Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ధమ్మసఙ్గణి-అట్ఠకథా • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
పఠమమగ్గవీసతిమహానయో
Paṭhamamaggavīsatimahānayo
౩౫౭. ఇదాని యస్మా లోకుత్తరకుసలం భావేన్తో న కేవలం ఉపనిజ్ఝాయనట్ఠేన ఝానంయేవ భావేతి, నియ్యానట్ఠేన పన మగ్గమ్పి భావేతి, ఉపట్ఠానట్ఠేన సతిపట్ఠానమ్పి, పదహనట్ఠేన సమ్మప్పధానమ్పి, ఇజ్ఝనట్ఠేన ఇద్ధిపాదమ్పి, అధిపతియట్ఠేన ఇన్ద్రియమ్పి, అకమ్పియట్ఠేన బలమ్పి, బుజ్ఝనట్ఠేన బోజ్ఝఙ్గమ్పి, తథట్ఠేన సచ్చమ్పి, అవిక్ఖేపట్ఠేన సమథమ్పి, సుఞ్ఞతట్ఠేన ధమ్మమ్పి, రాసట్ఠేన ఖన్ధమ్పి, ఆయతనట్ఠేన ఆయతనమ్పి, సుఞ్ఞసభావనిస్సత్తట్ఠేన ధాతుమ్పి, పచ్చయట్ఠేన ఆహారమ్పి, ఫుసనట్ఠేన ఫస్సమ్పి, వేదయితట్ఠేన వేదనమ్పి, సఞ్జాననట్ఠేన సఞ్ఞమ్పి, చేతయితట్ఠేన చేతనమ్పి, విజాననట్ఠేన చిత్తమ్పి భావేతి, తస్మా ఏతేసం ఏకూనవీసతియా పదానం దస్సనత్థం పున కతమే ధమ్మా కుసలాతిఆది వుత్తం. ఏవం ‘ఇదమ్పి భావేతి, ఇదమ్పి భావేతీ’తి పుగ్గలజ్ఝాసయేన చేవ దేసనావిలాసేన చ వీసతి నయా దేసితా హోన్తి . ధమ్మం సోతుం నిసిన్నదేవపరిసాయ హి యే ఉపనిజ్ఝాయనట్ఠేన లోకుత్తరం ‘ఝాన’న్తి కథితే బుజ్ఝన్తి, తేసం సప్పాయవసేన ఝానన్తి కథితం…పే॰… యే విజాననట్ఠేన ‘చిత్త’న్తి వుత్తే బుజ్ఝన్తి, తేసం సప్పాయవసేన చిత్తన్తి కథితం. అయమేత్థ ‘పుగ్గలజ్ఝాసయో’.
357. Idāni yasmā lokuttarakusalaṃ bhāvento na kevalaṃ upanijjhāyanaṭṭhena jhānaṃyeva bhāveti, niyyānaṭṭhena pana maggampi bhāveti, upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānampi, padahanaṭṭhena sammappadhānampi, ijjhanaṭṭhena iddhipādampi, adhipatiyaṭṭhena indriyampi, akampiyaṭṭhena balampi, bujjhanaṭṭhena bojjhaṅgampi, tathaṭṭhena saccampi, avikkhepaṭṭhena samathampi, suññataṭṭhena dhammampi, rāsaṭṭhena khandhampi, āyatanaṭṭhena āyatanampi, suññasabhāvanissattaṭṭhena dhātumpi, paccayaṭṭhena āhārampi, phusanaṭṭhena phassampi, vedayitaṭṭhena vedanampi, sañjānanaṭṭhena saññampi, cetayitaṭṭhena cetanampi, vijānanaṭṭhena cittampi bhāveti, tasmā etesaṃ ekūnavīsatiyā padānaṃ dassanatthaṃ puna katame dhammā kusalātiādi vuttaṃ. Evaṃ ‘idampi bhāveti, idampi bhāvetī’ti puggalajjhāsayena ceva desanāvilāsena ca vīsati nayā desitā honti . Dhammaṃ sotuṃ nisinnadevaparisāya hi ye upanijjhāyanaṭṭhena lokuttaraṃ ‘jhāna’nti kathite bujjhanti, tesaṃ sappāyavasena jhānanti kathitaṃ…pe… ye vijānanaṭṭhena ‘citta’nti vutte bujjhanti, tesaṃ sappāyavasena cittanti kathitaṃ. Ayamettha ‘puggalajjhāsayo’.
సమ్మాసమ్బుద్ధో పన అత్తనో బుద్ధసుబోధితాయ దసబలచతువేసారజ్జచతుపటిసమ్భిదతాయ ఛఅసాధారణఞాణయోగేన చ దేసనం యదిచ్ఛకం నియమేత్వా దస్సేతి. ఇచ్ఛన్తో ఉపనిజ్ఝాయనట్ఠేన లోకుత్తరం ఝానన్తి దస్సేతి, ఇచ్ఛన్తో నియ్యానట్ఠేన…పే॰… విజాననట్ఠేన లోకుత్తరం చిత్తన్తి. అయం ‘దేసనావిలాసో’ నామ. తత్థ యథేవ లోకుత్తరం ఝానన్తి వుత్తట్ఠానే దస నయా విభత్తా, ఏవం మగ్గాదీసుపి తేయేవ వేదితబ్బా. ఇతి వీసతియా ఠానేసు దస దస కత్వా ద్వే నయసతాని విభత్తాని హోన్తి.
Sammāsambuddho pana attano buddhasubodhitāya dasabalacatuvesārajjacatupaṭisambhidatāya chaasādhāraṇañāṇayogena ca desanaṃ yadicchakaṃ niyametvā dasseti. Icchanto upanijjhāyanaṭṭhena lokuttaraṃ jhānanti dasseti, icchanto niyyānaṭṭhena…pe… vijānanaṭṭhena lokuttaraṃ cittanti. Ayaṃ ‘desanāvilāso’ nāma. Tattha yatheva lokuttaraṃ jhānanti vuttaṭṭhāne dasa nayā vibhattā, evaṃ maggādīsupi teyeva veditabbā. Iti vīsatiyā ṭhānesu dasa dasa katvā dve nayasatāni vibhattāni honti.
౩౫౮. ఇదాని అధిపతిభేదం దస్సేతుం పున కతమే ధమ్మా కుసలాతిఆది ఆరద్ధం. తత్థ ఛన్దం ధురం జేట్ఠకం పుబ్బఙ్గమం కత్వా నిబ్బత్తితం లోకుత్తరం ఝానం ఛన్దాధిపతేయ్యం నామ. సేసేసుపి ఏసేవ నయో. ఇతి పురిమస్మిం సుద్ధికే ద్వేనయసతాని ఛన్దాధిపతేయ్యాదీసుపి ద్వే ద్వేతి నయసహస్సేన భాజేత్వా పఠమమగ్గం దస్సేసి ధమ్మరాజా.
358. Idāni adhipatibhedaṃ dassetuṃ puna katame dhammā kusalātiādi āraddhaṃ. Tattha chandaṃ dhuraṃ jeṭṭhakaṃ pubbaṅgamaṃ katvā nibbattitaṃ lokuttaraṃ jhānaṃ chandādhipateyyaṃ nāma. Sesesupi eseva nayo. Iti purimasmiṃ suddhike dvenayasatāni chandādhipateyyādīsupi dve dveti nayasahassena bhājetvā paṭhamamaggaṃ dassesi dhammarājā.
పఠమమగ్గో నిట్ఠితో.
Paṭhamamaggo niṭṭhito.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / ధమ్మసఙ్గణీపాళి • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / లోకుత్తరకుసలం • Lokuttarakusalaṃ
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ధమ్మసఙ్గణీ-మూలటీకా • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / పఠమమగ్గవీసతిమహానయవణ్ణనా • Paṭhamamaggavīsatimahānayavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ధమ్మసఙ్గణీ-అనుటీకా • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / పఠమమగ్గవీసతిమహానయవణ్ణనా • Paṭhamamaggavīsatimahānayavaṇṇanā