| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
๙. ปฐมมรณสฺสติสุตฺตวณฺณนา
9. Paṭhamamaraṇassatisuttavaṇṇanā
๑๙. นวเม เอวํนามเก คาเมติ นาติกานามกํ คามํ นิสฺสายฯ ทฺวินฺนํ จูฬปิติมหาปิติปุตฺตานํ เทฺว คามา, เตสุ เอกสฺมิํ คาเมฯ ญาตีนญฺหิ นิวาสฎฺฐานภูโต คาโม ญาติโก, ญาติโกเยว นาติโก ญ-การสฺส น-การาเทโส ‘‘อนิมิตฺตา น นายเร’’ติอาทีสุ (วิสุทฺธิ. ๑.๑๗๔; สํ. นิ. อฎฺฐ. ๑.๑.๒๐; ชา. อฎฺฐ. ๒.๒.๓๔) วิยฯ โส กิร คาโม เยสํ ตทา เตสํ ปุพฺพปุริเสน อตฺตโน ญาตีนํ สาธารณภาเวน นิวสิโต, เตน ญาติโกติ ปญฺญายิตฺถฯ อถ ปจฺฉา ทฺวีหิ ทายาเทหิ ทฺวิธา วิภชิตฺวา ปริภุโตฺตฯ คิญฺชกา วุจฺจติ อิฎฺฐกา, คิญฺชกาหิเยว กโต อาวสโถติ คิญฺชกาวสโถฯ โส หิ อาวาโส ยถา สุธาปริกเมฺมน ปโยชนํ นตฺถิ, เอวํ อิฎฺฐกาหิ เอว จินิตฺวา ฉาเทตฺวา กโตฯ ตสฺมิํ กิร ปเทเส มตฺติกา สกฺขรมรุมฺปวาลุกาทีหิ อสมฺมิสฺสา กถินา สณฺหสุขุมา, ตาย กตานิ กุลาลภาชนานิปิ สิลามยานิ วิย ทฬฺหานิฯ ตสฺมา เต อุปาสกา ตาย มตฺติกาย ทีฆปุถู อิฎฺฐกา กาเรตฺวา ฐเปตฺวา ฐเปตฺวา ทฺวารวาตปานกวาฎตุลาโย สพฺพํ ทพฺพสมฺภาเรน วินา ตาหิ อิฎฺฐกาหิเยว ปาสาทํ กาเรสุํฯ เตน วุตฺตํ ‘‘อิฎฺฐกามเย ปาสาเท’’ติฯ
19. Navame evaṃnāmake gāmeti nātikānāmakaṃ gāmaṃ nissāya. Dvinnaṃ cūḷapitimahāpitiputtānaṃ dve gāmā, tesu ekasmiṃ gāme. Ñātīnañhi nivāsaṭṭhānabhūto gāmo ñātiko, ñātikoyeva nātiko ña-kārassa na-kārādeso ‘‘animittā na nāyare’’tiādīsu (visuddhi. 1.174; saṃ. ni. aṭṭha. 1.1.20; jā. aṭṭha. 2.2.34) viya. So kira gāmo yesaṃ tadā tesaṃ pubbapurisena attano ñātīnaṃ sādhāraṇabhāvena nivasito, tena ñātikoti paññāyittha. Atha pacchā dvīhi dāyādehi dvidhā vibhajitvā paribhutto. Giñjakā vuccati iṭṭhakā, giñjakāhiyeva kato āvasathoti giñjakāvasatho. So hi āvāso yathā sudhāparikammena payojanaṃ natthi, evaṃ iṭṭhakāhi eva cinitvā chādetvā kato. Tasmiṃ kira padese mattikā sakkharamarumpavālukādīhi asammissā kathinā saṇhasukhumā, tāya katāni kulālabhājanānipi silāmayāni viya daḷhāni. Tasmā te upāsakā tāya mattikāya dīghaputhū iṭṭhakā kāretvā ṭhapetvā ṭhapetvā dvāravātapānakavāṭatulāyo sabbaṃ dabbasambhārena vinā tāhi iṭṭhakāhiyeva pāsādaṃ kāresuṃ. Tena vuttaṃ ‘‘iṭṭhakāmaye pāsāde’’ti.
รตฺตินฺทิวนฺติ เอกรตฺติทิวํฯ ภควโต สาสนนฺติ อริยมคฺคปฺปฎิเวธาวหํ สตฺถุ โอวาทํฯ พหุ วต เม กตํ อสฺสาติ พหุ วต มยา อตฺตหิตํ ปพฺพชิตกิจฺจํ กตํ ภเวยฺยฯ
Rattindivanti ekarattidivaṃ. Bhagavato sāsananti ariyamaggappaṭivedhāvahaṃ satthu ovādaṃ. Bahu vata me kataṃ assāti bahu vata mayā attahitaṃ pabbajitakiccaṃ kataṃ bhaveyya.
ตทนฺตรนฺติ ตตฺตกํ เวลํฯ เอกปิณฺฑปาตนฺติ เอกํ ทิวสํ ยาปนปฺปโหนกํ ปิณฺฑปาตํฯ ยาว อโนฺต ปวิฎฺฐวาโต พหิ นิกฺขมติ, พหิ นิกฺขนฺตวาโต วา อโนฺต ปวิสตีติ เอกเสฺสว ปเวสนิกฺขโม วิย วุตฺตํ, ตํ นาสิกาวาตภาวสามเญฺญนาติ ทฎฺฐพฺพํฯ
Tadantaranti tattakaṃ velaṃ. Ekapiṇḍapātanti ekaṃ divasaṃ yāpanappahonakaṃ piṇḍapātaṃ. Yāva anto paviṭṭhavāto bahi nikkhamati, bahi nikkhantavātovā anto pavisatīti ekasseva pavesanikkhamo viya vuttaṃ, taṃ nāsikāvātabhāvasāmaññenāti daṭṭhabbaṃ.
ปฐมมรณสฺสติสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Paṭhamamaraṇassatisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๙. ปฐมมรณสฺสติสุตฺตํ • 9. Paṭhamamaraṇassatisuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๙. ปฐมมรณสฺสติสุตฺตวณฺณนา • 9. Paṭhamamaraṇassatisuttavaṇṇanā
