Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဥဒာန-အဋ္ဌကထာ • Udāna-aṭṭhakathā

    ၇. စူဠဝဂ္ဂော

    7. Cūḷavaggo

    ၁. ပဌမလကုဏ္ဍကဘဒ္ဒိယသုတ္တဝဏ္ဏနာ

    1. Paṭhamalakuṇḍakabhaddiyasuttavaṇṇanā

    ၆၁. စူဠဝဂ္ဂသ္သ ပဌမေ လကုဏ္ဍကဘဒ္ဒိယန္တိ ဧတ္ထ ဘဒ္ဒိယောတိ တသ္သ အာယသ္မတော နာမံ, ကာယသ္သ ပန ရသ္သတ္တာ ‘‘လကုဏ္ဍကဘဒ္ဒိယော’’တိ နံ သဉ္ဇာနန္တိ။ သော ကိရ သာဝတ္ထိဝာသီ ကုလပုတ္တော မဟဒ္ဓနော မဟာဘောဂော ရူပေန အပာသာဒိကော ဒုဗ္ဗဏ္ဏော ဒုဒ္ဒသိကော ဩကောဋိမကော။ သော ဧကဒိဝသံ သတ္ထရိ ဇေတဝနေ ဝိဟရန္တေ ဥပာသကေဟိ သဒ္ဓိံ ဝိဟာရံ ဂန္တ္ဝာ ဓမ္မဒေသနံ သုတ္ဝာ ပဋိလဒ္ဓသဒ္ဓော ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ လဒ္ဓူပသမ္ပဒော သတ္ထု သန္တိကေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတ္ဝာ ဝိပသ္သနာယ ကမ္မံ ကရောန္တော သောတာပတ္တိဖလံ ပာပုဏိ။ တဒာ သေက္ခာ ဘိက္ခူ ယေဘုယ္ယေန အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဥပရိမဂ္ဂတ္ထာယ ကမ္မဋ္ဌာနံ ယာစန္တိ, ဓမ္မဒေသနံ ယာစန္တိ, ပဉ္ဟံ ပုစ္ဆန္တိ။ သော တေသံ အဓိပ္ပာယံ ပူရေန္တော ကမ္မဋ္ဌာနံ အာစိက္ခတိ, ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ပဉ္ဟံ ဝိသ္သဇ္ဇေတိ။ တေ ဃဋေန္တာ ဝာယမန္တာ အပ္ပေကစ္စေ သကဒာဂာမိဖလံ, အပ္ပေကစ္စေ အနာဂာမိဖလံ, အပ္ပေကစ္စေ အရဟတ္တံ, အပ္ပေကစ္စေ တိသ္သော ဝိဇ္ဇာ, အပ္ပေကစ္စေ ဆဠဘိညာ, အပ္ပေကစ္စေ စတသ္သော ပဋိသမ္ဘိဒာ အဓိဂစ္ဆန္တိ။ တေ ဒိသ္ဝာ လကုဏ္ဍကဘဒ္ဒိယောပိ သေခော သမာနော ကာလံ ဉတ္ဝာ အတ္တနော စိတ္တကလ္လတဉ္စ သလ္လေခဉ္စ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ဓမ္မသေနာပတိံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ကတပဋိသန္ထာရော သမ္မောဒမာနော ဓမ္မဒေသနံ ယာစိ။ သောပိသ္သ အဇ္ဈာသယသ္သ အနုရူပံ ကထံ ကထေသိ။ တေန ဝုတ္တံ – ‘‘တေန ခော ပန သမယေန အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော အာယသ္မန္တံ လကုဏ္ဍကဘဒ္ဒိယံ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒသ္သေတီ’’တိအာဒိ။

