| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ធម្មសង្គណិ-អដ្ឋកថា • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
បឋមមគ្គវីសតិមហានយោ
Paṭhamamaggavīsatimahānayo
៣៥៧. ឥទានិ យស្មា លោកុត្តរកុសលំ ភាវេន្តោ ន កេវលំ ឧបនិជ្ឈាយនដ្ឋេន ឈានំយេវ ភាវេតិ, និយ្យានដ្ឋេន បន មគ្គម្បិ ភាវេតិ, ឧបដ្ឋានដ្ឋេន សតិបដ្ឋានម្បិ, បទហនដ្ឋេន សម្មប្បធានម្បិ, ឥជ្ឈនដ្ឋេន ឥទ្ធិបាទម្បិ, អធិបតិយដ្ឋេន ឥន្ទ្រិយម្បិ, អកម្បិយដ្ឋេន ពលម្បិ, ពុជ្ឈនដ្ឋេន ពោជ្ឈង្គម្បិ, តថដ្ឋេន សច្ចម្បិ, អវិក្ខេបដ្ឋេន សមថម្បិ, សុញ្ញតដ្ឋេន ធម្មម្បិ, រាសដ្ឋេន ខន្ធម្បិ, អាយតនដ្ឋេន អាយតនម្បិ, សុញ្ញសភាវនិស្សត្តដ្ឋេន ធាតុម្បិ, បច្ចយដ្ឋេន អាហារម្បិ, ផុសនដ្ឋេន ផស្សម្បិ, វេទយិតដ្ឋេន វេទនម្បិ, សញ្ជាននដ្ឋេន សញ្ញម្បិ, ចេតយិតដ្ឋេន ចេតនម្បិ, វិជាននដ្ឋេន ចិត្តម្បិ ភាវេតិ, តស្មា ឯតេសំ ឯកូនវីសតិយា បទានំ ទស្សនត្ថំ បុន កតមេ ធម្មា កុសលាតិអាទិ វុត្តំ។ ឯវំ ‘ឥទម្បិ ភាវេតិ, ឥទម្បិ ភាវេតី’តិ បុគ្គលជ្ឈាសយេន ចេវ ទេសនាវិលាសេន ច វីសតិ នយា ទេសិតា ហោន្តិ ។ ធម្មំ សោតុំ និសិន្នទេវបរិសាយ ហិ យេ ឧបនិជ្ឈាយនដ្ឋេន លោកុត្តរំ ‘ឈាន’ន្តិ កថិតេ ពុជ្ឈន្តិ, តេសំ សប្បាយវសេន ឈានន្តិ កថិតំ…បេ.… យេ វិជាននដ្ឋេន ‘ចិត្ត’ន្តិ វុត្តេ ពុជ្ឈន្តិ, តេសំ សប្បាយវសេន ចិត្តន្តិ កថិតំ។ អយមេត្ថ ‘បុគ្គលជ្ឈាសយោ’។
357. Idāni yasmā lokuttarakusalaṃ bhāvento na kevalaṃ upanijjhāyanaṭṭhena jhānaṃyeva bhāveti, niyyānaṭṭhena pana maggampi bhāveti, upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānampi, padahanaṭṭhena sammappadhānampi, ijjhanaṭṭhena iddhipādampi, adhipatiyaṭṭhena indriyampi, akampiyaṭṭhena balampi, bujjhanaṭṭhena bojjhaṅgampi, tathaṭṭhena saccampi, avikkhepaṭṭhena samathampi, suññataṭṭhena dhammampi, rāsaṭṭhena khandhampi, āyatanaṭṭhena āyatanampi, suññasabhāvanissattaṭṭhena dhātumpi, paccayaṭṭhena āhārampi, phusanaṭṭhena phassampi, vedayitaṭṭhena vedanampi, sañjānanaṭṭhena saññampi, cetayitaṭṭhena cetanampi, vijānanaṭṭhena cittampi bhāveti, tasmā etesaṃ ekūnavīsatiyā padānaṃ dassanatthaṃ puna katame dhammā kusalātiādi vuttaṃ. Evaṃ ‘idampi bhāveti, idampi bhāvetī’ti puggalajjhāsayena ceva desanāvilāsena ca vīsati nayā desitā honti . Dhammaṃ sotuṃ nisinnadevaparisāya hi ye upanijjhāyanaṭṭhena lokuttaraṃ ‘jhāna’nti kathite bujjhanti, tesaṃ sappāyavasena jhānanti kathitaṃ…pe… ye vijānanaṭṭhena ‘citta’nti vutte bujjhanti, tesaṃ sappāyavasena cittanti kathitaṃ. Ayamettha ‘puggalajjhāsayo’.
