Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / மஹாவிப⁴ங்க³-அட்ட²கதா² • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
பட²மமஹாஸங்கீ³திகதா²
Paṭhamamahāsaṅgītikathā
பட²மமஹாஸங்கீ³தி நாம சேஸா கிஞ்சாபி பஞ்சஸதிகஸங்கீ³திக்க²ந்த⁴கே வுத்தா, நிதா³னகோஸல்லத்த²ங் பன இதா⁴பி இமினா நயேன வேதி³தப்³பா³. த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனஞ்ஹி ஆதி³ங் கத்வா யாவ ஸுப⁴த்³த³பரிப்³பா³ஜகவினயனா கதபு³த்³த⁴கிச்சே குஸினாராயங் உபவத்தனே மல்லானங் ஸாலவனே யமகஸாலானமந்தரே விஸாக²புண்ணமதி³வஸே பச்சூஸஸமயே அனுபாதி³ஸேஸாய நிப்³பா³னதா⁴துயா பரினிப்³பு³தே ப⁴க³வதி லோகனாதே², ப⁴க³வதோ பரினிப்³பா³னே ஸன்னிபதிதானங் ஸத்தன்னங் பி⁴க்கு²ஸதஸஹஸ்ஸானங் ஸங்க⁴த்தே²ரோ ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஸத்தாஹபரினிப்³பு³தே ப⁴க³வதி, ஸுப⁴த்³தே³ன வுட்³ட⁴பப்³ப³ஜிதேன ‘‘அலங், ஆவுஸோ, மா ஸோசித்த², மா பரிதே³வித்த², ஸுமுத்தா மயங் தேன மஹாஸமணேன; உபத்³து³தா ச ஹோம – ‘இத³ங் வோ கப்பதி, இத³ங் வோ ந கப்பதீ’தி! இதா³னி பன மயங் யங் இச்சி²ஸ்ஸாம தங் கரிஸ்ஸாம, யங் ந இச்சி²ஸ்ஸாம ந தங் கரிஸ்ஸாமா’’தி (சூளவ॰ 437; தீ³॰ நி॰ 2.232) வுத்தவசனமனுஸ்ஸரந்தோ ‘‘டா²னங் கோ² பனேதங் விஜ்ஜதி யங் பாபபி⁴க்கூ² அதீதஸத்து²கங் பாவசனந்தி மஞ்ஞமானா பக்க²ங் லபி⁴த்வா நசிரஸ்ஸேவ ஸத்³த⁴ம்மங் அந்தரதா⁴பெய்யுங், யாவ ச த⁴ம்மவினயோ திட்ட²தி தாவ அனதீதஸத்து²கமேவ பாவசனங் ஹோதி. வுத்தஞ்ஹேதங் ப⁴க³வதா –
Paṭhamamahāsaṅgīti nāma cesā kiñcāpi pañcasatikasaṅgītikkhandhake vuttā, nidānakosallatthaṃ pana idhāpi iminā nayena veditabbā. Dhammacakkappavattanañhi ādiṃ katvā yāva subhaddaparibbājakavinayanā katabuddhakicce kusinārāyaṃ upavattane mallānaṃ sālavane yamakasālānamantare visākhapuṇṇamadivase paccūsasamaye anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbute bhagavati lokanāthe, bhagavato parinibbāne sannipatitānaṃ sattannaṃ bhikkhusatasahassānaṃ saṅghatthero āyasmā mahākassapo sattāhaparinibbute bhagavati, subhaddena vuḍḍhapabbajitena ‘‘alaṃ, āvuso, mā socittha, mā paridevittha, sumuttā mayaṃ tena mahāsamaṇena; upaddutā ca homa – ‘idaṃ vo kappati, idaṃ vo na kappatī’ti! Idāni pana mayaṃ yaṃ icchissāma taṃ karissāma, yaṃ na icchissāma na taṃ karissāmā’’ti (cūḷava. 437; dī. ni. 2.232) vuttavacanamanussaranto ‘‘ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati yaṃ pāpabhikkhū atītasatthukaṃ pāvacananti maññamānā pakkhaṃ labhitvā nacirasseva saddhammaṃ antaradhāpeyyuṃ, yāva ca dhammavinayo tiṭṭhati tāva anatītasatthukameva pāvacanaṃ hoti. Vuttañhetaṃ bhagavatā –
‘யோ வோ, ஆனந்த³, மயா த⁴ம்மோ ச வினயோ ச தே³ஸிதோ பஞ்ஞத்தோ , ஸோ வோ மமச்சயேன ஸத்தா²’தி (தீ³॰ நி॰ 2.216).
‘Yo vo, ānanda, mayā dhammo ca vinayo ca desito paññatto , so vo mamaccayena satthā’ti (dī. ni. 2.216).
‘‘யங்னூனாஹங் த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யெய்யங், யத²யித³ங் ஸாஸனங் அத்³த⁴னியங் அஸ்ஸ சிரட்டி²திகங்.
‘‘Yaṃnūnāhaṃ dhammañca vinayañca saṅgāyeyyaṃ, yathayidaṃ sāsanaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ.
யங் சாஹங் ப⁴க³வதா –
Yaṃ cāhaṃ bhagavatā –
‘தா⁴ரெஸ்ஸஸி பன மே த்வங், கஸ்ஸப, ஸாணானி பங்ஸுகூலானி நிப்³ப³ஸனானீ’தி வத்வா சீவரே ஸாதா⁴ரணபரிபோ⁴கே³ன சேவ,
‘Dhāressasi pana me tvaṃ, kassapa, sāṇāni paṃsukūlāni nibbasanānī’ti vatvā cīvare sādhāraṇaparibhogena ceva,
‘அஹங், பி⁴க்க²வே, யாவதே³ ஆகங்கா²மி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹராமி; கஸ்ஸபோபி, பி⁴க்க²வே, யாவதே³ ஆகங்க²தி விவிச்சேவ காமேஹி…பே॰… பட²மங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதீ’தி –
‘Ahaṃ, bhikkhave, yāvade ākaṅkhāmi vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi; kassapopi, bhikkhave, yāvade ākaṅkhati vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharatī’ti –
ஏவமாதி³னா நயேன நவானுபுப்³ப³விஹாரச²ளபி⁴ஞ்ஞாப்பபே⁴தே³ உத்தரிமனுஸ்ஸத⁴ம்மே அத்தனா ஸமஸமட்ட²பனேன ச அனுக்³க³ஹிதோ, தஸ்ஸ கிமஞ்ஞங் ஆணண்யங் ப⁴விஸ்ஸதி; நனு மங் ப⁴க³வா ராஜா விய ஸககவசஇஸ்ஸரியானுப்பதா³னேன அத்தனோ குலவங்ஸப்பதிட்டா²பகங் புத்தங் ‘ஸத்³த⁴ம்மவங்ஸப்பதிட்டா²பகோ மே அயங் ப⁴விஸ்ஸதீ’தி மந்த்வா இமினா அஸாதா⁴ரணேன அனுக்³க³ஹேன அனுக்³க³ஹேஸீ’’தி சிந்தயந்தோ த⁴ம்மவினயஸங்கா³யனத்த²ங் பி⁴க்கூ²னங் உஸ்ஸாஹங் ஜனேஸி. யதா²ஹ –
Evamādinā nayena navānupubbavihārachaḷabhiññāppabhede uttarimanussadhamme attanā samasamaṭṭhapanena ca anuggahito, tassa kimaññaṃ āṇaṇyaṃ bhavissati; nanu maṃ bhagavā rājā viya sakakavacaissariyānuppadānena attano kulavaṃsappatiṭṭhāpakaṃ puttaṃ ‘saddhammavaṃsappatiṭṭhāpako me ayaṃ bhavissatī’ti mantvā iminā asādhāraṇena anuggahena anuggahesī’’ti cintayanto dhammavinayasaṅgāyanatthaṃ bhikkhūnaṃ ussāhaṃ janesi. Yathāha –
‘‘அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ பி⁴க்கூ² ஆமந்தேஸி – ‘ஏகமிதா³ஹங், ஆவுஸோ, ஸமயங் பாவாய குஸினாரங் அத்³தா⁴னமக்³க³ப்படிபன்னோ மஹதா பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴ன ஸத்³தி⁴ங் பஞ்சமத்தேஹி பி⁴க்கு²ஸதேஹீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.231) ஸப்³ப³ங் ஸுப⁴த்³த³கண்ட³ங் வித்தா²ரதோ வேதி³தப்³ப³ங்.
‘‘Atha kho āyasmā mahākassapo bhikkhū āmantesi – ‘ekamidāhaṃ, āvuso, samayaṃ pāvāya kusināraṃ addhānamaggappaṭipanno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehī’’ti (dī. ni. 2.231) sabbaṃ subhaddakaṇḍaṃ vitthārato veditabbaṃ.
ததோ பரங் ஆஹ –
Tato paraṃ āha –
‘‘ஹந்த³ மயங், ஆவுஸோ, த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யெய்யாம. புரே அத⁴ம்மோ தி³ப்பதி, த⁴ம்மோ படிபா³ஹிய்யதி; அவினயோ தி³ப்பதி, வினயோ படிபா³ஹிய்யதி. புரே அத⁴ம்மவாதி³னோ ப³லவந்தோ ஹொந்தி, த⁴ம்மவாதி³னோ து³ப்³ப³லா ஹொந்தி; அவினயவாதி³னோ ப³லவந்தோ ஹொந்தி, வினயவாதி³னோ து³ப்³ப³லா ஹொந்தீ’’தி (சூளவ॰ 437).
‘‘Handa mayaṃ, āvuso, dhammañca vinayañca saṅgāyeyyāma. Pure adhammo dippati, dhammo paṭibāhiyyati; avinayo dippati, vinayo paṭibāhiyyati. Pure adhammavādino balavanto honti, dhammavādino dubbalā honti; avinayavādino balavanto honti, vinayavādino dubbalā hontī’’ti (cūḷava. 437).
பி⁴க்கூ² ஆஹங்ஸு – ‘‘தேன ஹி, ப⁴ந்தே, தே²ரோ பி⁴க்கூ² உச்சினதூ’’தி. தே²ரோ ஸகலனவங்க³ஸத்து²ஸாஸனபரியத்தித⁴ரே புது²ஜ்ஜன-ஸோதாபன்ன-ஸகதா³கா³மி-அனாகா³மி-ஸுக்க²விபஸ்ஸககீ²ணாஸவபி⁴க்கூ² அனேகஸதே அனேகஸஹஸ்ஸே ச வஜ்ஜெத்வா திபிடகஸப்³ப³பரியத்திப்பபே⁴த³த⁴ரே படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தே மஹானுபா⁴வே யேபு⁴ய்யேன ப⁴க³வதா ஏதத³க்³க³ங் ஆரோபிதே தேவிஜ்ஜாதி³பே⁴தே³ கீ²ணாஸவபி⁴க்கூ²யேவ ஏகூனபஞ்சஸதே பரிக்³க³ஹேஸி. யே ஸந்தா⁴ய இத³ங் வுத்தங் – ‘‘அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஏகேனூனாபஞ்சஅரஹந்தஸதானி உச்சினீ’’தி (சூளவ॰ 437).
Bhikkhū āhaṃsu – ‘‘tena hi, bhante, thero bhikkhū uccinatū’’ti. Thero sakalanavaṅgasatthusāsanapariyattidhare puthujjana-sotāpanna-sakadāgāmi-anāgāmi-sukkhavipassakakhīṇāsavabhikkhū anekasate anekasahasse ca vajjetvā tipiṭakasabbapariyattippabhedadhare paṭisambhidāppatte mahānubhāve yebhuyyena bhagavatā etadaggaṃ āropite tevijjādibhede khīṇāsavabhikkhūyeva ekūnapañcasate pariggahesi. Ye sandhāya idaṃ vuttaṃ – ‘‘atha kho āyasmā mahākassapo ekenūnāpañcaarahantasatāni uccinī’’ti (cūḷava. 437).
கிஸ்ஸ பன தே²ரோ ஏகேனூனமகாஸீதி? ஆயஸ்மதோ ஆனந்த³த்தே²ரஸ்ஸ ஓகாஸகரணத்த²ங். தேன ஹாயஸ்மதா ஸஹாபி வினாபி ந ஸக்கா த⁴ம்மஸங்கீ³தி காதுங், ஸோ ஹாயஸ்மா ஸெக்கோ² ஸகரணீயோ, தஸ்மா ஸஹாபி ந ஸக்கா; யஸ்மா பனஸ்ஸ கிஞ்சி த³ஸப³லதே³ஸிதங் ஸுத்தகெ³ய்யாதி³கங் ப⁴க³வதோ அஸம்முகா² படிக்³க³ஹிதங் நாம நத்தி², தஸ்மா வினாபி ந ஸக்கா. யதி³ ஏவங் ஸெக்கோ²பி ஸமானோ த⁴ம்மஸங்கீ³தியா ப³ஹுகாரத்தா தே²ரேன உச்சினிதப்³போ³ அஸ்ஸ. அத² கஸ்மா ந உச்சினிதோதி ? பரூபவாத³விவஜ்ஜனதோ. தே²ரோ ஹி ஆயஸ்மந்தே ஆனந்தே³ அதிவிய விஸ்ஸத்தோ² அஹோஸி, ததா² ஹி நங் ஸிரஸ்மிங் பலிதேஸு ஜாதேஸுபி ‘‘ந வாயங் குமாரகோ மத்தமஞ்ஞாஸீ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 2.154) குமாரகவாதே³ன ஓவத³தி. ஸக்யகுலப்பஸுதோ சாயங் ஆயஸ்மா ததா²க³தஸ்ஸ பா⁴தா சூளபிதுபுத்தோ. தத்ர ஹி பி⁴க்கூ² ச²ந்தா³க³மனங் விய மஞ்ஞமானா ‘‘ப³ஹூ அஸெக்க²படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தே பி⁴க்கூ² ட²பெத்வா ஆனந்த³ங் ஸெக்க²படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தங் தே²ரோ உச்சினீ’’தி உபவதெ³ய்யுங், தங் பரூபவாத³ங் பரிவஜ்ஜெந்தோ ‘‘ஆனந்த³ங் வினா ஸங்கீ³தி ந ஸக்கா காதுங், பி⁴க்கூ²னங்யேவ அனுமதியா க³ஹெஸ்ஸாமீ’’தி ந உச்சினி.
Kissa pana thero ekenūnamakāsīti? Āyasmato ānandattherassa okāsakaraṇatthaṃ. Tena hāyasmatā sahāpi vināpi na sakkā dhammasaṅgīti kātuṃ, so hāyasmā sekkho sakaraṇīyo, tasmā sahāpi na sakkā; yasmā panassa kiñci dasabaladesitaṃ suttageyyādikaṃ bhagavato asammukhā paṭiggahitaṃ nāma natthi, tasmā vināpi na sakkā. Yadi evaṃ sekkhopi samāno dhammasaṅgītiyā bahukārattā therena uccinitabbo assa. Atha kasmā na uccinitoti ? Parūpavādavivajjanato. Thero hi āyasmante ānande ativiya vissattho ahosi, tathā hi naṃ sirasmiṃ palitesu jātesupi ‘‘na vāyaṃ kumārako mattamaññāsī’’ti (saṃ. ni. 2.154) kumārakavādena ovadati. Sakyakulappasuto cāyaṃ āyasmā tathāgatassa bhātā cūḷapituputto. Tatra hi bhikkhū chandāgamanaṃ viya maññamānā ‘‘bahū asekkhapaṭisambhidāppatte bhikkhū ṭhapetvā ānandaṃ sekkhapaṭisambhidāppattaṃ thero uccinī’’ti upavadeyyuṃ, taṃ parūpavādaṃ parivajjento ‘‘ānandaṃ vinā saṅgīti na sakkā kātuṃ, bhikkhūnaṃyeva anumatiyā gahessāmī’’ti na uccini.
அத² ஸயமேவ பி⁴க்கூ² ஆனந்த³ஸ்ஸத்தா²ய தே²ரங் யாசிங்ஸு. யதா²ஹ –
Atha sayameva bhikkhū ānandassatthāya theraṃ yāciṃsu. Yathāha –
‘‘பி⁴க்கூ² ஆயஸ்மந்தங் மஹாகஸ்ஸபங் ஏதத³வோசுங் – ‘அயங், ப⁴ந்தே, ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ கிஞ்சாபி ஸெக்கோ² அப⁴ப்³போ³ ச²ந்தா³ தோ³ஸா மோஹா ப⁴யா அக³திங் க³ந்துங், ப³ஹு சானேன ப⁴க³வதோ ஸந்திகே த⁴ம்மோ ச வினயோ ச பரியத்தோ; தேன ஹி, ப⁴ந்தே, தே²ரோ ஆயஸ்மந்தம்பி ஆனந்த³ங் உச்சினதூ’தி. அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஆயஸ்மந்தம்பி ஆனந்த³ங் உச்சினீ’’தி (சூளவ॰ 437).
‘‘Bhikkhū āyasmantaṃ mahākassapaṃ etadavocuṃ – ‘ayaṃ, bhante, āyasmā ānando kiñcāpi sekkho abhabbo chandā dosā mohā bhayā agatiṃ gantuṃ, bahu cānena bhagavato santike dhammo ca vinayo ca pariyatto; tena hi, bhante, thero āyasmantampi ānandaṃ uccinatū’ti. Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantampi ānandaṃ uccinī’’ti (cūḷava. 437).
ஏவங் பி⁴க்கூ²னங் அனுமதியா உச்சினிதேன தேனாயஸ்மதா ஸத்³தி⁴ங் பஞ்ச தே²ரஸதானி அஹேஸுங்.
Evaṃ bhikkhūnaṃ anumatiyā uccinitena tenāyasmatā saddhiṃ pañca therasatāni ahesuṃ.
அத² கோ² தே²ரானங் பி⁴க்கூ²னங் ஏதத³ஹோஸி – ‘‘கத்த² நு கோ² மயங் த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யெய்யாமா’’தி. அத² கோ² தே²ரானங் பி⁴க்கூ²னங் ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ராஜக³ஹங் கோ² மஹாகோ³சரங் பஹூதஸேனாஸனங், யங்னூன மயங் ராஜக³ஹே வஸ்ஸங் வஸந்தா த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யெய்யாம, ந அஞ்ஞே பி⁴க்கூ² ராஜக³ஹே வஸ்ஸங் உபக³ச்செ²ய்யு’’ந்தி. கஸ்மா பன நேஸங் ஏதத³ஹோஸி? இத³ங் அம்ஹாகங் தா²வரகம்மங், கோசி விஸபா⁴க³புக்³க³லோ ஸங்க⁴மஜ்ஜ²ங் பவிஸித்வா உக்கோடெய்யாதி. அதா²யஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஞத்திது³தியேன கம்மேன ஸாவேஸி, தங் ஸங்கீ³திக்க²ந்த⁴கே வுத்தனயேனேவ ஞாதப்³ப³ங்.