    61. Cūḷavaggassa paṭhame lakuṇḍakabhaddiyanti ettha bhaddiyoti tassa āyasmato nāmaṃ, kāyassa pana rassattā ‘‘lakuṇḍakabhaddiyo’’ti naṃ sañjānanti. So kira sāvatthivāsī kulaputto mahaddhano mahābhogo rūpena apāsādiko dubbaṇṇo duddasiko okoṭimako. So ekadivasaṃ satthari jetavane viharante upāsakehi saddhiṃ vihāraṃ gantvā dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā laddhūpasampado satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā vipassanāya kammaṃ karonto sotāpattiphalaṃ pāpuṇi. Tadā sekkhā bhikkhū yebhuyyena āyasmantaṃ sāriputtaṃ upasaṅkamitvā uparimaggatthāya kammaṭṭhānaṃ yācanti, dhammadesanaṃ yācanti, pañhaṃ pucchanti. So tesaṃ adhippāyaṃ pūrento kammaṭṭhānaṃ ācikkhati, dhammaṃ deseti, pañhaṃ vissajjeti. Te ghaṭentā vāyamantā appekacce sakadāgāmiphalaṃ, appekacce anāgāmiphalaṃ, appekacce arahattaṃ, appekacce tisso vijjā, appekacce chaḷabhiññā, appekacce catasso paṭisambhidā adhigacchanti. Te disvā lakuṇḍakabhaddiyopi sekho samāno kālaṃ ñatvā attano cittakallatañca sallekhañca paccavekkhitvā dhammasenāpatiṃ upasaṅkamitvā katapaṭisanthāro sammodamāno dhammadesanaṃ yāci. Sopissa ajjhāsayassa anurūpaṃ kathaṃ kathesi. Tena vuttaṃ – ‘‘tena kho pana samayena āyasmā sāriputto āyasmantaṃ lakuṇḍakabhaddiyaṃ anekapariyāyena dhammiyā kathāya sandassetī’’tiādi.

    တတ္ထ အနေကပရိယာယေနာတိ ‘‘ဣတိပိ ပဉ္စက္ခန္ဓာ အနိစ္စာ, ဣတိပိ ဒုက္ခာ, ဣတိပိ အနတ္တာ’’တိ ဧဝံ အနေကေဟိ ကာရဏေဟိ။ ဓမ္မိယာ ကထာယာတိ ပဉ္စန္နံ ဥပာဒာနက္ခန္ဓာနံ ဥဒယဗ္ဗယာဒိပကာသနိယာ ဓမ္မိယာ ကထာယ။ သန္ဒသ္သေတီတိ တာနိယေဝ အနိစ္စာဒိလက္ခဏာနိ ဥဒယဗ္ဗယာဒိကေ စ သမ္မာ ဒသ္သေတိ, ဟတ္ထေန ဂဟေတ္ဝာ ဝိယ ပစ္စက္ခတော ဒသ္သေတိ။ သမာဒပေတီတိ တတ္ထ လက္ခဏာရမ္မဏိကံ ဝိပသ္သနံ သမ္မာ အာဒပေတိ, ယထာ ဝီထိပဋိပန္နာ ဟုတ္ဝာ ပဝတ္တတိ, ဧဝံ ဂဏ္ဟာပေတိ။ သမုတ္တေဇေတီတိ ဝိပသ္သနာယ အာရဒ္ဓာယ သင္ခာရာနံ ဥဒယဗ္ဗယာဒီသု ဥပဋ္ဌဟန္တေသု ယထာကာလံ ပဂ္ဂဟနိဂ္ဂဟသမုပေက္ခဏေဟိ ဗောဇ္ဈင္ဂာနံ အနုပဝတ္တနေန ဘာဝနံ မဇ္ဈိမံ ဝီထိံ ဩတာရေတ္ဝာ ယထာ ဝိပသ္သနာဉာဏံ သူရံ ပသန္နံ ဟုတ္ဝာ ဝဟတိ, ဧဝံ ဣန္ဒ္ရိယာနံ ဝိသဒဘာဝကရဏေန ဝိပသ္သနာစိတ္တံ သမ္မာ ဥတ္တေဇေတိ, ဝိသဒာပနဝသေန ဝောဒပေတိ။ သမ္ပဟံသေတီတိ တထာ ပဝတ္တိယမာနာယ ဝိပသ္သနာယ သမပ္ပဝတ္တဘာဝနာဝသေန စေဝ ဥပရိလဒ္ဓဗ္ဗဘာဝနာဗလေန စ စိတ္တံ သမ္မာ ပဟံသေတိ, လဒ္ဓသ္သာဒဝသေန ဝာ သုဋ္ဌု တောသေတိ။ အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စီတိ ယထာ ယထာ ဓမ္မသေနာပတိ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, တထာ တထာ တထလက္ခဏံ ဝိပသ္သန္တသ္သ ထေရသ္သ စ ဒေသနာနုဘာဝေန, အတ္တနော စ ဥပနိသ္သယသမ္ပတ္တိယာ ဉာဏသ္သ ပရိပာကံ ဂတတ္တာ ဒေသနာနုသာရေန ဉာဏေ အနုပဝတ္တန္တေ ကာမာသဝာဒီသု ကဉ္စိ အာသဝံ အဂ္ဂဟေတ္ဝာ မဂ္ဂပဋိပာဋိယာဝ အနဝသေသတော စိတ္တံ ဝိမုစ္စိ, အရဟတ္တဖလံ သစ္ဆာကာသီတိ အတ္ထော။

