| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
३. सरणानिवग्गो
3. Saraṇānivaggo
१. पठममहानामसुत्तं
1. Paṭhamamahānāmasuttaṃ
१०१७. एवं मे सुतं – एकं समयं भगवा सक्केसु विहरति कपिलवत्थुस्मिं निग्रोधारामे। अथ खो महानामो सक्को येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नो खो महानामो सक्को भगवन्तं एतदवोच – ‘‘इदं, भन्ते, कपिलवत्थु इद्धञ्चेव फीतञ्च बाहुजञ्ञं आकिण्णमनुस्सं सम्बाधब्यूहं। सो ख्वाहं, भन्ते, भगवन्तं वा पयिरुपासित्वा मनोभावनीये वा भिक्खू सायन्हसमयं कपिलवत्थुं पविसन्तो; भन्तेनपि 1 हत्थिना समागच्छामि ; भन्तेनपि अस्सेन समागच्छामि; भन्तेनपि रथेन समागच्छामि; भन्तेनपि सकटेन समागच्छामि; भन्तेनपि पुरिसेन समागच्छामि। तस्स मय्हं, भन्ते, तस्मिं समये मुस्सतेव 2 भगवन्तं आरब्भ सति, मुस्सति 3 धम्मं आरब्भ सति, मुस्सति सङ्घं आरब्भ सति। तस्स मय्हं, भन्ते, एवं होति – ‘इमम्हि चाहं समये कालं करेय्यं, का मय्हं गति, को अभिसम्परायो’’’ति?
1017. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ, bhante, kapilavatthu iddhañceva phītañca bāhujaññaṃ ākiṇṇamanussaṃ sambādhabyūhaṃ. So khvāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ vā payirupāsitvā manobhāvanīye vā bhikkhū sāyanhasamayaṃ kapilavatthuṃ pavisanto; bhantenapi 4 hatthinā samāgacchāmi ; bhantenapi assena samāgacchāmi; bhantenapi rathena samāgacchāmi; bhantenapi sakaṭena samāgacchāmi; bhantenapi purisena samāgacchāmi. Tassa mayhaṃ, bhante, tasmiṃ samaye mussateva 5 bhagavantaṃ ārabbha sati, mussati 6 dhammaṃ ārabbha sati, mussati saṅghaṃ ārabbha sati. Tassa mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘imamhi cāhaṃ samaye kālaṃ kareyyaṃ, kā mayhaṃ gati, ko abhisamparāyo’’’ti?
‘‘मा भायि, महानाम, मा भायि, महानाम! अपापकं ते मरणं भविस्सति अपापिका कालंकिरिया 7। यस्स कस्सचि, महानाम, दीघरत्तं सद्धापरिभावितं चित्तं सीलपरिभावितं चित्तं सुतपरिभावितं चित्तं चागपरिभावितं चित्तं पञ्ञापरिभावितं चित्तं, तस्स यो हि ख्वायं कायो रूपी चातुमहाभूतिको 8 मातापेत्तिकसम्भवो ओदनकुम्मासूपचयो अनिच्चुच्छादनपरिमद्दनभेदनविद्धंसनधम्मो। तं इधेव काका वा खादन्ति गिज्झा वा खादन्ति कुलला वा खादन्ति सुनखा वा खादन्ति सिङ्गाला 9 वा खादन्ति विविधा वा पाणकजाता खादन्ति; यञ्च ख्वस्स चित्तं दीघरत्तं सद्धापरिभावितं…पे॰… पञ्ञापरिभावितं तं उद्धगामि होति विसेसगामि।
‘‘Mā bhāyi, mahānāma, mā bhāyi, mahānāma! Apāpakaṃ te maraṇaṃ bhavissati apāpikā kālaṃkiriyā 10. Yassa kassaci, mahānāma, dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ sīlaparibhāvitaṃ cittaṃ sutaparibhāvitaṃ cittaṃ cāgaparibhāvitaṃ cittaṃ paññāparibhāvitaṃ cittaṃ, tassa yo hi khvāyaṃ kāyo rūpī cātumahābhūtiko 11 mātāpettikasambhavo odanakummāsūpacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo. Taṃ idheva kākā vā khādanti gijjhā vā khādanti kulalā vā khādanti sunakhā vā khādanti siṅgālā 12 vā khādanti vividhā vā pāṇakajātā khādanti; yañca khvassa cittaṃ dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ taṃ uddhagāmi hoti visesagāmi.
‘‘सेय्यथापि, महानाम, पुरिसो सप्पिकुम्भं वा तेलकुम्भं वा गम्भीरं उदकरहदं ओगाहित्वा भिन्देय्य। तत्र या अस्स सक्खरा वा कठला 13 वा सा अधोगामी अस्स, यञ्च ख्वस्स तत्र सप्पि वा तेलं वा तं उद्धगामि अस्स विसेसगामि। एवमेव खो, महानाम, यस्स कस्सचि दीघरत्तं सद्धापरिभावितं चित्तं…पे॰… पञ्ञापरिभावितं चित्तं तस्स यो हि ख्वायं कायो रूपी चातुमहाभूतिको मातापेत्तिकसम्भवो ओदनकुम्मासूपचयो अनिच्चुच्छादनपरिमद्दनभेदनविद्धंसनधम्मो तं इधेव काका वा खादन्ति गिज्झा वा खादन्ति कुलला वा खादन्ति सुनखा वा खादन्ति सिङ्गाला वा खादन्ति विविधा वा पाणकजाता खादन्ति; यञ्च ख्वस्स चित्तं दीघरत्तं सद्धापरिभावितं…पे॰… पञ्ञापरिभावितं तं उद्धगामि होति विसेसगामि। तुय्हं खो पन, महानाम, दीघरत्तं सद्धापरिभावितं चित्तं…पे॰… पञ्ञापरिभावितं चित्तं । मा भायि, महानाम , मा भायि, महानाम! अपापकं ते मरणं भविस्सति, अपापिका कालंकिरिया’’ति। पठमं।
‘‘Seyyathāpi, mahānāma, puriso sappikumbhaṃ vā telakumbhaṃ vā gambhīraṃ udakarahadaṃ ogāhitvā bhindeyya. Tatra yā assa sakkharā vā kaṭhalā 14 vā sā adhogāmī assa, yañca khvassa tatra sappi vā telaṃ vā taṃ uddhagāmi assa visesagāmi. Evameva kho, mahānāma, yassa kassaci dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ cittaṃ tassa yo hi khvāyaṃ kāyo rūpī cātumahābhūtiko mātāpettikasambhavo odanakummāsūpacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo taṃ idheva kākā vā khādanti gijjhā vā khādanti kulalā vā khādanti sunakhā vā khādanti siṅgālā vā khādanti vividhā vā pāṇakajātā khādanti; yañca khvassa cittaṃ dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ taṃ uddhagāmi hoti visesagāmi. Tuyhaṃ kho pana, mahānāma, dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ…pe… paññāparibhāvitaṃ cittaṃ . Mā bhāyi, mahānāma , mā bhāyi, mahānāma! Apāpakaṃ te maraṇaṃ bhavissati, apāpikā kālaṃkiriyā’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / १-२. पठममहानामसुत्तादिवण्णना • 1-2. Paṭhamamahānāmasuttādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / १-२. पठममहानामसुत्तादिवण्णना • 1-2. Paṭhamamahānāmasuttādivaṇṇanā