Atha kho therānaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘kattha nu kho mayaṃ dhammañca vinayañca saṅgāyeyyāmā’’ti. Atha kho therānaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘rājagahaṃ kho mahāgocaraṃ pahūtasenāsanaṃ, yaṃnūna mayaṃ rājagahe vassaṃ vasantā dhammañca vinayañca saṅgāyeyyāma, na aññe bhikkhū rājagahe vassaṃ upagaccheyyu’’nti. Kasmā pana nesaṃ etadahosi? Idaṃ amhākaṃ thāvarakammaṃ, koci visabhāgapuggalo saṅghamajjhaṃ pavisitvā ukkoṭeyyāti. Athāyasmā mahākassapo ñattidutiyena kammena sāvesi, taṃ saṅgītikkhandhake vuttanayeneva ñātabbaṃ.
அத² ததா²க³தஸ்ஸ பரினிப்³பா³னதோ ஸத்தஸு ஸாது⁴கீளனதி³வஸேஸு ஸத்தஸு ச தா⁴துபூஜாதி³வஸேஸு வீதிவத்தேஸு ‘‘அட்³ட⁴மாஸோ அதிக்கந்தோ, இதா³னி கி³ம்ஹானங் தி³யட்³டோ⁴ மாஸோ ஸேஸோ, உபகட்டா² வஸ்ஸூபனாயிகா’’தி மந்த்வா மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரோ ‘‘ராஜக³ஹங், ஆவுஸோ, க³ச்சா²மா’’தி உபட்³ட⁴ங் பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ங் க³ஹெத்வா ஏகங் மக்³க³ங் க³தோ. அனுருத்³த⁴த்தே²ரோபி உபட்³ட⁴ங் க³ஹெத்வா ஏகங் மக்³க³ங் க³தோ. ஆனந்த³த்தே²ரோ பன ப⁴க³வதோ பத்தசீவரங் க³ஹெத்வா பி⁴க்கு²ஸங்க⁴பரிவுதோ ஸாவத்தி²ங் க³ந்த்வா ராஜக³ஹங் க³ந்துகாமோ யேன ஸாவத்தி² தேன சாரிகங் பக்காமி. ஆனந்த³த்தே²ரேன க³தக³தட்டா²னே மஹாபரிதே³வோ அஹோஸி – ‘‘ப⁴ந்தே ஆனந்த³, குஹிங் ஸத்தா²ரங் ட²பெத்வா ஆக³தோஸீ’’தி . அனுபுப்³பே³ன பன ஸாவத்தி²ங் அனுப்பத்தே தே²ரே ப⁴க³வதோ பரினிப்³பா³னதி³வஸே விய மஹாபரிதே³வோ அஹோஸி.
Atha tathāgatassa parinibbānato sattasu sādhukīḷanadivasesu sattasu ca dhātupūjādivasesu vītivattesu ‘‘aḍḍhamāso atikkanto, idāni gimhānaṃ diyaḍḍho māso seso, upakaṭṭhā vassūpanāyikā’’ti mantvā mahākassapatthero ‘‘rājagahaṃ, āvuso, gacchāmā’’ti upaḍḍhaṃ bhikkhusaṅghaṃ gahetvā ekaṃ maggaṃ gato. Anuruddhattheropi upaḍḍhaṃ gahetvā ekaṃ maggaṃ gato. Ānandatthero pana bhagavato pattacīvaraṃ gahetvā bhikkhusaṅghaparivuto sāvatthiṃ gantvā rājagahaṃ gantukāmo yena sāvatthi tena cārikaṃ pakkāmi. Ānandattherena gatagataṭṭhāne mahāparidevo ahosi – ‘‘bhante ānanda, kuhiṃ satthāraṃ ṭhapetvā āgatosī’’ti . Anupubbena pana sāvatthiṃ anuppatte there bhagavato parinibbānadivase viya mahāparidevo ahosi.
தத்ர ஸுத³ங் ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ அனிச்சதாதி³படிஸங்யுத்தாய த⁴ம்மியா கதா²ய தங் மஹாஜனங் ஸஞ்ஞாபெத்வா ஜேதவனங் பவிஸித்வா த³ஸப³லேன வஸிதக³ந்த⁴குடியா த்³வாரங் விவரித்வா மஞ்சபீட²ங் நீஹரித்வா பப்போ²டெத்வா க³ந்த⁴குடிங் ஸம்மஜ்ஜித்வா மிலாதமாலாகசவரங் ச²ட்³டெ³த்வா மஞ்சபீட²ங் அதிஹரித்வா புன யதா²டா²னே ட²பெத்வா ப⁴க³வதோ டி²தகாலே கரணீயங் வத்தங் ஸப்³ப³மகாஸி. அத² தே²ரோ ப⁴க³வதோ பரினிப்³பா³னதோ பபு⁴தி டா²னநிஸஜ்ஜப³ஹுலத்தா உஸ்ஸன்னதா⁴துகங் காயங் ஸமஸ்ஸாஸேதுங் து³தியதி³வஸே கீ²ரவிரேசனங் பிவித்வா விஹாரேயேவ நிஸீதி³. யங் ஸந்தா⁴ய ஸுபே⁴ன மாணவேன பஹிதங் மாணவகங் ஏதத³வோச –
Tatra sudaṃ āyasmā ānando aniccatādipaṭisaṃyuttāya dhammiyā kathāya taṃ mahājanaṃ saññāpetvā jetavanaṃ pavisitvā dasabalena vasitagandhakuṭiyā dvāraṃ vivaritvā mañcapīṭhaṃ nīharitvā papphoṭetvā gandhakuṭiṃ sammajjitvā milātamālākacavaraṃ chaḍḍetvā mañcapīṭhaṃ atiharitvā puna yathāṭhāne ṭhapetvā bhagavato ṭhitakāle karaṇīyaṃ vattaṃ sabbamakāsi. Atha thero bhagavato parinibbānato pabhuti ṭhānanisajjabahulattā ussannadhātukaṃ kāyaṃ samassāsetuṃ dutiyadivase khīravirecanaṃ pivitvā vihāreyeva nisīdi. Yaṃ sandhāya subhena māṇavena pahitaṃ māṇavakaṃ etadavoca –
‘‘அகாலோ கோ², மாணவக, அத்தி² மே அஜ்ஜ பே⁴ஸஜ்ஜமத்தா பீதா, அப்பேவ நாம ஸ்வேபி உபஸங்கமெய்யாமா’’தி (தீ³॰ நி॰ 1.447).
‘‘Akālo kho, māṇavaka, atthi me ajja bhesajjamattā pītā, appeva nāma svepi upasaṅkameyyāmā’’ti (dī. ni. 1.447).
து³தியதி³வஸே சேதகத்தே²ரேன பச்சா²ஸமணேன க³ந்த்வா ஸுபே⁴ன மாணவேன புட்டோ² தீ³க⁴னிகாயே ஸுப⁴ஸுத்தங்நாம த³ஸமங் ஸுத்தமபா⁴ஸி.
Dutiyadivase cetakattherena pacchāsamaṇena gantvā subhena māṇavena puṭṭho dīghanikāye subhasuttaṃnāma dasamaṃ suttamabhāsi.
அத² தே²ரோ ஜேதவனவிஹாரே க²ண்ட³பு²ல்லப்படிஸங்க²ரணங் காராபெத்வா உபகட்டா²ய வஸ்ஸூபனாயிகாய ராஜக³ஹங் க³தோ. ததா² மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரோ அனுருத்³த⁴த்தே²ரோ ச ஸப்³ப³ங் பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ங் க³ஹெத்வா ராஜக³ஹமேவ க³தோ.
Atha thero jetavanavihāre khaṇḍaphullappaṭisaṅkharaṇaṃ kārāpetvā upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya rājagahaṃ gato. Tathā mahākassapatthero anuruddhatthero ca sabbaṃ bhikkhusaṅghaṃ gahetvā rājagahameva gato.
தேன கோ² பன ஸமயேன ராஜக³ஹே அட்டா²ரஸ மஹாவிஹாரா ஹொந்தி. தே ஸப்³பே³பி ச²ட்³டி³தபதிதஉக்லாபா அஹேஸுங். ப⁴க³வதோ ஹி பரினிப்³பா³னே ஸப்³பே³ பி⁴க்கூ² அத்தனோ அத்தனோ பத்தசீவரங் க³ஹெத்வா விஹாரே ச பரிவேணே ச ச²ட்³டெ³த்வா அக³மங்ஸு. தத்த² தே²ரா ப⁴க³வதோ வசனபூஜனத்த²ங் தித்தி²யவாத³பரிமோசனத்த²ஞ்ச ‘‘பட²மங் மாஸங் க²ண்ட³பு²ல்லப்படிஸங்க²ரணங் கரோமா’’தி சிந்தேஸுங். தித்தி²யா ஹி ஏவங் வதெ³ய்யுங் – ‘‘ஸமணஸ்ஸ கோ³தமஸ்ஸ ஸாவகா ஸத்த²ரி டி²தேயேவ விஹாரே படிஜக்³கி³ங்ஸு, பரினிப்³பு³தே ச²ட்³டே³ஸு’’ந்தி. தேஸங் வாத³பரிமோசனத்த²ஞ்ச சிந்தேஸுந்தி வுத்தங் ஹோதி. வுத்தம்பி ஹேதங் –
Tena kho pana samayena rājagahe aṭṭhārasa mahāvihārā honti. Te sabbepi chaḍḍitapatitauklāpā ahesuṃ. Bhagavato hi parinibbāne sabbe bhikkhū attano attano pattacīvaraṃ gahetvā vihāre ca pariveṇe ca chaḍḍetvā agamaṃsu. Tattha therā bhagavato vacanapūjanatthaṃ titthiyavādaparimocanatthañca ‘‘paṭhamaṃ māsaṃ khaṇḍaphullappaṭisaṅkharaṇaṃ karomā’’ti cintesuṃ. Titthiyā hi evaṃ vadeyyuṃ – ‘‘samaṇassa gotamassa sāvakā satthari ṭhiteyeva vihāre paṭijaggiṃsu, parinibbute chaḍḍesu’’nti. Tesaṃ vādaparimocanatthañca cintesunti vuttaṃ hoti. Vuttampi hetaṃ –
‘‘அத² கோ² தே²ரானங் பி⁴க்கூ²னங் ஏதத³ஹோஸி – ‘ப⁴க³வதா கோ², ஆவுஸோ, க²ண்ட³பு²ல்லப்படிஸங்க²ரணங் வண்ணிதங். ஹந்த³ மயங், ஆவுஸோ, பட²மங் மாஸங் க²ண்ட³பு²ல்லப்படிஸங்க²ரணங் கரோம, மஜ்ஜி²மங் மாஸங் ஸன்னிபதித்வா த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யிஸ்ஸாமா’’தி (சூளவ॰ 438).
‘‘Atha kho therānaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘bhagavatā kho, āvuso, khaṇḍaphullappaṭisaṅkharaṇaṃ vaṇṇitaṃ. Handa mayaṃ, āvuso, paṭhamaṃ māsaṃ khaṇḍaphullappaṭisaṅkharaṇaṃ karoma, majjhimaṃ māsaṃ sannipatitvā dhammañca vinayañca saṅgāyissāmā’’ti (cūḷava. 438).
தே து³தியதி³வஸே க³ந்த்வா ராஜத்³வாரே அட்ட²ங்ஸு. அஜாதஸத்து ராஜா ஆக³ந்த்வா வந்தி³த்வா ‘‘கிங், ப⁴ந்தே, ஆக³தத்தா²’’தி அத்தனா கத்தப்³ப³கிச்சங் படிபுச்சி². தே²ரா அட்டா²ரஸ மஹாவிஹாரபடிஸங்க²ரணத்தா²ய ஹத்த²கம்மங் படிவேதே³ஸுங். ‘‘ஸாது⁴, ப⁴ந்தே’’தி ராஜா ஹத்த²கம்மகாரகே மனுஸ்ஸே அதா³ஸி. தே²ரா பட²மங் மாஸங் ஸப்³ப³விஹாரே படிஸங்க²ராபெத்வா ரஞ்ஞோ ஆரோசேஸுங் – ‘‘நிட்டி²தங், மஹாராஜ, விஹாரபடிஸங்க²ரணங். இதா³னி த⁴ம்மவினயஸங்க³ஹங் கரோமா’’தி. ‘‘ஸாது⁴, ப⁴ந்தே, விஸ்ஸத்தா² கரோத². மய்ஹங் ஆணாசக்கங், தும்ஹாகங் த⁴ம்மசக்கங் ஹோது. ஆணாபேத², ப⁴ந்தே, கிங் கரோமீ’’தி? ‘‘ஸங்க³ஹங் கரொந்தானங் பி⁴க்கூ²னங் ஸன்னிஸஜ்ஜட்டா²னங், மஹாராஜா’’தி. ‘‘கத்த² கரோமி, ப⁴ந்தே’’தி? ‘‘வேபா⁴ரபப்³ப³தபஸ்ஸே ஸத்தபண்ணிகு³ஹாத்³வாரே காதுங் யுத்தங், மஹாராஜா’’தி. ‘‘ஸாது⁴, ப⁴ந்தே’’தி கோ² ராஜா அஜாதஸத்து விஸ்ஸகம்முனா நிம்மிதஸதி³ஸங் ஸுவிப⁴த்தபி⁴த்தித்த²ம்ப⁴ஸோபானங் நானாவித⁴மாலாகம்மலதஆகம்மவிசித்தங் அபி⁴ப⁴வந்தமிவ ராஜப⁴வனவிபூ⁴திங் அவஹஸந்தமிவ தே³வவிமானஸிரிங் ஸிரியா நிகேதமிவ ஏகனிபாததித்த²மிவ ச தே³வமனுஸ்ஸனயனவிஹங்கா³னங் லோகராமணெய்யகமிவ ஸம்பிண்டி³தங் த³ட்ட²ப்³ப³ஸாரமண்ட³ங் மண்ட³பங் காராபெத்வா விவித⁴குஸுமதா³ம-ஓலம்ப³க-வினிக்³க³லந்தசாருவிதானங் ரதனவிசித்தமணிகொட்டிமதலமிவ ச நங் நானாபுப்பூ²பஹாரவிசித்தஸுபரினிட்டி²தபூ⁴மிகம்மங் ப்³ரஹ்மவிமானஸதி³ஸங் அலங்கரித்வா தஸ்மிங் மஹாமண்ட³பே பஞ்சஸதானங் பி⁴க்கூ²னங் அனக்³கா⁴னி பஞ்ச கப்பியபச்சத்த²ரணஸதானி பஞ்ஞாபெத்வா த³க்கி²ணபா⁴க³ங் நிஸ்ஸாய உத்தராபி⁴முக²ங் தே²ராஸனங் மண்ட³பமஜ்ஜே² புரத்தா²பி⁴முக²ங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஆஸனாரஹங் த⁴ம்மாஸனங் பஞ்ஞாபெத்வா த³ந்தக²சிதங் பீ³ஜனிஞ்செத்த² ட²பெத்வா பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ ஆரோசாபேஸி – ‘‘நிட்டி²தங், ப⁴ந்தே, மம கிச்ச’’ந்தி.
Te dutiyadivase gantvā rājadvāre aṭṭhaṃsu. Ajātasattu rājā āgantvā vanditvā ‘‘kiṃ, bhante, āgatatthā’’ti attanā kattabbakiccaṃ paṭipucchi. Therā aṭṭhārasa mahāvihārapaṭisaṅkharaṇatthāya hatthakammaṃ paṭivedesuṃ. ‘‘Sādhu, bhante’’ti rājā hatthakammakārake manusse adāsi. Therā paṭhamaṃ māsaṃ sabbavihāre paṭisaṅkharāpetvā rañño ārocesuṃ – ‘‘niṭṭhitaṃ, mahārāja, vihārapaṭisaṅkharaṇaṃ. Idāni dhammavinayasaṅgahaṃ karomā’’ti. ‘‘Sādhu, bhante, vissatthā karotha. Mayhaṃ āṇācakkaṃ, tumhākaṃ dhammacakkaṃ hotu. Āṇāpetha, bhante, kiṃ karomī’’ti? ‘‘Saṅgahaṃ karontānaṃ bhikkhūnaṃ sannisajjaṭṭhānaṃ, mahārājā’’ti. ‘‘Kattha karomi, bhante’’ti? ‘‘Vebhārapabbatapasse sattapaṇṇiguhādvāre kātuṃ yuttaṃ, mahārājā’’ti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti kho rājā ajātasattu vissakammunā nimmitasadisaṃ suvibhattabhittitthambhasopānaṃ nānāvidhamālākammalataākammavicittaṃ abhibhavantamiva rājabhavanavibhūtiṃ avahasantamiva devavimānasiriṃ siriyā niketamiva ekanipātatitthamiva ca devamanussanayanavihaṅgānaṃ lokarāmaṇeyyakamiva sampiṇḍitaṃ daṭṭhabbasāramaṇḍaṃ maṇḍapaṃ kārāpetvā vividhakusumadāma-olambaka-viniggalantacāruvitānaṃ ratanavicittamaṇikoṭṭimatalamiva ca naṃ nānāpupphūpahāravicittasupariniṭṭhitabhūmikammaṃ brahmavimānasadisaṃ alaṅkaritvā tasmiṃ mahāmaṇḍape pañcasatānaṃ bhikkhūnaṃ anagghāni pañca kappiyapaccattharaṇasatāni paññāpetvā dakkhiṇabhāgaṃ nissāya uttarābhimukhaṃ therāsanaṃ maṇḍapamajjhe puratthābhimukhaṃ buddhassa bhagavato āsanārahaṃ dhammāsanaṃ paññāpetvā dantakhacitaṃ bījaniñcettha ṭhapetvā bhikkhusaṅghassa ārocāpesi – ‘‘niṭṭhitaṃ, bhante, mama kicca’’nti.
தஸ்மிங் கோ² பன ஸமயே ஏகச்சே பி⁴க்கூ² ஆயஸ்மந்தங் ஆனந்த³ங் ஸந்தா⁴ய ஏவமாஹங்ஸு – ‘‘இமஸ்மிங் பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴ ஏகோ பி⁴க்கு² விஸ்ஸக³ந்த⁴ங் வாயந்தோ விசரதீ’’தி. தே²ரோ தங் ஸுத்வா ‘‘இமஸ்மிங் பி⁴க்கு²ஸங்கே⁴ அஞ்ஞோ விஸ்ஸக³ந்த⁴ங் வாயந்தோ விசரணகபி⁴க்கு² நாம நத்தி², அத்³தா⁴ ஏதே மங் ஸந்தா⁴ய வத³ந்தீ’’தி ஸங்வேக³ங் ஆபஜ்ஜி. ஏகச்சே பி⁴க்கூ² ஆயஸ்மந்தங் ஆனந்த³ங் ஆஹங்ஸு – ‘‘ஸ்வே, ஆவுஸோ, ஸன்னிபாதோ த்வஞ்ச ஸெக்கோ² ஸகரணீயோ, தேன தே ந யுத்தங் ஸன்னிபாதங் க³ந்துங், அப்பமத்தோ ஹோஹீ’’தி.