    Tattha anekapariyāyenāti ‘‘itipi pañcakkhandhā aniccā, itipi dukkhā, itipi anattā’’ti evaṃ anekehi kāraṇehi. Dhammiyā kathāyāti pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ udayabbayādipakāsaniyā dhammiyā kathāya. Sandassetīti tāniyeva aniccādilakkhaṇāni udayabbayādike ca sammā dasseti, hatthena gahetvā viya paccakkhato dasseti. Samādapetīti tattha lakkhaṇārammaṇikaṃ vipassanaṃ sammā ādapeti, yathā vīthipaṭipannā hutvā pavattati, evaṃ gaṇhāpeti. Samuttejetīti vipassanāya āraddhāya saṅkhārānaṃ udayabbayādīsu upaṭṭhahantesu yathākālaṃ paggahaniggahasamupekkhaṇehi bojjhaṅgānaṃ anupavattanena bhāvanaṃ majjhimaṃ vīthiṃ otāretvā yathā vipassanāñāṇaṃ sūraṃ pasannaṃ hutvā vahati, evaṃ indriyānaṃ visadabhāvakaraṇena vipassanācittaṃ sammā uttejeti, visadāpanavasena vodapeti. Sampahaṃsetīti tathā pavattiyamānāya vipassanāya samappavattabhāvanāvasena ceva upariladdhabbabhāvanābalena ca cittaṃ sammā pahaṃseti, laddhassādavasena vā suṭṭhu toseti. Anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccīti yathā yathā dhammasenāpati dhammaṃ deseti, tathā tathā tathalakkhaṇaṃ vipassantassa therassa ca desanānubhāvena, attano ca upanissayasampattiyā ñāṇassa paripākaṃ gatattā desanānusārena ñāṇe anupavattante kāmāsavādīsu kañci āsavaṃ aggahetvā maggapaṭipāṭiyāva anavasesato cittaṃ vimucci, arahattaphalaṃ sacchākāsīti attho.

    ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတ္ဝာတိ ဧတံ အာယသ္မတော လကုဏ္ဍကဘဒ္ဒိယသ္သ အညာရာဓနသင္ခာတံ အတ္ထံ သဗ္ဗာကာရတော ဝိဒိတ္ဝာ တဒတ္ထဒီပနံ ဣမံ ဥဒာနံ ဥဒာနေသိ

    Etamatthaṃ viditvāti etaṃ āyasmato lakuṇḍakabhaddiyassa aññārādhanasaṅkhātaṃ atthaṃ sabbākārato viditvā tadatthadīpanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.

