| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමානවත්‌ථු-අට්‌ඨකථා • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
8. පඨමකුණ්‌ඩලීවිමානවණ්‌ණනා
8. Paṭhamakuṇḍalīvimānavaṇṇanā
අලඞ්‌කතො මල්‍යධරො සුවත්‌ථොති කුණ්‌ඩලීවිමානං. තස්‌ස කා උපත්‌ති? භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ. තෙන සමයෙන ද්‌වෙ අග්‌ගසාවකා සපරිවාරා කාසීසු චාරිකං චරන්‌තා සූරියත්‌ථඞ්‌ගමනවෙලායං අඤ්‌ඤතරං විහාරං පාපුණිංසු. තං පවත්‌තිං සුත්‌වා තස්‌ස විහාරස්‌ස ගොචරගාමෙ අඤ්‌ඤතරො උපාසකො ථෙරෙ උපසඞ්‌කමිත්‌වා වන්‌දිත්‌වා පාදධොවනං පාදබ්‌භඤ්‌ජනතෙලං මඤ්‌චපීඨං පච්‌චත්‌ථරණං පදීපියඤ්‌ච උපනෙත්‌වා ස්‌වාතනාය ච නිමන්‌තෙත්‌වා දුතියදිවසෙ මහාදානං පවත්‌තෙසි, ථෙරා තස්‌ස අනුමොදනං වත්‌වා පක්‌කමිංසු. සො අපරෙන සමයෙන කාලං කත්‌වා තාවතිංසෙසු ද්‌වාදසයොජනිකෙ කනකවිමානෙ නිබ්‌බත්‌ති. තං ආයස්‌මා මහාමොග්‌ගල්‌ලානත්‌ථෙරො ඉමාහි ගාථාහි පටිපුච්‌ඡි –
Alaṅkatomalyadharo suvatthoti kuṇḍalīvimānaṃ. Tassa kā upatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena dve aggasāvakā saparivārā kāsīsu cārikaṃ carantā sūriyatthaṅgamanavelāyaṃ aññataraṃ vihāraṃ pāpuṇiṃsu. Taṃ pavattiṃ sutvā tassa vihārassa gocaragāme aññataro upāsako there upasaṅkamitvā vanditvā pādadhovanaṃ pādabbhañjanatelaṃ mañcapīṭhaṃ paccattharaṇaṃ padīpiyañca upanetvā svātanāya ca nimantetvā dutiyadivase mahādānaṃ pavattesi, therā tassa anumodanaṃ vatvā pakkamiṃsu. So aparena samayena kālaṃ katvā tāvatiṃsesu dvādasayojanike kanakavimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallānatthero imāhi gāthāhi paṭipucchi –
1094.
1094.
‘‘අලඞ්‌කතො මල්‍යධරො සුවත්‌ථො, සුකුණ්‌ඩලී කප්‌පිතකෙසමස්‌සු;
‘‘Alaṅkato malyadharo suvattho, sukuṇḍalī kappitakesamassu;
ආමුත්‌තහත්‌ථාභරණො යසස්‌සී, දිබ්‌බෙ විමානම්‌හි යථාපි චන්‌දිමා.
Āmuttahatthābharaṇo yasassī, dibbe vimānamhi yathāpi candimā.
1095.
1095.
‘‘දිබ්‌බා ච වීණා පවදන්‌ති වග්‌ගුං, අට්‌ඨට්‌ඨකා සික්‌ඛිතා සාධුරූපා;
‘‘Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ, aṭṭhaṭṭhakā sikkhitā sādhurūpā;
දිබ්‌බා ච කඤ්‌ඤා තිදසචරා උළාරා, නච්‌චන්‌ති ගායන්‌ති පමොදයන්‌ති.
Dibbā ca kaññā tidasacarā uḷārā, naccanti gāyanti pamodayanti.
1096.
1096.
‘‘දෙවිද්‌ධිපත්‌තොසි මහානුභාවො…පෙ.…
‘‘Deviddhipattosi mahānubhāvo…pe…
වණ්‌ණො ච තෙ සබ්‌බදිසා පභාසතී’’ති.
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
සොපි තස්‌ස ඉමාහි ගාථාහි බ්‍යාකාසි –
Sopi tassa imāhi gāthāhi byākāsi –
1097. ‘‘සො දෙවපුත්‌තො අත්‌තමනො…පෙ.… යස්‌ස කම්‌මස්‌සිදං ඵලං’’.
1097. ‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
1098.
1098.
‘‘අහං මනුස්‌සෙසු මනුස්‌සභූතො, දිස්‌වාන සමණෙ සීලවන්‌තෙ;
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, disvāna samaṇe sīlavante;
සම්‌පන්‌නවිජ්‌ජාචරණෙ යසස්‌සී, බහුස්‌සුතෙ තණ්‌හක්‌ඛයූපපන්‌නෙ;
Sampannavijjācaraṇe yasassī, bahussute taṇhakkhayūpapanne;
අන්‌නඤ්‌ච පානඤ්‌ච පසන්‌නචිත්‌තො, සක්‌කච්‌ච දානං විපුලං අදාසිං.
Annañca pānañca pasannacitto, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.
1099.
1099.
‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්‌ණො…පෙ.…
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…
වණ්‌ණො ච මෙ සබ්‌බදිසා පභාසතී’’ති.
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
1094. තත්‌ථ සුකුණ්‌ඩලීති සුන්‌දරෙහි කුණ්‌ඩලෙහි අලඞ්‌කතකණ්‌ණො. ‘‘සකුණ්‌ඩලී’’තිපි පාඨො, සදිසං කුණ්‌ඩලං සකුණ්‌ඩලං, තං අස්‌ස අත්‌ථීති සකුණ්‌ඩලී, යුත්‌තකුණ්‌ඩලී අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤඤ්‌ච තුය්‌හඤ්‌ච අනුච්‌ඡවිකකුණ්‌ඩලීති අත්‌ථො. කප්‌පිතකෙසමස්‌සූති සම්‌මාකප්‌පිතකෙසමස්‌සු. ආමුත්‌තහත්‌ථාභරණොති පටිමුක්‌කඅඞ්‌ගුලියාදිහත්‌ථාභරණො.
1094. Tattha sukuṇḍalīti sundarehi kuṇḍalehi alaṅkatakaṇṇo. ‘‘Sakuṇḍalī’’tipi pāṭho, sadisaṃ kuṇḍalaṃ sakuṇḍalaṃ, taṃ assa atthīti sakuṇḍalī, yuttakuṇḍalī aññamaññañca tuyhañca anucchavikakuṇḍalīti attho. Kappitakesamassūti sammākappitakesamassu. Āmuttahatthābharaṇoti paṭimukkaaṅguliyādihatthābharaṇo.
1098. තණ්‌හක්‌ඛයූපපන්‌නෙති තණ්‌හක්‌ඛයං අරහත්‌තං, නිබ්‌බානමෙව වා උපගතෙ, අධිගතවන්‌තෙති අත්‌ථො. සෙසං වුත්‌තනයමෙව.
1098.Taṇhakkhayūpapanneti taṇhakkhayaṃ arahattaṃ, nibbānameva vā upagate, adhigatavanteti attho. Sesaṃ vuttanayameva.
පඨමකුණ්‌ඩලීවිමානවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Paṭhamakuṇḍalīvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / විමානවත්‌ථුපාළි • Vimānavatthupāḷi / 8. පඨමකුණ්‌ඩලීවිමානවත්‌ථු • 8. Paṭhamakuṇḍalīvimānavatthu