Tasmiṃ kho pana samaye ekacce bhikkhū āyasmantaṃ ānandaṃ sandhāya evamāhaṃsu – ‘‘imasmiṃ bhikkhusaṅghe eko bhikkhu vissagandhaṃ vāyanto vicaratī’’ti. Thero taṃ sutvā ‘‘imasmiṃ bhikkhusaṅghe añño vissagandhaṃ vāyanto vicaraṇakabhikkhu nāma natthi, addhā ete maṃ sandhāya vadantī’’ti saṃvegaṃ āpajji. Ekacce bhikkhū āyasmantaṃ ānandaṃ āhaṃsu – ‘‘sve, āvuso, sannipāto tvañca sekkho sakaraṇīyo, tena te na yuttaṃ sannipātaṃ gantuṃ, appamatto hohī’’ti.
அத² கோ² ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ – ‘‘ஸ்வே ஸன்னிபாதோ, ந கோ² பன மேதங் பதிரூபங் ய்வாஹங் ஸெக்கோ² ஸமானோ ஸன்னிபாதங் க³ச்செ²ய்ய’’ந்தி ப³ஹுதே³வ ரத்திங் காயக³தாயஸதியா வீதினாமெத்வா ரத்தியா பச்சூஸஸமயங் சங்கமா ஓரோஹித்வா விஹாரங் பவிஸித்வா ‘‘நிபஜ்ஜிஸ்ஸாமீ’’தி காயங் ஆவஜ்ஜேஸி. த்³வே பாதா³ பூ⁴மிதோ முத்தா, அப்பத்தஞ்ச ஸீஸங் பி³ம்போ³ஹனங், ஏதஸ்மிங் அந்தரே அனுபாதா³ய ஆஸவேஹி சித்தங் விமுச்சி. அயஞ்ஹி ஆயஸ்மா சங்கமேன ப³ஹி வீதினாமெத்வா விஸேஸங் நிப்³ப³த்தேதுங் அஸக்கொந்தோ சிந்தேஸி – ‘‘நனு மங் ப⁴க³வா ஏதத³வோச – ‘கதபுஞ்ஞோஸி த்வங், ஆனந்த³, பதா⁴னமனுயுஞ்ஜ; கி²ப்பங் ஹோஹிஸி அனாஸவோ’தி (தீ³॰ நி॰ 2.207). பு³த்³தா⁴னஞ்ச கதா²தோ³ஸோ நாம நத்தி². மம அச்சாரத்³த⁴ங் வீரியங் தேன மே சித்தங் உத்³த⁴ச்சாய ஸங்வத்ததி. ஹந்தா³ஹங் வீரியஸமத²ங் யோஜேமீ’’தி சங்கமா ஓரோஹித்வா பாத³தோ⁴வனட்டா²னே ட²த்வா பாதே³ தோ⁴வித்வா விஹாரங் பவிஸித்வா மஞ்சகே நிஸீதி³த்வா ‘‘தோ²கங் விஸ்ஸமிஸ்ஸாமீ’’தி காயங் மஞ்சகே உபனாமேஸி. த்³வே பாதா³ பூ⁴மிதோ முத்தா, ஸீஸஞ்ச பி³ம்போ³ஹனங் அஸம்பத்தங். ஏதஸ்மிங் அந்தரே அனுபாதா³ய ஆஸவேஹி சித்தங் விமுத்தங், சதுஇரியாபத²விரஹிதங் தே²ரஸ்ஸ அரஹத்தங் அஹோஸி. தேன இமஸ்மிங் ஸாஸனே அனிபன்னோ அனிஸின்னோ அட்டி²தோ அசங்கமந்தோ ‘‘கோ பி⁴க்கு² அரஹத்தங் பத்தோ’’தி வுத்தே ‘‘ஆனந்த³த்தே²ரோ’’தி வத்துங் வட்டதி.
Atha kho āyasmā ānando – ‘‘sve sannipāto, na kho pana metaṃ patirūpaṃ yvāhaṃ sekkho samāno sannipātaṃ gaccheyya’’nti bahudeva rattiṃ kāyagatāyasatiyā vītināmetvā rattiyā paccūsasamayaṃ caṅkamā orohitvā vihāraṃ pavisitvā ‘‘nipajjissāmī’’ti kāyaṃ āvajjesi. Dve pādā bhūmito muttā, appattañca sīsaṃ bimbohanaṃ, etasmiṃ antare anupādāya āsavehi cittaṃ vimucci. Ayañhi āyasmā caṅkamena bahi vītināmetvā visesaṃ nibbattetuṃ asakkonto cintesi – ‘‘nanu maṃ bhagavā etadavoca – ‘katapuññosi tvaṃ, ānanda, padhānamanuyuñja; khippaṃ hohisi anāsavo’ti (dī. ni. 2.207). Buddhānañca kathādoso nāma natthi. Mama accāraddhaṃ vīriyaṃ tena me cittaṃ uddhaccāya saṃvattati. Handāhaṃ vīriyasamathaṃ yojemī’’ti caṅkamā orohitvā pādadhovanaṭṭhāne ṭhatvā pāde dhovitvā vihāraṃ pavisitvā mañcake nisīditvā ‘‘thokaṃ vissamissāmī’’ti kāyaṃ mañcake upanāmesi. Dve pādā bhūmito muttā, sīsañca bimbohanaṃ asampattaṃ. Etasmiṃ antare anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttaṃ, catuiriyāpathavirahitaṃ therassa arahattaṃ ahosi. Tena imasmiṃ sāsane anipanno anisinno aṭṭhito acaṅkamanto ‘‘ko bhikkhu arahattaṃ patto’’ti vutte ‘‘ānandatthero’’ti vattuṃ vaṭṭati.
அத² கோ² தே²ரா பி⁴க்கூ² து³தியதி³வஸே கதப⁴த்தகிச்சா பத்தசீவரங் படிஸாமெத்வா த⁴ம்மஸபா⁴யங் ஸன்னிபதிதா. ஆனந்த³த்தே²ரோ பன அத்தனோ அரஹத்தப்பத்திங் ஞாபேதுகாமோ பி⁴க்கூ²ஹி ஸத்³தி⁴ங் ந க³தோ. பி⁴க்கூ² யதா²வுட்³ட⁴ங் அத்தனோ அத்தனோ பத்தாஸனே நிஸீத³ந்தா ஆனந்த³த்தே²ரஸ்ஸ ஆஸனங் ட²பெத்வா நிஸின்னா. தத்த² கேஹிசி ‘‘ஏதமாஸனங் கஸ்ஸா’’தி வுத்தே ‘‘ஆனந்த³த்தே²ரஸ்ஸா’’தி. ‘‘ஆனந்தோ³ பன குஹிங் க³தோ’’தி? தஸ்மிங் ஸமயே தே²ரோ சிந்தேஸி – ‘‘இதா³னி மய்ஹங் க³மனகாலோ’’தி. ததோ அத்தனோ ஆனுபா⁴வங் த³ஸ்ஸெந்தோ பத²வியங் நிமுஜ்ஜித்வா அத்தனோ ஆஸனேயேவ அத்தானங் த³ஸ்ஸேஸி. ஆகாஸேனாக³ந்த்வா நிஸீதீ³திபி ஏகே.
Atha kho therā bhikkhū dutiyadivase katabhattakiccā pattacīvaraṃ paṭisāmetvā dhammasabhāyaṃ sannipatitā. Ānandatthero pana attano arahattappattiṃ ñāpetukāmo bhikkhūhi saddhiṃ na gato. Bhikkhū yathāvuḍḍhaṃ attano attano pattāsane nisīdantā ānandattherassa āsanaṃ ṭhapetvā nisinnā. Tattha kehici ‘‘etamāsanaṃ kassā’’ti vutte ‘‘ānandattherassā’’ti. ‘‘Ānando pana kuhiṃ gato’’ti? Tasmiṃ samaye thero cintesi – ‘‘idāni mayhaṃ gamanakālo’’ti. Tato attano ānubhāvaṃ dassento pathaviyaṃ nimujjitvā attano āsaneyeva attānaṃ dassesi. Ākāsenāgantvā nisīdītipi eke.
ஏவங் நிஸின்னே தஸ்மிங் ஆயஸ்மந்தே மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரோ பி⁴க்கூ² ஆமந்தேஸி – ‘‘ஆவுஸோ, கிங் பட²மங் ஸங்கா³யாம, த⁴ம்மங் வா வினயங் வா’’தி? பி⁴க்கூ² ஆஹங்ஸு – ‘‘ப⁴ந்தே மஹாகஸ்ஸப, வினயோ நாம பு³த்³த⁴ஸாஸனஸ்ஸ ஆயு, வினயே டி²தே ஸாஸனங் டி²தங் ஹோதி; தஸ்மா பட²மங் வினயங் ஸங்கா³யாமா’’தி,. ‘‘கங் து⁴ரங் கத்வா’’தி? ‘‘ஆயஸ்மந்தங் உபாலி’’ந்தி. ‘‘கிங் ஆனந்தோ³ நப்பஹோதீ’’தி? ‘‘நோ நப்பஹோதி; அபி ச கோ² பன ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ த⁴ரமானோயேவ வினயபரியத்திங் நிஸ்ஸாய ஆயஸ்மந்தங் உபாலிங் ஏதத³க்³கே³ ட²பேஸி – ‘ஏதத³க்³க³ங், பி⁴க்க²வே, மம ஸாவகானங் பி⁴க்கூ²னங் வினயத⁴ரானங் யதி³த³ங் உபாலீ’தி (அ॰ நி॰ 1.219, 228). தஸ்மா உபாலித்தே²ரங் புச்சி²த்வா வினயங் ஸங்கா³யாமா’’தி. ததோ தே²ரோ வினயங் புச்ச²னத்தா²ய அத்தனாவ அத்தானங் ஸம்மன்னி. உபாலித்தே²ரோபி விஸ்ஸஜ்ஜனத்தா²ய ஸம்மன்னி. தத்ராயங் பாளி –
Evaṃ nisinne tasmiṃ āyasmante mahākassapatthero bhikkhū āmantesi – ‘‘āvuso, kiṃ paṭhamaṃ saṅgāyāma, dhammaṃ vā vinayaṃ vā’’ti? Bhikkhū āhaṃsu – ‘‘bhante mahākassapa, vinayo nāma buddhasāsanassa āyu, vinaye ṭhite sāsanaṃ ṭhitaṃ hoti; tasmā paṭhamaṃ vinayaṃ saṅgāyāmā’’ti,. ‘‘Kaṃ dhuraṃ katvā’’ti? ‘‘Āyasmantaṃ upāli’’nti. ‘‘Kiṃ ānando nappahotī’’ti? ‘‘No nappahoti; api ca kho pana sammāsambuddho dharamānoyeva vinayapariyattiṃ nissāya āyasmantaṃ upāliṃ etadagge ṭhapesi – ‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ vinayadharānaṃ yadidaṃ upālī’ti (a. ni. 1.219, 228). Tasmā upālittheraṃ pucchitvā vinayaṃ saṅgāyāmā’’ti. Tato thero vinayaṃ pucchanatthāya attanāva attānaṃ sammanni. Upālittheropi vissajjanatthāya sammanni. Tatrāyaṃ pāḷi –
‘‘அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஸங்க⁴ங் ஞாபேஸி –
‘‘Atha kho āyasmā mahākassapo saṅghaṃ ñāpesi –
‘‘ஸுணாது மே, ஆவுஸோ, ஸங்கோ⁴. யதி³ ஸங்க⁴ஸ்ஸ பத்தகல்லங், அஹங் உபாலிங் வினயங் புச்செ²ய்ய’ந்தி.
‘‘Suṇātu me, āvuso, saṅgho. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ upāliṃ vinayaṃ puccheyya’nti.
‘‘ஆயஸ்மாபி உபாலி ஸங்க⁴ங் ஞாபேஸி –
‘‘Āyasmāpi upāli saṅghaṃ ñāpesi –
‘‘ஸுணாது மே, ப⁴ந்தே, ஸங்கோ⁴. யதி³ ஸங்க⁴ஸ்ஸ பத்தகல்லங், அஹங் ஆயஸ்மதா மஹாகஸ்ஸபேன வினயங் புட்டோ² விஸ்ஸஜ்ஜெய்ய’’ந்தி.
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ āyasmatā mahākassapena vinayaṃ puṭṭho vissajjeyya’’nti.
ஏவங் அத்தனாவ அத்தானங் ஸம்மன்னித்வா ஆயஸ்மா உபாலி உட்டா²யாஸனா ஏகங்ஸங் சீவரங் கத்வா தே²ரே பி⁴க்கூ² வந்தி³த்வா த⁴ம்மாஸனே நிஸீதி³, த³ந்தக²சிதங் பீ³ஜனிங் க³ஹெத்வா. ததோ ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ தே²ராஸனே நிஸீதி³த்வா ஆயஸ்மந்தங் உபாலிங் வினயங் புச்சி² – ‘‘பட²மங், ஆவுஸோ உபாலி, பாராஜிகங் கத்த² பஞ்ஞத்த’’ந்தி ? ‘‘வேஸாலியங், ப⁴ந்தே’’தி. ‘‘கங் ஆரப்³பா⁴’’தி? ‘‘ஸுதி³ன்னங் கலந்த³புத்தங் ஆரப்³பா⁴’’தி. ‘‘கிஸ்மிங் வத்து²ஸ்மி’’ந்தி? ‘‘மேது²னத⁴ம்மே’’தி.
Evaṃ attanāva attānaṃ sammannitvā āyasmā upāli uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā there bhikkhū vanditvā dhammāsane nisīdi, dantakhacitaṃ bījaniṃ gahetvā. Tato āyasmā mahākassapo therāsane nisīditvā āyasmantaṃ upāliṃ vinayaṃ pucchi – ‘‘paṭhamaṃ, āvuso upāli, pārājikaṃ kattha paññatta’’nti ? ‘‘Vesāliyaṃ, bhante’’ti. ‘‘Kaṃ ārabbhā’’ti? ‘‘Sudinnaṃ kalandaputtaṃ ārabbhā’’ti. ‘‘Kismiṃ vatthusmi’’nti? ‘‘Methunadhamme’’ti.
அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஆயஸ்மந்தங் உபாலிங் பட²மஸ்ஸ பாராஜிகஸ்ஸ வத்து²ம்பி புச்சி², நிதா³னம்பி புச்சி², புக்³க³லம்பி புச்சி², பஞ்ஞத்திம்பி புச்சி², அனுபஞ்ஞத்திம்பி புச்சி², ஆபத்திம்பி புச்சி², அனாபத்திம்பி புச்சி²; யதா² ச பட²மஸ்ஸ ததா² து³தியஸ்ஸ ததா² ததியஸ்ஸ ததா² சதுத்த²ஸ்ஸ பாராஜிகஸ்ஸ வத்து²ம்பி புச்சி²…பே॰… அனாபத்திம்பி புச்சி². புட்டோ² புட்டோ² உபாலித்தே²ரோ விஸ்ஸஜ்ஜேஸி. ததோ இமானி சத்தாரி பாராஜிகானி ‘‘பாராஜிககண்ட³ங் நாம இத³’’ந்தி ஸங்க³ஹங் ஆரோபெத்வா ட²பேஸுங். தேரஸ ஸங்கா⁴தி³ஸேஸானி ‘‘தேரஸக’’ந்தி ட²பேஸுங். த்³வே ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘அனியதானீ’’தி ட²பேஸுங். திங்ஸ ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘நிஸ்ஸக்³கி³யபாசித்தியானீ’’தி ட²பேஸுங். த்³வேனவுதி ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘பாசித்தியானீ’’தி ட²பேஸுங். சத்தாரி ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘பாடிதே³ஸனீயானீ’’தி ட²பேஸுங். பஞ்சஸத்ததி ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘ஸேகி²யானீ’’தி ட²பேஸுங். ஸத்த த⁴ம்மே ‘‘அதி⁴கரணஸமதா²’’தி ட²பேஸுங்.
Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ upāliṃ paṭhamassa pārājikassa vatthumpi pucchi, nidānampi pucchi, puggalampi pucchi, paññattimpi pucchi, anupaññattimpi pucchi, āpattimpi pucchi, anāpattimpi pucchi; yathā ca paṭhamassa tathā dutiyassa tathā tatiyassa tathā catutthassa pārājikassa vatthumpi pucchi…pe… anāpattimpi pucchi. Puṭṭho puṭṭho upālitthero vissajjesi. Tato imāni cattāri pārājikāni ‘‘pārājikakaṇḍaṃ nāma ida’’nti saṅgahaṃ āropetvā ṭhapesuṃ. Terasa saṅghādisesāni ‘‘terasaka’’nti ṭhapesuṃ. Dve sikkhāpadāni ‘‘aniyatānī’’ti ṭhapesuṃ. Tiṃsa sikkhāpadāni ‘‘nissaggiyapācittiyānī’’ti ṭhapesuṃ. Dvenavuti sikkhāpadāni ‘‘pācittiyānī’’ti ṭhapesuṃ. Cattāri sikkhāpadāni ‘‘pāṭidesanīyānī’’ti ṭhapesuṃ. Pañcasattati sikkhāpadāni ‘‘sekhiyānī’’ti ṭhapesuṃ. Satta dhamme ‘‘adhikaraṇasamathā’’ti ṭhapesuṃ.
ஏவங் மஹாவிப⁴ங்க³ங் ஸங்க³ஹங் ஆரோபெத்வா பி⁴க்கு²னீவிப⁴ங்கே³ அட்ட² ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘பாராஜிககண்ட³ங் நாம இத³’’ந்தி ட²பேஸுங். ஸத்தரஸ ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘ஸத்தரஸக’’ந்தி ட²பேஸுங். திங்ஸ ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘நிஸ்ஸக்³கி³யபாசித்தியானீ’’தி ட²பேஸுங். ச²ஸட்டி²ஸதஸிக்கா²பதா³னி ‘‘பாசித்தியானீ’’தி ட²பேஸுங். அட்ட² ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘பாடிதே³ஸனீயானீ’’தி ட²பேஸுங். பஞ்சஸத்ததி ஸிக்கா²பதா³னி ‘‘ஸேகி²யானீ’’தி ட²பேஸுங். ஸத்த த⁴ம்மே ‘‘அதி⁴கரணஸமதா²’’தி ட²பேஸுங். ஏவங் பி⁴க்கு²னீவிப⁴ங்க³ங் ஸங்க³ஹங் ஆரோபெத்வா ஏதேனேவ உபாயேன க²ந்த⁴கபரிவாரேபி ஆரோபேஸுங். ஏவமேதங் ஸஉப⁴தோவிப⁴ங்க³க²ந்த⁴கபரிவாரங் வினயபிடகங் ஸங்க³ஹமாரூள்ஹங் ஸப்³ப³ங் மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரோ புச்சி², உபாலித்தே²ரோ விஸ்ஸஜ்ஜேஸி. புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனபரியோஸானே பஞ்ச அரஹந்தஸதானி ஸங்க³ஹங் ஆரோபிதனயேனேவ க³ணஸஜ்ஜா²யமகங்ஸு. வினயஸங்க³ஹாவஸானே உபாலித்தே²ரோ த³ந்தக²சிதங் பீ³ஜனிங் நிக்கி²பித்வா த⁴ம்மாஸனா ஓரோஹித்வா வுட்³டே⁴ பி⁴க்கூ² வந்தி³த்வா அத்தனோ பத்தாஸனே நிஸீதி³.
Evaṃ mahāvibhaṅgaṃ saṅgahaṃ āropetvā bhikkhunīvibhaṅge aṭṭha sikkhāpadāni ‘‘pārājikakaṇḍaṃ nāma ida’’nti ṭhapesuṃ. Sattarasa sikkhāpadāni ‘‘sattarasaka’’nti ṭhapesuṃ. Tiṃsa sikkhāpadāni ‘‘nissaggiyapācittiyānī’’ti ṭhapesuṃ. Chasaṭṭhisatasikkhāpadāni ‘‘pācittiyānī’’ti ṭhapesuṃ. Aṭṭha sikkhāpadāni ‘‘pāṭidesanīyānī’’ti ṭhapesuṃ. Pañcasattati sikkhāpadāni ‘‘sekhiyānī’’ti ṭhapesuṃ. Satta dhamme ‘‘adhikaraṇasamathā’’ti ṭhapesuṃ. Evaṃ bhikkhunīvibhaṅgaṃ saṅgahaṃ āropetvā eteneva upāyena khandhakaparivārepi āropesuṃ. Evametaṃ saubhatovibhaṅgakhandhakaparivāraṃ vinayapiṭakaṃ saṅgahamārūḷhaṃ sabbaṃ mahākassapatthero pucchi, upālitthero vissajjesi. Pucchāvissajjanapariyosāne pañca arahantasatāni saṅgahaṃ āropitanayeneva gaṇasajjhāyamakaṃsu. Vinayasaṅgahāvasāne upālitthero dantakhacitaṃ bījaniṃ nikkhipitvā dhammāsanā orohitvā vuḍḍhe bhikkhū vanditvā attano pattāsane nisīdi.
வினயங் ஸங்கா³யித்வா த⁴ம்மங் ஸங்கா³யிதுகாமோ ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ பி⁴க்கூ² புச்சி² – ‘‘த⁴ம்மங் ஸங்கா³யந்தேஹி கங் புக்³க³லங் து⁴ரங் கத்வா த⁴ம்மோ ஸங்கா³யிதப்³போ³’’தி? பி⁴க்கூ² ‘‘ஆனந்த³த்தே²ரங் து⁴ரங் கத்வா’’தி ஆஹங்ஸு.
Vinayaṃ saṅgāyitvā dhammaṃ saṅgāyitukāmo āyasmā mahākassapo bhikkhū pucchi – ‘‘dhammaṃ saṅgāyantehi kaṃ puggalaṃ dhuraṃ katvā dhammo saṅgāyitabbo’’ti? Bhikkhū ‘‘ānandattheraṃ dhuraṃ katvā’’ti āhaṃsu.
அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஸங்க⁴ங் ஞாபேஸி –
Atha kho āyasmā mahākassapo saṅghaṃ ñāpesi –
‘‘ஸுணாது மே, ஆவுஸோ, ஸங்கோ⁴. யதி³ ஸங்க⁴ஸ்ஸ பத்தகல்லங், அஹங் ஆனந்த³ங் த⁴ம்மங் புச்செ²ய்ய’’ந்தி.
‘‘Suṇātu me, āvuso, saṅgho. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ ānandaṃ dhammaṃ puccheyya’’nti.
அத² கோ² ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ ஸங்க⁴ங் ஞாபேஸி –
Atha kho āyasmā ānando saṅghaṃ ñāpesi –
‘‘ஸுணாது மே, ப⁴ந்தே, ஸங்கோ⁴ யதி³ ஸங்க⁴ஸ்ஸ பத்தகல்லங், அஹங் ஆயஸ்மதா மஹாகஸ்ஸபேன த⁴ம்மங் புட்டோ² விஸ்ஸஜ்ஜெய்ய’’ந்தி.
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho yadi saṅghassa pattakallaṃ, ahaṃ āyasmatā mahākassapena dhammaṃ puṭṭho vissajjeyya’’nti.
அத² கோ² ஆயஸ்மா ஆனந்தோ³ உட்டா²யாஸனா ஏகங்ஸங் சீவரங் கத்வா தே²ரே பி⁴க்கூ² வந்தி³த்வா த⁴ம்மாஸனே நிஸீதி³ த³ந்தக²சிதங் பீ³ஜனிங் க³ஹெத்வா. அத² மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரோ ஆனந்த³த்தே²ரங் த⁴ம்மங் புச்சி² – ‘‘ப்³ரஹ்மஜாலங், ஆவுஸோ ஆனந்த³, கத்த² பா⁴ஸித’’ந்தி? ‘‘அந்தரா ச, ப⁴ந்தே, ராஜக³ஹங் அந்தரா ச நாளந்த³ங் ராஜாகா³ரகே அம்ப³லட்டி²காய’’ந்தி. ‘‘கங் ஆரப்³பா⁴’’தி? ‘‘ஸுப்பியஞ்ச பரிப்³பா³ஜகங், ப்³ரஹ்மத³த்தஞ்ச மாணவ’’ந்தி. ‘‘கிஸ்மிங் வத்து²ஸ்மி’’ந்தி? ‘‘வண்ணாவண்ணே’’தி. அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஆயஸ்மந்தங் ஆனந்த³ங் ப்³ரஹ்மஜாலஸ்ஸ நிதா³னம்பி புச்சி², புக்³க³லம்பி புச்சி², வத்து²ம்பி புச்சி². ‘‘ஸாமஞ்ஞப²லங் பனாவுஸோ ஆனந்த³, கத்த² பா⁴ஸித’’ந்தி? ‘ராஜக³ஹே, ப⁴ந்தே, ஜீவகம்ப³வனே’’தி. ‘‘கேன ஸத்³தி⁴’’ந்தி? ‘‘அஜாதஸத்துனா வேதே³ஹிபுத்தேன ஸத்³தி⁴’’ந்தி. அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாகஸ்ஸபோ ஆயஸ்மந்தங் ஆனந்த³ங் ஸாமஞ்ஞப²லஸ்ஸ நிதா³னம்பி புச்சி², புக்³க³லம்பி புச்சி². ஏதேனேவ உபாயேன பஞ்ச நிகாயே புச்சி².
Atha kho āyasmā ānando uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā there bhikkhū vanditvā dhammāsane nisīdi dantakhacitaṃ bījaniṃ gahetvā. Atha mahākassapatthero ānandattheraṃ dhammaṃ pucchi – ‘‘brahmajālaṃ, āvuso ānanda, kattha bhāsita’’nti? ‘‘Antarā ca, bhante, rājagahaṃ antarā ca nāḷandaṃ rājāgārake ambalaṭṭhikāya’’nti. ‘‘Kaṃ ārabbhā’’ti? ‘‘Suppiyañca paribbājakaṃ, brahmadattañca māṇava’’nti. ‘‘Kismiṃ vatthusmi’’nti? ‘‘Vaṇṇāvaṇṇe’’ti. Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ ānandaṃ brahmajālassa nidānampi pucchi, puggalampi pucchi, vatthumpi pucchi. ‘‘Sāmaññaphalaṃ panāvuso ānanda, kattha bhāsita’’nti? ‘Rājagahe, bhante, jīvakambavane’’ti. ‘‘Kena saddhi’’nti? ‘‘Ajātasattunā vedehiputtena saddhi’’nti. Atha kho āyasmā mahākassapo āyasmantaṃ ānandaṃ sāmaññaphalassa nidānampi pucchi, puggalampi pucchi. Eteneva upāyena pañca nikāye pucchi.
பஞ்சனிகாயா நாம – தீ³க⁴னிகாயோ, மஜ்ஜி²மனிகாயோ, ஸங்யுத்தனிகாயோ, அங்கு³த்தரனிகாயோ, கு²த்³த³கனிகாயோதி. தத்த² கு²த்³த³கனிகாயோ நாம – சத்தாரோ நிகாயே ட²பெத்வா, அவஸேஸங் பு³த்³த⁴வசனங். தத்த² வினயோ ஆயஸ்மதா உபாலித்தே²ரேன விஸ்ஸஜ்ஜிதோ, ஸேஸகு²த்³த³கனிகாயோ சத்தாரோ ச நிகாயா ஆனந்த³த்தே²ரேன. ததே³தங் ஸப்³ப³ம்பி பு³த்³த⁴வசனங் ரஸவஸேன ஏகவித⁴ங், த⁴ம்மவினயவஸேன து³வித⁴ங், பட²மமஜ்ஜி²மபச்சி²மவஸேன திவித⁴ங்; ததா² பிடகவஸேன, நிகாயவஸேன பஞ்சவித⁴ங், அங்க³வஸேன நவவித⁴ங், த⁴ம்மக்க²ந்த⁴வஸேன சதுராஸீதிஸஹஸ்ஸவித⁴ந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
Pañcanikāyā nāma – dīghanikāyo, majjhimanikāyo, saṃyuttanikāyo, aṅguttaranikāyo, khuddakanikāyoti. Tattha khuddakanikāyo nāma – cattāro nikāye ṭhapetvā, avasesaṃ buddhavacanaṃ. Tattha vinayo āyasmatā upālittherena vissajjito, sesakhuddakanikāyo cattāro ca nikāyā ānandattherena. Tadetaṃ sabbampi buddhavacanaṃ rasavasena ekavidhaṃ, dhammavinayavasena duvidhaṃ, paṭhamamajjhimapacchimavasena tividhaṃ; tathā piṭakavasena, nikāyavasena pañcavidhaṃ, aṅgavasena navavidhaṃ, dhammakkhandhavasena caturāsītisahassavidhanti veditabbaṃ.
கத²ங் ரஸவஸேன ஏகவித⁴ங்? யஞ்ஹி ப⁴க³வதா அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் அபி⁴ஸம்பு³ஜ்ஜி²த்வா யாவ அனுபாதி³ஸேஸாய நிப்³பா³னதா⁴துயா பரினிப்³பா³யதி, எத்த²ந்தரே பஞ்சசத்தாலீஸவஸ்ஸானி தே³வமனுஸ்ஸனாக³யக்கா²த³யோ அனுஸாஸந்தேன பச்சவெக்க²ந்தேன வா வுத்தங், ஸப்³ப³ங் தங் ஏகரஸங் விமுத்திரஸமேவ ஹோதி. ஏவங் ரஸவஸேன ஏகவித⁴ங்.
Kathaṃ rasavasena ekavidhaṃ? Yañhi bhagavatā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhitvā yāva anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati, etthantare pañcacattālīsavassāni devamanussanāgayakkhādayo anusāsantena paccavekkhantena vā vuttaṃ, sabbaṃ taṃ ekarasaṃ vimuttirasameva hoti. Evaṃ rasavasena ekavidhaṃ.
கத²ங் த⁴ம்மவினயவஸேன து³வித⁴ங்? ஸப்³ப³மேவ சேதங் த⁴ம்மோ சேவ வினயோ சாதி ஸங்க்²யங் க³ச்ச²தி. தத்த² வினயபிடகங் வினயோ, அவஸேஸங் பு³த்³த⁴வசனங் த⁴ம்மோ; தேனேவாஹ – ‘‘யங்னூன மயங், ஆவுஸோ, த⁴ம்மஞ்ச வினயஞ்ச ஸங்கா³யெய்யாமா’’தி. ‘‘அஹங் உபாலிங் வினயங் புச்செ²ய்யங், ஆனந்த³ங் த⁴ம்மங் புச்செ²ய்ய’’ந்தி ச ஏவங் த⁴ம்மவினயவஸேன து³வித⁴ங்.
Kathaṃ dhammavinayavasena duvidhaṃ? Sabbameva cetaṃ dhammo ceva vinayo cāti saṅkhyaṃ gacchati. Tattha vinayapiṭakaṃ vinayo, avasesaṃ buddhavacanaṃ dhammo; tenevāha – ‘‘yaṃnūna mayaṃ, āvuso, dhammañca vinayañca saṅgāyeyyāmā’’ti. ‘‘Ahaṃ upāliṃ vinayaṃ puccheyyaṃ, ānandaṃ dhammaṃ puccheyya’’nti ca evaṃ dhammavinayavasena duvidhaṃ.
கத²ங் பட²மமஜ்ஜி²மபச்சி²மவஸேன திவித⁴ங்? ஸப்³ப³மேவ ஹித³ங் பட²மபு³த்³த⁴வசனங், மஜ்ஜி²மபு³த்³த⁴வசனங், பச்சி²மபு³த்³த⁴வசனந்தி திப்பபே⁴த³ங் ஹோதி. தத்த² –
Kathaṃ paṭhamamajjhimapacchimavasena tividhaṃ? Sabbameva hidaṃ paṭhamabuddhavacanaṃ, majjhimabuddhavacanaṃ, pacchimabuddhavacananti tippabhedaṃ hoti. Tattha –
‘‘அனேகஜாதிஸங்ஸாரங், ஸந்தா⁴விஸ்ஸங் அனிப்³பி³ஸங்;
‘‘Anekajātisaṃsāraṃ, sandhāvissaṃ anibbisaṃ;
க³ஹகாரங் க³வேஸந்தோ, து³க்கா² ஜாதி புனப்புனங்.
Gahakāraṃ gavesanto, dukkhā jāti punappunaṃ.
‘‘க³ஹகாரக தி³ட்டோ²ஸி, புன கே³ஹங் ந காஹஸி;
‘‘Gahakāraka diṭṭhosi, puna gehaṃ na kāhasi;
ஸப்³பா³ தே பா²ஸுகா ப⁴க்³கா³, க³ஹகூடங் விஸங்க²தங்;
Sabbā te phāsukā bhaggā, gahakūṭaṃ visaṅkhataṃ;
விஸங்கா²ரக³தங் சித்தங், தண்ஹானங் க²யமஜ்ஜ²கா³’’தி. (த⁴॰ ப॰ 153-154);
Visaṅkhāragataṃ cittaṃ, taṇhānaṃ khayamajjhagā’’ti. (dha. pa. 153-154);
இத³ங் பட²மபு³த்³த⁴வசனங்.
Idaṃ paṭhamabuddhavacanaṃ.
கேசி ‘‘யதா³ ஹவே பாதுப⁴வந்தி த⁴ம்மா’’தி க²ந்த⁴கே உதா³னகா³த²ங் ஆஹு. ஏஸா பன பாடிபத³தி³வஸே ஸப்³ப³ஞ்ஞுபா⁴வப்பத்தஸ்ஸ ஸோமனஸ்ஸமயஞாணேன பச்சயாகாரங் பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ உப்பன்னா உதா³னகா³தா²தி வேதி³தப்³பா³.
Keci ‘‘yadā have pātubhavanti dhammā’’ti khandhake udānagāthaṃ āhu. Esā pana pāṭipadadivase sabbaññubhāvappattassa somanassamayañāṇena paccayākāraṃ paccavekkhantassa uppannā udānagāthāti veditabbā.
யங் பன பரினிப்³பா³னகாலே அபா⁴ஸி – ‘‘ஹந்த³ தா³னி, பி⁴க்க²வே, ஆமந்தயாமி வோ, வயத⁴ம்மா ஸங்கா²ரா, அப்பமாதே³ன ஸம்பாதே³தா²’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.218) இத³ங் பச்சி²மபு³த்³த⁴வசனங்.
Yaṃ pana parinibbānakāle abhāsi – ‘‘handa dāni, bhikkhave, āmantayāmi vo, vayadhammā saṅkhārā, appamādena sampādethā’’ti (dī. ni. 2.218) idaṃ pacchimabuddhavacanaṃ.
உபி⁴ன்னமந்தரே யங் வுத்தங் ஏதங் மஜ்ஜி²மபு³த்³த⁴வசனந்தி. ஏவங் பட²மமஜ்ஜி²மபச்சி²மவஸேன திவித⁴ங்.
Ubhinnamantare yaṃ vuttaṃ etaṃ majjhimabuddhavacananti. Evaṃ paṭhamamajjhimapacchimavasena tividhaṃ.
கத²ங் பிடகவஸேன திவித⁴ங்? ஸப்³ப³ம்பி ஹேதங் வினயபிடகங் ஸுத்தந்தபிடகங் அபி⁴த⁴ம்மபிடகந்தி திப்பபே⁴த³மேவ ஹோதி. தத்த² பட²மஸங்கீ³தியங் ஸங்கீ³தஞ்ச அஸங்கீ³தஞ்ச ஸப்³ப³ம்பி ஸமோதா⁴னெத்வா உப⁴யானி பாதிமொக்கா²னி, த்³வே விப⁴ங்கா³னி, த்³வாவீஸதி க²ந்த⁴கானி, ஸோளஸபரிவாராதி இத³ங் வினயபிடகங் நாம.
Kathaṃ piṭakavasena tividhaṃ? Sabbampi hetaṃ vinayapiṭakaṃ suttantapiṭakaṃ abhidhammapiṭakanti tippabhedameva hoti. Tattha paṭhamasaṅgītiyaṃ saṅgītañca asaṅgītañca sabbampi samodhānetvā ubhayāni pātimokkhāni, dve vibhaṅgāni, dvāvīsati khandhakāni, soḷasaparivārāti idaṃ vinayapiṭakaṃ nāma.
ப்³ரஹ்மஜாலாதி³ சதுத்திங்ஸஸுத்தஸங்க³ஹோ தீ³க⁴னிகாயோ, மூலபரியாயஸுத்தாதி³ தி³யட்³ட⁴ஸதத்³வேஸுத்தஸங்க³ஹோ மஜ்ஜி²மனிகாயோ, ஓக⁴தரணஸுத்தாதி³ ஸத்தஸுத்தஸஹஸ்ஸ ஸத்தஸத த்³வாஸட்டி²ஸுத்தஸங்க³ஹோ ஸங்யுத்தனிகாயோ, சித்தபரியாதா³னஸுத்தாதி³ நவஸுத்தஸஹஸ்ஸ பஞ்சஸத ஸத்தபஞ்ஞாஸஸுத்தஸங்க³ஹோ அங்கு³த்தரனிகாயோ, கு²த்³த³கபாட²-த⁴ம்மபத³-உதா³ன-இதிவுத்தக-ஸுத்தனிபாத-விமானவத்து²-பேதவத்து²-தே²ரகா³தா²-தே²ரீகா³தா²-ஜாதகனித்³தே³ஸ-படிஸம்பி⁴தா³-அபதா³ன-பு³த்³த⁴வங்ஸ-சரியாபிடகவஸேன பன்னரஸப்பபே⁴தோ³ கு²த்³த³கனிகாயோதி இத³ங் ஸுத்தந்தபிடகங் நாம.
Brahmajālādi catuttiṃsasuttasaṅgaho dīghanikāyo, mūlapariyāyasuttādi diyaḍḍhasatadvesuttasaṅgaho majjhimanikāyo, oghataraṇasuttādi sattasuttasahassa sattasata dvāsaṭṭhisuttasaṅgaho saṃyuttanikāyo, cittapariyādānasuttādi navasuttasahassa pañcasata sattapaññāsasuttasaṅgaho aṅguttaranikāyo, khuddakapāṭha-dhammapada-udāna-itivuttaka-suttanipāta-vimānavatthu-petavatthu-theragāthā-therīgāthā-jātakaniddesa-paṭisambhidā-apadāna-buddhavaṃsa-cariyāpiṭakavasena pannarasappabhedo khuddakanikāyoti idaṃ suttantapiṭakaṃ nāma.
த⁴ம்மஸங்க³ஹோ, விப⁴ங்கோ³, தா⁴துகதா², புக்³க³லபஞ்ஞத்தி, கதா²வத்து², யமகங், பட்டா²னந்தி இத³ங் அபி⁴த⁴ம்மபிடகங் நாம. தத்த² –
Dhammasaṅgaho, vibhaṅgo, dhātukathā, puggalapaññatti, kathāvatthu, yamakaṃ, paṭṭhānanti idaṃ abhidhammapiṭakaṃ nāma. Tattha –
விவித⁴விஸேஸனயத்தா , வினயனதோ சேவ காயவாசானங்;
Vividhavisesanayattā , vinayanato ceva kāyavācānaṃ;
வினயத்த²விதூ³ஹி அயங், வினயோ வினயோதி அக்கா²தோ.
Vinayatthavidūhi ayaṃ, vinayo vinayoti akkhāto.
விவிதா⁴ ஹி எத்த² பஞ்சவித⁴ பாதிமொக்கு²த்³தே³ஸ பாராஜிகாதி³ ஸத்தஆபத்திக்க²ந்த⁴மாதிகா விப⁴ங்கா³தி³ப்பபே⁴தா³ நயா, விஸேஸபூ⁴தா ச த³ள்ஹீகம்மஸிதி²லகரணப்பயோஜனா அனுபஞ்ஞத்தினயா , காயிகவாசஸிகஅஜ்ஜா²சாரனிஸேத⁴னதோ சேஸ காயங் வாசஞ்ச வினேதி, தஸ்மா விவித⁴னயத்தா விஸேஸனயத்தா காயவாசானஞ்ச வினயனதோ ‘‘வினயோ’’தி அக்கா²தோ. தேனேதமேதஸ்ஸ வசனத்த²கோஸல்லத்த²ங் வுத்தங் –
Vividhā hi ettha pañcavidha pātimokkhuddesa pārājikādi sattaāpattikkhandhamātikā vibhaṅgādippabhedā nayā, visesabhūtā ca daḷhīkammasithilakaraṇappayojanā anupaññattinayā , kāyikavācasikaajjhācāranisedhanato cesa kāyaṃ vācañca vineti, tasmā vividhanayattā visesanayattā kāyavācānañca vinayanato ‘‘vinayo’’ti akkhāto. Tenetametassa vacanatthakosallatthaṃ vuttaṃ –
‘‘விவித⁴விஸேஸனயத்தா, வினயனதோ சேவ காயவாசானங்;
‘‘Vividhavisesanayattā, vinayanato ceva kāyavācānaṃ;
வினயத்த²விதூ³ஹி அயங், வினயோ வினயோதி அக்கா²தோ’’தி.
Vinayatthavidūhi ayaṃ, vinayo vinayoti akkhāto’’ti.
இதரங் பன –
Itaraṃ pana –
அத்தா²னங் ஸூசனதோ, ஸுவுத்ததோ ஸவனதோத² ஸூத³னதோ;
Atthānaṃ sūcanato, suvuttato savanatotha sūdanato;
ஸுத்தாணா ஸுத்தஸபா⁴க³தோ ச, ஸுத்தந்தி அக்கா²தங்.
Suttāṇā suttasabhāgato ca, suttanti akkhātaṃ.
தஞ்ஹி அத்தத்த²பரத்தா²தி³பே⁴தே³ அத்தே² ஸூசேதி, ஸுவுத்தா செத்த² அத்தா² வேனெய்யஜ்ஜா²ஸயானுலோமேன வுத்தத்தா. ஸவதி சேதங் அத்தே² ஸஸ்ஸமிவ ப²லங் பஸவதீதி வுத்தங் ஹோதி. ஸூத³தி சேதங் தே⁴னுவிய கீ²ரங், பக்³க⁴ரதீதி வுத்தங் ஹோதி. ஸுட்டு² ச நே தாயதி ரக்க²தீதி வுத்தங் ஹோதி. ஸுத்தஸபா⁴க³ஞ்சேதங், யதா² ஹி தச்ச²கானங் ஸுத்தங் பமாணங் ஹோதி; ஏவமேதம்பி விஞ்ஞூனங். யதா² ச ஸுத்தேன ஸங்க³ஹிதானி புப்பா²னி ந விகிரியந்தி ந வித்³த⁴ங்ஸியந்தி; ஏவமேதேன ஸங்க³ஹிதா அத்தா². தேனேதமேதஸ்ஸ வசனத்த²கோஸல்லத்த²ங் வுத்தங் –
Tañhi attatthaparatthādibhede atthe sūceti, suvuttā cettha atthā veneyyajjhāsayānulomena vuttattā. Savati cetaṃ atthe sassamiva phalaṃ pasavatīti vuttaṃ hoti. Sūdati cetaṃ dhenuviya khīraṃ, paggharatīti vuttaṃ hoti. Suṭṭhu ca ne tāyati rakkhatīti vuttaṃ hoti. Suttasabhāgañcetaṃ, yathā hi tacchakānaṃ suttaṃ pamāṇaṃ hoti; evametampi viññūnaṃ. Yathā ca suttena saṅgahitāni pupphāni na vikiriyanti na viddhaṃsiyanti; evametena saṅgahitā atthā. Tenetametassa vacanatthakosallatthaṃ vuttaṃ –
‘‘அத்தா²னங் ஸூசனதோ, ஸுவுத்ததோ ஸவனதோத² ஸூத³னதோ;
‘‘Atthānaṃ sūcanato, suvuttato savanatotha sūdanato;
ஸுத்தாணா ஸுத்தஸபா⁴க³தோ ச, ஸுத்தந்தி அக்கா²த’’ந்தி.
Suttāṇā suttasabhāgato ca, suttanti akkhāta’’nti.
இதரோ பன –
Itaro pana –
யங் எத்த² வுட்³டி⁴மந்தோ, ஸலக்க²ணா பூஜிதா பரிச்சி²ன்னா;
Yaṃ ettha vuḍḍhimanto, salakkhaṇā pūjitā paricchinnā;
வுத்தாதி⁴கா ச த⁴ம்மா, அபி⁴த⁴ம்மோ தேன அக்கா²தோ.
Vuttādhikā ca dhammā, abhidhammo tena akkhāto.
அயஞ்ஹி அபி⁴ஸத்³தோ³ வுட்³டி⁴லக்க²ணபூஜிதபரிச்சி²ன்னாதி⁴கேஸு தி³ஸ்ஸதி. ததா²ஹேஸ – ‘‘பா³ள்ஹா மே ஆவுஸோ து³க்கா² வேத³னா அபி⁴க்கமந்தி நோ படிக்கமந்தீ’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 3.389; ஸங்॰ நி॰ 5.195) வுட்³டி⁴யங் ஆக³தோ. ‘‘யா தா ரத்தியோ அபி⁴ஞ்ஞாதா அபி⁴லக்கி²தா’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.49) லக்க²ணே. ‘‘ராஜாபி⁴ராஜா மனுஜிந்தோ³’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 2.399; ஸு॰ நி॰ 558) பூஜிதே. ‘‘படிப³லோ வினேதுங் அபி⁴த⁴ம்மே அபி⁴வினயே’’திஆதீ³ஸு (மஹாவ॰ 85) பரிச்சி²ன்னே. அஞ்ஞமஞ்ஞஸங்கரவிரஹிதே த⁴ம்மே ச வினயே சாதி வுத்தங் ஹோதி. ‘‘அபி⁴க்கந்தேன வண்ணேனா’’திஆதீ³ஸு (வி॰ வ॰ 75) அதி⁴கே.
Ayañhi abhisaddo vuḍḍhilakkhaṇapūjitaparicchinnādhikesu dissati. Tathāhesa – ‘‘bāḷhā me āvuso dukkhā vedanā abhikkamanti no paṭikkamantī’’tiādīsu (ma. ni. 3.389; saṃ. ni. 5.195) vuḍḍhiyaṃ āgato. ‘‘Yā tā rattiyo abhiññātā abhilakkhitā’’tiādīsu (ma. ni. 1.49) lakkhaṇe. ‘‘Rājābhirājā manujindo’’tiādīsu (ma. ni. 2.399; su. ni. 558) pūjite. ‘‘Paṭibalo vinetuṃ abhidhamme abhivinaye’’tiādīsu (mahāva. 85) paricchinne. Aññamaññasaṅkaravirahite dhamme ca vinaye cāti vuttaṃ hoti. ‘‘Abhikkantena vaṇṇenā’’tiādīsu (vi. va. 75) adhike.
எத்த² ச ‘‘ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி, மெத்தாஸஹக³தேன சேதஸா ஏகங் தி³ஸங் ப²ரித்வா விஹரதீ’’திஆதி³னா (த⁴॰ ஸ॰ 160 ஆத³யோ) நயேன வுட்³டி⁴மந்தோபி த⁴ம்மா வுத்தா. ‘‘ரூபாரம்மணங் வா ஸத்³தா³ரம்மணங் வா’’திஆதி³னா நயேன ஆரம்மணாதீ³ஹி லக்க²ணீயத்தா ஸலக்க²ணாபி. ‘‘ஸெக்கா² த⁴ம்மா, அஸெக்கா² த⁴ம்மா, லோகுத்தரா த⁴ம்மா’’திஆதி³னா நயேன பூஜிதாபி பூஜாரஹாதி அதி⁴ப்பாயோ. ‘‘ப²ஸ்ஸோ ஹோதி வேத³னா ஹோதீ’’திஆதி³னா நயேன ஸபா⁴வபரிச்சி²ன்னத்தா பரிச்சி²ன்னாபி. ‘‘மஹக்³க³தா த⁴ம்மா, அப்பமாணா த⁴ம்மா, அனுத்தரா த⁴ம்மா’’திஆதி³னா நயேன அதி⁴காபி த⁴ம்மா வுத்தா. தேனேதமேதஸ்ஸ வசனத்த²கோஸல்லத்த²ங் வுத்தங் –
Ettha ca ‘‘rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti, mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharatī’’tiādinā (dha. sa. 160 ādayo) nayena vuḍḍhimantopi dhammā vuttā. ‘‘Rūpārammaṇaṃ vā saddārammaṇaṃ vā’’tiādinā nayena ārammaṇādīhi lakkhaṇīyattā salakkhaṇāpi. ‘‘Sekkhā dhammā, asekkhā dhammā, lokuttarā dhammā’’tiādinā nayena pūjitāpi pūjārahāti adhippāyo. ‘‘Phasso hoti vedanā hotī’’tiādinā nayena sabhāvaparicchinnattā paricchinnāpi. ‘‘Mahaggatā dhammā, appamāṇā dhammā, anuttarā dhammā’’tiādinā nayena adhikāpi dhammā vuttā. Tenetametassa vacanatthakosallatthaṃ vuttaṃ –
‘‘யங் எத்த² வுட்³டி⁴மந்தோ, ஸலக்க²ணா பூஜிதா பரிச்சி²ன்னா;
‘‘Yaṃ ettha vuḍḍhimanto, salakkhaṇā pūjitā paricchinnā;
வுத்தாதி⁴கா ச த⁴ம்மா, அபி⁴த⁴ம்மோ தேன அக்கா²தோ’’தி.
Vuttādhikā ca dhammā, abhidhammo tena akkhāto’’ti.
யங் பனெத்த² அவிஸிட்ட²ங், தங் –
Yaṃ panettha avisiṭṭhaṃ, taṃ –
பிடகங் பிடகத்த²விதூ³, பரியத்திப்³பா⁴ஜனத்த²தோ ஆஹு;
Piṭakaṃ piṭakatthavidū, pariyattibbhājanatthato āhu;
தேன ஸமோதா⁴னெத்வா, தயோபி வினயாத³யோ ஞெய்யா.
Tena samodhānetvā, tayopi vinayādayo ñeyyā.
பரியத்திபி ஹி ‘‘மா பிடகஸம்பதா³னேனா’’திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 3.66) பிடகந்தி வுச்சதி. ‘‘அத² புரிஸோ ஆக³ச்செ²ய்ய குதா³லபிடகங் ஆதா³யா’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.228; அ॰ நி॰ 3.70) யங் கிஞ்சி பா⁴ஜனம்பி. தஸ்மா பிடகங் பிடகத்த²விதூ³, பரியத்திப்³பா⁴ஜனத்த²தோ ஆஹு.
Pariyattipi hi ‘‘mā piṭakasampadānenā’’tiādīsu (a. ni. 3.66) piṭakanti vuccati. ‘‘Atha puriso āgaccheyya kudālapiṭakaṃ ādāyā’’tiādīsu (ma. ni. 1.228; a. ni. 3.70) yaṃ kiñci bhājanampi. Tasmā piṭakaṃ piṭakatthavidū, pariyattibbhājanatthato āhu.
இதா³னி தேன ஸமோதா⁴னெத்வா தயோபி வினயாத³யோ ஞெய்யாதி. தேன ஏவங் து³வித⁴த்தே²ன பிடகஸத்³தே³ன ஸஹ ஸமாஸங் கத்வா வினயோ ச ஸோ பிடகஞ்ச பரியத்திபா⁴வதோ தஸ்ஸ தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ பா⁴ஜனதோ சாதி வினயபிடகங், யதா²வுத்தேனேவ நயேன ஸுத்தந்தஞ்ச தங் பிடகஞ்சாதி ஸுத்தந்தபிடகங், அபி⁴த⁴ம்மோ ச ஸோ பிடகஞ்சாதி அபி⁴த⁴ம்மபிடகந்தி ஏவமேதே தயோபி வினயாத³யோ ஞெய்யா.
Idāni tena samodhānetvā tayopi vinayādayo ñeyyāti. Tena evaṃ duvidhatthena piṭakasaddena saha samāsaṃ katvā vinayo ca so piṭakañca pariyattibhāvato tassa tassa atthassa bhājanato cāti vinayapiṭakaṃ, yathāvutteneva nayena suttantañca taṃ piṭakañcāti suttantapiṭakaṃ, abhidhammo ca so piṭakañcāti abhidhammapiṭakanti evamete tayopi vinayādayo ñeyyā.
ஏவங் ஞத்வா ச புனபி தெஸ்வேவ பிடகேஸு நானப்பகாரகோஸல்லத்த²ங் –
Evaṃ ñatvā ca punapi tesveva piṭakesu nānappakārakosallatthaṃ –
தே³ஸனாஸாஸனகதா², பே⁴த³ங் தேஸு யதா²ரஹங்;
Desanāsāsanakathā, bhedaṃ tesu yathārahaṃ;
ஸிக்கா²பஹானக³ம்பீ⁴ர, பா⁴வஞ்ச பரிதீ³பயே.
Sikkhāpahānagambhīra, bhāvañca paridīpaye.
பரியத்திபே⁴த³ங் ஸம்பத்திங், விபத்திங் சாபி யங் யஹிங்;
Pariyattibhedaṃ sampattiṃ, vipattiṃ cāpi yaṃ yahiṃ;
பாபுணாதி யதா² பி⁴க்கு², தம்பி ஸப்³ப³ங் விபா⁴வயே.
Pāpuṇāti yathā bhikkhu, tampi sabbaṃ vibhāvaye.
தத்ராயங் பரிதீ³பனா விபா⁴வனா ச, ஏதானி ஹி தீணி பிடகானி யதா²க்கமங் ஆணா வோஹார பரமத்த²தே³ஸனா யதா²பராத⁴-யதா²னுலோம-யதா²த⁴ம்மஸாஸனானி, ஸங்வராஸங்வரதி³ட்டி²வினிவேட²னாமரூபபரிச்சே²த³கதா²தி ச வுச்சந்தி.
Tatrāyaṃ paridīpanā vibhāvanā ca, etāni hi tīṇi piṭakāni yathākkamaṃ āṇā vohāra paramatthadesanā yathāparādha-yathānuloma-yathādhammasāsanāni, saṃvarāsaṃvaradiṭṭhiviniveṭhanāmarūpaparicchedakathāti ca vuccanti.
எத்த² ஹி வினயபிடகங் ஆணாரஹேன ப⁴க³வதா ஆணாபா³ஹுல்லதோ தே³ஸிதத்தா ஆணாதே³ஸனா, ஸுத்தந்தபிடகங் வோஹாரகுஸலேன ப⁴க³வதா வோஹாரபா³ஹுல்லதோ தே³ஸிதத்தா வோஹாரதே³ஸனா, அபி⁴த⁴ம்மபிடகங் பரமத்த²குஸலேன ப⁴க³வதா பரமத்த²பா³ஹுல்லதோ தே³ஸிதத்தா பரமத்த²தே³ஸனாதி வுச்சதி.
Ettha hi vinayapiṭakaṃ āṇārahena bhagavatā āṇābāhullato desitattā āṇādesanā, suttantapiṭakaṃ vohārakusalena bhagavatā vohārabāhullato desitattā vohāradesanā, abhidhammapiṭakaṃ paramatthakusalena bhagavatā paramatthabāhullato desitattā paramatthadesanāti vuccati.
ததா² பட²மங் யே தே பசுராபராதா⁴ ஸத்தா தே யதா²பராத⁴ங் எத்த² ஸாஸிதாதி யதா²பராத⁴ஸாஸனங், து³தியங் அனேகஜ்ஜா²ஸயானுஸயசரியாதி⁴முத்திகா ஸத்தா யதா²னுலோமங் எத்த² ஸாஸிதாதி யதா²னுலோமஸாஸனங், ததியங் த⁴ம்மபுஞ்ஜமத்தே ‘‘அஹங் மமா’’தி ஸஞ்ஞினோ ஸத்தா யதா²த⁴ம்மங் எத்த² ஸாஸிதாதி யதா²த⁴ம்மஸாஸனந்தி வுச்சதி.
Tathā paṭhamaṃ ye te pacurāparādhā sattā te yathāparādhaṃ ettha sāsitāti yathāparādhasāsanaṃ, dutiyaṃ anekajjhāsayānusayacariyādhimuttikā sattā yathānulomaṃ ettha sāsitāti yathānulomasāsanaṃ, tatiyaṃ dhammapuñjamatte ‘‘ahaṃ mamā’’ti saññino sattā yathādhammaṃ ettha sāsitāti yathādhammasāsananti vuccati.
ததா² பட²மங் அஜ்ஜா²சாரபடிபக்க²பூ⁴தோ ஸங்வராஸங்வரோ எத்த² கதி²தோதி ஸங்வராஸங்வரகதா², து³தியங் த்³வாஸட்டி²தி³ட்டி²படிபக்க²பூ⁴தா தி³ட்டி²வினிவேட²னா எத்த² கதி²தாதி தி³ட்டி²வினிவேட²னகதா², ததியங் ராகா³தி³படிபக்க²பூ⁴தோ நாமரூபபரிச்சே²தோ³ எத்த² கதி²தோதி நாமரூபபரிச்சே²த³கதா²தி வுச்சதி.
Tathā paṭhamaṃ ajjhācārapaṭipakkhabhūto saṃvarāsaṃvaro ettha kathitoti saṃvarāsaṃvarakathā, dutiyaṃ dvāsaṭṭhidiṭṭhipaṭipakkhabhūtā diṭṭhiviniveṭhanā ettha kathitāti diṭṭhiviniveṭhanakathā, tatiyaṃ rāgādipaṭipakkhabhūto nāmarūpaparicchedo ettha kathitoti nāmarūpaparicchedakathāti vuccati.
தீஸுபி ச சேதேஸு திஸ்ஸோ ஸிக்கா², தீணி பஹானானி, சதுப்³பி³தோ⁴ ச க³ம்பீ⁴ரபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³ . ததா² ஹி – வினயபிடகே விஸேஸேன அதி⁴ஸீலஸிக்கா² வுத்தா, ஸுத்தந்தபிடகே அதி⁴சித்தஸிக்கா², அபி⁴த⁴ம்மபிடகே அதி⁴பஞ்ஞாஸிக்கா².
Tīsupi ca cetesu tisso sikkhā, tīṇi pahānāni, catubbidho ca gambhīrabhāvo veditabbo . Tathā hi – vinayapiṭake visesena adhisīlasikkhā vuttā, suttantapiṭake adhicittasikkhā, abhidhammapiṭake adhipaññāsikkhā.
வினயபிடகே ச வீதிக்கமப்பஹானங் கிலேஸானங், வீதிக்கமபடிபக்க²த்தா ஸீலஸ்ஸ. ஸுத்தந்தபிடகே பரியுட்டா²னப்பஹானங், பரியுட்டா²னபடிபக்க²த்தா ஸமாதி⁴ஸ்ஸ. அபி⁴த⁴ம்மபிடகே அனுஸயப்பஹானங் அனுஸயபடிபக்க²த்தா பஞ்ஞாய.
Vinayapiṭake ca vītikkamappahānaṃ kilesānaṃ, vītikkamapaṭipakkhattā sīlassa. Suttantapiṭake pariyuṭṭhānappahānaṃ, pariyuṭṭhānapaṭipakkhattā samādhissa. Abhidhammapiṭake anusayappahānaṃ anusayapaṭipakkhattā paññāya.
பட²மே ச தத³ங்க³ப்பஹானங் கிலேஸானங், இதரேஸு விக்க²ம்ப⁴னஸமுச்சே²த³ப்பஹானானி. பட²மே ச து³ச்சரிதஸங்கிலேஸஸ்ஸ பஹானங், இதரேஸு தண்ஹாதி³ட்டி²ஸங்கிலேஸானங்.
Paṭhame ca tadaṅgappahānaṃ kilesānaṃ, itaresu vikkhambhanasamucchedappahānāni. Paṭhame ca duccaritasaṃkilesassa pahānaṃ, itaresu taṇhādiṭṭhisaṃkilesānaṃ.
ஏகமேகஸ்மிஞ்செத்த² சதுப்³பி³தோ⁴பி த⁴ம்மத்த²தே³ஸனாபடிவேத⁴க³ம்பீ⁴ரபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³. தத்த² த⁴ம்மோதி பாளி. அத்தோ²தி தஸ்ஸாயேவத்தோ². தே³ஸனாதி தஸ்ஸா மனஸாவவத்தா²பிதாய பாளியா தே³ஸனா. படிவேதோ⁴தி பாளியா பாளிஅத்த²ஸ்ஸ ச யதா²பூ⁴தாவபோ³தோ⁴. தீஸுபி சேதேஸு ஏதே த⁴ம்மத்த²தே³ஸனாபடிவேதா⁴ யஸ்மா ஸஸாதீ³ஹி விய மஹாஸமுத்³தோ³ மந்த³பு³த்³தீ⁴ஹி து³க்கோ²கா³ஹா அலப்³ப⁴னெய்யபதிட்டா² ச, தஸ்மா க³ம்பீ⁴ரா. ஏவங் ஏகமேகஸ்மிங் எத்த² சதுப்³பி³தோ⁴பி க³ம்பீ⁴ரபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³.
Ekamekasmiñcettha catubbidhopi dhammatthadesanāpaṭivedhagambhīrabhāvo veditabbo. Tattha dhammoti pāḷi. Atthoti tassāyevattho. Desanāti tassā manasāvavatthāpitāya pāḷiyā desanā. Paṭivedhoti pāḷiyā pāḷiatthassa ca yathābhūtāvabodho. Tīsupi cetesu ete dhammatthadesanāpaṭivedhā yasmā sasādīhi viya mahāsamuddo mandabuddhīhi dukkhogāhā alabbhaneyyapatiṭṭhā ca, tasmā gambhīrā. Evaṃ ekamekasmiṃ ettha catubbidhopi gambhīrabhāvo veditabbo.
அபரோ நயோ – த⁴ம்மோதி ஹேது. வுத்தங் ஹேதங் – ‘‘ஹேதும்ஹி ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³’’தி. அத்தோ²தி ஹேதுப²லங். வுத்தங் ஹேதங் – ‘‘ஹேதுப²லே ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³’’தி. தே³ஸனாதி பஞ்ஞத்தி, யதா²த⁴ம்மங் த⁴ம்மாபி⁴லாபோதி அதி⁴ப்பாயோ. படிவேதோ⁴தி அபி⁴ஸமயோ, ஸோ ச லோகியலோகுத்தரோ விஸயதோ அஸம்மோஹதோ ச அத்தா²னுரூபங் த⁴ம்மேஸு, த⁴ம்மானுரூபங் அத்தே²ஸு, பஞ்ஞத்திபதா²னுரூபங் பஞ்ஞத்தீஸு அவபோ³தோ⁴.
Aparo nayo – dhammoti hetu. Vuttaṃ hetaṃ – ‘‘hetumhi ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā’’ti. Atthoti hetuphalaṃ. Vuttaṃ hetaṃ – ‘‘hetuphale ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā’’ti. Desanāti paññatti, yathādhammaṃ dhammābhilāpoti adhippāyo. Paṭivedhoti abhisamayo, so ca lokiyalokuttaro visayato asammohato ca atthānurūpaṃ dhammesu, dhammānurūpaṃ atthesu, paññattipathānurūpaṃ paññattīsu avabodho.
இதா³னி யஸ்மா ஏதேஸு பிடகேஸு யங் யங் த⁴ம்மஜாதங் வா அத்த²ஜாதங் வா, யா சாயங் யதா² யதா² ஞாபேதப்³போ³ அத்தோ² ஸோதூனங் ஞாணஸ்ஸ அபி⁴முகோ² ஹோதி, ததா² ததா² தத³த்த²ஜோதிகா தே³ஸனா, யோ செத்த² அவிபரீதாவபோ³த⁴ஸங்கா²தோ படிவேதோ⁴ ஸப்³ப³மேதங் அனுபசிதகுஸலஸம்பா⁴ரேஹி து³ப்பஞ்ஞேஹி ஸஸாதீ³ஹி விய மஹாஸமுத்³தோ³ து³க்கோ²கா³ஹங் அலப்³ப⁴னெய்யபதிட்ட²ஞ்ச, தஸ்மா க³ம்பீ⁴ரங். ஏவம்பி ஏகமேகஸ்மிங் எத்த² சதுப்³பி³தோ⁴பி க³ம்பீ⁴ரபா⁴வோ வேதி³தப்³போ³.
Idāni yasmā etesu piṭakesu yaṃ yaṃ dhammajātaṃ vā atthajātaṃ vā, yā cāyaṃ yathā yathā ñāpetabbo attho sotūnaṃ ñāṇassa abhimukho hoti, tathā tathā tadatthajotikā desanā, yo cettha aviparītāvabodhasaṅkhāto paṭivedho sabbametaṃ anupacitakusalasambhārehi duppaññehi sasādīhi viya mahāsamuddo dukkhogāhaṃ alabbhaneyyapatiṭṭhañca, tasmā gambhīraṃ. Evampi ekamekasmiṃ ettha catubbidhopi gambhīrabhāvo veditabbo.
எத்தாவதா ச –
Ettāvatā ca –
‘‘தே³ஸனா-ஸாஸனகதா² , பே⁴த³ங் தேஸு யதா²ரஹங்;
‘‘Desanā-sāsanakathā , bhedaṃ tesu yathārahaṃ;
ஸிக்கா²பஹானக³ம்பீ⁴ரபா⁴வஞ்ச பரிதீ³பயே’’தி.
Sikkhāpahānagambhīrabhāvañca paridīpaye’’ti.
அயங் கா³தா² வுத்தத்தா² ஹோதி.
Ayaṃ gāthā vuttatthā hoti.
‘‘பரியத்திபே⁴த³ங் ஸம்பத்திங், விபத்திஞ்சாபி யங் யஹிங்;
‘‘Pariyattibhedaṃ sampattiṃ, vipattiñcāpi yaṃ yahiṃ;
பாபுணாதி யதா² பி⁴க்கு², தம்பி ஸப்³ப³ங் விபா⁴வயே’’தி.
Pāpuṇāti yathā bhikkhu, tampi sabbaṃ vibhāvaye’’ti.
எத்த² பன தீஸு பிடகேஸு திவிதோ⁴ பரியத்திபே⁴தோ³ த³ட்ட²ப்³போ³. திஸ்ஸோ ஹி பரியத்தியோ – அலக³த்³தூ³பமா, நிஸ்ஸரணத்தா², ப⁴ண்டா³கா³ரிகபரியத்தீதி.
Ettha pana tīsu piṭakesu tividho pariyattibhedo daṭṭhabbo. Tisso hi pariyattiyo – alagaddūpamā, nissaraṇatthā, bhaṇḍāgārikapariyattīti.
தத்த² யா து³க்³க³ஹிதா உபாரம்பா⁴தி³ஹேது பரியாபுடா, அயங் அலக³த்³தூ³பமா. யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் – ‘‘ஸெய்யதா²பி, பி⁴க்க²வே, புரிஸோ அலக³த்³த³த்தி²கோ அலக³த்³த³க³வேஸீ அலக³த்³த³பரியேஸனங் சரமானோ, ஸோ பஸ்ஸெய்ய மஹந்தங் அலக³த்³த³ங். தமேனங் போ⁴கே³ வா நங்கு³ட்டே² வா க³ண்ஹெய்ய. தஸ்ஸ ஸோ அலக³த்³தோ³ படிபரிவத்தித்வா ஹத்தே² வா பா³ஹாய வா அஞ்ஞதரஸ்மிங் வா அங்க³பச்சங்கே³ ட³ங்ஸெய்ய. ஸோ ததோனிதா³னங் மரணங் வா நிக³ச்செ²ய்ய, மரணமத்தங் வா து³க்க²ங். தங் கிஸ்ஸ ஹேது? து³க்³க³ஹிதத்தா, பி⁴க்க²வே, அலக³த்³த³ஸ்ஸ. ஏவமேவ கோ², பி⁴க்க²வே, இதே⁴கச்சே மோக⁴புரிஸா த⁴ம்மங் பரியாபுணந்தி ஸுத்தங்…பே॰… வேத³ல்லங். தே தங் த⁴ம்மங் பரியாபுணித்வா தேஸங் த⁴ம்மானங் பஞ்ஞாய அத்த²ங் ந உபபரிக்க²ந்தி. தேஸங் தே த⁴ம்மா பஞ்ஞாய அத்த²ங் அனுபபரிக்க²தங் ந நிஜ்ஜா²னங் க²மந்தி. தே உபாரம்பா⁴னிஸங்ஸா சேவ த⁴ம்மங் பரியாபுணந்தி இதிவாத³ப்பமொக்கா²னிஸங்ஸா ச. யஸ்ஸ சத்தா²ய த⁴ம்மங் பரியாபுணந்தி, தஞ்சஸ்ஸ அத்த²ங் நானுபொ⁴ந்தி. தேஸங் தே த⁴ம்மா து³க்³க³ஹிதா தீ³க⁴ரத்தங் அஹிதாய து³க்கா²ய ஸங்வத்தந்தி. தங் கிஸ்ஸ ஹேது? து³க்³க³ஹிதத்தா, பி⁴க்க²வே, த⁴ம்மான’’ந்தி (ம॰ நி॰ 1.238).
Tattha yā duggahitā upārambhādihetu pariyāpuṭā, ayaṃ alagaddūpamā. Yaṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘seyyathāpi, bhikkhave, puriso alagaddatthiko alagaddagavesī alagaddapariyesanaṃ caramāno, so passeyya mahantaṃ alagaddaṃ. Tamenaṃ bhoge vā naṅguṭṭhe vā gaṇheyya. Tassa so alagaddo paṭiparivattitvā hatthe vā bāhāya vā aññatarasmiṃ vā aṅgapaccaṅge ḍaṃseyya. So tatonidānaṃ maraṇaṃ vā nigaccheyya, maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ. Taṃ kissa hetu? Duggahitattā, bhikkhave, alagaddassa. Evameva kho, bhikkhave, idhekacce moghapurisā dhammaṃ pariyāpuṇanti suttaṃ…pe… vedallaṃ. Te taṃ dhammaṃ pariyāpuṇitvā tesaṃ dhammānaṃ paññāya atthaṃ na upaparikkhanti. Tesaṃ te dhammā paññāya atthaṃ anupaparikkhataṃ na nijjhānaṃ khamanti. Te upārambhānisaṃsā ceva dhammaṃ pariyāpuṇanti itivādappamokkhānisaṃsā ca. Yassa catthāya dhammaṃ pariyāpuṇanti, tañcassa atthaṃ nānubhonti. Tesaṃ te dhammā duggahitā dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu? Duggahitattā, bhikkhave, dhammāna’’nti (ma. ni. 1.238).
யா பன ஸுக்³க³ஹிதா ஸீலக்க²ந்தா⁴தி³பாரிபூரிங்யேவ ஆகங்க²மானேன பரியாபுடா ந உபாரம்பா⁴தி³ ஹேது, அயங் நிஸ்ஸரணத்தா². யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் – ‘‘தேஸங் தே த⁴ம்மா ஸுக்³க³ஹிதா தீ³க⁴ரத்தங் ஹிதாய ஸுகா²ய ஸங்வத்தந்தி. தங் கிஸ்ஸ ஹேது? ஸுக்³க³ஹிதத்தா, பி⁴க்க²வே, த⁴ம்மான’’ந்தி (ம॰ நி॰ 1.239).
Yā pana suggahitā sīlakkhandhādipāripūriṃyeva ākaṅkhamānena pariyāpuṭā na upārambhādi hetu, ayaṃ nissaraṇatthā. Yaṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘tesaṃ te dhammā suggahitā dīgharattaṃ hitāya sukhāya saṃvattanti. Taṃ kissa hetu? Suggahitattā, bhikkhave, dhammāna’’nti (ma. ni. 1.239).
யங் பன பரிஞ்ஞாதக்க²ந்தோ⁴ பஹீனகிலேஸோ பா⁴விதமக்³கோ³ படிவித்³தா⁴குப்போ ஸச்சி²கதனிரோதோ⁴ கீ²ணாஸவோ கேவலங் பவேணீபாலனத்தா²ய வங்ஸானுரக்க²ணத்தா²ய பரியாபுணாதி, அயங் ப⁴ண்டா³கா³ரிகபஅயத்தீதி.
Yaṃ pana pariññātakkhandho pahīnakileso bhāvitamaggo paṭividdhākuppo sacchikatanirodho khīṇāsavo kevalaṃ paveṇīpālanatthāya vaṃsānurakkhaṇatthāya pariyāpuṇāti, ayaṃ bhaṇḍāgārikapaayattīti.
வினயே பன ஸுப்படிபன்னோ பி⁴க்கு² ஸீலஸம்பத்திங் நிஸ்ஸாய திஸ்ஸோ விஜ்ஜா பாபுணாதி, தாஸங்யேவ ச தத்த² பபே⁴த³வசனதோ. ஸுத்தே ஸுப்படிபன்னோ ஸமாதி⁴ஸம்பத³ங் நிஸ்ஸாய ச² அபி⁴ஞ்ஞா பாபுணாதி, தாஸங்யேவ ச தத்த² பபே⁴த³வசனதோ. அபி⁴த⁴ம்மே ஸுப்படிபன்னோ பஞ்ஞாஸம்பத³ங் நிஸ்ஸாய சதஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³ பாபுணாதி, தாஸஞ்ச தத்தே²வ பபே⁴த³வசனதோ. ஏவமேதேஸு ஸுப்படிபன்னோ யதா²க்கமேன இமங் விஜ்ஜாத்தயச²ளபி⁴ஞ்ஞாசதுபடிஸம்பி⁴தா³பே⁴த³ங் ஸம்பத்திங் பாபுணாதி.
Vinaye pana suppaṭipanno bhikkhu sīlasampattiṃ nissāya tisso vijjā pāpuṇāti, tāsaṃyeva ca tattha pabhedavacanato. Sutte suppaṭipanno samādhisampadaṃ nissāya cha abhiññā pāpuṇāti, tāsaṃyeva ca tattha pabhedavacanato. Abhidhamme suppaṭipanno paññāsampadaṃ nissāya catasso paṭisambhidā pāpuṇāti, tāsañca tattheva pabhedavacanato. Evametesu suppaṭipanno yathākkamena imaṃ vijjāttayachaḷabhiññācatupaṭisambhidābhedaṃ sampattiṃ pāpuṇāti.
வினயே பன து³ப்படிபன்னோ அனுஞ்ஞாதஸுக²ஸம்ப²ஸ்ஸஅத்த²ரணபாவுரணாதி³ப²ஸ்ஸஸாமஞ்ஞதோ படிக்கி²த்தேஸு உபாதி³ன்னப²ஸ்ஸாதீ³ஸு அனவஜ்ஜஸஞ்ஞீ ஹோதி. வுத்தம்பி ஹேதங் – ‘‘ததா²ஹங் ப⁴க³வதா த⁴ம்மங் தே³ஸிதங் ஆஜானாமி, யதா² யேமே அந்தராயிகா த⁴ம்மா வுத்தா ப⁴க³வதா, தே படிஸேவதோ நாலங் அந்தராயாயா’’தி (பாசி॰ 417; ம॰ நி॰ 1.234) ததோ து³ஸ்ஸீலபா⁴வங் பாபுணாதி. ஸுத்தே து³ப்படிபன்னோ ‘‘சத்தாரோமே, பி⁴க்க²வே, புக்³க³லா ஸந்தோ ஸங்விஜ்ஜமானா’’திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 4.5) அதி⁴ப்பாயங் அஜானந்தோ து³க்³க³ஹிதங் க³ண்ஹாதி. யங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங் – ‘‘அத்தனா து³க்³க³ஹிதேன அம்ஹே சேவ அப்³பா⁴சிக்க²தி, அத்தானஞ்ச க²னதி, ப³ஹுஞ்ச அபுஞ்ஞங் பஸவதீ’’தி (பாசி॰ 417; ம॰ நி॰ 1.236) ததோ மிச்சா²தி³ட்டி²தங் பாபுணாதி. அபி⁴த⁴ம்மே து³ப்படிபன்னோ த⁴ம்மசிந்தங் அதிதா⁴வந்தோ அசிந்தெய்யானிபி சிந்தேதி, ததோ சித்தக்கே²பங் பாபுணாதி. வுத்தங் ஹேதங் – ‘‘சத்தாரிமானி, பி⁴க்க²வே, அசிந்தெய்யானி ந சிந்தேதப்³பா³னி, யானி சிந்தெந்தோ உம்மாத³ஸ்ஸ விகா⁴தஸ்ஸ பா⁴கீ³ அஸ்ஸா’’தி (அ॰ நி॰ 4.77). ஏவமேதேஸு து³ப்படிபன்னோ யதா²க்கமேன இமங் து³ஸ்ஸீலபா⁴வமிச்சா²தி³ட்டி²தா சித்தக்கே²பபே⁴த³ங் விபத்திங் பாபுணாதீதி.
Vinaye pana duppaṭipanno anuññātasukhasamphassaattharaṇapāvuraṇādiphassasāmaññato paṭikkhittesu upādinnaphassādīsu anavajjasaññī hoti. Vuttampi hetaṃ – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā yeme antarāyikā dhammā vuttā bhagavatā, te paṭisevato nālaṃ antarāyāyā’’ti (pāci. 417; ma. ni. 1.234) tato dussīlabhāvaṃ pāpuṇāti. Sutte duppaṭipanno ‘‘cattārome, bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā’’tiādīsu (a. ni. 4.5) adhippāyaṃ ajānanto duggahitaṃ gaṇhāti. Yaṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘attanā duggahitena amhe ceva abbhācikkhati, attānañca khanati, bahuñca apuññaṃ pasavatī’’ti (pāci. 417; ma. ni. 1.236) tato micchādiṭṭhitaṃ pāpuṇāti. Abhidhamme duppaṭipanno dhammacintaṃ atidhāvanto acinteyyānipi cinteti, tato cittakkhepaṃ pāpuṇāti. Vuttaṃ hetaṃ – ‘‘cattārimāni, bhikkhave, acinteyyāni na cintetabbāni, yāni cintento ummādassa vighātassa bhāgī assā’’ti (a. ni. 4.77). Evametesu duppaṭipanno yathākkamena imaṃ dussīlabhāvamicchādiṭṭhitā cittakkhepabhedaṃ vipattiṃ pāpuṇātīti.
எத்தாவதா ச –
Ettāvatā ca –
‘‘பரியத்திபே⁴த³ங் ஸம்பத்திங், விபத்திங் சாபி யங் யஹிங்;
‘‘Pariyattibhedaṃ sampattiṃ, vipattiṃ cāpi yaṃ yahiṃ;
பாபுணாதி யதா² பி⁴க்கு², தம்பி ஸப்³ப³ங் விபா⁴வயே’’தி.
Pāpuṇāti yathā bhikkhu, tampi sabbaṃ vibhāvaye’’ti.
அயம்பி கா³தா² வுத்தத்தா² ஹோதி. ஏவங் நானப்பகாரதோ பிடகானி ஞத்வா தேஸங் வஸேனேதங் பு³த்³த⁴வசனங் திவித⁴ந்தி ஞாதப்³ப³ங்.
Ayampi gāthā vuttatthā hoti. Evaṃ nānappakārato piṭakāni ñatvā tesaṃ vasenetaṃ buddhavacanaṃ tividhanti ñātabbaṃ.
கத²ங் நிகாயவஸேன பஞ்சவித⁴ங்? ஸப்³ப³மேவ சேதங் தீ³க⁴னிகாயோ, மஜ்ஜி²மனிகாயோ, ஸங்யுத்தனிகாயோ, அங்கு³த்தரனிகாயோ, கு²த்³த³கனிகாயோதி பஞ்சப்பபே⁴த³ங் ஹோதி. தத்த² கதமோ தீ³க⁴னிகாயோ? திவக்³க³ஸங்க³ஹானி ப்³ரஹ்மஜாலாதீ³னி சதுத்திங்ஸ ஸுத்தானி.
Kathaṃ nikāyavasena pañcavidhaṃ? Sabbameva cetaṃ dīghanikāyo, majjhimanikāyo, saṃyuttanikāyo, aṅguttaranikāyo, khuddakanikāyoti pañcappabhedaṃ hoti. Tattha katamo dīghanikāyo? Tivaggasaṅgahāni brahmajālādīni catuttiṃsa suttāni.
சதுத்திங்ஸேவ ஸுத்தந்தா, திவக்³கோ³ யஸ்ஸ ஸங்க³ஹோ;
Catuttiṃseva suttantā, tivaggo yassa saṅgaho;
ஏஸ தீ³க⁴னிகாயோதி, பட²மோ அனுலோமிகோ.
Esa dīghanikāyoti, paṭhamo anulomiko.
கஸ்மா பனேஸ தீ³க⁴னிகாயோதி வுச்சதி? தீ³க⁴ப்பமாணானங் ஸுத்தானங் ஸமூஹதோ நிவாஸதோ ச, ஸமூஹனிவாஸா ஹி நிகாயோதி வுச்சந்தி. ‘‘நாஹங், பி⁴க்க²வே, அஞ்ஞங் ஏகனிகாயம்பி ஸமனுபஸ்ஸாமி ஏவங் சித்தங்; யத²யித³ங், பி⁴க்க²வே, திரச்சா²னக³தா பாணா; போணிகனிகாயோ, சிக்க²ல்லிகனிகாயோ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 3.100) ஏவமாதீ³னி செத்த² ஸாத⁴கானி ஸாஸனதோ ச லோகதோ ச. ஏவங் ஸேஸானம்பி நிகாயபா⁴வே வசனத்தோ² வேதி³தப்³போ³.
Kasmā panesa dīghanikāyoti vuccati? Dīghappamāṇānaṃ suttānaṃ samūhato nivāsato ca, samūhanivāsā hi nikāyoti vuccanti. ‘‘Nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekanikāyampi samanupassāmi evaṃ cittaṃ; yathayidaṃ, bhikkhave, tiracchānagatā pāṇā; poṇikanikāyo, cikkhallikanikāyo’’ti (saṃ. ni. 3.100) evamādīni cettha sādhakāni sāsanato ca lokato ca. Evaṃ sesānampi nikāyabhāve vacanattho veditabbo.
கதமோ மஜ்ஜி²மனிகாயோ? மஜ்ஜி²மப்பமாணானி பஞ்சத³ஸவக்³க³ஸங்க³ஹானி மூலபரியாயஸுத்தாதீ³னி தி³யட்³ட⁴ஸதங் த்³வே ச ஸுத்தானி.
Katamo majjhimanikāyo? Majjhimappamāṇāni pañcadasavaggasaṅgahāni mūlapariyāyasuttādīni diyaḍḍhasataṃ dve ca suttāni.
தி³யட்³ட⁴ஸதங் ஸுத்தந்தா, த்³வே ச ஸுத்தானி யத்த² ஸோ;
Diyaḍḍhasataṃ suttantā, dve ca suttāni yattha so;
நிகாயோ மஜ்ஜி²மோ பஞ்ச-த³ஸவக்³க³பரிக்³க³ஹோ.
Nikāyo majjhimo pañca-dasavaggapariggaho.
கதமோ ஸங்யுத்தனிகாயோ? தே³வதாஸங்யுத்தாதி³வஸேன டி²தானி ஓக⁴தரணாதீ³னி ஸத்த ஸுத்தஸஹஸ்ஸானி ஸத்த ச ஸுத்தஸதானி த்³வாஸட்டி² ச ஸுத்தானி.
Katamo saṃyuttanikāyo? Devatāsaṃyuttādivasena ṭhitāni oghataraṇādīni satta suttasahassāni satta ca suttasatāni dvāsaṭṭhi ca suttāni.
ஸத்த ஸுத்தஸஹஸ்ஸானி, ஸத்த ஸுத்தஸதானி ச;
Satta suttasahassāni, satta suttasatāni ca;
த்³வாஸட்டி² சேவ ஸுத்தந்தா, ஏஸோ ஸங்யுத்தஸங்க³ஹோ.
Dvāsaṭṭhi ceva suttantā, eso saṃyuttasaṅgaho.
கதமோ அங்கு³த்தரனிகாயோ? ஏகேகஅங்கா³திரேகவஸேன டி²தானி சித்தபரியாதா³னாதீ³னி நவ ஸுத்தஸஹஸ்ஸானி பஞ்ச ஸுத்தஸதானி ஸத்தபஞ்ஞாஸஞ்ச ஸுத்தானி.
Katamo aṅguttaranikāyo? Ekekaaṅgātirekavasena ṭhitāni cittapariyādānādīni nava suttasahassāni pañca suttasatāni sattapaññāsañca suttāni.
நவ ஸுத்தஸஹஸ்ஸானி, பஞ்ச ஸுத்தஸதானி ச;
Nava suttasahassāni, pañca suttasatāni ca;
ஸத்தபஞ்ஞாஸ ஸுத்தானி, ஸங்க்²யா அங்கு³த்தரே அயங்.
Sattapaññāsa suttāni, saṅkhyā aṅguttare ayaṃ.
கதமோ கு²த்³த³கனிகாயோ? ஸகலங் வினயபிடகங் அபி⁴த⁴ம்மபிடகங் கு²த்³த³கபாடா²த³யோ ச புப்³பே³ நித³ஸ்ஸிதா பன்னரஸபே⁴தா³ ட²பெத்வா சத்தாரோ நிகாயே அவஸேஸங் பு³த்³த⁴வசனந்தி.
Katamo khuddakanikāyo? Sakalaṃ vinayapiṭakaṃ abhidhammapiṭakaṃ khuddakapāṭhādayo ca pubbe nidassitā pannarasabhedā ṭhapetvā cattāro nikāye avasesaṃ buddhavacananti.
ட²பெத்வா சதுரோபேதே, நிகாயே தீ³க⁴ஆதி³கே;
Ṭhapetvā caturopete, nikāye dīghaādike;
தத³ஞ்ஞங் பு³த்³த⁴வசனங், நிகாயோ கு²த்³த³கோ மதோதி.
Tadaññaṃ buddhavacanaṃ, nikāyo khuddako matoti.
ஏவங் நிகாயவஸேன பஞ்சவித⁴ங்.
Evaṃ nikāyavasena pañcavidhaṃ.
கத²ங் அங்க³வஸேன நவவித⁴ங்? ஸப்³ப³மேவ ஹித³ங் ஸுத்தங், கெ³ய்யங், வெய்யாகரணங், கா³தா², உதா³னங், இதிவுத்தகங், ஜாதகங், அப்³பு⁴தத⁴ம்மங், வேத³ல்லந்தி நவப்பபே⁴த³ங் ஹோதி. தத்த² உப⁴தோவிப⁴ங்க³னித்³தே³ஸக²ந்த⁴கபரிவாரா ஸுத்தனிபாதே மங்க³லஸுத்த-ரதனஸுத்த-நாலகஸுத்த-துவட்டகஸுத்தானி அஞ்ஞம்பி ச ஸுத்தனாமகங் ததா²க³தவசனங் ஸுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஸப்³ப³ம்பி ஸகா³த²கங் ஸுத்தங் கெ³ய்யந்தி வேதி³தப்³ப³ங். விஸேஸேன ஸங்யுத்தகே ஸகலோபி ஸகா³தா²வக்³கோ³, ஸகலங் அபி⁴த⁴ம்மபிடகங், நிக்³கா³த²கங் ஸுத்தங், யஞ்ச அஞ்ஞம்பி அட்ட²ஹி அங்கே³ஹி அஸங்க³ஹிதங் பு³த்³த⁴வசனங் தங் வெய்யாகரணந்தி வேதி³தப்³ப³ங். த⁴ம்மபத³ங், தே²ரகா³தா², தே²ரீகா³தா², ஸுத்தனிபாதே நோஸுத்தனாமிகா ஸுத்³தி⁴ககா³தா² ச கா³தா²தி வேதி³தப்³பா³. ஸோமனஸ்ஸஞாணமயிககா³தா²படிஸங்யுத்தா த்³வாஸீதி ஸுத்தந்தா உதா³னந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ‘‘வுத்தஞ்ஹேதங் ப⁴க³வதா’’திஆதி³னயப்பவத்தா த³ஸுத்தரஸதஸுத்தந்தா இதிவுத்தகந்தி வேதி³தப்³ப³ங். அபண்ணகஜாதகாதீ³னி பஞ்ஞாஸாதி⁴கானி பஞ்ச ஜாதகஸதானி ஜாதகந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ‘‘சத்தாரோமே, பி⁴க்க²வே, அச்ச²ரியா அப்³பு⁴தா த⁴ம்மா ஆனந்தே³’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.209) -ஆதி³னயப்பவத்தா ஸப்³பே³பி அச்ச²ரியஅப்³பு⁴தத⁴ம்மபடிஸங்யுத்தா ஸுத்தந்தா அப்³பு⁴தத⁴ம்மந்தி வேதி³தப்³ப³ங். சூளவேத³ல்ல-மஹாவேத³ல்ல-ஸம்மாதி³ட்டி²-ஸக்கபஞ்ஹ-ஸங்கா²ரபா⁴ஜனிய-மஹாபுண்ணமஸுத்தாத³யோ ஸப்³பே³பி வேத³ஞ்ச துட்டி²ஞ்ச லத்³தா⁴ லத்³தா⁴ புச்சி²தஸுத்தந்தா வேத³ல்லந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஏவங் அங்க³வஸேன நவவித⁴ங்.
Kathaṃ aṅgavasena navavidhaṃ? Sabbameva hidaṃ suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthā, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallanti navappabhedaṃ hoti. Tattha ubhatovibhaṅganiddesakhandhakaparivārā suttanipāte maṅgalasutta-ratanasutta-nālakasutta-tuvaṭṭakasuttāni aññampi ca suttanāmakaṃ tathāgatavacanaṃ suttanti veditabbaṃ. Sabbampi sagāthakaṃ suttaṃ geyyanti veditabbaṃ. Visesena saṃyuttake sakalopi sagāthāvaggo, sakalaṃ abhidhammapiṭakaṃ, niggāthakaṃ suttaṃ, yañca aññampi aṭṭhahi aṅgehi asaṅgahitaṃ buddhavacanaṃ taṃ veyyākaraṇanti veditabbaṃ. Dhammapadaṃ, theragāthā, therīgāthā, suttanipāte nosuttanāmikā suddhikagāthā ca gāthāti veditabbā. Somanassañāṇamayikagāthāpaṭisaṃyuttā dvāsīti suttantā udānanti veditabbaṃ. ‘‘Vuttañhetaṃ bhagavatā’’tiādinayappavattā dasuttarasatasuttantā itivuttakanti veditabbaṃ. Apaṇṇakajātakādīni paññāsādhikāni pañca jātakasatāni jātakanti veditabbaṃ. ‘‘Cattārome, bhikkhave, acchariyā abbhutā dhammā ānande’’ti (dī. ni. 2.209) -ādinayappavattā sabbepi acchariyaabbhutadhammapaṭisaṃyuttā suttantā abbhutadhammanti veditabbaṃ. Cūḷavedalla-mahāvedalla-sammādiṭṭhi-sakkapañha-saṅkhārabhājaniya-mahāpuṇṇamasuttādayo sabbepi vedañca tuṭṭhiñca laddhā laddhā pucchitasuttantā vedallanti veditabbaṃ. Evaṃ aṅgavasena navavidhaṃ.
கத²ங் த⁴ம்மக்க²ந்த⁴வஸேன சதுராஸீதிஸஹஸ்ஸவித⁴ங்? ஸப்³ப³மேவ சேதங் பு³த்³த⁴வசனங் –
Kathaṃ dhammakkhandhavasena caturāsītisahassavidhaṃ? Sabbameva cetaṃ buddhavacanaṃ –
‘‘த்³வாஸீதி பு³த்³த⁴தோ க³ண்ஹிங், த்³வே ஸஹஸ்ஸானி பி⁴க்கு²தோ;
‘‘Dvāsīti buddhato gaṇhiṃ, dve sahassāni bhikkhuto;
சதுராஸீதி ஸஹஸ்ஸானி, யே மே த⁴ம்மா பவத்தினோ’’தி. (தே²ரகா³॰ 1027);
Caturāsīti sahassāni, ye me dhammā pavattino’’ti. (theragā. 1027);
ஏவங் பரிதீ³பிதத⁴ம்மக்க²ந்த⁴வஸேன சதுராஸீதிஸஹஸ்ஸப்பபே⁴த³ங் ஹோதி. தத்த² ஏகானுஸந்தி⁴கங் ஸுத்தங் ஏகோ த⁴ம்மக்க²ந்தோ⁴. யங் அனேகானுஸந்தி⁴கங் தத்த² அனுஸந்தி⁴வஸேன த⁴ம்மக்க²ந்த⁴க³ணனா. கா³தா²ப³ந்தே⁴ஸு பஞ்ஹாபுச்ச²னங் ஏகோ த⁴ம்மக்க²ந்தோ⁴, விஸ்ஸஜ்ஜனங் ஏகோ. அபி⁴த⁴ம்மே ஏகமேகங் திக-து³க-பா⁴ஜனங், ஏகமேகஞ்ச சித்தவாரபா⁴ஜனங், ஏகோ த⁴ம்மக்க²ந்தோ⁴. வினயே அத்தி² வத்து², அத்தி² மாதிகா, அத்தி² பத³பா⁴ஜனீயங், அத்தி² அந்தராபத்தி, அத்தி² ஆபத்தி, அத்தி² அனாபத்தி, அத்தி² பரிச்சே²தோ³; தத்த² ஏகமேகோ கொட்டா²ஸோ, ஏகமேகோ த⁴ம்மக்க²ந்தோ⁴தி வேதி³தப்³போ³. ஏவங் த⁴ம்மக்க²ந்த⁴வஸேன சதுராஸீதிஸஹஸ்ஸவித⁴ங்.