    တတ္ထ ဥဒ္ဓန္တိ ရူပဓာတုယာ အရူပဓာတုယာ စ။ အဓောတိ ကာမဓာတုယာ။ သဗ္ဗဓီတိ သဗ္ဗသ္မိမ္ပိ သင္ခာရဂတေ။ ဝိပ္ပမုတ္တောတိ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဝိက္ခမ္ဘနဝိမုတ္တိယာ အပရဘာဂေ သမုစ္ဆေဒပဋိပသ္သဒ္ဓိဝိမုတ္တီဟိ သဗ္ဗပ္ပကာရေန ဝိမုတ္တော။ ဧတ္ထ စ ဥဒ္ဓံ ဝိပ္ပမုတ္တောတိ ဧတေန ပဉ္စုဒ္ဓမ္ဘာဂိယသံယောဇနပဟာနံ ဒသ္သေတိ။ အဓော ဝိပ္ပမုတ္တောတိ ဧတေန ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယသံယောဇနပဟာနံ။ သဗ္ဗဓိ ဝိပ္ပမုတ္တောတိ ဧတေန အဝသိဋ္ဌသဗ္ဗာကုသလပဟာနံ ဒသ္သေတိ။ အထ ဝာ ဥဒ္ဓန္တိ အနာဂတကာလဂ္ဂဟဏံ။ အဓောတိ အတီတကာလဂ္ဂဟဏံ။ ဥဘယဂ္ဂဟဏေနေဝ တဒုဘယပဋိသံယုတ္တတ္တာ ပစ္စုပ္ပန္နော အဒ္ဓာ ဂဟိတော ဟောတိ, တတ္ထ အနာဂတကာလဂ္ဂဟဏေန အနာဂတက္ခန္ဓာယတနဓာတုယော ဂဟိတာ။ သေသပဒေသုပိ ဧသေဝ နယော။ သဗ္ဗဓီတိ ကာမဘေဒာဒိကေ သဗ္ဗသ္မိံ ဘဝေ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – အနာဂတော အတီတော ပစ္စုပ္ပန္နောတိ ဧဝံ တိယဒ္ဓသင္ဂဟိတေ သဗ္ဗသ္မိံ ဘဝေ ဝိပ္ပမုတ္တောတိ။

    Tattha uddhanti rūpadhātuyā arūpadhātuyā ca. Adhoti kāmadhātuyā. Sabbadhīti sabbasmimpi saṅkhāragate. Vippamuttoti pubbabhāge vikkhambhanavimuttiyā aparabhāge samucchedapaṭipassaddhivimuttīhi sabbappakārena vimutto. Ettha ca uddhaṃ vippamuttoti etena pañcuddhambhāgiyasaṃyojanapahānaṃ dasseti. Adho vippamuttoti etena pañcorambhāgiyasaṃyojanapahānaṃ. Sabbadhivippamuttoti etena avasiṭṭhasabbākusalapahānaṃ dasseti. Atha vā uddhanti anāgatakālaggahaṇaṃ. Adhoti atītakālaggahaṇaṃ. Ubhayaggahaṇeneva tadubhayapaṭisaṃyuttattā paccuppanno addhā gahito hoti, tattha anāgatakālaggahaṇena anāgatakkhandhāyatanadhātuyo gahitā. Sesapadesupi eseva nayo. Sabbadhīti kāmabhedādike sabbasmiṃ bhave. Idaṃ vuttaṃ hoti – anāgato atīto paccuppannoti evaṃ tiyaddhasaṅgahite sabbasmiṃ bhave vippamuttoti.

