ဖလံ’’။
1097. ‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
၁၀၉၈.
1098.
‘‘အဟံ မနုသ္သေသု မနုသ္သဘူတော၊ ဒိသ္ဝာန သမဏေ သီလဝန္တေ။
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, disvāna samaṇe sīlavante;
သမ္ပန္နဝိဇ္ဇာစရဏေ ယသသ္သီ၊ ဗဟုသ္သုတေ တဏ္ဟက္ခယူပပန္နေ။
Sampannavijjācaraṇe yasassī, bahussute taṇhakkhayūpapanne;
အန္နဉ္စ ပာနဉ္စ ပသန္နစိတ္တော၊ သက္ကစ္စ ဒာနံ ဝိပုလံ အဒာသိံ။
Annañca pānañca pasannacitto, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.
၁၀၉၉.
1099.
‘‘တေန မေတာဒိသော ဝဏ္ဏော။ပေ.။
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…
ဝဏ္ဏော စ မေ သဗ္ဗဒိသာ ပဘာသတီ’’တိ။
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
၁၀၉၄. တတ္ထ သုကုဏ္ဍလီတိ သုန္ဒရေဟိ ကုဏ္ဍလေဟိ အလင္ကတကဏ္ဏော။ ‘‘သကုဏ္ဍလီ’’တိပိ ပာဌော, သဒိသံ ကုဏ္ဍလံ သကုဏ္ဍလံ, တံ အသ္သ အတ္ထီတိ သကုဏ္ဍလီ, ယုတ္တကုဏ္ဍလီ အညမညဉ္စ တုယ္ဟဉ္စ အနုစ္ဆဝိကကုဏ္ဍလီတိ အတ္ထော။ ကပ္ပိတကေသမသ္သူတိ သမ္မာကပ္ပိတကေသမသ္သု။ အာမုတ္တဟတ္ထာဘရဏောတိ ပဋိမုက္ကအင္ဂုလိယာဒိဟတ္ထာဘရဏော။
1094. Tattha sukuṇḍalīti sundarehi kuṇḍalehi alaṅkatakaṇṇo. ‘‘Sakuṇḍalī’’tipi pāṭho, sadisaṃ kuṇḍalaṃ sakuṇḍalaṃ, taṃ assa atthīti sakuṇḍalī, yuttakuṇḍalī aññamaññañca tuyhañca anucchavikakuṇḍalīti attho. Kappitakesamassūti sammākappitakesamassu. Āmuttahatthābharaṇoti paṭimukkaaṅguliyādihatthābharaṇo.
၁၀၉၈. တဏ္ဟက္ခယူပပန္နေတိ တဏ္ဟက္ခယံ အရဟတ္တံ, နိဗ္ဗာနမေဝ ဝာ ဥပဂတေ, အဓိဂတဝန္တေတိ အတ္ထော။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။
1098.Taṇhakkhayūpapanneti taṇhakkhayaṃ arahattaṃ, nibbānameva vā upagate, adhigatavanteti attho. Sesaṃ vuttanayameva.
ပဌမကုဏ္ဍလီဝိမာနဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Paṭhamakuṇḍalīvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဝိမာနဝတ္ထုပာဠိ • Vimānavatthupāḷi / ၈. ပဌမကုဏ္ဍလီဝိမာနဝတ္ထု • 8. Paṭhamakuṇḍalīvimānavatthu