| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮಾನವತ್ಥು-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
೮. ಪಠಮಕುಣ್ಡಲೀವಿಮಾನವಣ್ಣನಾ
8. Paṭhamakuṇḍalīvimānavaṇṇanā
ಅಲಙ್ಕತೋ ಮಲ್ಯಧರೋ ಸುವತ್ಥೋತಿ ಕುಣ್ಡಲೀವಿಮಾನಂ। ತಸ್ಸ ಕಾ ಉಪತ್ತಿ? ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ। ತೇನ ಸಮಯೇನ ದ್ವೇ ಅಗ್ಗಸಾವಕಾ ಸಪರಿವಾರಾ ಕಾಸೀಸು ಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತಾ ಸೂರಿಯತ್ಥಙ್ಗಮನವೇಲಾಯಂ ಅಞ್ಞತರಂ ವಿಹಾರಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು। ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ತಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಗೋಚರಗಾಮೇ ಅಞ್ಞತರೋ ಉಪಾಸಕೋ ಥೇರೇ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪಾದಧೋವನಂ ಪಾದಬ್ಭಞ್ಜನತೇಲಂ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ಪದೀಪಿಯಞ್ಚ ಉಪನೇತ್ವಾ ಸ್ವಾತನಾಯ ಚ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸಿ, ಥೇರಾ ತಸ್ಸ ಅನುಮೋದನಂ ವತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು। ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸೇಸು ದ್ವಾದಸಯೋಜನಿಕೇ ಕನಕವಿಮಾನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ತಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನತ್ಥೇರೋ ಇಮಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ –
Alaṅkatomalyadharo suvatthoti kuṇḍalīvimānaṃ. Tassa kā upatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena dve aggasāvakā saparivārā kāsīsu cārikaṃ carantā sūriyatthaṅgamanavelāyaṃ aññataraṃ vihāraṃ pāpuṇiṃsu. Taṃ pavattiṃ sutvā tassa vihārassa gocaragāme aññataro upāsako there upasaṅkamitvā vanditvā pādadhovanaṃ pādabbhañjanatelaṃ mañcapīṭhaṃ paccattharaṇaṃ padīpiyañca upanetvā svātanāya ca nimantetvā dutiyadivase mahādānaṃ pavattesi, therā tassa anumodanaṃ vatvā pakkamiṃsu. So aparena samayena kālaṃ katvā tāvatiṃsesu dvādasayojanike kanakavimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallānatthero imāhi gāthāhi paṭipucchi –
೧೦೯೪.
1094.
‘‘ಅಲಙ್ಕತೋ ಮಲ್ಯಧರೋ ಸುವತ್ಥೋ, ಸುಕುಣ್ಡಲೀ ಕಪ್ಪಿತಕೇಸಮಸ್ಸು।
‘‘Alaṅkato malyadharo suvattho, sukuṇḍalī kappitakesamassu;
ಆಮುತ್ತಹತ್ಥಾಭರಣೋ ಯಸಸ್ಸೀ, ದಿಬ್ಬೇ ವಿಮಾನಮ್ಹಿ ಯಥಾಪಿ ಚನ್ದಿಮಾ॥
Āmuttahatthābharaṇo yasassī, dibbe vimānamhi yathāpi candimā.
೧೦೯೫.
1095.
‘‘ದಿಬ್ಬಾ ಚ ವೀಣಾ ಪವದನ್ತಿ ವಗ್ಗುಂ, ಅಟ್ಠಟ್ಠಕಾ ಸಿಕ್ಖಿತಾ ಸಾಧುರೂಪಾ।
‘‘Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ, aṭṭhaṭṭhakā sikkhitā sādhurūpā;
ದಿಬ್ಬಾ ಚ ಕಞ್ಞಾ ತಿದಸಚರಾ ಉಳಾರಾ, ನಚ್ಚನ್ತಿ ಗಾಯನ್ತಿ ಪಮೋದಯನ್ತಿ॥
Dibbā ca kaññā tidasacarā uḷārā, naccanti gāyanti pamodayanti.
೧೦೯೬.
1096.