    အယံဟမသ္မီတိ အနာနုပသ္သီတိ ယော ဧဝံ ဝိပ္ပမုတ္တော, သော ရူပဝေဒနာဒီသု ‘‘အယံ နာမ ဓမ္မော အဟမသ္မီ’’တိ ဒိဋ္ဌိမာနမညနာဝသေန ဧဝံ နာနုပသ္သတိ။ တသ္သ တထာ ဒသ္သနေ ကာရဏံ နတ္ထီတိ အဓိပ္ပာယော။ အထ ဝာ အယံဟမသ္မီတိ အနာနုပသ္သီတိ ဣဒံ ယထာဝုတ္တာယ ဝိမုတ္တိယာ အဓိဂမုပာယဒီပနံ။ တိယဒ္ဓသင္ဂဟိတေ တေဘူမကေ သင္ခာရေ ‘‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’တိ ပဝတ္တနသဘာဝာယ မညနာယ အနဓိဋ္ဌာနံ ကတ္ဝာ ‘‘နေတံ မမ, နေသောဟမသ္မိ, န မေ သော အတ္တာ’’တိ ဧဝံ ဥပ္ပဇ္ဇမာနာ ယာ ပုဗ္ဗဘာဂဝုဋ္ဌာနဂာမိနီ ဝိပသ္သနာ, သာ ဝိမုတ္တိယာ ပဒဋ္ဌာနံ။ ဧဝံ ဝိမုတ္တော ဥဒတာရိ ဩဃံ, အတိဏ္ဏပုဗ္ဗံ အပုနဗ္ဘဝာယာတိ ဧဝံ ဒသဟိ သံယောဇနေဟိ သဗ္ဗာကုသလေဟိ စ သဗ္ဗထာ ဝိမုတ္တော အရဟာ အရိယမဂ္ဂာဓိဂမနတော ပုဗ္ဗေ သုပိနန္တေပိ အတိဏ္ဏပုဗ္ဗံ ကာမောဃော ဘဝောဃော ဒိဋ္ဌောဃော အဝိဇ္ဇောဃောတိ ဣမံ စတုဗ္ဗိဓံ ဩဃံ, သံသာရမဟောဃမေဝ ဝာ အပုနဗ္ဘဝာယ အနုပာဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနာယ ဥဒတာရိ ဥတ္တိဏ္ဏော, ဥတ္တရိတ္ဝာ ပာရေ ဌိတောတိ အတ္ထော။

    Ayaṃhamasmītianānupassīti yo evaṃ vippamutto, so rūpavedanādīsu ‘‘ayaṃ nāma dhammo ahamasmī’’ti diṭṭhimānamaññanāvasena evaṃ nānupassati. Tassa tathā dassane kāraṇaṃ natthīti adhippāyo. Atha vā ayaṃhamasmīti anānupassīti idaṃ yathāvuttāya vimuttiyā adhigamupāyadīpanaṃ. Tiyaddhasaṅgahite tebhūmake saṅkhāre ‘‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’ti pavattanasabhāvāya maññanāya anadhiṭṭhānaṃ katvā ‘‘netaṃ mama, nesohamasmi, na me so attā’’ti evaṃ uppajjamānā yā pubbabhāgavuṭṭhānagāminī vipassanā, sā vimuttiyā padaṭṭhānaṃ. Evaṃ vimutto udatāri oghaṃ, atiṇṇapubbaṃ apunabbhavāyāti evaṃ dasahi saṃyojanehi sabbākusalehi ca sabbathā vimutto arahā ariyamaggādhigamanato pubbe supinantepi atiṇṇapubbaṃ kāmogho bhavogho diṭṭhogho avijjoghoti imaṃ catubbidhaṃ oghaṃ, saṃsāramahoghameva vā apunabbhavāya anupādisesāya nibbānāya udatāri uttiṇṇo, uttaritvā pāre ṭhitoti attho.

    ပဌမသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Paṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဥဒာနပာဠိ • Udānapāḷi / ၁. ပဌမလကုဏ္ဍကဘဒ္ဒိယသုတ္တံ • 1. Paṭhamalakuṇḍakabhaddiyasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact