| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ภิกฺขุนีวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā |
๔. ปาจิตฺติยกณฺฑํ (ภิกฺขุนีวิภงฺควณฺณนา)
4. Pācittiyakaṇḍaṃ (bhikkhunīvibhaṅgavaṇṇanā)
๑. ลสุณวโคฺค
1. Lasuṇavaggo
๑. ปฐมลสุณสิกฺขาปทวณฺณนา
1. Paṭhamalasuṇasikkhāpadavaṇṇanā
ติํสกานนฺตรํ ธมฺมา, ฉสฎฺฐิสตสงฺคหา;
Tiṃsakānantaraṃ dhammā, chasaṭṭhisatasaṅgahā;
สงฺคีตา เย อยํ ทานิ, โหติ เตสมฺปิ วณฺณนาฯ
Saṅgītā ye ayaṃ dāni, hoti tesampi vaṇṇanā.
๗๙๓. ตตฺถ ลสุณวคฺคสฺส ตาว ปฐมสิกฺขาปเท – เทฺว ตโย ภณฺฑิเกติ เทฺว วา ตโย วา โปฎฺฎลิเก; สมฺปุณฺณมิญฺชานเมตํ อธิวจนํฯ น มตฺตํ ชานิตฺวาติ ปมาณํ อชานิตฺวา เขตฺตปาลสฺส วาเรนฺตสฺส พหุํ ลสุณํ หราเปสิฯ
793. Tattha lasuṇavaggassa tāva paṭhamasikkhāpade – dve tayo bhaṇḍiketi dve vā tayo vā poṭṭalike; sampuṇṇamiñjānametaṃ adhivacanaṃ. Na mattaṃ jānitvāti pamāṇaṃ ajānitvā khettapālassa vārentassa bahuṃ lasuṇaṃ harāpesi.
อญฺญตรํ หํสโยนินฺติ สุวณฺณหํสโยนิํฯ โส ตาสํ เอเกกนฺติ โส หํโส ชาติสฺสโร อโหสิ, อถ ปุพฺพสิเนเหน อาคนฺตฺวา ตาสํ เอเกกํ ปตฺตํ เทติ, ตํ ตาปนตาลนเจฺฉทนกฺขมํ สุวณฺณเมว โหติฯ
Aññataraṃ haṃsayoninti suvaṇṇahaṃsayoniṃ. So tāsaṃ ekekanti so haṃso jātissaro ahosi, atha pubbasinehena āgantvā tāsaṃ ekekaṃ pattaṃ deti, taṃ tāpanatālanacchedanakkhamaṃ suvaṇṇameva hoti.
๗๙๕. มาคธกนฺติ มคเธสุ ชาตํฯ มคธรเฎฺฐ ชาตลสุณเมว หิ อิธ ลสุณนฺติ อธิเปฺปตํ, ตมฺปิ ภณฺฑิกลสุณเมว, น เอกทฺวิติมิญฺชกํฯ กุรุนฺทิยํ ปน ชาตเทสํ อวตฺวา ‘‘มาคธกํ นาม ภณฺฑิกลสุณ’’นฺติ วุตฺตํฯ อโชฺฌหาเร อโชฺฌหาเรติ เอตฺถ สเจ เทฺว ตโย ภณฺฑิเก เอกโตเยว สงฺขาทิตฺวา อโชฺฌหรติ, เอกํ ปาจิตฺติยํฯ ภินฺทิตฺวา เอเกกํ มิญฺชํ ขาทนฺติยา ปน ปโยคคณนาย ปาจิตฺติยานีติฯ
795.Māgadhakanti magadhesu jātaṃ. Magadharaṭṭhe jātalasuṇameva hi idha lasuṇanti adhippetaṃ, tampi bhaṇḍikalasuṇameva, na ekadvitimiñjakaṃ. Kurundiyaṃ pana jātadesaṃ avatvā ‘‘māgadhakaṃ nāma bhaṇḍikalasuṇa’’nti vuttaṃ. Ajjhohāre ajjhohāreti ettha sace dve tayo bhaṇḍike ekatoyeva saṅkhāditvā ajjhoharati, ekaṃ pācittiyaṃ. Bhinditvā ekekaṃ miñjaṃ khādantiyā pana payogagaṇanāya pācittiyānīti.
๗๙๗. ปลณฺฑุกาทีนํ วเณฺณน วา มิญฺชาย วา นานตฺตํ เวทิตพฺพํ – วเณฺณน ตาว ปลณฺฑุโก ปณฺฑุวโณฺณ โหติฯ ภญฺชนโก โลหิตวโณฺณฯ หริตโก หริตปณฺณวโณฺณฯ มิญฺชาย ปน ปลณฺฑุกสฺส เอกา มิญฺชา โหติ, ภญฺชนกสฺส เทฺว, หริตกสฺส ติโสฺสฯ จาปลสุโณ อมิญฺชโก, องฺกุรมตฺตเมว หิ ตสฺส โหติฯ มหาปจฺจริยาทีสุ ปน ‘‘ปลณฺฑุกสฺส ตีณิ มิญฺชานิ, ภญฺชนกสฺส เทฺว, หริตกสฺส เอก’’นฺติ วุตฺตํ ฯ เอเต ปลณฺฑุกาทโย สภาเวเนว วฎฺฎนฺติฯ สูปสมฺปากาทีสุ ปน มาคธกมฺปิ วฎฺฎติฯ ตญฺหิ ปจฺจมาเนสุ มุคฺคสูปาทีสุ วา มจฺฉมํสวิกติยา วา เตลาทีสุ วา พทรสาฬวาทีสุ วา อมฺพิลสากาทีสุ วา อุตฺตริภเงฺคสุ วา ยตฺถ กตฺถจิ อนฺตมโส ยาคุภเตฺตปิ ปกฺขิปิตุํ วฎฺฎติฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ
797.Palaṇḍukādīnaṃ vaṇṇena vā miñjāya vā nānattaṃ veditabbaṃ – vaṇṇena tāva palaṇḍuko paṇḍuvaṇṇo hoti. Bhañjanako lohitavaṇṇo. Haritako haritapaṇṇavaṇṇo. Miñjāya pana palaṇḍukassa ekā miñjā hoti, bhañjanakassa dve, haritakassa tisso. Cāpalasuṇo amiñjako, aṅkuramattameva hi tassa hoti. Mahāpaccariyādīsu pana ‘‘palaṇḍukassa tīṇi miñjāni, bhañjanakassa dve, haritakassa eka’’nti vuttaṃ . Ete palaṇḍukādayo sabhāveneva vaṭṭanti. Sūpasampākādīsu pana māgadhakampi vaṭṭati. Tañhi paccamānesu muggasūpādīsu vā macchamaṃsavikatiyā vā telādīsu vā badarasāḷavādīsu vā ambilasākādīsu vā uttaribhaṅgesu vā yattha katthaci antamaso yāgubhattepi pakkhipituṃ vaṭṭati. Sesamettha uttānameva.
เอฬกโลมสมุฎฺฐานํ – กิริยํ, โนสญฺญาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ
Eḷakalomasamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, ticittaṃ, tivedananti.
ลสุณสิกฺขาปทํ ปฐมํฯ
Lasuṇasikkhāpadaṃ paṭhamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ภิกฺขุนีวิภงฺค • Bhikkhunīvibhaṅga / ๑. ปฐมสิกฺขาปทํ • 1. Paṭhamasikkhāpadaṃ
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๑. ลสุณวคฺควณฺณนา • 1. Lasuṇavaggavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๑. ปฐมลสุณสิกฺขาปทวณฺณนา • 1. Paṭhamalasuṇasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๑. ปฐมลสุณาทิสิกฺขาปทวณฺณนา • 1. Paṭhamalasuṇādisikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๑. ปฐมสิกฺขาปท-อตฺถโยชนา • 1. Paṭhamasikkhāpada-atthayojanā