Evaṃ paridīpitadhammakkhandhavasena caturāsītisahassappabhedaṃ hoti. Tattha ekānusandhikaṃ suttaṃ eko dhammakkhandho. Yaṃ anekānusandhikaṃ tattha anusandhivasena dhammakkhandhagaṇanā. Gāthābandhesu pañhāpucchanaṃ eko dhammakkhandho, vissajjanaṃ eko. Abhidhamme ekamekaṃ tika-duka-bhājanaṃ, ekamekañca cittavārabhājanaṃ, eko dhammakkhandho. Vinaye atthi vatthu, atthi mātikā, atthi padabhājanīyaṃ, atthi antarāpatti, atthi āpatti, atthi anāpatti, atthi paricchedo; tattha ekameko koṭṭhāso, ekameko dhammakkhandhoti veditabbo. Evaṃ dhammakkhandhavasena caturāsītisahassavidhaṃ.
ஏவமேதங் அபே⁴த³தோ ரஸவஸேன ஏகவித⁴ங், பே⁴த³தோ த⁴ம்மவினயாதி³வஸேன து³விதா⁴தி³பே⁴த³ங் பு³த்³த⁴வசனங் ஸங்கா³யந்தேன மஹாகஸ்ஸபப்பமுகே²ன வஸீக³ணேன ‘‘அயங் த⁴ம்மோ, அயங் வினயோ; இத³ங் பட²மபு³த்³த⁴வசனங், இத³ங் மஜ்ஜி²மபு³த்³த⁴வசனங், இத³ங் பச்சி²மபு³த்³த⁴வசனங்; இத³ங் வினயபிடகங், இத³ங் ஸுத்தந்தபிடகங், இத³ங் அபி⁴த⁴ம்மபிடகங்; அயங் தீ³க⁴னிகாயோ…பே॰… அயங் கு²த்³த³கனிகாயோ; இமானி ஸுத்தாதீ³னி நவங்கா³னி, இமானி சதுராஸீதித⁴ம்மக்க²ந்த⁴ஸஹஸ்ஸானீ’’தி இமங் பபே⁴த³ங் வவத்த²பெத்வாவ ஸங்கீ³தங். ந கேவலஞ்ச எத்தகமேவ, அஞ்ஞம்பி உத்³தா³னஸங்க³ஹ-வக்³க³ஸங்க³ஹபெய்யாலஸங்க³ஹ-ஏககனிபாத-து³கனிபாதாதி³னிபாதஸங்க³ஹ-ஸங்யுத்தஸங்க³ஹ-பண்ணாஸஸங்க³ஹாதி³அனேகவித⁴ங் தீஸு பிடகேஸு ஸந்தி³ஸ்ஸமானங் ஸங்க³ஹப்பபே⁴த³ங் வவத்த²பெத்வாஏவ ஸத்தஹி மாஸேஹி ஸங்கீ³தங். ஸங்கீ³திபரியோஸானே சஸ்ஸ – ‘‘இத³ங் மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரேன த³ஸப³லஸ்ஸ ஸாஸனங் பஞ்சவஸ்ஸஸஹஸ்ஸபரிமாணங் காலங் பவத்தனஸமத்த²ங் கத’’ந்தி ஸஞ்ஜாதப்பமோதா³ ஸாது⁴காரங் விய த³த³மானா அயங் மஹாபத²வீ உத³கபரியந்தங் கத்வா அனேகப்பகாரங் கம்பி ஸங்கம்பி ஸம்பகம்பி ஸம்பவேதி⁴, அனேகானி ச அச்ச²ரியானி பாதுரஹேஸுந்தி அயங் பட²மமஹாஸங்கீ³திநாம. யா லோகே –
Evametaṃ abhedato rasavasena ekavidhaṃ, bhedato dhammavinayādivasena duvidhādibhedaṃ buddhavacanaṃ saṅgāyantena mahākassapappamukhena vasīgaṇena ‘‘ayaṃ dhammo, ayaṃ vinayo; idaṃ paṭhamabuddhavacanaṃ, idaṃ majjhimabuddhavacanaṃ, idaṃ pacchimabuddhavacanaṃ; idaṃ vinayapiṭakaṃ, idaṃ suttantapiṭakaṃ, idaṃ abhidhammapiṭakaṃ; ayaṃ dīghanikāyo…pe… ayaṃ khuddakanikāyo; imāni suttādīni navaṅgāni, imāni caturāsītidhammakkhandhasahassānī’’ti imaṃ pabhedaṃ vavatthapetvāva saṅgītaṃ. Na kevalañca ettakameva, aññampi uddānasaṅgaha-vaggasaṅgahapeyyālasaṅgaha-ekakanipāta-dukanipātādinipātasaṅgaha-saṃyuttasaṅgaha-paṇṇāsasaṅgahādianekavidhaṃ tīsu piṭakesu sandissamānaṃ saṅgahappabhedaṃ vavatthapetvāeva sattahi māsehi saṅgītaṃ. Saṅgītipariyosāne cassa – ‘‘idaṃ mahākassapattherena dasabalassa sāsanaṃ pañcavassasahassaparimāṇaṃ kālaṃ pavattanasamatthaṃ kata’’nti sañjātappamodā sādhukāraṃ viya dadamānā ayaṃ mahāpathavī udakapariyantaṃ katvā anekappakāraṃ kampi saṅkampi sampakampi sampavedhi, anekāni ca acchariyāni pāturahesunti ayaṃ paṭhamamahāsaṅgītināma. Yā loke –
ஸதேஹி பஞ்சஹி கதா, தேன பஞ்சஸதாதி ச;
Satehi pañcahi katā, tena pañcasatāti ca;
தே²ரேஹேவ கதத்தா ச, தே²ரிகாதி பவுச்சதீதி.
Thereheva katattā ca, therikāti pavuccatīti.
இமிஸ்ஸா பன பட²மமஹாஸங்கீ³தியா பவத்தமானாய வினயங் புச்ச²ந்தேன ஆயஸ்மதா மஹாகஸ்ஸபேன ‘‘பட²மங், ஆவுஸோ உபாலி, பாராஜிகங் கத்த² பஞ்ஞத்த’’ந்தி ஏவமாதி³வசனபரியோஸானே ‘‘வத்து²ம்பி புச்சி², நிதா³னம்பி புச்சி², புக்³க³லம்பி புச்சீ²’’தி எத்த² நிதா³னே புச்சி²தே தங் நிதா³னங் ஆதி³தோ பபு⁴தி வித்தா²ரெத்வா யேன ச பஞ்ஞத்தங், யஸ்மா ச பஞ்ஞத்தங், ஸப்³ப³மேதங் கதே²துகாமேன ஆயஸ்மதா உபாலித்தே²ரேன வுத்தங் ‘‘தேன ஸமயேன பு³த்³தோ⁴ ப⁴க³வா வேரஞ்ஜாயங் விஹரதீ’’தி ஸப்³ப³ங் வத்தப்³ப³ங். ஏவமித³ங் ஆயஸ்மதா உபாலித்தே²ரேன வுத்தங், தஞ்ச பன ‘‘பட²மமஹாஸங்கீ³திகாலே வுத்த’’ந்தி வேதி³தப்³ப³ங். எத்தாவதா ச ‘‘இத³ங் வசனங் கேன வுத்தங், கதா³ வுத்த’’ந்தி ஏதேஸங் பதா³னங் அத்தோ² பகாஸிதோ ஹோதி.
Imissā pana paṭhamamahāsaṅgītiyā pavattamānāya vinayaṃ pucchantena āyasmatā mahākassapena ‘‘paṭhamaṃ, āvuso upāli, pārājikaṃ kattha paññatta’’nti evamādivacanapariyosāne ‘‘vatthumpi pucchi, nidānampi pucchi, puggalampi pucchī’’ti ettha nidāne pucchite taṃ nidānaṃ ādito pabhuti vitthāretvā yena ca paññattaṃ, yasmā ca paññattaṃ, sabbametaṃ kathetukāmena āyasmatā upālittherena vuttaṃ ‘‘tena samayena buddho bhagavā verañjāyaṃ viharatī’’ti sabbaṃ vattabbaṃ. Evamidaṃ āyasmatā upālittherena vuttaṃ, tañca pana ‘‘paṭhamamahāsaṅgītikāle vutta’’nti veditabbaṃ. Ettāvatā ca ‘‘idaṃ vacanaṃ kena vuttaṃ, kadā vutta’’nti etesaṃ padānaṃ attho pakāsito hoti.
இதா³னி கஸ்மா வுத்தந்தி எத்த² வுச்சதே, யஸ்மா அயமாயஸ்மதா மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரேன நிதா³னங் புட்டோ² தஸ்மானேன தங் நிதா³னங் ஆதி³தோ பபு⁴தி வித்தா²ரேதுங் வுத்தந்தி. ஏவமித³ங் ஆயஸ்மதா உபாலித்தே²ரேன பட²மமஹாஸங்கீ³திகாலே வத³ந்தேனாபி இமினா காரணேன வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். எத்தாவதா ச வுத்தங் யேன யதா³ யஸ்மாதி இமேஸங் மாதிகாபதா³னங் அத்தோ² பகாஸிதோ ஹோதி.
Idāni kasmā vuttanti ettha vuccate, yasmā ayamāyasmatā mahākassapattherena nidānaṃ puṭṭho tasmānena taṃ nidānaṃ ādito pabhuti vitthāretuṃ vuttanti. Evamidaṃ āyasmatā upālittherena paṭhamamahāsaṅgītikāle vadantenāpi iminā kāraṇena vuttanti veditabbaṃ. Ettāvatā ca vuttaṃ yena yadā yasmāti imesaṃ mātikāpadānaṃ attho pakāsito hoti.
இதா³னி தா⁴ரிதங் யேன சாப⁴தங், யத்த²ப்பதிட்டி²தங் சேதமேதங் வத்வா விதி⁴ங் ததோதி ஏதேஸங் அத்த²ப்பகாஸனத்த²ங் இத³ங் வுச்சதி. தங் பனேதங் ‘‘தேன ஸமயேன பு³த்³தோ⁴ ப⁴க³வா வேரஞ்ஜாயங் விஹரதீ’’தி ஏவமாதி³வசனபடிமண்டி³தனிதா³னங் வினயபிடகங் கேன தா⁴ரிதங், கேனாப⁴தங், கத்த² பதிட்டி²தந்தி? வுச்சதே – ஆதி³தோ தாவ இத³ங் ப⁴க³வதோ ஸம்முகா² ஆயஸ்மதா உபாலித்தே²ரேன தா⁴ரிதங், தஸ்ஸ ஸம்முக²தோ அபரினிப்³பு³தே ததா²க³தே ச²ளபி⁴ஞ்ஞாதி³பே⁴தே³ஹி அனேகேஹி பி⁴க்கு²ஸஹஸ்ஸேஹி பரினிப்³பு³தே ததா²க³தே மஹாகஸ்ஸபப்பமுகே²ஹி த⁴ம்மஸங்கா³ஹகத்தே²ரேஹி. கேனாப⁴தந்தி? ஜம்பு³தீ³பே தாவ உபாலித்தே²ரமாதி³ங் கத்வா ஆசரியபரம்பராய யாவ ததியஸங்கீ³தி தாவ ஆப⁴தங். தத்ராயங் ஆசரியபரம்பரா –
Idāni dhāritaṃ yena cābhataṃ, yatthappatiṭṭhitaṃ cetametaṃ vatvā vidhiṃ tatoti etesaṃ atthappakāsanatthaṃ idaṃ vuccati. Taṃ panetaṃ ‘‘tena samayena buddho bhagavā verañjāyaṃ viharatī’’ti evamādivacanapaṭimaṇḍitanidānaṃ vinayapiṭakaṃ kena dhāritaṃ, kenābhataṃ, kattha patiṭṭhitanti? Vuccate – ādito tāva idaṃ bhagavato sammukhā āyasmatā upālittherena dhāritaṃ, tassa sammukhato aparinibbute tathāgate chaḷabhiññādibhedehi anekehi bhikkhusahassehi parinibbute tathāgate mahākassapappamukhehi dhammasaṅgāhakattherehi. Kenābhatanti? Jambudīpe tāva upālittheramādiṃ katvā ācariyaparamparāya yāva tatiyasaṅgīti tāva ābhataṃ. Tatrāyaṃ ācariyaparamparā –
உபாலி தா³ஸகோ சேவ, ஸோணகோ ஸிக்³க³வோ ததா²;
Upāli dāsako ceva, soṇako siggavo tathā;
திஸ்ஸோ மொக்³க³லிபுத்தோ ச, பஞ்சேதே விஜிதாவினோ.
Tisso moggaliputto ca, pañcete vijitāvino.
பரம்பராய வினயங், தீ³பே ஜம்பு³ஸிரிவ்ஹயே;
Paramparāya vinayaṃ, dīpe jambusirivhaye;
அச்சி²ஜ்ஜமானமானேஸுங், ததியோ யாவ ஸங்க³ஹோ.
Acchijjamānamānesuṃ, tatiyo yāva saṅgaho.
ஆயஸ்மா ஹி உபாலி இமங் வினயவங்ஸங் வினயதந்திங் வினயபவேணிங் ப⁴க³வதோ
Āyasmā hi upāli imaṃ vinayavaṃsaṃ vinayatantiṃ vinayapaveṇiṃ bhagavato
ஸம்முகா² உக்³க³ஹெத்வா ப³ஹூனங் பி⁴க்கூ²னங் ஹத³யே பதிட்டா²பேஸி. தஸ்ஸ ஹாயஸ்மதோ ஸந்திகே வினயவங்ஸங் உக்³க³ஹெத்வா வினயே பகதஞ்ஞுதங் பத்தேஸு புக்³க³லேஸு புது²ஜ்ஜன-ஸோதாபன்ன-ஸகதா³கா³மி-அனாகா³மினோ க³ணனபத²ங் வீதிவத்தா, கீ²ணாஸவானங் ஸஹஸ்ஸமேகங் அஹோஸி. தா³ஸகத்தே²ரோபி தஸ்ஸேவ ஸத்³தி⁴விஹாரிகோ அஹோஸி, ஸோ உபாலித்தே²ரஸ்ஸ ஸம்முகா² உக்³க³ஹெத்வா ததே²வ வினயங் வாசேஸி. தஸ்ஸாபி ஆயஸ்மதோ ஸந்திகே உக்³க³ஹெத்வா வினயே பகதஞ்ஞுதங் பத்தா புது²ஜ்ஜனாத³யோ க³ணனபத²ங் வீதிவத்தா, கீ²ணாஸவானங் ஸஹஸ்ஸமேவ அஹோஸி. ஸோணகத்தே²ரோபி தா³ஸகத்தே²ரஸ்ஸ ஸத்³தி⁴விஹாரிகோ அஹோஸி, ஸோபி அத்தனோ உபஜ்ஜா²யஸ்ஸ தா³ஸகத்தே²ரஸ்ஸ ஸம்முகா² உக்³க³ஹெத்வா ததே²வ வினயங் வாசேஸி. தஸ்ஸாபி ஆயஸ்மதோ ஸந்திகே உக்³க³ஹெத்வா வினயே பகதஞ்ஞுதங் பத்தா புது²ஜ்ஜனாத³யோ க³ணனபத²ங் வீதிவத்தா, கீ²ணாஸவானங் ஸஹஸ்ஸமேவ அஹோஸி. ஸிக்³க³வத்தே²ரோபி ஸோணகத்தே²ரஸ்ஸ ஸத்³தி⁴விஹாரிகோ அஹோஸி, ஸோபி அத்தனோ உபஜ்ஜா²யஸ்ஸ ஸோணகத்தே²ரஸ்ஸ ஸந்திகே வினயங் உக்³க³ஹெத்வா அரஹந்தஸஹஸ்ஸஸ்ஸ து⁴ரக்³கா³ஹோ அஹோஸி. தஸ்ஸ பனாயஸ்மதோ ஸந்திகே உக்³க³ஹெத்வா வினயே பகதஞ்ஞுதங் பத்தா புது²ஜ்ஜன-ஸோதாபன்னஸகதா³கா³மி-அனாகா³மினோபி கீ²ணாஸவாபி எத்தகானி ஸதானீதி வா எத்தகானி ஸஹஸ்ஸானீதி வா அபரிச்சி²ன்னா அஹேஸுங். ததா³ கிர ஜம்பு³தீ³பே அதிமஹாபி⁴க்கு²ஸமுதா³யோ அஹோஸி. மொக்³க³லிபுத்ததிஸ்ஸத்தே²ரஸ்ஸ பன ஆனுபா⁴வோ ததியஸங்கீ³தியங் பாகடோ ப⁴விஸ்ஸதி. ஏவமித³ங் வினயபிடகங் ஜம்பு³தீ³பே தாவ இமாய ஆசரியபரம்பராய யாவ ததியஸங்கீ³தி தாவ ஆப⁴தந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
Sammukhā uggahetvā bahūnaṃ bhikkhūnaṃ hadaye patiṭṭhāpesi. Tassa hāyasmato santike vinayavaṃsaṃ uggahetvā vinaye pakataññutaṃ pattesu puggalesu puthujjana-sotāpanna-sakadāgāmi-anāgāmino gaṇanapathaṃ vītivattā, khīṇāsavānaṃ sahassamekaṃ ahosi. Dāsakattheropi tasseva saddhivihāriko ahosi, so upālittherassa sammukhā uggahetvā tatheva vinayaṃ vācesi. Tassāpi āyasmato santike uggahetvā vinaye pakataññutaṃ pattā puthujjanādayo gaṇanapathaṃ vītivattā, khīṇāsavānaṃ sahassameva ahosi. Soṇakattheropi dāsakattherassa saddhivihāriko ahosi, sopi attano upajjhāyassa dāsakattherassa sammukhā uggahetvā tatheva vinayaṃ vācesi. Tassāpi āyasmato santike uggahetvā vinaye pakataññutaṃ pattā puthujjanādayo gaṇanapathaṃ vītivattā, khīṇāsavānaṃ sahassameva ahosi. Siggavattheropi soṇakattherassa saddhivihāriko ahosi, sopi attano upajjhāyassa soṇakattherassa santike vinayaṃ uggahetvā arahantasahassassa dhuraggāho ahosi. Tassa panāyasmato santike uggahetvā vinaye pakataññutaṃ pattā puthujjana-sotāpannasakadāgāmi-anāgāminopi khīṇāsavāpi ettakāni satānīti vā ettakāni sahassānīti vā aparicchinnā ahesuṃ. Tadā kira jambudīpe atimahābhikkhusamudāyo ahosi. Moggaliputtatissattherassa pana ānubhāvo tatiyasaṅgītiyaṃ pākaṭo bhavissati. Evamidaṃ vinayapiṭakaṃ jambudīpe tāva imāya ācariyaparamparāya yāva tatiyasaṅgīti tāva ābhatanti veditabbaṃ.
பட²மமஹாஸங்கீ³திகதா² நிட்டி²தா.
Paṭhamamahāsaṅgītikathā niṭṭhitā.