សម្មាសម្ពុទ្ធោ បន អត្តនោ ពុទ្ធសុពោធិតាយ ទសពលចតុវេសារជ្ជចតុបដិសម្ភិទតាយ ឆអសាធារណញាណយោគេន ច ទេសនំ យទិច្ឆកំ និយមេត្វា ទស្សេតិ។ ឥច្ឆន្តោ ឧបនិជ្ឈាយនដ្ឋេន លោកុត្តរំ ឈានន្តិ ទស្សេតិ, ឥច្ឆន្តោ និយ្យានដ្ឋេន…បេ.… វិជាននដ្ឋេន លោកុត្តរំ ចិត្តន្តិ។ អយំ ‘ទេសនាវិលាសោ’ នាម។ តត្ថ យថេវ លោកុត្តរំ ឈានន្តិ វុត្តដ្ឋានេ ទស នយា វិភត្តា, ឯវំ មគ្គាទីសុបិ តេយេវ វេទិតព្ពា។ ឥតិ វីសតិយា ឋានេសុ ទស ទស កត្វា ទ្វេ នយសតានិ វិភត្តានិ ហោន្តិ។
Sammāsambuddho pana attano buddhasubodhitāya dasabalacatuvesārajjacatupaṭisambhidatāya chaasādhāraṇañāṇayogena ca desanaṃ yadicchakaṃ niyametvā dasseti. Icchanto upanijjhāyanaṭṭhena lokuttaraṃ jhānanti dasseti, icchanto niyyānaṭṭhena…pe… vijānanaṭṭhena lokuttaraṃ cittanti. Ayaṃ ‘desanāvilāso’ nāma. Tattha yatheva lokuttaraṃ jhānanti vuttaṭṭhāne dasa nayā vibhattā, evaṃ maggādīsupi teyeva veditabbā. Iti vīsatiyā ṭhānesu dasa dasa katvā dve nayasatāni vibhattāni honti.
៣៥៨. ឥទានិ អធិបតិភេទំ ទស្សេតុំ បុន កតមេ ធម្មា កុសលាតិអាទិ អារទ្ធំ។ តត្ថ ឆន្ទំ ធុរំ ជេដ្ឋកំ បុព្ពង្គមំ កត្វា និព្ពត្តិតំ លោកុត្តរំ ឈានំ ឆន្ទាធិបតេយ្យំ នាម។ សេសេសុបិ ឯសេវ នយោ។ ឥតិ បុរិមស្មិំ សុទ្ធិកេ ទ្វេនយសតានិ ឆន្ទាធិបតេយ្យាទីសុបិ ទ្វេ ទ្វេតិ នយសហស្សេន ភាជេត្វា បឋមមគ្គំ ទស្សេសិ ធម្មរាជា។
358. Idāni adhipatibhedaṃ dassetuṃ puna katame dhammā kusalātiādi āraddhaṃ. Tattha chandaṃ dhuraṃ jeṭṭhakaṃ pubbaṅgamaṃ katvā nibbattitaṃ lokuttaraṃ jhānaṃ chandādhipateyyaṃ nāma. Sesesupi eseva nayo. Iti purimasmiṃ suddhike dvenayasatāni chandādhipateyyādīsupi dve dveti nayasahassena bhājetvā paṭhamamaggaṃ dassesi dhammarājā.
បឋមមគ្គោ និដ្ឋិតោ។
Paṭhamamaggo niṭṭhito.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / ធម្មសង្គណីបាឡិ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / លោកុត្តរកុសលំ • Lokuttarakusalaṃ
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ធម្មសង្គណី-មូលដីកា • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / បឋមមគ្គវីសតិមហានយវណ្ណនា • Paṭhamamaggavīsatimahānayavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ធម្មសង្គណី-អនុដីកា • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / បឋមមគ្គវីសតិមហានយវណ្ណនា • Paṭhamamaggavīsatimahānayavaṇṇanā
