Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വിമാനവത്ഥു-അട്ഠകഥാ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
൮. പഠമകുണ്ഡലീവിമാനവണ്ണനാ
8. Paṭhamakuṇḍalīvimānavaṇṇanā
അലങ്കതോ മല്യധരോ സുവത്ഥോതി കുണ്ഡലീവിമാനം. തസ്സ കാ ഉപത്തി? ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ. തേന സമയേന ദ്വേ അഗ്ഗസാവകാ സപരിവാരാ കാസീസു ചാരികം ചരന്താ സൂരിയത്ഥങ്ഗമനവേലായം അഞ്ഞതരം വിഹാരം പാപുണിംസു. തം പവത്തിം സുത്വാ തസ്സ വിഹാരസ്സ ഗോചരഗാമേ അഞ്ഞതരോ ഉപാസകോ ഥേരേ ഉപസങ്കമിത്വാ വന്ദിത്വാ പാദധോവനം പാദബ്ഭഞ്ജനതേലം മഞ്ചപീഠം പച്ചത്ഥരണം പദീപിയഞ്ച ഉപനേത്വാ സ്വാതനായ ച നിമന്തേത്വാ ദുതിയദിവസേ മഹാദാനം പവത്തേസി, ഥേരാ തസ്സ അനുമോദനം വത്വാ പക്കമിംസു. സോ അപരേന സമയേന കാലം കത്വാ താവതിംസേസു ദ്വാദസയോജനികേ കനകവിമാനേ നിബ്ബത്തി. തം ആയസ്മാ മഹാമോഗ്ഗല്ലാനത്ഥേരോ ഇമാഹി ഗാഥാഹി പടിപുച്ഛി –
Alaṅkatomalyadharo suvatthoti kuṇḍalīvimānaṃ. Tassa kā upatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena dve aggasāvakā saparivārā kāsīsu cārikaṃ carantā sūriyatthaṅgamanavelāyaṃ aññataraṃ vihāraṃ pāpuṇiṃsu. Taṃ pavattiṃ sutvā tassa vihārassa gocaragāme aññataro upāsako there upasaṅkamitvā vanditvā pādadhovanaṃ pādabbhañjanatelaṃ mañcapīṭhaṃ paccattharaṇaṃ padīpiyañca upanetvā svātanāya ca nimantetvā dutiyadivase mahādānaṃ pavattesi, therā tassa anumodanaṃ vatvā pakkamiṃsu. So aparena samayena kālaṃ katvā tāvatiṃsesu dvādasayojanike kanakavimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallānatthero imāhi gāthāhi paṭipucchi –
൧൦൯൪.
1094.
‘‘അലങ്കതോ മല്യധരോ സുവത്ഥോ, സുകുണ്ഡലീ കപ്പിതകേസമസ്സു;
‘‘Alaṅkato malyadharo suvattho, sukuṇḍalī kappitakesamassu;
ആമുത്തഹത്ഥാഭരണോ യസസ്സീ, ദിബ്ബേ വിമാനമ്ഹി യഥാപി ചന്ദിമാ.
Āmuttahatthābharaṇo yasassī, dibbe vimānamhi yathāpi candimā.
൧൦൯൫.
1095.
‘‘ദിബ്ബാ ച വീണാ പവദന്തി വഗ്ഗും, അട്ഠട്ഠകാ സിക്ഖിതാ സാധുരൂപാ;
‘‘Dibbā ca vīṇā pavadanti vagguṃ, aṭṭhaṭṭhakā sikkhitā sādhurūpā;
ദിബ്ബാ ച കഞ്ഞാ തിദസചരാ ഉളാരാ, നച്ചന്തി ഗായന്തി പമോദയന്തി.
Dibbā ca kaññā tidasacarā uḷārā, naccanti gāyanti pamodayanti.
൧൦൯൬.
1096.
‘‘ദേവിദ്ധിപത്തോസി മഹാനുഭാവോ…പേ॰…
‘‘Deviddhipattosi mahānubhāvo…pe…
വണ്ണോ ച തേ സബ്ബദിസാ പഭാസതീ’’തി.
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
സോപി തസ്സ ഇമാഹി ഗാഥാഹി ബ്യാകാസി –
Sopi tassa imāhi gāthāhi byākāsi –
൧൦൯൭. ‘‘സോ ദേവപുത്തോ അത്തമനോ…പേ॰… യസ്സ കമ്മസ്സിദം ഫലം’’.
1097. ‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
൧൦൯൮.
1098.
‘‘അഹം മനുസ്സേസു മനുസ്സഭൂതോ, ദിസ്വാന സമണേ സീലവന്തേ;
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, disvāna samaṇe sīlavante;
സമ്പന്നവിജ്ജാചരണേ യസസ്സീ, ബഹുസ്സുതേ തണ്ഹക്ഖയൂപപന്നേ;
Sampannavijjācaraṇe yasassī, bahussute taṇhakkhayūpapanne;
അന്നഞ്ച പാനഞ്ച പസന്നചിത്തോ, സക്കച്ച ദാനം വിപുലം അദാസിം.
Annañca pānañca pasannacitto, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.
൧൦൯൯.
1099.
‘‘തേന മേതാദിസോ വണ്ണോ…പേ॰…
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…
വണ്ണോ ച മേ സബ്ബദിസാ പഭാസതീ’’തി.
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
൧൦൯൪. തത്ഥ സുകുണ്ഡലീതി സുന്ദരേഹി കുണ്ഡലേഹി അലങ്കതകണ്ണോ. ‘‘സകുണ്ഡലീ’’തിപി പാഠോ, സദിസം കുണ്ഡലം സകുണ്ഡലം, തം അസ്സ അത്ഥീതി സകുണ്ഡലീ, യുത്തകുണ്ഡലീ അഞ്ഞമഞ്ഞഞ്ച തുയ്ഹഞ്ച അനുച്ഛവികകുണ്ഡലീതി അത്ഥോ. കപ്പിതകേസമസ്സൂതി സമ്മാകപ്പിതകേസമസ്സു. ആമുത്തഹത്ഥാഭരണോതി പടിമുക്കഅങ്ഗുലിയാദിഹത്ഥാഭരണോ.
1094. Tattha sukuṇḍalīti sundarehi kuṇḍalehi alaṅkatakaṇṇo. ‘‘Sakuṇḍalī’’tipi pāṭho, sadisaṃ kuṇḍalaṃ sakuṇḍalaṃ, taṃ assa atthīti sakuṇḍalī, yuttakuṇḍalī aññamaññañca tuyhañca anucchavikakuṇḍalīti attho. Kappitakesamassūti sammākappitakesamassu. Āmuttahatthābharaṇoti paṭimukkaaṅguliyādihatthābharaṇo.
൧൦൯൮. തണ്ഹക്ഖയൂപപന്നേതി തണ്ഹക്ഖയം അരഹത്തം, നിബ്ബാനമേവ വാ ഉപഗതേ, അധിഗതവന്തേതി അത്ഥോ. സേസം വുത്തനയമേവ.
1098.Taṇhakkhayūpapanneti taṇhakkhayaṃ arahattaṃ, nibbānameva vā upagate, adhigatavanteti attho. Sesaṃ vuttanayameva.
പഠമകുണ്ഡലീവിമാനവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Paṭhamakuṇḍalīvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / വിമാനവത്ഥുപാളി • Vimānavatthupāḷi / ൮. പഠമകുണ്ഡലീവിമാനവത്ഥു • 8. Paṭhamakuṇḍalīvimānavatthu