‘‘ದೇವಿದ್ಧಿಪತ್ತೋಸಿ ಮಹಾನುಭಾವೋ…ಪೇ॰…
‘‘Deviddhipattosi mahānubhāvo…pe…
ವಣ್ಣೋ ಚ ತೇ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪಭಾಸತೀ’’ತಿ॥
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
ಸೋಪಿ ತಸ್ಸ ಇಮಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ –
Sopi tassa imāhi gāthāhi byākāsi –
೧೦೯೭. ‘‘ಸೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ಅತ್ತಮನೋ…ಪೇ॰… ಯಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸಿದಂ ಫಲಂ’’॥
1097. ‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
೧೦೯೮.
1098.
‘‘ಅಹಂ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ, ದಿಸ್ವಾನ ಸಮಣೇ ಸೀಲವನ್ತೇ।
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, disvāna samaṇe sīlavante;
ಸಮ್ಪನ್ನವಿಜ್ಜಾಚರಣೇ ಯಸಸ್ಸೀ, ಬಹುಸ್ಸುತೇ ತಣ್ಹಕ್ಖಯೂಪಪನ್ನೇ।
Sampannavijjācaraṇe yasassī, bahussute taṇhakkhayūpapanne;
ಅನ್ನಞ್ಚ ಪಾನಞ್ಚ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ, ಸಕ್ಕಚ್ಚ ದಾನಂ ವಿಪುಲಂ ಅದಾಸಿಂ॥
Annañca pānañca pasannacitto, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.
೧೦೯೯.
1099.
‘‘ತೇನ ಮೇತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋ…ಪೇ॰…
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…
ವಣ್ಣೋ ಚ ಮೇ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪಭಾಸತೀ’’ತಿ॥
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
೧೦೯೪. ತತ್ಥ ಸುಕುಣ್ಡಲೀತಿ ಸುನ್ದರೇಹಿ ಕುಣ್ಡಲೇಹಿ ಅಲಙ್ಕತಕಣ್ಣೋ। ‘‘ಸಕುಣ್ಡಲೀ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಸದಿಸಂ ಕುಣ್ಡಲಂ ಸಕುಣ್ಡಲಂ, ತಂ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಸಕುಣ್ಡಲೀ, ಯುತ್ತಕುಣ್ಡಲೀ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಞ್ಚ ತುಯ್ಹಞ್ಚ ಅನುಚ್ಛವಿಕಕುಣ್ಡಲೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಪ್ಪಿತಕೇಸಮಸ್ಸೂತಿ ಸಮ್ಮಾಕಪ್ಪಿತಕೇಸಮಸ್ಸು। ಆಮುತ್ತಹತ್ಥಾಭರಣೋತಿ ಪಟಿಮುಕ್ಕಅಙ್ಗುಲಿಯಾದಿಹತ್ಥಾಭರಣೋ।
1094. Tattha sukuṇḍalīti sundarehi kuṇḍalehi alaṅkatakaṇṇo. ‘‘Sakuṇḍalī’’tipi pāṭho, sadisaṃ kuṇḍalaṃ sakuṇḍalaṃ, taṃ assa atthīti sakuṇḍalī, yuttakuṇḍalī aññamaññañca tuyhañca anucchavikakuṇḍalīti attho. Kappitakesamassūti sammākappitakesamassu. Āmuttahatthābharaṇoti paṭimukkaaṅguliyādihatthābharaṇo.
೧೦೯೮. ತಣ್ಹಕ್ಖಯೂಪಪನ್ನೇತಿ ತಣ್ಹಕ್ಖಯಂ ಅರಹತ್ತಂ, ನಿಬ್ಬಾನಮೇವ ವಾ ಉಪಗತೇ, ಅಧಿಗತವನ್ತೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ।
1098.Taṇhakkhayūpapanneti taṇhakkhayaṃ arahattaṃ, nibbānameva vā upagate, adhigatavanteti attho. Sesaṃ vuttanayameva.
ಪಠಮಕುಣ್ಡಲೀವಿಮಾನವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Paṭhamakuṇḍalīvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ವಿಮಾನವತ್ಥುಪಾಳಿ • Vimānavatthupāḷi / ೮. ಪಠಮಕುಣ್ಡಲೀವಿಮಾನವತ್ಥು • 8. Paṭhamakuṇḍalīvimānavatthu
